TEMEL TIP BİLİMLERİ TESTİ AÇIKLAMALI CEVAPLAR

TEMEL TIP BİLİMLERİ TESTİ AÇIKLAMALI CEVAPLAR 1. Epicondylus lateralis humeri nin ön yüzünden aşağıdakilerden hangisi yakın komşulukla geçer? A) N. medianus B) N. ulnaris C) N. musculocutaneus D) N. radialis E) N. axillaris 1 D N. radialis humerus cisminde sulcus nervi radialis ten geçer, sonra da epicondylus lateralis in ön yüzünden geçer. N. ulnaris epicondylus medialis in arkasında Kubital tünelden; n. medianus ise kondillerin arasından geçer. N. axillaris collum chirurgicum u dolaşır. 2. Aşağıdaki eklemlerden hangisi ginglimus (trochlear) tip değildir? A) Art. radioulnaris distalis B) Art. talocruralis C) Art. cubiti D) Art. humeroulnaris E) Artt. interphalangeales proximales 2 A Art. radioulnaris proximalis ve distalis trokoid tip, synovial eklemlerdendir. Diğerleri ise ginglimus (trochlear) eklemlerdendir. 3. Aşağıdakilerden hangisi medial malleolun arkasındaki tarsal tünelden geçer? A) N. saphenous B) M. flexor digitorum longus C) N. suralis D) N. peroneus profundus E) M. extensor hallucis longus 3 B Tarsal tünelden geçenler: A. v. tibialis posterior, n. tibialis, m. flexor digitorum longus, m. flexor hallucis longus, m. tibialis posterior N. saphenous ise medial malleolun, n. suralis ise lateral malleolun üzerinden geçerler ve deri duyusu alırlar. Lateral malleolun arkasından da m. peroneus longus ve brevis tendonları geçer. 2

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 4. Aşağıdakilerden hangisi bacağa fleksiyon yaptırmaz? A) M. semitendinosus B) M. biceps femoris C) M. sartorius D) M. gracilis E) M. adductor magnus 4 E Bacağa fleksiyon yaptıran kaslar: M. biceps femoris (n. tibialis) M. semitendinosus (n. tibialis) M. semimembranosus (n. tibialis) M. gracilis (n. obturatorius) M. sartorius (n. femoralis) M. adductor magnus un üst lifleri uyluğa adduksiyon (n. obturatorius), alt lifleri uyluğa ekstansiyon (n. tibialis) yaptırır, bacağa etkisi yoktur. 5. Aşağıdakilerden hangisi servikal pleksus tarafından innerve edilen tek suprahyoid kastır? A) M. thyrohyoideus B) M. geniohyoideus C) M. genioglossus D) M. mylohyoideus E) M. digastricus venter posterior 5 B Suprahyoid kaslar ve innervasyonları: M. stylohyoideus ve m. digastricus venter posterior (N. VII); M. mylohyoideus ve m. digastricus venter anterior (N. V); M. geniohyoideus ise infrahyoid kaslardan m. thyrohyoideus gibi pleksus servikalisten (ansa cervicalis superior u (C1 N.XII) innerve edilir. Diğer infra hyoid kaslar (m. sternohyoides, m. sternothyroideus ve m. omohyoideus) ise pleksus servikalisin ansa cervicalis inferior u tarafından innerve edilir. 6. Aşağıdaki paranasal sinuslardan hangisi metaus medius a açılmaz? A) Sinus frontalis B) Sinus maxillaris C) Sinus sphenoidalis D) Cellulae ethmodales anteriores E) Cellulae ethmodales mediales 6 C Sinus sphenoidalis ve cellulae ethmoidalis posteriores, recessus sphenoethmoidalis yoluyla meatus nasi suprema veya superior a açılırlar. Diğer paranazal sinüsler ise meatus nasi medius a açılırlar. 3

7. Foramen winslowi (epiploicum) un ön sınırını aşağıdakilerden hangisi oluşturur? A) Ligamentum hepatoduodenale B) Duodenum C) Vena cava inferior D) Ligamentum teres hepatis E) Ligamentum suspensorium duodeni 7 A Foramen epiploicum bursa omentalis ile cavitas peritonealis i bağlayan geçittir. Ön sınırını ligamentum hepatoduodenale, arka sınırını parietal periton ve vena cava inferior, üst sınırını karaciğer, alt sınırını ise duodenumun birinci parçası oluşturur. Ligamentum suspensorium duodeni (Treitz bağı) ise flexura duodenojejunalis i karın arka duvarına asar. 8. Aşağıdakilerden hangisi intraperitoneal değildir? A) Fundus uteri B) İsthmus uteri C) Corpus uteri D) Cervix uteri E) Tuna uterina 8 D Cervix uteri infra peritonealdir. Diğerleri ise intraperitoneal organlardır. 9. Aşağıdakilerden hangisi özefagusun beslenmesine katılmaz? A) Arteria thyroidea superior B) Arteriae intercostales C) Arteria bronchialis sinistra D) Arteria gastrica sinistra E) Arteria lienalis 9 E Özefagusun servikal parçasını a. thyroidea inferior; Torakal parçasını aorta thoracica nın: rr. oesophageales leri, a. intercostalis posterior lar ve a. bronchialis sinistra dalları; Abdomial parçasını ise truncus coeliacus dan gelen a. gastrica sinistra besler. Ayrıca a. phrenica superior ve inferior da özefagusun beslenmesine katkı yaparlar. A. lienalis ise truncus coeliacus un en kalın dalıdır; mide, pankreas ve dalağı besler. 4

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 10. Aşağıdakilerden hangisi arka mediastende yer almaz? A) Nervus phrenicus B) Nervus vagus C) Aorta thoracica D) Ductus thoracicus E) Özofagus 10 A Arka mediastende özofagus, N. vagus lar, aorta thoracica, v. azygos ve v. hemiazygos lar, ductus thoracicus, truncus symphaticus, yer alır. N. phrenicus ise hem üst hem orta mediasten oluşumudur. 11. Vena magna cerebri aşağıdaki duramater ven sinuslerinden hangisine dökülür? A) Sinus sagittalis superior B) Sinus sagittalis inferior C) Sinus rectus D) Sinus petrosus superior E) Sinus transversus 11 C Derin beyin venleri (v. cerebri inferior ve profunda) vena magna cerebri yi oluştururlar. V. magna cerebri ise sinus sagittalis inferior la birlikte sinus rectus a drene olur. Yüzeyel beyin venleri (v. cerberi superior ve superficialis ler) ise sinus sagittalis superior a drene olurlar. 12. Arteria pharyngeas aşağıdakilerden hangisinin dalıdır? A) Arteria carotis externa B) Arteria carotis interna C) Arteria maxillaris D) Arteria facialis E) Arteria cervicalis profunda 12 A Arteria pharyngea ascendens: arteria carotis externa nın dalıdır. 13. Aşağıdakilerden hangisi ponsta yer almaz? A) Nucleus nervi abducens B) Nucleus nervi trigemini C) Nucleus lacrimalis D) Nucleus principalis nervi trigemini E) Nucleus salivatorius inferior 5

13 E Nucleus nervi abducens, nucleus nervi trigemini, nucleus nervi facialis ponsta yer alan motor çekirdeklerdir. Nucleus lacrimalis ve nucleus salivatorius superior ponsta yer alan n. facialis e ait parasempatik çekirdeklerdir. Nucleus salivatorius inferior ise bulbusta, n. glossopharyngeus a ait parasempatik çekirdektir. 14. Aşağıdakilerden hangisinin özel visseral afferent lifi yoktur? A) N. Opticus B) N. Trigeminus C) N. Facialis D) N. Glossopharyngeus E) N. Vagus 14 E Özel visseral afferent lifer koku ve tat duyusu taşırlar. N. Opticus koku; N. Trigeminus: Dilin 2/3 ön yarımının tat duyusunu N. Facialis: Dilin 1/3 arka bölümünün tat duyusunu N. Glossopharyngeus: ise dil kökünün tat duyusunu alır. N. Vagus un özel visseral afferent aksonu yoktur sadece genel somatik afferent aksonlarıyla dokunma duyusu alır. 15. Epitelden parasellüler madde geçişini engelleyen bağlantı tipi aşağıdakilerden hangisidir? A) Zonula occludens B) Zonula adherens C) Makula adherens D) Hemidesmozom E) Neksus 15 A Parasellüler madde geçişi iki hücrenin bağlandığı bölgeden madde geçişini ifade eder. Hücreleri bağlantı çeşitleri şunlardır: Apikalden bazale geçişi engelleyen bağlantılar Hücreler Arası Bağlantı Birimleri Tutturucu Bağlantılar Komşu iki hücre arasıdan geçirgenlik sağlayan bağlantılar Zonula okludens Zonula Adherens Gap junction (Neksus) Makula adherens (Desmozom) Hemidesmozom Zonula occludens yani sıkı bağlantıların parasellüle madde geçişini engelleyen bağlantı tipidir. Bu nedenle permeabilite bariyeri olarak da adlandırlırlar. 6

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 16. Bazal membranı altındaki bağ dokusuna bağlayan kollajen tipi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tip 1 kollajen B) Tip 2 kollajen C) Tip 4 kollajen D) Tip 7 kollajen E) Tip 9 kollajen 16 D Kollajenin bir çok tipi vardır. Tip 7 tutturucu kollajen olarak bilinir. Kollajenler Kollajen Tipi Tip 1 Tip 2 Tip 4 Tip 7 Tip 9 Önemli Yerleşim ve Özelliği - Fibröz dokularda görülür - Deri, Kemik, Tendon (paralel dizilir), Kornea - Anulus fibrosus - Dentin - Kas fasyaları - Kıkırdak dokusu - Embriyonik dokular - Nukleus pulposus - Notokord - Vitreus cisimciği - Bazal Lamina - Böbrek glomerülü - Lens kapsülü - Bazal laminayı alttaki bağ dokusuna bağlamada - Dermoepidermal bileşkede bulunur - 1, 2, 7, 9, 10, 11 kıkırdak dokusunda bulunur 17. Aşağıdakilerden dokuların hangisinin epiteli yoktur? A) Ovaryum B) Diş eti C) Lensin ön yüzü D) Tiroid bezi follikülleri E) Eklem kıkırdağı 17 E Her üç germ yaprağından köken alan epitel doku, eklem kıkırdağı hariç, vücudun dış yüzü ve boşluklu organların iç yüzünü döşer. 18. Aşağıdaki somatik duyu reseptörlerini hangisi derinin epidermis tabakasında yer alır? A) Pacini cisimciği B) Krause cisimciği C) Merkel diskleri D) Meissner korpuskülü E) Ruffini sonlanması 7

18 C Merkel diskleri epidermisin str. basale katmanında yer alırken, Pacini cisimciği, Krause cisimciği, Meissner korpuskülü, Ruffini sonlanması dermiste yerleşmiştir. 19. Embriyonik gelişimi blastokist aşamasında aşağıdakilerden hangisi bulunmaz? A) Zona pellusida B) Trofoblast C) Embriyoblast D) Blastosel E) Hipoblast 19 E İntrauterin yaşamın birinci haftasında oluşan ve uterusa implante olan yapı blastokisttir ve şunlar içerir. - Zona pellusida - Trofoblast - Embriyoblast - Blastosel Hipoblastlar blastokist aşamasında yer alan embriyoblastlardan gelişimin 2. haftasında yani implantasyon sonrasında ortaya çıkarlar. 20. Primitif uteroplasental dolaşımın oluşmaya başladığı laküner devrede içi kanla dolu lakünaların çevresinde hangi hücre tabakası bulunmaktadır? A) Sitotrofoblastlar B) Sinsityotrofoblast C) Amnioblast D) Epiblast E) Hipoblast 20 B Gebeliği 11.-12. gününde sinsityotrofoblastlar uterus içinde ilerlemeye devam eder. Sonunda uterustaki sinüzoidlere kadar ilerler. Sonuçta sinsityotrofoblastlar içerisinde bulunan lakünalar ile sinüzoidlerin duvarları birleşir. Annenin kanı ilk kez embriyonun sinsityotrofoblastları içerisinde bulunan lakünalara akmaya başlar. Anne ile embriyo arasındaki bu ilk kanlanmaya Primitif Uteroplasental Dolaşım adı verilir. 21. İntrauterin gelişimin üçüncü haftasında primitif çizgi oluşumu aşağıdaki proteinlerden hangisi tarafından başlatılır? A) Cerberus faktörü B) Lefty2 C) EGF (epidermal growth factor) D) Nodal E) BMP (Bone morphogenic protein) 8

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 21 D Gastrulasyon, üç germ yaprağının oluşmasıyla karakterize dönemdir. Gasturulasyon 14. günde primitif çizginin oluşumu ile başlar. Primitif çizgi embriyonun kaudal kısmında beliren epiblast kaynaklı bir kabartıdır. Primitif çizgi TGF-Beta ailesinin bir üyesi olan Nodal ın ekspresse olması ile başlar ve devam ettirilir. 22. IX. kafa çifti (n. glossofaringeus) hangi faringeal arkustan gelişmektedir? A) 1. faringeal arkus B) 2. faringeal arkus C) 3. faringeal arkus D) 4. faringeal arkus E) 5. faringeal arkus 22 C Faringeal arklardan gelişen kafa çiftleri 5, 7, 9 ve 10. sinirlerdir. 1. Faringeal arktan V. kafa çifti, 2. faringeal arktan VII. kafa çifti, 3. faringeal arktan IX. kafa çifti 4-6. faringeal arktan ise X. kafa çifti gelişir. 23. Kalp siklusu sırasında aort basıncının en yüksek olduğu evre aşağıdakilerden hangisidir? A) İzovolumetrik kasılma B) İzovolumetrik gevşeme C) Atrium sistolü D) Ejeksiyon E) Diastaz 23 D 9

24. Parsiyel oksijen basıncı aşağıdakilerden hangisinde en yüksektir? A) Atmosfer havası B) Alveol havası C) Pulmoner arter kanı D) Pulmoner ven kanı E) Aort kanı 24 A Difüzyonu Sağlayan Basınçlar Yer Oksijen Parsiyel Basıncı Karbondioksit Parsiyel Basıncı Atmosfer 160 0 Alveol 103 40 Arteryel Kan 100 40 Venöz Kan 40 46 25. Tiroid follikül epitelinden follikül lümenine iyot taşıyan protein aşağıdakilerden hangisidir? A) Hephaestin B) Megalin C) Klatrin D) Sodyum/iyot taşıyıcısı E) Pendrin 25 E - İyodür iyonu Na/I taşıyıcı (NIS) ile bazal yüzden follikül hücresine alınır. (Sekonder aktif taşıma), TSH kontrolündedir. - TSH hem bu pompa proteinlerinin yapımını hemde aktivitesini arttırır. - İyodür Cl/I taşıyıcısı olan Pendrin ile follikül lümenine verilir. - İyordürün okside hale gelmesini Tirodi peroksidaz sağlar. Bu enzim follikül hücresi apikal membranına bağlıdır. 26. Aşağıdaki göz bileşenlerinden hangisi akamodasyon reaksiyonuna katılır? A) İris B) Kornea C) Aköz humor D) Sklera E) Koroid 26 A Yakına görmeye uyum olarak tanımlanan akamodasyon sırasında; - Lensin kalınlığı arttırılarak kırıcılığı arttırılır. - Gözlerde konverjans ve iç rotasyon görülür - İris sirküler kasları kasılarak miyozis yapılır. 10

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 27. Vücut sıvı bölümlerinden hangisini hacmi doğrudan ölçülemez? A) Toplam vücut suyu B) Plazma C) İnterstisyel sıvı D) Ekstrasellüler sıvı E) Kan 27 C İnterstisyel ve intrasellüler sıvı hacmi hesaplanarak bulunabilir. Ölçülecek Hacim Toplam Vücut Sıvı Hacmi Toplam Hücre Dışı Sıvı Hacmi Plazma Hacmi İntertisiyel Sıvı Hacmi Hücre İçi Sıvı Hacmi Toplam Kan Hacmi Ölçülmesi Direk ölçüm Toplam Kan Hacmi Ölçülmesi Hesaplanarak ölçüm Ölçümde kullanılacak madde Antipirin, Ağır su (döteryum), Radyoaktif su (trityum) İnülin, Mannitol, Radyoaktif (Na, Cl, İyotalalmat, Tiyosiyanat, Tiyosülfat), Rafinoz Evans Mavisi, Radyoaktif albümin Hücre dışı sıvı hacmi - Plazma Hacmi Toplam vücut sıvı hacmi - Hücre dışı sıvı hacmi Radyoaktif krom, radyoaktif demir, Radyoaktif fosfor ile işaretlenmiş eritrositler kullanılır Plazma hacmi / 1 - Hct 28. Su kanalları (aquaporin) tiplerinden hangisinin hücre membranındaki miktarı antidiüretik hormon tarafından artırılır? A) Tip 1 B) Tip 2 C) Tip 3 D) Tip 4 E) Tip 5 28 B Aquaporinler suyun hücre membranından geçebileceği kanallara verilen isimdir. Aquaporinler Aquaporin Aquaporin 1 Aquaporin 2 Aquaporin 3 Aquaporin 4 Aquaporin 5 Etki yeri Böbrek proksimal tübülü ADH ile miktarı arttırılır, toplayıcı kanallar Üre ve gliserol geri emilimi, Toplayıcı kanallar Beyin Göz yaşı bezi, Solunum sistemi, tükürük bezi 11

29. Antitrombin III aşağıdaki pıhtılaşma faktörlerinden hangisini etkilemez? A) Protrombin B) Faktör VII C) Faktör VIII D) Faktör X E) Faktör XII 29 C AT-3 bir serpindir (serinproteaz inhibitör). Faktör 2, 7, 9, 10, 11, 12 yi ayrıca kallikrein ve plazmini inhibe eder. Ayrıca koagülasyon dışında kompleman proteinlerinden C1 ve tripsini de inaktive eder. 30. Aşağıdakilerden hangisi midenin reseptif gevşemesinden sorumlu nörotransmitterlerden biridir? A) Asetilkolin B) Noradrenalin C) Adrenalin D) VİP E) Glisin 30 D Ösefagus peristaltik dalgaları mideye ulaştığında miyenterik inhibitör nöronlar aktive olarak midenin tamamını gevşemesine neden olur. Bu durum midenin depo fonksiyonunu göstermesi açısından çok önemlidir. Ayrıca bu reseptif relaksasyon ösefagus alt ucunda bulunan ve normalde tonik olarak kasılı duran gastroösefageal sfinkterinde gevşemesine neden olur. Bu sayede besinler rahatlıkla mideye geçer. Reseptif relasasyondan VİP ve NO sorumludur. 31. Aşağıdaki mide salgılarından hangisi parietal hücrelerden yapılır? A) İntrensek faktör B) Pepsinojen C) Gastrik lipaz D) Gastrik amilaz E) Jelatinaz 31 A Mide Oksintik bezleri (korpus ve fundusta) Hücre tipi Salgısı Görevi Müköz Boyun Hücreleri Mukus salgılar Mide iç yüzeyini asitten korumak Esas (chief - peptik Hücreler Pepsinojen ve gastrik lipaz, gastrik amilaz, jelatinaz Porteinlerin ve az miktarda yağların sindirimi Pariyetal (oksintik) Hücreler HCl ve İntrensek faktör salgılar Pepsinojen aktivasyonu ve B12 vitamin emilimi 12

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 32. Gebelikteki insülin direncinden sorumlu hormon aşağıdakilerden hangisidir? A) Relaksin B) HCG C) Plasental laktojen D) Progesteron E) Östrojen 32 C Büyüme hormonu ve prolaktin benzeri etkisi olan HPL (Human Plasental Laktojen) gebelikteki insülin direncinden sorumlu tutulur. Gebelik boyunca giderek artan oranda salınan HPL, annede glukoz kullanımını azaltarak fetüsün glukoz ihtiyacını sağlar. 33. Aşağıdakilerden hangisinin yapısında sfingozin bulunur? A) Fosfatidilkolin B) Kardiyolipin C) Plazmalojenler D) Sulfatidler E) Fosfatidilinozitol 33 D 34. Aşağıdakilerden hangisi pre-proprotein olarak sentezlenmez? A) Glukoz-6-fosfataz B) İmmunglobulinler C) Transferrin D) İnsülin E) Albumin 34 A GER üzerinde bulunan ribozomlar; hücre dışına verilecek olan proteinlerin, lizozomal proteinlerin ve membran proteinlerinin (mitokondri membranı hariç diğer membranların; hücre membranı, ER membranı ve golgi membranı gibi) sentezini yapar ve bunları ER un lümenine bırakırlar. GER de sentezlenen bu proteinler N-terminal uçlarında bir protein uzantısı taşırlar (sinyal peptidi, bir pre ön uzantısı). Buna karşın sitozol içinde kalacak ve işlev görecek olan proteinler (sitozolik, nükleer, mitokondrial ve peroksizomal proteinler), ER ile bağlantılı olmayan serbest sitoplazmik ribozomlarda sentezlenirler ve sinyal peptidi taşımazlar. 13

35. Siyanür zehirlenmesinde hemoglobin formlarından hangisi, siyanürü sıkıca bağlar ve hücre içine girişini engeller? A) Hemoglobin A B) Hemoglobin F C) Hemoglobin A2 D) Hemoglobin C E) Methemoglobin 35 E Methemoglobinemi, hemoglobinin tersine siyanürü (CN) sıkıca bağlar. Siyanür zehirlenmesi gibi durumlarda bu özellikten yararlanılarak amil nitrat gibi ajanlar verilerek hemoglobinin bir kısmında Fe +3 e yükseltgenir ve methemoglobin oluşturulur. Oluşturulan bu methemoglobinlerle dolaşımda siyanür bağlanır ve siyanürün ETZ blokajı önlenmeye çalışılır. Metilen mavisi ise Fe +3 ü tekrar Fe +2 ye çevirerek methemoglobinemiyi normale çevirir. 36. Aşağıdaki plazma proteinlerinden hangisinin akut enflamasyonda kan konsantrasyonunda artış beklenir? A) Seruloplazmin B) Transferin C) Prealbumin D) Retinol bağlayıcı protein E) Albumin 36 A Pozitif akut faz reaktanlarından olan CRP ve α1-antikimotripsin seviyeleri 24-48 saatte belirgin olarak artar. Orosomukoid (α1-asid glikoprotein), α1-antitripsin, haptoglobin ve fibrinojen düzeyleri 1-4 gün içinde, C3 ve seruloplazmin düzeyleri ise 4-5 gün içinde yükselir (CRP ilk yükselen, seruloplazmim en son yükselendir). Plazmada yükselen bu proteinler onkotik basıncıda yükseltirler, bu yüzden onkotik basıncı dengeleyebilmek için bazı proteinlerin de sentezi azalmak durumundadır. Akut inflamasyonda miktarı azalan proteinlere de negatif akut faz reaktanları denir. Negatif akut faz reaktantları olan prealbumin, RBP, albumin ve transferin düzeyleri akut inflamasyonda azalır. 37. Aşağıdakilerden hangisi demirin barsakta enzimatik indirgenmesinden sorumludur? A) Vitamin C B) Ferriredüktaz C) Hephaestin D) Ferropontin E) Hem oksijenaz 14

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 37 B Normal koşullarda demir vücutta çok iyi korunur. Hem proksimal duedenumdan emilimi çok iyidir hem de herhangi bir atılım yolu yoktur. Kadınlar siklik kanamaları sebebiyle demir kaybetmeye erkeklerden daha meyillidirler. Proksimal duedenumdaki enterositler demir emiliminden sorumludurlar. Diyetteki Fe +3 (ferrik) enterosit yüzeyinde bulunan ferriredüktaz enzimi ile Fe +2 ye (ferro) indirgenir. Diyetle alınan vitamin C de aynı işlemi yaparak ferrik demiri ferro demire indirger ve emilimini arttırır (enzimatik indirgenme ferriredüktaz, nonenzimatik indirgenme ise C vitamini ile yapılır). Ferro demir enterosit yüzeyinde bulunan ve divalent katyonların emiliminden sorumlu, divalent metal transporter (DMT1) ile enterositin apikal yüzeyinden emilir. Demir enterosit tarafından emildikten sonra ya ferritin tarafından depolanır ya da transferin ile kanda taşınmak üzere enterositin bazolateral yüzeyine transfer edilir. Burada seruloplazmine benzeyen ve bakır içeren bir protein olan hephaestin tarafından Fe +2, Fe +3 e yükseltgenir (hephaestininde seruloplazmin gibi ferrooksidaz aktivitesi vardır). Seruloplazmin de hephaestin gibi demiri yükseltger ve transferin tarafından bağlanmasını sağlar. Fe+3 bazolateral membrandan ferropontin sayesinde plazmaya geçirilir ve transferin tarafından bağlanır (transferin 2 adet Fe +3 bağlayabilir). İntestinal lumen Fırçamsı kenar Enterosit Kan Hem Fe +2 Fe +2 Fe +2 Fe +2 Fe +2 Ferrireduktaz Fe +3 Hem Hem oksidaz Fe +3 -Ferritin Hephaestin Ferropontin Fe +3 Fe +3 -TF 38. Nitrik oksit (NO) reseptörünün tipi ve oluşturduğu ikinci haberci molekül aşağıdakilerden hangisinde birlikte verilmiştir? A) G proteinine bağlı reseptör camp B) G proteinine bağlı reseptör Kalsiyum C) Plazma zarına yerleşik guanilat siklaz cgmp D) Sitoplazmik guanilat siklaz cgmp E) Plazma zarına yerleşik tirozin kinaz PIP3 38 D Bazı dokularda cgmp guanilat siklazın membrana bağlı formu tarafından GTP den sentezlenir (camp benzeri). cgmp özel bir protein kinaz formu olan ve cgmp bağımlı protein kinaz veya protein kinaz G olarak isimlendirilen protein kinazı uyarabilir ve cgmp etkisi, fosfodiesterazla sonlandırılır (camp benzeri). Ancak membrana bağlı guanilat siklaz, enzim reseptörünün yapısal bir parçası olduğundan, yapısal olarak tirozin spesifik protein kinazlara benzediğinden adenilat siklazdan farklıdır. Bir çok doku guanilat siklazın, hücre yüzey reseptörüne bağlı olmayan sitozolik şeklini içerir. Bu enzim Hem taşır ve NO ile stimüle olur. 15

39. Aşağıdaki moleküllerden hangisi 340nm dalga boyundaki ışığı absorbe eder? A) NAD + B) NADP + C) NADH D) FADH2 E) FMN + 39 C NADH ve NADPH 340 nm deki ışığı absorbe eder. Bu özellik NAD + ve NADP + de yer almaz. Bu özellikden dolayı NAD + ve NADP + ye bağımlı herhangi bir dehidrogenazın katalizlediği tepkime sayesinde, NADH veya NADPH daki artışlar ve azalışlar 340 nm dalga boyundaki ışıkta (UV ışık) spektrofotometrik olarak ölçülerek, araştırılan bir analitin nicel değeri ölçülebilir. Spektrofotometrik olarak çalışan bir otoanalizöre adapte edilmiş bir laboratuar testi, çoğu zaman NADH veya NADPH daki artma veya azalmaları 340 nm de ölçerek sayısal değerler verir. 40. 2,4-dinitrofenilhidrazin kullanılarak oksidasyon-fosforilasyon eşleşmesi tam olarak bozulmuş bir mitokondride aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmez? A) Fosforilasyon ve ATP sentezi durur B) NADH ın NAD+ a yükseltgenmesi hızlanır C) Oksidasyon hızlanır D) O2 nin H 2 O ya indirgenmesi azalır E) Mitokondri iç zarının iki tarafı arasındaki proton konsantrasyonu eşitlenir 40 D 2,4-dinitrofenilhidrazin, oksidasyonu fosforilasyondan ayırır. Mitokondri iç zarının iki tarafı arasında proton gradiyenti ortadan kaldırılır, proton konsantrasyonu eşitlenir. Fosforilasyon ve ATP sentezi dururken, oksidasyon artarak devam eder. Yüksek miktarda ısı çıkışı olur. Oksidatif fazın artması NADH ın NAD + a yükseltgenmesini hızlandırır. Elektronlar kompleks IV üzerinden oksijene daha fazla aktığı için su oluşumu artar. 41. Yüksek glukagon düzeyleri varlığında aşağıdakilerden hangisi beklenmez? A) Hücre içinde protein fosfataz aktivitesi artışı B) Hücre içinde artan camp düzeyleri C) Karaciğerde glukoneogenezin hızlanması D) Karaciğerde lipogenezin yavaşlaması E) Karaciğerde pentoz fosfat yolunun yavaşlaması 41 A Glukagon, hedef hücelerinin membranın da adenilat siklazı uyarır ve hücre içinde camp miktarını arttırır. Artan camp hücre içinde protein kinaz A aktivasyonu yapar ve hedef allosterik enzimlerinde fosforilasyonlar yapar. Bu sayede glukagon, karaciğerde glukoneogenez ve glukojenolizi, yağ dokusunda ise lipolizi arttırır. Glukagon ayrıca, karaciğerde glikoliz, glukojenez, lipogenez, HMY ve kolesterol sentezini de yavaşlatır. 16

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 42. Aşağıdaki enzimlerden hangisinin aktivitesi bir protein fosfataz tarafından defosforile edilince azalır? A) Lipoprotein lipaz B) Fosfofruktokinaz C) HMG-KoA redüktaz D) Hormona duyarlı lipaz E) Glukojen sentaz 42 D İnsülinin reseptörü tirozon kinaz, hücre içinde protein fosfatazı aktifler. Aktive olan protein fosfataz hedef allosterik enzimlerinde defosforilasyonlar yapar. İnsülin bu sayede kendi hakimiyitendeki yolaklarda aktiviteyi arttırırken, glokoneogenez, glikojenoliz ve lipoliz gibi glukagon baskısı altındaki yolaklarda aktiviteyi düşürür. Hormon duyarlı lipaz lipolizin allosterik enzimidir ve insülin baskısında aktivitesi azalır. 43. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi glukoneogenezde substrat olarak kullanılmaz? A) Propiyonat B) Glutamat C) Asetoasetat D) Gliserol E) Alanin 43 C Glukoneogenezin substratları: lösin-lizin hariç tüm amino asitler, pirüvat-laktat, propiyonat, gliserol ve asetil-koa hariç tüm krebs döngü ara elamanlarıdır. 44. Çok uzun zincirli yağ asitlerinin değişik bir β-oksidasyonu ile asetil-koa ve H 2 O 2 oluşur. Dehidrogenasyon ile indirgenen koenzimler fosforilasyon ve ATP sentezi ile ilişkili değildir. Bu metabolik yol hücrenin hangi organeline özgüldür? A) Mitokondri B) Lizozom C) Peroksizom D) Sitoplazma E) Çekirdek 44 C Yağ asidi oksidasyonu büyük ölçüde mitokondride olmasına rağmen, bazı hücrelerde peroksizomal oksidasyon da görülür. Peroksizomlarda da reaksiyon zinciri mitokondri ile benzerdir, oluşan ara bileşikler KoA türevleridir ve oksidasyon işlemi dört basamakta gerçekleşir. Peroksizomlara yağ asidi girişi karnitine gereksinim göstermez ve genelde çok uzun zincirli yağ asitlerinin ön yıkılımları burada gerçekleşir. Peroksizom ve mitokondri döngüleri arasındaki tek fark birinci basamaktır. Mitokondride, çift bağ oluşumuna yol açan ilk reaksiyonda elektronlar açil-koa dehidrojenaz enziminin prostetik grubu FAD üzerinden koenzim Q ya taşınırken peroksizomlarda direk olarak O2 ye taşınır ve H 2 O 2 üretilir. 17

45. Aşağıdaki hiperlipoproteinemilerden hangisinde şilomikron artıkları ve IDL ler kanda artar ve lipoprotein elektroforezinde geniş beta bandı görülür? A) Tip I hiperlipoproteinemi B) Tip IIa ailesel hiperkolesterolemi C) Tip IIb ailesel hiperkolesterolemi D) Tip III hiperlipoproteinemi E) Tip IV ailesel hipertriaçilgliserolemi 45 D Tip III hiperlipoproteinemide, şilomikronlarda ve dansitesi<1.019 olan VLDL artıklarında artış, elekroforezde geniş bir Betabantı olarak görülür (β-vldl). Hiperkolesterolemi, ksantoma ve periferik ve koroner arterlerde ateroskleroza neden olur. 46. Lipoproteinler üzerinde aktarılabilen küçük proteinler olan apo C ve apo E nin dolaşımdaki kaynağı aşağıdaki lipoproteinlerden hangisidir? A) IDL B) HDL C) VLDL D) LDL E) Şilomikron 46 B HDL partikülleri, karaciğer ve barsakta sentezlenir ve eksositoz yolu ile kana salınır. Barsaktan gelen ham HDL, barsağın Apo E ve C sentezleyememesinden dolayı, Apo E ve C içermeyip sadece Apo A içerir. Yeni sentezlenen HDL nin %90 dan fazlası apo A dır ve Apo A1/A2 oranı yaklaşık 3/1 dir. HDL önemli işlevler gerçekleştirir: 1. Apo C ve E nin dolaşımdaki deposudur. Hem şilomikronlara hem de VLDL ye Apo E ve C leri dolaşımda aktarır. 2. Ekstrahepatik dokularda serbest kolesterolü uzaklaştırır ve esterleştirir. Bu ters kolesterol taşınımı olarak adlandırılır. 3. Kolesterol esterlerini VLDL ve LDL ye, yer değiştirme reaksiyonu ile transfer ederler. 4. Kolesterol esterlerini karaciğere taşır. 47. Aşağıdaki serum enzimlerinden hangisi karaciğer dışındaki dokulardan da salınır? A) Arjinaz B) Alkalen fosfataz C) Ornitin transkarbamoilaz D) Alkol dehidrogenaz E) Aldehit dehidrojenaz 47 B ALP (alkalen fosfataz) enziminin birçok izoformu vardır. Başlıca çıkışları karaciğer ve kemik olmak üzere, plasenta, barsak ve ektopik çıkışları da önemlidir. 18

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 48. Primer safra asitlerinin karaciğerde, glisin ve taurinle konjugasyonu hangi organelde gerçekleşir? A) Ribozom B) Granüler endoplazmik retikulum C) Düz endoplazmik retikulum D) Lizozom E) Peroksizom 48 E Karaciğerde sentezlenen primer safra asitleri olan kolik ve kenodeoksikolik asitler karaciğer peroksizomlarında glisin ve taurinle konjuge edilir. 49. Adrenalin sentezinde kullanılan amino asit çifti aşağıdakilerden hangisidir? A) Metionin, tirozin B) Tirozin, glisin C) Serin, sistein D) Sistein, triptofan E) Sistein, metionin 49 A Katekolaminler tirozin amino asidinden elde edilirler. Son basamak olan noradrenalinden adrenalin oluşumu ise bir metilasyon reaksiyonudur ve metil vericisi olarak metiyonin kullanılır. 50. Aşağıdaki hastalıklardan hangisinde idrarda bilirubin görülür? A) Hemolitik anemi B) Gilbert Sendromu C) Neonatal sarılık D) Crigler-Najjar Sendromu E) Rotor Sendromu 50 E Rotor sendromu ve Dubin-Johnson sendromu direk hiperbilirubinemilerin doğumsal sebepleri iken, tıkanma sarılıkları ise edinsel sebebidir. 51. Aşağıdaki proteinlerden hangisinin mrna sı splicing işlemine tabi tutulmaz? A) Şaperonlar B) Ubikitin C) Kollagen D) Histonlar E) Protein yapılı hormonlar 19

51 D Histon proteinlerinin mrna ları intronik bölge içermez, tamamen ekson içerirler. Bu yüzden splicing işlemine tabi tutlmazlar. Ayrıca histon mrna ları diğer mrna lardan farklı olarak poli(a) kuyruğuda içermez. 52. Aşağıdaki RNA lardan hangisi tekrarlayan uzun adenin nükleotid dizileri içerir? A) trna B) rrna C) mrna D) snrna E) 28s RNA 52 C mrna tüm ökaryotik hücrelerde tek bir kimyasal karektere sahiptir. mrna 5 ucunda bir şapka (cap) yapısı ve 3 ucunda bir poli(a) kuyruğu içerir. Cap yapısı, mrna nın 5 ucundaki ribozun hidroksil grubuna bağlı metillenmiş guanozin trifosfattan (7-metilguanozin trifosfat) oluşurken, poli(a) kuyruğu mrna nın 3 ucundaki hidroksil grubuna bağlı 20-250 arası tekrariayan adenin nükleotidi içerir. 5 ucundaki kapalı uç (şapka) hem mrna yı 5 -ekzonükleazların saldırısından korur hem de protein sentezi için bir başlangıç noktası olarak hizmet eder. Kuyruk kısmının görevi tam olarak bilinmemekle birlikte 3 -ekzonüklazların saldırısına karşı mrna yı koruyarak kararlılığını arttırdığı sanılmaktadır. Hem cap yapısı hem de poli(a) kuyruğu mrna ya posttranskripsiyonel olarak eklenir. 53. Pürin nükleotidlerinin yıkımında rol alan aşağıdaki enzimlerden hangisi hücrelerde toksik etkilere sahip olabilen H 2 O 2 yapımına neden olur? A) Nükleosidaz B) 5 -nükleotidaz C) Ksantin oksidaz D) Pürin nükleosid fosforilaz E) Amino hidrolaz 53 C Ksantin oksidaz, hipoksantin ksantin ve ksantin ürik asit dönüşümlerini yapan pürin yıkım enzimidir ve H 2 O 2 üretir. 54. Vitamin B12 nin hücrelerdeki koenzim formlarının öncülü olan formu aşağıdakilerden hangisidir? A) Aquakobalamin B) Siyanokobalamin C) Hidroksikobalamin D) Deoksiadenozilkobalamin E) Metilkobalamin 54 C B12 formlarından, Metilkobalamin, metiyonin sentaz enziminin; Deoksiadenozilkobalamin ise metilmalonil-koa mutaz enziminin koenzimleridir. Hidroksikobalamin ise her ikisininde sitozolik öncülüdür. Aquakobalamin, B12 nin depo şekli, siyanokobalamin ise ticari olarak dışardan alınan formudur. 20

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 55. Aşağıdaki bakteri toksinlerinden hangisi hem adenilat siklaz ve hem de guanilat siklaz aktivasyonuna neden olur? A) Enterotoksijenik E. coli toksini B) Verotoksin C) Tetanoz toksini D) Toksik şok sendromu toksini-1 E) Botulizim toksini 55 A E. coli türleri ve özellikleri E. coli türü Etki mekanizması Klinik Enterotoksijenik E. coli (ETEC) Eterohemorajik E. coli (EHEC, O157: H7) Enteroinvazif E. coli (EIEC) Enteropatojenik E. coli (EPEC) Enteroagregatif E. coli (EAEC) Diffüz adheren E. coli (DAEC) Plazmid le kodlanan iki tür toksini var. Isıya duyarlı (Labil toksin= LT) toksin kolera toksini gibi GM1 gangliozite baglanarak ADP ribozilasyonuyla adenilat siklazı aktive eder. Isıya dirençli (Stabil toksin= ST, 100 C de 30 dakika da tahrip olur) toksin guanilat siklazı aktive ederek cgmp yi arttırarak sekretuar ishal yapar. Lizojenik bir bakteriyofaj ile kodlanan Verotoksin (VT1 ve VT2) salgılar. Verotoksine, Shigella dysenteria tip 1 in şiga toksiniyle antijenik benzerliğinden dolayı Shiga benzeri toksin (Shiga like toxin) de denir. Vero ve şiga toksin konak hücrede 60S ribozoma (28S alt birimi) baglanarak protein sentezini inhibe eder. Diğer E. coli lerden farklı olarak SORBİTOLÜ FERMENTE ETMEZ. Şigellaya benzer şekilde laktoza etki etmez veya geç etki eder. Hareketsizdir (H antijeni yoktur). Enterositlerde YAPIŞMA-BOZMA attaching-effacing mekanizmasıyla mikrovilluslarda hasara neden olur. Agregasyonu sağlayan fimbriya ve stabil toksine benzer toksin salgılar (EAST1). Epitel hücrelerinin diffüz tutulumu Turist ishalinin en sık etkeni. Aniden başlayan sulu ishal ve abdominal kramp. 1-3 gün içinde iyleşir. Enfektif dozu düşük (50-100 bakteri). Hamburger etiyle bulaşabilir. Hemorajik kolit (ATEŞSİZ, LÖKOSİTSİZ kanlı ishal) ve hemolitik üremik sendroma (akut böbrek yetmezliği, mikroanjiyopatik hemolitik anemi ve trombositopeni) neden olur. Dizanteriform ishal ve yüksek ateş Genellikle çocuklarda görülür. Bol sulu ishal, subfebril ateş ve bulantı/ kusma. Sulu ishal, subfebril ateş vardır, kusma genellikle görülmez. Sulu ishal E. coli K1 K1 polisakkarit kapsül antijeni N. meningitidis in grup B Neonatal menenjit etkeni (2.) kapsüler polisakkariti ile çapraz reaksiyon verir. BOS ta lateks aglutinasyonuyla gösterilebilir. E. coli (flora) Pili en önemli virülans faktörüdür. Assenden yolla bulaşır. İdrar yolu enfeksiyonlarının en sık etkeni ve en sık gram - sepsis etkeni (endotoksinle) 56. DNA replikasyonu sırasında RNA pirimerlerini uzaklaştıran ve boşlukları dolduran enzim aşağıdakilerden hangisidir? A) Helikaz B) Topoizomeraz C) Ters transkriptaz D) DNA polimeraz I E) DNA ligaz 21

56 D DNA replikasyonu hücre döngüsünün S fazında gerçekleşir. DNA üzerinde replikasyonun başladığı bölgeye replikasyon orijini (ori) yada replikatör adı verilir. Replikatör A-T den zengin 11 nükleotidlik baz dizileri içerir. Prokaryotlarda tek orijin bölgesi bulunurken ökaryotta birden fazla orijin bölgesi vardır. Başlatıcı proteinler bağlandıkları DNA dizisinde erimeye neden olurken helikaz enzimi hidrojen bağlarını kırarak DNA zincirinin her iki yönde açılmasını sağlar. Ayrılan ipliklere pirimaz enzimi tarafından sentezlenen RNA yapısında kısa öncüler eklenir. RNA pirimerleri serbest 3 -OH uçlarına nükleotidlerin eklenerek zincirin uzatılması için kullanılır. DNA polimeraz III enzimi yeni zinciri 5-3 yönünde sentezler (sentez daima 5-3 yönündedir). Ana iplik kesintisiz olarak sentezlenirken diğer iplik kesintili olarak eşlenebilir ve 1000-2000 nt uzunluğundaki bu parçalara Okazaki fragmanları denir. Her iki iplikteki RNA pirimerleri DNA polimeraz I enziminin RNAseH etkinliği sayesinde parçalanır ve bu boşluk bölgeler yine aynı enzimle doldurulur. DNA ligaz enzimi aracılığıyla komşu nükleotitler arasında fosfodiester bağları oluşturulur. Topoizomeraz enzimi çift iplikli DNA yı süpersarmal haline getirir. 57. Hepatit B virüsünde viral yükü belirlemek amacıyla kullanılan sinyal amplifikasyon yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Polimeraz zincir reaksiyonu B) Ligaz zincir reaksiyonu C) Western Blot D) Hibrit yakalama E) Dot blot hibridizasyon 22

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 57 D Moleküler yöntemler HİBRİDİZASYON YÖNTEMLERİ İnsutu Hibridizasyon Dot/ Slot blot hibridizasyon Southern blot hibridizasyon Northern blot hibridizasyon Western blot hibridizasyon (Protein blotlama yöntemi) Rekombinant immunblot (RIBA) APLİFİKASYON YÖNTEMLERİ Hedef Amplifikasyon yöntemleri PCR (Polimeraz zincir reaksiyonu) Prob amplifikasyon yöntemleri Ligaz Zincir reaksiyonu Q- Beta replikaz Sinyal amplifikasyon yöntemleri Dallanmış DNA (branched DNA, bdna) Hibrit yakalama (Hybrid capture system) Doku, organ ve hücrelerdeki nükleik asitlerin belirlenmesinde kullanılır. Virüslerin lokalizasyonunu ve latent virüsü tespit eder (HPV, CMV gibi). Kuru nitrosellülöz membrana DNA veya RNA bir damla damlatılır enzim veya radyoaktif işaretli problarla belirlenir. DNA nın belirlenmesi için kullanılır (DNA- DNA prob hibridizasyon). RNA nın belirlenmesi için kullanılır (RNA- DNA prob hibridizasyon). Bu yöntemle RNA virüsleri tespit edilebildiği gibi herhangi bir etkenin transkripsiyon aktiviteside ölçülebilir. Etkene ait proteinlerin elektroforeze (sodyum dodesil sülfat-poliakrilamid jel elektroforezi, SDS- PAGE) tabi tutularak ayrıştırılması ve bu proteinlerin hasta serumundaki antikorlarla birleşmesi esasına dayanan bir yöntemdir. HIV antikorları pozitif olanlarda doğrulama testi olarak kullanılır. Etkene özgü proteinlerin ayrı ayrı üretilip bir membran üzerine bantlar halinde dizilmesi ve kuşkulu serumun bu membran üzerine uygulanması ile uygun konjugatla bağlanmalarının gösterilmesi esasına dayanan yöntem. DNA veya RNA (Revers transkriptaz ile DNA ya dönüştürülür, RT- PCR) moleküllerinin çoğaltılarak tespit edilmesi (amplifikasyon) esasına dayanan bir yöntemdir. Çok küçük miktarlar tespit edilebilir. Tek zincirli hedef DNA dizisine bağlanma bölgeleri arasında 1-3 nükleotitlik boşluk bulunan iki prob bağlanır. Bu problar ligaz enzimi aracılığıyla birleştirilir. Ligaz enzimi yüksek özgüllüğe sahip olduğundan birbirine çok benzeyen mikroorganizmalar ayırt edilebilir (N. gonorrhae ve N. meningitidis). Bu yöntemde iki prob kullanılır. Hedef DNA ya bağlanan ilk proba uygun ikinci prob bağlandığında sinyalin gücü artar. HIV, HBV ve HCV de viral yükü belirlemek için kullanılır. 58. Gram negatif bakterilerin ve endotoksinin toll like reseptörü (TLR) aşağıdakilerden hangisidir? A) TLR 2 B) TLR 4 C) TLR 6 D) TLR 8 E) TLR 9 58 B Gram negatif bakterilerin hücre duvarı parçalandığında ortaya çıkan lipopolisakkarit yapıda maddelerdir. Toksik etki lipit A ya bağlıdır ve tüm gram negatif bakteri endotoksinleri aynı etkiye sahip olup ateş ve septik şoka neden olur. Endotoksin, makrofajlarda bulunan CD14 reseptörüne bağlanır (lipopolisakkaritin bağlandığı protein reseptörü) ve uyarı TLR4 (Toll like reseptör) vasıtasıyla hücre içine iletilir. Gram pozitif bakterilerin hücre duvarı yapıları ve bazı mantarlar TLR2 aracılığıyla makrofajları uyararak endotoksin benzeri etkiye neden olabilir. 23

59. HLA- B27 antijeniyle çapraz antijenik benzerlik dolayısıyla konjuktivit, artrit ve üretrit yapma ihtimali en yüksek etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Chlamydia trachomatis B) Riketsia prowazekii C) Bartonella hansellae D) Salmonella typhi E) Mycoplasma homunis 59 A Klamidya reither sendromu (reaktif artriti tanımlayan Alman araştırmacı) veya reaktif artritin (konjunktivit, üretrit, artrit ve mukokütanöz lezyonlar) en sık rastlanan etkenidir. Tedavide tetrasiklin, hamilelerde eritromisin kullanılır. 60. Septisemi sonucunda progresif hipotansiyon, dissemine intravasküler kuagülasyon, vasküler purpura ve bilateral adrenal hemorajiye neden olabilen etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Haemophilus influenzae B) Streptococcus pneumoniae C) Neisseria meningitidis D) Polio virüs E) Cryptococcus neoformans 60 C NEİSSERİA MENİNGİTİDİS Bakteri kompleman aracılı lizise uğradığından membran atak kompleksi eksikliği olanlarda (MAC) ve properdin eksikliğinde tekrarlayan Neisseria enfeksiyonları görülür. Epidemik menenjit ve septisemiye neden olur. Menenjitte ateş, baş ağrısı, fotofobi, ense sertliği (YD da görülmez), kerning, brudzinsky gibi meninks irritasyon bulguları, konfüzyon ve koma gelişir. Septisemide peteşiyal döküntüler görülür. Döküntü endotoksine bağlı gelişir ve döküntüden bakteri izole edilebilir. Şiddetli hastalıkta ekimoz veya Waterhause Friderichsen sendromu ortaya çıkar. Bu sendrom surrenal hemorajisi sonucunda gelişen DIC tablosudur. Genellikle 5 yaş altındaki çocuklarda görülür. Kutanöz hemoraji (purpura) ve ateş tabloya eşlik eder. Purpura fulminansa neden olan en sık enfeksiyoz ajandır (Protein C eksikliğinde de purpura fulminans, venöz tromboz ve pulmoner emboli görülür). 61. Neonatal sepsis ve menenjitin en sık etkeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Escherichia coli B) Staphylococcus aureus C) Streptococcus pyogenes D) Streptococcus agalactiae E) Neisseria meningitidis 24

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 61 D STREPTOCOCCUS AGALACTİAE (B Grubu Streptokok) Gram pozitif, katalaz negatif ve besiyerinde dar bir beta hemoliz zonu oluşturur. Üst solunum yolu ve genitoüriner sistemde asemptomatik kolonizasyon vardır. Hamile bayanların %10-20 inde vajinal kolonizasyon görülür. Genellikle annenin hamileliği sırasında veya doğum esnasında bulaşır. Bulaş için risk faktörleri; membran rüptürünün uzaması, perematür doğum, intrapartum ateş ve dissemine maternal B grubu streptokok enfeksiyonudur. Kan kültüründen en fazla izole edilen beta hemolitik streptokoktur. Diyebet, kanser ve alkolizim en önemli risk faktörleridir. Yeni doğanda birkaç ay içinde meydana gelen bakteriyemi ve menenjitin en sık rastlanan etkenidir. Neonatal hastalık iki türlü olur. Erken başlangıçlı: İntrauterin ve doğum esnasında etkenle karşılaşıldığında ortaya çıkar. Doğumdan sonra ilk 7 gün içinde bakteriyemi, pnömoni ve menenjit gelişimi görülür. Geç başlangıçlı: 1 hafta ile 3 ay arasında ortaya çıkan bakteriyemi ve menenjitle karakterizedir. Menenjit yüksek oranda nörolojik sekel bırakır. 62. Nötropenik bir hastada sepsis gelişmesi üzerine yapılan kan kültüründe kanlı agarda üreme olmasına rağmen çukulatalı agarda üreme tespit edilmiyor. Kültür incelemesinde katalaz pozitif, gram pozitif basiller görülüyor. Hastanın penisilin tedavisine cevap vermemesi üzerine vankomisinle tedavi ediliyor. Bu hastada en olası etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Staphylococcus aureus B) Streptococcus pneumoniae C) Corynebacterium jeikeium D) Eikenella corrodens E) Salmonella typhi 62 C Corynebacterium aynı Listeria da olduğu gibi katalaz pozitif ve gram pozitif basildir. Corynebacterium jeikeium normal cilt florasında bulunur ve C. diphtheriae nin aksine lipofilik olduğundan çukulatalı agarda üremez. Fırsatçı patojen olan Corynebacterium jeikeium özellikle hospitalize hastalarda enfeksiyon oluşturur ve klasik antibiyotiklere dirençlidir. Bu nedenle tedavide vankomisin tercih edilir. 63. Aşağıdaki Haemophilus türlerinden hangisi üreyebilmek için X ve V faktörüne ihtiyaç duyar? A) H. influenzae B) H. ducrei C) H. parainfluenzae D) H. paraprophilus E) H. aprophilus 25

63 A Gram negatif basillerin özellikleri Bakteri Üreme Hastalık Tanı Proflaksi gereksinimi Kapsüllü X ve V Menenjit, epiglotit, artrit Quellung reaksiyonu ve Rifampin H. influenzae (a-f) ve sellülit kültür Kapsülsüz X ve V Otit, sinüzit ve bronşit Kültür - H. influenzae H. ducreyi X Yumuşak şankr Kültür - (şankroid) B. pertussis Nikotinamid Boğmaca Kültür ve floresan antikor Eritromisin testi L. pneumophila Sistein ve demir Atipik pnömoni Üriner antijen ve kültür - 64. Kene veya sivrisineklerle bulaşan ve flavivirüs grubunda yer alan virüs aşağıdakilerden hangisidir? A) Nairovirüs B) Batı nil virüsü C) Ebola D) Coronavirüs E) Hepatit C 64 B Arbovirüsler 1. Flavivirüsler: sivrisinek ve kenelerle bulaşır - Sarı humma - Deng virüsü - Batı nil virüsü (west nill virüse) - Japon Ensefalit virüsü 2. Filovirüsler: Enfekte maymunlardan ve insandan- insana yakın ilişkiyle bulaşır. Virülansı en yüksek virüslerdir (mortalite yaklaşık %100). - Ebola - Marburg virüs 3. Bunyavirüsler - Nairovirüs: Kırım kongo kanamalı ateşi - Phlebovirüs - Hantavirüs (farelerle bulaşır) 4. Reovirüs grubunda yer alan kolorado kene ateşi virüsü (zarfsız RNA virüsü). 5. Rhabdovirüslerden veziküler stomatit virüsü 6. Togavirüs grubunda yer alan alfavirüsler 7. Arenavirüsler (lenfositik koriomenenjit virüsü, lassa ateşi vb). Kum şeklinde işlevsiz ribozomu var. 26

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 65. Epidemik konjuktivitin en sık rastlanan etkeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Parvovirüs B) Coronavirüs C) Herpes simpleks D) Adenovirüs E) Sitomegalovirüs 65 D Adenovirüs enfeksiyonları Enfeksiyon Üst solunum yolu enfeksiyonu Alt solunum yolu enfeksiyonu Akut folliküler konjuktivit Faringokonjuktival ateş Epidemik keratokonjuktivit (8, 19, 37) Akut hemorajik konjuktivit Hemorajik sistit (7, 11, 21) Gastroenterit (40, 41) SSS Genital sistem İmmün yetmezliklilerde Semptom Faranjit (en sık etken) ve kriptik tonsillit (etken grup C dir). Genellikle askeri birlik gibi toplu yaşanan yerlerde görülür (tip 4, 7). Çocuklarda atipik pnömoni (%10), bronşit ve pertusise benzer sendrom Pürülan akıntı olmaz ve kendiliğinden iyileşir. Faranjit, foliküler konjuktivit (yüzme havuzu kojuktivitide denir), ateş ve servikal LAP İatrojenik olarak gelişir. Oldukça bulaşıcıdır. Bu hastalarda preauriküler LAP ve keratit olarak adlandırılan korneanın etrafındaki subepitelyal yağlanma 2 sene devam eder. Hastalar göz salgılarında 2 hafta boyunca virüsü bulundururlar. Subkonjuktival hemoraji, preauriküler LAP, ateş ve kemozis Özellikle çocuklarda ateş, dizüri ve hematüri. 2 yaş altında Rotavirüsten sonra en sık viral etken (% 5-15 i) Menenjit, ensefalit ve reye sendromu Herpese benzer ülserler, üretrit ve servisit Özellikle karaciğer transplantasyonu yapılan çocuklarda hepatit 66. Oligodendroglial hücreleri tutarak santral sinir sisteminde demiyelinizasyona neden olan virüs aşağıdakilerden hangisidir? A) İnfluenza B) Parainfluenza C) JC virüs D) Rhabdo virüs E) Reovirüs 66 C İNSAN POLYOMA VİRÜSLERİ Bu grupta BK, JC ve SV40 (simian virüs 40) virüsleri bulunur. Çıplak ikozahedral yapıda DNA virüsleridir. İmmün yetmezlikli (HIV, KLL, Hodgkin lenfoma vb) hastalarda latent (böbrek ve lenfoid dokularda) kalan virüsün aktive olması sonucunda hastalık gelişir - JC virüsü: Oligodendrogliyal hücreleri tutarak SSS nin demiyelinizan bir hastalığı olan progresif multifokal lökoensefalopatiye (PML) neden olur. Lezyon genellikle serebral ak maddede lokalizedir ve tanı konduktan 6 ay veya 3 yıl sonra hasta kaybedilir. - BK virüsü: özellikle böbrek ve Kİ trasplantasyonu yapılan hastalarda idrar yolu enfeksiyonu ve heromorajik sistite neden olduğu gibi transplant reddine de neden olabilir. Transplantlı hastalarda CMV yanında BK ve JC virüs enfeksiyonlarıda göz ardı edilmemelidir. 27

67. Dev hücreli pnömoni ve ensefalite neden olabilen virüs aşağıdakilerden hangisidir? A) Polio B) İnfluenza C) Adenovirüs D) Kızamık E) Enterovirüs 67 D Komplikasyonlar: En sık görülen komplikasyon otitis media dır. Kızamığa bağlı ölümlerin en sık nedeni pnömonidir (ölümlerin %60 ı). En korkulan komplikasyonu ensefalit tir. Nadir görülmesine (%0.5) rağmen mortalite oranı yüksektir (%15). - Post enfeksiyöz ensefalitin otoimmün etiyolojiye bağlı olduğu düşünülür. Bu durumda kızamık virüsü beyinde izole edilemez. - Measles inlüzyon cisim ensefaliti (MIBE): Hücresel immün yetmezliği bulunan kişilerde aylar sonra gelişir. Beyinde aktif olarak replikasyona uğrayan virüs tespit edilmiştir ve genellikle fetal seyirlidir. - SSPE yıllar (ort 5-7 yıl) sonra meydana gelen geç nörolojik komplikasyondur (1/1.000.000). Mortalitesi yüksek olup iyileşenlerde kalıcı nörolojik bozukluk oluşturur (%25). Kişiden kişiye bulaşmaz. Beyinde hem gri hemde beyaz cevheri etkilediğinden panensefalit oluşturur. SSPE de BOS ta yüksek düzeyde kızamık IgG antikorlarına rastlanır fakat IgM antikorları bulunmaz. - Hecht pnömonisi: Hücresel immün yetmezliği olan bireylerde döküntünün görülmediği dev hücreli pnömoni tablosudur. Kızamık konjenital enfeksiyon etkenlerinden değildir fakat abortus ve ölü doğuma neden olabilir. TANI: Nazofarinks veya kandan virüs izolasyonu yapılabilir. Hastalık semptomlarının görülmesinden 1-2 gün öncesi ile döküntünün ortaya çıkmasından 1 gün sonrasına kadar virüs izolasyonu gerçekleştirilebilir. Kızamık virüsü yavaş ürer ve sitopatik etki gösterir. Üst solunum yolu veya üriner sedimentte karakteristik olarak intranüklear ve intrastoplazmik inklüzyon cisimleri içeren multinükleer dev hücreler gösterilebilir. Serolojik olarak IgM antikorları gösterilerek tanı konur. 68. Antijen sunan hücrelerle T lenfositleri arasında görülen reseptör etkileşimlerinden hangisi yanlıştır? Antijen sunan hücre T lenfosit A) MHC- I CD8 B) MHC- II CD4 C) ICAM- 1 LFA- 1 D) CD-2 LFA- 3 E) B7 CD28 28

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 68 D 69. Kemik iliğinde lenfoid seri hücrelerinin gelişimini sağlayan interlökin aşağıdakilerden hangisidir? A) IL- 3 B) IL- 6 C) IL- 8 D) IL- 12 E) Gama- interferon 69 A EPO: Eritropoietin, GM- CSF: granulocyte colony- stimulating factor Kök hücrelerin sentezi gestasyonun ilk haftalarında sarı kesede, 3 7. aylar arası KC ve dalakta, daha sonra kemik iliğinde gerçekleşir. Puluripotent kök hücrelerden myeloid ve lenfoid seri hücrelerinin gelişimi IL-3 aracılığıyla olur. Lenfoid seri hücrelerinden T lenfositlerin gelişimi timus vasıtasıyla ve IL- 7 nin kontrolünde gerçekleşir. 29

70. Kronik karşılaşma sonucunda hipersensitivite pnömonisine neden olabilen etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Pseudomonas aeruginoza B) Streptococcus pneumoniae C) Termofilik actinomyces D) Staphylococcus aureus E) Treponema pallidum 70 C TİP III AŞIRI DUYARLILIK (İmmünkompleks, antijen- antikor kompleksi) Artus reaksiyonu: İmmünkompleks vaskülitinin lokalize formuna denir. Daha önce immünize olmuş hayvana antijenin subkutan enjeksiyonundan sonra hızlı bir şekilde oluşan antikorlar olayın lokalize kalmasına ve enjeksiyon bölgesinde oluşan antijen-antikor kompleksine bağlı olarak lokal kütanöz vaskülit ve nekroz meydana gelmesine neden olur. Bu olayın klinik yansıması çifçi akciğeridir. Çifçi akciğerinde aspergillus ve termofilik aktinomyces sporlarının uzun süre solunması sonucunda akciğerde immünkompleks oluşumuna bağlı tahribat oluşmasıdır. 71. Larva formu ile kontamine olmuş su ve gıdalarla bulaşarak sistiserkozis hastalığına neden olan etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Tenya saginata B) Tenya solium C) Strongyloides stercoralis D) Ascaris lumbricoides E) Trichuris trichura 71 B Taenia soleum: Silahlı tenya diye bilinir. Domuzlarda bulunan larvanın (Cysticercus cellulosa) insanlara bulaşaması sonucu ortaya çıkar. Taenia soleum un yumurtasıda bulaştırıcı olabilir (T. saginatadan farklı). Bu nedenle insan hem kesin konak hem de ara konak olabilir. İnsan ara konak olduğunda sistiserkoz denilen klinik tablo ortaya çıkar. Bu durumda larva bir çok organa (MSS, göz ve kalp vb.) yayılım göstererek kist oluşumuna neden olur. Nörosistiserkozis sonucu epilepsi benzeri bir tablo oluşturur. Tedavide niklozamid kullanılır. Sistiserkoziste cerrahi uygulanır veya prazikuantel verilir. 72. Topraktan yumurtanın oral yolla alınmasıyla bulaşan ve tüm dünyada en sık rastlanan helminit enfeksiyonuna neden olan etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Taenia saginata B) Echinococcus granulosus C) Toxocara canis D) Fasciola hepatica E) Ascaris lumbricoides 30

TEMEL BİLİMLER 2012-05 - TUSEM TTBT 72 E ASKARİS LUBRİCOİDES En büyük (20-35 cm) ve en sık rastanan barsak nematodudur. KLİNİK: Kan yoluyla akciğer migrasyonuna bağlı olarak erken dönemde pnömoni (Loffler pnömonisi) ve eozinofili meydana gelir. Barsak tıkanıklığı ve malabsorbsiyona neden olabileceği gibi transmural nekroz sonucu barsak perforasyonu ve peritonite neden olabilir. Ayrıca safra kanalı tıkanıklığı sonucunda sarılık ve tıkanıklık sonucunda apandisit gelişebilir. TANI: Balgamda larva ve eozinofiller, gaitada ise oval yumurtalar (yüzeyi yumru yumru) gösterilerek tanı konur. TEDAVİ: Mebendazol (mikrotubul oluşumunu engeller) veya pirantel pomat (paralitik ajan) kullanılır. 73. Megaloblastik anemi ve nörolojik semptomlara neden olan etken aşağıdakilerden hangisidir? A) Diphylobothrium latum B) Giardia lamblia C) Trypanosoma cruzii D) Leismania donavani E) Trichinella spiralis 73 A DİPHYLOBOTHRİUM LATUM (Balık tenyası) Birden fazla ara konağı (2 adet) olan ve yumurtası kapaklı (operkulum) olan tek sestod dur. Kasında larva (sparganum) bulunan az pişmiş balıkların yenmesiyle bulaşır. B12 vitamini eksikliği anemisi ve megaloblastik anemiye neden olduğu gibi nörolojik semptomlara neden olabilir. Gaitada tipik kapaklı yumurtalar gösterilebilir. Tedavide niklozamid veya prazikuantel kullanılır. 74. Addison hastalığına neden olan mantar aşağıdakilerden hangisidir? A) Coccidioides immitis B) Histoplasma capsulatum C) Paracoccidioides brasiliensis D) Blastomyces dermatitidis E) Cryptococcus neoformans 74 B HİSTOPLASMA CAPSULATUM Kuş gübresiyle kirlenmiş topraktan ve yarasaların yaşadığı mağaralardan inhalasyon yoluyla bulaşır. Mikrokonidinin solunmasıyla bulaşarak akciğerlerde granülom ve kazeifikasyonlara neden olur. Retiküloendotelyal sistemi tutar. Kronik pulmoner enfeksiyon sıklıkla amfizeme neden olur. İmmün yetmezliklilerde mukokütanöz ülserler (özellikle AIDS de dilde ülserasyon), hepatosplenomegeli ve addison (sürrenal yetmezliği) hastalığına neden olabilir. En iyi tanı yöntemi kemik iliği asprasyonudur. Makrofajların içinde kapsüllüymüş gibi görünen mantar hücreleri tespit edilir. Kültürde üretildiğinde tüberküler makrokonidiler, gözyaşı damlası şeklinde mikrokonidiler ve septalı hifler gösterilebilir. Antikor tespiti için en sık kullanılan yöntem kompleman fiksasyon testidir (>1/32). Sistemik enfeksiyonda (immün yetmezlikli konakta) idrarda antijen tespit edilebilir. Tedavide itrakonazol, sistemik enfeksiyonda amfoterisin B kullanılır. 31