Yrd. Doç. Dr. Mustafa Aydın BAŞAR Denetmen Rolleri
DENETMEN ROLLERİ ROL: Görev, birey, çevre ve beklentilerin karşılıklı etkileşimlerinin belirlediği davranış. Bu öğelerden herhangi birine yönelik rol tanımlamaları rolün o öğeyle özdeşleşmesine yol açabildiği gibi, rol-kişilik ilişkileri, bir görev için kalıplaşmış belirli bir rol düşüncesini de ortadan kaldırmakta, rolleri kişiselleştirmektedir. Rol oluşumunu etkileyen, rol göndericiler olarak da adlandırılan kaynaklar vardır. GÖREV - ÇEVRE - BİREY 2
DENETMEN ROLLERİ Görev açısından; program geliştirme ve uyarlama, personel seçme, hizmet içi eğitim, halkla ilişkiler, eğitim olanaklarını geliştirme 3
DENETMEN ROLLERİ Davranış biçimleri açısından; yargıçlık, danışmanlık, güdüleyicilik, uzmanlık, sırdaşlık, öğütçülük, eğiticilik, yöneticilik, arabuluculuk 4
DENETMEN ROLLERİ * Görev açısından; * Davranış biçimleri açısından; * Görev, davranış biçimi ve kişisel özellikler açısından; * Denetim süreçleri açısından; Kurum denetimi bu öğelerden ilk ikisine, ders denetimi son ikisine yöneliktir. 5
6
DENETMENİN LİDERLİK ROLÜ Lider, örgütün amaçları doğrultusunda yaşamasını, gelişmesini sağlamada yaratıcı, başlatıcı rol oynayan bireydir. Lider, günlük değil kritik kararlar veren kişidir. Yaratıcılık ve başlatıcılık liderin, yürütücülük yöneticinin işlevidir. Bu bakımdan, lidere her zaman gereksinim duyulmaz. Yaratıcı, başlatıcı ve yönlendirici rolünü oynayan lider, bu süreçler aşıldığında vazgeçilebilir hale gelir. 7
DENETMENİN LİDERLİK ROLÜ * Demokratik lider 8 * Otokratik lider * Serbest bırakıcı lider Bürokratik lider Karizmatik lider Öğretimsel lider Dönüştürücü lider.
DENETMENİN YÖNETİCİLİK ROLÜ Yöneticinin görevi, örgütü amaçları yönünde yaşatmaktır. Bu amaçla yönetici, kararlar verir, bu kararların uygulanışını planlar, planların yürütülmesi için gerekli örgütsel düzenlemeleri yapar, çalışmaların yürümesi için yetki ve etkisini kullanır, çalışanlar arasında iletişim kurar, çalışmaların eşgüdümler ve yapılanları değerlendirilir. 9
DENETMENİN REHBERLİK ROLÜ Rehberlik, karara giden yoldaki danışım hizmetleridir. Okul çalışanlarının çevreye, yeni atananların göreve uyumu, kendi kendilerini yetiştirmeleri; öğrencileri tanıma, araç-gereç kullanma, ders işleme, değerlendirme gibi öğretimle ilgili konularda ve okul çevre ilişkileri, öğrenci rehberliği, sınıf öğretmenliği, eğitsel kol çalışmaları gibi eğitimle ilgili konularda yapılacak her tür yol gösterme ve yardımcı olma hizmetleri, denetçinin rehberlik ve yardım rolleri içindedir. 10
DENETMENİN EĞİTİCİLİK ROLÜ Bireyin sorunları, bilmemeden kaynaklanıyorsa eğitim, bilgi veya davranışın seçiminden kaynaklanıyorsa, rehberlik söz konusudur. Hizmet öncesi eğitim, bireylerin bir işte çalışmaya başlamadan önce gördükleri eğitim türü olarak algılanır. Bir işte çalışan bireylere görevleriyle ilgili olarak verilen eğitim ise, hizmet içi eğitimdir. Hizmet içi eğitimin hem bireylere, hem örgüte çeşitli yararları vardır. 11
DENETMENİN EĞİTİCİLİK ROLÜ Eğitimde rehberlik ve yardım, bireysel yönü ağır basan bir etkinlik türü olmasına karşın, eğiticilik daha çok gruba yönelik etkinlikler olarak görülmelidir. 12
DENETMENİN ARAŞTIRMACILIK ROLÜ Eğitim denetçilerinin görevlerinden birisi de eğitimle ilgili konularda bilimsel araştırmalar yapmaktır. * Sorunu farketme * Sorunu tanımlama * Olası çözüm yolları * Doğrulayıcıları belirleme * Deneme ve değerlendirme * Raporlaştırma 13
DENETMENİN SORUŞTURMACILIK ROLÜ Kamu görevlilerinin kusurlu davranışlarının yönetim ve işbirliği açısından incelenmesi ve bir sonuca bağlanması işlemidir. 14
DENETMENİN SORUŞTURMACILIK ROLÜ Devlet Memurları Kanunun 24. Maddesinde, devlet memurlarının görevleri ile ilgili veya görevleri esnasında işledikleri suçlardan dolayı soruşturma ve kovuşturmanın yapılmasının, haklarında dava açılmasının özel hükümlere göre yapılacağı belirtilmektedir. 4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanun ile memur ve diğer kamu görevlilerinin görevlerinden doğan suçların incelenmesi, soruşturulması ve yargılanmalarında izlenecek usuller düzenlenmektedir. 15