SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI

T.C. KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI TANITMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI UZMANLIK TEZİ Nalan DİRİK.MART -2012 ANKARA

T.C. KÜLTÜR ve TURİZM BAKANLIĞI TANITMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI UZMANLIK TEZİ Nalan DİRİK Tez Danışmanı Dr. Alper ÖZKAN MART 2012 ANKARA

KABUL VE ONAY Nalan DİRİK tarafından hazırlanan SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI adlı bu tezin Uzmanlık Tezi olarak uygun olduğunu onaylarım. Dr. Alper ÖZKAN (Danışman) Bu çalışma, jürimiz tarafından oy birliği / oy çokluğu ile Kültür ve Turizm Uzmanı Tezi olarak kabul edilmiştir. Adı ve Soyadı İmzası Başkan : Üye : Üye : Üye : Üye : Tarih :.../. / Bu tez, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Turizm Uzman Yardımcılarının Uzmanlık Tezlerini Hazırlarken Uyacakları Yazım Kuralları Yönergesiyle belirlenen tez yazım kurallarına uygundur.

KÜLTÜR VE TURİZM UZMANLIK TEZİNİN ÇOĞALTILMASI VE YAYIMI İÇİN İZİN BELGESİ Tezi Hazırlayanın Adı Soyadı : Nalan DİRİK Tez Konusu : Sosyal Medyada Destinasyon Tanıtımı Tez Danışmanı :Dr. Alper ÖZKAN,----------- Kültür ve Turizm Uzmanlık Tez çalışmamın, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayımlanarak Milli Kütüphane ve İhtisas Kütüphanesinde her türlü elektronik formatta arşivlenmesini ve kullanıma sunulmasını kabul ediyorum. / /2012

SINAV YETERLİK KOMİSYONUNA BEYAN Bu belge ile bu uzmanlık tezindeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik davranış ilkelerine uygun olarak toplayıp sunduğumu; ayrıca, bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçları andığımı ve kaynağını gösterdiğimi beyan ederim../.../2012 Nalan DİRİK Kültür ve Turizm Uzman Yardımcısı

ÖNSÖZ Bir ülkenin bir turistik ürün ya da destinasyon olarak tanıtılmasında ve pazarlanmasında hiç kuşkusuz ki doğru iletişim stratejilerinin rolü büyüktür. Bu bağlamda, günümüzün en etkin iletişim araçlarından olan internet ile hızı, yaygınlığı ve etkinliğiyle internette çığır açan sosyal medya ülke tanıtımı ve pazarlanmasında kullanılacak stratejiler açısından önemli iletişim araçlarıdır. Bu çalışmada turizm alanında turist varışları bakımından dünyada ilk on içerisinde yer alan ülkelerin bir destinasyon olarak tanıtılmalarında ve pazarlanmalarında sosyal medyayı nasıl kullandıkları incelenerek ülkemiz için değerlendirmeler yapmaya çalışılmıştır. Buna göre, sosyal medyanın ülke tanıtımındaki rolü oldukça büyüktür ve dünya turizm sıralamasında ilk onda yer alan ülkeler bu doğrultuda çalışmalar yapmaktadır. Ülkemizin de sosyal medyayı bir tanıtım aracı olarak kullanması son derece yararlı olacaktır. Öncelikle Tanıtma Genel Müdürü Cumhur Güven TAŞBAŞI, Genel Müdür Yardımcısı Levent DEMİREL ve Daire Başkan V. Hidayet MEMİŞOĞLU na teşekkürlerimi sunarım. Ayrıca, bu çalışmanın hazırlanması sürecinde gösterdiği anlayış ve verdiği destekten ötürü danışmanım Dr. Alper ÖZKAN a ve son olarak hep yanımda oldukları için sevgili aileme teşekkürü bir borç bilirim. i Nalan DİRİK

İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ...i İÇİNDEKİLER.ii SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ..viii TABLOLAR, RESİMLER ve ŞEKİLLER DİZİNİ...x GİRİŞ. 1 BİRİNCİ BÖLÜM DESTİNASYON VE TANITIM 1. DESTİNASYON KAVRAMI VE DESTİNASYON PAZARLAMASI... 6 1.1 Destinasyonun Tanımı.....6 1.1.1 Destinasyonların Özellikleri....8 1.1.2 Destinasyonların Sınıflandırılması.....11 1.2 Destinasyon Pazarlaması...12 1.2.1 Destinasyon Pazarlaması Süreçleri.....13 1.2.2 Destinasyon Pazarlamasının Araçları....16..1.2.3 Destinasyonların Yönetimi...17 1.3 Tanıtım...22 1.3.1 Tanıtım Kavramı........22 1.3.2 Turizm Tanıtımı.. 29 ii

..1.3.3 Turistik Tanıtım Araçları...33 İKİNCİ BÖLÜM SOSYAL MEDYA 2. SOSYAL MEDYA...39 2.1. Sosyal Medya Kavramı. 39.2.1.1 Web 1.0...39.2.1.2 Web 2.0...40..2.1.2.1Web 2.0 ın Tarihsel Gelişimi..41.2.1.3 Web 1.0 ve Web 2.0 Farkları.41.2.1.4 Web 3.0..43 2.2. Sosyal Medyanın Tanımı..44 2.2.1 Sosyal Medyanın Tarihi Gelişimi 45...2.2.2 Sosyal Medyanın Özellikleri.....49...2.2.3 Sosyal Medyanın Geleneksel Medyadan Farkı.51...2.2.4 Sosyal Medya Araçları..53.2.2.4.1 Bloglar..54..2.2.4.1.1 Blogların Özellikleri.56..2.2.4.1.2 Blogger.57.2.2.4.1.3 Wordpress..58 2.2.4.1.4 Blogcu 58 iii

2.2.4.1.5 Live Journal 59 2.2.4.1.6 Tumblr 60 2.2.4.2 Sosyal Ağlar..61 2.2.4.2.1 Facebook...63.2.2.4.2.2 Orkut.63 2.2.4.2.3 Google + 64 2.2.4.2.4 Foursquare 65 2.2.4.2.5 Formspring...66 2.2.4.3 MikroBloglar.67.2.2.4.3.1 Twitter...68 2.2.4.4 Wikiler 69 2.2.4.4.1 Wikipedia.70..2.2.4.5 Podcastler 72..2.2.4.6 Forumlar..73.2.2.4.7 İçerik/Medya Paylaşım Toplulukları 73 2.2.4.7.1 Flickr.. 73 2.2.4.7.2 Youtube.74..2.2.4.7.3 Picasa Web Albums...75..2.2.4.7.4 Daily Motion.76.2.2.4.8 Sosyal İmleme Siteleri.77.2.2.4.9 Beslemeler 78 iv

2.2.4.10 Sanal Dünyalar 79 2.2.5 Tanıtım ve Pazarlama Açısından Sosyal Medya..81 2.2.5.1 Pazarlamada Geleneksel Medyadan sosyal Medyaya Geçiş..81 2.2.5.2 Sosyal Medy a Pazarlaması.83 2.2.6 Sosyal Medya ve Turizm. 86 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI UYGULAMALARININ İNCELENMESİ 3. SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI UYGULAMALARININ İNCELENMESİ 97 3.1 Amaç ve Yöntem... 97.3.2 Rakip Ülkelerin Destinasyon Tanıtımlarında/Pazarlamalarında Sosyal Medyayı Kullanımına İlişkin Örnek olay Analizi..99.3.2.1 Fransa Örneği..99..3.2.1.1Facebook ta Fransa...99..3.2.1.2 Twitter da Fransa...106..3.2.1.3 Youtube da Fransa.108..3.2.1.4 Dailymotion da Fransa..109..3.2.1.5 Flickr da Fransa.110..3.2.1.6 Picasa da Fransa 111.3.2.2 ABD Örneği..113 v

.3.2.2.1 Facebook ta ABD...113.3.2.2.2 Twitter da ABD..116.3.2.3 Çin Örneği.118..3.2.3.1 Facebook ta Çin Ulusal Turizm Ofisi, Toronto.119 3.2.4 İspanya Örneği 120.3.2.4.1 Facebook ta İspanya...121.3.2.4.2 Twitter da İspanya..127.3.2.4.3 Youtube da İspanya 131.3.2.4.4 Formspring te İspanya 133 3.2.5 İtalya Örneği...140.3.2.5.1 Facebook ta İtalya..140.3.2.5.2 Twitter da İtalya.147.3.2.5.3 Youtube da İtalya...150.3.2.5.4 Foursquare de İtalya...151.3.2.5.5 Google + da İtalya..152 3.2.6 Almanya Örneği.153 3.2.7 İngiltere Örneği..155.3.2.7.1 Facebook ta İngiltere..155.3.2.7.2 Twitter da İngiltere.162.3.2.7.3 Youtube da İngiltere...165.3.2.7.4 Flickr da İngiltere...167 vi

3.2.8 Malezya Örneği..168.3.2.8.1 Facebook ta Malezya..168.3.2.8.2 Twitter da Malezya 170 3.2.9 Meksika Örneği..174.3.2.9.1 Facebook ta Meksika..174.3.2.9.2 Twitter da Meksika 184.3.2.9.3 Youtube da Meksika..185 3.3 Sosyal Medya ve Ülkemizin Tanıtımı......187...3.3.1 Facebook ta Turkey Unlimited 188...3.3.2 Twitter da Turkey Unlimited..189 3.4 Sosyal Medyanın Türkiye nin Turizm Tanıtımında Kullanılmasına İlişkin Değerlendirmeler...193...3.4.1 Sosyal Ağlar.... 193..3.4.2 İçerik Paylaşım Siteleri.....194..3.4.3 Bloglar....195..3.4.4 Podcastler....196..3.4.5 RSS ler.....196..3.4.6 Mikrobloglar.....197..3.4.7 Wikiler...... 198..3.4.8 Forumlar... 199 DEĞERLENDİRME VE SONUÇ.. 201 vii

KAYNAKÇA.....206 ÖZET....214 ABSTRACT..215 ÖZGEÇMİŞ...216 viii

SİMGELER ve KISALTMALAR DİZİNİ ABD Amerika Birleşik Devletleri CBI Country Brand Index ( Ülke Marka Endeksi) CNTA CNTO OECD QR SEO SWOT (UN)WTO China National Tourism Administration (Çin Ulusal Turizm Yönetimi) China National Tourist Office (Çin Ulusal Turist Ofisi) The Organisation for Economic Cooperation and Development (İktisadi İşbirliği ve Gelişme Teşkilatı) Quick Response (Hızlı Yanıt) Search Engine Optimisation (Arama Motoru Optimizasyonu) Strenghts, Weaknesses, Opportunities, Threats (Güçlü Yanlar, Zayıf Yanlar, Fırsatlar,Tehditler) World Tourism Organisation (Dünya Turizm Örgütü) ix

TABLOLAR, RESİMLER ve ŞEKİLLER Birinci bölümün tablo, resim ve şekilleri Şekil 1.1. Destinasyon Ürününün Kavramsal Modeli... 9 Şekil 1.2. Destinasyon Pazarlama Tekerleği..... 17 İkinci bölümün tablo, resim ve şekilleri Resim 2.1 2001 Yılından Kişisel Bir Web Sayfası..40 Tablo 2.1 Web 1.0 ile Web 2.0 Karşılaştırması...43 Şekil 2.1 ile Sosyal Medyanın Tarihi.. 48 Şekil 2.2 Sosyal Medya Araçları... 54 Resim 2.2 Blogger da Bir Yemek Sitesi...57 Resim 2.3Wordpress.com ana Sayfasında En Popüler Blog Girdileri. Anadolu Medeniyetler Müzesi..58 Resim 2.4 Blogcu da Editörün Seçtikleri.. 59 Resim 2.5 Live Journal da Oyunlar Sayfası..60 Resim 2.6 Tumblr Çalışanlarının Bloğu 61 Resim 2.7 Boğaziçi Üniversitesinin Facebook Sayfası.63 Resim 2.8 Orkut un Giriş Sayfası.64 Resim 2.9 AshtonKutcher ın Google+ Sayfası.65 Resim 2.10 Foursquare İPhone Uygulamasından Bir Görüntü.66 Resim 2.11 Enrique Iglesias ın Formspring Sayfası.....67 Resim 2.12 Katy Perry nin Twitter Sayfası..69 Resim 2.13 Wikipedia nın Türkçe Ana Sayfası 71 x

Resim 2.14 Flicker dan Bir Sayfa 74 Resim 2.15 Youtube dan Bir Sayfa..75 Resim 2.16 Picasa dan Bir Sayfa..76 Resim 2.17 Daily Motion dan bir Sayfa 77 Şekil 2.3 Sosyal Medyanın Genişliği 81 Tablo 2.2 Web 2.0 ve Travel 2.0 Karşılaştırması..89 Tablo 2.3 Turizm 0.0, Turizm 1.0 ve Turizm 2.0..92 Şekil 2.4 Turizm 2.0 Bilgi Tabanlı Turizm Ekosistemi...94 Üçüncü bölümün tablo, resim ve şekilleri Tablo 3.1 UNWTO Uluslararası turist Varışları İlk 10 Sıralaması...98 Resim 3.1 Fransa nın Facebook Sayfası.100 Resim 3.2 Fransa nın Twitter Sayfası.108 Resim 3.3 Fransa nın Youtube Sayfası...109 Resim 3.4 Fransa nın Dailymotion Sayfası.110 Resim 3.5 Fransa nın Flickr Sayfası...111 Resim 3.6 Fransa nın Mobil Tanıtım Uygulaması..112 Resim 3.7 ABD nin Facebook Sayfası 116 Resim 3.8 ABD nin Twitter Sayfası...118 Resim 3.9 Facebook ta Çin Ulusal Turizm Ofisi, Toronto Sayfası.120 Resim 3.10 İspanya nın Facebook Sayfası..127 Şekil 3.11 İspanya nın Twitter Sayfası...130 xi

Şekil 3.12 İspanya nın Youtube Sayfası.131 Şekil 3.13 İspanya nın Formspring Sayfası 137 Şekil 3.14 İspanya nın Mobil Tanıtım Uygulaması 139 Şekil 3.15 İtalya nın Facebook Sayfası..147 Şekil 3.16 İtalya nın Twitter Sayfası..149 Şekil 3.17 İtalya nın Youtube Sayfası 150 Şekil 3.18 İtalya nın Foursquare Sayfası 152 Şekil 3.19 İtalya nın Google + Sayfası...153 Şekil 3.20 Almanya nın Tanıtım Sayfası ve Haber Bloğu.155 Şekil 3.21 İngiltere nin Mobil Tanıtım Uygulaması..159 Şekil 3.22 İngiltere nin Facebook Sayfası..161 Şekil 3.23 İngiltere nin Twitter Sayfası..165 Şekil 3.24 İngiltere nin Facebook Sayfası..166 Şekil 3.25 İngiltere nin Flickr Sayfası 167 Şekil 3.26 Malezya nın Facebook Sayfası..169 Şekil 3.27 Malezya nın Twitter Sayfası..171 Şekil 3.28 Malezya nın Tripadvisor Sayfası...172 Şekil 3.29 Malezya nın Go2HomeStay sayfası...173 Şekil 3.30 Meksika nın Facebook Sayfası..183 Şekil 3.31 Meksika nın Twitter Sayfası..185 Şekil 3.32 Meksika nın Youtube Sayfası 186 Şekil 3.33 Facebook ta Turkey Unlimited..189 Şekil 3.34 Twitter da Turkey Unlimited Sayfası 190 Şekil 3.35 Youinturkey Yarışması Facebook Sayfası.191 Şekil 3.36 Youinturkey Yarışması Twitter Sayfası 192 Şekil 3.37 Tripadvisor da Türkiye sayfası..193 xii

GİRİŞ İnternetin temelleri ABD Savunma Bakanlığı nın, bilim ve teknolojinin orduya en iyi şekilde uygulanması amacıyla ARPA-NET (Advanced Research Project Agency-Network) Projesini başlatmasıyla atılmıştır. ARPA-NET, ABD Savunma Bakanlığı İleri Savunma Araştırmaları Projeleri Ajansı'nın 2 Eylül 1969 tarihinde başlattığı, dört bilgisayarı kapsayan küçük bir projeyle kurulmuştur. Değişik yerlerde bulunan askeri üslerin birbirleriyle haberleşmesi ve bilgi alışverişini sağlamak amacıyla başlatılan sistem çok kısa zamanda genişlemiştir. (Wingate, 2001:9) 1970 lerin ortalarından sonra kişisel bilgisayarların geliştirilmesi de internetin yaygınlaşmasını sağlamıştır. 1989 yılına kadar metin tabanlı olarak kullanılan internet bu yıldan itibaren hipermetin tabanlı bir bilgi sistemi projesi olarak gelişmeye başlamış ve 1990 yılında ilk tarayıcılar (Browser) geliştirilmiştir. Webin grafik yeteneklerinden yararlanılmasına imkan veren ilk browser olan Mosaic'in oluşturulmasıyla birlikte dünyanın her yerinde bu uygulamalara benzer ağlar oluşmaya ve bu ağlarda zamanla birbiriyle bağlanmaya başlamıştır. 1991 yılında internetin bir veri alt kümesi olan World Wide Web in icat etmesiyle birlikte internetin daha önce sınırlı olan kullanım alanı genişlemiştir. 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle 6.9 milyarlık dünya nüfusunun 2.2 milyarı internet kullanmaktadır. Bu rakam nüfusun % 32.7 sine tekabül etmektedir ve 2000 yılından itibaren % 528 oranında artmıştır. (internetworldstats.com, 2012) 1

En geniş anlamıyla içeriği kullanıcıların oluşturduğu uygulamalar anlamına gelen sosyal medyanın tarihi de internetin tarihi ile koşuttur. İlk sosyal medya örnekleri 1970 li yılların sonlarından itibaren ortaya çıkan içeriğinin tamamen kullanıcıların gönderdikleri mesajlardan oluşan USENET (Users Network) adı verilen haber kanalları ile kullanıcıların birbirlerine ve genele mesaj bırakabildikleri BSS (Bulletin Board System) dir. 1988 yılında ortaya çıkan IRC (Internet Relay Chat) sistemi ise anlık mesajlaşma kavramının öncüsüdür. İnternet kullanıcısının internette sörf yapma pratiğine yenilikler getiren sosyal medya kullanıcılar için yeni araçlarla birlikte avantajlar sunmaktadır. Kullanım kolaylığı ve popülerliği her gecen gün artan sosyalleşme ağları güçlü bir iletişim aracı olan interneti daha da çekici ve güçlü hale getirmektedir. Sosyal medya hakkında yapılan araştırmalar ve sosyal medya istatistikleri bu durumu açıkça ortaya koymaktadır: - Facebook un 800 milyondan fazla aktif kullanıcısı vardır bu kullanıcıların 200 milyondan fazlası Facebook a 2011 yılında dahil olmuştur. - Facebook ta her hafta 3.5 milyardan fazla içerik yayınlanmaktadır. - Twitter ın 100 milyon aktif kullanıcısı vardır. - LinkedIn in yalnızca Kuzey Amerika da 64 milyon kullanıcısı vardır. - Online tüketicilerin % 43 ü sosyal medya kullanıcıları ya da fanlarıdır. - ABD de 245 milyon internet kullanıcısı vardır ve sosyal medya siteleri ile bloglar bu kullanıcıların %80 ine ulaşabilmektedir. - Yetişkin internet kullanıcılarının % 65 i Myspace, Facebook ve LinkedIn gibi sosyal ağların da kullanıcısıdır. (digitalbuzzblog.com,2012) - İnsanlar Facebook ta ayda 700 milyar dakika harcamaktadır. - Facebook ile ilişkili 2.5 milyondan fazla site vardır. - Youtube u her ay ziyaret eden 490 milyon düzenli kullanıcı vardır. 2

- Youtube ta aylık 92 milyar sayfa görüntülenmektedir. - Youtube ta aylık 2.9 milyar saat geçirilmektedir. - Wikipedia yazarları 91.000 den fazladır. - Flicker a dakikada 3.000 resim yüklenmektedir. - Flicker da 5 milyardan fazla isim vardır. - Twitter da günde yaklaşık 490 milyon ileti girilmektedir. - Twitter a günde yaklaşık 500.000 kişi katılmaktadır. - Google + ın 25 milyondan fazla kullanıcısı vardır. - Facebook bir ülke olsaydı Çin ve Hindistan dan sonra dünyanın 3. büyük ülkesi olurdu. - 2010-2011 yılları arasında Facebook ta haftalık girilen içerik sayısı % 100 oranında artarak 7 milyara ulaşmıştır. - 2010-2011 yılları arasında Twitter ın kayıtlı kullanıcısı % 26 oranında artarak 95 milyona ulaşmıştır. - Aynı zaman diliminde günlük ileti sayısı % 252 oranında büyüyerek 27 milyondan 95 milyona çıkmıştır. - 2010-2011 yılları arasında LinkedIn in kullanıcı sayısı % 138 oranında artarak 50 milyondan 119 milyona çıkmıştır. (jeffbullas.com, 2012) İnternet ve sosyal medya, aynı zamanda, günümüzün tanıtım ve pazarlama aracı olarak da dikkat çekmektedir. Turizm tanıtımı ve pazarlaması alanında teknolojik gelişmelerin sağladığı imkanlardan özellikle destinasyon pazarlamasında da yoğun şekilde faydalanmakta ve geleneksel pazarlama anlayışı yerini modern pazarlama anlayışına bırakmaktadır. Söz konusu gelişmelerin gerisinde kalmayı göze alamayan destinasyon yönetimleri günümüzün en hızlı iletişim araçlarından biri olan internet ve sosyal medya aracılığı ile pazarlama faaliyetlerini gerçekleştirmeye başlamıştır. Destinasyonlar, internetin ve sosyal medyanın sağladığı yararlar doğrultusunda turistlerle bu yollarla iletişim kurarak turizm hareketlerine ivme kazandırmayı amaçlamaktadırlar. 3

Internet ve sosyal medya sayesinde oteller, seyahat acentaları, tur operatörleri vb. yanı sıra destinasyonlar açısından da çok büyük fırsatlar sunulmaktadır. İnternet ve sosyal medya günümüzde daha çok turiste ulaşabilmenin en kolay ve en hızlı yoludur. Ayrıca, insanlar kendi yaptıkları araştırmalar doğrultusunda giderek paket turlara, tur operatörlerine ve seyahat acentalarına daha az ihtiyaç duymaktadır. İnternet ve sosyal medya üzerinde aradığı her türlü bilgiye kısa sürede ulasan turist gerekli rezervasyonları da online yapmayı turizm deneyiminin bir parçası olarak hem eğlenceli hem de kullanışlı ve rahat bulmaktadır Artık bir destinasyonun sosyal medyada yer almaması sosyal medyayı kullanan milyonlarca insana ulaşamaması anlamındadır. Dolayısıyla böyle bir potansiyel güce sahip sosyal medyanın en etkin şekilde kullanılması ve yönetilmesi gerekmektedir. Bu çalışma bu noktadan hareketle ve bu varsayımlarla ortaya çıkmıştır. Çalışmada ülkemize rakip destinasyonların turizm tanıtımlarında ve destinasyon pazarlamalarında sosyal medyayı ne kadar ve nasıl kullandıklarının ve bu doğrultuda ülkemizin tanıtımda sosyal medyayı nasıl kullanabileceğine dair örneklerin ve düşüncelerin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Destinasyon ve Tanıtma başlıklı 1. bölümde destinasyon kavramı ve destinasyon pazarlaması ile tanıtma kavramları ele alınacaktır. Destinasyon kavramında destinasyonun tanımı, özellikleri ve sınıflandırılmasına değinilecektir. Destinasyon pazarlamasında pazarlama süreçleri ve araçları ile destinasyon pazarlamsından sorumlu olan destinasyon yönetimi anlatılacaktır. 1. bölümün tanıtma kısmında ise tanıtma kavramı, turizm tanıtımı ve turizm tanıtma araçları incelenecektir. Tanıtım araçları arasında değinilen internetten hareketle 2. bölümde bu araçlardan günümüzde en önemli hale gelen sosyal medya incelenecektir. Sosyal medya incelenirken kavramın temellerini oluşturan Web 1.0 veweb 2.0 4

kavramlarından hareket edilecektir. Daha sonra sosyal medyanın tanımına, tarihi gelişimine, özelliklerine ve geleneksel medyadan farklarına değinilecektir. Sosyal medya araçları da bloglar, sosyal ağlar, mikrobloglar, wikiler, podcastler, forumlar, içerik/medya paylaşım toplulukları, sosyal imleme siteleri, beslemeler ve sanal dünyalar olmak üzere tek tek ele alınacaktır. Araçlar incelenirken her kategoride öne çıkan bazı web sitelerine de değinilecektir. 3. Bölüm sosyal medyada destinasyon tanıtımı uygularının incelenmesine ayrılacaktır. Bu bölümde amaç ve yöntem açıklandıktan sonra rakip ülkelerin destinasyon tanıtımlarında/pazarlamalarında sosyal medyayı kullanımlarına ilişkin örnek olay analizine geçilecektir. Analize konu olan ülkeler, Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü uluslararası turist varışlarında ilk on sırada yer alıp ülkemize rakip olan ülkelerdir. Bu ülkeler sırasıyla Fransa, ABD, Çin, İspanya, İtalya, Almanya, İngiltere, Malezya ve Meksika dır. İnceleme bu ülkelerin hangi sosyal medyaları kullandığına ve hangi içerikleri paylaştığına yönelik olacaktır. 3. Bölümün 2. kısmı sosyal medya ve ülkemizin tanıtımını ele alacaktır. Ülkemize yönelik olarak sosyal medya üzerinden resmi bir tanıtım yapılmamakla birlikte özel girişimlerle oluşturulan birkaç uygulamaya rastlanmaktadır. Bu kısımda öncelikle bu uygulamalar ele alınacaktır Daha sonra ise çeşitli isosyal medya araçlarının ülkemizin turizm tanıtımında kullanımına ilişkin düşüncelere yer verilecektir. Çalışmanın sonuç bölümünde ise, ele alınan bilgiler ışığında rakip ülkelerin tanıtım faaliyetlerinde sosyal medyayı kullanımlarına ilişkin göze çarpan hususlar derlenerek çalışmanın genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. 5

BİRİNCİ BÖLÜM DESTİNASYON TANITIMI Bu bölümde destinasyon, destinasyon pazarlaması ve tanıtım kavramlarının açıklanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, destinasyon tanımı, özellikleri, sınıflandırılması, destinasyon pazarlama süreçleri, araçları ve destinasyon yönetimi ele alınacaktır. 1. DESTİNASYON KAVRAMI VE DESTİNASYON PAZARLAMASI 1.1 Destinasyonun Tanımı Destinasyon, Fransızca kökenli bir sözcük olup Türk Dil Kurumu nun Genel Sözlük üne göre varılacak olan yer anlamına gelmektedir. (tdk.gov.tr, 2012) Turizm alanında ise destinasyon Turizm Terimleri Sözlüğü ne göre (1999,s.54) turizm hareketlerinde hedef olan ülke, yöre ya da yer; gidilecek yer, son varış noktası olarak tanımlanmaktadır. Bu genel tanımların dışında destinasyon kavramı özellikle turizm ile bağlantılı olarak kullanıldığında daha özel tanımlarla da anlatılmıştır. Yapılan her bir tanımda çok yönlü bir kavram olan destinasyon kavramının farklı bir yanının vurgulandığı görülmektedir. Örneğin Ünüsan ve Sezgin turistik kavramın farklı özelliklerine dikkat çekerek destinasyonu turistler tarafından ziyaret edilen ve diğer bölgelerden farklı özellikler barındıran yer olarak tanımlamışlardır.(2005:22) 6

Atay a göre destinasyon turistin ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir yerdir. Buna göre destinasyon çeşitli turistik değerlere ve özelliklere sahip ve turistin seyahati süresince ihtiyaç duyabileceği turistik ürünlerin tamamını ve bir kısmını sunabilen coğrafi bir mekan dır.(2003: 27) Yine Atay ve Aksoy a göre ise destinasyonun en önemli özelliği bilinirliğidir: Destinasyon önemli sayıda ziyaretçi tarafından bilinen, turistlerin ilgisini çeken, farklı özelliklere ve ayırt edici yapıya sahip olan yerlerdir. (aktaran: Bulut, Eraslan: 2007) Tinsley ve Lynch ise kavramın yerel toplumla ilişkisine dikkat çekerek destinasyonu turist toplumunun yerel toplum içinde bulunduğu coğrafi bir yer yada bölge olarak tanımlamıştır. (2001: 13) Destinasyonun oldukça ayrıntılı bir tanımı da Sarı ve Kozak tarafından yapılmıştır. Buna göre destinasyon insan beyninde belli bir imaja sahip markalaşmış ulusal bir alandır ve önemli turistik çekiciliklere, çekim merkezlerine ve festivaller, karnavallar gibi çeşitli etkinliklere, bölge içinde kurulmuş iyi bir ulaşım ağına, gelişim potansiyeline, dâhili ulaşım ağıyla bağlantılı bölgeler arası ve ülke düzeyinde ulaşım olanaklarına ve turistik tesislerin gelişimi için yeterli coğrafi alana sahip bir bölge olarak tanımlanmaktadır. (2005: 8) Destinasyonu coğrafi bir yer olmaktan öte bir sistem ve tecrübe olarak tanımlayanlar da bulunmaktadır. Hu ve Ritchie e göre destinasyon turizm faaliyetlerinin ve hizmetlerin olduğu, çok boyutlu özelliklerden meydana gelen ve tüketicilerin arzuladığı diğer ürünlerinde bulunduğu bir paket tir. (1993:11) Buhalis ve Fletcher ise destinasyonu yerel ölçekte sunulan mal, hizmet ve tatil tecrübelerinin birleşimi olarak tanımlamaktadır. (1995: 29) 7

Destinasyon tanımında yapılan bir başka vurgu da destinasyonun ekonomi ile ilişkisi ve altyapısıdır: Ekonomik olarak yerel ve ulusal yapıya katkıda bulunan, altyapı olanakları ile birlikte doğal ve kültürel cazibelerle desteklenen alanlardır. (Hudson, 1998: 25) 1.1.1 Destinasyonların Özellikleri Bu farklı tanımlamalardan yola çıkarak bir destinasyonun sahip olması gereken özellikler İngilizce adlarının baş harfleri alınarak ortaya konulan 6A kavramıyla açıklanmaktadır. Bu özellikler Ulaşılabilirlik (Accessibility), Çekicilikler (Attractions), Konaklama (Accommodition), Fiziksel Altyapı (Amenities) ve Faaliyetler - Aktiviteler (Activities) ve Destekleyici Hizmetler(Ancillary Services) dir.(buhalis, Fletcher: 1995) Ulaşılabilirlik, bir destinasyona hava, kara ya da deniz yoluyla kolay ulaşılabilmesi ve seyahat etme imkanıdır. Çekicilikler destinasyonun doğal, tarihi, kültürel zenginliklerini ve çekim merkezlerini kapsamaktadır. Çekicilikler beş ana grupta toplanmaktadır: 1.Doğal çevre içerisindeki güzellikler: Temiz hava, şelale, vadi ve benzeri doğal varlıklar 2. İnsanlar tarafından turist çekme dışında diğer amaçlar için yapılmış binalar, yapılar ve alanlar: parlemento binaları, saraylar, şehirler ve benzeri yapılar. 3. İnsanlar tarafından turist çekmek amacıyla yapılan binalar, yapılar ve alanlar: Konu parkları, ören yerleri, Müzeler, Oteller vb. 4. Sosyo-kültürel ve politik özellikler: Toplumun yaşam tarzı, dini yapısı ve rejimi 5. Özel Olaylar: Karnavallar, festivaller vb. (Atay, 2003: 31) Konaklama destinasyonun turistleri konaklatabilme ve günübirlik gelinmiş olsa bile yeme içme olanaklarına sahip olması özelliğidir. Fiziksel altyapı temel ihtiyaçların sağlıklı ve temiz olarak karşılanabilmesine yöneliktir. Faaliyetler turistin destinasyonun çekim merkezleri ile paralel bir şekilde destinasyonda bulunduğu süreyi nasıl geçireceğine, hangi aktivitelerde bulunacağına ilişkindir. Destekleyici 8

hizmetler ise bankacılık, iletişim araçları gibi turistlerin yararlanabileceği destek hizmetlerdir. Destinasyon Deneyimi Hizmet Altyapısı Alışveriş, Seyahat, Destinasyon ve Çekicilikler, Yemek, Konaklama, Ulaşım Destinasyon Çevresi Doğal Çevre, Politik/Yasal Faktörler, Teknolojik Faktörler, Ekonomik Faktörler, Kültürel Faktörler, Yerel Faktörler Şekil 1.1 Destinasyon Ürününün Kavramsal Modeli Kaynak:Murphy, Pricharda ve Smith, 2000: 43-52 Şekilden de görülebileceği üzere, destinasyon, alışveriş, yemek, ulaşım, konaklama gibi unsurlardan oluşan hizmet altyapısı ile doğal çevre, politik, yasal, ekonomik, kültürel, teknolojik faktörlerden oluşan destinasyon çevresinin bileşkesinin ortaya çıkardığı bir unsurdur. Wamaby tarafından bir ürün olarak ele alınan destinasyonların özellikleri şu şekilde belirtilmiştir: 1. Destinasyon ürününün doğasında bütünleşik bir varlık olması ve destinasyon bazındaki hizmetler, nitelikler ve olanaklar dolayısıyla bir ikililik vardır. 9

2. Destinasyon ürünü tüketicinin elde ettiği hizmet ve deneyimlerden oluşur. Bu durumda bir ürün her turist için farklı anlamlar taşıyabilmektedir. 3. Destinasyonlar yerel, bölgesel ve ulusal bağlamda değerlendirilirler. 4. Destinasyonlar çoklu satışa uygundur. Örneğin bir tarihi kent aynı zamanda alışveriş kent, spor kenti, ya da başka kapsamda bir kent olarak değerlendirilerek farklı ya da aynı tüketicilere satılabilir. (1998: 55-58.) Seaton ve Bennett tarafından verilen destinasyon özellikleri iç ve dış etkenlerden kolay etkilenebilmesi, hem sosyo-kültürel hem de fiziksel bir varlık olması, sadece gerçekte var olan bir yer değil aynı zamanda insanların zihinlerinde oldukları düşünülen soyut bir yer olabilmesi, gerçek olaylar ve efsanevi ya da sanal olarak yaratılmış olaylardan çekim gücü olarak yararlanabilmesi, hem bir hem de birden fazla ürün anlamına gelebilmesi, güncel olaylar veya geçmişte yaşanan olayların olumlu veya olumsuz olarak turizm destinasyonlarını etkileyebilmesi, turizm destinasyonlarındaki fiyatların turistler tarafından karşılaştırılarak değerlendirilmesi ve büyük bir destinasyon içerisinde farklı özelliklere sahip birden çok destinasyonu kapsayabilmesidir.(1996: 58) 1.1.2 Destinasyonların Sınıflandırılması Destinasyonlar çok farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bunlardan ilki Kotler, Bowen ve Makens tarafından yapılan sınıflandırmadır. Buna göre destinasyonlar iki sınıfa ayrılmakta ve fiziki olarak sınırı var olan yerler mikro destinasyon, birden çok destinasyon alanını içeren daha büyük alanlar ise makro destinasyon olarak tanımlamaktadır. (1999:46) Bu noktadan hareketle, İstanbul bir mikro destinasyon, Türkiye ise makro destinasyon olarak kabul edilebilir. Bunun dışında Uzakdoğu, Doğu Akdeniz gibi alanlar da makro destinasyonlardır. Bu çalışmada üzerinde durulacak destinasyonlar ülkeler olup makro destinasyon sınıfına dahil edilebilirler. 10

Bu sınıflandırmadan da anlaşılabileceği üzere destinasyonlar çeşitli şekillerde ortaya çıkabilir. Bir turistik tesis, bir koy, bölge, ülke, birkaç ülke grubu, hatta bir kıta turistik destinasyon olarak kabul edilebilir. Dolayısıyla destinasyon idari sınırların dışında coğrafi sınırlara da sahip olabilir. Turizm alanında son dönemlerde oldukça ön plana çıkan bir unsur ülkelerin ve bölgelerin birer destinasyon olarak pazarlanmasıdır. Kuşluvan ve Karamustafa destinasyonları nitelikleri bakımından ele almakta ve dört temel sınıfta toplamaktadır. Bunlar ana kentler, geleneksel merkezler, rekreasyon merkezleri ve özgün amaçlı dinlenme merkezleridir.(2001:67) Lunsdon ise destinasyonları beş ana başlık altında toplamaktadır: Klasik Destinasyonlar (Doğal, kültürel ve tarihi kaynakları ile turistlerin uzun süre konaklamasını sağlayan bölgelerdir.), Doğa Çekiciliğine Sahip Destinasyonlar, İş turizmine yönelik destinasyonlar, Mola Destinasyonlar ve Günübirlik Ziyaret Edilen Destinasyonlar (Lunsdon, 1997: 58) Atay ve Akyurt da destinasyonları ekonomileri yönünden sınıflandırmaktadırlar ve destinasyonları ekonomisinde turizm endüstrisi ana gelir kaynağı olan destinasyonlar ve ekonomisinde turizm endüstrisi ana gelir kaynağı olmayan, sadece destekleyici gelir kaynağı durumunda olan destinasyonlar olarak ikiye ayırmaktadırlar. Buna göre birinci gruba Antalya ve Kapadokya, ikinci gruba ise İstanbul, İzmir ve Paris gibi destinasyonlar örnek gösterilmektedir. (aktaran, Bulut, Eraslan: 2007) 1.2 Destinasyon Pazarlaması Destinasyon pazarlaması, en geniş anlamıyla, bir turistik destinasyonun turizm işletmelerinin ayrı ayrı değil de destinasyonun bir bütün olarak hedef pazarlara ve 11

potansiyel turistlere yönelik tanıtımı ve pazarlanması faaliyetlerini içeren sistematik bir süreçtir. Yüksel ve Akgül ün tanımına göre bu sistematik süreç, sonuçta, bir turisti bir destinasyonun farkında olmama aşamasından farkında olma aşamasına taşıması gerekmektedir.(2007:15) Bir destinasyonu diğerlerinden ayıran özellikleri ve destinasyonun marka kimliğini belirleyerek pazarlama faaliyetlerinde öne çıkarmak destinasyon pazarlamasının temelidir. Turizm destinasyonlarında belirlenen hedeflere ulaşılması ancak etkin bir pazarlama faaliyeti ile mümkündür. Bölgesel planda ortak bir ticari politika saptamak, turizm arzını destinasyon kaynaklarına uygun olarak çekici kılmak, turistlerin ihtiyaçlarına uygun mal ve hizmet üretimini sağlamak, destinasyona uygun olarak ortak fiyat politikalarını saptamak, Pazar araştırmaları yapmak ve kaliteyi sürekli arttırmak ve uygun pazarlama politikaları geliştirmek destinasyon pazarlamasının hedefleridir. (Bulut, Eraslan: 2007) Bu hedefler özel ve kamu teşebbüslerinin işbirliğini gerektirir ve bu hedeflere ulaşmak için makro düzeyde yasal ve idari stratejilerin geliştirilmesi ve destinasyondaki işletmeleri de kapsayan bir turizm politikasının oluşturulması gerekir. Destinasyon pazarlamasının nihai hedefi ise destinasyon markalaşmasıdır. Destinasyon pazarlaması bölge dışı ve bölge içi olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Destinasyon bölge dışı pazarlaması farklı şehirlerden, bölgelerden, ülkelerden ve hatta kıtalardan turist çekebilmek için yapılan pazarlama faaliyetleridir ve oldukça yoğun bir çaba gerektirir. Destinasyon bölge içi pazarlama ise pazarlama faaliyetlerinin amacının ve stratejilerinin bölge halkına ve turizm işletmelerine duyurularak faaliyetlerin destinasyon içerisinde benimsenmesini sağlayacak faaliyetleri içerir. (Özdemir, 2008: 73) 12

1.2.1 Destinasyon Pazarlaması Süreçleri Destinasyon Pazarlaması süreçleri farklı akademisyenlerce farklı şekillerde ele alınmakdır. Bunlardan ilki Terzibaşoğlu tarafından yapılan sınıflandırmadır: (2004: 29) - Durum Analizi - Turistik Ürünlerin Belirlenmesi - Hedef Pazar Seçimi - Hedeflerin/Amaçların Belirlenmesi - İletişim Stratejisinin Oluşturulması - Sonuçların Değerlendirilmesi Durum analizi pazarın genel yapısı ile destinasyonun durumunun ortaya konulmasıdır. Bu analize göre pazara uygun olarak destinasyonun sunacağı turistik ürünün ya da ürünlerin tespit edilmesi ve hedef pazarların seçilmesi gerekir. Daha sonra hedeflerin ve amaçların spesifik olarak ortaya konulmalı ve bu doğrultuda hedef kitlelere yönelik iletişim stratejileri oluşturulmalıdır. İletişim stratejileri genel anlamda hem mesajın hem de mesajın hangi kanalla, hangi medya ile iletileceğinin ayrıntılarıyla ortaya konulmasıdır. Sonuçların değerlendirilmesi ise tüm pazarlama ve iletişim faaliyetlerinin etkinliğinin ölçülmesidir. (1990:109) Ashworth and Voogd,ise bu süreci dört farklı analiz ile tanımlamışlardır.: - Pazarların Analizi - Hedeflerin belirlenmesi ve stratejilerin planlanması - Coğrafik pazarlama karmasının belirlenmesi - İnceleme ve değerlendirme Buna göre öncelikle pazarlama stratejilerinin belirlenmesi amacıyla söz konusu destinasyonun pazarlarının analizinin yapılması gerekmektedir. Bu analizlerden elde edilecek bilgiler ışığında hedef pazarlar belirlenmeli ve bu pazarların özelliklerine bağlı olarak pazarlama stratejileri geliştirilmelidir. Daha sonra bu doğrultuda 13

destinasyonun pazarlama karması belirlenmeli ve sonuçların gözlemlenerek değerlendirilmesi gerekmektedir. (1990:109) Goeldner e göre pazarlama karması 9 unsurdan oluşmaktadır. Bunlar tatiller, yüksek sezon, düşük sezon, hafta sonları gibi belirleyiciliği olan zamanları temsil eden zamanlama, tüketiciye bir ürünü hatırlatmak için kullanılan isim, logo, etiket vb. her türlü işareti kapsayan marka, ulaşım, konaklama, rekreasyon, eğlence aktivitelerin değişik alternatiflerle bir arada satılmasını sağlayan paketleme, fiyatlama, ürünün tüketiciye ulaşmasını sağlayan dağıtım kanalları, bir destinasyonun fiziksel özellikleri ile sunduğu hizmeti kapsayan ürün, tüketicinin ürün ile ilgili algılamasını gösteren imaj, ürünün reklamı ve satıştır. (2000: 128) Pazarlama karmasını oluşturan her unsur destinasyonun özelliklerine, çevresel etkenlere, destinasyon türüne ve birçok farklı etmene bağlı olarak değişmektedir. (Bulut, Eraslan: 2007) Bu etmenlerden en önemlileri kuşkusuz destinasyonun özellikleri ve hedef pazarın ya da pazarların durumudur. Destinasyon pazarlaması süreçlerinin farklı tanımlamalara rağmen bazı ortak noktaları olduğu görülmektedir. Bunlar pazarların ve hedeflerin belirlenmesi, stratejilerin oluşturulması ve değerlendirmedir. Jones a göre bir destinasyon pazarlaması sürecinin başarılı olabilmesi için kamu ve özel sektör işbirliği şarttır.(2005: 97) Buhalis ve Fletcher e göre ise destinasyon pazarlanmasının ilgili tarafları yerel halk, turistler, turistik ve diğer işletmeler, tur operatörleri ve devlet birimleridir. Destinasyon pazarlaması süreci de dört kesim tarafından ortaklaşa yönetilmelidir. Bunlar Kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör, yerel halk ve turistik tüketiciler. (Buhalis, 2000: 97-116.) Bu süreçte dikkat edilmesi gereken unsurlar Kahraman ve Türkay tarafından şu şekilde açıklanmaktadır: 14

- Turizmin gelişme ve planlamasında, bölgedeki turizm faaliyetlerine katılan, bu faaliyetlerde payı olan bireyler ya da toplumsal unsurlar önemli ölçüde yer almalıdır. - Destinasyonda turizmin gelişiminin sağlayacağı yararların uzun ve kısa vadeli hedefler olarak rasyonel bir şekilde dağılımı sağlanmalıdır. Böylece, kaynakların kullanımı ve dağılımı, gelecek nesiller için de korunacaktır. - Destinasyonun yenilenebilen ve etkilerinin yönetilmesi için çevresel ve kültürel mirasın korunması amaçlanmalıdır. - Ekonomik açıdan yarar sağlayabilecek nitelikte ve hacimde iş alanlarının yaratılması ve turizm endüstrisine toplumun etkin olarak katılımı için gerekli olanaklar yaratılmalıdır. (2004: 94). Buna göre, destinasyon pazarlaması ilgili tüm tarafların katılımını gerektiren karmaşık bir süreçtir. Destinasyon tanıtımı, kaynakların korunması ve rasyonel kullanımını gerektirmektedir. 1.2.2 Destinasyon Pazarlama Araçları Presenza ve diğerlerine göre destinasyon pazarlama araçları turizm fuarları, doğrudan satış, satış geliştirme çabaları, reklam, tanıtım gezileri, yayın ve broşürler, web pazarlaması, etkinlikler ve festivaller ile doğrudan posta unsurlarından oluşmaktadır. Günümüzde bu araçların en önemlisi hiç kuşkusuz web üzerinden pazarlamadır. 15

Şekil 1.2 Destinasyon Pazarlama Tekerleği Kaynak: Presenza, Sheehan ve Ritchie, 2004: 27 1.2.3 Destinasyon Yönetimi Destinasyon pazarlaması destinasyon yönetiminin en önemli faaliyetidir. Dünya turizminde yoğun bir rekabet yaşanması ve uluslararası turizm pazarına sürekli yeni destinasyonlar eklenmesi nedeniyle destinasyonların nitelik kazanması ve rekabet ortamına uyum sağlayabilmesi açısından destinasyonların yönetimi büyük önem kazanmaktadır. Sistematik ve karmaşık bir olgu olan destinasyon yönetiminin önde gelen görevleri destinasyonun imajını, tarihi, kültürel ve turizm değerleri ve çekicilikleri ile turizm olanaklarını duyurmak ve tanıtmaktır. Bu görevler arasında turizm gelirlerini arttırmak, istihdam yaratmak, turizmi bölgesel ve mevsimsel olarak yaymak, 16

destinasyon çevresi kalitesini korumak, turistlerin ilgisini korumak, sürdürülebilir gelişim sağlamak gibi hedefler yer almaktadır. Destinasyon yönetiminin başka görevleri de vardır. Destinasyon yönetimi endüstri koordinatörü olarak turizmin artan faydalarından yararlanmak için net bir odak sağlamak ve daha az endüstri dağılımını cesaretlendirmek, kısmi kamu temsilcisi olarak birey ve grup ziyaretçisine koruma ve endüstri için meşruluk sağlamak görevlerinin yanı sıra toplum gururu yaratma yani yasam kalitesini yükselterek hem ziyaretçiye hem de yerel halka önderlik etmek amacını da taşımaktadır..( Alastair, Morrison, Bruen, Donald: J. Anderson, 1998,) Destinasyon yönetiminin işlevleri kısaca dışsal destinasyon pazarlaması ve içsel destinasyon gelişimi olarak da tanımlanmaktadır. Dışsal destinasyon pazarlaması kısaca destinasyona turist çekmek için yapılan pazarlama faaliyetleri iken içsel destinasyon gelişimi destinasyonun sunduğu hizmetlerin iyileştirilmesi ve geliştirilmesine yönelik faaliyetlerdir. (Presenza, Sheehan, Ritchie: 2004) Bir bölge, ülke ya da kent olabilen bir destinasyonu, destinasyon markası altında yöneten ve pazarlayan destinasyon yönetimi oluşumları üç şekilde tanımlanmaktadır: - Ulusal anlamda turizmin yönetiminden ve pazarlamasından sorumlu ulusal turizm otoriteleri ya da örgütleri - Coğrafi bir bölgenin turizminin yönetiminden ve pazarlamasından sorumlu bölgesel ya da eyalet bazında destinasyon yönetim örgütleri - Kent ya da kasaba gibi daha küçük coğrafi alanların turizm yönetiminden ve pazarlamasından sorumlu yerel destinasyon yönetim örgütleri (Presenza, Sheehan, Ritchie: 2004) Söz konusu olan, bu çalışmanın da konu edindiği destinasyon olarak bir ülkenin pazarlanması ise destinasyon yönetim örgütü ulusal turizm otoritesidir. Destinasyon yönetim organları genellikle kamu sektörü ağırlıklıdır. Buna göre; - Devlet ülkenin marka imajını geliştirir ve pazarlar 17

- Altyapısını geliştirir - Turistin haklarının korunmasını sağlar - Yasal kalite güvence semaları oluşturur - Fiyat kontrolleri yapar - Seyahat acentesi ve tur operatörlerinin yönetmeliğini hazırlar - İşgücü becerilerinin geliştirilmesini sağlar - Ülkenin müzeleri, ulusal parkları ve ulaşımı gibi bazı çekiciliklerin sahibi ya da işletmecisi olabilir. (Mintel, 2005: 1-2.) şunlardır: Ulusal turizm örgütlerinin destinasyon pazarlaması alanında yaptığı çalışmalar 1. Pazarlama araştırma verilerinin aktarımını yapmak ve bilgi toplama; Turizm endüstrisi ile ilgili yapılan araştırmaların verilerinin dağılımını yapmak, pazar trendleri ile ilgili kısa raporları, istatistikleri büyük ve küçük işletmelere sunmak. 2. Turist gönderen pazarlarda temsilcilikler açmak; Uluslararası turist akımı sağlayan yabancı ülkelerde ofisler açarak bir bilgi ağı oluşturmak, ulusal turizm örgütlerinin ticari anlaşmalarını yapmak ve çeşitli turizm ürünlerinin dağıtımını gerçekleştirmek. 3. Ticari fuarların ve seminerlerin organizasyonunu yapmak; Seyahat endüstrisi aracıları ile hizmet sağlayıcılarını bir araya getirerek iyi ilişkiler kurulmasına ve pazarlama faaliyetlerinin gerçekleştirilmesine olanak sağlamak. 4. Tanıtım gezileri düzenlemek; Gazeteciler ile belirli yabancı seyahat acenteleri ve tur operatörleri yetkililerinin destinasyonu ziyaret etmeleri ve ürünü bizzat denemelerini sağlamaya yönelik organizasyon yapmak ve böylece destinasyon ve ürünleri ile ilgili destek ve yönlendirme için teşvik sağlamak. 18

5. Seyahat ticaret kılavuzları hazırlamak; Son yıllarda teknolojinin gelişimi web sitelerinin daha iyi ve güncel bilgiler sunduğu için, seyahat ticaret kılavuzlarının yerini almaya başlamasına rağmen ulusal turizm örgütleri tarafından bir ya da daha çok ticaret kılavuzu basımı yapmak. 6. Eser üretimi ve dağıtımına destek vermek; Birçok ulusal turizm örgütü tarafından uluslararası pazarlamaya yönelik dağıtım yaptığı broşürlerine reklam alınarak, özellikle yeterli pazarlama bütçesi olmayan küçük turizm işletmeleri için büyük bir fırsat sunmak. 7. Birleşik pazarlama projelerine katılmak; Ulusal turizm örgütlerinin belirli pazarlama projelerine katılarak projenin bir parçası olması. 8. Bilgi ve rezervasyon sistemleri; Modern destinasyon yönetim bilişim sistemlerinin dünyanın her yerinden internet ya da çağrı merkezleri aracılığı ile müşterilerle iletişim halinde olması ve rezervasyon hizmeti verebilmesi. 9. Yeni ürünler için destek; Ulusal turizm örgütlerinin destinasyon yönetim bilişim sistemleri ve internet aracılığıyla yenilikçi farklı ürünlerin ortaya çıkması ve pazarlanması konusunda destek olması. 10. Ticaret konsorsiyumu; Küçük işletmeler açısından pazarlama amaçları doğrultusunda özel sektör konsorsiyumuna destek olması. 11. Tüketici koruması ve yardımı; Pazarlama araştırmalarının sonuçlarına göre; söz konusu destinasyonu özellikle ilk kez ziyaret edecekler olmak üzere turizm destinasyonlarının birçok ziyaretçisi ulusal turizm örgütü ve ofislerinin her türlü bilgi kaynağından gelecek önerilere açıktır. Bu anlamda ulusal turizm örgütlerinin bu görevlerini yerine getirmesi. 12. Endüstri için genel tavsiyelerde bulunmak; Ulusal turizm örgütlerinin seminerler ve konferanslar düzenleyerek ya da sektöre yönelik yayınlar 19

yaparak pazarlama konuları ile ilgili sektöre tavsiyelerde ve önemli bilgi aktarımında bulunması. (Middleton, Victor, Clarke: 2001) Bu çalışma kapsamında olan ülkelerden bazıları ele alındığında ülkemiz ile Almanya ve İtalya gibi Avrupa ülkelerinin bu sınıfa dâhil olduğu söylenebilir. Diğer yandan, İngiltere ve Fransa gibi ülkelerde kamu ve özel sektörün ortak olduğu destinasyon yönetim modeli hakimdir. Destinasyon yönetim süreçleri ve destinasyon yönetim örgütlerinin sahip olduğu bazı özellikler şunlardır: - Destinasyon pazarlama çalışmalarının ancak bütüncül ve sürekli bir faaliyet olarak ele alındığında ve yönetildiğinde başarılı olması mümkündür - Destinasyon yönetim süreci ülkenin genel tanıtımına paralel olarak turizm işletmelerinin kendi ürünlerini bireysel olarak pazarlamaları olmak üzere iki şekilde yürütülmektedir. - Destinasyon pazarlama sürecinde pazarlama harcamalarının çoğu imaj tanımlama ya da marka oluşturma stratejileri üzerine yoğunlaşmıştır. - Destinasyon yönetim sürecinde özel ve kamu işletmeleri ile düzenlenen ortak faaliyetler ise telefon bilgi merkezleri ve turizm bilgi stantları kurulması, ticari fuarlara, etkinliklere, sergilere katılım ile turizm ve seyahat yazarları, toplantı ve teşvik seyahati organizatörleri için düzenlenen tanıtım gezileridir. - Destinasyon yönetim örgütleri destinasyonla ilgili bilinci yükseltmek ve potansiyel müşterilerin destinasyona olan tutumunu ve satın alma davranışını yönetmek amacıyla için pazarlama ve iletişim yolu ile turistlere ulaşmaya çalışırlar. - Destinasyon yönetim örgütleri destinasyonunun bir bütün olarak satısını yönetmektedir 20

- Destinasyon ve ürünlerinin pazarlamasının hem turist destinasyona gelmeden önce hem de turist destinasyonda iken yapılması gerekmektedir (Presenza, Sheehan, Ritchie: 2004) Destinasyon yönetim örgütlerinin bir diğer özelliği de hizmeti doğrudan turistlere sunmaması, turistlere destinasyonun tanıtımını yaparak onların tur operatörleri ve seyahat acenteleri ile rezervasyon yapmalarında aracı olmalarıdır. (WTO, 1999: 138) Destinasyon yönetim örgütlerinin performansı da önemli bir araştırma konusudur ve faaliyetlerini ölçmek için bir takım belirleyiciler kullanılır. Bunlar; - Turist gecelemeleri, - Özel etkinlik ve çekiciliklerin turist ve ziyaretçi sayıları, - Kalış süreleri, - Doluluk oranları, - Turizm vergi gelirleri, - Rehberli kent turu sayısı, - Yeni yatırımların sayısı, - Bilgi merkezlerindeki ziyaretçi sayısıdır. (aktaran, Özdemir: 2008) 1.3 Tanıtım 1.3.1 Tanıtım Kavramı Destinasyon pazarlama yöntem ve araçlarına bakıldığında pazarlama işleminin çoğunlukla tanıtım faaliyetleri ile bütünleşik yapıldığı görülmektedir. Kısaca, destinasyon pazarlamasının en önemli yollarından biri tanıtım faaliyetleridir. Bu durum ülkemizin turizm tanıtımı açısından da geçerliliğini korumaktadır. İnceoglu nun tanımıyla tanıtım, bir kişi, topluluk veya kurum tarafından hedef grupları, uygun yöntem, teknik ve iletişim araçlarından yararlanarak, bir durum 21

veya olay konusunda aydınlatmak veya bir tutum ya da davranışa yöneltmek amacı ile yapılan bilinçli etkinliklerdir (1985: 71) Önhan tanıtımı bir kişi, topluluk veya kurumun uygun yöntem, teknik ve haberleşme araçlarından faydalanarak hedef grupları ve kitleleri belli bir durum veya bir tutum ve davranışa yönlendirme amacıyla yapılan faaliyetler olarak tanımlamaktadır. (aktaran, Akarsu: 2001) Eralp a göre tanıtım ulusal, toplumsal, öznel veya nesnel bir imaj yaratmak için halkla ilişkiler ve enformasyon hizmetlerini sürdüren her tür düzenlemedir. (1978, 15) Hacıoğlu nun tanıtım tanımı ise şöyledir: Tanıtma, bir ülkenin kamuoyunda olumlu bir imaj yaratmak amacıyla çeşitli iletişim tekniklerinden yararlanarak açık, sürekli ve yoğun şekilde yürütülen bilgilendirme faaliyetleridir. (1992: 125) Pırnar ise tanıtma kavramının tamamen amaca yönelik bir tanımını yapmış ve tanıtmayı talep yaratma ve satış amaçlarına ulaşmak için gerçekleştirilen birtakım faaliyetler bütünü olarak tanımlamıştır. (1992: 28) Kaya tarafından yapılan ayrıntılı bir tanıma göre ise tanıtım; örgütsel amaçlara ulaşmak için malların, hizmetler, kişiler, düşünceler, örgütlerin kendilerini bir yerin, bir bölgenin hatta bir ülkenin, hedef seçilen tüketiciler, örgütler, kişiler, yerler, bölgeler ve hatta ülkeler nezdinde benimsetilmesini sağlamak üzere hedefin ihtiyaçlarından hareketle, önceden tasarlanmış enformasyonun üçüncü kişiler eliyle kullanılması veya iletilmesidir. (1990: 74) tanıtım, Rızaoğlu da tanıtım kavramının farklı tanımlarını derlemiştir. Buna göre 22

- "Bilgi, düşünce, kanı, tutum ve davranış biçimlerinin kaynaktan hedef kitlelere bazı kanallar ve araçlar kullanılarak aktarılmasıdır. - Belirli iletileri belirli gruplara ileterek onların davranışlarını değiştirmedir. - İnsanlarda tutum ve davranış değişikliği yaratmak amacıyla iletilerin gönderilmesidir. - Bir duygunun, bir düşüncenin ileti haline getirilerek belirlenen hedef kitleye yazılı, sözlü, görsel ve işitsel teknik ve araçlarla iletilmesidir. - Bir çıkar elde etmek amacıyla bir kişi, grup veya örgüt tarafından uygun yöntem, teknik ve araçlardan yararlanılarak hedef olarak belirlenen veya belirlenmeyen kitlelere mal ve hizmetler hakkında bilgi vermek, onları aydınlatmak ve onların satın almasını sağlamak; bir düşünce, konu veya durum hakkında kitleleri etkilemek, yöneltmek ve onların desteğini kazanmak; veya kitlelerin bir tutum veya davranış kazanmalarını kolaylaştırmak için yapılan bir faaliyettir. (1993 : 6) Buna göre, yapılan bu farklı tanıtma tanımlarından hareketle, tanımların çoğunda yer almaları bakımından tanıtma kavramının ortak unsurları olarak şunlar ön plana çıkmaktadır: - Amaç veya hedef, - Çıkar veya menfaat, - Mal veya hizmet, - Enformasyon, - Yöntem, teknik ve araç, - Etkileme, - Tutum veya davranış değişikliği. Olalı tanıtma faaliyetlerinin özelliklerini şöyle ifade etmiştir: - Tüm tanıtma faaliyetlerinde bir konu hakkında bilgi vermek temel hareket noktasıdır. 23

- Hepsinde telkin yapmak, insan zihninde bir inanç yaratmak, insanlarda istenilen bir konuya yönelme meydana getirerek taraftar toplamak gibi amaç birliği mevcuttur. - Hepsinde kişi bilincine belirli ölçülerde baskı yapmak özelliği egemendir. - Bu faaliyetlerde amaca ulaşmak için radyo, televizyon, basın, afiş, konferans gibi aynı araçlardan yararlanıldığından bir araç birliğinden söz edilebilir. - Bu faaliyetler birbirini tamamlayan bir özellik taşırlar. (Olalı, 1983: 11) Kısaca tanıtma faaliyetlerinin özellikleri bilgi verme, amaç ve araç birliği ile tamamlayıcılık olarak özetlenebilir. Hacıoğlu na göre ise tanıtım, bir bilgilendirme, enforme etme olayıdır ve üç temel prensibi vardır. Bunlar tanıtmanın sürekli olması, aynı amaca yönelik olması ve koordineli olmasıdır. (1992: 146) Tanıtım iç tanıtım ya da dış tanıtım şeklinde gerçekleştirilir. Turizm açısından iç tanıtım ülkesel düzeyde turistlere sunulan mal ve hizmetlerin kalitesinin vurgulanmasına yönelik olarak turistlerin ülkede geçirdikleri ya da hizmet satın aldıkları süre boyunca gerçekleştirilen tanıtım çalışmalarıdır. (Rızaoglu, 1993:25) Turistik tanıtımın yanında daha geniş bir anlamda siyasal, ekonomik, toplumsal ve kültürel boyutlarıyla da değerlendirilen dış tanıtım ise ülkesel düzeyde yurtdışında ve dünya kamuoyunda varsa yanlış ya da olumsuz izlenimleri silerek olumlu imaj yaratmak ve bu imajı geliştirmek üzere yapılan faaliyetlerdir. (Pehlivan,1996:181) Şahbaz a göre ise dış tanıtım; ülke hakkında olumlu bir imaj oluşturmak, varsa yanlış düşünce ve önyargıları ortadan kaldırmak, bütün bunların sonucunda bir ölçüde de olsa ekonomik kazanç sağlamak amacıyla reklam, halkla ilişkiler, propaganda ve enformasyon gibi yöntemler kullanarak hedef kitlelere yöneltilen aydınlatıcı faaliyetler olarak tanımlanmaktadır. (2000: 27) 24

Timur da dış tanıtımın geniş bir tanımını yapmıştır: Buna göre, enformasyon, iletişim, propaganda, devlet reklamcılığı, halkla ilişkiler, kollektif reklamcılık, satış geliştirme ve ticari reklamcılığı içeren; siyasal, ekonomik, kültürel ve turistik tanıtımı da kapsayan bir kavram olarak; ülkenin temel siyasal ve ekonomik tercihleri doğrultusunda ulusal dış politikaya uygun olarak; diğer ülkelerde sorunları anlatmak, dünya kamuoyunda kendi lehine olarak bir imaj yaratmak, ülke hakkındaki yanlış imajları düzeltmek amacı ile politikası ve planlaması devlet tarafından saptanan, uygulaması kamu ve özel kesim tarafınadan koordinasyon içinde açık, sürekli, yoğun ve sistemli bir şekilde bilimsel ve teknik yöntemlerle yürütülen faaliyetlerin tümüdür. (1992: 58) Görüldüğü üzere, Timur un tanımı dış tanıtım araçlarını da ortaya koymaktadır. Bunlar, başlıca, reklam, propaganda, halkla ilişkiler ve enformasyondur. Rızaoğlu bu araçlara lobicilik ve diplomasiyi de eklemektedir. (1994: 6) Akarsu ise bu araçlara sponsorluk, kişisel satış ve satış geliştirme faaliyetlerini eklemektedir. (2001, 65) Avcıkurt a göre dış tanıtımda bir ülkenin dünyadaki diğer devletler arasında belli bir yer edinmesi ve olumlu imaj sağlayarak iyi bir görünüm kazanması amaçlanır. Dış tanıtım diğer ülkelerin karar organlarını belirli yönde etkileme amacı taşıyabileceği gibi ülke aleyhine yönelik oluşan olumsuz imajları kamuoyunda etkili olan baskı grupları ve etkili danışmanlar aracılığıyla değiştirmeye yönelik de olabilir. (2005: 2) Geçikli tarafından uluslararası tanıtımın belli başlı amaçları şu şekilde belirlenmiştir: - Bir ülkenin ulusal menfaatini ve prestijini korumak ve geliştirmek, - Karşılıklı bilgi ve kültür alışverişi sağlayarak diğer ülkelerle olumlu bir iletişim tesis etmek, - Karşılıklı anlayış ve hoşgörüyü geliştirmek, - Doğru ve objektif haber yaymak, 25

- Ülkenin kültürünü, sanatını ve dilini yabancılara öğretmek ve benimsetmek, - Uluslararası medya ve yayın organlarında gelecekte iyi bir yer edinmek, - Diğer ülkelerin kamuoyunu, siyasi, ekonomik,sosyal, kültürel ve turistik amaçlı olarak etkilemek, - Dış politika amaçlarını gerçekleştirmek. (Geçikli,2001:32) Olalı dış tanıtımın özelliklerini şöyle belirtmiştir: - Dış tanıtım bir ülkenin temel siyasal, ekonomik tercihleri doğrultusunda ulusal dış politikaya uygun olan faaliyetlerdir. - Dış tanıtım amaçları olan bir faaliyettir. - Dış tanıtım bir politika, strateji ve planlama konusu olarak temel ilkeleri ile devlet tarafından saptanır. - Politikası, stratejisi devlet tarafından saptanan, planlaması devlet tarafından yapılan dış tanıtım faaliyetlerinin yürütülmesinde değişik kamu ve özel kuruluşlar görev ve sorumluluk üstlenirler. - Dış tanıtım ile ilgili faaliyetlerin herhangi bir yönünde birçok kuruluşun görev ve sorumluluk almış olması bu kurumlar arasında koordinasyonu gerektirir. - Dış tanıtım açık, sürekli, yoğun ve sistemli biçimde yapılan faaliyetlerdir. (1983: 18-20) Tanıtım kavramının bir başka sınıflandırması da mikro ve makro tanıtımdır. Mikro tanıtım bir mal, hizmet, işletme, örgüt yöre, bölge, ülke yada ulusa ilişkin ticari açıdan anlam taşıyan mesajların bir ücret ödemeksizin kitle iletişim araçları ve üçüncü kişiler eliyle iyi niyet ve hoşgörü ortamı yaratmak amacıyla haber değeri taşıyacak biçimde hedef kitlelere ya da kamu oyuna iletilmesidir. Örneğin mal ve hizmetlerin basın yayın araçlarında karşılığında bir ücret ödenmeden haber, röportaj şeklinde v.b. tanıtılması mikro tanıtımdır. (Akarsu, 2001: 47) Bu çalışmanın da konusunu teşkil eden makro tanıtım ise kısaca devlet aracılığıyla tanıtımdır. Makro tanıtma yurtiçinde ve yurtdışında olmak üzere iki çeşittir. Yurt içi makro tanıtma yönetilenlere, halka yöneliktir. Yönetilenlerin 26

bilgilendirilmesi, aydınlatılması, karaların açıklanması sürecidir. Yurt dışı/uluslararası/dış tanıtma ise yukarıda da değinildiği gibi devletin ülke hedef ve dış politikalarına bağımlı bir şekilde yabancı ülkelerde uzun, orta ve kısa vadeli hedeflere ulaşmak ve aynı zamanda ülkenin olumsuz imajını olumluya dönüştürmek, olumlu imajını ise korumak için çalışmanın yanı sıra kısa vadeli, ikna edici, belli bir tutum ve davranış yaratıcı dinamik faaliyetleridir. Kaya ya göre tanıtım faaliyetlerinin nitelikleri şunlardır: Tanıtımın gerekçeleri olmalı ve bu gerekçeler inanılabilir olmalıdır. Var olan olduğu gibi yansıtılmalı ve gerçeklerden kaynaklanmalıdır. Uygunluk niteliği taşımalıdır. Sunun biçimiyle ve mesaj konusuyla ilgili olarak hedef ülkenin kişi, toplum, grup ve örgütlerin istem ve arzularına uygun olmalıdır. Değişen koşullar yönünden hedef ülke pazarlarında ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal düzeydeki değişimler dikkate alınarak uygunluk sağlanmalıdır. Tanıtım bilimsel araştırmalara dayanmalıdır. Araştırma hedef tanımayı sağlayıcı olduğu gibi mesaj kanalı ve kaynağın kendisini de tanıyıcı olabilir. Tanıtım, iletişim kanallarını içermelidir. Kanalın seçimi çok önemlidir. İletişim kanallarının seçimi ve belirlenmesi tanıtmanın ulusal mı yoksa uluslararası düzeyde mi yapılacağına göre değişir. Türkiye aleyhine ve lehine olmak üzere uluslararası alanda ortaya çıkan ve çıkabilecek olayların hızına uymalıdır. Bunun için devlet dışı özel örgütlenmeler özellikle tercih edilmelidir. 27

Tanıtım açık olmalı, gizliliğe yer verilmemeli ve propaganda niteliği taşımamalıdır. Zira gizlilik ve propaganda öğeleri kapalılık, taraflılık, güven yaratamama, baskıcı ve zorlayıcı gibi olumsuzlukları da içeren kavramlardır. Politika ve planlaması menfaati etkilenen taraflar olarak devlet ve devlet dışı örgütler tarafından birlikte yapılmalıdır. Bütüncüllük taşımalıdır. Reklam, duyurum, lobicilik vb. faaliyetlerin amaç birliği ve tamamlayıcılığı sağlanmalıdır. Amaç birliği ve tamamlayıcılık mikro ve makro tanıtım bazında dış politika amaçları ve uluslararası hedefler çerçevesinde eş güdümü içermelidir. Tanıtım, olaylara dayanması, güncel olması, dış politika hedef ve amaçlarına uygun olması yanında aynı zamanda yaptırım gücü de içermelidir. Yaptıımlar ekonomik, siyasal, sosyal ve turistik nitelikli olabilir. Esneklik özelliği göstermelidir. Bu özellik tanıtmanın uzun ve kısa vadeliliği ayrımı içinde düşünülmelidir. (1990: 74) 1.3.2 Turizmde Tanıtım Hacıoğlu na göre tanıtma turizm pazarlamasının temel işlevini oluşturmaktadır. Turizm pazarlamasında tanıtmanın başarılı olması, tanıtma stratejisi kurallarına göre hazırlanan bir imajın tüketicilere objektif olarak ulaştırılmasına ve bu mesajın tüketici kitleleri arasında yaygın olarak benimsenmesine bağlıdır. Turizmde belirli bir bölge veya turistik ürünü potansiyel turistlere benimsetme ve tutundurma çalışmaları öncelikle tanıtma işlevinin yerine getirilmesi ile mümkündür. (1992: 146) 28

Bu noktadan hareketle, turizm tanıtımı gerek yurt içinde ve gerekse yurt dışında insanların ilgilerini bir ülkenin, bölgenin veya turistik bir istasyonun mal ve hizmetleri üzerine çekmek için bilgi vermek, eğitmek, telkinde bulunmak, bellekte bir imaj yaratmak, bir inanç meydana getirmek suretiyle turistik mal ve hizmetlerin satın alınmasını kolaylaştıran sosyal, psikolojik, kültürel ve ekonomik bir çıkara yönelik etkinlik ve teknikleri içeren bir iletişim olayıdır.(rızaoğlu, 2004:73) Yine Rızaoğlu turizm tanıtımını şu şekilde tanımlamıştır: Turistik tanıtma bir ülkenin turistik potansiyelini oluşturan doğa, kültür, tarih, arkeoloji, deniz, güneş vs. temel nitelikleri ve turizm pazarlarında her türlü tutundurma tekniklerini kullanarak potansiyel turistleri bilgilendirme ve ülkenin turistik değerleri hakkında olumlu imaj yaratma faaliyetlerinin bütünüdür. (2004: 48) Hacıoğlu (1992:148) na göre ise turistik tanıtım, bir ülkenin sahip olduğu doğal, tarihi, kültürel ve turistik değerlerin yurtiçinde ve yurtdışında kamuoyuna anlatılması, açıklanması ve duyurulması ile ülke hakkında olumu bir imaj yaratılması çalışmalarıdır. Turizmde tanıtımın temel amacı daha büyük insan kitleleri üzerinde etkili olarak turist trafiğini belli bir bölgeye çekerken henüz karar vermemiş veya kararını belli bir yönde belirlememiş olan potansiyel tüketicilere ulaşılması ve bu kitlelerin fiili turist haline dönüştürülmesidir. (Timur, 1992: 106) Bu amaca satış ve pazarlama sayesinde ulaşılır. Turizmde tanıtımın önemi ise turistin karar alma sürecinde belirleyici değil, yönlendirici bir rol oynaması, turizmin satış eylemi olması ve vitrinini oluşturmasıdır.(tolungüç, 1990:104) Turizmde tanıtımın hedefleri ve sonuçları şunlardır: -Ülkeye yönelik turizm hareketleri artış eğilimindeyse bu artışın hızını arttırabilir. 29

-Bilgi aktarımı yoluyla isimlerin, olayların, yerlerin akılda kalmasına yardımcı olur. -Uzun dönemde ülkeye yönelik bir turizm hareketi geleneği yaratabilir. -Çeşitli olumsuz söylentilerin (siyasi çalkantı, hastalık, olumsuz haberler vb.) genel turizm hareketinin yönelimleri üzerindeki etkisini azaltabilir..(tolungüç, 1990:104) Turizm tanıtımının pazar üzerindeki etkisi potansiyel talebin fiili talebe dönüştürülmesi, ertelenmiş talebin turizm hareketlerine katılma konusunda güdülenmesi, bilgi eksikliklerinin giderilerek fiili talep yaratılmasına çalışılması ya da zaten fiili talebi oluşturanların daha fazla seyahat etmeye özendirilmesidir. (Tolungüç, 1990:105) Rızaoğlu nun da ifade ettiği gibi, turizmde tanıtımın, aynı zamanda turizmimize özgü bir imaj yaratmak ve turizmi uluslararası bir niteliğe kavuşturmak için de çok önemli olduğu söylenebilir. (Rızaoğlu, 2004:73) Turizm tanıtımının planlanması farklı süreçleri içeren karmaşık bir olgudur. Pırnar a göre turizm tanıtımı planlaması şu süreçleri içerir: Hedef pazarların tanımlanması ve seçimi, hedef kitleyi etkileyen ve turistik yöreye çeken motive edici faktörlerin belirlenmesi, amaçların ve tanıtım hedeflerinin belirlenmesi, uygun mesajın geliştirilmesi, tanıtma karmasının seçimi, bütçenin belirlenmesi ve kampanyanın ve spesifik reklamların değerlendirilmesi. (1992: 86-93) Rızaoğlu ise turizm tanıtımı planlamasını kim, ne, neden, nasıl gibi sorulara verdiği yanıtlarla ortaya koymaktadır: (2004: 75-85) - Ne tanıtılacak? (Turistik Ürünlerin İncelenmesi) - Kime tanıtılacak? (Turistik Tüketicilerin İncelenmesi) - Nerede tanıtılacak? (Tanıtma Yerinin İncelenmesi) - Ne zaman tanıtılacak? (Zamanlama İncelemesi) - Neden tanıtılacak? (Amaç İncelemesi) 30

Ancak turizm tanıtımın amacı bilgilendirmek, hatırlatmak ve ikna etmek; kısaca turistin zihninde saygın bir izlenim ve imaj yaratmaktır. Bunun ne zaman ve nasıl bir satın alma davranışına dönüşeceği, hatta dönüşüp dönüşmeyeceği yalnızca reklam ve tanıtım faaliyetlerine değil fiyat ve sunum gibi pazarlama sürecinin diğer öğelerine de bağlıdır. (Tolungüç, 1990: 110) Turizm tanıtımı planlanırken Sezgin ve Açar a göre yabancı ülkelere turizm tanıtımında göz önünde bulundurulması gereken hususlar şunlardır: o Tatil yerini ziyaret edecek mali güçteki turistlerin muhtemel sayısı, - Ülkeye gelecek turistlerin fiili satınalma güc, - Satın alma gücü endeksleri tetkik edilmelidir. - Hareket noktasından varış noktasına kadar taşıma ücreti, - Pazar bölgesindeki insanların seyahat etme eğilimleri, - Pazarın tanıtılacak yöreye yakınlığı, - Pazar bölgesindeki insanların tatil yerine karşı tutumu. (1983: 115) Turizm tanıtımı planlamasında uyulması gereken bazı kurallar vardır. Bu kurallar aynı zamanda tanıtım etkinlik ve faaliyetlerinin sahip olması gereken özellikleri ortaya koymaktadır: (Rızaoğlu, 2004: 128-149) (Avcıkurt, 2005: 38-39) 1. Basitlik Kuralı: Tanıtma faaliyetlerinde fikir, görüş ve mesajın herkesin anlayabileceği, kolay ve basit şekilde sunulmasıdır. 2. Çekicilik Kuralı: Tanıtma faaliyetlerinin karşı tarafın ilgisini çekecek şekilde yürütülmesidir. 3. Doğruluk, Samimiyet ve İnandırıcılık Kuralı: Tanıtma faaliyetlerinin gerçekçi, hedef kitlenin düşünce ve inançlarına uygun, güvenilir olması gerekir. 4. Tekrarlama Kuralı: Hedef kitlenin etkilenebilmesi, ilgisinin çekilebilmesi amacıyla tanıtma faaliyetlerinin sürekliliğinin sağlanmasıdır. 5. Koordinasyon ve Merkezcilik Kuralı: Tanıtma faaliyetlerinin işbirliği içerisinde ve bir merkezden bütünlük içerisinde yönetilmesidir. 6. Zamanlama Kuralı: Tanıtma faaliyetlerinin yürütülmesinde özellikle hedef kitle için uygun zamanın seçilmesidir 31

7. Tercihlere Ağırlık Verme Kuralı: Tanıtım faaliyetlerinin turistlerin tercihlerinin belirlenerek bu tercihlere göre yürütülmesidir. 8. Kanıt Gösterme Kuralı: Tanıtma faaliyetlerinin başarısının ancak tanıtımdaki görüş, mesaj ve vaadlerin fiziksel olarak kanıtlanmasına bağlı olmasıdır. 1.3.3 Turistik Tanıtım Araçları Turistik tanıtımın başarıya ulaşabilmesi için doğru seçilmiş etkili kitle iletişim araçlarına ihtiyaç vardır. Turistik tanıtım araçları başlıca basılı araçlar, görsel-işitsel araçlar ve internet olarak sınıflandırılmaktadır. Tanıtımda kullanılan basılı araçlar gazete, dergi, broşür, kitap, bülten, el ilanı, afiş, poster vb. araçlardır. Turizm tanıtımında gazete, dergi ve broşürden özellikle faydalanılmaktadır. Ayrıca, afişlerin billboardlarda yer alması da sık kullanılan bir turizm tanıtma aracıdır. Bu her bir mecra için hazırlanacak tanıtım materyalleri ve reklamlar mecranın özellikleri göz önüne alınarak kendine has birtakım unsurlar içermektedir. Görsel ve işitsel araçlar radyo, TV, film, cd, fotoğraf gibi araçlardır. Özellikle televizyon kısa sürede çok sayıda kişiye ulaşma imkanı sağlaması, kamuoyu oluşumuna ve tüketici tercihlerinin belirlenmesine etki etmesi ile günümüzde önemini hala koruyan bir araç olarak ön plana çıkmaktadır. Günümüzün en önemli tanıtım aracı, hiç kuşkusuz, internettir. Bu, hem turizm portalları yoluyla hem de bu çalışmanın asıl konusunu oluşturan sosyal medyanın sunduğu olanaklarla yapılmaktadır. Artık pek çok ülkenin bir turizm web sitesi yani turizm portalı bulunmakta, bu sitelerde ülkelerin turizm amaçlı tanıtımları yapılmaktadır. Turizm portallarında, genel olarak söz konusu ülke ile ilgili sosyal, ekonomik ve politik bilgiler yanında 32

esas olarak turizm destinasyonları, ulaşım, konaklama, sosyal faaliyetler ve restoranlar gibi çeşitli konularda bilgi verilmekte ve ilgili adreslere bağlantılar verilmektedir. Bu siteler kendi reklam faaliyetlerini ve turizm stratejilerini site yoluyla insanlara duyurmakta, turizm ürünlerini internet yoluyla pazarlamaktadır. Bu sitelerde turistlere internet üzerinden tatil için rezervasyon yapma imkanı da tanınmaktadır. Cooper ve Lewis turizm endüstrisinde internet kullanmanın yararlarını şöyle açıklamaktadır: (2001: 37) - Küresel ölçekte erişim olanağı, - Her zaman ve her yerde kullanım olanağı, - Renkli görüntüler sayesinde turistik ürünün daha somut hale getirilmesinin sağlanması, - Turistik tüketiciler açısından işlemlerin kolaylaştırılması, - Turistik hizmet sağlayıcılara tüketiciler ile iletişimi kontrol olanağı sağlaması, - İşlemleri uygun ve hızlı hale getirmesi, - Veri işlemeyi hızlı ve esnek hale getirmesi, - Veri tabanı yönetimine ve ilişkisel pazarlamaya olanak tanıması, - Dağıtım maliyetlerini düşürmesi. Dünya Turizm Örgütü ne göre ise internetin turizm pazar stratejileri içerisindeki rolü şudur: (WTO, 1999) a. Turizm tedarikçileri ve dolayısıyla destinasyon için iş potansiyelinin artmasını sağlamak - Destinasyonların farkındalığını arttırmak, - Destinasyonlarda görülecek mekanlar ve yapılacak faaliyetler ile ilgili bilgi sağlamak, - Seyahat için gerekli konaklama ve diğer turizm işletmeleri için rezervasyon olanağını sağlamak, - Son dakika indirimleri ve özel indirimli fiyatların kolayca duyurulmasını sağlamak. 33

b. Destinasyon yönetim örgütleri için ek gelir elde etmek - Satışlardan komisyon almak ya da hizmet sağlayıcılardan ücret almak, - İnternet üzerinden ürün ve hizmet satmak, seyahat sigortası yapmak, yerel ürünler satmak, - Sitede yayınlanmak üzere reklam ve sponsorluklar almak. c. Hedef kitle ile iletişim kurularak ilişki geliştirmek - Sohbet odaları ile müşteriden geri bildirim sağlamak, - Turizm hizmet sağlayıcıları ile online hizmetler aracılığı ile bilgi aktarımı sağlamak. d. Maliyetleri düşürmek - Destinasyonla ilgili broşür bastırmak yerine turistleri web sitelerine yönlendirmek, - Turizm tedarikçilerinin verilerini online elde etmek, - Sitenin kullanıcı verilerinin analizini yaparak ilişki pazarlaması aracılığı ile potansiyel turistleri daha etkin olarak hedef almak. e. Destinasyon yönetim örgütü ve destinasyon için iyi halkla ilişkiler sağlamak - Başka yararlı web siteleri ve yerel organizasyonlar için link vermek, - Sitede gerekli şirket bilgilerini vermek, - Güncel haberler ve online dergiler yayınlamak. Pırnar ise daha geniş bir açıdan turizm pazarlamasında internet kullanılmasının bir SWOT analizini yapmıştır: (2005 73) Güçlü Yönler - Hızlı bir iletişim kanalıdır - Kişiselleştirilmesi mümkündür - Sonuçların ölçülebilirliği kolaydır - İnsan kaynakları etkindir - İhtiyaçlara uygun ve esnektir - Düşük maliyetlidir - Pazar/pazarlama araştırması ve veri toplamada kolaylık sağlar 34

- Doğrudan iletişim imkanı tanır - Turizm işletmelerinin hizmet kalitesini arttırır - Ucuz emek sağlar Zayıf Yönler - Kesin olmayan planlar vardır - Ürün fiziksel olarak görülememektedir - Bilgisayar kullanımında acemilikler olabilir - Bilgi ve veri girişi vakit alır - Konfirmasyon almada güçlükler vardır - Bilgi kirliliği vardır - İnternet en iyi ve uygun fiyatları saptayamaz - İnternet ile işlemler karışıktır - Kredi kartı sahibi olmayanlar genellikle internet üzerinden mal ve hizmet alamamaktadır - İnternet ile rezervasyon imkanları bilinmeyebilir - Otomasyon yerine gerçek bir insan ile konuşmak tercih edilebilmektedir - Hizmet kalitesi düşüktür - E-turizm anlayışı henüz tam olarak yaygınlaşmamıştır - Reklam ve tanıtım eksikliği vardır Fırsatlar - E-turizm pazarı yaygınlaşmaktadır - Kitle iletişim araçları ve internet kullanımı yaygınlaşmaktadır - Eğitim seviyesi giderek yükselmektedir - Alternatifleri karşılaştırma imkanı tanır - Düşük maliyet ile tanıtım imkanı sunar - Aracılara olan bağımlılığı azaltır - Elektronik para ve broşür ile bürokrasiyi azaltmaktadır. 35

- Tüm tanıtım araçlarının bir arada kullanılması ile çok yönlü tanıtım sağlar - Tüketiciyi yolculuk indirimleri, iptalleri, değişiklikler ve rezervasyonlar için seyahat acentalarının ücretlendirilmesinden korur - Hızlı bir iletişim ortamı sağladığı için zaman tasarrufu sağlar - Tüketici internetten ayrıntılı ve kolay bir şekilde araştırma yaparak tercihlerini daha sağlıklı yapabilmektedir - E-tanıtım etkindir; daha fazla bilgi, daha etkin yollarla (örneğin video görüntüler, fotoğraflar, haritalar vb.) kullanıcıya ulaştırılır. Zaman ve mekan kavramları ile sınırlı değildir. Kesintisiz iletişim ve etkileşim kaynağıdır. Tehditler - Fiyat kırma sorunları vardır - İnternet üzerinde bazı site veya sistemleri kullanmak üyelik gerektirmeyebilir. Bu durumda kişisel bilgilerin verilmesi gerekir. Kişisel bilgilerin verildiği sistemlerin güvenlik ve gizlilik politikaları burada önemlidir. - Bilgi yoğun bir ortam olan internet tüketicinini bu bilgi yoğunluğu içinde kaybolmasına sebep olabilir. Burada sadece yoğunluk söz konusu değildir, aynı zamanda bilgi kirliliği de mevcuttur. - Kredi kartı kullanımına güven henüz tam olarak sağlanamamıştır. Burada internet üzerinden kredi kartı bilgilerinin çalınıyor olması önemli bir etmendir. Buna göre, zayıf yönler ve tehditler internetin yapısından ve kişisel kullanıma yönelik unsurlardan oluşmaktadır. Güçlü yönler ve fırsatlar ise hem sektöre hem de kullanıcıların yararına olan hususları barındırmaktadır. Günümüzde internet yalnızca turizm ve seyahat sektörlerinde değil her türlü sektörde yaygın olarak kullanılmaktadır. Destinasyon Tanıtımı başlıklı bu bölümde bir bütün olarak destinasyon kavramına yer verilmiş, destinasyona ilişkin en önemli 36

unsurlardan biri olan destinasyon pazarlaması ele alınmıştır. Bölümün ikinci kısmında ise tanıtım kavramı irdelenmiştir. Turizm tanıtımı konusuna vurgu yapılmıştır. 37

İKİNCİ BÖLÜM SOSYAL MEDYA Çalışmanın ikinci bölümünde günümüzde en yaygın kullanılan araçlardan biri olan sosyal medya, kavramın temelleri, sosyal medyanın tanımı, tarihi gelişimi, özellikleri ve geleneksel medyadan farkları açısından ele alınmaktadır. Ayrıca, sosyal medya araçlarına değinilmesi ve bu araçlar içerisinde öne çıkan bazı web sitelerinin kısaca tanıtılması amaçlanmaktadır. 2. SOSYAL MEDYA 2.1 Sosyal Medya Kavramı 2.1.1 Web 1.0 Web 1.0, World Wide Web in ilk dönemine verilen addır. Bu dönem WWW nin genel kullanıma sunulduğu 1993 yılından 2001 yılına kadar sürer. Bu dönemde web sayfaları birbirine linklerle bağlıydı. (en.wikipedia.org,2012) Web 1.0 genelde tek yönlü bir etkileşim sunar. Kullanıcılar sayfalar ve siteler arasında verilen bağlantılar sayesinde dolaşırlar. Genelde tek yönlü bir akış vardır. Sitelerin çoğunluğunu kişisel web sayfaları ya da yayımcı kuruluşların web sayfaları oluşturur. Kullanıcı pasif konumdadır. Web 1.0 ın karakteristik tasarım öğeleri şu şekilde listelenebilir: (cscan.org,2012) - Statik sayfalar, - Çerçeve kullanımı, - Tabloların tasarım amaçlı kullanımı, 38

- Ziyaretçi defterleri, - GIF imajları, - Formların e-posta şeklinde gönderilmesi. Resim 2.1 2001 yılından kişisel bir web sayfası (Web 1.0) Kaynak:web.archive.org,2001 2.1.2 Web 2.0 Web 2.0 WWW etkileşiminin arttığı, karşılıklı bilgi paylaşımının, birlikte çalışmanın ve kullanıcı merkezli içerik ve tasarımların öne çıktığı WWW nin ikinci dönemine verilen addır. 39

Web 2.0 kullanıcıların oluşturduğu içerikler ve içlerinde yer aldıkları sanal topluluklarla sosyal medya nın da en önemli parçasını oluşturur. Sosyal ağ siteleri, bloglar, wikiler ve video paylaşım siteleri Web 2.0 ın örneklerini oluştururlar. 2.1.2.1 Web 2.0 ın Tarihsel Gelişimi Web 2.0 kavramı 2004 teki O Reilly Media konferansında şirketin kurucusu Tim O Reilly tarafından ortaya atılmıştır. Tim O Reilly artık web in bir platform olarak görülmekte olduğunu ve uygulamaların artık masaüstlerinden çıkıp web e doğru kaymakta olduğunu söylemiştir. Artık web de odaklar merkezlerden kullanıcıya doğru kaymakta, web herkesin sesini duyurabildiği, etki ve katkı sağlayabildiği bir mecraya dönmektedir. (oreilly.com, 2012) Web 2.0 ın hayata geçmesini sağlayan teknolojiler eskiye dayanır. Bu teknolojiler de kullanıcıların önem kazanmasını sağlayacak şekilde kullanıcı tarafında çalışan teknolojilerdir. Javascript, AJAX, XML, JQuery ve başka çeşitli Javascript teknolojilerinin Web 2.0 ın temelini attığı söylenebilir. Bu teknolojiler böyle bir amaçla ortaya çıkmadıkları halde teknolojilerin gelişmesiyle kaçınılmaz olan gerçekleşmiş ve Web 2.0 ı oluşturan nitelikler yavaş yavaş oluşmaya başlamıştır. (oreilly.com, 2012) 2.1.3 Web 1.0 ve Web 2.0 Farkları Web 1.0 ve Web 2.0 ın temel farkı kullanıcının katılımı konusundadır. Web 1.0 da kullanıcının katılımına izin vermeyen, statik web sayfaları vardır. Web e sunulan sayfalar, web sunucularına yüklenen sayfalardır. Sunulan bilgi, sunucu sahibinin sunduğu bilgilerdir, kullanıcılar tüketici konumundadır. Sitelerden kullanıcıya tek yönlü bir bilgi akışı vardır. Web siteleri büyük çoğunlukla 40

ticari şirketlerin siteleri, kişisel web sayfaları ve yayımcı kuruluşların sunduğu içeriklerden oluşur. Bilginin tasnifi genelde sınıflandırma şeklinde yapılır. Web 2.0 da kullanıcı ön plana çıkar. Siteler dinamik tir, kullanıcılar sayfalara yorum yapabilirler, içeriğe katkıda bulunabilirler. Siteden kullanıcıya olan tek yönlü akış, yerini çift yönlü bir ilişkiye bırakır. Kullanıcılar Web 2.0 sayesinde pasif konumlarından çıkmış, aktif, etki sahibi bir konuma yükselmiştir. Hatta kullanıcı kimi durumlarda tamamen merkeze oturur. Bazı sitelerde içeriği tamamen kullanıcılar oluşturur. Web 2.0 ve Web 1.0 ın farkları konusunda daha somut örnekler, web siteleri arasından verilebilir. Web 1.0 döneminin en büyük ve kapsamlı ansiklopedisi olan Britannica Online, Web 2.0 da yerini Wikipedia ya bırakmıştır. Britannica Online, editörlerin hazırladığı bir ansiklopediyken Wikipedia da tüm içeriği sitenin kullanıcıları oluşturur. Web 2.0 da Web 1.0 a göre çok daha fazla bilgi ve veri vardır. Bu durum içeriğin tasnifini zorlaştırmaktadır. Kullanıcılar içeriği oluştururken oluşturdukları içeriğin ilgili olduğu konuları etiket şeklinde içeriğe eklerler. Etiket sistemi bu büyük miktardaki içeriğin tasnifi konusunda büyük faydalar sağlar..tablo 2.1 Web 1.0 ile. Web 2.0 Karşılaştırması (oreilly.com/,2012) Web 1.0 Web 2.0 DoubleClick Google AdSense Ofoto Flickr Akamai BitTorrent mp3.com Napster Britannica Online Wikipedia 41

Kişisel web sayfaları Evite Alan adı spekülasyonu Sayfa izlenme sayısı Screen scraping Yayımlama İçerik Yönetim Sistemleri Dizinler (sınıflandırma) Stickiness Bloglar upcoming.org e EVDB Arama motoru optimizasyonu Tıklama başına para web services Katılım Wikiler Etiketleme(folksonomi)) Syndication Kaynak:oreilly.com 2.1.4 Web 3.0 Web 3.0, Web in zaman içindeki gelişimi görüldükten sonra ortaya atılan soyut bir kavramdır. Hakkındaki çeşitli tanımlar bulunmakla beraber, tartışmalar genel olarak semantik web ve kişisel web üzerinde yoğunlaşmaktadır. Web 3.0 da internet akıllı bir hale gelecek, kullanıcıların oluşturduğu içerik ve bilgiler bilgisayarlar tarafından okunacak, işlenecek ve anlamlandırılabilecek hale gelecek ve bilgisayarlar anlamlandırdıkları bu bilgiler üzerinden iş yapabileceklerdir. Henüz bunların yapılabilmesinin önünde engeller bulunsa ve bu teknoloji gelişmemiş olsa da kimi kuruluşlar Web 3.0 üzerinde çalışmaktadır ve yaygın kanıya göre eninde sonunda Web 3.0 gerçekleşecektir. (en.wikipedia.org,2012) 2.2 Sosyal Medya nın Tanımı Sosyal medya, internet ortamında kullanıcıların bilgilerini paylaştıkları ve tartışmalara katıldıkları platformlar olarak tanımlanmaktadır. Bireylerin internette birbirleriyle yaptıkları diyaloglar ve paylaşımlar sosyal medyayı oluşturmaktadır. (muratbuyurgan.com, 2012). Sosyal medya uygulamalarında içeriği tamamen 42

bireyler belirlemekte ve bireyler sürekli bu uygulamalar üzerinden etkileşim kurabilmektedir. Sosyal medya platformlarının temelinde iletişim ve paylaşım yatar. Terim olarak sosyal medya, kullanıcıların ağ teknolojileri kullanarak etkileşimini sağlayan araç, hizmet ve uygulamaların bütününü temsil etmektedir. (Boyd, 2008: 92) Sosyal medya uygulamalarında içeriği tamamen bireyler belirler ve bireyler birbirleri ile sürekli bu uygulamalar üzerinden etkileşim halindedir. Kısacası zaman ve mekân sınırlaması olmaksızın paylaşımın, etkileşimin ve tartışmanın esas olduğu bir iletişim şeklidir. Sosyal medya; yeni iş biçimlerini, sosyal yapıları ve teknoloji sunumlarını teşvik etmek için insanlar, içerik ve veri arasındaki verimli etkileşimi kolaylaştıran teknoloji ve uygulamalar düzenidir. (İyiler, 2009: 9). Sosyal medya katılımcıların fikir ve deneyimleri üzerine kurulu ortak ilgileri üzerine doğal, samimi konuşma ortamı sağlayan çevrimiçi platformlardır. Temeli, paylaşım ve katılımcıların ortak bir noktada bütünleşmesi ve çoğu zamanda daha iyi seçim yapabilmek için daha çok bilgi edinme imkânı tanımasıdır. (Evans, 2008: 31). Sosyal medya uygulamalarında içeriğini tamamen bireyler belirlemekte ve bireyler birbirleri ile sürekli bu uygulamalar üzerinden etkileşim kurabilmektedir. Diğer bir tanımla sosyal medya; zaman ve mekân sınırlaması olmadan (mobil tabanlı) paylaşımın, tartışmanın esas olduğu bir iletişim şeklidir. Sosyal medya platformlarının temelinde iletişim ve paylaşım yatar. (Hatipoğlu, 2009: 72). 43

Sosyal medya kullanıcıların bloglar, sosyal ağlar, wikiler, forumlar ve sanal dünyalardaki içeriklere kolayca katılabildikleri, paylaşıp, yaratabildikleri medyadır. (www.icrossing.co.uk, 2012) Temel sosyal medya platformları bloglar, sosyal ağlar, mikro bloglar, vikiler, forumlar, sosyal imleme siteleri gibi kanallardan oluşmaktadır. Kullanıcılar tüm bu medyalara bilgisayar, mobil araçlar ve dolaylı yoldan bu hizmetlere ulaşımı mümkün kılan diğer teknolojiler sayesinde ulaşmaktadır. 2.2.1 Sosyal Medyanın Tarihi Gelişimi: Sosyal medyanın temelleri internet ağının yaygınlaşması ve halka inmesiyle, henüz World Wide Web ortaya çıkmamışken atılır. Ortaya ilk çıkan örnek 1970 lerin sonunda USENET (users network) denilen haber kanallarıdır. İnternet kullanıcıları ilgilendikleri konuların haber kanallarına abone olabilmekte ve bu kanallara mesaj gönderebilmektedirler. İçerik tamamen kullanıcıların gönderdikleri mesajlardan oluşmaktadır. USENET bu niteliğiyle sosyal medyanın ilk örneklerinden biri olma vasfını kazanır. Yine 70 lerin sonunda ortaya çıkan bir başka yapı BBS dir. (Bulletin Board System) BBS sisteminde kullanıcılar birbirlerine ve genele mesaj bırakabilmekte ve dosya transferi yapabilmektedir. 1988 yılında ortaya çıkan IRC (Internet Relay Chat) sistemi anlık mesajlaşma kavramının öncüsüdür. Bu sistem sayesinde kullanıcılar internet üzerindeki özel veya genel oda lara girip birbirleriyle gerçek zamanlı olarak yazılı iletişim kurabilmektedirler. 1990 ların başında ortaya çıkan ve sonradan birçok örneği çıkmış olan modern anlık mesajlaşma programlarının ilk örneği olan ICQ nun temellerinin de genel anlamda IRC ye dayandığı söylenebilir. 44

1990 ların başından itibaren World Wide Web ve web sitelerinin ortaya çıkmasıyla sosyal medyalar mecra değiştirmiştir. Tanışma siteleri ve ziyaretçi defterleri WWW de kullanıcı içeriklerinin ilk örneklerini oluştururlar. WWW de kullanıcı içeriğinin en önemli örneğini BBS in torunu olarak da nitelendirilen forumlar oluşturur. Forumlar kullanıcı dostu arayüzleri sayesinde her türden kullanıcıya her türden konuda kullanabilecekleri bir tartışma ve bilgi paylaşım platformu sağlar. Forumlar günümüzde halen yaygın olarak kullanılmaktadır. Modern anlamda tanınan ilk sosyal ağ sitesi 1997 yılında yayın hayatına başlayan sixdegrees.com olarak kabul edilir ve profil oluşturma, arkadaş listelerinde gezinme gibi özellikleri bünyesinde barındırır. Tüm bu özellikler daha önceden farklı hizmetlerde kullanılıyor olsa da sixdegrees.com bunları bir araya getirerek Myspace ve Facebook gibi sosyal medya sitelerinin de temelini atmıştır. 1999 yılının Ağustos ayında günümüzde Google himayesinde devam eden bloglama servislerinden olan Blogger yayın hayatına başlamıştır. Blogger ve benzeri bloglama servisleri blog kavramının halka inmesinde büyük rol oynamışlardır. 2002 ve 2003 te Friendster ve Myspace sitelerinin açılışıyla sosyal ağların gelişmiş örnekleriyle karşılaşılır. Bu siteler modern sosyal ağ sitelerinin tüm özelliklerini taşırlar. 2004 te günümüzde en yaygın kullanılan sosyal ağ olan Facebook kurulmuştur. Facebook günümüzde birçok internet kullanıcına ulaşmış ve kültürel yaşamda da kendine önemli bir yer edinmiştir. 45

Şekil 2.1 Sosyal Medyanın Tarihi Kaynak: jcmc.indiana.edu, 2012 46

2.2.2 Sosyal Medyanın Özellikleri Sosyal medya araçlarının en önemli ortak özelliği içeriği kullanıcıların belirlemesidir. OECD ye göre sosyal medya araçları 3 ortak özelliğe sahiptir: Birincisi, söz konusu içerik halka açık olarak yani herkes tarafından erişilebilecek bir web sitesinde veya sosyal ağda yayımlanmış olmalıdır. İkincisi, içeriğin yaratıcı bir çaba sonucu ortaya çıkmış olması gerekir. Üçüncüsü de profesyonel uygulamalar dışında oluşturulmuş olmasıdır (Andreas, Haenlein: 2010) Sosyal medya araçlarının ortak özellikleri Mayfield tarafından şu şekilde sıralanmıştır: (Mayfield, 2010: 5) Katılım: Sosyal medya ilgisi olan herkesin katılımını veya geribildirim sunmasını mümkün kılar. Medya ve izleyiciler arasındaki sınır bulanıklaşır. Açıklık: Sosyal medya geribildirim ve katılıma açıktır. Oylamayı, değerlendirmeyi, yorum yapmayı ve bilgi paylaşımını mümkün kılar. Bilgiye ulaşımı engelleyen çok az engel vardır, şifreyle korunan içerik pek tercih edilmemektedir. Diyalog: Geleneksel medya yayımlamak üzerinde yoğunlaşırken sosyal medya iki yönlü bir diyalog olarak değerlendirilebilir. Topluluklar: Sosyal medya ortak ilgilere sahip toplulukların kısa zamanda oluşmasını ve etkili bir şekilde iletişim kurmasını sağlar. Bağlılık: Sosyal medya çoğunlukla bağlılık ilkesine dayanır. Web siteleri diğer sitelerin, kaynakların, insanların oluşturduğu içeriği kullanır. Sosyal medyanın özellikleri Kietzmann, Hermkens, McCarthy ve Bruno tarafından kimlik, diyalog, paylaşım, mevcudiyet, ilişkiler, tanınma ve gruplar olarak tanımlanmaktadır. (Kietzmann, Hermkens, McCArthy: 2011) 47

1. Kimlik: Kimlik kavramı sosyal medyada değişerek yalnızca kullanıcıların sosyal medya ortamında kendilerini nasıl ve ne kadar doğru tanıttığı ile ilgilidir. Sosyal medyada ortaya gerçek kimliğin dışında bir de sanal kimlik çıkar. 2. Diyalog: Geleneksel medyadaki tek yönlü iletişimin yerine sosyal medyada karşılıklı iletişim, diyalog mümkündür. 3. Paylaşım: Sosyal medya sayesinde milyonlarca insan birbirleriyle iletişime geçerek bilgiyi paylaşır hale gelmiştir. 4. Mevcudiyet: sosyal medya sayesinde insanlar her an her yerde iletişime ve etkileşime hazır hale gelmiştir. 5. İlişkiler: Sosyal medya insanların diğer insanlarla ilişkileri üzerinden var olmaktadır. 6. Tanınma: Sosyal medya kullanıcılarının birbirleriyle ne kadar iletişime geçip ne kadar tanındığı ile ilgilidir. 7. Gruplar: Sosyal medya kullanıcıları birbirleri ile etkileşim halinde irili ufaklı pek çok topluluk oluşturur. Lerman a göre sosyal medya sitelerinin dört ortak özelliği vardır. (Lerman,2007:16-28) 1. Kullanıcılar çeşitli medya türlerinde içerik oluşturabilir veya içeriklere katkıda bulunabilirler. 2. Kullanıcılar içerikleri etiketleyebilirler. 3. Kullanıcılar içeriği ya aktif oylama ya da pasif kullanımla değerlendirebilirler. 4. Kullanıcılar diğer kullanıcılar ile kişi ve arkadaşlar gibi ortak ilgi alanları tanımlayarak sosyal medya ağları oluşturabilirler. 48

Erkul a göre ise bir uygulamanın ya da web sitesinin bu tanıma uygun olması için şu özelliklere sahip olması gerekir: Yayıncıdan bağımsız kullanıcıları olması, Kullanıcı kaynaklı içerik olması, Kullanıcılar arasında etkileşim olması, Zaman ve mekan sınırlaması olmaması. (Erkul, 2009: 96-101) Bu özellikler aynı zamanda sosyal medyanın geleneksel medyadan farklarını ortaya koymaktadır. 2.2.3 Sosyal Medyanın Geleneksel Medyadan Farkları Geleneksel medya ya da endüstriyel medya (mass media) gazete, radyo, televizyon gibi iletişim araçlarına verilen addır. 2012) Geleneksel medya ile sosyal medyanın farkları şunlardır: (tr.wikipedia.org, 1. Erişilebilirlik - Geleneksel medya için üretim yapmak genellikle özel şirketlerin ve hükümetlerin sahipliğindedir; sosyal medya araçları genel olarak herkes tarafından az veya hiç maliyetle kullanılabilir. 2. Kullanılırlık - Geleneksel medya üretimi çoğunlukla uzmanlaşılmış yetenekler ve eğitim gerektirmektedir. Çoğu sosyal medya için bu geçerli değildir veya bazı durumlarda yetekler tamamen değişmiş ve yenidir, yani herkes üretimde bulunabilir. 3. Yenilik Geleneksel medya iletişimlerinde meydana gelen zaman farkı (günler, haftalar, hatta aylar) anında etki ve tepkisi olan sosyal medya ile kıyaslandığında uzun olabilmektedir (Tepkilerin zaman aralığına katılımcılar karar verir). Geleneksel medya da sosyal medya 49

uygulamalarına adapte olmaktadır, dolayısıyla yakın zamanda bu farklılık ortadan kalkacaktır. 4. Kalıcılık - Geleneksel medya yaratıldıktan sonra değiştirilemez (bir dergi makalesi basıldıktan ve dağıtıldıktan sonra aynı makale üzerinde değişiklik yapılamaz), oysa sosyal medya yorumlar veya yeniden düzenlemeyle anında değiştirilebilir. Bu özelliklerin yanında sosyal medyanın bireyler dâhil herkesin erişimine ve içerik üretmesine açık olması, lisans alma gibi bir zorunluluğun olmaması ve masrafsız olması önemli farklar olarak sayılabilir. Bu bağlamda sosyal medyanın sunduğu avantajlar şu şekilde sıralanabilir: Sosyal medya hızlı ve günceldir Sosyal medyada bir durumu ya da olayı dakikalar hatta saniyeler içerisinde duyurmak ve bu durum yada olaylara çok kısa sürelerde tepki vermek mümkündür. Bunun için mesaj kutusunu doldurarak gönder tuşuna basmak yeterlidir. Sosyal medya ucuzdur Geleneksel medyada yatırım milyonlarca doları bulabilmekte iken sosyal medyayı kullanmanın hiçbir bedeli yoktur. Sosyal medya güvenilirdir Sosyal medya insanların diyalogları üzerinden yürüdüğü için karşıdakinin bir insan olması ve çift taraflı bir iletişim ortamı güven vermektedir. Sosyal medya iletisimi kolaylaştırır Sosyal medya özellikle müşteriler ve tüketicilerle diyalog kurmayı sağladığı için hem müşteri ve tüketici hem de firmalar açısından yarar sağlamaktadır. Sosyal medya bu yönüyle firmanın müşteriler yada tüketiciler nezdindeki imajını da iyileştirir. 50

Sosyal Medya hedef kitleyi tanımayı kolaylaştırır İnsanlar sosyal medyada başta ilgi alanları ve zevkleri olmak üzere kendileri hakkında bilgileri paylaşır. Bu bilgilerden yararlanarak hedef kitleyi doğru tanımak ve onlarla bu şekilde iletişime geçmek kolaydır. Sosyal medya geribildirim sağlar Özellikle müşterilerin ve tüketicilerin ürün ve hizmetler hakkında sosyal medyada paylaştıklarına bakılarak hızlı ve sağlıklı bir geribildirim alınabilir ve ürün ve hizmetler bu doğrultuda geliştirilebilir. Sosyal Medya sınırları kaldırır Sosyal medya sayesinde özellikle coğrafi sınırlar aşılır ve globalleşme sağlanır. Sosyal medya temsil olanağı sağlar Kurumlar geleneksel medyada ancak reklam ve haber yoluyla var olabilmekteyken sosyal medyada bizzat temsil edilir. Sunduğu pek çok avantajın yanında sosyal medyanın bazı olumsuz yönleri de vardır. Sosyal medyadaki hızlı paylaşım nedeniyle olumsuz haberler de çok çabuk yayılabilmekte ve bu nedenle firmaların kriz yönetimi yapabilmesi çok zor hale gelmektedir. Sosyal medya aracılığıyla hedef kitlesinin eleştirilerine ve sorunlarına hızlı çözümler sunamayan firmalara olan güven müşteriler ya da tüketiciler nezdinde sarsılabilmektedir. Ayrıca, sosyal medyada üretilen bilgiler filtrelenmezse kişileri aşırı bilgiye maruz bırakmakta ve insanlar hangi kaynaktan ve hangi bilgilerden yararlanacakları konusunda sorun yaşamaktadır. 51

2.2.4 Sosyal Medya Araçları İnternette sosyal medyanın temel araçları bloglar, sosyal ağlar, mikrobloglar, wikiler, podcast lar, forumlar, içerik paylaşım toplulukları, sosyal imleme siteleri, RSS ve sanal dünyalardır. Farklı amaçlar ve topluluklara hizmet etmekle beraber tüm bu araçlar internet kullanıcılarının geniş bir kesimine ulaşmaktadır. Şekil 2.2 Sosyal Medya Araçları Kaynak: virtualprojectconsulting.com, 2012 2.2.4.1 Bloglar Web günlüğü de denilen bloglar adından da anlaşılacağı gibi günlüğe benzeyen kullanıcısının istediği şeyi istediği şekilde yazabilmelerine olanak sağlayan web siteleridir. 52

Bir blog, genellikle bireyler ya da gruplar tarafından, son zamanlarda da işletmeler tarafından kullanılır ve yorumlar ve fikirler sunar. İnternetteki blogların çoğu yazılı şekilde olduğu halde video blog, fotoblog gibi çeşitlerde olanları da vardır. Blog yazmak herkesin yapabileceği kadar kolay bir hale gelmiştir ve kitlelere hitap etmektedir. Dünyaca ünlü blog servislerine Blogger, Livejournal ve Wordpress örnek verilebilir. Bloglar işlevlerine göre 4 gruba ayrılabilir. Bunlar, kişisel bloglar, siyasi bloglar, ticari bloglar, ve ana akım medyaların blogları şeklindedir. Kişisel bloglar kişilerin kendi hayatları, meslekleri ya da ilgi alanları hakkında, belli konulara belli kalarak ya da kalmaksızın daha çok günlük şeklinde tuttukları bloglardır. Siyasi bloglar siyasi konularda çeşitli görüşlerin temsil edildiği ve eleştirilerin yapıldığı bloglardır. Aynı zamanda okuyucular da yorum vasıtasıyla tartışmalara katılabilmektedirler. Ticari bloglar birçok firma tarafından müşterileriyle kurdukları iletişimin bir parçası olarak kullanır. Bloglar üzerinden yeni ürünlerin ve kampanyaların tanıtımları yapılmaktadır. Ana akım medyaların blogları ünlü yayın kuruluşlarının yazarları ve editörlerinin kuruluş çatısı altındaki kişisel bloglarıdır. Bu bloglarda daha çok profesyonel ve mesleki konular ile haberlerin iç yüzü anlatılmaktadır. 53

Bunlar dışında profesyonel olarak çalışan ve kadrolu yazarlar barındıran bloglar da vardır. Bloglar, ayrıca, yazarları bakımından kişisel bloglar, topluluk grupları ve kurumsal bloglar olarak da sınıflandırılabilir. 2.2.4.1.1 Blogların Özellikleri Newman ve Thomas a göre bir bloğun temel özellikleri sık güncellenmesi, abone olunabilme, yorum yapılmasına açık olma, informal ve şeffaf olma, basit olma, en son girişin sayfanın en üstünde yer alması, blogrollerlar sayesinde kullanıcıların en çok okuduğu blogların listelenebilmesidir. (2009: 64) Akar a göre ise blogları diğer medya araçlarından ayıran altı önemli özellik vardır. Bunlar yayımlanabilirlik, bulunabilirlik, sosyallik/topluluk olma, sözel olma, toplayarak bir araya getirebilme/ birleştirme ve birbirine bağlanabilmedir. (Akar, 2006: 35 1.Yayımlanabilirlik (Publishable): Herkes bir blog yaparak yayım gerçekleştirebilir. 2.Bulunabilirlik (Findable): Arama motorları aracılığıyla insanlar konuya, ya da yazara göre arama yaparak blogları bulabilirler. 3.Sosyallik/Topluluk olma (Social): İlginç, güncel konular, karşılıklı konuşmalar siteden siteye taşınır, ve birbirine aktarılır. Böylece bloglar aracılığıyla insanlar paylaşılan ilgilerle.coğrafi olarak sınırlandırılmamış ilişkiler oluştururlar. 4.Sözel olma (Viral):Bilgi, bloglar aracılığıyla, geleneksel medya yoluyla yayıldığından daha hızlı yayılmaktadır. 54

5.Toplayarak Bir Araya Getirebilme/Birleştirme (Syndicatable): RSS uygulamaları aracılığıyla farklı bloglara üye olunduğunda bu bloglarda yapılan güncellemeler kullanıcıya tek tuşla iletilir. 6.Birbirine bağlanabilme (Linkable): Her blog diğerlerine link yapabildiği için, her blog yazarı blogları her gün ziyaret eden milyonlarca insana ulaşabilir. 2.2.4.1.2 Blogger Adres: www.blogger.com Blogger kendinize bir blog oluşturarak bu sayede bir çok kişiyle düşüncelerinizi, çalışmalarınızı paylaşabilmenize olanak sağlar. Blogger 1999 yılında San Fransisko daki Pyra Labs adlı bir şirket tarafından kurulmuştur. Yavaş yavaş büyüyerek en popüler blog sitelerinden biri haline gelen Blogger 2003 yılında Google tarafından satın alınmıştır. (www.blogger.com, 2012) Resim 2.2 Blogger da bir yemek sitesi Kaynak:(beyondkimchee.blogspot.com, 2012) 55

2.2.4.1.3 Wordpress.com Adres: www.wordpress.com WordPress kullanarak kısa süre içinde kendi sunucunuza kurulum yapabilir, sitenizi yayınlayabilir ve sitenize içerik eklemeye yani bloglamaya başlayabilirsiniz. Wordpress.com 2005 yılında Automattic şirketi tarafından blog yazılımı tabanlı bir blog barındırma sitesi olması amacıyla kurulmuştur. Kullanıcılar bu sitede ücretsiz olarak hesap açıp bloglarını yayımlayabilirler.(en.wikipedia.org, 2012) Resim 2.3Wordpress.com ana sayfasında en popüler blog girdileri Kaynak: (tr.wordpress.com, 2012) 2.2.4.1.4 Blogcu Adres: www.blogcu.com Blogcu, okumayı ve yazmayı seven yüz binlerin buluştuğu, tanıştığı, blogları yazıp okuduğu bir platformudur. Amacı, okuyan, yazan, düşünen ve düşündüklerini paylaşan her yaştan internet kullanıcısına, kendilerini en kolay şekilde ifade etmelerini sağlayacak bir alan 56

yaratmaktır. Blogcu 2005 yılında kurulmuştur ve Türkiye deki ilk blog servisidir. Halen ücretsiz hizmet vermekte olan Blogcu Türkiye deki en popüler blog sitelerinden biridir. Resim 2.4 Blogcu da editörün seçtikleri Kaynak: (blogcu.com, 2012) 2.2.4.1.5 LiveJournal Adres: www.livejournal.com 1999 yılında açılan LiveJournal internet kullanıcılarının kendi blog, günlük ve haberlerini yazabildikleri bir web sitesidir. Bir takım sosyal ağ özelliklerini de bünyesinde barındıran LiveJournal kullanıcılarına esnek ve yapılandırılabilir bir ortam sunar. (en.wikipedia.org,2012) 57

Resim 2.5 LiveJournal da oyunlar sayfası Kaynak: (livejournal.com, 2012) 2.2.4.1.6 Tumblr Adres: www.tumblr.com Herşeyi paylaşın ve Herşeyi özelleştirin sloganlarıyla 2007 açılan Tumblr kullanıcılarına mikro bloglama, bloglama ve medya paylaşımı karışımı denilebilecek bir hizmet sunar. Kullanıcılar Tumblr ın esnek erişim seçenekleri sayesinde her ortamdan ve her programdan içerik paylaşabilmektedirler. Ayrıca kendi temalarını ve şablonlarını hazırlayarak sayfalarının istediği şekilde görünmesini sağlayabilirler. Şubat 2012 itibariyle 46 milyondan fazla bloğu bünyesinde barındıran Tumblr Ekim 2011 tarihinde de Barack Obama nın resmi blog unu barındıran platform olma özelliğini kazanmıştır. (en.wikipedia.org, 2012) (tumblr.com, 2012) 58

Resim 2.6 Tumblr çalışanlarının bloğu Kaynak: (staff.tumblr.com, 2012) 2.2.4.2 Sosyal Ağlar Sosyal ağlar kişilerin kendilerine profil oluşturarak arkadaşları ile iletişime geçerek ağlar kurdukları sitelerdir. Wikipedia ya göre ilk sosyal ağ sitesi classmate.com dur. (en.wikipedia.com, 2012) Sosyal ağlar internet kullanıcılarının birbirleriyle tanışması, irtibata geçmesi, içerik paylaşımında bulunması, tartışma ortamı oluşturması ve ortak ilgi alanlarındaki kişilerin bir araya gelebileceği gruplar kurabilmesi amacıyla oluşturulan, internet siteleri sosyal ağlar olarak tanımlanmaktadır. (Boyd, Elison, 2008: 211) Bireyleri internet üzerinde toplum yaşamı içinde kendilerini tanımlayarak, aynı kültürel seviyesinde rahatlıkla anlaşabilecekleri insanlara internet iletişim metotları ile iletişime geçmek için ve aynı zamanda normal sosyal yaşamda yapılan çeşitli 59

jestleri simgeleyen sembolik hareketleri göstererek insanların yarattığı sanal ortamdaki sosyal iletişim kurmaya yarayan ağlara sosyal ağlar denir. (tr.wikipedia.org, 2012) Yine Wikipedia sosyal ağların yararlarını şu şekilde listeler: - İstediğiniz zaman bilgiye ulaşabilirsiniz. - Eski arkadaşlarımızı bulabileceğiniz gibi yeni arkadaşlıklar da edinebilirsiniz. - Gruplar kurabilir ve de çeşitli düşünceler ortaya koyabilirsiniz. - Ruh ikizinizi ve partnerinizi bulabilirsiniz. (tr.wikipedia.org, 2012) Ancak sosyal ağların bir dezavantajı yarattığı sosyalleşiyormuş hissi sebebiyle kullanıcıların kimi zaman gündelik hayattan uzaklaşmalarıdır. Internet tabanlı sosyal ağların temelleri Usenet, LISTSERV, ve BBS sistemleri ile atılmıştır denilebilir. (en.wikipedia.org, 2012) WWW nin erken dönemlerinde sosyal ağlar insanları chat odaları ve kişisel web sayfaları ile biraraya getirmeye çalışır. İleri zamanlardaki örnekler ise birbirini tanıyan kişileri e-posta adresleri yardımıyla ilişkilendirme yoluna gider. Bu sisteme örnek classmates.com web sitesidir. 1990 ların sonuna doğru ise kullanıcı profili kavramı ön plana çıkmaya başlar. Bu kavram günümüzdeki modern sosyal ağların temel özelliği konumundadır. Bu nedenle modern diye tabir edebileceğimiz sosyal ağların örnekler 1990 ların sonuna doğru ortaya çıkmaya başlar. sixdegrees.com (1997), Makeoutclub (2000), Hub Culture ve Friendster (2002) bu örneklerden bazılarıdır. 2003 te kurulan ve günümüzde halen popüler olarak kullanılan MySpace ve LinkedIn de diğer örneklerdendir. 2004 te ise günümüzün en yaygın kullanılan ve en çok kullanıcıya sahip olan sosyal ağı Facebook kurulur. (en.wikipedia.org, 2012) 60

2.2.4.2.1 Facebook Adres: www.facebook.com Facebook, insanların arkadaşlarıyla iletişim kurmasını ve bilgi alış verişini amaçlayan bir web sitesidir. 2004 yılında üniversite öğrencisi Mark Zuckerberg tarafından kurulan Facebook en başta Harvard öğrencileri için kurulmuş bir sosyal ağ sitesiyken ilerleyen zamanlarda Amerika daki başka üniversitelere ve en sonunda da tüm dünyaya açık bir hale gelmiştir. 2009 yılında yapılan bir araştırmaya göre Facebook un aylık aktif kullanıcı sayısı bakımından dünyadaki en popüler sosyal ağ sitesi olduğu görülmüştür. (en.wikipedia.org, 2012) Aralık 2011 itibariyle 845 milyon aktif kullanıcıya sahip olan site birçok dilde hizmet vermektedir. Resim 2.7 Boğaziçi Üniversitesi nin Facebook Sayfası Kaynak: facebook.com, 2012) 2.2.4.2.2Orkut Adres: www.orkut.com 61

Diğer Google hizmetleriyle sıkı bir entegrasyona sahip olan Orkut, kullanıcılarına profil oluşturma, arkadaşlık ilişkileri kurma, Youtube ve Google Video servislerinden video paylaşma, oylamalar oluşturma, GTalk aracılığıyla anlık mesajlaşma olanakları sağlar. (en.wikipedia.org, 2012) 2004 yılında Google çalışanı Orkut Büyükkökten in boş zamanında kurduğu Orkut, özellikle Brezilya, Japonya ve Hindistan da yaygın olarak kullanılan bir sosyal ağ sitesidir. 48 dilde yayın yapan Orkut Alexa nın Ekim 2011 istatistiklerine göre dünyada en çok ziyaret edilen 126. Web sitesidir. (alexa.com, 2012) Resim 2.8 Orkut un giriş sayfası Kaynak: (google.com, 2012) 2.2.4.2.3 Google+: Adres:plus.google.com Sadece link ve fotoğraf değil paylaşımı değil, video chat imkanı da sunan bir sosyal ağ platformudur. 2011 yazında davetiye usulüyle açılan Google+ (Google Plus, G+), Google tarafından işletilmekte olan sosyal ağ sitesidir. Mevcut Google 62

kullanıcı hesaplarıyla ve diğer Google hizmetleriyle tam bir bütünleşme ve etkileşim sağlayan bu site Ocak 2012 itibariyle herkesin kaydolabileceği hale gelmiştir ve 90 milyon kullanıcıya ulaşmıştır. Google ın Facebook a rakip olarak çıkardığı bu hizmet çeşitli tartışmalara ve endişelere neden olsa da hızlı bir popülerlik kazanarak Facebook karşısında ciddi bir yer edinmiştir. (en.wikipedia.org, 2012) Resim 2.9 Ashton Kutcher ın Google+ sayfası Kaynak: (plus.google.com, 2012) 2.2.4.2.4 Foursquare: Adres: www.foursquare.com Gez, gör ve paylaş mantığıyla mekanlarda Check-in (giriş) yapıp diğer kullanıcılara tavsiyelerde bulunulan ve görüşlerin paylaşılabildiği bir uygulamadır. Foursquare, kullanıcıların mobil aygıtları ve akıllı telefonları aracılığıyla kullandıkları konum tabanlı bir sosyal ağ sitesidir. Kullanıcılar gittikleri mekanlarda mobil aygıtlarındaki Foursquare uygulaması aracılığıyla bulundukları yeri Foursquare e bildirirler. Foursquare bu mekanı kullanıcının bağlantılı Facebook ve Twitter hesaplarında paylaşmasını da olanaklı kılar. Bu yer bildirme işlemi 63

kullanıcının arkadaş listesindeki kişiler tarafından görünür hale gelir. Kurulduğunda sadece belli başlı yerlerde işlem yapmaya izin veren Foursquare 2010 yılından itibaren altyapısını dünyanın her yerinden işlem yapmaya izin verecek şekilde değiştirmiştir. Günümüzde iphone, Symbian, Android, webos, Windows Phone 7 ve Blackberry gibi akıllı telefon ortamlarının hepsinde uygulaması vardır. (http://en.wikipedia.org/wiki/foursquare) Ocak 2012 itibariyle dünya üzerinde 15 milyon kişilik bir topluluğa hizmet eden sitede gün içinde milyonlarca yer bildirme işlemi yapılmaktadır ve şimdiye kadar 1.5 milyardan fazla işlem yapılmıştır. (foursquare.com, 2012) Resim 2.10 Foursquare iphone uygulamasından bir görüntü. Kaynak: (playfoursquare.s3.amazonaws.com, 2012) 2.2.4.2.5 Formspring: Adres: www.formspring.com 64

Formspring, oluşturduğunuz hesap üzerinden size sorular sorulmasını sağlayan bir uygulamadır. Üyelerin profil oluşturup birbirlerine sorular sorarak bilgi edinebildikleri bir sosyal ağ olan Formspring 2009 yılının Kasım ayında kurulmuştur. O tarihten beri hızlı bir büyüme gerçekleştiren sitede günümüzde 4 milyardan fazla soru yanıtlanmıştır. (formspring.me, 2012) Kullanıcılar ilgilendikleri arkadaşlarının, ünlü kişilerin, müzik gruplarının ve diğer insanların profillerini takibe alabilmekte, onlara sorulan soruları ve yanıtları okuyabilmekte ve istedikleri takdirde soru sorabilmektedir. Resim 2.11 Enrique Iglesias Formspring sayfası Kaynak: (formspring.me, 2012) 2.2.4.3 MikroBloglar Mikrobloglar adından da anlaşılabileceği üzere daha küçük çaptaki blog uygulamalarıdır. Bloglarla kıyaslandığında en önemli özelliği anlık ve kısa içerikler 65

ile başkalarıyla içerik paylaşılmasını sağlamaktır. İnsanların anlık olarak ne yaptıklarını başkalarıyla paylaşmalarını sağlarlar. Mikroblogların bir diğer özelliği ise dünyanın herhangi bir yerinde meydana gelen bir gelişmeyi en hızlı duyuran platformlar olmalarıdır. Bir iki cümlelik bir içerikle sınırlı olmaları sayesinde cep telefonu ve iphone gibi mobil araçlar ile kolayca kullanılabilmektedirler. (tr.wikipedia.org, 2012) Microbloglar, insanların o anda ne yaptıklarıyla ilgili webde kısa mesajları (140-200 karakter aralığında) yayınlamasına izin vererek blogging ile anlık mesajlaşma arasındaki boşluğu doldurmaktadır. (Akar, 2010:.55) Günümüzde en yaygın olarak kullanılan microblog Twitter dır. 2.2.4.3.1 Twitter Adres: twitter.com Twitter kullanıcıların en fazla 140 karakter uzunluğunda tweet diye adlandırılan internet kısa mesajlarının gönderildiği ve başkalarının mesajlarının okunabildiği bir mikro-blog servisidir. Kullanıcılar e son hikayelere, fikirlere, haberlere ve ilginç her şeye Twitter ın gerçek zamanlı ağı sayesinde ulaşabilirler. (twitter.com, 2012) İnternet, mobil cihazlar, masaüstü uygulamaları ve hatta sıradan SMS mesajları ile gönderi yapılabilen ve alınabilen Twitter günümüzde sadece kullanıcılar değil kurumsal oluşumlar arasında da kullanım alanı bulmaktadır. (business.twitter.com/, 2012) 66

Resim 2.12 Katy Perry nin twitter sayfası Kaynak:(twitter.com, 2012) 2.2.4.4 Wikiler Wiki, herkesin üzerinde istediği gibi düzenlemeler yapmasına izin veren bilgi sayfaları topluluğudur. İçeriğini kullanıcıların düzenleyebileceği web sitelerine verilen addır. Kullanıcılar web sitesinin içeriğini web tarayıcılarının içinden zengin metin düzenleyicileri ya da işaretleme dillerini kullanarak düzenler. İlk wiki yazılımı WikiWikiWeb adıyla 1994 yılında ortaya çıkmıştır. 2000 lere gelindiğinde wikilerin kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. (en.wikipedia.org, 2012) Basitçe Wiki, herkesin düzenleme yapabileceği web sayfalarının toplamı demektir. Bir Wiki kolayca yaratılabilen, düzenlenebilen ve görülebilen web sayfaları sistemidir. Wikiler, grup iş birliği, paylaşımı ve online içerik yaratımına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Wiki dökümanları, tüm üyelerin her zaman yorumlama ve düzenleme yapmasına uygundur (Akar, 2010: 67). 67

Wikiler bir veri tabanında bulunan bilgilere eklemeler yapma veya düzeltme ve değiştirme imkânı sunmaktadır ve bu yönüyle işbirliği ile yapılan çalışmaları da kapsamaktadır. Wikiler, blog ve forumlar gibi online iletişimin diğer türleriyle benzerlikler göstermektedir. Ancak bloglarda gönderiler genellikle tek bir yazar tarafından yollanmaktadır. Wikilerde ise çoklu yazar ve grup işbirliği vardır. Forumlar da tıpkı wikiler gibi, çoklu katkı sağlayanların mesaj gönderileriyle desteklenmekte ve fikir paylaşımı, geri bildirim sağlama ve belirli konular etrafında karşılıklı konuşma meydana getirme anlamında tasarlanabilmektedir. Ancak forum gönderileri statiktir ve kullanıcılar sadece mevcut mesajları detaylı bir Şekilde açıklayabilir. Buna karşın wiki sayfalan dinamiktir. (Akar, 2006: 65) 2.2.4.4.1 Wikipedia: Adres: www.wikipedia.org Wikipedi kar amacı gütmeyen Wikimedia Vakfı tarafından tarafından işletilmekte olan, 270 ten fazla dilde hizmet veren, ücretsiz, reklamsız bir internet ansiklopedisidir. (tr.wikipedia.org, 2012) Wikipedia, gönüllülerin ortaklaşa çabası doğrultusunda ve hemen hemen herkesin web sitesine ulaşıp değiştirmesiyle yazılmaktadır. Wikipedia ya bilgi girişi yapabilmek için üye olmak zorunluluğu yoktur. Bu durum bilgilerin herkes tarafından anında eklenebilmesine olanak verir. Ancak üye olmanın, yapılan değişikliklerin kaydını tutabilmek, seçkin madde vb. oylamalarına katılmak, vandalizmle mücadeleyi kolaylaştırmak gibi avantajları vardır. (tr.wikipedia.org, 2012) Türkçe sürümünde 180.000 den fazla makale barındıran sitenin İngilizce sürümünde 4 milyona yakın madde bulunmaktadır. (tr.wikipedia.org, 2012) 68

En tanınan wiki örneği Wikipedia, 2 milyondan fazla İngilizce makale içeren ilk çevrimiçi ansiklopedi olma özelliğini taşımaktadır (aktaran Tosun ve Levi, 2010: 8) Wikipedia herkesin birlikte ortaklaşa ve gönüllü olarak oluşturduğu internet tabanlı bir ansiklopedidir. 20 milyondan fazla makaleye, 100.000 den fazla düzenli yazara sahiptir ve 280 den fazla dilde yayım yapmaktadır. (en.wikipedia.org, 2012) İsteyen herkes Wikipedia da dilediği maddeleri açabilmekte ve mevcut maddelerin içeriğinde değişiklik yapabilmektedir. Değişiklikler sayfada derhal yansır. Tüm içerik gönüllü kullanıcılar tarafından oluşturulmuştur ve site bu şekilde gelişmeye devam etmektedir. Resim 2.13 Wikipedia nın Türkçe ana sayfası Kaynak:(tr.wikipedia.org, 2012) 2.2.4.5 Podcastler Podcastler Internet ortamında yayılan ses veya video dosyalardır. Ses dosyalarını sunan servislere podcast denilirken video dosyalarını sunan servislere videocast denilmektedir. Podcast sahipleri Internet ortamında rahatlıkla kendi ses 69

veya videolarını yükleyip herkes ile paylaşabilmektedir. Kullanıcılar ise podcastler e abone olarak onların şovlarının veya seslerinin düzenli dinleyicisi ve izleyicisi olabilmektedir. Podcastler internetten mobil araçlara yüklendikten sonra, internet bağlantısına gerek duyulmaksızın istenilen yere aktarılabilir, istenildiği zaman da dinlenebilirler. Podcast terimi Apple'ın ürettiği taşınabilir müzikçalar ipod'un, adındaki pod ve İngilizcede "yayın" anlamına gelen "broadcast" sözcüğünün cast kısmı alınarak türetilmiştir. Podcast'ler ilk defa Apple ipod için geliştirilmiş olsa da günümüzde doğrudan ipod ile ilgili bir kavram değildir. (en.wikipedia.org, 2012) Podcasting uygulamalarının avantajları ve dezavantajları şunlardır: (Bruno, Duraes,2008) Avantajları - Podcast, dinleyicinin, kayıtları isteğine bağlı şekilde, istediği yerde istediği zaman, dinlemesine izin verir. - Podcast ürünleri oldukça az masraflıdır, abonelikler genelde ücretsizdir. - Podcastlerin dijital olması, bunu çevrimiçi erişimle kullanışlı kılar. - Podcastler basit kullanımlı ve kullanıcı dostudur. Dezavantajları - Mevcut teknoloji altyapısıyla bütünleşme sıkıntıları, - Kullanılan akademik içerik eksikliği ve ticari kaynaklardan lisans anlaşmaları zorlukları, - Teknik sınırlamalar ve eğitim kaynaklarının eksikliği, - Podcasting işlevselliğinin, fakülteler ve öğrenciler tarafından tam olarak bilinmemesi, bu konudaki bilinç ve bilgi eksikliği olarak sıralanabilir. 70

2.2.4.6 Forumlar: Forumlar web ortamında özel konular ve ilgi alanlarında online tartışmalar ve konuşmalar yapılan mekanlardır. Forumlarda özel konular, yeni haberler, düşünceler, öneriler ve tecrübeler paylaşılır. Üyelik sistemi ile dahil olunan forumlarda yöneticilerin açılmasına izin verdiği konu başlıkları ya da kategoriler üzerinden paylaşımda bulunulabilirken, diğer kullanıcılar ile de fikir alışverişi yapılabilmektedir. Forum kullanıcıları paylaştıkları içeriklerin uygunsuzluğu ya da kurallara uymamaları gibi sebeplerle zaman zaman yöneticiler tarafından yasaklanabilmektedirler. Çevrimiçi forumlar sosyal medyanın gelişmesinde büyük rol oynamıştır. 2.2.4.7 İçerik/Medya Paylaşım Toplulukları İçerik Paylaşımı Toplulukları kullanıcıların belirli kurallara bağlı kalarak ellerindeki materyalleri internet ortamında paylaşması ilkesine dayanır. Bu tarz siteler içinde en bilinen örnekler, video paylaşımı sağlayan YouTube, fotoğraf paylaşımını sağlayan Flickr ve Picasa ile slaytların paylaşımını sağlayan Slideshare dir. (Kalafatoğlu, 2010: 23). Medya paylaşımı sosyal medya siteleri ve dijital topluluklar aracılığıyla giderek büyüyen bir platformda görüntüler, uygulamalar, videolar, ses dosyaları, oyunlar ve her türlü yeni medyayı paylaşma, yükleme ve yorumlama aktivitelerinin tümüdür. (en.wikipedia.org/2012) 2.2.4.7.1 Flickr Adres: www.flickr.com 71

50 milyondan fazla kayıtlı üyenin fotoğraf ve video paylaşımı yaptığı bir sosyal medya sitesidir. 2004 yılında kurulmuş ve 2005 yılında Yahoo tarafından satın alınmıştır. Flickr Genellikle blog yazarlarının kendi çektikleri özgün çalışmalarını yayımladıkları Flickr amatör ve profesyonel birçok fotoğrafçı tarafından kullanılmaktadır. (en.wikipedia.org, 2012) Resim 2.14 Flickr dan bir sayfa Kaynak: (flicker.com, 2012) 2.2.4.7.2 Youtube: Adres: www.youtube.com Youtube bir video paylaşım sitesidir. 2005 yılında kurulmuştur. İnternetin hızlanması ve bant genişliklerinin artmasıyla internet kullanıcıları internetten hızlı ve akıcı bir biçimde video izleyebilmeye başlamışlardır. Bu noktadan itibaren kullanıcılar kendi çektikleri çeşitli videoları video paylaşım sitelerine yükleyip herkese açık bir şekilde sunabilmektedirler. Yüklenen videolar herkes tarafından görülüp haklarında yorum yapılabilmekte ve oy verilebilmektedir. Popülaritesi üzerine 2006 yılında Google tarafından satın alınan Youtube hala dünyada yaygın 72

kullanılan video paylaşım sitelerinden biridir. Google tarafından satın alındıktan sonra Google hizmetleriyle entegrasyonu artmış ve daha da popülerleşmiştir. 51 dilde yayın yapmaktadır. (en.wikipedia.org, 2012) Resim 2.15 Youtube dan bir sayfa Kaynak: (youtube.com, 2012) 2.2.4.7.3 Picasa Web Albums: Adres: https://picasaweb.google.com/home Picasa Web albümleri Google ın fotoğraf paylaşımı sitesidir. Google ın fotoğraf düzenleme ve imaj görüntüleme yazılımı olan Picasa nın internetteki uzantısı olarak hizmet vermekte olan bu site her Google kullanıcısnın fotoğraflarını siteye yükleyip paylaşmasına izin veren ve 1 gb boyuta kadar ücretsiz olarak hizmet veren bir servistir. (en.wikipedia.org, 2012) 73

Resim : 2.16 Picasa dan bir sayfa (Kaynak: picasaweb.google.com, 2012) 2.2.4.7.4 Daily Motion: Adres: www.dailymotion.com Daily Motion Paris, Fransa merkezli bir video paylaşım sitesidir. 2005 yılında kurulan site Mayıs 2011 itibariyle ayda 114 milyon ziyaretçiye hizmet vermekte ve 1.2 milyar videonun izlenmesini sağlamaktadır. (dailymotion.com, 2012) Kullanıcıların yüksek çözünürlükte ve kalitede videoları yükleme ve izleme olanağı da tanıyan bu site yerelleştirilmiş sürümleri sayesinde kullanıcılara daha iyi bir deneyim sunarken reklamcılar için de en iyi pazarlama fırsatlarını sunmaktadır. 74

Resim 2.17 Daily Motion dan bir sayfa Kaynak: (dailymotin.com, 2012) 2.2.4.8 Sosyal İmleme Siteleri: Sosyal işaretleme insanların internet ortamında işaretleme yapabildiği web tabanlı bir hizmettir. Sosyal işaretleme sayesinde kullanıcılar yararlı buldukları internet kaynaklarını herkesin görebildiği bir web sitesinde paylaşabilir, bu siteleri kendi kelimeleriyle etiketleyerek sınıflandırmalar yapabilirler. Sosyal işaretleme diğer bir ifadeyle sevilen web sitelerinin internet ortamında paylaşılmasıdır. Bir sosyal işaretleme sitesine üye olunduktan sonra sevilen URL diğer kullanıcılarla paylaşılır. 75

Kullanıcıların yoğun bir şekilde içerik eklediği bu sitelerdeki büyük miktardaki bilginin düzenli bir biçimde sunulması açısından etiketleme (folksonomi) önem teşkil eder. Kullanıcılar kendi ekledikleri ya da başkalarının eklediği bağlantıları uygun şekilde etiketler. Aynı zamanda bu sitelerde oylama sistemleri de bulunur. Daha çok ilgi çeken başlıklar daha çok oy alarak daha çok kişiye ulaşır. (en.wikipedia.org, 2012) Reddit, ve Digg en popüler sosyal imleme sitelerindendir. 2.2.4.9 Beslemeler: Web beslemesi/haber beslemesi web sitelerinin değişen içeriği kullanıcıya bildirmekte kullandıkları veri formatlarıdır. (en.wikipedia.org, 2012) Kullanıcılar web sayfalarında bulunan beslemelere kullandıkları programlar aracılığıyla abone olurlar. Bu araçlar belirli aralıklarla beslemeleri kontrol ederek kullanıcıları web sitelerindeki en güncel değişikliklerden haberdar eder. RSS ve Atom bunların en yaygın kullanılan besleme çeşitleridir. RSS'lerin kullanım faydaları şunlardır: (Emami, 2009: 98-99). 1. Web sitelerin ziyaretçi sayısında artışlar, 2. Bilgilerin tam metin şeklinde ve doğru kaynaklar ile okuyuculara verilmesi, 3. Bu şekilde bilgilenmede masraflar yok denilecek kadar az olması, 4. web site yöneticilerinin web sitelerini güncelletmek için bol miktarda zaman kazanmış olmaları, 5. Kullanıcıların istek ve ilgilerine onlar çeşitli web sitelere uğramadan haberlerin en kısa zamanda onlara gönderilmesi ve binlerce haber içerisinden 76

ilgilendikleri haberleri bulma zorluğu çekmemeleri. Böylece hem zaman ve hemde maliyet açısından kazanmış olmaları, 6. Web sitelerin en son haberleri web siteler açılmadan en kısa zamanda okuyuculara ulaşılması, 7. Bilgilendirmeyi artırmak için yöneticilerin daha fazla insan kaynaklarına gerek duymamaları, 8. Kullanıcılar kendi isteklerine göre bir RSS okuyucusuna üye olabilmesi ve o okuyucuya sunan şirketin veya organizasyonun haberlerinden yararlanabilirler, istedikleri zaman ise o üyeliği iptal edip haber almayabilirler, böylece müşteri kendisi haber alma veya almamaya karar verebilme imkânı bulmuş olur. 9. RSS yoluyla reklam veya spam gönderme imkânının olmaması, 10. RSS ler in kullanıcılarını dünyanın en son gelişmelerinden haberdar etmeleri. 2.2.4.10 Sanal Dünyalar Sanal dünya; gerçek hayatı taklit etmek, gerçek dünyanın en önemli yönlerini canlandırmak için tasarlanmış üç boyutlu bir bilgisayar ortamıdır. Sanal dünya, bireylerin kendi görsel simgeleri olan avatarları yolu ile birbirleri ve çevreleri ile etkileşim kurabildikleri simülasyonlu daimi sanal ortamlardır. Sanal dünyaların altı temel özelliği bulunmaktadır: (Book,2004:2) 1. Paylaşılan Alan: Kullanıcıların aynı anda ve aynı alanın parçası olmasına olanak verir. 2. Grafik Tabanlı Kullanıcı Arayüzü: Görsel araçlarla anlatılan dünyalar; 2D karikatür görüntülerden daha yoğun olarak 3D ortamlar tarzında değişen alanları tasvir. 3. Yakınlık: Etkileşim gerçek zamanlı olarak gerçekleşir. 77

4. Etkileşim: Kullanıcılara değiştirmek, geliştirmek, kurmak veya özelleştirilmiş içerik göndermek olanak sağlar. 5. Devamlılık: Bu tür dünyaların varlığı bireysel kullanıcıların giriş yapıp yapmadığına bakılmaksızın devam eder. 6. Sosyalleşme/Toplumsallaşma: Sanal dünyalar içerisinde loncalar, kulüpler, dernekler, ev arkadaşları ve komşular gibi sosyal grupların kurulmasına olanak ve teşvik sağlar. Sanal dünyaların en yaygınları Active Worlds (Aktif Dunyalar),There (Orada), Second Life (İkinci Yasam) gibi oyunlardır. Aynı şekilde EverQuest,Ultima Online, Lineage (Nesil), World of Warcraft gibi oyunlar da yaygın çok oyunculu rol oyunlarıdır. Sanal dünyalar ticari oyunlar dışında eğitim, politika ve askeri eğitim amaçlarıyla da kullanılmaktadır. (virtualworldsreview.com, 2012) Şekil 2.3 Sosyal Medya nın Genişliği Kaynak: (socialmediamagicuniversity.com, 2012) 78

2.2.5 Tanıtım ve Pazarlama Açısından Sosyal Medya 2.2.5.1 Pazarlamada Geleneksel Medyadan Sosyal Medyaya Geçiş 2000 li yıllarla birlikte gazete, dergi, radyo ve televizyon gibi geleneksel medya araçları özellikle pazarlama ve reklam alanlarında tüketiciler üzerindeki etkisini yitirmeye başlamış ve yeni iletişim teknolojileri ile internet yeni bir pazarlama ve reklam mecrası olarak giderek önem kazanmıştır. Biber e göre internetin bu alanda kullanılmasının sunduğu avantajlar şunlardır: (Biber, 2000: 29) - Geniş bir hedef kitleye kısa sürede ulaşabilme olanağı, - Hedef kitlenin işletme yada ürünle ilgili memnuniyet yada memnuniyetsizliğini kısa zamanda öğrenme olanağı, - Herhangi bir ürünle ilgili kullanım talimatını yada ürünle ilgili yeni gelişmeleri hedef kitleye ulaştırma olanağı, - Hedef kitleyi daha düşük masrafla ve daha kısa süre içinde eğitme ve bilgilendirme olanağı. 2010 lu yıllara gelindiğinde ise yaşamın vazgeçilmez bir parçası haline gelen yeni iletişim teknolojileri ve internet kapsamında sosyal medya en önemli mecra haline gelmiştir. Artık tüketiciler geleneksel medyadan çok çevrimiçi dünyada ve sosyal medya araçlarında vakit geçirmeye başlamışlardır. Bu yüzden pazarlama ve 79

tüketiciler açısından geleneksel medyadan sosyal medyaya geçiş süreci yaşanmaktadır. Geleneksel medyaya oranla daha ucuz, tek yönlülükten ziyade iki yönlü olan, bölümlenmiş hedef kitleye ulaşmada daha güçlü ve ölçülme kolaylığı nedeni ile her türlü iletişim faaliyeti geleneksel medyadan sosyal medyaya doğru kaymaya başlamıştır. Sosyal medyanın en önemli özellikleri anlık, gerçek zamanlı iletişim sağlaması ve küresel ölçekte multi-medya imkanlarını kullanarak işlev görmesidir. Günümüzde geleneksel medya ve sosyal medyayı beraber kullanan işletmelerin dışında sadece sosyal medya üzerinden iletişim faaliyetlerini yürüten işletmeler de vardır. Firmaların sosyal medyadan faydalanabileceği alanlar talep yaratma, arama motoru optimizasyonunu güçlendirme, müşteri ilişkilerini geliştirme, iş ortaklarıyla bağlantıyı koruma, araştırma ve geliştirme yapma, müşterileri yeni ürünler hakkında eğitme, müşterilerin görüşlerini doğrudan, filtresiz alma, çalışanların müşterilerle doğrudan konuşmasını sağlama, müşteri hizmeti ve desteği sağlama,çalışanlarla ilişki ve firmayı sanayide düşünsel lider olarak konumlandırmadır. (İyiler, 2009:3) 80

2.2.5.2 Sosyal Medya Pazarlaması Sosyal medya pazarlaması tüketicilerin hayatında önemli bir yer teşkil eden sosyal medya mecraları (bloglar, mikrobloglar, sosyal ağlar, forumlar vs.) üzerinden tanıtım ve satış faaliyetlerinin yürütülmesidir. (Türktaş.2011: 2) Sosyal medya pazarlaması, sosyal medya kullanıcılarını genelde zaman geçirdikleri ortamda yakalamayı amaçlar ve bu sayede sosyal medyada yer almayı yani kullanıcıların sizden bahsetmelerini hedefler.(dave, McKee, 2010) Tüketicilerin sosyal medyaya olan yoğun ilgisi şirketleri de harekete geçirmiş ve markalar artık tüketicileriyle sosyal medya mecralarında buluşmaya başlamıştır. Sosyal medya sayesinde markalar hayran topluluğunu büyüterek daha fazla kişiye ulaşabilmektedir. Hatta sosyal medyanın tüketiciler ile markaları birbirine daha önce hiç olmadığı kadar yakınlaştırdığı iddia edilmektedir. Buna göre sosyal medya; - Müşteri değeri oluşturmak için kullanılır - Ürün ve/ veya marka bilinirliğini arttırır. - Rakipleri ve trendleri görmek için takip edebilme imkanı sağlar. - Ürünlerin teşhiri için kullanılır. - Maliyet ve pazarlama amaçlarında daha fazla verimliliği arttırır. (Barnes, 2010: 8-10) 81

Sosyal medya, ayrıca, satış tutundurma, kriz yönetimi, müşteri hizmetleri, marka sadakati, özel öneri ve fırsatlar, gerçek zamanlı etkileşim ve online satış alanlarında da yararlılık sağlamaktadır. (WTM, 2010) şunlardır: Sosyal iletişim ağlarının pazarlama alanına en önemli diğer katkıları da - Ücretsiz hizmet sunmaları bütçenizi zorlamaz. o Markanızı takip eden kişileri daha yakından tanıma fırsatı yaratır. o Promosyon ve yeniliklerinizden bir tıklama ile tüm dünyayı haberdar edebilirsiniz. - Websitenize gelen ziyaretçi sayısını arttırmaktadır. o SEO (Seach Engine Optimizaton) da websitenizin ve markanızın ön plana çıkmasını sağlar. (Bozatlı:2010: 8) Sosyal medyanın başlıca iki işlevi vardır. Bunlar şirketlerin müşterileri ile irtibat kurmasını ve müşterilerin birbirleriyle bağlantı kurmasını sağlamaktır. Sosyal medya pazarlamasında asıl önemli olan hem büyük bir fırsat hem de büyük bir risk taşıyan ikinci işlev yani müşterilerin birbirleriyle iletişim kurmasıdır. Çünkü geleneksel pazarda memnuniyetsiz bir müşteri memnuniyetsizliğini 10 kişiye anlatırken sosyal medya çağında aynı müşterinin bu memnuniyetsizliğini 10 milyon insanla paylaşma imkanı vardır. (Mangold, Faulds: 2012) Bu noktada, sosyal medyayı pazarlama açısından bu kadar önemli kılan unsur ağızdan ağıza iletişim (Word of mouth) dir. Ağızdan ağıza iletişim, kısaca, tüketicilerin mal ve hizmetlerle ilgili olarak deneme ya da satın alma süreci sonucunda edindikleri deneyimleri birbirlerine aktarmasıdır. (Özgüven, 2010, 103) Sosyal medya ağızdan ağıza iletişimin etkisini katlayarak büyüten bir 82

ortamdır. Sosyal medyada mesaj kartopu gibi ya da dalga etkisiyle tüketiciden tüketiciye geçerek giderek daha geniş bir kitleye ulaşır. Ancak ağızdan ağıza iletişimin en önemli özelliği negatif yorumların pozitif yorumlara göre çok daha hızlı yayılmasıdır. Müşteriler artık hem bilgilenme, araştırma sürecinde hem de satın alma sürecinde sosyal medyayı yoğun olarak kullanmakta ve alınması söz konusu olan ürün ya da hizmet ile ilgili aynı sosyal medya aracında buluştukları diğer insanlarla iletişime geçerek fikir sahibi olmaktadırlar. Başkalarının deneyimlerinin paylaşılmasına olanak sağlayan sosyal medya pazarlaması aynı zamanda geleneksel pazarlama yöntemlerine ve reklama göre çok daha güvenilir bir yöntem olarak değerlendirilmektedir. The Nielson Company tarafından 2009 yılının Nisan ayında yapılan bir araştırmaya göre ankete katılan kişilerin % 90 ı tanıdıkları kişilerin önerilerine güvenmektedir. Bu rakamı % 70 ile internette yer alan müşteri görüşleri izlemektedir. Bu anlamda, sosyal medya etkinliğine karşılık gelen % 70 son derece yüksek bir orandır. (blog.nielsen.com/2012) 2.2.6 Sosyal Medya ve Turizm Son yıllarda internet yaşamın her alanında olduğu gibi turizm alanında da en fazla öne çıkan iletişim aracı olmuştur. 83

Henüz 2007 yılında Country Brand Index (CBI Ülke Marka Endeksi) araştırması turizm destinasyonları hakkında en önemli bilgi toplama aracının % 67 gibi bir oranla internet olduğunu ortaya koymuştur. (futurebrand.com, 2012) Turizm alanında önde gelen danışmanlık şirketlerinden PhoCusWright ın 2009 yılında yaptığı bir araştırmaya göre interneti kullanan 10 turistten 9 u turistik ürün ve hizmetler hakkında internet yorumlarını okumakta ve bu yorumlara dayanarak karar almaktadır. (PhoCusWright, 2009) Milano ya göre bu tür bir seyahat deneyiminde şu üç aşama söz konusudur: (Milano, 2010 : 47-48) - Seyahat öncesi deneyim: Seyahat etmeden önce diğer insanların seyahat tecrübelerine dayanan deneyimler - Seyahat esnasındaki deneyim: günümüzde özellikle artan mobil uygulamalar ile gerçek-zamanlı deneyimler - Seyahat sonrası deneyim: yorumlar, deneyimler ve duyguların paylaşıldığı deneyimler Günümüzde TripAdvisor, WAYN, Tripwolf, Travelblog, Trivago gibi bilinen seyahat ve turizm siteleri bu üç deneyim türü üzerinden faaliyet göstermektedir. İngiltere WTM 2010 Sektör raporunda açıklandığına göre seyahat ve turizm alanında gelişmiş ekonomilerde tüm satışlar içerisinde internet satışlarının oranı % 37 iken gelişmekte olan ekonomilerde bu oran % 10 dur. (WTM, 2010) 84

Aynı raporda sosyal medyanın seyahat ve turizm alanındaki etkisi de araştırılarak ortaya konulmuştur. (WTM, 2010) Buna göre sektörde sosyal medya araçları arama ve tıklama başına ödeme gibi internet imkânlarının bile önüne geçmiştir. Sektördeki pazarlama araçları 1 en önemli, 5 en önemsiz olmak üzere puanlandığında sosyal medya 2.4 ile en önemli pazarlama aracı olmuştur. Bloglar ve müşteri görüşleri 2.9 ile 2. sırada, mobil uygulamalar 3.2 ile 3. sırada, tıklama başına ödeme 3.2 ile 4. sırada, video ve içerik ise 3.3 puanla son sırada yer almıştır. Sektörün neredeyse yarısı (% 48) 2016 da sosyal medyanın tıklama başına ödeme reklamcılığından 1 daha önemli olacağını, % 37 si öneminin artacağını ama tıklama başına ödeme reklamcılığın gerisinde kalacağını, yalnızca % 15 i sosyal medyanın popülerliğinin en üst noktasında olduğunu ve giderek azalacağını söylemektedir. Sektörün toplam yarısı sosyal medyayı bir gelir kaynağı olarak görmekte ya da gelecekte böyle olacağını düşünmektedir. Bu oranlar sırasıyla % 22 ve % 27 dir. Birleşik Krallık ta tatile çıkacak kişilerin % 40 ı tatil ile ilgili yaptıkları araştırmada sosyal medyayı kullanmakta, % 89 u sosyal medyayı olumlu bir deneyim olarak görmektedir. (WTM, 2010) Sosyal medyada araştırma yaptıktan sonra tatil planları ile değişikliğe giden kişiler de vardır. Araştırmaya katılan kişilerden % 33 otelini, % 10 tatil yerini, % 8 1 Reklamverenin reklamı yayıncınını sitesi her tıklandığında, reklamverenin yayıncıya belirli bir miktar ödeme yaptığı reklamcılık modeli. 85

seyahat acentesi veya tur operatörünü, % 7 si tatil yapacağı ülkeyi, % 5 i havayolu şirketini değiştirmiştir. (WTM, 2010) Yapılan bir başka araştırmaya göre seyahat şirketlerinin neredeyse 2/3 ü önümüzdeki yıl sosyal medya pazarlaması bütçelerini arttırmayı planlamaktadır çünkü seyahatlerini internet üzerinden planlayan kişilerin %40 ı destinasyon seçimleri için sosyal ağ sitelerini ziyaret etmektedir. Bunların % 87 si paylaşılan görüşlerin otel seçimlerini, %84 ü seyahat biçimini, %78 i de akşam yemeği seçeneklerini etkilediğini ifade etmiştir. Aynı araştırmaya göre müşterilerin %70 i online tavsiyelere güvenirken reklamlara güvenenlerin oranı yalnızca %14 tür. (stikkymedia.com, 2012) Buna göre, seyahat planlama ve bilgilendirme hizmetleri ile pazarlama ve tanıtım faaliyetlerinde internet sitelerinin, arama motorlarının, mobil uygulamaların ve sosyal medyanın rolü giderek artmaktadır. Turistler artık seyahatleri hakkındaki araştırmayı internetten yapmakta, uçuşlarını ve otellerini internetten ayarlamakta ve tatilde deneyimlediklerini paylaşıp tartışmaktadır. Turizm alanındaki Web 2.0 uygulamaları Travel 2.0 olarak adlandırılmaktadır. Travel 2.0 Web 2.0 ın doğal bir sonucudur. (oreilly.com, 2005) Bu kavram ilk kez PhoCusWright başkanı ve CEO su Philip C. Wolf tarafından 2006 yılında kullanılmıştır ve ilkeleri şu şekilde belirlenmiştir: 1. Verilerde, fiyatlamada, içerikte ve imgelemde şeffaflık 2. Kullanıcılar arasında işbirliği 3. Temel, geleneksel işlemlerin kolaylaşması 4. Hız 5. Tahmine dayalı bilgi 86

Travel 2.0 a örnek bazı siteler şunlardır: (imediaconnection.com, 2012) 1. Seyahat işlemleri yayımcıları (CheapFlights, Travelzoo, SmarterTravel, Fare Compare) 2. Seyahat gözden geçirme siteleri (TripAdvisor) 3. Online seyahat toplulukları (Igougo, TripMates, TravelPod, RealTravel, Gusto, TravBuddy, TripConnect, etc) 4. Meta-arama siteleri (Kayak, Mobissimo, Yahoo Farechase, SideStep, Travelgrove) Travel 2.0 ın sunduğu ayrıcalıklar şunlardır: şansı 1. Seyahat edeceklere seyahat planlama sürecinde daha erken ulaşma 2. Seyahat edecekler yeni siteler aradıkça daha fazla bölümlenme. Yalnızca 3 siteden seyahat edeceklerin %50 sine ulaşmak mümkün olmayacak. 3. Seyahat edeceklere doğrudan erişim. Online seyahat acentalarının yerini alan yeni siteler doğrudan reklamcıların web sitelerine bağlantı sunar.) Grossman a göre Travel 2.0 kullanıcıların güçlendirilmesinin ve seyahat edeceklerin diğer okuyucularla paylaşmak üzere online içerik yaratmasının teşvik edilmesini sağlar.(usatoday.com, 2012) Turizm 2.0 da bu bağlamda kullanılan bir terimdir. Aynı şekilde, turizm 0.0 ve Turizm 1.1 kavramları da tanımlanmıştır. Buna göre, internet öncesi dönemde sanayi toplumunun tipik turizm türü kitle turizmidir. Bu model Turizm 0.0 olarak adlandırılmaktadır. 87

Bilgi toplumunun ortaya çıkmasıyla birlikte farklı, daha esnek ve müşteri odaklı bir turizm modeli ortaya çıkmıştır. İnternet in en önemli iletişim aracı haline geldiği bilgi toplumunun bu turizm modeli ise Web 1.0 ile paralel olarak Turizm 1.0 şeklinde adlandırılmaktadır. Turizm 0.0 ve Turizm 1.0 ın destinasyonların ve teşebbüslerin bilgi ekonomisine uyumlanmasını engelleyen bazı sınırlılıkları vardır: Turizm 2.0, Web 2.0 ın tanımından uyarlamayla şöyle yapılmaktadır: Turizm 2.0 turizm ve eğlence endüstrisindeki iş devrimidir ve yeni turist ekosisteminin kurallarını anlamaya yönelik çabaları içerir. Bu kuralların en önemlileri şunlardır: Daha üretken olmak, daha fazla insanın ve işin katılımını sağlamak amacıyla ağ etkilerini kontrol edecek işler ve destinasyonlar inşa etmek. (eduwilliam.com, 2012) Turizm 2.0 modelinin taşıması gereken özellikler şunlardır: - Turizm sektörüne bir bütün olarak atıf yapmalıdır. Bu nedenle değerler zincirindeki tüm unsurlar göz önüne alınmalıdır. Amaç işin ve destinasyonların üretkenliğinin bilgi odaklı gelişimidir. - Bu unsurlar üretkenliği doğrudan ya da dolaylı olarak etkilemeli, ağlar sistemi etrafında ilişki kurabilecekleri ortak bir platforma (web) taşımalıdır. - Bilgi ve aktarımı üyelerinin katkılarıyla gelişen ve organize olan ağın itici gücü olmalıdır. 88

- Tablo 2.3. Turizm 0.0, Turizm 1.0 ve Turizm 2.0 Turizm 0.0 Turizm 1.0 Turizm 2.0 Örgütlenme Biçimi Dikey entegre IS (Information Sciety - Enformasyon Toplumu) KS (Knowlegdge Society Bilgi Toplumu) Öneri Biçimi Standart Bireysel Bireysel Esnek olmayan Esnek Esnek Kitle Bölümlendirilmiş Bölümlendirilmiş ( Elektronik Bağlantısız Kısmen bağlı Yüksek oranda Turizmin Etkisi (Kayıtsız) (geçici) bağlı(web platform sayesinde) Müşteriye Düşük Orta/Yüksek Yüksek Oryantasyon (kullanıcı- (kullanıcı pasif (Kullanıcı aktif kayıtsız) tek yönlü çift yönlü yönetim) yönetim sabit iletişim) Destinayona Düşük (Bir Orta/Yüksek Sürekli ve esnek Oryantasyon defaya mahsus (Statik ve bir entegrasyon hizmetlerle defaya mahsus firmalar ve sınırlı) entegrasyonlar yerliler ağın firmalar ve oluşturulmasında yerliler pasif ) aktif Kaynak: eduwilliam.com 89

Şekil 2.4: Turizm 2.0: Bilgi Tabanlı Turizm Ekosistemi Kaynak: (eduwilliam.com, 2012) Path a göre artık tatilini ulaşımdan konaklamaya bütünüyle para vererek tutulan bir uzmana ayarlatma ve onun aracılığıyla satın alma devri geride kalmış bir turizm 1.0 geleneğidir. Turizm 2.0 da kişi tamamen kendi deneyimini yaratır. qquitealone.com, 2012) Tourism 2.0 da yeni olan özellikler şunlardır: (slideshare.net, 2012) - Güven, kullanıcı yönlendirme ve gözden geçirme - Bireycilik ve bireysellik - Yer değil etkinlik - Kişisel yayımcılık ve seyahat blogları - Destekçiler bulma ve onlarla birlikte çalışma - Tüm yeni Web 2.0 olanaklarından yararlanma 90

- Google Maps Tourism 1.0 yalnızca belirli bilgilere erişme, bazı resimlere bakabilme, video izleyebilme, resmi haberleri okuma, bir destinasyonu tanıma, etkinliklerden haberdar olma, seyahat planlama, şirket mesajını okuma ve otel rezervasyonu yapma imkanı sunarken Tourism 2.0 ile zenginleştirilmiş bir internet deneyimi yaşamak mümkündür: - Seyahat planlama - Fotoğraf paylaşma - İnsanlardan tavsiyeler ve ipuçları alma - Tavsiyelerde bulunma - Video paylaşma - Seyahat hakkında blog yazma - Gidilecek yerlerin gerçek fotoğraflarını görme - Blogları okuma - Çeşitli videolar izleme - Şirketin internet sitesini inceleme - Facebook ta seyahat gruplarına katılma - Farklı etkinliklerden haberdar olma - Destinasyon hakkındaki haberlere ulaşma - Mobil rehberlik hizmet alma - Otel rezervasyonu yapma - Ürünlerle ilgili değerlendirmeleri okuma - Ürünlerle ilgili değerlendirmeler yapma. 91

Tourism 1.0 da geleneksel olarak yalnızca kurumsal internet sitesi yer alırken Tourism 2.0 da kurumsal websitesi yanında çeşitlilik artmıştır: Slideshare da slayt paylaşımı, Myspace de arkadaşlar, Flicker da fotoğraf, blogta haber, Youtube da video, Facebook ta gruplar, Upcoming de etkinlikler, DIGG de haberler, Technorati de blog arama, itunes da podcastler Tourism 2.0 deneyimi sayesinde insanlar, -Arama yapmalarına gerek kalmadan marka ya da ürünlere ulaşabilecekler - Kendi sosyal ağlarında sizinle etkileşime geçecektir. -Geri bildirim ve tavsiyede bulunacak, bir ürünü ve destinasyonu geliştirmeye yardımcı olacaktır -Kendilerini sunduklarınıza daha yakın hissedecek ve daha fazla güven duyacaklardır. -Herhangi bir ücret ödemenize gerek kalmadan reklamınızı yapacaklardır. (slideshare.net, 2012) Turizm 1.0 dan Turizm 2.0 uygulamalarına geçilmesi sektöre önemli ölçüde hareketlilik getirmiştir. bu uygulamalar sayesinde turistler turistik marka ve ürünlere çok daha kolay erişebilecek ve sektöre sundukları geri bildirim sayesinde daha kaliteli hizmet alma fırsatı yakalayacaklardır. Çalışmanın sosyal medya başlıklı bu bölümünde başlıca sosyal medya kavramı ele alınmıştır. Çerçeve, sosyal medyanın tanımı, tarihi gelişimi, özellikleri ve geleneksel medyadan farkları olarak çizilmiştir. Kavram ele alınırken temeli oluşturan Web 1.0 ve Web 2.0 uygulamalarına da değinilmiştir. Bloglar, sosyal ağlar, mikrobloglar, wikiler, podcastler, forumlar, içerik/medya paylaşım toplulukları, sosyal imleme siteleri, beslemeler ve sanal düünyalardan oluşan sosyal medya araçları tek tek tanıtılmıştır. Araçlarda öne çıkan web sayfaları da tanıtılmaya 92

çalışılmıştır. Ayrıca, sosyal medya turizm tanıtımı ve pazarlaması açısından da ele alınmış ve Travel 2.0 ile Turizm 2.0 kavramlarına değinilmiştir. 93

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI UYGULAMALARININ İNCELENMESİ 3. SOSYAL MEDYADA DESTİNASYON TANITIMI UYGULAMALARININ İNCELENMESİ 3.1 AMAÇ VE YÖNTEM Çalışmanın bu bölümünde turizm alanında ülkemize rakip olan ülkelerin turizm tanıtımlarında sosyal medya olanaklarını nasıl kullandığı incelenecektir. İncelenecek ülkeler Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü verilerine göre turist varışları sıralamasında ilk 10 da yer alan ülkeler olarak belirlenmiştir. Buna göre Türkiye dışında listede yer alan Fransa, ABD, Çin, İspanya, İtalya, İngiltere, Almanya, Malezya ve Meksika araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı, söz konusu ülkelerin resmi turizm tanıtımlarını yaparken sosyal medyayı ve son teknoloji olanaklarını kullanıp kullanmadıklarının tespit edilerek kullanıyorlarsa bu mecralarda ne şekilde yer aldıklarının, sosyal medya ve son teknolojinin olanaklarından nasıl yararlandıklarını ortaya koymak ve buradan hareketle ülkemizin destinasyon tanıtımı/pazarlaması alanında sosyal medyayı ve teknolojik yenilikleri nasıl kullanabileceğine ilişkin öneriler getirmektir. 94

Tablo 3.1 Uluslararası Turist Varışları Dünya Sıralaması 2 Ülkeler 2010 (milyon kişi) 1 Fransa 76,8 2 ABD 59,7 3 Çin 55,7 4 İspanya 52,7 5 İtalya 43,6 6 İngiltere 28,1 7 Türkiye 27,0 8 Almanya 26,9 9 Malezya 24,6 10 Meksika 22,4 Kaynak: UNWTO Barometre Ağustos 2011 Araştırmada kullanılan başlıca yöntem içerik analizidir. Örneklemi oluşturan ülkelerin turizm tanıtımında sosyal medya kullanımlarına ilişkin örnek olay analizleri yapılacaktır. Bunun için söz konusu ülkelerin yer aldıkları sosyal medya araçları 20.12.2011 31.01.2012 tarihleri arasında izlenmiştir. 3.2 RAKİP ÜLKELERİN DESTİNASYON TANITIMLARINDA/PAZARLAMALARINDA SOSYAL MEDYA KULLANIMI 3.2.1 FRANSA ÖRNEĞİ 2 2011 yılı sıralaması henüz açıklanmamıştır. 95

Fransa Turizmi Geliştirme Ajansı (French Tourism Development Agency) Facebook, Twitter, Youtube, Daily Motion, Flickr ve Picasa mecralarında yer almaktadır. Ajansın resmi internet sitesi www.rendezvousenfrance.com da tüm bu mecralara bağlantı verilmektedir. 3.2.1.1 Facebook ta Fransa 3 Fransa Facebook ta Rendezvous en France (Fransa da Buluşma) adıyla yer almaktadır. 31.01.2012 itibariyle 3.255 hayranı vardır. 188 kişinin sayfa hakkında konuştuğu belirtilmektedir. Kendisi de Paris for you, France Guide, Paris Tourisme, Turismo de Franca gibi 26 sayfayı beğenmektedir. 4 Sayfanın karşılama bölümünde Fans of France? Welcome! başlığıyla bir harita yerleştirilmiştir ve sayfayı ziyaret edenlerin harita üzerinde kendi ülkelerine tıklayarak kendi ülkelerindeki Fransa yı sevenler topluluğuna katılmaya, Fransa deneyimlerini paylaşmaya ve Fransa seyahati hakkında ipuçları vermeye davet edilmektedir. 3 (http://www.facebook.com/rdv.en.france) 4 Beğen, Facebook'ta olumlu görüş bildirmenin veya ilginizi çeken konularla ilişki kurmanın bir yoludur. 96

Resim 3.1 Fransa nın Facebook sayfası Kaynak: (facebook.com, 2012) Sayfa Duvarı ve Sloganlar Sayfanın duvarı incelendiğinde duvarın aktif olarak kullanıldığı, kullanıcı tarafından Rendezvous en France adıyla günde yaklaşık 3-4 ileti girildiği görülmektedir. Bu iletiler çoğunlukla tanıtım ve pazarlama amaçlı kısa metinlerdir: Envie d'évasion lointaine? Découvrez avec nous les départements et territoires d'outre-mer français:quelques rayons de soleil du bout du monde au coeur de l'hiver! (25.01.2012) (Uzaklara kaçmak ister misiniz? Denizaşırı Fransız topraklarını bizimle keşfedin. Dünyanın öbür ucunda kış ortasında güneşi tadın!) İletilerde çok sayıda bağlantı, fotoğraf, video ve albüm de kullanılmıştır. Fransa nın tanıtımına yönelik başka sitelere ve sayfalara bağlantılar verilmiştir: 97

Vous aimez la Bourgogne? L'Association des Climats du Vignoble de Bourgogne est candidate au Patrimoine Mondial de l'unesco. Venez les soutenir sur leur page dédiée! (24.01.2012) (Bourgogne yi sever misiniz? Bourgogne bağları UNESCO Dünya Miras Listesine aday. Gelin onlara kendi sayfalarında destek verin!) Etkinlikler Sayfada yaklaşan etkinlikleri haber veren iletiler de bulunmaktadır: Cette semaine, rendez-vous à Samoëns: la station vous invite à une découverte oenologique après une bonne descente! Ateliers gourmands, dégustations et soirées gastronomiques au programme! Attention, couvrez-vous, températures négatives toute la semaine à Samoëns! http://ow.ly/8uzgs (16.01.2012) (Bu hafta sonu Samoens te buluşalım. Samoens bizi şarabı keşfetmeye çağırıyor. Gurme atölyeleri, tadımlar ve akşam yemekleri Dikkat! Sıcaklıklar sıfırın altında. Sıkı giyinin!) L'agenda du WE en France : - le début de la semaine vigneronne à Samoens, pour combiner glisse et... dégustation (avec modération!) - le Polo Masters Tour qui débute à Val d'isère - le festival international du court-métrage à Clermont-Ferrand, jusqu'au 4 février - le carnaval de Pointe-à-Pitre et toujours... shopping by Paris et ses dizaines de bons plans pour combiner séjour dans la capitale et fièvre acheteuse! Excellent WE à nos 3182 fans, merci de votre fidélité! (13.01.2012) (Fransa da haftasonu gündemi: - Samoens te kayak ve şarap tadımı - Isere Vadisinde Polo Turnuvası 98

- 4 Şubat a kadar sürecek olan kısa metraj film festivali - Pointe-a-Pitre Karnavalı - ve Paris te alışveriş ateşini ve başkent gezisini biraraya getirmenin en güzel planı 3182 takipçimiz için harika bir haftasonu Sadakatiniz için teşekkür ederiz.) Tatil Önerileri Sayfada yaklaşan önemli günlere ilişkin öneriler de yer almaktadır. Örneğin 26 Aralık 2011 tarihinde Yılbaşını Fransa da geçirmek mi? Saint-Sylvestre harika bir fikir! iletisi girilmiş ve ileti fotoğraflarla desteklenmiştir. Yarışmalar Sayfada yarışmalar ve oylamalar gibi çok sayıda interaktif uygulama da yer almaktadır. Bunlardan bazıları ödül de içermektedir: Qu'avez-vous prévu le WE prochain? Et si vous gagniez un séjour sur la Côte d'azur? Déjà quelques 30 plages privées ont ouvert leurs portes... suivez le lien pour passer une nuit dans un 5 étoiles et déjeuner sur la plage! (25.01.2012) (Haftasonu için planınız var mı? Cote D Azur a bir seyahat kazansanız? 30 muhteşem plaj açıldı bile Beş yıldızlı otelde konaklama ve kahvaltı için linki tıklayın.) Plus qu'une semaine pour élire la reine du prochain carnaval de Nice, "Roi du Sport" qui débute le 17 février. A vos votes! A gagner: un séjour pour 2 au Négresco, un dîner spectacle et 4 places en tribune pour une bataille de fleurs! (23.01.2012) (17 Şubat ta başlayacak olan Nice Karnavalı nın kraliçesini seçmek için son bir hafta! Sandık başına! İki kişilik Negresco tatili, gösteri eşliğinde bir akşam yemeği ve Çiçek Savaşı için tribünde dört kişilik yer ) 99

Fotoğraf Paylaşımı Sayfada başka kullanıcılar tarafından kendilerinin çektiği Fransa fotoğrafları paylaşılmıştır. Hatta sayfada bir hayran fotoğrafları albümü bulunmaktadır ve bu albüm sürekli güncellenmektedir. Söz konusu albümün oluşturulması da site yönetiminin etkisiyle gerçekleşmiştir. Sayfayı ziyaret edenler Fransa tatillerinde çektikleri fotoğrafları paylaşmaya davet edilmişlerdir ve albüm bunun üzerine oluşturulmuştur. Rendezvous en France bu fotoğrafları beğenmiş ve bazılarına yorumlar yapmıştır. Örneğin 24 Ocak 2012 tarihinde Yann Renou tarafından sitede paylaşılan bir Normandiya fotoğrafına Rendezvous en France Şairane! yorumunu yapmıştır. Ayrıca gönderilen fotoğraflar için birkaç kez teşekkür iletisi yazılmıştır. Fransa nın dünyaca ünlü isimleri ve markaları da sayfada yerini almaktadır: Il était une fois... Gabrielle Chanel dite Coco Chanel, l'incarnation de l'élégance française. Aujourd'hui Karl Lagerfeld est aux commandes de la célèbre maison de la rue Cambon. Fans de mode et de haute-couture, redécouvrez son histoire.. (20.01.2012) (Bir varmış bir yokmuş, Fransız zarafetinin vücut bulmuş hali Coco Chanel olarak adlandırılan Gabrielle Chanel adında biri varmış Günümüzde, Cambon sokağındaki ünlü moda evini Karl Lagerfeld yönetmeketedir. Moda ve haute Couture severler, gelin bu moda devinin hikâyesini birlikte keşfedelim ) Turizm Çeşitliliği Sayfada turizm çeşitliliği de vurgulanmaktadır. Kış turizmi, spa&wellness, gastronomi ve alışveriş gibi turizm türleri ile ilgili tanıtıma yönelik paylaşımlar, resimler ve videolar kullanılmaktadır. Hatta bu turizm çeşitlerine yönelik olarak öneriler verilmekte, belirli bölgelerde bulunan oteller hakkında bilgi verilmektedir: 100

... chutes de neige attendues en montagne cette semaine, c'est le bon moment pour partir! (15.01.2012) (Bu hafta dağlık bölgelerde kar yağışı beklenmekte, gitmek ve görmek için en uygun zaman!) Sayfada Fransa nın ünlü yemeklerinin nasıl yapıldığını anlatan videolar da paylaşılmıştır. Rendezvous en France sayfayı ziyaret edenlerin gönderdikleri iletilerin altına yorumlar yapmış ve yapılan yorumlara cevap vermiştir. Sayfanın fotoğraf ve video bölümleri de aktif şekilde kullanılmaktadır. Bu bölümlerde çok sayıda fotoğraf ve video yer almaktadır. Sayfanın sorular ve etkinlikler bölümleri de etkin şekilde kullanılmaktadır: Sports d'hiver en vue? Dites-nous quel est votre profil skieur! (Kış sporları markajda Kayakçı profilinizin kim olduğunu söyleyin ) Découvrez dans notre onglet Youtube les 6 clips de la campagne Montagne hiver, et votez pour votre clip préféré! (Kış sporlarıyla ilgili Youtube da bulunan 6 videomuzu izleyin ve en beğendiğinizi seçin.) Sayfada zaman zaman fotoğraf quizleri yapılmaktadır. Sayfaya bir fotoğraf konularak bu fotoğrafın Fransa nın hangi bölgesi olduğu gibi sorular sorulmakta ve doğru cevap veren ilk kişiye fincan, USB anahtarlık gibi ödüller verilmektedir. 101

Fransa tarihi ile ilgili bilgiler de sayfada paylaşılmaktadır. Dijital Tanıtım Fransa nın dijital tanıtıma da ağırlık verdiği ve Facebook sayfasında dijital uygulamalar ile ilgili bilgilere ve bağlantılara da yer verdiği görülmektedir: Bienvenue dans l'appli mobile du tourisme français! 3 000 monuments et sites partout en France... une appli incontournable, à télécharger sur l'app Store! (19.01.2011) (Fransa turizmi mobil uygulamalarına hoş geldiniz! Fransa dan 3000 eser Mutlaka edinmeniz gereken bir uygulama. Apple Store dan indirebilirsiniz! Le guide des applis mobiles sur paris: parisapps.paris.fr Pour vous permettre de faire le tri plus vite et de façon plus efficace dans toutes les applis qui existent sur Paris, ParisApps vous propose une sélection de celles qui sont les plus pertinentes et les plus utiles. (10.01.2012) (Paris te mobil uygulamalar rehberi: parisapps.paris.fr Paris konusunda var olan uygulamaları en hızlı ve etkili biçimde bulmanıza olanak sağlayan ParisApp sizlere en tutulan ve en faydalı olanları anında arar ve bulur.) Sayfada Twitter ve Youtube sayfalarına da bağlantı verilmektedir. 102

3.2.1.2 Twitter da Fransa 5 Rendezvous en France ın Twitter da 31.01.2012 tarihi itibariyle 2.342 takipçisi vardır. Kendisi de Paris, Disneyland Paris, Infotourism, France Guide, Air France gibi turizmle bağlantılı siteleri, seyahat ve sosyal medya bloggerlarını takip etmektedir. Takip ettiği toplam 108 kişi ya da kurum vardır. 31.01.2012 itibariyle toplam 5.145 tweet i bulunmaktadır. Sayfa 106 kullanıcı tarafından listelenmiştir. Rendezvous en France ın tweet leri incelendiğinde Twitter ı genel anlamda Facebook ile paralel olarak kullandığı görülmektedir. Aynı yorumlar her iki sosyal medya mecrasında da yer almaktadır. Bunun dışında mecra, sık olmamakla birlikte takipçilerle diyaloğa girmek için de kullanılmaktadır. Bunlar genellikle yeni takipçilere hoş geldin demek ve sorularla ilgili bilgi vermek amacıyla girilen diyaloglardır: Bienvenue, merci de nous suivre!@interfaceparis @LBLaurence @Creative_Paris @JoseeSchouten @Brigittaaaaaaa @mongrandbo @enprovence_eng (09.01.2012) (Hoşgeldiniz ve takip ettiğiniz için teşekkürler!) @christophetavla Merci bcp pour l'info... mais que représente l'impression? (17.01.2012) (Bilgi için çok teşekkür ederim. Bu izlenim neyi temsil ediyor?) 5 (https://twitter.com/#!/rvenfrance) 103

Resim 3.2 Fransa nın Twitter Sayfası Kaynak: (twitter.com, 2012) 3.2.1.3 Youtube da Fransa 6 Rendezvous en France, 14 Haziran 2011 tarihinden beri Youtube da yer almaktadır. Sayfaya söz konusu tarihten bu yana toplam 18 video yüklenmiştir. Bu videoları 1.786 kişi izlemiştir ve sayfanın 29 üyesi vardır. Rendezvous en France ın Youtube u bir video içerik sağlayıcısı olarak kullandığı görülmektedir. 18 videodan 14 ü resmi tanıtım videolarıdır. Diğer 4 videodan 2 si Fransız yemeklerinin yapımını anlatan videolardır. 6 (http://www.youtube.com/user/rendezvousenfrance?feature=mhum) 104

Videolar turizm çeşitliliğini de vurgulamaktadır. Genel tanıtım filmlerinin yanı sıra kültür, kış turizmi, gece hayatı gibi temalı videolar da yer almaktadır. Videoların izlenme sayıları 8 ile 631 arasında değişmektedir. Sayfada Fransa ile ilgili çeşitli 22 dosya da favori olarak paylaşılmaktadır. Resim 3.3 Fransa nın Youtube Sayfası Kaynak: (youtube.com, 2012) 3.2.1.4 Dailymotion da Fransa 7 Rendezvous en France Dailymotion da toplam 16 video paylaşmıştır. Bu videolar Youtube da yer alan videolardır. Bunlardan 7 tanesi favori olarak gösterilmiştir. 5 tane de abonelik bulunmaktadır. Videoları toplam 723 kişi izlemiştir. 7 (http://www.dailymotion.com/user/rendez-vous_en_france/1#hp-h-8) 105

Resim 3.4 Fransa nın Daily Motion Sayfası Kaynak: (dailymotion.com, 2012) 3.2.1.5 Flickr da Fransa 8 Fransa Flickr da 2011 yılının Haziran ayından beri faaliyet göstermektedir. Sayfaya toplam 4 albüm yüklenmiştir ve bu albümlerde toplam 36 fotoğraf ve 2 video bulunmaktadır. Albümler; Noel, Martinique (Karayiplerde bulunan Fransa'nın denizaşırı illerinden biri), Tahiti (Fransız polinezyası) ve kış turizmi konuludur. 8 (http://www.flickr.com/photos/rendez-vous_en_france/) 106

Resim 3.5 Fransa nın Flickr Sayfası Kaynak: (flickr.com, 2012) 3.2.1.6 Picasa da 9 Fransa 10 Sayfada yalnızca Flicker da bulunan albümler ve fotoğraflar bulunmaktadır. Sayfanın Caroline Valbrun adlı bir kişi tarafından açıldığı görülmektedir. Mobil Tanıtım Fransa dijital tanıtıma da başlamıştır ve France Guide uygulaması ile apple 11 üzerinden hizmet vermektedir. Ücretsiz olarak yüklenebilen uygulamanın son güncellenme tarihi 23 Kasım 2011 dir. İngilizce, Fransızca, Almanca, İspanyolca ve 9 Fotoğraflarınızı düzenleme, transfer etme ve paylaşma sitesidir. 10 (https://picasaweb.google.com/103863279855917298821) 11 1 Nisan 1976 tarihinde Steve Jobs, Steve Wozniak ve Ronald Wayne tarafından kurulmuş olan bilgisayar firmasıdır. 107

İtalyanca dillerindeki uygulama 1.2 versiyonudur ve 4.5 megabayt yer kaplamaktadır. Uygulama ile Fransa da yürürken anıtlara ve tarihi eserlere yaklaşıldığında bir uyarı sinyali verilmektedir ve sinyal ile birlikte anıt ya da eser hakkındaki bilgiler ekrana taşınmaktadır. Üstelik uygulamayı kullanabilmek için internet bağlantısına ihtiyaç duyulmamaktadır. Resim 3.6 Fransa nın Mobil Tanıtım Uygulaması Kaynak:( rendezvousenfrance.com, 2012) Fransa nın sosyal medya araçlarını kullanımı incelendiğinde Facebook ve Twitter ı yoğun, etkin ve interaktif biçimde kullandığı; video ve fotoğraf paylaşım siteleri olan diğer mecraları daha az kullandığı görülmektedir. 108

3.2.2 ABD ÖRNEĞİ Kamu-özel sektör işbirliği sonucunda 2010 yılında oluşturulan Brand USA, eski adıyla Seyahat Tanıtımı Kurumu (the Corporation for Travel Promotion), dünyanın her köşesinden turistleri ABD ye çekmek amacıyla faaliyet göstermektedir. Resmi internet adresi www.discoveramerica.com dur. Kurum Facebook ve Twitter da faaliyet göstermektedir ve sitede her iki sosyal medya aracına da bağlantı vardır. 3.2.2.1 Facebook ta ABD 12 İncelemenin yapıldığı dönemde sayfada yalnızca 20 Ocak 2012 tarihli iki ileti ve 25 Aralık 2011 tarihli bir ileti bulunmaktadır. Önceki zaman dilimine bakıldığında sayfada Kasım ayında 6 ileti bulunmaktadır. Sayfa 2011 yılının Kasım ayında oluşturulmuştur ve ilk ileti 7 Kasım 2011 tarihinde paylaşılmıştır: Hello world! We're excited to announce that Brand USA has officially launched. We're looking forward to talking to Facebook users from all around the world about U.S. travel.please join us. (Merhaba Dünya! Brand USA in resmi olarak açıldığını heyecanla duyurmaktayız. Dünyanın her yerinden Facebook kullanıcılarıyla ABD seyahati hakkında konuşmaya can atıyoruz. Lütfen bize katılın.) 7 Kasım 2011 tarihli ikinci ileti sektöre yöneliktir ve Brand USA hakkında bilgi edinmek isteyen sektör temsilcilerini Brand USA in kurumsal internet sitesine yönlendirmektedir. Aynı gün paylaşılan üçüncü iletide Brand USA bir videoyla 12 (http://www.facebook.com/discoveramerica) 109

tanıtılmaktadır. 9 Kasım 2011 tarihli dördüncü iletide World Travel Market fuarı fotoğraflarından oluşan albüme yeni fotoğraflar eklendiği bildirilmektedir. 12 Kasım tarihli iletide ise Brand USA açılışına ilişkin yeni fotoğraflar eklendiği bilgisi vardır. 21 Kasım tarihinde sayfaya World Travel Market de gerçekleştirilen etkinliklere ilişkin bir video paylaşılmıştır. 28 Kasım tarihli iletide World Travel Market fuarını kaçıranlar için Brand USA in fuar aktivitelerine ve basın toplantısına ilişkin videonun izlenebilmesi amacıyla Linkedin 13 sitesine ait bir bağlantı paylaşılmaktadır. ABD nin resmi turizm ve seyahat sitesi www.discoveramerica.com Linkedin de yer almamasına rağmen Brand USA şirket olarak bu sosyal medya aracını kullanmaktadır. Bundan sonra yaklaşık bir ay boyunca yeni bir ileti girilmemiştir. 22 Aralık tarihinde ise Brand USA in yeni yıl mesajını içeren bir video paylaşılmıştır. 20 Ocak tarihinde girilen iletide ABD. Başkanı Obama nın Brand USA den bahsettiği ve turizm ve seyahat endüstrisine ilişkin değerlendirmeler yaptığı konuşmasının Beyaz Saray ın internet sitesinde yer alan tam metnine bağlantı verilmiştir. 20 Ocak tarihinde paylaşılan ikinci iletide, Obama nın konuşmasına atıfla sayfanın takipçilerinden yaşadıkları yerin ziyaret etmeye değer hangi özelliklerinin bulunduğunu Facebook ta yada Twitter da paylaşmaları istenmektedir. Bu, sayfadaki ilk interaktif iletidir. 13 Linkedin çalışanlar, iş arayanlar ve işverenlerin profesyonel anlamda kullanımı amacıyla tasarlanmış bir sosyal ağ sitesidir. 110

İletilere yapılan yorumlar incelendiğinde Brand USA projesine ilişkin eleştirel iletilerin yazıldığı ve milliyetçi tartışmalar da yapıldığı görülmektedir. Sayfa yönetimi tarafından yorumlara hiç karşılık verilmemiştir. Sayfayı 31.12.2012 itibariyle 5.761 kişi beğenmiştir ve 81 kişi sayfa hakkında konuşmaktadır. Fotoğraflar bölümünde ise 4 albüm içerisinde toplam 59 fotoğraf bulunmaktadır. Bölümde Brand USA in açılış fotoğrafları albümü, World Travel Market albümü, America Yours to Discover albümü ve duvar fotoğrafları albümü yer almaktadır. Bilgiler kısmında Brand USA, amacı ve misyonu hakkında ayrıntılı bilgiler bulunmaktadır. Sayfanın bu kısmında ayrıca kullanıcıların sayfada paylaşımda bulunurken dikkat etmeleri gereken kurallar da yer almaktadır. Buna göre, yapılan tüm yorumlar gözden geçirilecek ve uygunsuz olanlar ya da hakaret içerenler sayfadan kaldırılacaktır. Ayrıca, bu tür paylaşımlarda bulunan kullanıcılar engellenecektir. 111

Resim 3.7 ABD nin Facebook sayfası Kaynak: (faacebook.com, 2012) 3.2.2.2 Twitter da ABD 14 ABD Twitter da 10 Kasım 2011 tarihinden beri yer almaktadır ve 31.01.2012 itibariyle toplam 23 tweet i bulunmaktadır. 4.316 takipçisi vardır. Kendisi de 150 kullanıcıyı takip etmektedir. Sayfa 191 kez listelenmiştir. Takip ettiği kullanıcılardan bazıları Beyaz Saray, VisitWashingtonCity, Kidtravel, HuffPostTravel, Google Travel, Discover LA, VisitDetroit, TimesTravel, Nebraska Tourism, Discover Ohio, Visit Indiana, Travel Channel, I Love NY, USA Today Travel, LA Times Travel, EnjoyIlinois, Atlanta CVB, Sacramento CVB gibi turizm ve seyahat endüstrisine ilişkin farklı profillerden sayfalardır. Takip edilen diğer sayfalar seyahat ve turizm yazarları ile bloggerlara aittir. 14 ( https://twitter.com/#!/discoveramerica) 112

Discover America adıyla açılan sayfada Facebook ta paylaşılan iletilere yer verilmekle birlikte takipçilerle diyaloğa girildiği görülmektedir: @joylthomas Thanks! We're very excited to share the awesome possibilities USA has to offer. For more info, visit: http://www.thebrandusa.com/ (17.11.2011) (Teşekkürler!ABD nin sunduğu müthiş olanakları paylaşmaktan heyecan duyuyoruz. Daha fazla bilgi için http://www.thebrandusa.com/ sitesini ziyaret edin.) @BrookeMeryl Thanks Brooke. You can follow us on LinkedIn here: http://linkd.in/u0ytkv (22.11.2011) (Teşekkürler Broke. Bizi Linkedin de buradan takip edebilirsin.) Paylaşılan tweet lerde ABD nin tanıtımına yönelik başka kurumların internet sitelerine de bağlantılar verilmektedir. ABD İçişleri Bakanlığı nın America s Great Outdoors adlı sitesi bu paylaşıma bir örnektir. Sayfada yer alan son tweetler takipçilerin ABD nin görülmeye değer yerlerine ait paylaşımlarını içermektedir. 113

Resim 3.8 ABD nin Twitter Sayfası Kaynak: (twitter.com, 2012) ABD nin sosyal medya araçlarını kullanımına genel olarak bakıldığında, Facebook ve Twitter in Brand USA projesinin bir parçası, kurumsal iletişim aracı olarak kullandığı görülmektedir. ABD sosyal medya kullanımında yaklaşık üç aylık bir geçmişe sahiptir. Paylaşımların sık yapılmadığı sayfalarda iletilerin daha çok turizm ve seyahat sektörünün profesyonellerine hitap edecek bilgiler içerdiği görülmektedir. Halka yönelik düzenlenen tek kampanya görülmeye değer yerlerin paylaşılmasına ilişkindir. 3.2.3 ÇİN ÖRNEĞİ Çin Ulusal Turizm Yönetimi (China National Tourism Administration - CNTA) turizm tanıtımını yurtdışında bulunan 15 farklı Çin Ulusal Turizm Ofisi (China National Tourist Office - CNTO) aracılığıyla gerçekleştirmektedir. Çin Ulusal Turizm Yönetimi sosyal medyada yer almamasına rağmen bazı turizm 114

ofislerinin kendi internet siteleri vardır ve bunlardan Toronto da bulunan turizm ofisi sosyal medyadan faydalanmaktadır. Ancak sayfanın kullanımı oldukça sınırlıdır. 3.2.3.1 Facebook ta Çin Ulusal Turizm Ofisi, Toronto Sayfada ilk ileti 8 Haziran 2011 tarihinde paylaşılmıştır. İlk iletide ofis tarafından düzenlenen Asia Now adlı seminerin tanıtımı yapılmış ve seyahat acentaları tatil kazanma fırsatı yakalayabilecekleri seminere davet edilmiştir. Sitede bundan sonra yer alan ilk ileti Toronto Çin Ulusal Turizm Ofisi nin internet adresinin paylaşılmasıdır. Sayfada, ayrıca, Çin, Hong Kong, Kore, Malezya ve Tayland tarafından ortaklaşa oluşturulan www.visitasianow.com sitesinin de tanıtımı yer almaktadır. Sayfanın kullanımı oldukça sınırlıdır. Sayfayı beğenen 38 kişi vardır. Sayfaya ileti girme sıklığı iki haftada bir birkaç ileti şeklindedir. İletiler çoğunlukla video, fotoğraf ve internet adresleri paylaşma amacını taşımaktadır. Bunlar genellikle yaklaşan etkinlikleri hatırlatma amacındadır. Sayfada Çin Alışveriş Rehberi başlıklı bir e-kitap ile Çin Seyahat Rehberi kitanbı İngilizce olarak bulunmaktadır. Sayfadaki iletiler çoğunlukla seyahat yazarlarının ve bloggerların Çin hakkında yazdıkları yazılardan ve paylaştıkları videolardan oluşmaktadır. Sayfada Çin Ulusal Turizm Yönetimi nin 2012 yılı için belirlediği tanıtım kampanyası olan Seyahat, Neşe, Sağlık da tanıtılmakta ve bu kampanyanın tanıtılacağı etkinlikler duyurulmaktadır. Sayfadaki bir başka etkinlik ise Dragon Yılı kapsamında yapılacak yarışmada Pekin ve Hong Kong a seyahat kazanma fırsatıdır. Sayfada ayrıca 6 tane fotoğraf albümü bulunmaktadır. Bunlar Sichuan bölgesi fotoğrafları, fuar, etkinlik ve fam trip fotoğraflarıdır. 115

Resim 3.9 Facebook ta Çin Ulusal Turizm Ofisi, Toronto Sayfası Kaynak: (facebook.com, 2012) Çin in turizm tanıtımlarında sosyal medyayı kullanımına genel olarak bakıldığında kullanımın oldukça sınırlı olduğu görülmektedir. Çin Ulusal Turizm Yönetimi sosyal medyada yer almamasına rağmen Toronto da bulunan turizm ofisinin bir Facebook sayfası bulunmaktadır. Sayfa aktif olarak kullanılmamaktadır. 3.2.4 İSPANYA ÖRNEĞİ İspanya Facebook, Twitter, Youtube ve Formspring te yer almaktadır. İspanya nın resmi tanıtım internet sitesi olan www.spain.info yu ziyaret edenler İspanya deneyimlerini paylaşmak ve ülke hakkında merak ettiklerini sormak üzere İspanya nın bu dört sosyal medya aracındaki sayfalarını ziyaret etmeye davet edilmektedir. 116

3.2.4.1 Facebook ta İspanya 15 Sayfa Facebook ta Spain adıyla yer almaktadır. Sayfayı 31.01.2012 itibariyle 681.583 kişi beğenmiştir. 29.601 kişi sayfa hakkında konuşmaktadır. İspanya nın 18 ülkedeki turist ofislerinin kendi Facebook sayfaları da vardır. Bu sayfaların bazıları İngilizce, bazıları da hedef pazarın dilinde hazırlanmıştır. Spain sayfasının beğendiği sayfalar bu 18 sayfadır. Sayfaya yaklaşık her gün ileti girilmektedir. Sayfa incelendiğinde ziyaretçilerin katılımını sağlamaya yönelik soruların ve interaktif uygulamaların yoğun olduğu görülmektedir. Sayfanın takipçi sayısından da anlaşılacağı üzere iletiler genellikle çok sayıda kullanıcı tarafından beğenilmekte ve iletilere çok sayıda yorum yapılmaktadır: We want to know what you ve done in Christmas day. Have you prepared a special menu? Who have you spend this special day with? Did you get many presents? Can you tell us? (26 Aralık 2011) (Noel de neler yaptığınızı merak ediyoruz. Özel bir menü hazırladınız mı? Bu özel günü kiminle geçirdiniz? Çok hediye aldınız mı?... Lütfen bizimle paylaşın.) Bu iletiyi 301 kişi beğenmiş ve iletiye toplam 81 yorum yapılmıştır. 15 (http://www.facebook.com/spain) 117

Geleneklerin Tanıtımı Sorular çoğunlukla İspanya ya özgü geleneklerin paylaşılmasını da içermektedir: Do you know the Spanish tradition to receive the New Year? It is about eating one grape with each chime from the clock of Puerta del Sol in Madrid at midnight on the 31st December. Those who don t eat the 12 grapes before the last chime will have a year full of bad luck. How do you receive the New Year? (29 Aralık 2011) (İspanya da yeni yılı karşılama geleneğini biliyor musunuz? Bu gelenek 31 Aralık gece yarısı Madrid te Puerto del Sol saatinin her çalışında bir üzüm tanesi yemektir. Saatin son çalışından önce 12 üzüm tanesi yemeyenler kötü şans dolu bir yıl geçirir. Peki siz yeni yılı nasıl karşılıyorsunuz?) Bu ileti de pek çok kullanıcının katılımını sağlamayı başarmıştır. İletiyi 1302 kişi beğenmiş, ileti 264 kez paylaşılmış ve 182 yorum yapılmıştır. Marka Tanıtımı İletilerde İspanya nın marka değeri kazanmış unsurları da kullanılmaktadır: Tonight everybody will be looking at Santiago Bernabeu Stadium. King s Cup quarterfinals: Real Madrid F.C. and Barcelona F.C. will face their first match in 2012. Which team will you support? (18 Ocak 2012) (Bu akşam herkesin gözü Santiago Bernabeu Stadyumunda olacak. King s cup çeyrekfinalleri: Real Madrid ve Barcelona F.C. 2012 yılının ilk maçında karşı karşıya gelecek. Hangi takımı destekliyorsunuz?) 118

İletiyi 927 kişi beğenmiş, ileti 144 kez paylaşılmış ve 378 yorum yapılmıştır. Yorumlarda kullanıcıların hangi takımı desteklediklerini paylaştıkları görülmektedir. Sayfada kullanılan bir başka spor dalı da tenistir. Ünlü İspanyol tenisçi Rafael Nadal ın Avusturalya Açık Tenis Turnuvası finalinde İsviçreli raket Roger Federer ile yapacağı maç hatırlatılarak kullanıcılardan maç öncesinde İspanyol tenisçi için destek mesajlarını bırakmaları istenmiştir: What a match! Nadal vs Federer fighting to reach the finals of the Australian Open. In a few hours we will know the result Leave your support messages for Rafa! (26 Ocak 2012) Destinasyon Tanıtımı Sayfa aracılığıyla İspanya nın önde gelen destinasyonlarının da tanıtımı yapılmaktadır: Do you dream about of spending Christmas in the beach with warm temperatures? You can do it in the Canary Islands. There are 7 islands among which you can choose! Do you know any of them? (20 Aralık 2011) (Noel i plajda sıcacık bir havada geçirdiğinizi hayal edebiliyor musunuz? Kanarya Adalarında bu mümkün. Seçebileceğiniz 7 ada var. Onlardan herhangi birini biliyor musunuz?) San Sebastian, among the 15 most recommended destinations for 2012 according to Trip Advisor users. For its views, beaches, nightlife, festivals Why would you recommended it? (17 Ocak 2012) (San Sebastian TripAdvisor kullanıcılarının 2012 yılı için en çok öenerdiği 15 destinasyon arasında. Manzaraları, plajları, gece hayatı ve festivalleriyle San Sebastian ı siz neden önerirsiniz?) 119

Bu iletide resmi turizm sitesi www.spain.info nun Kanarya adalarını tanıtan bir bölümüne bağlantı da verilmektedir. Turizm Çeşitliliği Sayfada turizm çeşitliliği de vurgulanmaktadır: In this time of the year it is compulsory a visit to the snow. Put your snowshoes on, drive a snowmobile, slide down with skis, dance in a fiesta within the mountains There are 33 ski resorts among which you can choose! (3 Ocak 2012) (Yılın bu zamanı kar tatili yapmak bir gereklilik. Kar botlarınızı giyin, bir kızağa binin, kayın, dağlarda fiesta yapın Seçebileceğiniz 33 kayak merkezi var!) Bu iletide de resmi turizm sitesi www.spain.info nun kayak merkezlerini tanıtan bir bölümüne bağlantı verilmektedir. Sayfada İspanya nın az bilinen destinasyonlarının tanıtımı da dikkat çekmektedir: Did you know that in Spain we have a little piece of planet Mars? The Rio Tinto mining area (Huelva), keeps a great resemblance with Mars, and is used to test the technology of the (martian) expeditions. It s a peculiar landscape, typical of another world! (10 Ocak 2012) (İspanya da Mars tan bir parça olduğunu biliyor muydunuz? Rio Tinto maden alanı Mars la büyük bir benzerlik taşıyor ve burada Mars seyahatlerinde kullanılacak teknoloji test ediliyor. Başka bir dünyadan tuhaf bir arazi!) 120

Etkinlikler Sayfada ülkede gerçekleştirilen önemli turizm etkinliklerine de yer verilmektedir. Dünyanın önde gelen turizm fuarlarından FITUR bunlardan biridir: Madrid becomes this week the World Tourism Capital! For 5 days we can get to know the proposals and new products offered by different countries and regions all over the world that will be presented in the International Tourism Trade Fair (FITUR) (16 Ocak 2012) (Madrid bu hafta dünyanın turizm başkenti oluyor! 5 gün boyunca dünyanın her yerinden farklı ülkelerin ve bölgelerin sunduğu yeni ürünleri ve önerilerini FITUR da göreceğiz.) Sayfada İspanya nın yetiştirdiği en önemli isimlerden Picasso ile ilgili iletiler de bulunmaktadır: We are willing to watch the next movie where 2 of the greatest Spanish film makers are working in. 33 días : a love story, a story of a picture, but above all, about the life of a genius: Picasso!. Do you know what picture are we talking about? We give you some tips: It is exposed in Reina Sofia s Museum in Madrid and it is his 30th anniversary of his arrival in Spain. (19 Ocak 2012) (2 önemli İspanyol yapımcının birlikte çalıştığı bir sonraki filmi izlemek için can atıyoruz. 33 Dia : Bir aşk hikayesi, bir resmin hikayesi ama hepsinden önemlisi bir dehanın yaşamı: Picasso! Hangi resimden bahsettiğimizi biliyor musunuz? Biraz ipucu verelim: Madrid te Reina Sofia Müzesinde sergileniyor ve İspanya ya getirilişinin 30. yıl dönümü.) Fotoğraf Paylaşımı Sayfada en güzel İspanya fotoğraflarını yükleyen bir kullanıcının 2 kişilik İspanya tatili kazanacağı bir yarışma da düzenlenmiştir. Yarışmanın adı Spain Addicts (İspanya Bağımlıları) dır. Yarışma 28.01.2012 tarihinde sonuçlandırılmıştır. 121

Sayfanın dikkat çeken özelliklerinden biri de iletilerin hem İngilizce hem de İspanyolca olarak verilmesidir. Sayfada Youtube da açılan Spain TV ye de bağlantı verilmekte ve çok sayıda video paylaşılmaktadır. Resim 3.10 İspanya nın Facebook Sayfası Kaynak: (facebook.com, 2012) 3.2.4.2 Twitter da İspanya 16 İspanya Twitter da yine Spain adıyla yer almaktadır. 31.01.2012 itibariyle 33.715 kişi tarafından takip edilmekte ve 26.336 kişiyi takip etmektedir. Takip edilenler arasında çok sayıda kullanıcı ve takipçinin de yer alması dikkat çekicidir. Sayfada toplam 1.126 tweet bulunmaktadır ve sayfa 974 kez listelenmiştir. 17 16 (https://twitter.com/#!/spain) 17 Twitter da yazıların istenilen kategoriye atanabildiği ve takipçilere ilgi alanlarıyla ilgili mesajların daha verimli ve daha kolay bir şekilde ulaştırabilmesini sağlayan uygulama. 122

Sayfada çoğunlukla Facebook sayfasındaki mesajlar yer almakla birlikte Twitter da bu iletiler kısaltılmıştır. What a match! Nadal vs Federer fighting to reach the finals of the Australian Open. In a few hours we will know the result Leave your support messages for Rafa! (Facebook 26 Ocak 2012) (Ne maç ama! Nadal ve Federer Avusturalya Açık finaline yükselebilmek için yarışıyor. Sonucu birkaç saat içinde öğreneceğiz. Rafa için destek mesajınızı bırakın!) Nadal vs Federer fighting to reach the finals of the Australian Open. In a few hours we will know the result. Go Rafa! (Twitter - 26 Ocak 2012) (Nadal ve Federer Avusturalya Açık finaline yükselebilmek için yarışıyor. Sonucu birkaç saat içinde öğreneceğiz. Hadi Rafa!) MadridFusion celebrates its 10th anniversary. As from tomorrow and during 3 days, Madrid will be once again the gastronomic capital of the world! What exotic dish would you like to try that you haven t done so far? (Facebook 23 Ocak 2012) (MadridFusion 10. yıldönümünü kutluyor. Yarından itibaren üç gün boyunca Madrid dünyanın gstronomi başkenti olacak! Şimdiye kadar denemediğiniz hangi egzotik yemeği denemek istersiniz?) MadridFusion celebrates its 10th anniversary. From tomorrow and during 3days, Madrid will be once again the gastronomic capital of the world! (Twitter 23 Ocak 2012) (MadridFusion 10. yıldönümünü kutluyor. Yarından itibaren üç gün boyunca Madrid dünyanın gastronomi başkenti olacak!) Twitter da Facebook a göre daha kısa olarak yer alan bu iletilerde genellikle soru kısımlarının çıkarıldığı görülmektedir. Denilebilir ki bu anlamda Twitter 123

kullanıcıların katılımlarını sağlamaktan çok bir haber iletme aracı olarak görülmektedir. İnteraktif Tanıtım Twitter da az olmakla birlikte kullanıcılarla diyaloğa girildiği de görülmektedir. @road2timbuktu enjoy your stay! (20 Ocak 2012) (İyi tatiller!) @gohar14 We agree! What team will you support? (18 Ocak 2012) (Katılıyoruz! Hangi takımı destekliyorsunuz?) @AB1327 Love to hear that! We hope you can come back soon to @Spain!!! (3 Ocak 2011) (Bunu duymak harika! Umarız tekrar İspanya ya gelirsiniz) Turizme Yönelik Haberler İspanya nın Twitter sayfasında dikkat çeken bir başka özellik de İspanyolca mesajların sık kullanılmasıdır. Bu mesajlar genellikle İspanya turizmi ile ilgili yayınlanan haber ve makalelere bağlantı vermek amacı taşımaktadır. Economía/Turismo.- Los viajes de negocio crecen un 3% pese a la ralentización del sector - elecono.. http://bit.ly/ujsbgb (3 Ocak 2012)(Ekonomi/Turizm - Sektördeki yavaşlamaya rağmen iş seyahatleri % 3 oranında büyüdü.-elecono) 124

Sevilla lleva a Fitur un variado programa de verano y apuesta por atraer turismo chino y rel.. http://tinyurl.com/77q3tws (11 Ocak 2012) (Fitur Sevilla ya çok sayıda Çinli turist çekmek için çeşitli programlar düzenliyor.) Resim 3.11 İspanya nın Twitter Sayfası Kaynak:(twitter.com, 2012) 125

3.2.4.3 Youtube da İspanya 18 Resim 3.12 İspanya nın Youtube Sayfası Kaynak: (youtube.com, 2012) İspanya Youtube daki sayfasını özel bir dizaynla biçimlendirmiştir. Facebook ve Twitter da olduğu gibi İspanya logosunun ve sloganının kullanıldığı görülmektedir. Ana sayfada tanıtım videoları, kullanıcılar tarafından paylaşılan videolar ve resmi internet sitesi spain.info da yer alan resmi Youtube kanalı Spain TV videoları yer almaktadır. Spain TV ile ilgili bilgiler de sayfada yerini almaktadır. Buna göre, kanal 2005 yılı sonlarından beri faaliyet göstermektedir. Kanalda bulunan videolar 31.12.2012 18 (http://www.youtube.com/spain) 126

itibariyle toplam 1.753.472 kez izlenmiştir. Sayfada Facebook ve Twitter sayfaları ile www.spain.info internet sitesine de bağlantı verilmektedir. Sayfada ayrıca interaktif bir İspanya haritası, hava durumunu gösteren özel bir bölüm ve kullanıcıları İspanya ile ilgili kendi videolarını yüklemeye davet eden bir bölüm bulunmaktadır. Sayfada bulunan tanıtım videoları 6 kategoride toplanmıştır: Highlights (Öne çıkanlar), Cultural Diversity (Kültürel Çeşitlilik), Lifestyle (Yaşam tarzı), Sports and Adventure (Spor ve Macera), Fresh air and relax (Temiz hava ve dinlence/eğlence) ve Amazing flavours (Şaşırtıcı zevkler) Highlights Highlights bölümünde yer alan videolar diğer 5 bölümde yer alan videolardan seçmeleri içermektedir. Cultural Diversity bölümünde tarih, kültür ve sanat ile ilgili tanıtıcı videolar yer almaktadır. Lifestyle Lifestyle bölümünde boğa güreşlerinden Paskalya ya, 2008 EXPO Zaragosa dan Dali ye çeşitli konularda videolara yer verilmekte olup İspanya nın ünlü fiestaları tanıtılmaktadır. Sports and Adventure Sports and Adventure bölümünde dalıştan kayağa, Milli Parklardan Kanarya Adalarının korunan doğal ortamına kadar çok sayıda video yer almaktadır. 127

Fresh air and Relax Fresh Air and Relax bölümünde Madrid, Barcelona, San Sebastian, Valencia gibi destinasyonlara ilişkin çeşitli videolar bulunmaktadır. Amazing Flavours bölümünde ise gece hayatından flamingoya gastronomiden kongre turizmine ilişkin çok sayıda görüntü yer almaktadır. 3.2.4.4 Formspring te İspanya 19 Formspring merak edilen soruların sayfa yöneticisi tarafından yanıtlanmasına olanak sağlayan bir sosyal medya aracıdır. İspanya nın Formspring sayfasını 31.01.2012 itibariyle toplam 305 kişi takip etmektedir ve İspanya sayfa üzerinden toplam 1593 soru yanıtlamıştır. Sorular ilovespain adlı site yöneticisi tarafından yanıtlanmaktadır. Sayfada yöneltilen sorular genellikle seyahat planlarıyla ilgilidir: Hi, we ( Family with a infant) coming to Barcelona to take a cruise to Canary Islands this is our 2nd trip to barcelona... could you pls suggest that in Early Feb which could be some great destinations in Spain which we could cover.. (Merhaba, yeni doğmuş bir çocuğu olan bir aile olarak Kanarya Adalarına bir deniz yolculuğu yapmak üzere Barcelona ya geleceğiz. Bu Barcelona ya ikinci seyahatimiz olacak. Şubat ayı başları için İspanya da gidebileceğimiz bazı destinasyonlar önerebilir misiniz?) Hi, yes we can suggest Valencia, Almería and Cádiz for example on the same coast. See more info about these cities, and average temperatures through the following 19 (http://www.formspring.me/ilovespain) 128

links (Merhaba, elbette, Valencia, ve aynı kıyılarda bulunan Almeria ve Cadiz i önerebiliriz. Aşağıdaki bağlantılardan bu şehirler ve ortalama sıcaklıkları ile ilgili ayrıntılı bilgiye ulaşabilirsiniz.) Mutfak Kültürü We will be in Spain for 2 weeks and I am vegetarian (eat eggs and dairy) and have celiac disease (no gluten). Do you think I'll be able to find food I can eat? Thank you!, (2 haftalığına İspanya ya geleceğiz. Ben vejetaryanım yumurta ve süt ürünleri yiyorum ayrıca çölyak hastasıyım glüten tüketemiyorum Yiyebileceğim yiyecekleri bulabilir miyim? Teşekkürler!) Hi, of course you will find gluten free food. In the following link from the Spanish Gluten Free Association you will see restaurants, leisure resorts and accommodation facilities offering these products. Also at the super markets just use Sin Gluten or No Gluten expression if you need to ask for this and they will guide you to right place. You will also find assistance at the local tourist offices in the city centre or at the airports or railway stations of any Spanish destination, http://www.celiacos.org/index.php?option=com_content&view=article&id=37&item id=108 Find all the tourist info about Spain through the link below, http://www.spain.info/en/ven/ (Merhaba. Elbette glütensiz yiyecekler bulabilirsiniz. İspanya Glutensiz Yiyecekler Derneği nin aşağıdaki bağlantı adresinde bu ürünleri bulabileceğiniz restouraları, tatil yerlerini ve konaklama olanaklarını görebilirsiniz. Ayrıca süpermarketlerde bu yiyecekleri sormak için Sin Gluten yada No Gluten ifadesini kullanırsanız sizi doğru yere yönlendireceklerdir. Ayıca İspanya da her destinasyonda şehir merkezinde, havaalanlarında yada tren istasyonlarında bulunan turist ofislerinden yardım alabilirsiniz.) 129

Ulaşım I want to travel to Granada, Cordoba and Seville by train is this possible (Granada, Cordoba ve Seville ye gitmek istiyorum. Bu trenle mümkün mü?) Hi, yes it is possible to travel to these cities by train. From Granada to Córdoba there are two trains a day and from Córdoba to Sevilla you will find regular trains all along the day. Just click on the following link and quote origin and destination to check the timetables. http://www.renfe.com/viajeros/index.html (Merhaba, evet bu şehirlere trenle seyahat etmek mümkün. Granada dan Cordoba ya günde iki tren var. Cordoba dan Sevilla ya gün boyunca düzenli trenler bulabilirsiniz. Lütfen aşağıdaki bağlantıya tıklayın ve tren saatlerini öğrenmek için nereden nereye kısmını doldurun.) Sayfada haftada yaklaşık 10 sorunun sorulduğu ve yanıtlandığı görülmektedir. Sorular genellikle İngilizce yada İspanyolca olarak yöneltilmiş, cevaplar da aynı dilde verilmiştir. Sayfa İngilizce, Almanca, İtalyanca, Fransızca ve İspanyolca dillerinde hizmet vermektedir. Verilen yanıtlarda dikkat çeken en önemli özellik hemen her yanıtta ayrıntılı bilgi için, çoğunlukla www.spain.info sitesine olmak üzere ilgili sitelere bağlantı verilmesidir. Bu bağlantılar sitelerin genel adreslerine değil, soruların yanıtlarının bulunabileceği ilgili bölümlerine yönlendirmektedir. Sayfada yalnızca sorular değil zaman zaman yorumlar da yer almaktadır. Bu yorumlar karşılığında da mutlaka ileti girilmiş ve bilgi verilmiştir: I want to live in Spain because my Grandpa is from here,viva Espana!, I would do anything to live in Spain,Siempre un Espanol (İspanya da yaşamak istiyorum çünkü 130

büyükbabam İspanyalı. Yaşasın İspanya! İspanya da yaşayabilmek için herşeyi yaparım. Daima İspanyol) Hello, we hope you have the chance to come and live in Spain as you would like. We include a link with all the Spanish Embassies abroad so that you can ask about all the official requirements to live in Spain. And also some practical information so that you are ready when you come. http://www.spain.info/en/antes_del_viaje/consejos-practicos/ (Merhaba. Umarız istediğiniz gibi İspanya ya gelme ve burada yaşama fırsatınız olur. Aşağıda İspanya nın yutdışındaki bütün elçiliklerine ilişkin bir bağlantı veriyoruz. Böylece İspanya da yaşamak için gereken resmi işlemlerle ilgili ve ayrıca buraya geldiğinizde tamamiyle hazır olabilmeniz için gerekli olan pratik bilgilere ilişkin sorularınıza yanıt bulabilirsiniz.) Turizm Profesyonellerine Yönelik Bilgi Paylaşımı Sayfada turizm profesyonellerinden gelen sorular da bulunmaktadır: Hola!! I am a travel agent from India. We have a lot of people wanting to visit Spain this year. We are currently dealing in Groups and Individual Tourists as wellcan you please share some travel agents' contacts that can be helpful in Promoting Spain. (Hola! Hindistan da faaliyet gösteren bir seyahat acentasıyız. Bu yıl İspanya ya gitmek isteyen çok sayıda müşterimiz var. Şu anda hem gruplar hem de bireysel tatilciler için hizmet veriyoruz. Lütfen bize İspanya yı tanıtmamıza yardımcı olacak bazı seyahat acentalarının iletişim adreslerini verebilir misiniz?) Hola, you may address your inquiry to our representatives in la India that you will find in the following link, http://www.tourspain.es/en/turespana/oficinas+de+turismo+de+espa%c3%b1 a+en/ (Hola, sorunuzu aşağıdaki bağlantıda yer alan Hindistan da bulunan temsilciliklerimize yöneltebilirsiniz) 131

Resim 3.13 İspanya nın Formspring Sayfası Kaynak: (formspring.com, 2012) Mobil Tanıtım Sosyal medyada Facebook, Twitter, Youtube ve Formspring te yer alan İspanya nın yeni iletişim araçları ile ilgili bir diğer uygulaması da ispain dir. İspanya avucunuzun içinde sloganıyla ve Dünyada cep kitapçığı olan tek ülke olma iddiasıyla İspanya Apple uygulamalarında da yer almaktadır. 20 Uygulama 22.12.2010 tarihinde başlamıştır ve dili İngilizce dir. 3.0.1 versiyonu kullanılmaktadır ve 6.2 megabyte lık bir yer kaplamaktadır. Great city uygulamasıyla destinasyonların ayrıntılı haritalarına, Tools uygulaması ile para birimi dönüştürücü ve sözlük gibi pratik bilgilere, Now&Near 20 (http://itunes.apple.com/es/app/ispain.-great-city-destinations/id333213883?mt=8) 132

uygulaması ile yakınlarda bulunan konaklama, kültür-sanat, yemek, alışveriş, çocuklar için aktiviteler, sağlık, eğlence gibi olanaklara ilişkin bilgilere ulaşılabilmektedir. Resim 3.14 İspanya nın Mobil Tanıtım Uygulaması Kaynak: (spain.info, 2012) İspanya nın tanıtım faaliyetlerinde sosyal medya kullanımına genel olarak bakıldığında Facebook ve Twitter uygulamalarının sık ve oldukça etkili biçimde kullanıldığı görülmektedir. Facebook uygulaması mümkün olduğunca çok kişiye ulaşabilmek amacıyla interaktif bir biçimde kullanılmaya çalışılmakta, sayfayı ziyaret edenlerin katılımı sağlanmaya çalışılmaktadır. Twitter uygulaması ise daha çok ülkenin tanıtımıyla ilgili son haberleri vermeye yönelik, katılımın daha az ön planda olduğu şekilde kullanılmaktadır. 133

Ülkenin Youtube da bulunan sayfası içerik yönünden oldukça zengindir. Sayfayı ziyaret edenler İspanya ile ilgili çok çeşitli alanlarda çok sayıda video izleme olanağına sahiptir. Ülkenin etkin olarak kullandığı bir başka sosyal medya aracı ise Formspring tir. Formspring üzerinden İspanya ile ilgili sorular ayrıntılı olarak yanıtlanmaktadır. Bu sorular çoğunlukla İspanya ya yönelik seyahat planları ile ilgilidir. İspanya ispain uygulamasıyla da tanıtım ile ülkelerini ziyaret etmeyi planlayan ya da hâlihazırda ülkelerinde bulunan turistlere sunabileceği pratik bilgiler ve yardımlar konusunda oldukça iddialıdır. Kısaca İspanya tanıtımlarında sosyal medyayı gerek girilen iletilerin sayısı, gerekse takipçileri açısından en etkin kullanan ülkedir. Facebook ve Twitter gibi sosyal medya medya faaliyetlerini Formspring ve mobil uygulamalar ile de desteklemektedir. 3.2.5 İTALYA ÖRNEĞİ İtalya resmi turizm tanıtımını www.italia.it sitesi üzerinden yapmaktadır. Toplam 6 dilde hizmet veren sitede kullanılan sosyal medya araçlarına bağlantı verilmektedir. İtalya Facebook, Twitter, Google +, Foursquare ve Youtube ile tanıtılmaktadır. 134

3.2.5.1 Facebook ta İtalya 21 İtalya Facebook ta Join Italy sayfasıyla tanıtılmaktadır. Sayfayı 31.12.2012 itibariyle 1.060 kişi beğenmiştir ve 255 kişi sayfa hakkında konuşmaktadır. Sayfaya günlük ortalama 8 ileti girilmektedir. İletiler büyük çoğunlukla İngilizce olmakla birlikte zaman zaman İtalyanca iletiler de bulunmaktadır. Genellikle bağlantı verilen internet sitelerinin dili İtalyanca dır. Fotoğraf ve Video Paylaşımı İletilerin büyük çoğunluğunu İtalya ile ilgili paylaşılan fotoğraflar ve videolar oluşturmaktadır. Bu fotoğraf ve videolar İtalya nın farklı yerlerini tanıtmak amacıyla kullanılmaktadır: What do you think about a tour in Matera? Let's discover the Sassi and the Ruprestrian Churches! (20 Aralık 2011) (Matera da bir tura ne dersiniz? Gelin Sassi ve Ruprestrian Kiliselerini keşfedelim!) A very nice panorama view over the city of Naples with mount Vesuvius and Castel dell'ovo in the background. (23 Aralık 2011) (Arka planda Vesuvius ve Castel dell Ovo dağlarıyla birlikte Napoli şehrinin çok güzel bir panoramik görüntüsü) İnternet Adresleri Sayfada İtalya nın farklı bölgelerini tanıtan internet adreslerinin bağlantıları da paylaşılmaktadır. 21 (http://www.facebook.com/joinitaly?sk=app_208195102528120&app_data=dlt) 135

Adventures in Sicily... exploration of wide cornfields troughs ancient rural streets.. Follow the blog "the Traveller", and be an explorer with us! http://www.mammasicily.com/ilviaggiatore/?p=188 (20 Aralık 2011) (Sicilya da macera Antik çağlardan kalan caddelerden geçerek uçsuz bucaksız mısır tarlalarının keşfi.. The Traveller blog unu takip edin ve bizimle birlikte bir kaşif olun!) Sayfada kullanılan dil resmi olmaktan çok uzaktır. İletiler günlük konuşma diliyle yazılmıştır. Good morning from Bardonecchia (Piedmont). Five days left until New Year's eve. Are you ready? (27 Aralık 2011) (Bardonecchia (Piedmont) tan günaydın Yılbaşına 5 gün kaldı. Hazır mısınız?) Lunch time is coming and the table is set... are you ready for a gastronomic tour of Veneto and Lombardia (23 Aralık 2011) (Öğle yemeği yaklaşıyor ve masa hazır Veneto ve Lombardia da bir gastronomi turuna hazır mısınız?) Good morning everybody!! This is Piazza De Ferrari (Genova) (10 Ocak 2012) (Herkese günaydın! Burası Piazza De Ferrari (Genova) Tarihi Bilgiler Sayfada tanıtılan yerler aracılığıyla İtalya nın tarihi hakkında da bilgiler verilmektedir: The territory around the city of Parma is a true conglomeration of castles. Not only due to the Farnese and Bourbon dynasties that dominated this area between the founding of the duchy of Parma in 1545 and the unification of Italy, but also because this strategic zone was eyed by feudatory landowners, heads of state, and those of 136

noble lineage as the ideal spot for constructing their bastions, strongholds, fortresses, and elegant homes (2 Ocak 2012) (Parma şehri çevresindeki topraklar pek çok kaleyi barındırıyor. Bunun sebebi yalnızca araziyi 1545 te Parma dükalığının kurulması ve İtalya nın birleşmesi arasında kalan sürede Farnese ve Bourbon hanedanlıkları değil aynı zamanda bu stratejik bölgenin federal arazi sahipleri, devlet başkanları ve asilzadeler tarafından kalelerini, sığınaklarını ve muhteşem malikânelerini inşa edebilecekleri ideal yer olarak görülmesi ) Ponte Vecchio (Florence - Tuscany) It is the most ancient bridge in the city. It crosses the river in the narrowest place. It seems that it already existed in the Roman period made up by stone piers and a wooden bridge. During the century, it was destroyed and rebuilt many times till to 1345 when Neri di Fioravanti made the last intervention. On its side, butcher shops were open; but Ferdinand I replaced them with jewellery s shops in the end of the 16th century because the bad smell disturbed the court passing in the Vasari Corridor (4 Ocak 2012) (Ponte Vecchio (Floransa Tuscany) Şehirdeki en eski köprüdür. En dar olduğu bölgede nehrin üzerinden geçmektedir. Taş sütunlar ve tahtadan bir köprü olarak Roma zamanında inşa edildiği bilinmektedir. 1345 e kadar Neri di Fioravanti nin son işgaline kadar pekçok kez tahrip olmuş ve yeniden inşa edilmiştir. Kıyılarında kasaplar bulunmaktaydı ancak I. Ferdinand 16. yüzyılda bunları kuyumcularla değiştirdi çünkü kasaplardan yayılan kötü koku Vasari geçidini kullanan saray halkını rahatsız ediyordu ) Yarışmalar Sayfada katılımın sağlanması amacıyla zaman zaman küçük yarışmalar da düzenlenmektedir. [Photo QUIZ] Guess where this pic was taken... :D (Foto Quiz Bilin bakalım bu fotoğraf nerede çekildi ) Diğer Sosyal Medya Araçları 137

İtalya nın kullandığı diğer sosyal medya araçları da bu sayfa aracılığıyla tanıtılmaktadır. Join Italy on Google+!! Visit our brand page :D (13 Ocak 2012) (İtalya nın Google+ sayfasına katılın. Markamızın sayfasını ziyaret edin.) Kültür ve Sanat Sayfada ayrıca İtalya da bulunan müzeler, heykeller gibi kültürel ve sanatsal unsurlar hakkında da bilgi verilmektedir. İtalya nın geleneksel yemek tarifleri de zaman zaman sayfa aracılığıyla paylaşılmaktadır. Turizm Çeşitliliği ve Alterntif Turizm Turizm çeşitliliğini vurgulamak adına kış turizmi ve termal turizm olanakları tanıtılmıştır: Are you looking for the best ways to relax? The atmosphere of Salsomaggiore invites you to relax. The choice in thermal treatment centres is very ample thanks to the abundance in mineral-rich water. The most famous spas resorts are without any doubt those of Salsomaggiore, for their Art Nouveau style buildings and the quality of their offer http://www.italia.it/en/discover-italy/emilia-romagna/parma.html#box_3 (24 Ocak 2012) (Dinlenmenin en iyi yöntemini mi arıyorsunuz? Salsomaggiore nin atmosferi sizi dinlenmeye davet ediyor Mineral yönünden zengin suları sayesinde termal tedavi merkezlerinde seçenek çoktur. Ancak sundukları kalite ve Art Nouveau stili binalarıyla en ünlü spa merkezleri kuşkusuz Salsomaggiore dir.) 138

Folgarida - Trentino Alto Adige This recently built resort is very popular and particularly well-equipped for winter sports; its numerous ski-lifts link the snow fields of Madonna di Campiglio with those of Marilleva. Snow-lovers can choose from some of the most exciting runs in Trentino thanks to five ski-lifts with a total length of 3 km (2 miles) flanked by long stretches of dense woods. http://www.italia.it/en/discover-italy/trentino-alto-adige.html (16 Ocak 2012) (Folgarida Trentino Alto Adige. Bu yeni inşa edilmiş kayak merkezi çok popülerdir ve kış sporları için son derece iyi bir donanıma sahiptir. Çok sayıdaki teleferik Madonna di Campiglio nun karlı tepelerini Marilleva yı birbirine bağlamaktadır. Kar sevenler toplam 3 km (2 mil) uzunluktaki, koruluklarla çevrelenmiş beş teleferik sayesinde Trentino da bulunan heyecan verici parkurlar arasında istediklerini seçebilirler. İletilerin çoğu uzun tanıtım metinlerinden oluşmaktadır. Sayfada sayfayı takip eden kullanıcılar tarafından yüklenen fotoğraflar ve videolar da bulunmaktadır. Ancak iletilerin beğenilme ve yorumlanma sayıları incelendiğinde İspanya nın sayfasına göre son derece az olduğu görülmektedir. 139

Resim 3.15 İtalya nın Facebook Sayfası Kaynak: (facebook.com, 2012) 3.2.5.2Twitter da İtalya 22 Join Italy Twitter da 31.01.2012 itibariyle 445 kişi tarafından takip edilmektedir. 13 kez listelenen sayfada toplam 1.042 tweet atılmıştır. Sayfanın kendisi 359 sayfayı takip etmektedir. Takip ettiği sayfalar arasında turizm, seyahat ve eğlence sektöründen pek çok kişi ve kuruluşun yanı sıra başka ülkelerin sayfaları da vardır. Bunlar Romanya, Çek Cumhuriyeti, Avusturya, Almanya, Litvanya, Letonya, İsveç, Polonya, Danimarka ve Hollanda gibi Avrupa ülkeleridir. Sayfa oldukça yoğun olarak kullanılmaktadır. Günlük ileti sayısı ortalama 5 ile 15 arasında değişmektedir. Sayfadaki iletiler İngilizce ya da İtalyanca dır. İletilerin çoğu Facebook ile aynıdır ve Twitter da da Facebook ta olduğu gibi fotoğraf, video gibi içeriklerin paylaşımı yoğundur. İletilerin dili Facebook ta olduğu gibi oldukça gayri-resmidir: Street food in #Florence!!! Gnaaam :D Procacci and its truffles, lampredotto, tuscan wine, pastry shops and much more!! http://youtu.be/lmqxvih5gdc (27 Ocak 2012) (Floransa da sokak yiyecekleri! Hmmm Procacci ve çikolatalı şekerlemeleri, lampredotto, Tuscan şarabı, pastaneler ve çok daha fazlası!) 22 (https://twitter.com/#!/join_italy) 140

Sayfa üzerinden çok sayıda takipçi ile sıcak bir iletişim kurulmaktadır: @1step2theleft thanks for #RT!! A little gift for you :D http://vimeo.com/34957980 #Italia (27 Ocak 2012) ( (Mesajınız) için teşekkürler. Sizin için küçük bir hediye ) @IschiaQHotels Very nice photos :D Thanks very much!! We will share it very soon!! (19 Ocak 2012) (Harika fotoğraflar Çok teşekkürler Onları en kısa sürede paylaşacağız!) girilmiştir: Pek çok takipçinin mesajına karşılık ise standart bir metin ileti olarak @CostumistaStef thanks for #FF!! Join un on fb http://facebook.com/joinitaly :D Keep in touch #Italia.it (19 Ocak 2012) ((Mesajınız için) teşekkürler! Facebook ta da bize katılın İletişim halinde olalım) 141

Resim 3.16 İtalya nın Twitter Sayfası (Kaynak: twitter.com, 2012) 3.2.5.3 Youtube da İtalya 23 Sayfanın 25 abonesi vardır. 31.01.2012 itibariyle videolar 3.200 kez izlenmiştir. Sayfada toplam 84 video vardır. Videoların isimleri İtalyanca dır. Sayfadaki videolar destinasyonları, destinasyonların tarihi ve kültürel değerlerini, gastronomi ile ilgili videoları ve Etna Yanardağı gibi doğal değerleri tanıtmaktadır. 23 (http://www.youtube.com/user/joinitaly) 142

Resim 3.17 İtalya nın Youtube Sayfası Kaynak:( youtube.com, 2012) 3.2.5.4 Foursquare da 24 İtalya 25 İtalya nın Foursquare daki sayfası çoğunlukla İtalyanca dır. Sayfayı 61 kişi takip etmektedir. Tavsiye edilen 56 yer bulunmaktadır ve çoğu UNESCO listesinde bulunan yerlerdir. Her bir yer için harita verilmiş ve kısa bilgilerle birlikte fotoğraflar eklenmiştir. Sayfada bulunan yerlere kullanıcılar tarafından yorumlar bırakılmıştır. 24 Mobil cihazlardaki GPS teknolojisinden faydalanan, kullanıcıların bulundukları ortamda check-in yapmasına olanak sağlayan ve çeşitli ödül sistemleriyle katılımı arttırmayı hedefleyen mobil bir sosyal ağ hizmetidir. 25 (https://it.foursquare.com/join_italy) 143

Her bir yerde pek çok kişi çeşitli kereler check-in yapmışlardır. Sayfada bunların sayısını da görmek mümkündür. Örneğin Verona sayfasında Verona haritası, 26 adet Verona fotoğrafı, kısa bir tanıtım yazısı ve yorumlar ile Verona da check-in yapma sayıları verilmiştir. Buna göre Verona da toplam 491 kişi 829 kere check-in yapmıştır. 3.2.5.5 Google + da 26 İtalya 27 Resim 3.18 İtalya nın Foursquare Sayfası Kaynak: (foursquare.com, 2012) Sayfanın çevresinde 102 kullanıcı bulunmaktadır. Sayfa da 80 kullanıcının çevresinde bulunmaktadır. 26 Google ın ilk sosyal ağ projesidir. 27 (https://plus.google.com/102565585572934715761/) 144

Günde yaklaşık 3-4 video ya da fotoğraf paylaşılmaktadır. Bunlar Facebook ve Twitter da paylaşılan video ve fotoğraflar olmakla birlikte hangilerinin Google + da paylaşıldığına dair belirli bir standart olmadığı görülmektedir. Ressim 3.19 İtalya nın Google + Sayfası Kaynak: (plus.google.com, 2012) İtalya nın tanıtım çalışmalarında sosyal medyayı kullanımına genel olarak bakıldığında Facebook ve Twitter ın oldukça yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir. Ancak bu sayfaların İspanya nın sayfaları kadar popüler olmadığı takipçi sayılarından açıkça anlaşılmaktadır. Bu durumda iletilerin takipçilerin katılımını sağlamak açısından İspanya kadar yeterli olmamasının, iletilerin interaktif bir ortam yaratmaktan çok tek taraflı bir bildirim sunmasının etkisi olduğu söylenebilir. Youtube, Foursquare ve Google + ise daha az kullanılmaktadır. 3.2.6 ALMANYA ÖRNEĞİ 145

Almanya nın sosyal medya araçlarında resmi tanıtım sayfası bulunmamaktadır. Tanıtımını www.germany.travel sitesi üzerinden yapan Almanya bu sayfada bir newsblog (haber blog u) oluşturmuştur. Söz konusu blog da çoğunlukla Almanya turizmine ilişkin güncel haberler ve önemli etkinlikler yer almaktadır. Ancak bunun yanı sıra zaman zaman Alman turizmine ilişkin tanıtım içerikli metinler de paylaşılmaktadır. Günlük ileti sayısı ortalama 4-5 tir. Örnek: The winter sports resort and spa town of Garmisch-Partenkirchen is ideal for active holidays and relaxing breaks. This southern German town largely owes its excellent air quality to the 3,000m Zugspitze, Germany's highest mountain. Garmisch-Partenkirchen is a climatic health resort. Exercise programmes and walks take advantage of the beneficial climate and follow the 300km of marked footpaths and high-altitude spa trails that wind their way through the idyllic scenery. (30 Ocak 2012) (Kış sporları ve spa merkezi Garmisch-Partenkirchen aktif tatiller ve dinlendirici molalar için ideal bir yer. Bu güney Almanya kasabası mükemmel havasını 3.000 m yükseklikteki Almanya nın en yüksek dağı olan Zugspitze ye borçlu. Garmisch-Partenkirchen zirvede bir sağlık merkezi. Egzersiz programları ve yürüyüşler yararlı havanın avantajından yararlanarak 300 km lik işaretli yolları ve cennet gibi bir manzara eşliğindeki spa patikalarını takip ediyor.) Paylaşılan her haberde Facebook, Twitter ve Google + ya bağlantı verilmektedir. Böylece haberleri bu sosyal medya araçlarında kişinin kendi sayfasında paylaşma ya da beğenme fırsatı sunulmaktadır. Sosyal medyanın kişisel sayfalarda paylaşılan iletilerin çok sayıda takipçiye ulaşabilmesi ve bu etkinin kişisel sayfalar arasında hızla yayılarak çığ gibi büyümesi özelliği düşünüldüğünde bu uygulama haberlerin bilinirliğini çok büyük ölçüde arttıracak oldukça yararlı bir uygulamadır. 146

Resim 3.20 Almanya nın tanıtım sayfası ve haber bloğu 3.2.7 İNGİLTERE ÖRNEĞİ 28 (Kaynak: germany.travel, 2012) İngiltere, Britanya Ulusal Turizm Ajansı (the National Tourism Agency) tarafından LoveUK adıyla Facebook, Twitter, Youtube ve Flicker da tanıtılmaktadır. 3.2.7.1 Facebook ta İngiltere 29 LoveUK sayfasını 31.12.2012 itibariyle 547.747 kişi beğenmiştir. 5.863 kişi sayfa hakkında konuşmaktadır. Sayfa 17 Aralık 2009 tarihinde açılmıştır. 28 BMDTÖ Barometresinde kullanılan ismi olan Birleşik Krallık anlamında kullanılmıştır. 29 (http://www.facebook.com/loveuk) 147

Sayfanın kendisi tarafından beğenilen sayfalar arasında Visit Scotland, Love Brighton, Visit London gibi seyahat sayfaları, Premier League, Harry Potter gibi İngiltere nin öne çıkan marka değerleri ile Kraliyet Düğünü gibi tüm dünyada ilgi çeken olayların sayfaları yer almaktadır. Sayfaya ileti girme sıklığı günde yaklaşık 1 iletidir. Bununla birlikte iletilerin beğenilme ve yorumlanma sayısının çokluğu dikkat çekmektedir. İletiler genellikle kısa, video ya da fotoğraf gibi görsellerle desteklenen ve takipçilerin yorum yapmalarını sağlamaya yönelik sorular içeren iletilerdir: "Comment" if you're on Santa's Naughty List, "Like" if you're on the Nice List :) (23 Aralık 2011) (Noel Baba nın yaramazlar listesi ndeyseniz yorum yazın, uslular listesi ndeyseniz beğenin.) İletiyi 1.240 kişi beğenmiş, iletiye 156 yorum yapılmıştır. Büyük Organizasyonlara Evsahipliği Sayfada İngiltere nin ev sahipliği yapacağı büyük uluslararası organizasyonlardan da yararlanılmaktadır. If you could choose any British person or character to light the Olympic Flame, who would it be? David Beckham? Winston Churchill? James Bond? (5 Ocak 2012) (Olimpiyat ateşini yakmak için bir İngiliz i seçmeniz istense bu kim olurdu? David Beckham mı? Winston Churchill mi? James Bond mu?) 148

The countdown begins, 200 days to go until London hosts the 2012 Olympics! What are you most looking forward to...? (9 Ocak 2012) (Geri sayım başladı. Londra nın ev sahipliği yapacağı 2012 Olimpiyatlarına 200 gün kaldı. En çok neyi dört gözle bekliyorsunuz?) İletiyi 682 kişi beğenmiş, 591 kişi yorumlamıştır. Ünlüler İngiltere nin ünlü isimleri de iletilerde kullanılmaktadır: 2012 is the 50th anniversary of The Beatles! Testing your fab-four knowledge, do you know how many members were left-handed? http://www.visitbritainsuperblog.com/2012/01/10-things-you-didnt-know-about-thebeatles/ (12 Ocak 2012) (2012 Beatles ın 50. Yıldönümü. Beatles bilginizi test edin Grubun kaç üyesi solaktı?) The name is Bond... James Bond! To celebrate 50 years of the "007" movies, an exciting new exhibition is launching called "Bond in Motion" - check it out here: http://www.theukcuriosityblog.com/catalogue/events/50-years-of-james-bond-50- awesome-cars. What are your favourite James Bond movies?! (13 Ocak 2012) (Onun adı Bond James Bond!007 filmlerinin 50. yılını kutlamak için Bond in Motion adlı bir sergi açılıyor. Sizin en sevdiğiniz James Bond filmleri hangileri?) Güncel Popüler Olaylar Sayfada güncel popüler olaylar ile ilgili iletiler de yer almaktadır: Congratulations to two of Love UK's favourite TV programmes and big winners at yesterday's annual Golden Globe Awards, but which are you...a 'Downton Abbey' 149

addict or a 'Luther' devotee...?! And for bonus points, what castle is used to film Downton Abbey at...?! (16 Ocak 2012) (Dünkü Golden Globe ödüllerinin kazananı Love UK in en beğenilen TV programlarından ikisine tebrikler. Siz hangisinin tutkunusunuz? Downtown Abbey mi yoksa Luther mi? Bonus puan için, Downtown Abbey hangi kalede çekiliyor?) Last night was the annual National Television Awards congratulations to Doctor Who stars, Matt Smith and Karen Gillan for best drama performances, and to Downton Abbey for best drama! For all you Doctor Who fans, check out this super top 10 filming locations in the UK! http://bit.ly/wgx96g (26 Ocak 2012) (Dün akşam Ulusal Televizyon Ödülleri dağıtıldı. Doctor Who nun yıldızları Matt Smithe ve Karen Gillan a en iyi drama dizisi oyunculukları için ve Downtown Abbey e en iyi drama dizisi ödülü için tebrikler! Tüm Doctor Who fanları, dizinin çekildiği bu harika 10 mekana göz atın!) 854 kişi bu iletiyi beğenmiş ve 110 kişi yorum yapmıştır. Mobil Tanıtım Sayfada mobil tanıtım ile ilgili gelişmeler de paylaşılmaktadır. Samsung ile ortaklaşa Best of Britain uygulaması tanıtılarak Birleşik Krallık a gelmeyi düşünen takipçilerin destinasyon rehberleri, en çok ziyaret edilen yerler ve etkinlikler gibi bilgiler sunan uygulamayı mutlaka yüklemesi gerektiği vurgulanmaktadır. 150

Resim 3.21 İngiltere nin Mobil Tanıtım Uygulaması Kaynak: (facebook.com, 2012) E-Bülten Love UK aylık bir e-bülten uygulaması da başlatmıştır ve bunu Facebook üzerinden duyurarak takipçilerinin bu bültene abone olmalarını istemektedir: As loyal fans of Love UK, we want to reward you by giving you MORE! So help us to do just that by signing up for our newly re-launched monthly e-newsletter, packed full with travel ideas, upcoming events, competitions and much more! http://bit.ly/woy1jv Thank you! :) (1 Şubat 2012) (Love UK in sadık fanları, sizi daha fazlasını sunarak ödüllendiriyoruz! Seyahat fikirleri, yaklaşan etkinlikler, yarışmalar ve çok daha fazlasını içeren yeni aylık bültenimize abone olun. Teşekkürler) Gastronomi Gastronomi de sayfada yer alan önemli unsurlardandır: Like pies? Then like this post! Oh, and let us know your favourite British pie while you re at it. Ours has to be the legendary pork pie. Check this out to find out why 151

(21 Aralık 2012) (Turta sever misiniz? Öyleyse bu iletiyi de seveceksiniz! En sevdiğiniz İngiliz turtasını bizimle paylaşın. Bizimki efsanevi domuz etli turta. İşte sebebi ) Yarışma Sayfada 10 Reasons to visit the UK başlıklı bir yarışma da yapılmaktadır. Buan göre, İngiltere ye gitmek için 10 nedenini paylaşanlar 2 uçak bileti ya da Samsung Galaxy Tablet bilgisayar kazanma şansına sahip olacaktır. Destinasyon Tanıtımı Sayfanın Top 50 UK Places başlıklı bölümünde Facebook ta en çok check-in yapılan yerler sıralanarak tanıtımları yapılmaktadır. Great Britain Offers bölümünde Love UK sayfasının fanları için sunulan özel indirim fırsatlarına yer verilmektedir. Bu fırsatlar başlıca oteller ve havayolu şirketleri tarafından sunulmaktadır. Matt Smith s Britain bölümünde İngiltere nin ünlü isimleri bu ülkenin kendileri için neden özel olduğunu anlatmaktadır. Bölümde 6 video bulunmaktadır. 152

Resim 3.22 İngiltere nin Facebook Sayfası Kaynak: (facaebook.om, 2012) 3.2.7.2 Twitter da İngiltere 30 İngiltere Twitter da Visit Britain adıyla yer almaktadır. 31.12.2012 itibariyle sayfanın Facebook sayfasına göre çok daha az, 49.755 takipçisi vardır. Toplam 7.126 tweet i bulunan sayfa 15.244 sayfayı takip etmektedir. Sayfa 1.811 kez listelenmiştir. Takip edilen sayfalar arasında turizm ve seyahat ile ilgili çok sayıda sayfanın yanı sıra the Beatles, Boris Becker gibi ünlü İngiliz isimlere ait sayfalar da yer almaktadır. 30 (http://twitter.com/visitbritain) 153

Sayfaya girilen günlük ileti sayısı Facebook sayfasına göre fazladır. Günlük ortalama 6-7 iletidir. Bu iletilerin bir kısmını Facebook ta paylaşılan iletiler oluşturmaktadır ancak diğerleri farklıdır. Sayfadaki iletiler Facebook sayfasındakiler gibi kısa ve görsel desteklidir. Tarihi Bilgiler Tarihi bilgiler eşliğinde yapılan tanıtımlar dikkat çekmektedir. On this day back in 1065, Westminster Abbey http://bit.ly/wlkc opened its doors. And it's still a UK must-see! http://ow.ly/i/owzd (28 Aralık 2011) (1065 te bugün Westminster Manastırı açıldı. Ve bugün hala mutlaka görülmesi gereken yerler arasında ) On this day back in 1170, Thomas Becket was killed in Canterbury Cathedral. Visit this stunning place to find out why: http://bit.ly/2ff0gg (29 Aralık 2011) (1170 de bugün Thomas Becket Canterbury Katedralinde öldürüldü. Nedenini öğrenmek için bu şaşırtıcı sayfayı ziyaret edin.) Tatil Önerileri Yaklaşan tatiller için öneriler verilmektedir. Weekend s almost here, we ve got some ideas for an unusual night out in Britain bit.ly/ejtpzt. (6 Ocak 202) (Haftasonu neredeyse geldi. Dışarıda farklı bir gece geçirmek için birkaç önerimiz var.) 154

Turizm Haberleri Ülke turizmi ile ilgili haberler de paylaşılmaktadır: Birmingham, London, Glasgow and Wales have been voted by The NY Times as four of their top places to visit in 2012! http://nyti.ms/vz876r (9 Ocak 2012) (Birmingham, Londra, Glasgow ve Galler New York Times tarafından 2012 de ziyaret edilecek en iyi yerler listesinde yer aldı.) Ünlüler Sayfada ünlü İngilizler ile ilgili iletiler de yer almaktadır: Happy birthday Mr rockin' Rod Stewart! Find out more about British rock heritage here: http://bit.ly/jpv2sc #rodstewart (Mutlu yıllar Rod Stewart! İngiliz rock efsanesi hakkında daha fazla bilgi için burayı ziyaret edin.) Edebiyat Edebiyat da iletilerde kullanılan bir unsurdur. What the Dickens!? We are celebrating the Oliver Twist author s 200th birthday this year. Come join us! (11 Ocak 2012) ( Oliver Twist in yazarının 200. Doğumgününü kutluyoruz. Bize katılın!) The best selling novelist of all time died on this day in 1976. Discover Agatha Christie on the English Riviera (12 Ocak 2012) (Tüm zamanların en çok satan yazarı 1976 da bugün öldü. Agatha Christie yi İngiliz Riviera sında keşfedin.) 155

Resim 3.23 İngiltere nin Twitter Sayfası Kaynak: (twitter.com, 2012) 3.2.7.3 Youtube da İngiltere 31 Youtube da Visit Britain TV adıyla yer alan İngiltere nin sayfada 900 üyesi vardır ve videolar toplam 403.797 kez izlenmiştir. Sayfa 3 Şubat 2009 tarihinde açılmıştır. Sayfada toplam 166 video bulunmaktadır. Destination:Britain bölümünde İngiltere nin Brighton, Cambridge, Manchester, Nottingham gibi önemli destinasyonlarının tanıtım videoları vardır. 31 (http://www.youtube.com/user/visitbritaintv) 156

Things to do in Britain bölümünde festivallerden extreme sporlara, gece hayatından yogaya İngiltere de yapılabilecek şeylere ilişkin videolar vardır. The Great British Outdoors bölümünde plajlar, milli parklar, dağlar ile su sporları ve golf gibi aktivitelere ilişkin videolara yer verilmektedir. Celebrity Videos An Invite from Stars bölümünde ünlülerin İngiltere ile ilgili deneyimlerini paylaştığı videolar bulunmaktadır. Britain Showreel bölümünde ise doğa, tarih, kültür tarih gibi İngiltere nin sunduğu farklı değerlere ilişkin videolar yer almaktadır. Resim 3.24 İngiltere nin Youtube Sayfası Kaynak: (youtube.com, 2012) 157

3.2.7.4 Flickr da İngiltere 32 Love UK Flicker da 394 üyesi olan bir gruptur. Sayfada üyelerden İngiltere fotoğraflarını paylaşmaları istenmektedir. Sayfaya toplam 8.910 fotoğraf yüklenmiştir. Ayrıca oldukça gelişmiş bir İngiltere haritası da bulunmaktadır. Resim 3.25 İngiltere nin Flickr Sayfası Kaynak. (flicker.com, 2012) İngiltere nin tanıtım amacıyla sosyal medyayı kullanımına genel olarak bakıldığında Facebook ve Twitter sayfalarını etkin olarak kullanıldığı görülmektedir. Özellikle Facebook sayfasındaki takipçi sayısı bu durumu destekler niteliktedir. İletilerin içeriği oldukça çeşitlidir. Diğer yandan Youtube ve Flicker daha az etkin kullanılmakla birlikte özellikle Flickr da çok sayıda takipçinin fotoğraf paylaştığı görülmektedir.ingiltere ninsosyal medyayı etkin olarak kullandığı söylenebilir. 32 (http://www.flickr.com/groups/loveuk/) 158

3.2.8 MALEZYA ÖRNEĞİ Malezya sosyal medyada Facebook ve Twitter ı kullanmaktadır. 3.2.8.1 Facebook ta Malezya 33 Malezya Facebook ta Malaysia Truly Asia adıyla yer almaktadır. Sayfayı kullanma sıklığı 3-4 günde birkaç iletidir. Bazı günlerde hiç ileti girilmezken bazılarında 5-6 adet ileti paylaşılmıştır. Sayfayı 31.12.2012 itibariyle 36.629 kişi beğenmiştir. 257 kişi sayfa hakkında konuşmaktadır. Sayfa genellikle haberlerin ve Malezya ile ilgili bağlantıların paylaşılması için kullanılmaktadır. Haberler ve bağlantılar genellikle yorumsuz olarak paylaşılmaktadır. E-Bülten Sayfada aylık turizm e-bülteni ve haftalık Malezya da bu hafta videoları düzenli olarak paylaşılmaktadır. E-bülten Malezya nın resmi tanıtım sitesi olan http://www.tourism.gov.my/ sitesinde, videolar ise yine Malezya nın tanıtımı amacıyla açılan video paylaşım sitesi www.trulyasia.tv adresinde yer almaktadır. Paylaşılan videolar arasında Eco Garden, Tropikal Baharat Bahçesi, Petronas Twin Towers gibi tanıtıcı videolar bulunmaktadır. 33 (http://www.facebook.com/?sk=welcome#!/friendofmalaysia) 159

Kültürel ve Sanatsal Etkinlikler Sayfada fuarlar, kültürel ve sanatsal etkinlikler, festivaller, konserler gibi etkinlikler duyurulmaktadır. Gastronomi Sayfada Malezya ya özgü yemeklerin tariflerini veren internet sitelerine ve videolara da bağlantı verilmektedir. Uluslararası Etkinlikler Malezya nın ev sahipliği yapacağı uluslararası etkinlikler de sayfa üzerinden duyurulmakta ve ilgili sayfalara bağlantı verilmektedir.(malezya Book EXPO 2012, 2012 World Robotics Olympiad vb.) Sayfanın fotoğraflar bölümü de aktif olarak kullanılmaktadır. Ülkenin bayrağından Malezya da gerçekleştirilen önemli etkinliklerin fotoğraflarına kadar pek çok görsel bu bölümde paylaşılmaktadır. 160

Resim 3.26 Malezya nın Facebook Sayfası Kaynak: (facebook.com, 2012) 3.2.8.2 Twitter da Malezya 34 Malezya nın Twitter sayfası Tourisim Malaysia da Facebook sayfası ile aynı iletiler paylaşılmaktadır. Sayfada 31 Ocak 2012 tarihi itibariyle 4.097 tweet atılmıştır. Takipçi sayısı 81.354 tür. Sayfa tarafından ise 65 twitter hesabı takip edilmektedir. Sayfa 789 kez listelenmiştir. Takip edilen sayfalar arasında Travel and Leisure, New York Times Travel, Conde Nast Traveler gibi önemli seyahat ve turizm sayfaları, Time Out Kuala Lumpur, Malaysia Kitchen, Shop Malaysia, Tour Malaysia gibi Malezya dan sayfalar ile seyahat yazarlarının ve bloggerlarının sayfaları yer almaktadır. 34 (https://twitter.com/#!/tourismmalaysia/) 161

Resim 3.27 Malezya nın Twitter Sayfası Kaynak: (twitter.com, 2012) Mobil Tanıtım Malezya mobil uygulamalar ile de tanıtılmaktadır. Bu uygulamalar Apple, Blackberry ve Android uyumludur. Mobil uygulamalar büyük ölçüde Malezya Turizm Bakanlığı nın bir projesi olan Go2Homestay programı için kullanılmaktadır. Söz konusu program kapsamında ziyaretçiler Malezya da kayıtlı aileler tarafından evlerde misafir edilmektdir. Programın amacı Malezya yı kültürüyle birlikte bir bütün olarak tanıtmaktır. Mobil uygulamalar büyük ölçüde program hakkında bilgi edinmek ve rezervasyonlar yapmak için kullanılmaktadır.programın bir internet sitesi de bulunmaktadır. http://www.go2homestay.com/ internet sitesinde söz konusu programın uygulandığı yerlere ilişkin tanıtımlar, program kapsamında kazanılan deneyimlere ilişkin paylaşılan videolar, fotoğraflar, etkinlikler gibi bölümler yer almaktadır. Go2homestay uygulamasının Facebook ve Twitter sayfası da bulunmaktadır. 162

Resim 3.29 Malezya nın Go2HomeStay sayfası Kaynak: (go2homestay.com) Malezya nın sosyal medya araçlarını kullanımına genel olarak bakıldığında Facebook ve Twitter ın aynı içerikle ve genellikle haber ve duyuru amacıyla kullanıldığı görülmektedir. Bunun dışında Malezya yı tanıtan videoların ve internet sayfalarının da adreslerine bağlantı verilmektedir. Malezya TripAdvisor sitesinde de tanıtılmaktadır. 3.2.9 MEKSİKA ÖRNEĞİ Meksika resmi olarak www.visitmexico.com internet sitesi ile tanıtılmaktadır ve Facebook, Twitter ve Youtube da yer almaktadır. Her üç sosyal medya aracında da Visit Mexico adı kullanılmaktadır. 163

3.2.9.1 Facebook ta Meksika 35 Sayfayı 31.12.2012 itibariyle 5.765 kişi beğenmiştir ve 574 kişi sayfa hakkında konuşmaktadır. Sayfayı kullanım sıklığı günde ortalama 5-6 iletidir. Sayfadaki iletiler İngilizce ve İspanyolca dır. Bazı iletiler yalnızca İspanyolca verilmişken diğer bazı iletiler her iki dilde de yazılmıştır. Yalnızca İngilizce yazılan ileti sayısı son derece sınırlıdır. Sayfada kullanıcılar tarafından paylaşılan içeriğe de sık rastlanmaktadır. Bunlar genellikle Meksika fotoğrafları ve Meksika ile ilgili internet sitelerinin adresleridir. Bu iletiler genellikle İspanyolca dır ve Visit Mexico bu iletiler ile ilgili yorumda bulunmuştur. Sayfadaki iletiler kısa yazılmış olup genellikle video ya da fotoğraf gibi unsurlarla desteklenmektedir. Fotoğraf ve Videolar La liberación de tortugas golfinas en Nuevo Vallarta, es un espectáculo sin igual Estas fotos lo comprueban! http://bit.ly/s61zdy The release of the Pacific ridley sea turtles in Nuevo Vallarta is an unmatched natural show. These pictures prove it! http://bit.ly/s61zdy (27 Aralık 2011) (Pasifik ridley deniz kaplumbağalarının Nuevo Vallarta da denize bırakılmaları eşsiz bir doğa gösterisi. Bu fotoğraflar bunu kanıtlıyor!) 35 (http://www.facebook.com/visitmex) 164

Doğa Olayları Sayfada Meksika da gerçekleşen başka doğa olayları da paylaşılmaktadır: Quién quiere ir a Yucatán? Mañana, la lluvia de estrellas será visible por allá. :) Anyone wants to join us in Yucatán? There will be a visible meteor shower in that area. :) (4 Ocak 2012) (Yukatan da bize katılmak isteyen var mı? Bu bölgede görülebilir bir meteor yağmuru gerçekleşecek) Inició la temporada de observación de la ballena gris en Baja California Sur. Ustedes han ido a verlas?... The migrating season and sighting of the gray whale has just started in Baja California Sur, Mexico. Have you ever been close to one of those animals? (5 Ocak 2012) (Gri balinaların göç ve gözlem mevsimi Meksika Baja Kaliforniya Sur da başladı? Hiç bu hayvanlara yakın oldunuz mu?) Tatil Seçenekleri Yaklaşan tatiller ile ilgili alternatiflere de sayfada yer verilmektedir: Recibe el Año Nuevo en alguno de estos tres destinos de México http://bit.ly/gw3ayz Welcome the New Year in one of these three mexican destinations http://bit.ly/gw3ayz (29 Aralık 2011) (Yeni yılı bu üç Meksika destinasyonundan birinde karşılayın) Qué tal ir a Cuetzalan, Puebla, el fin de semana que entra? Cuetzalan, Pueblo 165

Mágico.. How about visiting Cuetzalan next weekend?... Cuetzalan, Magical Town (23 Ocak 2012) (Önümüzdeki haftasonu Cuetzalan ı ziyaret etmeye ne dersiniz? Cuetzalan, Sihirli Şehir) Se acerca otro puente y aun no sabes a dónde ir? Qué tal Tzin Tzun Tzan, en Michoacán? Una escapada que también te podrá servir para 14 de febrero. Another long weekend is around the corner and you still don't know where to go? How about Tzin Tzun Tzan in Michoacán? It's a getaway that will be useful as an idea, for February 14th, also. (23 Ocak 2012) (Uzun bir haftasonu daha gelmek üzere. Siz hala nereye gideceğinizi bilmiyor musunuz? Michoacan daki Tzin Tzun Tzan a gitmeye ne dersiniz? Bu, aynı zamanda, 14 Şubat için de güzel bir alternatif) Gastronomi Diğer pekçok ülkenin yaptığı gibi sitede ülkeye özgü yemek tarifleri de paylaşılmaktadır: Do you know how to prepare Rosca de Reyes? Here's the story and recipe. If you make one, share the experience with us! http://bit.ly/xq9xr9 (4 Ocak 2012) (Rosca de Reyes hazırlamayı biliyor musunuz? İşte hikayesi ve tarifi Yaparsanız bu deneyiminizi bizimle paylaşın!) Sinema ve Ünlüler Sayfada Meksika nın tanıtımı için sinemadan ve ünlü yıldızlardan da yararlanılmaktadır. 166

En Real de Catorce, San Luis Potosí, hay una serie de fotos autografiadas por Brad Pitt sobre la fachada de una casa. Por qué? Ahí se filmó "La Mexicana" protagonizada por el actor y Julia Roberts. In Real de Catorce, San Luis Potosi, there are Brad Pitt's autographied photos outside of a house. Why? It was the location for the movie "The Mexican" in which Julia Roberts also acted. (10 Ocak 2012) (San Luis Potosi, Real de Catorce de bir evde Brad Pitt in imzalı fotoğrafları var. Peki neden? Çünkü Julia Roberts ın da rol aldığı The Mexican filmi orada çekildi.) UNESCO Ülkenin tescilli kültürel değerleri de sayfada tanıtılmaktadır: La UNESCO declaró el año pasado al mariachi como Patrimonio de la Humanidad. Nuestros mariachis son tan buenos músicos q tocan... de todo! La muestra: Yellow Submarine, original de los Beatles, interpretada por el Mariachi Cabos. UNESCO already listed the mariachi as World Heritage. Our mariachis are such good musicians that they are able to play... every tune! This is a very good example: Yellow Submarine, originally by the Beatles, performed by Mariachi Cabos. (12 Ocak 202) (UNESCO mariachi yi dünya mirası olarak kayıt altına aldı. Mariachi lerimiz o kadar iyi müzisyenlerdir ki her ezgiyi çalabilirler. İşte güzel bir örnek:beatles eseri Yellow Submarine Mariachi CAbos tarafından icra ediliyor.) Dini Etkinlikler Dini etkinlikler de sayfada paylaşılmaktadır: 167

El tercer domingo de Enero, en la región de Rincón de Romos, Aguascalientes, se lleva a cabo la celebración patronal: La Fiesta del Señor de las Angustias. El festejo incluye una procesión, exposiciones y muestras de danza. The third Sunday of January in Rincon de Romos, Aguascalientes, takes place the regional celebration: The Fair of the Señor de las Angustias (the Lord of Sorrows in English). It will have events such a procession, art exhibitions and dance shows. (13 Ocak 2012) (Ocak ayının üçüncü Cumartesi günü Rincon de Romos, Aguascalientes te the Senor de las Angustias fuarı gerçekleştiriliyor. Fuarda geçiş töreni, sanat sergileri ve dans gösterileri yer alacak.) Turizm Haberleri Ülke turizmi ile ilgili gelişmeler de sayfayı ziyaret edenlere duyurulmaktadır: National Geographic catalogó a Chiapas como uno de sus destinos favoritos en la temporada de Invierno Nosotros estamos completamente de acuerdo! Y ustedes? National Geographic listed Chiapas as one of their favorite destinations in the Winter Season. We totally agree with that! What do you think? (13 Ocak 202) (National Geographic Chiapas ı favori kış destinasyonlarından biri olarak gösterdi. Tamamen katılıyoruz! Siz ne düşünüyorsunuz?) Ülke ile ilgili ilgi çekebilecek bilgilere de yer verilmektedir. En México tenemos el volcán más joven del mundo: El Paricutín, registrado el 20 de febrero de 1943 The youngest volcano in the world is located in Mexico. Its name is Paricutin and it was registered in February 20 of 1943. (14 Ocak 2012) (Dünyanın en genç volkanı Meksika da yer alıyor. İsmi Paricutin ve 1943 yılının 20 Şubat ında kayıtlara girdi.) 168

Hava Durumu Sayfada günlük hava durumu verilerek buna uygun tavsiyelerde de bulunulmaktadır: Buenos días! Hoy en León, Guanajuato habrá una temperatura mínima de 9 C y una máxima de 27 C. Ideal para ir a la Feria de León, no?... No han ido? Qué esperan? Corran! Hoy también habrá show de "Ilusión, Fuego y Magia" en el Domo.. Good morning! Today in Leon, Guanajuato there will be a minimum temperature of 48 F and maximum of 80 F. Ideal to go to the Feria de Leon, right?... You haven't gone yet? What are you waiting for? Go! Today, there's also a show of "Illusion, Magic and Fire" in the Dome. (18 Ocak 2012) (Günaydın! Bugün Guanajuato, Leon da sıcaklık en düşük 48 F ve en yüksek 80 F olacak. Feria de Leon a gitmek için ideal bir gün, değil mi? Henüz gitmediniz mi? Ne bekliyorsunuz, haydi! Bugün ayrıca İlüzyon, sihir ve Ateş gösterisi de izlenebilecek.) Sayfada ziyaretçilerin yorumlarıyla katılmasını sağlamaya yönelik iletiler de girilmekte, deneyimlerini paylaşmaları istenmektedir. Ancak katılım oldukça düşüktür. Algun@ de ustedes ha ido a Bacalar, Quintana Roo? Sabían que es un Pueblo Mágico? Cuéntenos qué es lo que más les gusta de este paraíso. Have you ever been to Bacalar, Quintana Roo? Did you know that it is considered a Magical Town? Tell us about your experience and what you liked the most of this paradise. (19 Ocak 2012) (Hiç Quintana Roo, Bacalar da bulundunuz mu? Sihirli şehir olarak nitelendirildiğini biliyor muydunuz? Bize kendi deneyiminizden ve bu cennette en çok neleri sevdiğinizden bahsedin ) 169

İletiyi 11 kişi beğenmiş ve 9 kişi yorum yapmıştır. Popüler Kültür Sayfada Meksika nın tanıtımı için popüler kültür öğelerinden de yararlanılmaktadır: Sabías que el grupo español La Oreja de Van Gogh grabará su próximo video en Mazatlán, para así promover a México en Europa? Con la grabación de su tercer single, "Las Noches Que No Mueren" en Mazatlán (segunda ciudad mas importante del estado de Sinaloa) del 13 al 16 de Febrero, se convierten en Embajadores de México Did you know that the Spanish pop group La Oreja de Van Gogh will record their next video in Mazatlan, in order to promote Mexico in Europe? With the recording of their third single, "Las Noches que no Mueren" in Mazatlan (second most important city of the state of Sinaloa) from February 13 to 16, they become ambassadors of Mexico. (19 Ocak 2012) (İspanyol pop müzik grubu La Oreja de Van Gogh un bir sonraki kliplerini Meksika yı Avrupa da tanıtmak amacıyla Mazatlan da çekeceklerini biliyor muydunuz? Üçüncü single ları "Las Noches que no Mueren"ı 13-16 Şubat tarihleri arasında Mazatlan da (Sinaola eyaletinin ikinci önemli şehri) kaydedecek olan grup Meksika elçileri olacak ).. Sayfada Meksika nın önemli etkinliklerinden olan karnavallar da duyurulmaktadır. Esto es para que vayan haciendo planes para ir al Carnaval de Veracruz Aquí es donde nace la alegría!... This link will help you plan your trip to the Veracruz Carnival. 170

Here is where Happiness comes from! (28 Ocak 2012) (Bu bağlantı Veracruz Festivali gezinizi planlamanıza yardımcı olacak. İşte mutluluğun kaynağı!) Meksika nın Facebook sayfasında Twitter ve Youtube sayfalarının bağlantıları da yer almaktadır. Resim 3.30 Meksika nın Facebook Sayfası (Kaynak: facebook.com, 2012) 171

3.2.9.2 Twitter da Meksika 36 Meksika nın Twitter sayfasının Facebook sayfasından daha fazla takipçisi vardır. Takipçi sayısı 31.12.2012 itibariyle 7.674 tür. Sayfada toplam 4.826 tweet atılmıştır. Sayfa 164 kez listelenmiştir. Sayfanın kendisi de 493 sayfayı takip etmektedir. Takip edilen sayfalar arasında Discover Mexico, Mexico Travels, Festivial Mexico gibi Meksika turizmine ilişkin siteler, turizm ile ilgili çeşitli yayınlar ile seyahat yazarları ve blogger ların sayfaları bulunmaktadır. Sayfadaki iletiler Facebook sayfası ile aynıdır ancak sadece İspanyolca dır. İngilizce iletiler ya da iletilerin İngilizceleri Facebook un aksine Twitter da yer almamaktadır. Sayfada çok sayıda takipçi ile diyaloğa girilmektedir. Bu iletilerin de tamamı İspanyolca dır. Bunlar teşekkür etmek, bilgi vermek gibi amaçlarla yazılmış son derece kısa iletilerdir. 36 (https://twitter.com/#!/visitmex) 172

Resim 3.31 Meksika nın Twitter Sayfası Kaynak: (twitter.com, 2012) 3.2.9.3 Youtube ta Meksika 37 Meksika nın Youtube sayfasının 2582 abonesi vardır. Sayfada Meksika haritası ve Meksika daki destinasyonları tanıtan çok sayıda video yer almaktadır. Sayfa 5 Ağustos 2008 tarihinde oluşturulmuştur ve 280.782 kez izlenmiştir. Sayfanın giriş yazısı hem İngilizce hem de İspanyolca yazılmıştır. Ayrıca sayfayı ziyaret edenlerin yorumlarına da yer verilmektedir. 37 (http://www.youtube.com/visitmex) 173

Ana sayfada çeşitli destinasyonları tanıtan 30 video bulunmaktadır. States of Mexico bölümünde destinasyonlara ilişkin 32 tanıtıcı video bulunmaktadır. Testimonials bölümünde çeşitli ünlülerin Meksika hakkında konuştuğu 15 video yer almaktadır. Campaign and TV Spots bölümünde ise Meksika nın tanıtım kampanyasında kullanılan 14 video yer almaktadır. Sayfada Facebook ve Twitter sayfalarına da bağlantı verilmektedir. Resim 3.32 Meksika nın Youtube Sayfası Kaynak: (youtube.com, 2012) Meksika nın sosyal medya araçlarını kullanımına genel olarak bakıldığında Facebook ve Twitter ın yoğun olarak kullanıldığı görülmektedir. Twitter yalnızca İspanyolca kullanılmakta olup kullanıcılarla daha yoğun bir diyaloğa girilmektedir. Youtube ise Meksika haritasının yanı sıra tanıtım filmlerinin izlenebildiği ve önemli destinasyonlara ilişkin videoların bulunduğu bir mecradır. 174

3.3 Sosyal Medya ve Ülkemizin Tanıtımı Bu incelemeden de anlaşılacağı üzere dünya turizminde ülkemizle birlikte ilk onda yer alan Almanya dışındaki rakip ülkeler turizm tanıtımlarında sosyal medya mecralarını resmi olarak kullanmaya başlamışlardır. Almanya sosyal medya sitelerini aktif olarak kullanmamakla birlikte blog sayfasında yayınladığı her içeriğin kullanıcıların kendi sitesinde paylaşabileceği bir uygulamaya gitmiştir. Yukarıda incelenen 9 ülkenin kullandığı sosyal medya mecraları Facebook, Twitter, Youtube, Daily Motion, Flickr, Picasa, Google +, Foursquare ve Formspring tir. Resmi tanıtımını www.goturkey.com adresi üzerinden yapan ülkemiz varolan birkaç özel uygulama dışında sosyal medya üzerinden resmi turizm tanıtımına henüz geçmemiştir. Ancak 2012 yılı itibariyle reklam bütçesinin %15 i dijital medyaya ayrılmıştır. Bu doğrultuda, bazı kültür ve tanıtma müşavirlik/ataşelikleri hâlihazırda çalışmalara başlamıştır. Örneğin Sofya Kültür ve Tanıtma Müşavirliği Embassy of the Republic of Turkey Culture and Information Office adıyla bir Facebook sayfası açmıştır. 175

Resim 3.33 Facebook ta Sofya Kültür ve Tanıtma Müşavirliği Kaynak: (facebook.com, 2012) Sosyal medyada ülkemizin tanıtımına ilişkin Facebook ve Twitter da Turkey Unlimited adıyla yer alan bir sayfaya rastlanmıştır. Turkey Unlimited 2012 yılında Türkiye yi İngiltere de tanıtan Öykü reklam ajansı tarafından başlatılan bir uygulamadır. Facebook ve Twitter daki Turkey Unlimited uygulaması resmi tanıtım kampanyası olmamakla birlikte Öykü Ajans tarafından yürütülen kampanyanın bir parçası olarak kullanılmaktadır. Türkiye nin resmi tanıtım sitesi olan www.goturkey.com da her iki sayfaya da bağlantı yoktur. 176

3.3.1 Facebook ta Turkey Unlimited 38 Turkey Unlimited Facebook sayfasını 1.931 kişi beğenmiştir ve 147 kişi sayfa hakkında konuşmaktadır. Hoşgeldiniz sayfasında Türkiye yi keşfetmek için beğenin notuyla birlikte Öykü Ajans ın reklam görsellerinden biri kullanılmıştır. Sayfaya ileti girme sıklığı günde yaklaşık 1-2 iletidir ancak başta haftasonları olmak üzere bazı günler hiç ileti girilmemektedir. İletilerin içeğini genelde başlıklar ya da çok kısa ifadelerle birlikte eklenen ya da bağlantı olarak paylaşılan görseller veya videolardır. Başlıklardan ve iletilerden bazıları Binlerce yıldan fazla süredir insanlar Kapadokya nın yumuşak kayalarına evler inşa ettiler., Türkiye 2012 de 63 ülkede 157 Turizm Fuarı nda tanıtılıyor., Türkiye de Mavi Yolculuk, 2012 Erzurum Kültür ve Kış Sporları Festivali, Türkiye nin En İyi Plajları, Bodrum da Tarih ve Tarihi Yerler, Göbeklitepe: Dünyanın İlk Tapınağı, Muhteşem Ülke Türkiye, İstanbul: En İyi Evlilik Turizmi Destinasyonu,gibi başlıklaradır. Sayfada ayrıca fotoğraf albümleri de oluşturulmuştur. Sayfada İshak Paşa Sarayı: Osmanlı Mimarisinin Güzelliği, Aspendos, Kapadokya gibi albümler oluşturulmuştur. Paylaşılan videolar arasında dikkat çekenler İstanbul da Gece: Rüyalar Şehri, İstanbul a Hoş Geldiniz, İzmir Tanıtım Filmi gibi videolardır. 38 (http://www.facebook.com/turkeyunlimited) 177

Sayfada takipçilerin de iletilerine yer verilmektedir. Bunlar genellikle fotoğraf paylaşımıdır. Takipçiler tarafından Türkiye nin çeşitli yerlerine ait fotoğraflar paylaşılmaktadır. Resim 3.34 Facebook ta Turkey Unlimited Kaynak: (facebook.com, 2012) 3.3.2 Twitter da Turkey Unlimited Turkey Unlimited in Twitter sayfası daha aktif olarak kullanılmaktadır. Facebook Sayfasındaki gibi haftasonları ileti girilmese de gün içerisinde Facebook a göre daha çok ileti girilmektedir. Günlük ileti sayısı yaklaşık 10-15 tir. Sayfanın Facebook sayfasına göre daha az takipçisi vardır. Takipçi sayısı 290 dır. Sayfanın kendisi de 462 sayfayı takip etmektedir. Takip edilen sayfalar en çok takipçilerin sayfaları olmakla birlikte Londra 2012 gibi uluslararası etkinliklere ilişkin sayfalar, İstanbul Culinary Institute, Istanbul View gibi Türkiye den sayfalar ve In Style Travel ve Spa Secrets Magazine gibi turizm basınına ilişkin sayfalardır. 178

Sayfada toplam 759 tweet atılmıştır. İletilerin neredeyse hepsinde fotoğraf ve video bağlantısı paylaşılmıştır. Bunlar dışındaki tek tük iletiler de takipçilerle girilen diyaloglardır. Bu diyaloglar genellikle bilgi verme ve soruları cevaplama amaçlıdır. Örneğin bir takipçinin İstanbul u Mart ayında ziyaret etmek istediğini belirtmesi ve havanın iyi olup olmayacağını sormsı üzerinde Nisan da havanın daha güzel olacağı, Mart ayının soğuk ve yağışlı olabileceği belirtilmiştir. İletiler Faacebook sayfasından farklıdır. İki sayfaya aynı iletiler girilmemiştir. Sayfada Facebook sayfasının bağlantı adresi, www.goturkey.com bağlantı adresi ve İngiltere deki kültür ve tanıtma ofisinin telefon numarası da yer almaktadır. Sayfanın zemininde reklam kampanyası görsellerinden biri kullanılmaktadır. Resim 3.35 Twitter da Turkey Unlimited Sayfası Kaynak: (twitter.com, 2012) 179

Bunun dışında ülkemizin resmi tanıtım sitesi www.goturkey.com adresi üzerinden yürütülen Youinturkey adlı yarışmanın da Facebook ve Twitter sayfası bulunmaktadır. Ancak bu sayfalar yarışmaya yönelik sayfalardır ve maalesef fazla takipçi sayısına ulaşamamışlaradır. Yarışmanın Facebook sayfasını 485 kişi, Twitter sayfasını ise 349 kişi takip etmektedir. Sayfalarda yarışmaya ilişkin fotoğraflar ve duyurular yer almaktadır. Sayfalarda fotoğraf ve video yüklemek için sürenin sona erdiği ve online oylamanın 5 Mart ta başlayacağı ve 15 Nisan da sona ereceği duyurulmaktadır. Resim 3.36 Youinturkey Yarışması Facebook Sayfası Kaynak: (facebook.com, 2012) 180

Resim 3.37 Youinturkey Yarışması Twitter Sayfası Kaynak: (twitter.com, 2012) Ayrıca, www.goturkey com sitesinde Seyahatseverlerin TripAdvisor daki Türkiye hakkındaki yorularını görün notuyla birlikte içeriği kullanıcılar tarafından oluşturulan tripadvisor.com internet sitesindeki Türkiye sayfasına bağlantı verilmektedir. 3.4 Sosyal Medyanın Türkiye nin Turizm Tanıtımında Kullanılması 3.4.1 Sosyal Ağlar Sosyal ağlar vasıtasıyla sanal ortamda her gün binlerce kişiyle temasa geçme olanağı vardır. Bu bağlamda, ülkemiz adına hedef kitlelerden oluşan sosyal ağlar kurulabilir ve ülkemizi ziyaret eden ya da ziyaret etmeyi düşünen kişiler takipçilere dönüştürülebilir. 181