Makalenin Geliş Tarihi: / Yayına Kabul Tarihi:

Benzer belgeler
HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU (1)

SAN-EL Mühendislik Elektrik Taahhüt Sanayi A.Ş.

FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİZ RAPORU

Halka Arz Fiyatı. Halka Açıklık Oranı 21,43% Birincil Piyasada - Talep Toplamaksızın Borsada Satış Yöntemi

FİYAT TESPİT DEĞERLENDİRME RAPORU ARBUL ENTEGRE TEKSTİL İŞLETMELERİ A.Ş.

Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret A.Ş. ( Mavi Giyim )

EURO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. DEĞERLEME RAPORU

İZMİR FIRÇA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Lider Faktoring A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

HEDEF GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. LİDER FAKTORİNG A.Ş. Fiyat Tespit Raporuna İlişkin Görüş

KAFEİN YAZILIM HİZMETLERİ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ DENETİM KOMİTESİ TARAFINDAN SERMAYE PİYASASI KURULU NUN VII-128

FONET BiLGİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş.

Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 34, Kasım 2016, s

SİYASET, EKONOMİ ve YÖNETİM ARAŞTIRMALARI DERGİSİ

VERUSATÜK GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Lider Faktoring A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin Değerlendirme Raporu

HEDEF GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

FONET BİLGİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

TSKB 21 Ekim Kur Riskine Karşı Güvenli Liman

Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Harun Çakır - Doç. Dr. Soner Akkoç

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET A.Ş.

Fonet Bilgi Teknolojileri A.Ş. ( Fonet ) Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu

Ulusoy Un Sanayi ve Ticaret A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporuna İlişkin Değerlendirme Raporu 10 Kasım 2014

HEDEF GİRİŞİM SERMAYESİ YATIRIM ORTAKLIĞI ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

FİYAT TESPİT DEĞERLENDİRME RAPORU

Ulusoy Elektrik A.Ş. Fiyat Tespit Raporuna ilişkin Değerlendirme ve Analiz Raporu

Kurumsal Şeffaflık, Firma Değeri Ve Firma Performansları İlişkisi Bist İncelemesi

AK GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİST RAPORU 14 Kasım 2014

HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

FİRMALARIN İLK HALKA ARZ SONRASI FAALİYET PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: BORSA İSTANBUL ÖRNEĞİ

HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİST RAPORU TUĞÇELİK ALÜMİNYUM ve METAL MAMÜLLERİ A.Ş.

Defacto Perakende Ticaret A.Ş. Fiyat Tespit Raporu na İlişkin Analiz Raporu

Enerjisa Enerji A.Ş. Enerjisa. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu. 1 Şubat ÜNLÜ Menkul Değerler A.Ş.

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DÖNEM PROJESİ TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE HEDONİK REGRESYON ÇÖZÜMLEMESİ. Duygu ÖZÇALIK

(PENTA] PENTA TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİ DAĞITIM TİCARET A.Ş.

Defacto Perakende Ticaret A.Ş. Defacto. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu. 30 Nisan 2018 ÜNLÜ Menkul Değerler A.Ş.

TUĞÇELİK ALÜMİNYUM VE METAL MAMÜLLERİ SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Fonet Bilgi Teknolojileri A.Ş. ("Fonet" veya "Şirket") Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu

FİNANS PORTFÖY TÜRKİYE YÜKSEK PİYASA DEĞERLİ BANKALAR HİSSE SENEDİ YOĞUN BORSA YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU

NİĞBAŞ NİĞDE BETON SANAYİ VE TİCARET A.Ş. HALKA ARZ DEĞERLEME RAPORU

HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

FONET Bilgi Teknolojileri A.Ş. FİYAT TESPİT RAPORU ANALİZİ

FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİST RAPORU 7 Kasım 2014

METRO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu DEĞERLENDİRME RAPORU MAVİ GİYİM SANAYİ VE TİCARET A.Ş.

İZMİR FIRÇA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

HALKA ARZA İLİŞKİN ÖZET BİLGİLER

Bizim Menkul Değerler A.Ş 06 Kasım

FİNANS PORIFÖY TÜRKİYE YÜKSEK PİYASA DEĞERLİ BANKALAR HİSSE SENEDİ YOĞUN BORSA YATIRIM FONU

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

EURO FİNANS MENKUL DEĞERLER A.Ş.

İZMİR FIRÇA SANAYİ VE TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Safkar Ege Soğutmacılık Klima Soğuk Hava Tesisleri İhracat İthalat Anonim Şirketi Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu

FİYAT TESPİT DEĞERLENDİRME RAPORU ROYAL HALI İPLİK TEKSTİL MOBİLYA SANAYİ ve TİCARET A.Ş

Lider Faktoring A.Ş. Fiyat Tespit Raporuna ilişkin Değerlendirme ve Analiz Raporu

İş Yatırım Menkul Değerler ULUSOY ELEKTRİK. 2. Değerlendirme Raporu

MUTLUCAN TUZ MADENCİLİK İNŞAAT İNŞAAT TURİZM OTOMOTİV PETROL NAKLİYE SAN.

Ak Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.

Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret A.Ş. ("Mavi" veya "Şirket") Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu

LİDER FAKTORİNG A.Ş. FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN GÖRÜŞ

Dünya ve Türkiye Ekonomisinde Beklentiler: Sermaye Piyasalarının Rolü. İbrahim TURHAN Borsa Başkanı 28 Mart 2012

SAHİPLİK YAPISI VE TEMETTÜ İLİŞKİSİ: İMKB DE BİR UYGULAMA

AvivaSa Emeklilik ve Hayat A.Ş. 03 Kasım 2014

Arena Bilgisayar Bilişim Teknolojisi Dağıtıcısı. Marjlarda bozulma riski artmaktadır ENDEKSE PARALEL GETİRİ. Kar Raporu

1. Şirketlerin Dow Jones Indexes yöntemi ile hesaplanan halka açık kısımlarının piyasa değeri,

Penta Teknoloji Ürünleri Dağıtım Ticaret A.Ş. Penta. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu. 08 Mayıs 2018 ÜNLÜ Menkul Değerler A.Ş.

ÖZGEÇMİŞ DİL ADI SINAV ADI PUAN SEVİYE YIL DÖNEM. İngilizce ÜDS 65 İYİ 2002 Bahar PROGRAM ADI ÜLKE ÜNİVERSİTE ALAN DİĞER ALAN BAŞ.

OYLUM SINAİ YATIRIMLAR A.Ş HALKA ARZ DEĞERLEME RAPORU

FİBA EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. KATKI EMEKLİLİK YATIRIM FONU NA AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU. Fonun Yatırım Amacı

QNB FİNANS PORTFÖY BİRİNCİ HİSSE SENEDİ FONU FON (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON)'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU. Fon'un Yatırım Amacı

BAKANLAR MEDYA ANONİM ŞİRKETİ. Halka Arz Fiyatının Belirlenmesinde Esas Alınan Varsayımlardaki Gerçekleşmelere Dair II. Yönetim Kurulu Raporu

FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİZ RAPORU

FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN ANALİZ RAPORU

Senkron Güvenlik ve İletişim Sistemleri Anonim Şirketi FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

AKBANK (AKBNK.IS) TAVSİYE DEĞİŞİKLİĞİ. TUT Mevcut / 2007-sonu Hedef Fiyat: 9.5/11.5 YTL

METRO YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu DEĞERLENDİRME RAPORU MİSTRAL GAYRİMENKUL YATIRIM ORTAKLIĞI A.Ş.

İş Yatırım Menkul Değerler PEGASUS. Değerlendirme Raporu

Sınavlı ve Sınavsız Geçiş İçin Akademik Bir Karşılaştırma

YATIRIM. Ders 19: Menkul Kıymet Analizi. Bahar 2003

Arbul Entegre Tekstil İşletmeleri A.Ş. Fiyat Analiz Raporu

EURO FİNANS MENKUL DEĞERLER A.Ş.

PERGAMON STATUS DIŞ TİCARET ANONİM ŞİRKETİ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Halka Arz Bilgileri. 19,500,000 yeni çıkarılan paylar

Firma Değerlemesinde İndirgenmiş Nakit Akımları Yöntemi: BIST Elektrik Endeksinde Bir Uygulama 1

HİSSEDARLARI İÇİN GARANTİ

MLP Sağlık Hizmetleri A.Ş. MLP Sağlık. Halka Arz Fiyat Tespit Raporu Değerlendirme Raporu. 1 Şubat ÜNLÜ Menkul Değerler A.Ş.

KATILIM EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. KATILIM HİSSE SENEDİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU

Şirket Alım- Sa/mlarında Değerleme. Mayıs 2015

ING PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. BİRİNCİ DEĞİŞKEN FON A AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU. 30/12/2016 tarihi itibariyle Fonun Yatırım Amacı Portföy Yöneticileri

TESTING THE RELATION BETWEEN EARNINGS AND RETURNS IN ISTANBUL STOCK EXCHANGE

Fonet Bilgi Teknolojileri A.Ş. Fiyat Tespit Raporuna ilişkin Analiz Raporu

Fiyat Tespit Raporuna İlişkin Analist Raporu

GLOBAL LİMAN İŞLETMELERİ A.Ş. HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

FONET BİLGİ TEKNOLOJİLERİ A.Ş. [FONET]

SAY REKLAMCILIK YAPI DEKORASYON PROJE TAAHHÜT A.Ş HALKA ARZ FİYAT TESPİT RAPORUNA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME RAPORU

Şirket Birleşmeleri ve Satın Almalar

Transkript:

ÖZ HALKA ARZ OLAN FİRMALARIN HİSSE SENEDİ FİYATLARININ BELİRLENMESİNDE KULLANILAN YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ Bünyamin ER 1 Yusuf GÜNEYSU 2 Tolga ERGÜN 3 Bu çalışmanın amacı, Türkiye de 1993-2015 döneminde halka arz edilen firmaların hisse senedi fiyatlarının belirlenmesinde kullanılan indirgenmiş nakit akımı (İNA) ve piyasa çarpanları (benzer firma yaklaşımı) yöntemlerini karşılaştırmalı olarak incelemektir. Çalışmada, ilk halka arzdaki fiyat tahmin hatalarındaki değişim ve dağılımları belirlemek amacıyla Jelic ve diğerleri (1998) tarafından hazırlanan tahmin gerçekleşme diyagramından faydalanılmış, ayrıca halka arz fiyatının belirlenmesinde kullanılan yöntemlere göre hesaplanan fiyatlar arasında bir fark olup olmadığı istatistiki olarak test edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, benzer firma yaklaşımı (BFY) ve İNA yöntemi kullanılarak hesaplanan hisse senedi fiyatları tahmin gerçekleşme diyagramlarına göre nokta yoğunluğunun en fazla üçüncü bölgede olduğu tespit edilmiştir. Her iki yönteme göre tespit edilen halka arz fiyatları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır. Yani her iki yönteme göre belirlenen fiyatların birbirine benzer olduğu söylenebilir. Anahtar Kelimeler: İlk halka arz, İndirgenmiş nakit akımı, Benzer firma yaklaşımı. JEL Sınıflandırması: G10, M10 COMPARISON OF METHODS IN DETERMINING THE STOCK PRICES OF THE INITIAL PUBLIC OFFERING FIRMS ABSTRACT The purpose of this study is to examine the methods of discounted cash flows (DCF) and market multiples (similar firm approach) that are used to estimate the share prices of companies for initial public offerings (IPO) during the period 1993-2015 in Turkey. In the study, prediction-realization diagram that was developed by Jelic et al. (1998) have used to determine the exchange and distribution of forecast errors for IPO, and also we have tested whether there is a statistical difference between the IPO prices that have calculated according to the methods. In consequence of study, share prices that have calculated using the methods of similar companies approach (SCA) and DCF according to prediction-realization diagram has been determined to be most in the third region. Another as a result, there is not a significant difference between the IPO prices that have estimated using the methods of SCA and DCF. In other words, IPO prices that have estimated based on both methods said to be similar. Keywords: Initial public offerings, Discounted cash flows, Similar firm approach. JEL Classification: G10, M10 1 Doç. Dr., KTÜ, İİBF, İşletme Bölümü, ber@ktu.edu.tr 2 Arş. Gör., KTÜ, İİBF, İşletme Bölümü, yusufguneysu@ktu.edu.tr 3 Öğr. Gör., KTÜ, Vakfıkebir MYO, tolgaergun@ktu.edu.tr Makalenin Geliş Tarihi: 22.06.2016 / Yayına Kabul Tarihi: 28.09.2016

158 UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 1. Giriş İlk halka arz, menkul kıymet piyasalarından sermaye temin etmek isteyen firmaların ilk girişimlerini ifade etmektedir. Halka arz ile firmalar, yeni ortaklardan toplayacağı fonlar ile küresel rekabet ortamında büyümelerini sürdürebilir ve sağlıklı bir finansal yapı ile kurumsal bir kimlik kazanabilir. Ayrıca, firmaların yurtiçi ve yurtdışında daha yaygın tanınma, kredibilitenin artması ve kurumsallaşma gibi önemli faydalar sağlamaktadır. Bu sebeple halka arzlar, firmaların en önemli sermaye kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Sermaye piyasası yatırımcılarının yatırım kararlarını verirken doğru bir şekilde bilgilendirilmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda sermaye piyasası araçlarının ilk halka arzlarında yatırımcılar, güvenilir başka bilgi kaynaklarının olmaması durumunda, izahname ve sirküler aracılığı ile bilgilendirilmektedir. Dolayısıyla bu raporlarda yer alan bilgilerin doğruluğu yatırımcılar açısından büyük önem arz etmektedir. İlk halka arzlar konusunda ampirik literatürdeki çalışmalar incelendiğinde, çoğunlukla fiyat kazanç (F/K) ve İNA değerleme yöntemlerinin kullanıldığı görülmektedir. Ancak yapılan çalışmalarda her iki yöntem için de tahmin edilen değerlerin gerçekleşen piyasa fiyatları ile karşılaştırıldığında bir değerleme hatasının ortaya çıktığı tespit edilmiştir. Örneğin; Cheng ve Namara (2000), hisse senetlerin değerlemesinde kullanılan F/K ve Piyasa değeri defter değeri (PD/DD) yöntemlerin doğruluğunu araştırmışlardır. Çalışmanın sonucunda, F/K yönteminin PD/DD yöntemine kıyasla daha iyi performans gösterdiği bulgusunu elde etmişlerdir. Berkman ve diğerleri (2000), yaptıkları çalışmada F/K ve İNA yöntemlerine göre elde ettikleri sonuçların, benzer doğruluk düzeyine sahip oldukları sonucuna ulaşmışlardır. Araştırmacılar mutlak tahmin hatası ölçümünü kullanmışlardır. Her iki yöntemde de %20 civarında medyan mutlak tahmin hatası değerleri elde etmişlerdir. Deloof ve diğerleri (2002), Belçika piyasasında, lider aracı yükleniciler (yatırım bankası) tarafından uygulanan fiyatlandırma yöntemlerinin doğruluğunu araştırmışlardır. İNA yöntemini en popüler yöntem olarak ifade ettikleri çalışmalarında karpayı iskonto modelinin diğer değerleme yöntemlerine göre hisse fiyatını tahmin etmede daha etkin olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Araştırmacılar ayrıca halka arzdan sonraki yıl için kazanç ve nakit akım tahminlerine göre yapılan çarpan temelli değerlemelerin, halka arz yılı için kazanç ve nakit akım tahminlerine göre yapılan çarpan temelli değerlemelere göre daha doğru sonuçlar ortaya koyduğu sonucuna ulaşmışlardır. Dittmann ve Weiner (2005) ise analistlerin tahnminleri üzerinden hesaplanan çarpanların tarihi verilere göre hesaplanan çarpanlara göre daha iyi sonuçlar ortaya koyduklarını ifade etmişlerdir. International Journal of Economic and Administrative Studies

UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 159 Firth ve diğerleri (2008) ilk halka arz izahnamelerinde yer alan F/K çarpanlarına dayalı değerlemelerin doğruluğunu Çin piyasası için araştırmışlardır. Araştırmacılar F/K çarpanına dayalı değerlemelerin yatırımcılar açısından değere dönük bilgiler sağladıklarını ifade etmişlerdir. Küçükkocaoğlu ve Alagöz (2009), İMKB de uygulanan halka arz yöntemlerinden hangisinin daha etkin olduğunu ve daha düşük fiyatlandırmaya imkan verdiğini araştırmak amacıyla, 1993-2005 döneminde gerçekleşen halka arz verilerini kullanarak sabit fiyatla talep toplama ve fiyat aralığı ile talep toplama yöntemlerini karşılaştırmışlardır. Araştırmacılar, sabit fiyatla talep toplanan halka arzlarda ilk gün gözlemlenen düşük fiyatlandırmanın %7.13 ve fiyat aralığıyla talep toplanan halka arzlarda ilk gün gözlemlenen düşük fiyatlandırmanın % 10.61 düzeyinde gerçekleştiği sonucuna ulaşmışlardır. Er (2012) çalışmasında, hisse senedi değerlemesinde kullanılan yöntemler olan F/K ve İNA yöntemlerinin doğruluğunu 1993-2010 döneminde Türkiye de halka arz olan firmalar için araştırmıştır. Her iki fiyatlandırma yöntemine göre elde edilen hisse senedi ihraç fiyatları nihai halka arz fiyatlarının üzerinde olduğu sonucuna ulaşmıştır. Ayrıca yatay-kesit regresyon analizinde ise bu yöntemlere göre elde edilen fiyatların, nihai halka arz fiyatları üzerinde yüksek bir açıklama gücüne sahip olduğunu tespit etmiştir. Bu çalışmanın amacı, 1993-2015 döneminde halka arz edilen firmaların hisse senedi fiyatlarının belirlenmesinde kullanılan indirgenmiş nakit akımı ve piyasa çarpanları yöntemlerini kıyaslamaktır. Ayrıca bu yöntemlere göre belirlenen fiyatlar arasında bir fark olup olmadığını istatistiki olarak test etmektir. Bu doğrultuda çalışma iki bölümden oluşturulmuştur. Birinci bölümde veri seti, yöntem ve çalışmanın kısıtlarına yer verilmiştir. İkinci bölüm ise bulguların değerlendirilmesi kısmından oluşmaktadır. Çalışmanın sonunda elde edilen bulgular doğrultusunda sonuç ve öneriler kısmı ortaya konmuştur. 2. Veri Seti ve Yöntem Bu çalışmada, 1993-2015 döneminde halka arz edilen ve hisse senetleri Borsa İstanbul A.Ş. (BİST) de işlem görmeye başlayan firmaların, hisse senetlerinin halka arz fiyatını tespit ederken kullandıkları fiyatlandırma yöntemlerinden piyasa çarpanı ve İNA yöntemleri karşılaştırmalı olarak araştırılmıştır. Çalışmada yıllara göre halka arz olan firma sayılarına Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) nın resmi internet sitesinden, firmaların halka arz fiyatının belirlenmesinde kullanılan yöntemlere ise izahname ve fiyat tespit raporlarından ulaşılmıştır. Halka arz firmaları, hisse senetlerinin halka arz fiyatlarını belirlerken farklı birçok yöntem kullanabilirler. Literatürde yapılan araştırmalar incelendiğinde, genellikle Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi

160 UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 F/K ve İNA yöntemlerinin bu kapsamda araştırıldığı görülmektedir. Ancak bu çalışmada, halka arz olan şirketlerin izahname ve fiyat tespit raporlarında F/K oranına göre tespit edilen fiyatların birçoğuna ulaşılamadığından dolayı ilk halka arz fiyatı tahmininde en çok kullanılan yöntemlerden biri olan ve F/K, PD/DD gibi oranları kapsayan piyasa çarpanları (benzer firma yaklaşımı) yöntemi kullanılmıştır. Tablo 1 de, Türkiye de 1993-2015 yılları arasında halka arz olan firmaların kullandıkları çeşitli değerleme yöntemleri verilmiştir. Buna göre en fazla kullanılan üç değerleme yöntemi sırasıyla benzer firma yaklaşımı, F/K ve İNA yöntemleridir. Tablo 1: Hisse Senedi Değerlemesinde Kullanılan Fiyatlandırma Yöntemleri (1993-2015) Değerleme Yöntemleri Halka Arz Sayısı Değerleme Yöntemleri Halka Arz Sayısı Fiyat-Kazanç Oranı 195 Düzeltilmiş Defter Değeri 3 İndirgenmiş Nakit Akımı 175 Ciro Katsayısı 3 Piyasa Değeri Defter Değeri Oranı 108 Satış Çarpanı 3 Benzer Firma Yaklaşımı 207 Tasfiye Değeri 1 Temettü Getirisi 23 Piyasa Fiyatı Değeri 1 Borsa Göstergeleri 7 Firma Değeri / VFAÖK 39 Net Aktif Değeri 18 Artık Kar Yöntemi 2 Gordon Temettü (Büyüme) Modeli 4 Tobin Q Yöntemi 1 Fiyat / Net Satış 4 Warranted Equity 1 Firma Değeri / Satışlar 29 Tablo 2 de yıllara göre halka arz olan firma sayıları ve firmalar tarafından en fazla kullanılan değerleme yöntemleri sunulmuştur. Halka arz firmalarının Benzer Firma ve İNA yöntemlerini kullanım düzeyleri, toplam halka arz yoğunluğu dikkate alındığında, firmaların özellikle son yıllarda İNA yöntemini daha çok kullanmaya başladıkları görülmektedir. Bu bağlamda Türkiye de 1993-2015 döneminde halka arz olan toplam 298 firmanın 207 (%69) sinin Benzer Firma yöntemini, 175 (%59) inin ise İNA yöntemini kullandığı belirlenmiştir. International Journal of Economic and Administrative Studies

UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 161 Yıl Tablo 2: Yıllara Göre Kullanılan Benzer Firma ve İNA Yöntemleri Toplam Halka Arz Benzer Firma İNA Yıl Toplam Halka Arz Benzer Firma 1993 15 11 3 2004 10 7 11 1994 24 14 12 2005 5 5 4 1995 22 17 8 2006 9 9 8 1996 20 17 6 2007 4 3 3 1997 27 25 10 2008 1 - - 1998 14 13 11 2009 1 1 1 1999 3 2 2 2010 22 10 15 2000 34 30 26 2011 25 9 15 2001 - - - 2012 22 14 14 2002 3 2 3 2013 17 11 12 2003 2-2 2014 13 4 6 İNA 2015 5 3 3 Toplam 164 131 83 Toplam 134 76 92 Genel Toplam 298 207 175 Hisse senetlerinin halka arz fiyatlarının belirlenmesinde kullanılan benzer firma ve İNA yöntemlerinin doğruluğu, söz konusu yöntemler kullanılarak ilk işlem fiyatları ile halka arz fiyatı karşılaştırılarak ortaya konulmuştur. Benzer firma ve İNA yöntemleri tahmini kazanç ve nakit akışları dikkate alınarak uygulandıkları için, yöntemlerin uygulanması neticesinde ortaya çıkacak fiyatlar tahmini fiyatlar olarak değerlendirilebilir. Jelic ve diğerleri (1998), tahmin hatalarındaki değişim ve dağılımları belirlemek amacıyla bir tahmin gerçekleşme diyagramı hazırlamışlardır. Bu diyagramda (1) numaralı denklem ile hesapladıkları karlardaki tahmini değişimleri düşey eksende gösterilmiştir. (2) numaralı denklem ile hesapladıkları karlardaki gerçekleşen değişimleri ise yatay eksende göstermişlerdir. Bu çalışmadaki 1 ve 2 numaralı denklemlerde kar yerine hisse senetlerinin yönteme (benzer firma ve İNA) göre hesaplanan fiyatları, ilk halka arz fiyatı ve ilk işlem fiyatı kullanılmıştır. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi

162 UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 Δ T = TK GK it it i( t 1) Δ G = GK GK it it i( t 1 ) 22 1 2 Burada, ΔT it : i firmasının t dönemine ilişkin karlarındaki tahmini değişimi, ΔG it : i firmasının t dönemine ilişkin karlarındaki gerçek değişimi, TK it : i firmasının t dönemindeki tahmini karını, : i firmasının t dönemindeki gerçekleşen karını ifade etmektedir. GK it Şekil 1: Tahmin Gerçekleşme Diyagramı ΔT ΔT=ΔG 1 5 3 45 0 ΔG 2 6 4 Tahmin gerçekleşme diyagramına göre, iyimser tahminler 45 derecelik doğrunun sol üst kısımdaki 1, 2 ve 5 numaralı bölgelerde yer alırken, kötümser tahminler 45 derecelik doğrunun sağ alt kısımdaki 3, 4 ve 6 numaralı bölgelerde yer almaktadır. Çalışmada ayrıca halka arz fiyatının tahmininde kullanılan yöntemlere göre hesaplanan fiyatlar arasında bir fark olup olmadığı istatistiki olarak sınanmıştır. Buna göre, ilk olarak verilerin normal dağılıma uygunluğuna bakılmış, yapılan analizde verilerin normal dağılıma uygun olmadığı belirlenmiş ve bu nedenle parametrik olmayan farklılık testlerinden Mann-Whitney U testi kullanılmıştır. International Journal of Economic and Administrative Studies

UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 163 3. Bulgular Şekil 2, benzer firma yaklaşımına göre hazırlanan hisse senedi fiyatı tahmin gerçekleşme diyagramını göstermektedir. Buna göre 1. bölgede yer alan herhangi bir nokta, yöneticinin firmanın hisse senedi fiyatındaki bir artışı başarılı olarak tahmin ettiğini ifade etmektedir. Aynı şekilde 2. bölgede yer alan bir nokta ise yöneticinin firmanın hisse senedi fiyatındaki bir azalışı başarılı olarak tahmin ettiğini ifade etmektedir. Şekil 2: Hisse Senedi Fiyatı Tahmin Gerçekleşme Diyagramı (Benzer Firma Yaklaşımı) 30,00 5 20,00 10,00 1 0,00-20,00-15,00-10,00-5,00 0,00 5,00 10,00 15,00 20,00 25,00 30,00-10,00 3 2-20,00-30,00 6 4-40,00-50,00-60,00 Şekil 2 nin 5. bölgesinde yer alan herhangi bir nokta gerçekte fiyatta azalma olduğu halde yöneticinin fiyatta artacağı yönde bir tahminde bulunduğunu belirtmektedir. Diğer taraftan 3. ve 4. bölgedeki herhangi bir nokta ise yöneticinin hisse senedi fiyatındaki artış ya da azalışı doğru olarak tahmin ettiğini göstermekte ancak fiyatın gelecekte ne olacağı konusunda herhangi bir bilgi vermemektedir. Ayrıca 6. bölgedeki herhangi bir nokta ise gerçekte hisse senedinin fiyatında bir artış olduğu halde yöneticinin hisse senedinin fiyatının azalacağı yönde bir tahminde bulunduğunu göstermektedir. Şekil 3 ise, indirgenmiş nakit akımına göre düzenlenen hisse senedi fiyatı tahmin gerçekleşme diyagramını göstermektedir. Şekil 2 de yer alan diyagramdaki her bölge için yapılan açıklamalar Şekil 3 için de geçerlidir. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi

164 UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 Şekil 3: Hisse Senedi Fiyatı Tahmin Gerçekleşme Diyagramı (İndirgenmiş Nakit Akımı) 30,00 5 20,00 10,00 1 3 0,00-15,00-10,00-5,00 0,00-10,00 5,00 10,00 15,00 20,00 2 4-20,00-30,00 6-40,00-50,00-60,00 Halka arz fiyatının tahmininde kullanılan yöntemlere göre hesaplanan fiyatlar arasında bir fark olup olmadığını test için ilk olarak değişkenlerin normallik dağılımlarına bakılmıştır. Kolmogorov-Smirnov Tablo 3: Normallik Testi Sonuçları Shapiro-Wilk Statistic df Sig. Statistic df Sig. INA 0,217 128 0,000 0,661 128 0,000 BFY 0,221 128 0,000 0,662 128 0,000 Tablo 3 te İNA ve BFY değişkenlerinin normallik testi sonuçları sunulmuştur. Söz konusu tablodan görüldüğü gibi İNA ve BFY değişkenlerinin normal dağılmadıkları tespit edilmiştir. Bundan dolayı normallik testi sonucuna göre değişkenlerin parametrik olmadıkları belirlenmiş ve parametrik olmayan bir test olan Mann-Whitney U testi uygulanmıştır. International Journal of Economic and Administrative Studies

UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 165 Tablo 4: İNA ve BFY Yöntemlerine Göre Fiyatlar Arasındaki Fark Tahmin Edilen Fiyat Tahmini Mann-Whitney U 7777,500 Wilcoxon W 16033,500 Z -0,700 Asymp. Sig. (2-tailed) 0,484 İNA ve Benzer Firma yaklaşımı yöntemlerine göre tahmin edilen halka arz fiyatları arasında bir fark olup olmadığı Tablo 3 de sunulmuştur. Buna göre her iki yönteme göre tahmin edilen halka arz fiyatları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır. Başka bir ifadeyle, her iki yönteme göre hesaplanan halka arz fiyatlarının birbirine yakın oldukları söylenebilir. 4. Sonuç Bu çalışmada, Türkiye de 1993-2015 döneminde halka arz edilen firmaların hisse senetlerinin indirgenmiş nakit akımı ve piyasa çarpanları yöntemlerine göre belirlenen fiyatlarını karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Çalışmada, Jelic ve diğerleri (1998) tarafından hazırlanan ilk halka arzdaki tahmin hatalarındaki değişim ve dağılımları belirlemek amacıyla bir tahmin gerçekleşme diyagramından faydalanılmıştır. Çalışmada ayrıca halka arz fiyatının belirlenmesinde kullanılan yöntemler arasında bir fark olup olmadığı istatistiki olarak test edilmiştir. Sonuç olarak, halka arz firmalarının toplam halka arz yoğunluğu dikkate alındığında, özellikle son yıllarda İNA yöntemini daha çok kullanmaya başladıkları görülmüştür. Bu bağlamda Türkiye de 1993-2015 döneminde halka arz olan toplam 298 firmanın 207 (%69) unun benzer firma yöntemini, 175 (%59) unun ise İNA yöntemini kullandığı saptanmıştır. Benzer firma yaklaşımı kullanılarak hesaplanan hisse senedi fiyatının tahmini gerçekleşme diyagramına göre nokta yoğunluğunun en fazla 3. bölgede olduğu tespit edilmiştir. Bu bölgedeki herhangi bir nokta yöneticinin firmanın karındaki artış ve azalışı doğru olarak tahmin ettiğini ancak iyimser tahminin firmanın gelecekteki karının büyüklüğü konusunda herhangi bir bilgi vermediğini ifade etmektedir. İNA yöntemi kullanılarak hesaplanan hisse senedi fiyatının tahmini gerçekleşme diyagramına göre diğer yaklaşıma benzer şekilde nokta yoğunluğunun en fazla 3. bölgede olduğu belirlenmiştir. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi

166 UİİİD-İJEAS, 2017 (18):157-166 ISSN 1307-9832 İNA ve benzer firma yaklaşımı yöntemlerine göre tahmin edilen halka arz fiyatları arasında bir fark olup olmadığı istatistiki olarak sınanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, her iki yönteme göre tahmin edilen halka arz fiyatları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır. Başka bir ifade ile her iki yönteme göre hesaplanan halka arz fiyatlarının birbirine yakın olduklarını ifade etmek mümkündür. Gelecek çalışmalar için, farklı hisse senedi fiyatı hesaplama yöntemlerine ait verilere ulaşılması halinde daha fazla yöntem kullanılarak karşılaştırma yapılabilir. Kaynaklar Berkman, H., Bradbury, M. E., ve Ferguson, Jason. (2000). The Accuracy of Price-Earnings and Discounted Cash Flow Methods of IPO Equity Valuation. Journal of International Financial Management and Accounting, 11(2), 71-83. Cheng, C.S. A., ve McNamara, R. (2000). The Valuation Accuracy of the Price- Earnings and Price-Book Benchmark Valuation Methods. Review of Quantitative Finance and Accounting, 15, 349-370. Deloof, M., De Maeseneire, W., ve Inghelbrecht, K. (2002). The Valuation of IPOs by Investment Banks and the Stock Market: Empirical Evidence. EFMA 2002 London Meetings; EFA 2002 Berlin Meetings Discussion Paper. Dittmann, I., ve Weiner, C. (2005). Selecting Comparables for the Valuation of European Firms. SFB 649 Discussion Papers No: SFB649DP2005-002, 1-25. Er, B. (2012). The Accuracy of Price-Earnings Ratio and Discounted Cash Flow Methods in Predicting the Offer Price of IPO Stocks. International Research Journal of Finance and Economics, 97, 23-33. Firth, M., Li, Y., ve Wang, S. S. (2008). Valuing IPOs Using Price-Earnings Multiples Disclosed by IPO Firms in an Emerging Capital Market. Review of Pacific Basin Financial Markets and Policies, 11(3), 429-463. Jelic, R., Saadouni, B., ve Briston, R. (1998). The Accuracy of Earnings Forecast in IPO Prospectuses on the Kuala Lumpur Stock Exchange 1984-1995. Accounting and Business Research, 29, 57-72. Kalaycı, Ş. (2014). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. 6. Baskı, Ankara: Asil Yayın Dağıtım Limited Şirketi. Küçükkocaoğlu, G., ve Alagöz, A. (2009). İMKB de Uygulanan Halka Arz Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 65-86. SPK (2016), İhraç ve Halka Arz Verileri. http://www.spk.gov.tr. (Erişim: 17.04.2016). International Journal of Economic and Administrative Studies