Eğitim Teknolojisinin Faydaları

Eğitim Teknolojisinin Faydaları Eğitim Teknolojisinin İlgi Alanları Serbesti Birinci kaynaktan bilgi Fırsat eşitliği Çeşitlilik ve kalite Yaratıcılık Bireysel öğretim Üretken eğitim ve hızlı öğrenme Gerçek öğrenme deneyimi sağlar Yaşam boyu öğrenme Aktif bir rol Her yerde bulunması Bilginin hızlı olarak yayılmasını sağlar Bireysel öğrenme ortamının tasarımı Faal öğrenme ortamının tasarımı Eleştirel düşünmeyi öğrenme Kubaşık çalışma fırsatı Bireyler arası iletişimin artması Küresel eğitim fırsatı Bilgiyi öğrenmeye karşı güdülenme artmakta Problem çözme Eşitlik ilkesi Ekonomiklik ilkesi Çok kültürlülük ilkesi Psikoloji, Eğitim Psikolojisi Kimya Matematik Teknoloji Eğitim Bilimleri Ekonomi Yönetim Bilgisayar Öğrenme ğ Ortamının Tasarımı İletişim Felsefe Sosyoloji Fizik öğretim teknolojisinin bir öğrenme ortamındaki uygulama aşamaları 1. Tasarlama 1.1. Öğretimsel sistemlerin tasarımı 1.2. Mesaj tasarımı 13 1.3. Öğretim stratejileri 1.4. Öğrenicinin özellikleri 2. Geliştirme 2.1. Yazılı teknolojiler 2.2. Görsel - işitsel teknolojiler 2.3. Bilgisayar tabanlı teknolojiler 2.4. Kaynaştırılmış teknolojiler Öğretim teknolojisinin bir öğrenme ortamındaki uygulama aşamaları 3. Kullanma 3.1. Medya kullanımı 3.2. Yeniliğin yaygınlaştırılması 3.3. Uygulama ve kurumsallaştırma 34 3.4. Politika ve düzenlemeler 4. Yönetim 4.1. Proje yönetimi 4.2. Kaynak yönetimi 4.3. Dağıtım sisteminin yönetimi 4.4. Bilgi yönetimi 5. Değerlendirme 1

Eğitim Araçları ve Donatım Dairesi Başkanlığı O k u l l a r Eğitim Teknoloji İle İlgili Birimler Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Teknolojileri Gen. Md. Yayımlar Dairesi Başkanlığı Ders Aletleri Yapım Devlet Kitapları Milli Eğitim Merkezi (DAYM) Mütedavil Basımevi Md. Sermayesi Md. İl Eğitim Araçları ve Donatım Merkezi İlçe Eğitim Araçları ve Donatım Merkezi Bölge Şeflikleri Milli Eğitim Yayınevleri İl Eğitim Araçları ve Donatım Merkezinin Görevleri 1. Araç ve malzemelerin dağıtımı 2. Bakım ve onarım işleri 3. Görsel işitsel araçların çoğaltımı 4. Kurs ve seminerler 5. Gösteri etkinlikleri 6. Radyo ve televizyon yayınları 7. Basit ders araçları üretmek 8. Ödünç verme işleri ve bunların izlenmesi Öğretim Teknolojileri ve İletişim İletişim anlamları ortak kılma sürecidir, Öğretimsel iletişimin amacı duygu, bilgi ve becerileri paylaşarak davranış değişikliği meydana getirmektir. İletişim Sürecinin Öğeleri Kaynak Davranışlar Bilişsel Dav. Ses, (Bilgi, fikir) Duyuşsal Dav. (Duygu, tutum) Psiko-Motor Dav (Beceri) Mesaj Semboller (Kodlar) Hareket İletişim Süreci Çizim Resim Yazı İşaretler Gerçek Eşya Modeller Kanal Alıcı İletici Araç ve Davranışlar Yöntemler Bilişsel Dav. Sözsüz iletişim tek. (Bilgi, i fikir) Ses İleten Araçlar Duyuşsal Dav. Sözlü İletişim Tek. (Duygu, tutum) Resim İleten Araçl. Psiko-Motor Dav Basılı ve Yazılı Arç. (Beceri) Yöntemler ve Ortamlar Geri bildirim (Aydınlatıcı Yankı) 2

İletişim? İletim? Komünikasyon? Enformasyon? Düşünce ve görüşlerin karşılıklı alış verişidir. Manaların ortakkılınmasıdır kılınmasıdır. Bir bilgi kaynağından yapılan tek yönlü bilgi aktarımı. İletişim? İletim? Komünikasyon? Enformasyon? Örnekler: Radyodaki DJ in konuşması Televizyondaki sunucunun haberleri sunması Öğretmenin ben dersimi anlatıp çıkarım diyerek ders işlemesi i J.K Rowling in Harry Potter serisini okurlarıyla buluşturması A şirketi ve B şirketi arasında yapılan yazışmalar Mahkemenin gönderdiği bir celp Bir ressamın duygularını bir resimle ifade etmesi KAYNAK İletişim sürecinde hedeflediği kişi ya da grupta (Alıcı) davranış değişikliği oluşturmak üzere iletişim sürecini başlatan kişidir. Bu kişi sınıfta öğretmendir. 1. KAYNAK İyi kaynağın özellikleri: 1. Öğretmenin öğrencisi ve ileteceği konu hakkındaki bilgi ve becerileri (Kaynağın güvenilirliği) 2. Öğretmenin, öğrencilerine ve ileteceği konuya karşı tutumu 3. Öğretmenin yetişmiş olduğu ve içinde bulunduğu toplumsal ve kültürel ortamın etkileri (Ortak Yaşantı Alanı) 4. Öğretmenin iletişim becerileri: Ses tonu, jest ve mimikler, hitap yeteneği, dış görünüşü) 5. Teknoloji? 6. Kişilik? 2) MESAJ-İLETİ İleti; kaynağın alıcıyla paylaşmak istediği düşünce, duygu ve davranışları temsil eden sembollerdir. İleti kaynağın ürettiği sözel görsel ve işitsel simgelerden oluşan somut bir üründür. Mesaj/ileti ; Bir konuşma ise, duyulan mesaj, Yazılı sözcükler ise okunan mesaj, Jest ise görülen ve hissedilen mesajdır. Bazen söylenen ile söylenmek istenen birbirinden farklı olabilir.başarılı bir iletişimde alıcı, mesajın içeriği kadar kastedileni de doğru olarak algılamaktadır. Söylenmek İstenen/ Söylenen Söyelenen/ Söylenmek İstenen İletinin iki önemli bölümü vardır bunlar: İçerik (Content): İçerik göze çarpan görünendir. Kastedilen (Intent): Kastedilen ise mesajın özüdür. 3

Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşıdakinin anladığı kadardır. (Mevlana) Profesör ve Seyis Profesör Konferans vermek üzere salona girmiş. Salon, ön sırada oturan seyis dışında boşmuş. Konuşup konuşmama konusunda tereddüde düşen Profesör sonunda seyise sormuş: - Buradaki tek kkişi i sensin. Sana göre konuşmalı mı, yoksa konuşmamalı mıyım? Seyis cevap vermiş: "Hocam ben basit bir insanım, bu konulardan anlamam. Fakat ahıra gelseydim ve bütün atların kaçıp bir tanesinin kaldığını görseydim, yine de onu beslerdim." Bu sözlere hak veren Profesör konferansa başlamış. İki saatin üzerinde konuşmuş durmuş, konferanstan sonra kendini mutlu hissetmiş, dinleyicisinin de konferansın çok iyi olduğunu onaylanmasını isteyerek sormuş: -"Konuşmayı nasıl buldun?" Seyis cevap vermiş: "Hocam sana daha önce basit bir adam olduğumu ve bu konulardan pek anlamadığımı söylemiştim. Eğer ahıra gelir biri dışında tüm atların kaçtığını görseydim, onu beslerdim, ama elimdeki tüm yemi ona verip hayvanı çatlatmazdım." Etkili İletişim Sağlanabilmesi İçin Mesajın Taşıması Gereken Özellikler Alıcının bilgi, tutum, inanç ve değer yargılarına uygun olması, Alıcının ihtiyaç, istek ve amaçlarına uygun olması, Mesajınaçık ve anlaşılır olması Mesajındoğru zamanda iletilmesi Mesajın uygun bir kanalla iletilmesi Sözlü İletişim Becerileri ve İlkeleri Sesleri yutmama, karıştırmama, Sözcükleri doğru anlaşılır biçimde söyleme, Başlanılan cümleyi anlamlı yargılarla bitirme, Yabancı sözcük kullanmama, Gereksiz sözcük kullanmama, Sesi alçaltıp yükseltebilme, Nefesi kontrol edebilme, Açık, anlaşılır ve doğru cümleler kurma, Doğru tonlama ve vurgularla konuşma, Akışı bozacak duraksamalar, ııııılamalar yapmama, Jest ve mimikleri doğru kullanma, Tekrarlara girmeme, Yerel ağız ve argolardan kaçınma, İşitilebilir sesle konuşma vb. Alıştırma 4

ASTRONOT AĞRI KESİCİ UZAY AY NASA DÜNYA SEYAHAT İLAÇ BAŞAĞRISI HASTA DOKTOR REÇETE BALIKÇI MÜZE NEHİR OLTA KAYIK YAKALAMAK DENİZ TURİST ZİYARET TARİH SANAT ARKEOLOJİ MESAJ Kaynağın alıcısıyla paylaşmak istediği düşünce, duygu ve becerileri temsil eden sembollerdir Ses, söz, yazı, çizim, ışık, mimik, jest, tavır, resim, heykel, formül MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ Malzeme ne kadar anlamlı ise öğrenilmesi de o kadar kolaydır Apple : A sweet fruit with a round shape Apple = 5

MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ Malzeme ne kadar anlamlı ise öğrenilmesi de o kadar kolaydır (Anlamlılık) Elma : Yuvarlak tatlı bir meyve MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ En iyi öğretim somuttan soyuta, basitten karmaşığa ve bilinenden bilinmeyene doğru gidendir (Bilinenden Başlama ş İlkesi). ) Elma = MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ Öğrenme işlemine dahil olan duyu organlarının sayısı ne kadar çok olursa öğrenme ğ o kadar iyi olur. Beş Duyunun Öğrenmedeki Yeri Ve Önemi Öğrendiklerimizin... % 83 ü % 11 i % 1.5 u GÖRME İŞİTME DOKUNMA Yolu İle Öğrenilir % 3.5 u KOKLAMA % 1 i TATMA By Ted Cobun MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ Bir kavramın öğrenilmesinde çok örnekli tekrarlar önemlidir. MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ Özellikler birbirlerine göre algılanır (Görelilik). 6

Adelson un kare gölgesi Adelson un kare gölgesi MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ Algılama seçicidir. Bakmak ve görmek aynı şey midir? 7

MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ Birbirinden kopuk bir şekilde bir doğru üzerinde uzanan objeler sürekli bir doğru gibi, açık ve kırılmış ş figürler tamamlanmışş ve kapalı bir figür gibi görünür. 8

MESAJ DÜZENLEME İLKELERİ How many faces are there? Dikkati çekmesi ve üzerinde tutması için, bir mesajın elemanları karmaşık değil basit olmalıdır. Bu amaçla fon şekil ilişkisine dikkat edilmelidir. How many bears are there? KANAL İletişim sürecinde kaynağın amaçları doğrultusunda alıcıya gönderdiği mesajları taşıyan ortam (araç, gereç), yöntem ve tekniklerdir. ALICI Kaynağın gönderdiği mesajlara hedef olan kişidir ÖĞRETMEN KANAL MESAJ ÖĞRENCİ 9

DÖNÜT (Aydınlatıcı Yankı) Alıcının, mesajı alıp almadığını, alındıysa anlaşılıp anlaşılmadığını ya da de kadar anlaşıldığını ş ğ gösteren tepkisine DÖNÜT denir. ETKİLİ İLETİŞİM Ortak Yaşantı Alanı Simgelerin benzer biçimde kullanılması Anlaşılır bir dil Çoklu ortam Etkili dönüt (açık sistem) Kaynağın Yaşantı Alanı Alıcının Yaşantı Alanı Ortak Yaşantı Alanı Öğretimde Araç-Gereçlerin Yeri ve Önemi Araç-Gereç kavramları Araç-gereç: Öğretme, öğrenme etkinliklerinde kullandığımız yardımcı kaynaklar araç-gereç ikilisinden oluşur. Araç: Daha çok mekanik nitelikteki yardımcı olup; gereci sunmada vazgeçilmez ögedir. Örnek: Tepegöz, bilgisayar, televizyon Gereç ise; daha çok yazılı basılı nitelikteki yardımcı olup, aracın vazgeçilmez ögesidir. Örnek: Tepegöz asetatı, bilgisayar ve televizyon programları 10

Çoklu öğrenme ortamı sağlarlar Öğrenilenlerin Hatırlanması Zaman sabit tutulmak üzere insanlar; Okuduklarının İşittiklerinin Gördüklerinin Hem görüp hem işittiklerinin Söylediklerinin Yapıp söylediklerinin hatırlamaktadırlar!!! % 10 unu % 20 sini % 30 unu % 50 sini % 70 ini % 90 ını Duyarsam unuturum, Görürsem hatırlarım, Yaparsam öğrenirim Çin Atasözü Soyut şeyleri somutlaştırır Soyut şeyleri somutlaştırır Araç-gereçler ilgi uyandırır Araç-gereçler zamandan tasarruf sağlar: Bir resim bin kelimeye bedeldir. Resimler, grafikler, haritalar, modeller, filmler vs. ders ve tartışma sürelerinden tasarruf sağlar, öğrenciler daha kısa sürede daha etkili öğrenirler. 11

Güvenli gözlem yapma olanağı sağlar: Hareketli resim projektörleri ve filmler özellikle sınıfa getirilmesi imkansız, doğrudan gözlenmesi tehlikeli ya da mümkün olmayan cisim, olgu, olay ve işlemlerin kolayca ve güvenli olarak gözlenmesini sağlar. Farklı ders saatlerinde öğretmenin paralel ders yapmasını sağlar: Öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olur Bir derste üzerinde durmanız gereken bir konu, vurgulanması gereken bir nokta, mükemmel bir örnek başka derslerde d hatırlanamayabilir. Bir tepegöz saydamı, önemli noktaları hatırlatır; bir video sunusu unutulan önemli noktayı güvenilir bir şekilde vurgular; bir slayt sunusu her defasında aynı örneklerin verilebilmesini sağlar. Araç-gereçler tekrar tekrar kullanılabilirler Etkili bir materyal zaman ve maliyetten tasarruf sağlar, materyali geliştirmek için harcanan zaman ve enerjiyi tekrarlama problemini de çözer. İçeriği basitleştirerek anlaşılmalarını kolaylaştırır İyi bir materyal, görülemeyecek kadar küçük olan bir nesneyi büyütülmüş boyutta sunarak öğrenilmesini kolaylaştırabilir. 12

Filmler, gözün takip edemeyeceği hızda oluşan bir sürecin aşamalarını yavaşlatarak ya da çok yavaş oluşan bir sürecin aşamalarını hızlandırılarak, sürecin izlenebilmesine imkan sağlayabilir. Başkalarının yardımıyla edinilen Kendi kendine edinilen Dale nin Yaşantı Konisi Sözel sembollerden edinilen yşt. Göz ya da kulakla Görsel sembollerden edinilen yşt. Gözle Radyo, plak, şerit, resimlerle edinilen Göz ya da kulakla yaşantılar Hareketli resimlerle edinilen yaşantılar ş Göz ve kulakla kl Televizyonla edinilen yaşantılar Sergiler yardımıyla edinilen yaşantılar Geziler yoluyla edinilen yaşantılar Bütün duyu organlarıyla Gösteriler yoluyla edinilen yaşantılar Dramatizasyonla edinilen yaşantılar Model ve numunelerle edinilen yaşantılar Doğrudan doğruya edinilen maksatlı yaşantılar Yaşantı Konisi (Dale) 13

14

Yaşantı Konisinin dayandığı bilimsel ilkeler... Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve geç unuturuz. En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimizin yardımı ile öğrenebiliriz. En iyi öğretim, somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru giden öğretimdir. 15

Materyallerin somut/soyut özelliklerine göre sınıflandırılması Kelimeler Diyagramlar Haritalar Resimler Slaytlar İşitsel Araçlar Filmler Modeller Gerçek Nesneler Yaşantı SOYUT SOMUT ÖĞRETİM MATERYALLERİ HAZIRLAMA İLKELERİ Öğretim Materyali dersin hedef ve davranışlarına uygun olmalıdır. Öğretim materyali içerik açısından basit, sade ve anlaşılır olmalıdır. 16

Öğretim Materyallerinin Öğretim Ortamındaki işlevleri : Dale nin yaşantı konisinden yola çıkarak, öğrenilenlerin yaşantı konisi içinde basitten karmaşığa somuttan soyuta çok sayıda duyu organı ile edinilenden az sayıda duyu organıyla edinilene doğru bir süreç içinde edinildiği görülmektedir. Öyle ise alt öğrenme gruplarına doğru gidildikçe öğrenme ortamında içerik; giderek algılanması daha basit olacak şekilde, öğrencinin kafasında somutlanabilecek şekilde hazırlanmalı; mümkün olduğunca daha fazla duyu organına hitap edecek şekilde de öğrenciye sunulmalıdır. Dale nin yaşantı konisinden yola çıkarak öğretim ortamının düzenlenmesinde, öğretim materyallerinin hazırlanmasında şu üç temel ilke göz önünde tutulmalıdır. 1.Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımız sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğreniriz ve öğrenmelerimiz o kadar kalıcı olur, geç unuturuz. 2. En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. 3. En iyi öğretim somuttan soyutta ve basitten karmaşığa doğru gidilendir. Öğrenme işlemine i katılan duyu organları ne kadar fazla ise; içerik ik somuttan soyuta, basitten karmaşığa ğ bir aşamalılık sırası izlenerek ne ölçüde sunuluyorsa, yaparak-yaşayarak öğrenmeye ne kadar önem veriliyorsa öğretmeve öğrenme ortamındaki eğitim öğretim süreci de o oranda etkili olacak; öğrenilenler o oranda kalıcı hale gelecektir. Yapılan bir çok araştırma bu dört olguyu kanıtlar nitelikte bulgular ortaya koymuştur. Örneğin zaman sabit tutulmak üzere insanlar, okuduklarının yalnızca %10 nu, işittiklerinin %20 sini, gördüklerinin %30 unu, Hem görüp hem işittiklerinin %50 sini, Söylediklerinin %70 ini, Hem yapıp hem söylediklerinin ise %90 ını hatırlayabilmektedirler.(k.çilenti 1994) Bunun anlamı şudur: Ne duyarsam unuturum. Ne duyar ve görürsem biraz hatırlarım. Ne duyar, görür ve onunla ilgili soru sorar veya tartışırsam anlamaya başlarım. Ne duyar görür, tartışır ve yaparsam bilgi ve beceri kazanmaya başlarım. Başkasına ne öğretirsem iyice öğrenirim. Buradan öğretmen olarak esas görevimizin öğrenciye düşünmeyi öğretmek, akıl yürütebilmeyi öğretmek, öğrenmeyi öğretmek olduğu ortaya çıkıyor. Bunun için sınıfınızı canlı tutmanız, öğrenmeyi zevkli hale getirebilmeniz ve dolayısı ile öğrenciyi öğrenmede aktif duruma getirebilmeniz gerekiyor. İşte öğretim teknolojisine olan ihtiyacımız da tam da burada ortaya çıkıyor. Derste kullanılacak öğretim materyallerinin bu ilkeler göz önünde bulundurularak hazırlanması ve kullanılması özel bir önem ve dikkat ister. Dersin konusunu oluşturan bütün bilgilerle değil, önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır. Amaca hizmet etmeyen, gereğinden fazla kullanılan görsel- işitsel öğe öğrencinin dikkatini dağıtabilir; öğrenme güdüsünü ortadan kaldırabilir. Öğretim materyali, öğrencinin pedagojik özelliklerine uygun olmalı ve öğrencinin gerçek hayatıyla tutarlılık göstermelidir 17

Öğrenciye alıştırma ve uygulama imkânı sağlanmalıdır. Öğretim Materyali öğrencinin gerçek hayatı ile öğretim ortamı arasında bir köprü kurabilmektir. Gerçek hayatın atın sınıf ortamına taşınamayacağı acağı durumlarda gerçek hayata en yakın modeller seçilmelidir. Öğretim materyali her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır. Materyaller, öğretmenler kadar öğrencilerin de kullanabileceği kadar basit, kullanışlı olmalıdır Tekrar kullanılmaya yatkın, dayanıklı olmalıdır. 18

Araç Gereçlerin sınıflandırılması Gerektiğinde kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır. Gelişim Sırasına Göre Genel Araç Gereçler Kara Tahta Tebeşir, Kitap-Defter - Kalem, Matbaa, Model - Maket, Resim Slayt - Film, Radyo, Tv - Video, Kamera Öğretme Makineleri, Bilgisayarlar. Bireysel ve Kitlesel Otomasyon (İnteraktif Video, Disk, Cd, Telekonferans, Bülten tahtası, E-Mail) Ağ Sistemleri ( İnternet, İntranet, Network,Novell) Telekomünikasyon ( İletişim Sistemleri - Uydular) Araç Gereçlerin sınıflandırılması Duyu Organlarına Hitap Etme Biçimlerine Göre Araçlar a. Görsel Araç ve Gereçler 1. Üç boyutlu materyaller ; a- Numuneler, b-modeller 2. Basılı materyaller, 3. Yazı ve gösterim tahtası, 4. Hareketsiz resimler, 5. Tepegöz, 6. Slayt, 7. Soyut görsel semboller; a. Grafikler, b. Tablolar, c. Şekiller, d. Haritalar, b. İşitsel Araçlar 1.Radyo, 2.Teyp, plak ve kompakt disk, c. Görsel-İşitsel Araçlar 1. Hareketli resimler, 2. Televizyon ve Video, Kamera 3. Bilgisayar. ( video CD ) 19