Yeni Serbest Tüketici ve Ölçüm Noktası Süreci Bu doküman, en son yayınlanan DUY kapsamında 1 Temmuz 2015 'te yürürlüğe girecek olan yeni serbest tüketici süreçlerini tanımlamak amacıyla hazırlanmıştır. Mevcut serbest tüketici ekranları ve web servisleri tümüyle yeniden tasarlanmıştır. Yazının devamında ekran görüntüleriyle birlikte yeni süreçler açıklanmıştır. Bu kapsamda, yeni serbest tüketici süreçleri dağıtım ve perakende şirketleri olarak iki kısımda ele alınmıştır. Yeni Serbest Tüketici süreci ve Dağıtım şirketlerinin rolü Yeni ST sürecinde, mevcut durumda perakende şirketleri tarafından kaydedilen serbest tüketici sayaçları yerine, dağıtım şirketleri tarafından kaydedilen ve güncel tutulan ölçüm noktası kavramı öne çıkmaktadır. Dağıtım şirketleri perakende şirketlerinin girdiği sayaçları kontrol edip, onaylamak veya reddetmek yerine sayaç verilerinin gerçek kaynağı olarak ilk elden ölçüm noktası adı altında sisteme kaydedeceklerdir. Kaydettikleri her bir ölçüm noktası (sayaç) için bir EIC kodu sistem tarafından tanımlanacaktır. Dağıtım şirketleri bu kod ile birlikte ölçüm noktasının güncelliğini ve tekilliğini sağlayacaklardır. Yeni yönetmeliğin devreye girmesi için ön görülen zaman sınırından önce mevcut EIC kod almış olan serbest tüketici sayaçları birer ölçüm noktası olarak yeni veritabanına sistem işletmecisi tarafından aktarılacaklardır. Süreç başlangıcında dağıtım şirketleri tarafından ilk olarak, halihazırda sisteme kayıtlı olan ölçüm noktalarını (EIC kod almış olan serbest tüketici sayaçlarını) güncellemeleri istenecektir. Bu güncelleme ile, dağıtım şirketlerinin görev bölgelerindeki herbir sayaç için tekil olarak ürettikleri ve sistemlerinde sakladıkları Tekil Kodu, yeni ölçüm noktası veritabanına kaydetmeleri kastedilmektedir. Mevcut serbest tüketici ölçüm noktalarının EIC kodlarına sahip olan dağıtım şirketleri bu kod üzerinden istenmekte olan Tekil Kodu sisteme kaydedecek yani ölçüm noktasını güncelleyeceklerdir. Bu güncelleme ile birlikte, Tekil Kodu olmayan yani dağıtım şirketi tarafından Tekil Kod verilmemiş tüm ölçüm noktaları, gerçek dünyada var olmayan mükerrer sayaçlar olarak değerlendirilecek ve perakende şirketleri tarafından talep edilemeyeceklerdir. Kendi sistemlerinde EIC kod ve Tekil Kodu eşleştirmiş dağıtım şirketleri, bu her iki koduda kullanarak ölçüm noktası güncellemelerini gerçekleştirebileceklerdir. İkinci aşama olarak, dağıtım şirketleri henüz sistemde kayıtlı olmayan fakat serbest tüketici olma hakkına sahip tüm ölçüm noktalarını Tekil Kodları ile birlikte sisteme kaydedeceklerdir. Kaydettikleri herbir ölçüm noktası için yeni bir EIC kodu sistem taraıfandan atanacaktır. Dağıtım şirketleri, kaydettikleri bu yeni ölçüm noktası için oluşturulan EIC kodunu, Tekil Kod ile sorgulayıp öğrenebilecek ve kendi sitemlerinde Tekil Kod ve EIC Kod eşleştirmesini yapabileceklerdir. Tekil Kodu olmayan veya sisteme kaydedilmemiş bir ölçüm noktası talep edilemeyeceği için bu iki süreç büyük bir önem taşımaktadır. Bu kayıt ve güncelleme için gerekli ekran ve web servisler hazırlanmıştır. Aşağıda dağıtım şirketlerinin ölçüm noktalarını sorgulayıp güncelleyebildikleri ve yeni ölçüm noktası kaydedebildikleri ekran görüntüleri mevcuttur.
Ölçüm noktalarının listelendiği bu ekran üzerinde yer alan güncelleme sütunu ile seçilen ölçüm noktasının Tekil Kod alanı doldurulabilmekte ve diğer konfigürasyon verileri güncellenebilmektedir. Aşağıdaki ekranda bir güncelleme örneği gösterilmiştir.
Ölçüm Noktası Tahliye Süreci Dağıtım şirketleri, serbset tüketici hakkının kullanıldığı bir ölçüm noktasının boşaltıldığını tespit etmesi durumunda ilgili ölçüm noktası için sisteme bir tahliye talebi girmelidir. Bu talep, serbest tüketici kesinleştirme son gününden önceki 5 (beş) iş günü önce ise ve ölçüm noktasının tedarikçisi perakende şirket tarafından talep durumu pasife çekilmediği (yani reddedilmediği) durumda mevcut serbest tüketici dönemi için dikkate alınacaktır. Bu süreç ile ilgili ve sadece dağıtı şirketleri tarafından yapılabilen tahliye talebi ekranı aşağıda gösterilmiştir. Yeni Serbest Tüketici süreci ve Perakende şirketlerinin rolü Yeni serbest tüketici süreciyle birlikte teradikçi şirketler taleplerini tek bir kod (EIC Kod) ile gerçekleştirebileceklerdir. Tekil Kod alanı boş olan veya ölçüm noktası veritabanında yer almayan ölçüm noktaları talep edilemeyecektir. Diğer ölçüm noktaları ise mevcut konfigürasyonlarına göre çeşitli talep tipleri ile birlikte talep edilebileceklerdir. Bu talep tipleri; talep edilen ölçüm noktası sistemde kayıtlı fakat hiçbir tedarikçi firma portföyünde yer almıyorsa Yeni Kayıt (1), farklı bir tedarikçi portföyünde yer alıyorsa Tedarikçi Değişimi (2), talep eden şirket portföyünde bulunuyorsa Portföyden Çıkış (3), bir dağıtım firması tarafından talep edilmişse Tahliye Portföyden Çıkış (4) olarak sıralanabilir. Her talep kaydedildiği anda aktif yani sistem tarafından dikkate alınsın durumundadır. Kaydedilen talep, talebi giren tedarikçi şirket tarafından dönem kapatılmadan önce pasife yani sistem tarafından dikkate alınmasın durumuna getirilebilecektir. Tedarikçi firma, Yeni Kayıt veya Tedarikçi Değişimi tipindeki talepleri kaydederken, ölçüm noktasındaki serbest tüketici ile İkili Anlaşma Bildirim Formu (İABF) imzaladığına dair bildirim tik alanını işaratemek zorundadır. Portföyden Çıkış tipinde talep girilmesi durumunda ise mevcut ölçüm noktasındaki serbest tüketici ile İkili Anlaşma İptal Bildirim Formu (İAİBF) imzaladığına dair bildirim tik alanını işaratemek zorundadır. Aşağıdaki ekranda örnek birer talep kaydı gösterilmiştir.
Talep türlerine göre; Benim Taleplerim (0) ve Karşı Talepler (1) olarak listelenebildiği ekran üzerinden taleplerin durumları güncellenebilmektedir. Dağıtım şirketleri tarafından girilen Tahliye Portföyden Çıkış talepleri ilgili tedarikçi firma tarafından en geç 5 (beş) iş günü içinde pasife alınabiliecektir. Süre bitimi ile birlikte tahliye talebi ilgili dönem için sistem tarafından değerlendirilecektir.
Tedarikçi Değişimi sürecinin bitmesi ile birlikte mevcut dönem için çalıştırılacak ön kesinleştirme prosedürü tüm talepleri değerlendirecektir. Bu değerlendirme sonucunda talep tipleri sırasıyla; Yeni Kayıt Ön Bildirim (5), Tedarikçi Değişimi Ön Bildirim (6), Portföyden Çıkış Ön Bildirim (7), Tahliye Portföyden Çıkış Ön Bildirim (8) olarak değiştirilecektir. Bu talep tipleri dönem kesinleştirmesinin yapılacağı son günde, şayet talepler pasife alınmamışsa, sırasıyla; Yeni Kayıt Nihai Bildirim (9), Tedarikçi Değişimi Nihai Bildirim (10), Portföyden Çıkış Nihai Bildirim (11), Tahliye Portföyden Çıkış Nihai Bildirim (12) tiplerine dönüşecek yani ilgili dönem kesinleştirilip kapanacaktır. Mevcut durumda talep itirazları kesinleştirme prosedürü çalıştıktan sonra yapılırken, yeni süreç ile birlikte itirazlar ön kesinleştirme prosedürünün çalıştılmasından itibaren yapılabilecektir. Buradaki itirazdan kasıt, çoklu talepler için sistem üzerinden İABF formu yükleme şeklinde yapılan itirazlardır. Mevcut durumda var olan itirazlar yeni yönetmelik ile birlikte kapsam dışında kalmıştır. Aynı ölçüm noktasının farklı tedarikçiler tarafından talep edilmesi durumunda talep tipleri ön kesinleştirme prosedürü tarafından ilgili talebin tipine göre, Yeni Kayıt Çoklu Talep (13), Tedarikçi Değişimi Çoklu Talep (14) tiplerine çevrilecektir. Bu aşamadan sonra talebinin tipinin değiştiğini gören tedarikçi şirket talep güncelleme ekranı üzerinden ilgili ölçüm noktasındaki serbest tüketici ile İABF imzalı belgesini sisteme PDF formatında kaydedecektir. Daha sonra bu talepler sistem işletmecisi tarafından değerlendirilip geçerli olan talepler dikkate alıncak diğer taleplerin dikkate alınmaması için pasif yapacaktır. Son olarak İABF olmadan ölçüm noktasına talep yapan firmalar denetleyici kuruma bildirilecektir. Aşağıdaki ekranda çoklu talepler için belge yükleme örneği gösterilmiştir.
Yeni Serbest Tüketici Zaman Sınırları ve Son Günleri Mevcut dönem için geçerli zaman sınırları ve son günleri talep ekranında yer alan Son Günler bağlantısına tıklanarak öğrenilebilmektedir. Zaman sınırları saat bazında olup ilan edilen saatte ilgili dönem kapatılacaktır. Aşağıdaki ekranda 6 Mart itibariyle açık olan dönem ve son günleri gösterilmiştir. Yeni Kayıt ve Portföyden Çıkış için Nisan dönemi kapanmış e Mayıs dönemi açılmışken, Tedarikçi Değişimi ve Tahliye Portföyden Çıkış talepleri için halen Nisan dönemi açıktır. Örneğer göre, Nisan dönemi 20 Mayıs tarihinde kesinleştirilip kapatılacaktır. Soru, Görüş ve Önerileriniz için; Muhammed ÖZSOY Bilgisayar Mühendisi Bilgi Sistemleri Müdürlüğü Elektrik Piyasaları İşletme Dairesi Başkanlığı (PMUM) 0 312 203 8074 muhammedozsoy@pmum.gov.tr