Jounl of Economic nd Politicl Economy www.ijepe.com Volume Septeme 4 Iue Ekonomik Büyüme Teoiine Ktkı ** By Roet M. SOLOW **. Giiş üm teoi, tmmen doğu olmyn vyıml ğlıdı. Teoiyi oluştun T d udu. Bşılı i kumllştım ntının mcı, en on onuçlın fzl h olmmı gii eklenen i deleştiilmiş vyıml ypmktı. Kitik vyım, hiyetle ğlı onuçlın yptıklındn iii ve kitik vyımlın mkul uette uygun olmı çıındn önem tşımktdı. Özellikle teoik onuçl, elili i kitik vyımındn gelen kış gii göünmektedi. Öyleye vyıml kein değile, onuçl kınclıdı. Hod-Dom ekonomik üyüme modelinin doğu olmı gii i şeyi vunmk itedim. Hod-Dom düşünce iiminin kkteitik ve etkili onucu, uzun dönem ile ol ekonomik item, ıçk ıtı denge noktınd en iyi şekilde dengelidi. Tuf onı, emye hâıl onı, işgücü tış onı önemli pmetelein üyüklükleiydi. Sit noktdn çok düzgün i şekilde kymı için, neticede, y üyüyen işizlik y d uzmış enflyon oludu. Hod teimleinde, kitik denge meelei, teknolojik değişim ekikliğindeki işgücü tışın ğlı, tii üyüme onı ve ev ve fimlın tuf-ytıım lışknlıklın ğlı geekli üyüme onı ındki eketten ietti. Anck e geekli eket ve tii on it yüzdeli yöntem ştlı ltınd oluşmuş üetim oln kitik vyım kımıyl nihyet onuçlnmktdı. Üetimde, emye için işgücünü yeine koym imkânı ulunmmktdı. Bu vyım tmmlnmmış ıçk ıtınd değişen denge kvmının un uygun olcğı nlşılmktdı. Geçekten u itemin pçınd öyle üt i değişmezliği şk i deyişle enemezliği zounlu kılmış olmı oldukç hyete düşümektedi. * * Oijinl ilgile: A Contiution to the Theoy of Economic Gowth, The Qutely Jounl of Economic, Vol.7, No. (Fe., 956), pp.65-94. (DOI:.37/88453). Bu mkle, 9 Ağuto 4 tihinde, QJE nin Yl Hkl Yetkilii Emm Thonton dn lınn Çeviiini Yyınlm hkkındki yzılı izne dynk yyınlnmktdı. ** Yz R. M. Solow, 94 New Yok doğumlu Ameiklı iktitçıdı. Öğenimini Hvd Üniveiteinde ypmış, kdemik hytını Mchuett Intitute of Technology (MIT) de üdümüştü. Ekonomik üyüme teoiine ktkılı nedeniyle 987 yılınd Noel Ekonomi Ödülü ile tltif edilmişti. 956 yılınd yyınldığı u mkle Neo-Klik Büyüme Teoiinin şlngıcı kul edili ve Yz ın en ünlü mkleidi. (Çevienle: Ş. E, C. Kgı) Böylece tşım gidelei, Ricodo ticet teoiine dece önemiz engeldi nck, Von Thünen modeline kşı çok geçekçi ve kkteitikti.
Jounl of Economic nd Politicl Economy Hod-Dom modelinin en dikkt çeken özelliği, kı dönem çlıyl uzun dönem ounlını üekli incelemeidi. Genellikle neo-klik konuunu ve mefe lnını uzun dönem olk ele lmktdı. Bunun yeine Hod ve Dom, çoğltn, hızlndın ve emye ktyıı üzeinde uzun dönemi konuşul. Sit yüzdeli yöntem dışınd u yfnın e kımını tüm Hod-Dom vyımlını kul eden uzun dönem üyüme modeli kp. Bunun yeine, özel p iim değeinin, tndt neo-klik ştl ltınd işgücü ve emyenin üettiğini düşünüyoum. Dışl işgücü tış onın veilen item uylmı, Hod dengeizliğinin olup olmmını gömek için ikç yıntıd işe ymktdı. Ücet, fiyt, fiz tepkimei neo-klik uyum üecinden önemli i ol oynmkt ve çözümlenmektedi. Dh on izin veilen nöt teknolojik değişimin ve p enekliği tuf geli ilişkii gii nitel değişiklik onucunu gömek için diğe it vyımlın ikçı z on gevşetilmektedi. Son olk y d özün kıı zı onuçl dh çok Keynegil ilişkile ve eneklikle dikkte lınmktdı.. Uzun Dönem Büyüme Modeli Genel olk hâıl oln dece tici ml ulunmkt ve kişiye it üetim onı Y( ile elilenmektedi. Böylece, toplumun geçek geliini net i içimde konuşiliiz. He hzı hâılnın i ölümü tüketilmekte geii kounmkt ve emye edilmektedi. Tuf edilen hâılnın üekliliği, onuç olk tuf onı y( di. Toplumun emye toku, p iim değe iikiminin K( şeklini lı. Net ytıım, dk/dt y d K emye tok tış onıdı. Böylece zmnın he dkikınd temel özdeşliğimiz vdı: K Y. () Hâıl, iki üetim fktöü oln emye ve işgücü ydımıyl üetilmektedi. Kişiye it giiş onı L( di. Teknolojik imkânl, üetim fonkiyonu tfındn temil edilmektedi. Y F( K, L). () İyi i emye düşmeini ğldıktn on, hâıld mç net hâılnın nlşılmıdı. Üetimle ilgili şu n öyleyeileceğimiz ölçeğe göe it getiiyi götemektedi. Bu nedenle, üetim fonkiyonu iinci deeceden homojendi. Bu melğlı tpu gii kıt ttıılmyn kynk olk düşüneiliiz. Büyüme teoii oluştumk için ölçeğe göe it getii doğl vyım gii gözükü. Azi kıtlığı dvı, emye ve işgücünde ölçeğe göe zln getiiye neden olu ve model dh çok Bo-Ricdo denkliği oludu. () de ekli () de göeiliiz: K F( K, L). (3) İki ilinmeyen dengeden i tneidi. Siteme ykın oln iinci yol emek tlei dengeine ekli oludu: emeğin mjinl veimliliği geçek ücete eşit; ve işgücü z dengei. İkincii, geçek ücetin işgücü z fonkiyonu oluştum genel şeklini lı y d dh çok klik olk geçek ücet koym, özleşmeye dynn gi ücete eşitti. Bun kşın, üç ilinmeyen K, L, geçek ücette üç denge oludu. Önek için, Hlvemoo: A Study in the Theoy of Economic Evolution, (Amtedm, 954), p. 9- e kiliiniz. "Gelişmemiş" ülkelein tmmı topk yetmezliği çekmemektedi. Etiyopy u duum i kşı önekti. İnnl u teoiyi, yşml it mliyetle, vhşi yşmdn ekileili ziye dönüşüm ğlnildiği üece, uygulnili olk thyyül edeili. 78
Jounl of Economic nd Politicl Economy Bunun yeine Hod model dın dh çok üdüüüz. Dış nüfu üyümenin onucu olk, işgücü onı değişmez nipi ond n yükeli. Teknolojik değişimin yokluğund n Hod un doğl üyüme onıdı. Şekil: nt L( L e. (4) (3) de L toplm iş demekti; (4) te L ğlnn işgücü zı demekti. İkiini tnımlk tm çlışmy dim üdümüş uluyouz. (4) ve (3) e ktığımızd nt K F( K, L e ). (5) Tüm uygun işgücünün çlışmı için tkip edilmei geeken emye iikiminin üe yolunu elileyen temel eşitliğimiz vdı. Bunun yeine (4) e işgücü z eğii olk kılili. Üel olk üyüyen iş gücü onı tmmen enekiz şekilde işe unulduğu elitilmektedi. İşgücü z eğii, (4) e göe işgücü onı üyümei gii zmnl ğ kyn i dik doğudu. Dh on tüm ğlnn işgücü kullnmkızın geçek ücet onı elilemekte ve mjinl veimlilik dengei, ıl onlyck 3 oln ücet onını elile. Özetle olk (5), tek değişken K( de tüevel i denklemdi. Çözümü, tmmen uygun i işgücünü itihdm edecek oln toplum emye tokunun dece zmn pofilini vei. Bi kee, emye tokunun zmn yolunu ve unun işgücü onını iliyouz. Uygun zmnd geçek hâılnın üetim fonkiyonundn thmin yüüteiliiz. Mjinl veimlilik denklemi, geçek ücet onının zmn çizgiini elile. Ayıc, uygun emye tokunun tm itihdm vyımıyl ilgilidi. Kı üede, önceden v oln emye toku(önceki iikimin onucu) enekiz i şekilde ğlnmktdı. Bu nedenle, emye tok hizmetlei için üeli üetim şın geçek ki oln emye için enze mjinl veimlilik denklemle ulunmktdı. Süeç şu yöntemle nltılili: zmnın hehngi i nınd uygun işgücü zı (4) te göteilmektedi. Ayıc uygun emye toku tndı. Çünkü etkenlee yönelik eel getii, işgücü ve emyenin tm itihdmı eeinde getimek için elileyecek ve hâılnın ci onını ulmk için () üetim fonkiyonunu kullnileceğiz. Son ize öylenilen net hâılnın ne kd emye iteğini koumuş ve ytımış olcğız. Bu nedenle, ci dönem oyunc net emye iikimini iliyouz. Şimdiden iikmiş tok ekli, i onki dönem için emye uygunluğu vemekte ve tüm üeç yeniden teklnili. 3. Olı Büyüme Şekli Hehngi i işgücü onının üyümeiyle iiini tutn he zmn i emye iikimi v ol ile, çözümleinin nitel doğı için tüevel denklem (5) i incelemeliyiz. Doğl olk, i kein üetim fonkiyonu şekli elilemeden, kein i çözüm ulmyı ekleyemeyiz. Anck, elli geniş özellikle, gfikel ol ile şşıtıcı i şekilde diğeleinden yımd koly göünüyo. F( K, L) L 3 Üç denklemin tm kümei (3), (4) ve w den oluşu. 79
Jounl of Economic nd Politicl Economy K Yeni değişken, işgücüne emye onını göteme. Bu nedenle L nt K L L e v. Zmnın geiindeki tüevleşme ie; nt nt K L e nl e. (5) teki yeine: nt nt ( n) L e F( K, L e ). Fkt, ölçeğe göe it getiiden dolyı ynı fktöden F yi ttımk ştıyl L L e nt den F deki he iki değişkeni öleiliiz. Şu şekilde: nt nt K ( n) L e L e F,. L e nt Ve otk ölen üzeinden öleek öyle i onuc vmış oluuz. ( F(,) n. (6) Bud, dece emye işgücü onını kpyn i tüevel denklemimiz v. K Şeklen iz dh z oln u temel denkleme vılili. Çünkü, yni L nin ğıl nem onı, K ve L nin ğıl nem onı ındki fklılıktı. K L. K L L Şimdi ilk olk n. İkincii K F( K, L). Şu şekil i tlo L oluştulım: F( K, L) n. K L Önceden de yptığımız gii F den L yi ölelim ve işlemini dikkt lıp K ' (6) öneğini tek llım. (6) öneğinde oln F(,) fonkiyonun değelendiilmei kolydı. Bu toplm hâıl eğii, emyenin değişken tutı olk işgücünün i iimiyle kullnılmktdı. Altentif olk, işçi şın emye işlevi gii işçi şın üün vemektedi. Böylece (6), emye/iş gücü on değişim yüzdeinin iki ştın fklılığı olduğunu eliti. Biinci şt, emye tışını diğei ie iş gücü tışını ifde ede. = olduğund, emye iş gücü onı itti. Ayıc emye toku, kıc n oln iş gücü onı gii ynı yüzde de üyümüş olmlıdı. (Doğl on eşit, emyeye uygun eel getii onı geekli üyüme onını oty çıkmıştı.) Şekil de n eğimiyle şlngıç üzeindeki ışın n fonkiyonunu götei. Diğe eği F(,) fonkiyonudu. Bşlngıç ve yukıy dışükey üzeinden geçmei şekil olk çizilmişti: He iki gidi pozitif olmz ie üün olmz ve zln emyenin mjinl 8
Jounl of Economic nd Politicl Economy veimliliği şöyle i duumd oludu: Co-Dougl fonkiyonuyl ilgili önek veelim. Keişme olmı duumund n=f(,) ve = olu. Semye iş gücü onı * yeleştiilmemeli ie kounmuş olck ve emye/iş gücü o üeden ei ontılı i şekilde üyüyecekti. Ölçeğe göe it getiiye göe, eel hâıl d n ğıl onınd üyüyecek ve iş gücü şı onın hâıl it klcktı. n F(,) * Şekil. Anck, * ie emye iş gücü onı zmnl nıl üyüyecek? Keişme noktının ğın doğu, >*, n>f(,) ve şekil (6) dki gii olduğund nin, * yönünde zlcğını göüüz. Tm kine, ilk şt <* olu gfik n<f(,), > götei ve, * yönünde yükelecekti. Böylece denge değei * itti. Semye iş gücü onının şlngıç değei ne olu olun item, doğl ond dengeli üyüme hli yönünde gelişecekti. Semye ve hâılnın zmn yolu imptotik şekil hicinde tümüyle ü değe olmycktı 4. İşgücü z eğii dikey i emyedi. Ayıc hâıl, denge onın kd yklşmış iş gücü onındn hızl gelişecekti. Bşlngıç onı denge değeinin üzeinde ie emye ve üün yvşç iş gücünden dh çok üyüyecekti. Üünün üyümei he zmn iş gücü ve emye ınd klmıştı. Şekilde de göteilen ğlm itlik elette zounlu değildi. F(,) veimlilik eğiini u yoll çizdiğimden ötüü emye ylmının it duumu ve üüne kşı dengeli üyümenin hli oty çıkmktdı. Biçok diğe içimle ilk olılıktı. Öneğin, Şekil de üç keişme noktı ulunmktdı. İnceleme, ve 3 ün it olduğunu nin ie olmdığını göteecekti. İlk şt gözlemlenen emye/iş gücü onın ğlı item, y y d emye/iş gücü onındki dengeli üyümede gelişecekti. He iki duumd d, iş gücü zı, emye toku ve eel üün imptotik olk n onınd tck nck çevei, 3 çeveinden dh z emyei olcktı. Bunun için kişi şın üün hcmi eki duumd ikinciinden dh şğı olcktı. Konuyl ilgili dengeli üyüme hli, ve ınd hehngi i yede şlngıç onı için de ve den dh üyük he i şlngıç noktı için 3 tedi. onı denge üyüme onıdı nck it değildi; ynlışlıkl oln hehngi i düzenizlik zmnl üyümüş olcktı. 4 İtin etme. K=, = olduğund, item şlymz; emyeyle hâıl olmz ve u nedenle iikim de olmz. Anck, denge it değil: en ufk eklenmedik emye iikimi * yönünden şlycktı. 8
Jounl of Economic nd Politicl Economy n F(,) 3 Şekil. Şekil, emyeiz üetimin v olmı için çizilmişti. Bu nedenle şlngıcın dengeli üyüm şekli yoktu. Yine de Şekil olılıkldn ozulmmıştı. Dengeli üyüme hlinin olmı mümkündü 5. Bi zlmyn F(,) fonkiyonu, ölçeğe göe it getii üetin fonkiyonu içinde it i şekilde L ile ölüneek dönüştüüleili. Oku, öyle i geniş eği çeşitliliği oluştuili ve (6) y göe onuçlnn çözümlei inceleyeili. Şekil 3 te n ışınıyl ilikte iki olılık göteilmektedi. F (,) n F (,) Şekil 3. 5 Bu, ilk kışt R. M. Solow nd P. A. Smuelon: Blnced Gowth unde Contnt Retun to Scle, Econometic, XXI (953), 4-4 ile çelişiyo gii göüne de u ylnızc göünüştedi. O çlışmd, he tici eşynın üetimi üzeinde olumlu i mjinl üetkenlik olduğu vyılmktdı. Bud ie, emye, işgücü üetiminde kullnılmz. 8
Jounl of Economic nd Politicl Economy He ikiinde de ştn on kd küçülen i mjinl veimlilik ulunmkt ve unldn ii tmmen şğıdyken diğei ütünüyle n üzeinde dumktdı 6. Biinci item dimi tm itihdmın tüm ınıın öteinde emye iş gücü onını (ve de kişi şın düşen üün) yükelteceği çok veimli dh fzl iiktimektedi; emye ve gidinin he ikii de iş gücü zındn dh hızlı tmktdı. İkinci item, tm itihdm yolunun dece onuz kd zln kişi şın düşen gelii etkileyen u item veimizdi. Çünkü net ytıım he zmn pozitif ve iş gücü zı yükek, toplm geli ie dece yükelmektedi. Bu incelemenin e onucu şudu: üetim değişken onlın ve ölçeğe göe it getiinin olğn neo-klik ştlı ltınd oluştuğund, doğl on ve geekli üyüme onı ındki it olmyn eket mümkündü. Belki i ıçk ıtı olmz nck doğuunu öylemek geekie Co-Dougl fonkiyonu gii l olmz. Sitem, iş gücü üyüme onının he i veilen yüzdeini elileyeili ve onuç olk ontılı mfın it hline vılı. 4. Önekle Bu ölümde, kıc üç öneği, e tüevel denklemi (6) çıkç çözmek için olı oln üetim fonkiyonunun üç it şeklini unuyoum. Önek : Sit Yüzdelile. Bu Hod-Dom öneğidi. Üün iimini üetmek için emye iimini ve iş gücü iimini lı. Böylece hızlndım ktyııdı. Elette, üün iimi undn (eş üünle dik çılı köşele) dh fzl emye y d iş gücüyle üetileili; İlk engel, üün onının limitleine vılmk içindi. Bu, () yi htıltk şu şekilde ifde edileili: K L Y F( K, L) min, min ( ) oln ye, pntez içindeki yılın dh küçük olmı demekti. Temel tüevel denklem (6) şu şekilde olu: min, Açıkç küçük için denklem n n n., hip olmmız geeki, u ının olmı için. Anck, ve enzei, olduğund n olu. Gfik olk ktığımızd dh iyi nlşılcktı. Şekil 6 The eqution of the fit might e n F (,) F (,) n tht of the econd 83
IV te, fonkiyon min Jounl of Economic nd Politicl Economy, kıık çizgi olk göteilmektedi: değeinden ye kd şlngıçtn gelen ışın eğimle ilikte dh on yty doğu yükekliğindedi. Hod modelinde geekli üyüme onıdı. n n n 3 n 3 Şekil 4. Şimdi ud üç olılık ulunmktdı: () zmn n min, doğl on geekli onı ş. Bu Şekil 4 te şöyle göüleili: n he, onının şlngıç değeini n n t e den üyüktü. Böylece he zmn zlı. Semye iş gücü dı. Böylece, n vylım unun çözümü den dh z oln n doğultuund zlı. Muhtemel zmnın t, heplnili olmı kolylığınd, 84
Jounl of Economic nd Politicl Economy ye ulşı. O zmndn itien n nin çözümü e n t t olu. Çünkü (c) n geekli on doğl on şmktdı. Şekil olk çözüm, n 3 ile değiştiilen n 3 ile ilikte tmmen () hlindedi. de klı denge emye n 3 üün onı ulunmktdı. Anck emyenin mjinl veimliliğinin ıfı düştüğünün göülmeinden heket edeek ud emye fzldı. Alınd emye tokunun n 3 ontıı denge üyümeinde kullnmıştı. Anck emye tokunun üyümeinden u yn (imptotik olk ond n 3 e eşi, şıı kpitenin mutlk miktı d üyümektedi. Hehngi i ücet-fiyt heketleinden ğımız u fzllık göünümü, it yüzdeliklein onucu ve Hod-Dom modelinin it denge özelliğini deteklemektedi. En z i kişi üetim fonkiyonunu kvyili. Öyle ki, mx kitik değeini geçee, emyenin mjinl üünü ıfı düşe ve, diğe küçük kitik min değeinden düşee, iş gücü mjinl üünü ıfı düşe. Ot deecedeki emye iş gücü onlı için eğile he zmnki giidi. Şekil 4, doğul kııml şldı. min Öyleye için Şekil deki duum gelmek giidi ve min mx için yty eğiyle ite. Şekil deki gii denge duumunu ğlyn iş mx gücü üyüme onlıyl tmmen kplncktı. Bu ölge ltındki n değelei için on üün, emye fzllığı oludu. Uzun dönemde fktö onlının geniş çpt n, yönünde düşecekti. Zmnd t, olduğund iş gücü zı ve emye toku dengededi. O nd emye iş gücü onının zlmı gii işgücü fzllık olmkt ve fzllığın hcmi nt üyümektedi. Semye engel fktöü olduğund, işizliğin miktı, K L e K K yi htılyk undn heplnili. Üün ve iş dı. () n, geekli ve doğl on eşitti. İlk olk yni iş gücü engel ie öyleye ye doğu zlı ve od klı. Bşt v ie zmnl, nöt dengede it i şekilde tmktdı. İlk olk işgücü fzllığının yüzdeliği üdüülmüş olu d emye ve iş gücü zı n genel ond üyümektedi. 85
Jounl of Economic nd Politicl Economy değişken olmı hlinde ot deecedeki üyüme onlının ölgei genişlemiş olcktı. Önek : Co-Dougl Fonkiyonu. Y K L fonkiyonunun özelliklei ud çıklnmı için iyi ilinmektedi. Şekil, ve n pmete eçenekleine kılmkızın u duumu tnımlmktdı. Semyenin mjinl veimliliği, emye/iş gücü onının zlmı gii üeiz i şekilde yükelmektedi. Bu duumd F(,) eğii n ışını üzeinden yükelmek duumunddı. Anck < de, eği onuç olk yukıdn ışın çpz geçmeli ve ond şğıd klmlıdı. Bu nedenle itemin imptotik dvnışı doğl ond he zmn dengeli üyümedi. (6) Tüevel denklemi n hlindedi. Alınd değişmemiş (5) denklemine dh koly dönmek için şğıdki (7) denklemine klım: nt K K ( L e ) (7) Şu şekilde ileştiileili ve çözümü ie: e nt K K L L ( n n = ie ve K ilk emye tokudu. t nin üyük olduğu kolyc göülmekte ve K(, lınd n L e nt gii üyü. Yni iş gücü onı gii ynı üyüme onınd olk dlndıılı. Semye-iş gücü onının eşit değei, * Bu, (6) d koyk doğulnmış olili. Eşit onın geniş olmı, tuf onının yükek ve iş gücü z onı üyümeinin düşük olmı mntık çeçeveinde yetelidi. Üetim fonkiyonund eel üün zmn yolunun çözümlenmei yeteince kolydı. Açıkçı, imptotik olk Y, K ve L gii olmkt yni ilişkin n onınd Y / L, üyümektedi. İş gücü onının kişi şın düşen geçek gelii değeine kmktdı. Co-Dougl fonkiyonuyl geçek şu ki n di. ( / n) / L ( K / L) nın he zmn doğu olmıdı. Aynı nd / n Y oln K / Y nin eşit değeini izlemektedi. Anck Hod un ştlınd K / Y emye ktyıı C di. Böylece uzun dönem dengeli üyümede C / n n / C y d ye hip olcğız: on, tedüfen i fk olk değil nck tlep-z denkleştimele onucu olk doğl geekli on eşitti. Y p ( K L p ) / p Önek 3:, ölçeğe göe it getii üetim fonkiyonlının hepini vemektedi. Üetimin tek i fktöle mümkün olmındn dolyı, Co Dougl dn fklıdıl. Anck u şöyle i nitelik pylşı: p< ie 86
Jounl of Economic nd Politicl Economy emyenin mjinl veimliliği, emye-iş gücü onının ıfı yönünde zlmı gii on deece üyümektedi. p> ie, eğile ynlış dış-ükeyliği vdı; p= olduğund, eğile doğu htt, tm yeine konililik; kendimi klik zln mjinl getiiyi veen <p< hliyle kııtlycğım. Aki tkdide, he iki fktöün tm itihdmınd iddi etmek için zo i şekilde kl ytkın olu. Özellikle üetim fonkiyonunun olmı için p=/ dikkte llım: Y ( K L) K L KL. Temel tüevel denklem şudu: ( ) n. (8) Şu şekilde yzılili: n / A B A n / ie B n/ duumund: A A / A B B / B di. Çözümün tmmıyl veilmei e nt Yine de şemyı ifde etmek için dh kolydı. Şekil 5 te göteilen iki olılık vdı. F(,) eğii = olduğund yükekliğinde şlmktdı. Eğe > n ie, i dengeli üyüme duumu yoktu: emye-iş gücü onı üeiz olk tmkt ve öylece kişi şın düşen eel üünü oluştumktdı. Hızlı genişletmek için item oldukç veimli ve tm itihdmd tuf-ytıım yetelidi. Eğe, < n ie çözüme (9) göe vıln dengeli üyüme vdı. Dengeli emye-iş gücü onı, (8) deki koyk ulunili; u * (/ n / di. Bu şöyle de heplnili: Büyümenin ını duumund kişi şın düşen eel geli /( / n). Tm teine y d şğıdn şl, u değee iş gücü onının kişi şın düşen geçek geli tcktı. (9) 87
Jounl of Economic nd Politicl Economy n n n n Şekil 5. 5. Fiz Heketlei ve Ücet Onlı Büyüme yöüngei, iki yoll d kılilen önceki ölümlede ttışılmıştı. Bi çıdn, nedenel nlmlı yoktu nck ne işizlik ne de şıı kpiteyi göteie emye iikiminin ve geçek üünün geekli oln izlenen yönü tmmen götemektedi. Diğe i çıdn, dengeli üyüme yolunu tkip etmek için ne tü i Pz heketinin model ekonomiyi etkileyeceğini oiliiz. Bu doğultud geçek ücet ve geçek emyenin mliyetini niden ylyn pzı oşltmk mcıyl, he iki üyüyen iş gücü onı oln u heket şimdiden kul edilmiş ve mevcut emye toku pzd enekiz i şekilde tılmktdı. Tuf ve ytıım klı yı olk ypılı, nck ikç emye koşulunun ek mjinl veimliliğine uyulmı geekmektedi. Bu ölümün mcı, üyüme yolun önceden çizilmiş üyüme yollın uygun fiyt-ücet-ytıım heketini düzenlemekti. Sitemde ye ln döt fiyt ulunmktdı: () geçek üün iiminin tış fiytı (ve geçek üün emye olk d teliğ etmekte, u emye tok iiminin tnfe fiytıdı) p(; () pl ücet onı w(; (3) emye tok iim zmnının iim şın düşen pl ki q(; (4) fiz onı i(. Bunldn iini çıkiliiz. Geçek itemde, mutlk fiyt eviyeini elilemekten şk i şey olmynl ilikte çlışmktyız. Bu nedenle p( yi yni geçek üün fiytını liliiz. Bzen u, p yi it olk düşünmek için uygun olcktı. Reket ekonomiinde klik mjinl veimliliği denklemlei geçek ücet ve geçek kiyı götemektedi: F w () L p ve F K q p. () 88
Jounl of Economic nd Politicl Economy Bu d ölçeğe göe it getii mjinl veimlilikle dece emye-iş gücü on ye ğlı ve hehngi i ölçek miktlın ğlı olmmınd htıltlım. 7 Semyede geçek ki q/p fizin onıdı. Semye toku iimleinde emye klılığıdı. Semye hii, kilyk ve ytıım ypk gii niden değişen ond ileşik fiz gii mevcutlını ttıili. Tm kznç ştlı ltınd fizin pl onı ve mlın kendi onı i( q( p( p (. p( e t q / pdt () ınd ilinen ıkı i ilişki vdı. Fiyt eviyei, it duumdy kendi onı ve fiz onı denk gelecekti. Fiyt eviyei düşüyo mllı tutmk için innlı ikn etmek için kendi onı fiz onını şmlıdı. Kein ilişki () deki gii pek çok yoll göüleili: Kişi kı zmn için pyı ödünç veeili ve t+h ye kd öyleyeili ve fizde i(h yi yklşık olk kznili y d /p üün iimleini tın lili, (g /p)h kilını kznili ve on tili. İlk duumd +i(h ye dönem onund hip olck; ikinciinde ( q( / p( ) h p( t h) / p( eşit olmlı; i( h y d i( h q( h p( q( h p( p( t h) p( p( t h) p( hip olcktı. Denklemde u iki lck p(. He iki tfı d h ile öleek ve h yi ıfı eğilimine getieek () yi lıız. Böylece u duum emye toku y d oç veileili fonl şeklinde zi mlının çekiciliği denkleştimektedi. () Modelimizdeki tüetmenin ve tmnın olünün kvyışının şk yolu p( yi dikkte lmktı emye iiminin tnfe fiytı net kil gelecek diziinin şimdiki 7 Seet eketin eken ucund, kişiel fimlın U-içimli otlm mliyet eğilei ol ile en iyi enze fimlın giiş ve çıkışının dece meydn getidiği toplm üünde değişimlei nlyiliiz. Öyleye toplm üün it mliyette üetilmektedi. Geçek şu ki, küçük değişimle için yklşık olk it mliyette, küçük fimlın onl geniş yıının he üetiminden dolyı, ölçeğe göe it getiiyi göteecek oln toplm üetim fonkiyonunu htız tnımlyiliiz. Küçük pml olcktı çünkü toplm üetim fonkiyonu en iyi fimnın üyüklüğünden dh küçük üünde geçelilik üei değişmele tm nlmıyl değildi. Anck u çıpıntı önemiz olk kıln uzun dönem çözümleme olili. Bi kişi, dh çok evenel tekelci eketin genel vyım uyumlu modeli düşünmektedi. Anck u yöntem üzeinden geçmez. İnn doğl olk u modeli evenel tekelci eketin dh genel vyımlın uylmyı düşünü. Am yukıdki ç şıızlığ uğ. Eğe nyi, enze üyük-gup tnjnt dengedeki enze fimldn müteşekkil ie, o zmn, dece fim yıındki değişiklikle yoluyl üetimdeki değişimlein geçekleşeileceği kııtın ti olunu ki nck elki öyle i it-mliyet toplm üetim fonkiyonu tnımlnili. Anck u ypı üyük ölçüde lkız değildi. Zi üekizliği gömezden gelmek iteyip yılili kul etek dhi, öyle i fonkiyonun kımi tüevlei tek tek mliyet eğiinin düşen dlınd ye lıken un mukil eketçi duumd he fim yeel it mliyette üetim ypmkt idi. Tekelci eketi toplmcı modellee uygulmk hl zo i polem olk dumktdı. Öneğin, metindeki mjinl üün denklemleinin değei mjinl geli-üün ilişkilei üzeinden gitmek zound klcktı ki un kşı, tlep eğileinin çık mevcudiyetini geektiecekti. Bud çok dh fzl deneye ihtiyç vdı ve dh fzl geçekçilikte ödül olcktı. 89
Jounl of Economic nd Politicl Economy değeine eşit olmlıdı. Böylece tm öngöüyle gelecek kil ve fiz onlı şunldı: p( t q( u) e u i ( z) dz t du. Veimlee göe fklılıklşm (). Böylece modelimizin d ınılı içinde (özellikle, ik olmdn it otlm tuf eğilimi ve mli olmyn komplikyonl) tm ilişkide fiz pl onı ve emye hipleine getii, fizikel duumd emye tokunu tutmk için toplum ız etmek geeki. Rik ekikliği ve değişkenlik özellikle ml tecihlei ekikliği kendiini götemektedi. Veilen mutlk fiyt eviyei p(, denklemle ()-() diğe üç fiyt değişkenini tnımlmktdı. Heketliliği yeinde ilinen özel üyüme onı i kee de heplnili. K K * L P P Şekil 6. L Götemeden önce IV ölüm önekleinde heplmlın nıl olcğıdı. Gfikel olk özellikle it dengeli üyüme olduğund genel kış lmk mümkündü. Üün fonkiyonunun F(K,L) ve ikç üyüme yollının olğn eş üün hitı Şekil 6 d çizilmişti. * eğimiyle şlngıçtn ışın olk emye-işgücü onı * Şekil 6 d göteilmektedi. Sit imptotik i * onı olduğunu vylım; öyleye tüm üyüme yollı tgele şlngıç koşullındn çıkk düzeyde ışın yklşmktdı. Bu iki yol göteilmekte ve şlngıç noktlı P ve P den çıkmktdı. 9
Jounl of Economic nd Politicl Economy K 3 Şekil 7. Şekil den u yn den * yklşım monotondu. Yoll Şekil 6 d göteilen gii olmlıdı. Bşlngıç emye-iş gücü onı denge değeinden yükek ie, on düşe ve tm tei olu. Şekil 7, Şekil ye enzemektedi. Üç denge ışını vdı. Anck içteki değişkendi. İç ışın, diğeleine neden oln it ışınlın iine yol göteen şlngıç koşullınd httı. Tüm yoll elette geiye eğilmeden yukı ve ğ doğu kymktdı; K ve L he zmn t. Oku üyüme yollının ııyl y d eliteek dik y d yty ışınl yty geçtiği Şekil 3 e enzeyen şemyı çizeili. K ve L yi tek elitiim öylece Y hep yükeli. Anck ie Y/L zlcktı. Şimdi ölçeğe göe it getiiden dolyı şlngıçtn ışın oyunc eş üün eğiminin it olduğunu iliyouz. Bu mjinl üünlein dece fktö onın ğlı hlini elitmektedi. Anck ekette eş üün eğikliği fktö fiytlının onını ynıtmktdı. Böylece Şekild 6 d y it *, w/q denge onını kşılmktdı. Ayıc, eş üünlein noml dışükeyliği v ie, nin * yükelmei, w/q onının ınılı değee yükelmei pçık ellidi. düşee tm tei olmktdı. Sit olmyn duumd, onuz y d ıfı eğiliminde ie w/q onuz y d ıfı eğiliminde olili. Tm tei eş üünle, dikey ve yty ınd ot deece uç ekenlee gelie, w/q fktö fiytı onı on ını eğiliminde olcktı. İlgili değeinde, F(,) emyenin mjinl veimliliği oln eğinin eğimini elitmek için u kullnışlı d olili. Böylece, ve 3. şekillede q/p geçek ki iimi plnı çizileili. F(,) çizimleinde fktöünün zlttığını öylece eğinin eğimi olduğunu htılylım. F(,), Y/L yi, emye-iş gücü onı fonkiyonu olk iş gücü şın düşen üünü götemektedi. Genel olk it üyüme yolu olu, geçek ücet y d geçek kid düşüş hiçi içimde kttofik olmmy geekinim duymktdı. İlk işgücü kıtlığı (denge onıyl eke v ie geçek ücetin düşmei geekecekti. Yükek on, düşük denge onını düşük eğikliği koumk için ve iş gücü onını ttıcktı. Böylece dh çok geçek ücetin düşmei geekecekti. Anck düşüş onuz değildi. L 9
Jounl of Economic nd Politicl Economy Söz, u onucun üekli olk düşük fiz onının dengeyi üdümei geekli oln doğudn Hod un 8 konumun te düşen öz için John Chipmn minnettım. Fktö fiytlınd olumuz değişimle Hod-Dom duumund göülmektedi. Anck ütlenilen özel it yüzdeliklein onucu olk tekı duumunddı. Hod modelindeki 9 fiyt heketliliğini şk i yede ttışmıştım. Anck od dece fiyt düzeyini ve fiz onını elitmiş ve fktö fiytlının değelendimeini ypmdım. Alınd öyleyeileceğim tek i şey v. Hod duumundki eş üünle dik çılı köşeledi ve u ize tüm hikâyeyi çıklmktdı. Şekil 4 e gei döneek, gözlemlenen emye-iş gücü onı / den üyük olu, emye keinlikle geekiz olu. Mjinl üünü ıfıdı ve üünün tüm değei iş gücündedi. Böylece q=, w=p ve w=p/ olmktdı. Gözlemlenen, keinlikle fzl oln / den dh z ie w=, q=p/ olmktdı. İş gücü ve emye dece dengede olmlı ie =/ olmktdı. Sonuçt yı i şekilde iş gücü y d emyeye he i ücetin elili kımını vemek mümkün değildi. p üün iiminin toplm değei, emye iimleinin ve iş gücü iimleinin (he iki fktö de ınılı) kmşık miktının gei veileceğinden hepimiz emin oliliiz. Böylece w ve q hehngi değe dece q+w=p, q/p+w/p= hline ğlıdı. Şekil 4 te hehngi i yeinde nck =/ de hem emye hem de iş gücü fzl olmlı ve / fktö ücetleinde ınıızdı. Ayıc =/ özel duumlınd öyledi. Şimdi Co-Dougl hlini göelim: Y K L / ( / ) q p K L. Böylece w q ve / di. Geçek fktö fiytlının kein zmn yollı, (7) çözümünden zoluk çekmeden heplnili nck unl özel fiz değildi. Önceden gömüştük nck ınılnn u / emye-iş gücü onı ( / n) dı. Böylece dengeli geçek ücet onı / ( )( / n) ve dengeli geçek ki n/ di. Bu onuçl nitelikel olk kul etmemiz geeken onuçldı. Co-Dougl fonkiyonuyl he zmnki gii, geçek üündeki iş gücü pylşımı itti. Üçüncü öneğimiz ikç özellik tşımktdı. K / L L Y ( K L) den Y heplyiliiz. Dengeli üyüme duumund oln (IV eçeneğinin onunu gö) ınılı geçek ücet dengeli üyüme Y w/ p * n / n / / n L / n ; u nedenle ti. Dh önce u / olk heplnmıştı. Am emeğin 8 Pilvin in, Jounl, Nov. 953, p.545 te yyınlnn i mkleye yptığı youm. 9 R. M. Solow, A Note on Pice level nd Inteet Rte in Gowth Model, Review of Economic Studie, No.54 (953-54), pp.74-78. 9
Jounl of Economic nd Politicl Economy ( w / p)( L / Y) / n göeli pyı dı. Bu, Nipi pyl, dece üetim fonkiyonun ğlı ve n nin eet olmınd Co-Dougl konuu gii değildi. Alınd unldn ii oludu. Hızlı iş gücü onı, denge üyümeinde geçek ücet oln zı yükeltmektedi. Anck düşük geçek ücet hl geçek geliin geniş iş gücü onının üyük pyını ıkmktdı. 6. Tutl Ynız Teknolojik Gelişme: Üetim fonkiyonund zmnl tmmen plnız değişmele temelde tlnılili. Anck u değişmele güçlükle muhtemelen itemtik onuçl yol çmktdı. Özellikle tn ölçek ktyııyl üetim fonkiyonunu koly i şekilde çpn teknolojik değişmenin koly tüüdü. Böylece () yi değiştimek için; Y A( F( K, L). (3) Eş üün hitı değişmemiş olk klmkt nck üün numı A( ile çpıln he eş üün lmktdı. Dengeli emye-iş gücü onı oln (şimdi tm değişen) u yol, F(,) üyüme fonkiyonuyl Şekil gii şekilde göteilmektedi. gt Co- Dougl duumu çok it i yoll çözmektedi. A( e yi llım öyleye temel tüevel denklem şöyle olu: gt nt n g t K ( ( ) ) e K ( L e K L e, unun çözümü şudu: K ) / ( ng ) t ( K L L e n g n g tek = olduğund olu. Uzun dönemde emye toku, ilgili n+g/ onınd (teknolojik olmyn değişim duumund n ye kşılık) yükelmektedi. Geçek üün tışının olı onı n+g/ di. Sdece n den hızlı değil, (>/ ie) n+g den de hızlı olili. Seei elette yükek üünün, hl çoğln üyüme onını ileştien dh çok tuf ve ytıım olmı demekti. Şu n geçekten emye- iş gücü onı, dengeli değee vmkt onuz kd d üyümektedi. İlk tn ytıım kpitei, iş gücü üyüme onının he yukı çıkmınd elette uyumlu değildi. Bu nedenle K/L dh üyük olmkt ve zmnl g/ onınd üyümektedi. İlk önce emye iş gücü çok yükek ie, ilk olk u düşeili. Anck zmnl çoğlmkt ve imptotik heketi olk tnımlnmktdı. Semye iş gücü onı ilk olk ınıız tmındn dolyı, onın geçek ücetinin ilk olk tmı ve tışt klmını izlemektedi. Bunun tm tei, Co- Dougl fonkiyonunun önemli özelliği, d olı iş gücü pyının it olmıdı. Diğe önemli ypıl duumld şimdiden öylenilen şu onuç çıkmktdı: Öneğin, ilk olk Y nin n+g/ onınd ve K nın n+g/ onınd üyümeinden dolyı, K/Y emye ktyıı, n+g/ n g/=g onınd üyümektedi. İş gücü Onı: Genel ol, kişi geçek ücetin ve zmnın (iş gücü onının üyümeinden u yn) iş gücü z fonkiyonunu ypmk iteyeili. L=L e nt önemli i vyım yptık. Yni, iş gücü- z eğii, iş gücü onı yönüyle ilikte geçek ücet ve vdiyl kımındn tmmen enekizdi. Bunu, hehngi i iş gücü onının hcminin geçek ücete ğlı onın unduğunu i şekilde vyk genelleyeiliiz. Şekil olk 93
Jounl of Economic nd Politicl Economy h nt w L Le. (4) p Tnımlnn u vyımın diğe i yolu, it eneklik eğiinin şişien hcmi olduğunu dikkte lmktı. Detylı çözümlemede, elili iş gücü zı öneğinin çok yükek geçek ücetlede değiştiilmei geekmektedi. Veilen iş gücü on hcminden itien, ğlnilen iş gücü miktın kşı yükek limit vdı (4) unu ynıtmmktdı. (6) Semye-iş gücü onı için önceki tüevel denklemimiz şimdi i şekilde dh çok kışmy şlmktdı. Şöyle ki deleştimek için fiyt eviyeini it ypk: w F(,) n h. w F L (6) (6) y mjinl veimlilik () w p hlini eklemeliyiz. Sdece ye ğlı mjinl iş gücü üününden itien w yi çıkiliiz. Anck eliizlik komplikyonl yol çmkt ve unun yeine izleneili Co- Dougl fonkiyonun tek dönüyoum. Bu duum için () şöyle olu: w p ( ve öylece w p ) olu. Küçük i uygulmdn on (6), enek iş gücü zının i şeylei nıl değiştidiğini göteen iz kvmyı veen ( F(,) n) h yzılili. İlk yede, ğ tf ıfı olduğund dengeli üyümenin denge duumu hl ulunmktdı. Hl it ve hehngi i ilk koşulldn yklşmıştı. Ayıc, dengeli emye iş gücü onı değişmemişti; çünkü önceden de ıfı olmktdı. Bu elette he zmn olmyck; önemli iş gücü (4) şemı onucudu. pek çok ynı yold heket etmeinden itien, yni u geçek ücet gii dece ye ğlı tüm iimlede olcktı. Çözüm yn oku, iş gücü onı gii enze n onınd gelişecek oln uzun dönem emye toku ve geçek üünü üzeinden detylı göteeili. Genel olk L G( t, w/ p) vyk, (6) nın şekli şöyle olcktı:, 94
(,) G F G t Jounl of Economic nd Politicl Economy G w. w ( ) p (6) Eğe, = ie, w = olu ve dengeli emye-iş gücü onı şöyle göteileili: G F(,). G t (4) hlindeki gii /G G/ t,he zmn n ye eşit olmmlı ie, enek iş gücü z giişi dengeli emye-iş gücü onını etkileyecekti. Değişken tuf onı: Şu n kd, modelde ne olduy, hem iş gücü onı ve emye tokunun üyümei he zmn olmuştu. Mutlk it gii tuf onının lınmındn dolyı emye tokund üyüme kçınılmzken iş gücü onının üyümei dışl olk veilmişti. Geçek geli pozitif olduğu üece, pozitif net emye iikimi onuç olmlıdı. Bu Ricdo-Mill duğn hlinin olılığını eddetmekte ve emye veimliliğine ğlı izin veilen tuf onı denemeini götemektedi. Geli pozitif olduğund tufl ıfı düşeiliyo, en zındn it olmy on vemek için net ytıım dın ve emye toku dın mümkün olmktdı. Fiz onını zltmk y d emye etkiini ğlmk için en it yol, tuf hcmini, emye hipleinde geçek getiiye ğlı tuf geli ölümünü oluştumktı. Böylece toplm tuf (q/p)y di. Ölçeğe göe it getii ve eket ltınd, geçek ki dece emye-iş gücü onın ğlı olcktı. Bu nedenle fonkiyonund tuf onını kolyc değiştieiliiz. Heke, fiz onının tuf hcmindeki he lnd geçekten ğımız i etkii olup olmdığını v ie hngi yönde olduğunu hem teoik hem de ekonometik i onuc vmyn ttışml şindı. Bu deneme mcıyl, doğl vyım nck, olumlu emye niteliğine (u nedenle emye-iş gücü onınd tei olk) ğlı tuf onını ypmktı. Kolylık için, mjinl veimlilik yoluyl q/p den geçen mğın ve ()Y olk tufun it şekilde yzılmın geçmeme izin vein. Öyleye teoide tek değişiklik temel eşitliğin olmıdı. ( ) F(,) n. (6c) Gfikel uygulm, () değişken fktöü he ktmmızın dışınd öncekiyle enze konumddı. nin yetei kd üyük olileceği gii () ıfı olmktdı. (Şyet u duum olck, ilki tufun dududuğu geçek kinın çok düşük olmı, ikinci ie üetim fonkiyonu ie öyle ki çok yükek emye- iş gücü onı, kitik değee geçek getiiyi üecekti. Tüm üetim fonkiyonu ikinci koşulu yeine getimemektedi.) Eğe öyleye, ()F(,) yeteince üyük oln için ıfı olcktı. F(,)= ie u demekti ki üetim olmdn emye mümkün değildi. Öyleye ()F(,) şlngıçt tek ıfı düşmelidi. Tuf onının ne kd yükek olduğu önemli değildi. He ikii de zounlu değildi. Şekil 8 olı emi götemektedi. Genel olk *, dengeli emye- iş gücü onı, (6c) de = ı koyk ulunmktdı. Şekil 8 de denge itti. Sonuç olk emye ve üün iş gücü onı gii ynı ond üyüyecekti. 95
Jounl of Economic nd Politicl Economy Genelde () üyük için ıfı olmktdı. Şekild 3 teki gii emye-iş gücü onınd yükelen denetimiz onuz olılığı çıktmktdı. Bunu ypmk için tuf onının ıfı düşmei geekmektedi. Düşmeliye de, it oln n ile on keişmeyi gntilemiş olduk. Hehngi i () özelliğini it tuf onıyl kşılştıık iki eği, önceki () it onın eşit oln değeinden geçecekti. Sğ yönünde yeni eği şğı doğu uznck () nin zln fonkiyonunu vyıyoum) ve ol doğu önceki eği üzeinde uzncktı. * dengeinin öncekinden dh çok hem üyük hem küçük olileceği öneğinden kolyc göünmektedi. n * Şekil 8. Şekillein ve modellein geniş çeşitliliği olıdı. Net etkii de dengeli olm eğilimindedi. Düşük olduğund tuf uyılmktdı. Duğn hl olılığı hl ulunmmktdı: Tuf ve ne emye iikimine göe çok yükek olmı geektiğinde iş gücü onının devm eden üyümei onuç olk düşümelidi. Vegilendime: Melektşım E. C. Bown, çözümleme üzeinde hepinin, geli vegiinin etkileini yeleştimeye uznililiğini n götemektedi. En it duumd, t onınd ontılı geli vegii konmuş eim ve vegile hlini vylım. Gelile tmmen emye şekline yönelik ie, tuf ytıım () iimi şöyle olu: K ( Y ty ( ( Y. Bu, etkili tuf onı den +t( ) yi yükeltmektedi. Vegi gelilei çıkç tüketilie, tuf onı den ( ye zlmktdı. Vegi gelileinin v ölümü ytıılmış ve geii tmmen hcnmış, duumun gelii küçük y d üyük kımı özel ekonomiden çok ytıım yptıkç tuf onı, den küçük y d üyük oln +(v )t ye değişmektedi. Şekil deki gii etkile şemlı tkip etmektedile: F(,) eğii, eşit ond üyütülmüş y d küçültülmüş ve dengeli emye-iş gücü onı plel olk yei değiştiilmektedi. Ontıız vegile dh zo i şekilde ileştiileili ve çizimlede dh çok ilgi çekici yıntıl vemektedi. Elette, geli vegiinin olmı elli yold fiyt- ücet ilişkileini etkileyecekti. Değişken Nüfu Büyümei: İlgili nüfu onının işlemi yeine it olk yükelmektedi. 96
Jounl of Economic nd Politicl Economy F(,) n ( ) Şekil 9. Klik olk dh çok itemin içel değişkenini oluştuiliiz. Özellikle kişi şın milli geli ve tüketim eviyeine y d htt geçek ücet onın ğlı L /L yi vyk, genelleme uygulm ile kolydı. Y/L=F(,) vediği kişi şın milli geliden itien onuç n=n() olduğu iş gücü üyüme onı ve tek emye-iş gücü on fonkiyonudu. Temel tüevel denklem şöyledi: F(,) n( ). Şekil olk tek fklılık n ışınının eği içine kıvılmış olmı ve onun şekli, nüfu üyümeiyle geçek geliin ğlılığı ınd ve geçek gelile emye-iş gücü onı ındki kein duumun ğlıdı. Öneğin şunu vylım: kişi şın düşen geliin çok düşük eviyelei için y d geçek ücet nüfuu zlm eğilimindedi; geliin yükek eviyelei için u tmy şl ve geliin yükek eviyei için nüfu üyüme eviye onı yok ve zlmy şl. Sonuç Şekil 9 gii i şey olili. Dengeli emye iş gücü onı it nck it değildi. Kişi şın düşen milli gelie ilişkin eviyele F(,) şeklinden okunili. İlgili emye iş gücü onı den z ie item kendiini e dönüştüme eğiliminde olcktı. İlgili on, i tülü kitik eviye üzeinden yükeltileilie, kendi kendine devm eden yükelen milli geli şmı şltılıdı (ve nüfu hl üyümeye devm edecekti). Bu duuml ilgili en önemli şey, tm ölünemezliklede y d tn dönüşümlede nıl olcğını götemektedi. Bu duum, dece duğnlığ neden oln küçük çplı emye iikiminde oluşili. Anck geniş çpt ytıım yükelmei, geliin ve kişi şın emyenin kendi kendine üyümedeki itemi yükelteili. Oku diğe olılıkld çözüm yili. 7. Nitelikle Denge duumunun ikili özelliği ve ütünmeiz, eketçi, nedenel itemde özellikle tm itihdm ekonomiidi. Moden Keyneçi geli çözümlemeine giden tüm zolukl ve enemezlikle i kend pleldi. Bu ounlın olmmı, unlın uzun dönemde ne önemli ne de önemiz olmı enim iddim değildi. Amcım, ekonomik üyümenin gegin ip göünüşü olk gömeyi incelemek ve üetimin it modelini götemeiyle ilgili dh enek vyımlı gömekti. İtihdm ve şıı 97
Jounl of Economic nd Politicl Economy kpite ltınd y d unlın kşıtı hehngi önceki yeteiz nedenlei y d şıı toplm tlee hl tfedilmiş olili. Anck u dh z kolylıkl d i dengeden hehngi i pmy kşılıktı. Bu on ölümde, dece tm itihdm yönelik iden fzl engelden öz etmek ve unlın neo-klik modeli nıl etkilediğin elitmek iteim. Sit Ücetle: İş gücü zl ilgili u vyım dece önceden oluştuulmuş olnın w tm teidi. Geçek ücet eviyeinde tutulmktdı. İtihdm eviyei, u p eviyedeki iş gücünün mjinl üününü tutmı gii olmlıdı. Mjinl veimliliğin dece emye-iş gücü onın ğlı olmındn itien, düzenlenen geçek ücet ylını y d nü izlemektedi. Böylece K/L= olu. Şimdi ie değişken olk yi kullnmmızın i nlm yoktu. Son cümlede ye ln (3) e gei dönelim. Yni: L F( L, L), y d L F(,). L İtihdmın ( / ) F(,) onınd üel olk yükeleceği nlmın gelmektedi. Bu on n den düşük olu iş gücü üyüme onı, işizlik gelişecek ve yükelecekti. / F(,) n ie iş gücü kıtlığı onucu çıkck ve üyük olılıkl geçek ücet zmnl enek i içimde tmy şlycktı. Nomlde ( ) zltm eğiliminde oln emye-iş gücü onın ( w / p) denk düşee işizlik üyü ve tm tei olu nlmın gelmektedi. Şemld / F(,), deki F(,) eğiine kşı şlngıçtki dece ışın eğimidi. Bu eğim n den düz ie işizlik tmktdı. Dik ie, iş gücü kıtlığı üyümektedi. Likidite Tecihi: Dikktli i şekilde heket edilmek üzee oldukç kışık i konudu. Ayıc Toin tfındn yzıln yf, içediği mülk tecihleiyle ğlntılı dinmikliğin yeni ve etkili çözümlemeinden öz etmişti. Hm ol ile neo-klik modelde değme noktını tmmen dikkte lıım. Genel fiyt eviyeini tek it olk lk (şimdi doğl olmyn), işlem mçlı nkit p tlei, Y geçek üüne ğlı olck ve elde tutuln nkitle elde tutuln emye toku q/p geçek kiy ğlı olcktı. Veilen çok miktd p ile u Y ile q/p y d K ile L ınd ilişkiyi ğlmktdı. Öneğin; M q QY, Q( F( K, L), FK ( K, L)) p (5) Uygulmd K emyeyi temil etmektedi. Enek ücetle yoluyl iş gücü tm itihdmın önceki vyımınd, L L e nt yi koyili ve K( yi y d kullnıln emye dontımı için (5) i çözeiliiz. K( ve L den yi heplyiliiz öylece toplm tuf Y( olmktdı. Anck u net ytıımı un (peşin ücet gii olmyn p emye olk ulunmlıdı). Şu nki emye toku nd ytıım kışı, Bu polemin çok dh komplek ve zif i nlizi için, J. Toin tfındn yzıln, Jounl of Politicl Economy, LXII (955), 3-5 teki mkleye kılili. 98
Jounl of Economic nd Politicl Economy emye hizmetlei için şıı z ve tlei ölçmeye K( ile kşılştıılilen uygun emye tokunu tnımlmktdı. Kullnılmyn p için tlein ye ldığı ilinen engel hlinde, ikç olumlu fiz onınd on deece enek olmktdı. Sit ücetlein üzeinden kıldığı gii kılilen it fktö fiytımız vdı. Fiz onı, dengeli emye-iş gücü onıyl ilgili eviye üzeinde i yede it klı, onuç emyenin ekik kullnımı olcktı. Anck eelli geçek neo-klik modeli koşullınd u duumu tnımlmk için ud kein oln denemenin nlmızlığıdı. Çünkü i kişi geçek tüketim ve ytıımd pl fktöün doğudn eğilimini dh fzl tlymz. Soun, peşin p ile emye toku ındki ktif vlıklın dğıtımı olduğund p iim değeinin fiytı önemli i değişken olmkt ve pl dinmiklik için ihtiyçt hile ile kutulm yoktu. Siyl Çıkıml: Ekonomik itikın uygulmlı ounlınd önceki oldukç kuml çözümleme yönünü ttışmk üzee en zo yedi. Alildiğiniz kd neokliği nltmış oldum. Bunun i ölümünün iyi tfı ulunmktdı. Tm itihdmı üdümek için kti fiil olili. Anck ğı emye iikimi, z tüketen hızlı üyüme y d ikç ileşmeyle ilgili olk yükek itihdmı iteyip itemeyeceğini eçmek için tm itihdm kşı yollın çeşitliliği, vegi yoluyl, gide ve p politikı hlk i zmn kyı ıkmktdı. Ciddi i güçlük olmdn tşınilen i tü politikyı (öneğin; ucuz p ve ütçe fzlı) vunduğum nlmın gelmez. Anck dh çok enek üyüme modelinin vntjlındn ii, u uygulmlı olılıkl kuml kşıt ğlmıdı. Beliizlik v.. İnndııcı olmyn ytıım teoii tm öngöü zmnl kznç teoiinde kuulili. Geçek emyenin getiiinde şu nki değişimlee zmn zmn etkilenmeyen ve diğe zmnld h oln net ytıımın neden olmı geektiği ilgili pek çok neden ulunmktdı. Mklede tüm u kmş ve diğelei önemenmemişti. Bu ğlmd, muhtemelen un hk veileili. Copyight Copyight fo thi ticle i etined y the utho(), with fit puliction ight gnted to the jounl. Thi i n open-cce ticle ditiuted unde the tem nd condition of the Cetive Common Attiution licene (http://cetivecommon.og/licene/y-nc/4.). P. A. Smuelon un Income Stiliztion fo Developing Democcy, ed. Millikn (New Hven, 953), p.577 deki mkleine kınız. Benze düşüncele Willim Vickey in Pot-Keynein Economic, ed. Kuih (New Bunwick, 954) te de ifde edilmektedi. 99