. ULUSAL AKDENİ ORMAN VE ÇEVRE SEMPOYUMU Akdenz ormnrının geeceğ: Sürdürüer topm ve çevre -4 Ekm 04 - sprt Sedr Ağç Türü İçn Yetşme Ortmı Bzı Gövde Çpı ve Gövde Hcm Modeernn Geştrmes Rmzn ÖÇELİK,*, Hkkı YAVU, Nevzt GÜRLEVİK, Ysn KARATEPE, Rüstem KRŞ Süeymn Demre Ünverstes, Ormn kütes, Ormn Mühendsğ Böümü Krdenz Teknk Ünverstes, Ormn kütes, Ormn Mühendsğ Böümü Ormn Gene Müdürüğü, Ormn İdres ve Pnm Dre Bşknığı * İetşm yzrı: rmznozcek@sd.ed.tr Özet Sedr, ükemzn ekoojk ve ekonomk çıdn en önem ğç türernden rsdr. Sedr, Türkye ormn ürüner endüstrsnn en önem hmmdde kynkrındn r omsının ynınd, s ve toprk kynkrının kornmsı, yoojk çeştğn devmıığı ve kornmsı, kron ttm ve km değşmnn omsz etkernn ztımsı g çevrese fonksyonrı nedenye de nhtr r roe shptr. Son yırd, ükemzde ormn kynkrının pnnmsınd, ekosstem tnı fonksyone pnm ykşımını enmsemştr. B nedene, güvenr üyüme ve hsıt thmn sstemerne htyç dymktdır. Büyüme ve hsıt modeernn en önem eşenernden rs hcm thmnerdr. Anck, ükemzde reyse hcm thmner çn hen hcm torı ve özeke de yörese hcm torı knımktdır. Mesef tor, değşen pzr şrtrının htyç dydğ frkı tcr oytr çn gerek hcm thmner çn yetersz kmktdır. Sedr, özeke Akdenz Bögesnde ve Torosrd odkç genş r nd yyıış göstermektedr. Bnn doğ r sonc ork; km, yetşme ortmı şrtrı ve ormn vermğ öge çersnde önem frkııkr göstermektedr. B nedene değşk km ve yetşme ortmı koşrınd nn sedr meşcereernn üyüme ve hsıt özekernn thmn ekosstem tnı fonksyone pnm çışmrı çn üyük önem tşımktdır. Kntrcı 99 trfındn; toprk ve fzyogrfk fktörer dkkte ınrk Akdenz öges dört n yetşme ortmı ögesne yrımıştır. B çışmd; yetşme ortmrındn üçü ve nrdk frkı ontet sınıfrı d dkkte ınrk yetşme ortmı zı ym gövde çpı ve gövde hcm thmn modeer geştrmştr. Anhtr Kemeer: Ormn Amenjmnı, Hcm, Yetşme ortmı, Sedr. Deveopment of Ecoregon Bsed Dmeter nd Vome Modes for Trs Cedrs Cedrs n A. Rch. Astrct Trs cedr Cedrs n A. Rch. s economcy nd ecoogcy one of the most common nd mportnt forest tree speces n Trkey. Trs cedr s n mportnt sorce of rw mter for the forest prodcts ndstry n Trkey. Trs cedr forests hve key roe n provdng mportnt ndrect enefts nd Envronment servces sch s protecton of so nd wter resorces, 59
-4 Ekm 04 sprt conservton of oogc dversty, cron seqestrton, nd to decrese of negtve effects of cmte chnges. n recent yers, Trkey hs dopted the prncpes of mtprpose nd ecoogcy sed forest mngement. Therefore, the Gener Drectorte of orests GD needs to deveop nd evte growth nd yed predcton modes for mngement of forest resorces. Vome estmton s one of most mportnt eements of growth nd yed modes. ndvd tot tree vome estmton s crrenty sed on exstng vome tes deveoped n Trkey. Unfortntey, exstng ve vome tes re no onger sffcent for estmtng vome n crrenty chngng prodcts nd mrket condtons. orest ecosystems contnng ths tree speces occr over rge geogrphc re n Medterrnen Regon nd Trs Montns of Trkey. As rest, ste condtons vry grety throghot ts rnge. The ty to predct the growth nd yed of forest stnds growng n vros ste condtons s crtc n the deveopment of ecoogcy sed mngement pns nd strteges. Kntrcı 99 dvded ths regon nto for mjor sregons, ncdng mrtme ME, nterors of Medterrnen E, kes LE, nd cksde of Medterrnen BE. The frst three re fond wthn the geogrphc regon encompssed y ths stdy. The ojectve of ths stdy ws the deveopment nd comprson of dmeter nd vome modes for Brtn pne tree speces growng n three dfferent ecoregons. Keywords: orest mngement, Dmeter, Vome, Ecoregon, Brtn pne. GİRİŞ 008 yıınd yyınnrk yürürüğe gren Ormn Amenjmnı Yönetmeğ menjmn pnrının ekosstem tnı çok mçı pnm keer çerçevesnde ypıcğını ertmektedr. B pnm yöntemnn en önem ş şmrındn rs, frkı yetşme ortmrının erenmes ve nrın hrtnmsını oştrmktdır. rkı yetşme ortmı özekerne shp nr, meşcere krşrındk ve geşmerndek frkııkrdn doyı şetme mçrını gerçekeştreme potnsyeer de frkı omektedr. Özeke odn üretm mcıy şetecek nrd, yetşme ortmı özekern y d frkııkrını dkkte mdn ypıck menjmn pnrının ve geeceğe yönek projeksyonrın sğıkı omycğı çıktır. Sedr Cedrs n A. Rch., ükemzn ekonomk ve ekoojk çıdn en önem ğç türernn şınd gemektedr. B ğç türü, yyıış gösterdğ nrd; yoojk çeştğn kornmsı, toprk ve s kynkrının kornmsı, km değşmnn omsz etkernn ztımsı ve n dptsyonn sğnmsı g önem çevrese yrr ve ndrekt kznımrın sğnmsınd nhtr r roe shptrer Boydk, 00. 0 yıı ormn envnter sonçrın göre; sedr ykşık 46.000 h nd yyıış göstermektedr. B ğç türünün dk ğç servet topmı se ykşık 7 myon m cvrınddır Anonm 006. B ğç türünden ede eden odn köken ürünern ormn ürüner endüstrsnn değşk nrınd odkç yygın knım nının nmsı; ğç hcmnn ve değşk stndrtrı krşıyck gövde çpı thmnernn doğr ork thmn edmesne htyç dymktdır. Jng vd. 005 günümüzün değşen ürün ve pzr stndrtrını krşıyck hcm ve gövde çpı thmner çn en doğr ykşımrdn rnn ym gövde çpı ve gövde hcm modeer odğn ertmektedr. Gövde çpı modeer; ğç türüne ğı ork; gövde oynn r fonksyon ork gövde çpınd meydn geen değşmn mtemtkse fdes ork tnımnr. Ükemzde de zı ğç türer çn yörese düzeyde gövde çpı modeer Yvz, 995; Yvz ve Srçoğ, 999; Meydn- Aktürk, 006; Skıcı vd., 008; Özçek vd., 0; Özçek ve Akn, 0 e gövde çpı ve gövde hcm modeer Brooks vd., 008; Özçek ve Brooks 0 geştrmştr. 59
. Us Akdenz Ormn ve Çevre Sempozym Sedr, ükemzde Akdenz öges ve özeke Toros dğrınd odkç genş r nd yyıış göstermektedr. B drmn doğ r sonc ork; km, yetşme ortmı koşrı ve orjn g pek çok fktöre ğı ork üyüme ve geşme özeker kımındn üyük frkııkr gösteremektedr. Amtes ve Brkhrt 987 trfındn ypın r çışmd, üç frkı orjnden geen ooy pne Pns ted L. meşcereernn hcm, çp-oy şker, gövde form g özeker kımındn önem frkııkr gösterdğ erenmştr. Türkye de hemen hemen tüm ğç türer çn ğç hcm torı düzenenmş, zı ğç türer Doğ Ldn, Srıçm, Krçm, Kızıçm, Göknr, Sedr ve Kyın çn de göğüs çpın ğı ork, ğçrdn ede eden odn çeşter ve nrın gövde hcm çndek ornrını ortm ork veren tor düzenenmştr Sn vd. 978. Anck Çft grş ğç hcm torı; ormn ürüner endüstrsnn sürek değşen frkı stndrtrdk ormn ürüner htycın şkn hcm thmnernde yetersz kmktdır Rodrqez- Soero 997. Dğer yndn torın geştrmesnde yörese km ve yetşme ortmı şrtrı g ekoojk özeker dkkte ınmmıştır. Ekoojk teme menjmn pnrının ve strtejern geştrmesnde, değşk km ve yetşme ortmı koşrı tınd meşcereern göstereceğ üyüme ve geşmenn thmn edmes üyük önem tşımktdır. B nedene, ükemzde s ğç türer şt omk üzere yetşme ortmı özekern ve dğer çevrese fktörer dkkte n üyüme ve hsıt modeernn geştrmes üyük önem rz etmektedr. Ükemzde ykrıd d ertdğ g, ğç türernn yetşme ortmı özekernn erenmes ve nn ğçrın üyüme ve geşme üzerne on etkern nceeyen çışmr çok z syıd ve küçük öçekdr. Kntrcı 99 trfındn ypın Akdenz Böges nn Yetşme Ortmı Bögese Sınıfndırmsı sm çışmd; Anty ve sprt Ormn Böge Müdürüğü ormnık nrının tmmını kpsyck şekde, yetşme ortmı fktörernden km ve yeryüzü şek özekern değerendrerek yetşme ortmı sınıfndırmsı gerçekeştrmştr. Anck, Özkn 00 ve Krtepe 004 trfındn ypın yetşme ortmı sınıfndırm çışmrınd, km ve yeryüzü şekerne veten nky/toprk fktörünün de; tür dğıımınd, tek ğç ve meşcere geşm ve üyümes üzernde önem etksnn odğ görümüştür. B çışmd, Kntrcı 99 trfındn gerçekeştren yetşme ortmı ögese sınıfndırmsı teme ınrk, sedr ğç türü çn yetşme ortmı zı gövde çpı ve gövde hcm modeer geştrmştr. Yne çışmd, geştren gövde çpı ve gövde hcm modeernn; Kntrcı 99 trfınd yrımı ypın üç yetşme ortmı ögeer gr çn frkııkrı d orty konmştr.. MATERYAL VE YÖNTEM. Mtery Akdenz Böges, Kntrcı 99 trfındn ypın çışm e Anty, sprt ve kısmen de Kony Ormn Böge Müdürüğünü Beyşehr Ormn İşetme Müdürüğü kpsyck şekde yetşme ortmı; yeryüzü şek ve km özeker knırk dört teme gr yrımıştır. B grpr sırsıy; -Denz etksne çık yetşme ortmı ögeer gr DEY, -Göer yetşme ortmı ögeer gr GYO, -Akdenz ç yetşme ortmı ögeer gr AİY ve 4- Akdenz rdı yetşme ortmı ögeer grdr AAY. B dört frkı yetşme ortmı ögeer grndn çışm nı ork k üçü seçmş ve şemer yürütümüştür. Gövde çpı ve gövde hcm modeer çn; her r yetşme ortmını 00 50 cvrınd ğç üzernde gerek öçümer ypımıştır. Örnek ğç seçmernde ve örnek ğç syırının erenmesnde, gerek yrt çnde ve gerekse yrt dışınd ypın çışmr ess ınmıştır 594
-4 Ekm 04 sprt 595 Peng vd. 00; Peng vd. 004; Hng 000; Brooks vd. 005; Shrm ve Prton 007. Öçümü ypın örnek ğçr şkn nteendrc sttstk ger To de vermştr... Yöntem Gövde çpı ve gövde hcm modeernn geştrmes mcıy Mx ve Brkhrt 976 trfındn geştren prçı gövde çpı mode seçmştr. Mx ve Brkhrt 976 trfındn geştren gövde çpı mode tüm ğç gövdesn üç frkı geometrk şeke tnımmıştır. Bn göre; gövdenn de ykın kısmı neod ork tnımnmış, ortn kısmı kesk prood ork ve ç kısmı se kon ork tnımnmıştır. B üç frkı geometrk şek k ktım noktsı e reştrerek şğıdk tek r formü ork vermştr. B denkem form; 4 D d Brd:, 0 şyet şyet h H h = öçüm noktsının yerden yüksekğ m, H = topm ğç oy m, D = kk göğüs çpı cm, d = h yüksekğndek kk göğüs çpı cm, = örnek ğçrdn thmn eden ktım noktrı.,, = regresyon ktsyırı, 4... Gövde hcm mode se; ] [ ] [ 4 K J K J H KD V Brd: K = 0.0000785, h = genen en düşük oy m, h = genen en yüksek oy m, Geştren gövde çpı ve gövde hcm modeernn değerendrmes mcıy üç frkı öçüt değer knımıştır. B öçüt değerer sırsıy Uym ndeks, Thmnern stndrt htsı SEE ve ortm ht OH ork erenmştr. H h H h, 0 K, 0 J
. Us Akdenz Ormn ve Çevre Sempozym Gövde çpı ve hcm thmnerndek htyı mnmze etmek çn, gövde çpı ve hcm denkem SAS PROC MODEL SAS nsttte, 00 knırk eşzmnı ork çözümüştür. Bütün prmetreer her k denkeme de pyştırımıştır. B değerendrmeden sonr ede eden ktsyır her yetşme ortmı çn gövde çpı ve gövde hcm denkemernde yrı yrı değerendrmştr. Gövde çpı ve gövde hcm modeernn geştrmes mcıy ynı ğç üzernde tekrrı öçümern ypımsındn doyı, vererde orty çıkmsı mhteme şk ht ypısı otokoresyon, çok-ğıntı v.; denkemern ft şemer sırsınd hes ktıdığındn ve prmetre thmnernn doğrğn çok etkemedğ çn hespmr sırsınd mode ypısı çersnde dkkte ınmmıştır Wms ve Rech 997, Kozk 997. To. rkı Yetşme Ortmrı ve Kızıçm Ağç Türü İçn İsttstk Bger Mode Geştrme Vers Mode Test Vers Yetşme Değşkener Std. Std. Ortmı n Ort. Mn. Mx. n Ort. Mn. Mx. Sp. Sp. Dcm 80 4.4 4. 7.90 94.0 64 4..8.00 68.00 DEY Hcm 80 9.6 4.75 5.70.40 64 8.87 4.5 8.70 8.60 Dcm 7 7.4.97.0 7.00 60 6.40. 5.0 6.80 AİY Hcm 7 8.7 4.70 6.90 9.50 60 8.5 4.58 9.00 6.80 Dcm 45.97 0.67 9.0 57.50 49 9.69.45.0 7.0 GYO Hcm 45 6.8 4.76 6.0 6.80 49 5.78 4.4 7.40 5.70 rkı yetşme ortmrı çn geştren gövde çpı ve gövde hcm modeer rsınd frkııkrın op omdığını test etmek çn Doğrs Omyn Ekstr Kreer Topmı yöntem ve Lkks ve Jones trfındn öneren tester knımıştır Neter vd. 996; Khttree ve Nk, 999. Her k yöntem de tm ve ztımış modeernn ft edmesn gerektrmektedr. B değerendrmeer soncnd; eğer sedr ğç türü çn frkı yetşme ortmrı rsınd frk nmmsı drmnd tüm yetşme ortmrı çn ortk r gövde hcm mode geştrecektr. B d ormn envnter çışmrı sırsındk envnter myetn odkç ztcktır. Tm ve ztımış mode krşıştırmrınd -test ve tester ess ıncktır. B denkem formrın şkn formüer şğıd vermştr. SSE SSE df df R R Brd: SSE df SSE R = ztımış moden ekstr kreer topmı, SSE = oş değşkener knrk tm moden ekstr kreer topmı, df R = ztımış moden serestk dereces, df = tm moden serestk dereces. Gene ork, P-değer 0.05 den dh z odğnd yetşme ortmrı rsınd önem frk odğ k edmektedr. Lkks ve Jones test: L n SSE 4 SSE R 596
Brd; v df R df SSE, SSE, R ; R şekdedr. n=örnek syısını fde etmektedr.. SONUÇLAR -4 Ekm 04 sprt df ve df ykrıdk formüde çıkndığı Mx ve Brkhrt 976 trfındn geştren prçı gövde çpı ver gövde hcm mode knırk frkı yetşme ortmrındk sedr ğç türü çn gövde çpı ve gövde hcm modeer geştrmştr. B modeer çn ede eden prmetre thmner ve öçüt değererne şkn sonçr yetşme ortmrı çn sırsıy To ve To 'de vermştr. Mx ve Brkhrt 976 trfınd geştren gövde çpı ve gövde hcm mode tüm yetşme ortmrı çn gövde çpı ve hcm thmnerndek vrysyonn %95 den dh fzsını çıkymektedr. Gövde çpı thmnerndek ht; denz etksndek yetşme ortmı ögeer gr hrç,. cm den ve hcm thmnerndek ht d 0.0 m den dh z ork nmştr. Kızıçm ğç türü çn mode test verer ve Mx ve Brkhrt 976 mode knırk g moden gövde çpı ve gövde hcm thmnerndek şrısı test edmştr. Mx ve Brkhrt 976 mode ve ğımsız ver seter knırk ede eden sonçr To 4 de vermştr. To. Mx ve Brkhrt 976 Gövde Çpı ve Gövde Hcm Mode İçn Prmetre Thmner Prmetreer Denz Etksne Açık YO Akdenz İç YO Göer YO -.6478 -.8 -.0855.0869.6064.495 -.07777 -.87 -.099 4 9.8995 7.8908 8.95845 0.7409 0.79 0.6778 0.80 0.5 0.786 To. Mx ve Brkhrt 976 Gövde Çpı ve Gövde Hcm Mode İçn Öçüt Değerer Yetşme Ortmı Değşkener Öçüt değerer Ortm Ht SEE DEY Gövde Çpı cm.896 4.0948 0.95 Hcm m 0.04 0.054 0.940 AİY Gövde Çpı cm -0.9.5 0.9708 Hcm m 0.0004 0.08 0.966 GYO Gövde Çpı cm -0.680.977 0.97 Hcm m -0.0007 0.0084 0.976 597
. Us Akdenz Ormn ve Çevre Sempozym To 4. rkı Yetşme Ortmı Bögeerndek Kızıçm Türü İçn Gövde Çpı ve Gövde Hcm Thmnerndek Bşrısının Testne İşkn Sonçr Yetşme Ortm Ağç Türü Değşkener n Ortmı Ht SEE DEY Sedr Gövde Çpı cm 7 0.889.9884 Hcm m 7 0.007 0.099 AİY Sedr Gövde Çpı cm 66 0.04.0647 Hcm m 66 0.006 0.0 GYO Sedr Gövde Çpı cm 64 0.9 0.0006 Hcm m 64.8060 0.009 To 4 ün nceenmesnden de görüeceğ g; Tüm Yetşme Ortmı Böge Grprı çn Mx ve Brkhrt 976 mode knırk odkç şrıı çp ve ğç gövde hcm thmner ypımektedr. Örneğn Akdenz Ardı Yetşme ortmı çn çp thmnerndek ht. cm den; hcm thmnerndek ht se 0.0 m den dh zdır. Bğımsız ver set knırk ede eden sonçr Kızıçm ğç türü çn rkı Yetşme Ortmı Böge Grprı çn Mx ve Brkhrt 976 trfındn geştren mode yrdımı e odkç şrıı çp ve hcm thmner ypıeceğ söyener. Özeke mode yrdımı e ypıck ğç gövde hcm thmner e ormn ürünernn ım ve stımı sırsınd orty çıkecek kyıpr en z ndreecektr... Geştren Gövde Çpı Modeernn Aynı Yetşme Ortmındk rkı Bontet Sınıfrı ve rkı Yetşme Ortmrındk Aynı Bontet Sınıfrı Açısındn Krşıştırımsı Sedr ğç türü çn geştren gövde çpı modeernn; frkı yetşme ortmrı çn reştrp reştremeyeceğ sorsnn ynıtı rştırımıştır. B mç Doğrs Omyn Ekstr Kreer Topmı ve Lkks ve Jones trfındn öneren tester knımıştır Neter vd. 996; Khttree ve Nk, 999. B mç; her r yetşme ortmı çn oş değşken Dmmy vre knırk ede eden tm f mode e tüm yetşme ortmrı çn gövde çpı ve gövde hcm modeernn geştrmes mcıy knın tı prmetre ztımış mode knımıştır. Aşğıd tm mode form vermştr. d D 4 r * r * r * r r * r 5 Tm mode form gösterge değşkener r knırk frkı yetşme ortmrı tems edmştr. Aztımış mode form d şğıd vermştr. d D 4 6 rkı yetşme ortmrındk sedr ğç türü çn ypın değerendrme sonçrı şğıdk To 5 de vermştr. B tordn d görüeceğ g frkı yetşme ortmrındk sedr 598
-4 Ekm 04 sprt ğç türü çn ypın değerendrmeerde, sttstk ork önem frkııkrın ndğ görümüştür. To 5. rkı Yetşme Ortmrındk Sedr Ağç Türü İçn Ede Eden Sonçr Mode Ağç Türü/Yetşme Aztımış Mode Tm Mode Ortmı SSER dfr SSE df n L-değer -değer Sedr/DEY-AİY 7457.5 95 50.9 99 9 65. ** 0.0 ** Sedr/DEY-GY 549.9 400 944.5 996 4008 8.60 ** 7.65 ** Sedr/AİY-GY 7607.5 86 7454 857 869.89 ** 5.65 ** Sedr/DEY-AY-GY 47748.7 5898 9609.7 5886 5904 8.6 ** 00.79 ** M & B 976 4. TARTŞMA VE SONUÇLAR B çışm kpsmınd üç frkı yetşme ortmındk sedr ğç türü çn ym gövde çpı ve gövde hcm modeer geştrmştr. B mç Mx ve Brkhrt 976 trfındn geştrmş prçı gövde çpı mode knımıştır. Geştren gövde çpı ve gövde hcm modeer; ortm ht, thmnern stndrt htsı ve ym ndeks g üç frkı öçüte göre değerendrmştr. Bğımsız ver set knırk ypın değerendrmeer soncnd d Mx ve Brkhrt 976 gövde çpı modenn çp ve hcm thmnernde odkç şrıı odğ ve g yöreerde çp ve hcm thmner çn güvene knıeceğ görümüştür. Öneren mode e ede eden gövde hcm thmner e g yörede ve g ğç türer çn geştrmş tek grş hcm torındn ede eden hcm thmner e de krşıştırımıştır. Ede eden sonçr Mx ve Brkhrt 976 trfındn geştren mode e ede eden sonçrın tek grş hcm tos e ede edenere göre çok dh şrıı odğn göstermştr. B çışm e geştren gövde çpı ve gövde hcm modenn yetşme ortmı özekern ve yörese frııkrı dkkte mksızın knııp knımycğı d rştırımıştır. B mç frkı yetşme ortmrındk sedr ğç türü çn mode prmetreernn thmn çısındn frkıık op omdığı rştırımıştır. Ypın sttstkse değerendrmeer soncnd, frkı yetşme ortmrındk sedr ğç türü çn frkı mode prmetreernn thmn edmes gerektğ ve herhng r yörede geştren gövde çpı ve gövde hcm modenn frkı yöreerde knımycğı orty çıkmıştır. Psry vd. 995 trfındn ypın çışmrd r hcm tosnn yörese frkııkrı dkkte mksızın, frkı rd ygnmsı e üyük ve k edemez htrın meydn geeeceğn ertmştr. B ht mktrının zmn zmn %40 kdr çıkdğ gözenmştr. B sonçr, ğçrın üyüme ve geşme özeker üzernde yörese çevrese şrtrın ve yetşme ortmı özekernn önem etkye shp odğn orty koymktdır. Yetşme ortmı şrtrı özeke meşcereern sıkığı ve ğçrın tepe geşm üzernde etk omktdır Letes ve Ronson 004; Shrm ve Prton 009. B drm doğrdn ve doyı yordn d ğçrın gövde form üzernde etk omktdır. Anck nn ynınd ypın çışmr yörese özeker ve çevrese şrtrın ynınd ğçrın genetk özekernn de ğçrın gövde form üzernde önem etkye shp odğn orty koymştr Gomt vd., 0. L vd. 0 trfındn ypın çışmrd gövde çpı ve gövde hcm modeernn tür teme odğ; gövde çpı ve gövde hcm thmnerndek mode şrısının ğç türüne göre frkııkr göstereeceğn ertmektedr. B yüzden her ğç türü çn yrı prmetre thmner ypımsının dh sğıkı ve güvenr ocğı fde edmştr. Bnn rkte; meşcere sıkığı, gençeştrme metod, toprk tp ve joekmtk özeker de ğç üyümes ve gövde form üzerne önem etkye shptr. B nedene şrtr zn verdğ öçüde fz syıd örnek ğç knrk her r yöre çn yrı gövde çpı ve gövde hcm modenn geştrmesne gyret edmedr. Böyece yörese 599
. Us Akdenz Ormn ve Çevre Sempozym frkııkrdn y d yetşme ortmı özekernn frkıığındn kynknck hcm htrı mnmm sevyeye ndreecektr. TEŞEKKÜR B çışmd knın verer, TÜBİTAK trfındn destekenen 09 O 74 no Kızıçm, Krçm ve Sedr Ağç Türer İçn Yetşme Ortmı Bzı Çp-Boy Modeer e Gövde Çpı ve Gövde Hcm Denkem Sstemernn Geştrmes proje çışmsınd ede edmştr. KAYNAKLAR Anonm, 008. Ormn Amenjmn Yönetmeğ. Çevre ve Ormn Bknığı, Ormn Gene Müdürüğü, Ormn İdres ve Pnm Dres Bşknığı, 5 s, Ankr. Boydk M. 004. Svctr chrcterstcs nd ntr regenerton of Pns rt Ten.- revew. Pnt Ecoogy 7:5-6. Brooks J. R., Jng L., Ozcek R., 008. Compte Stem Vome nd Tper Eqtons for Brtn Pne, Cedr of Lenon, nd Ccc r n Trkey, or. Eco. Mnge., 56, 47-5. Jng L., Brooks J. R., Wng, J., 005. Compte Tper nd Vome Eqtons for Yeow-Popr n West Vrgn, or. Eco. Mnge.,, 99-409. Kntrcı, M.D., 99. Akdenz Böges nn Yetşme Ortmı Bögese Sınıfndırmsı, T.C. Trım Ormn ve Köyşer Bknığı, Ormn Gene Müdürüğü Yyını, Sır No: 668, Ser No: 64, 50 s. Krtepe, Y., 004. Eğrdr Göü Hvzsı nın Yetşme Ortmı Özeker ve Sınıfndırımsı, Yyınnmmış Doktor Tez, İ.Ü. en Bmer Ensttüsü, Ormn Mühendsğ Anm Dı, Toprk İm ve Ekooj Progrmı, İstn, 94 s. Kos, R., 007. Tper Eqtons for ve Mjor Commerc Tree Speces n Mnto, Cnd, West. J. App. or. :6-70. L, R., Wesktte, A., Dck, A. R., Kershw, Jr. J. A., Seymor, R. S., 0. Regon Stem Tper Eqtons for Eeven Confer Speces n the Acdn Regon of North Amerc: Deveopment nd Assessment, North. J. App. or., 9. Mx, T. A., Brkhrt, H. E., 976. Segmented Poynom Regresson Apped to Tper Eqtons, or. Sc.,, 8-9. Meydn-Aktürk, G., Doğ Ldn Pce orents L. Lnk İçn Trgonometrk Gövde Prof Denkemnn Oştrmsı, Bsımmış Yüksek Lsns Tez, KTÜ en Bmer Ensttüsü, 0, 006. Özçek, R., Akn, H., 0. Okptüs Ağçndırmrı çn Uym Gövde Çpı ve Gövde Hcm Modeernn Geştrmes.,. Us Akdenz Ormn ve Çevre Sempozym, Bdrer Ktı, 70-70. Özçek, R., Brooks, J.R., 0. Compte vome nd tper modes for economcy mportnt tree speces of Trkey. Anns of orest Scence, 69:05-8. Özkn, K., 00. Beyşehr Göü Hvzsı nın Yetşme Ortmı Özeker ve Sınıfndırımsı, Yyınnmmış Doktor Tez, İ.Ü. en Bmer Ensttüsü, Ormn Mühendsğ Anm Dı, Toprk İm ve Ekooj Progrmı, İstn, 89 s. Peng, C., hng L., ho X., Dng Q., Hng S., 004. Deveopng nd Evtng Tree Heght-Dmeter Modes t Three Geogrphc Sces or Bck Sprce n Ontro, North. J. App. or.,, 8-9. Psry, N. H., McDond, P.M., Smon, V., 995. Rety of Tnok Vome Eqtons When Apped to Dfferent Ares, West. J. App. or., 0, 7-78. Skıcı, O. E., Mısır N., Yvz H., Mısır M., 008. Stem Tper nctons for Aes nordmnnn ssp. ornmern n Trkey, Scnd. J. or. Res.,, 5-. Shter,., de-mge, S., Krd, B., Pkk, T., Ph, M., 0. A growth nd yed mode for even-ged Pns rt Ten. Stnds n Syr. Anns of orest Scence, 68:49-57. Wms, M.S., Rech, R.M., 997. Exporng the Error Strctre of Tper Eqtons, or. Sc., 4, 78 86. Yvz, H., Srçoğ, N., 999. Kızığç İçn Uym ve Uymsz Gövde Çpı Modeer, Tr. J. of Agrctre nd orestry, Ek sy 5, 75-8. Yvz, H., 995. Tşköprü Ormn İşetmesnde Srıçm ve Krçm İçn Uym Gövde Çpı, Gövde Hcm ve Hcm Orn Denkem Sstemernn Geştrmes, Bsımmış Doçentk Tez, KTÜ Ormn Mühendsğ Böümü, Ormn Amenjmnı Anm Dı, 0 s. 600