. DÖNEM. AZILI SINAVI (SAFA ). Bilimsel bir çalışmanın aşamaları şöyledir:. Problem belirlemek: Çalışılacak problem belirlenir.. Veri oplama e gözlem yapma: Problemle ilgili daha önce yapılmış çalışmalar incelenir, gözlem yapılır.. Hipoez kurma: Çalışılacak konu ile ilgili erilere dayalı, deneylere açık değişirilebilir hipoez kurulur. 4. Hipoeze dayalı ahminde bulunma. 5. Konrollü deney yapma: Bağımlı, bağımsız e konrol edilen değişken belirlenip ona göre deney yapılır. 6. Deneyler hipoezi desekliyorsa eori ya da yasa olur. Deseklemiyorsa hipoez değişirilip sonraki aşama ekrarlanır.. Sayı e birimle ifade edilen büyükler saker büyüklüklerdir. Örnek: mere (uzunluk), 40 joule (enerji) (5 puan) Sayı e birime ek olarak yönle de ifade edilen büyüklüklerdir. Örnek: Kuzey yönünde 4 mere (yer değişirme), güneye 40 N (kue) (5 puan). a) Temel büyüklükler: Küle (kg), ışık şiddei (Candela), zaman (saniye), madde mikarı (mol), uzunluk (mere), sıcaklık (kelin), akım şiddei (amper) (5 puan) b) Türeilmiş büyüklerden birkaç örnek: Hız (mere/saniye), basınç (newon/mere ), enerji (joule), özküle (gram/cm ) (5 puan) 4. a) Niel e nicel gözlemler (5 puan) b) Niel gözleme örnekler:. "Adamın giydiği gömlek dar.". "Sami, çok sabırlı bir insan.". "Zeynep çok neşeli bir öğrencidir." Nicel gözleme örnekler:. "Ozan'ın kan grubunu 0 Rh(+) olarak analiz eik.". "Elif elindeki esi 0 dakikada çözdüğünü ölçü.". "Nazlı arabayla okulun önünden geçerken arabanın sürai 0 km/sa'i göserdi." 5. Küle hacim grafiğinde eğim an a d'yi erir. sin 5 d X an (6 + 7 ) an 5 cos 5 0,8 0,6 4 sin 7 d an 7 cos 7 0,6 0,8 4 O halde; d X d 4 4 6 9 9. Sınıf Fizik Öze
6. Kabın iç hacmi V olsun: su 600 gr Şekil I V. 0,5 50 V 500 cm ür.,5 g/cm 850 gr Şekil II Şekil I: m kap + V. 600 Şekil II: m kap + V..5 850 Üseki denklem ( ] ile çarpılıp iki denklem oplanırsa, V. (,5 ) 850 600 Bu değer üseki denklemde yazılırsa: m kap + 500 600 m kap 00 g bulunur. 7. K, L, M dik prizma biçimlidir. Dik prizma biçimli cisimlerin ağırlıklarına göre dayanıklılığı yükseklikle ers oranılıdır. O hâlde; D M < D K D L bulunur. 8. m V. d denleminde m'ler eşi erildiğine göre, d, 4d, 6d özküleli sııların hacimleri 6V, V, V olmalıdır. m + m + m d kar. d.6v + 4d.V + 6d.V 6 Vd V + V + V 6V + V + V V 6 d kar. d bulunur. 9. a) Adezyon: Farklı madde molekülleri arasındaki elekriksel çekim kueidir. Çay kaşığını suya e bala ayrı ayrı daldırdığımızda balın çay kaşığına daha çok yapışığı görülür. Bunun nedeni çay kaşığı ile bal molekülleri arasındaki adezyon kueinin daha büyük olmasıdır. Benzer biçimde yağmur damlalarının cama yapışması adezyon ile açıklanabilir. Kohezyon: Aynı madde molekülleri arasındaki elekriksel çekim kueidir. Masa üzerindeki su moleküllerini parmağımızla birbirine yaklaşırdığımızda birbirine yapışığını görürüz. Bunun nedeni su molekülleri arasındaki kohezyon kueidir. b) Sıılarda yüzey geriliminin arması maddelere nüfuz emesini azalır. Örneğin deerjan e sıcak su yüzey gerilimini azalır. Bu yüzden bulaşıklar daha iyi yıkanır. Sporcuların giysilerinde kılcallığın ekisi önemlidir. Kullanılan malzemenin kılcallık ekisinin büyük olması er çekme özelliğinin armasını sağlar. 0.. Kap: sıılar aynı hacimli olduğundan d +,5,5 g/cm olur.. Kap: Eklenen,5 g/cm özküleli sıı hacimce daha çok olacağından karışımın özkülesi bu sıının özkülesine daha yakın olur.,5 > d >,5 olur.. Kap: Kap yukarı doğru daralıyor. O hâlde eklenen,5 g/cm özküleli sıının hacmi suyunkinden küçükür.,5 > d > olur. ani d > d > d olur. Dela Külür ayınei
. DÖNEM. AZILI SINAVI (SAFA ). Eklenen yağın hacmini bulalım: V y m d 7 0,8 90 cm ür. O hâlde cismin hacmi, 00 90 0 cm ür. Cismin özkülesi: d C m C 0 V C 0 g/cm bulunur.. aay bir zeminde bulunan su damlasının zemine yayılmamasının sebebi kohezyon kuei dir. Sıının sıcaklığı ne kadar fazlaysa sıının zemine yayılması o kadar kolay olur.. Koşucu 60 yi dakikada amamlıyorsa 9 dakikada 70 döner. ani ur aar. 4 er değişirme ekörel büyüklükür. Şekle göre, x 50 m dir. Başlangıç nokası r 50 m x 9. dakika 4. Cismin hız - zaman grafiğini çizelim. Hız ana a 4 5 s dir. 0 m/s Grafiğin alında kalan alan yer değişirmeyi erir. Δx 0. 5 5 m bulunur. α Zaman 0 5. Hız - zaman grafiğinin alında kalan alan yer değişirmeyi erir. X K 40. 6 0 m, X L 0. 6 80 m Araçlar başlangıça yan yana olduğundan 6. s de K, L'den 80 0 60 m geride olur. 6. a) Araç (0 - ) arasında (+) yönde, ( - 4) arasında ( ) yönde hareke emiş. ani sadece anında ( kere) yön değişirmişir. b) İme, birim zamandaki hız değişimidir. (0 - ) : (+) yönde hızlanmış ( - ) : (+) yönde yaaşlamış ( - ) : ( ) yönde hızlanmış ( 4) : ( ) yönde sabi hızla gimiş. ani, (0 - ), ( - ), ( - ) arasında imeli hareke yapmışır. 9. Sınıf Fizik Öze
7. Araç (0 - ) arasında (+) yönde yaaşlamış, anında durmuş, ( - ) arasında da ( ) yönde hızlanmış. Hız Hız 0 Zaman. 0 Zaman 8. olun amamı x olsun. 0 m/s 60 m/s x x or. / x x / + or. 0 m/s bulunur. x x x + 0 60 x xc + m 0 60 5 9. L X ünel L L ünel Aynı sürede X reninin sonu (L + L ünel ), reninin sonu da (L + L ünel ) kadar gidiyor. x. yi kullanalım. X reni için: L + L ünel. Bu iki denklem oranlanırsa, reni için: L + L ünel. L + L ünel L + L ünel L + L ünel L + L ünel L ünel L bulunur. 0.... 4. 5. 6. 7. 8. 5 m x. 5. 7 5 m/s bulunur. Dela Külür ayınei
. DÖNEM. AZILI SINAVI (SAFA 5). Hız - zaman grafiğinde alan yer değişirmeyi erir. KL LM erilmiş x KL ise LM dir. 0 x x x x x x x x KL x LM x + 5x 8x KL LM 8 bulunur.. Hız - zaman grafiğinin alında kalan alan yer değişirmeyi erir. 0 (m/s) K Her bir kuunun alanı:. 5 0 m'dir. X K 5 kuu 50 m 5 L X L kuu 0 m 0 4 6 (s) O hâlde: K, L'den 40 m ileride bulunur. 5. İme - zaman grafiğinin alında kalan alan hız değişimini erir. Cismin hız - zaman grafiğini çizelim: x 4. 4 m 4 x x 6 x 4. 4 m x 0 + x + x 4 m bulunur. 4 x 4 x 4. 4 m 4. I. K K'nin sürücüsü L'yi kendisine yaklaşıyormuş gibi görür. (I olabilir.) L II. III. K K K'nin hızı L'ninkinden büyük olursa K'nin sürücüsü L'yi kendisine yaklaşıyormuş L gibi görür. (II olabilir.) Hızları aynı büyüklüke e birbirlerine doğru hareke ediyorlarsa birbirlerini yaklaşıyormuş gibi görebilirler. (III L olabilir.) 5. F s F 9N yer Cisim yaaşlıyorsa F s > F'dir. F ne m. a F s F m. a k. mg F m. a k.. 0 9. k 0,5 bulunur. 9. Sınıf Fizik Öze
6. Sisemin imesi (a s ) her bir cismin imesine eşiir. F (m + m ). a s ( + ). a s a s 4 m/s kg küleli cisim için F m. a s kg T yer T. 4 T 8 N bulunur. 7. Kue - zaman grafiğini, ime - zaman grafiğine çeirelim. F eksenindeki değer, a F m 0 5 m/s dir. a(m/s ) Alan Δ 0 m/s bulunur. 5 0 4 (s) 8.. Güçlü çekirdek kueleri. Elekromanyeik kue. Zayıf çekirdek kueleri 4. Küle çekim kuei 9. Cisim KL arasında hızlanır, LM arasında sürünme olmadığından sabi hızla gider. Hız - zaman grafiğinin alında kalan alan yer değişirmeyi erir.. KL LM. KL LM bulunur. 0 0. Sisemin imesi (a s ), her bir cismin imesine eşiir. F ne (m + m ). a s 40 0 (4 + ). a s a s 6 m/s dir. T 4 kg F m. a'yı 4 kg külesi cisme uygulayalım. 40 T 4. 6 T 6 N bulunur. 40N kg 0N Dela Külür ayınei
. DÖNEM. AZILI SINAVI (SAFA 6). Sürünme kuei, ipe bağlı cismi çeken kue emas gerekiren kuelere örnek göserilebilir. Duara asılı olan abloya eki eden yer çekimi kuei, mıknaısın demiri çekmesi de emas gerekirmeyen kuelere örnek olarak göserilebilir.. a) İnsan e doğaya zararı az olan, dönüşebilen enerji kaynaklarına "yenilenebilir enerji kaynağı" denir. Doğada az mikarda olan maddelerden elde edilen e aık üreen enerji kaynaklarına "yenilenemez enerji kaynağı" denir. b) Rüzgâr enerjisi, Güneş enerjisi, hidroelekrik enerji, biyoküle enerjisi, gelgi enerjisi yenilenebilir enerji kaynaklarına örnekir. Kömür, perol gibi fosil yakılar e nükleer enerji yenilenemez enerji kaynaklarına örnekir.. Cisimler bırakıldıkan sonra yere göre poansiyel enerjileri kineik enerjiye dönüşür. _ mgh.. m. b ` bulunur. mg.. h m. b a 4. Cisim sadece II yolunda yerden yükseliyor. Bu yolda yer çekimi kueine karşı iş yapılır. III yolunda yer çekimi kuei iş yapar. anı yalnız II 5. W W P & 60 & W 44000 j bulunur. 40. 60 6. a) Soruda sürünmelerin önemsiz olduğu söylenmiş. O hâlde op gidiş gelişe sürünmeden dolayı enerji kaybeder e Arda'ya çarpmaz. b) Sürünmelerin önemsiz olduğu oramda mekanik enerji korunur. Ancak soruda sürünmeler önemsiz dememiş yani mekanik enerjinin bir kısmı ısıya dönüşür. 7. Kineik sürünme kuei, sürünen yüzeylerin cinsine (k) e cismin emas eiği yüzeye eki eden dik kuelerin bileşkesine (N) bağlıdır. ani F s k. N'dir. Cisme uygulanan yaay kuee bağlı değildir. anı yalnız II 8. K Cisimler sabi hızla gidiyorsa F ne 0 F s 8 N dur. L F 8N F s 8N yer F s ' 4N L F 8N yer K cismi alınınca ağırlık yarıya düşer e F s ' 4N olur. Cismin imesi de, F ne m. a olan 8 4. a a m/s bulunur. 9. Sınıf Fizik Öze
9. 8m K 0 0 4m LM 8m 0 M LM arasında ısıya dönüşen enerji, W s F s. LM W s. 8 6 j dür. Cismin bırakıldığı andaki yere göre poansiyel enerjinin bir kısmı ısıya dönüşür, ara kalanı M'de kineik enerji olarak kalır. mgh W s mm. 0. 8 6.. m m m/s bulunur. 0. LM arasında ısıya dönüşen enerji, W s F s. LM. 4 N bulunur. K'deki kineik enerjinin bir kısmı LM arasında ısıya dönüşür. Ara kalanı N'de kineik enerji olarak kalır. mk W s mn.. 0 4. N N 4 m/s Dela Külür ayınei
TARAMA TESTİ: FİZİK BİLİMİNE GİRİŞ (SAFA 9). Bilimsel bilgiler gözlem e erilere dayanır. Kanılanabilir olmalıdır. Ancak bilimsel bilgiler mulak doğru değildir. 6. Segi: Duyu organları yanında ölçüm araç gereci kullanılarak deniz suyunun sıcaklığının ölçülmesi nicel gözlemdir. (Doğru) Barış: Buzun eridiği gözlenmiş, ancak ölçme araç gereci kullanılmamış. Niel gözlemdir. (Doğru) Umu: Okulun kalabalık olması kişiden kişiye değişebilir. Subjekif bir gözlemdir. ani niel gözlemdir. (Doğru). Hipoez, bilimsel bir problemin çözümü için önerilen geçici çözüm yoludur. Buna göre; Zeynep e Deniz'in kurduğu cümleler birer hipoez cümlesidir. Bu hipoezler sorgulanabilir e sınanabilir. km 000 m 7. 6 6 0 ms / bulunur. sa 600 s. Fizikeki emel büyüklüklerden akım şiddeinin birimi ol değil amper'dir. 8. ) Enerjinin madde içinde nasıl yayıldığını e ileildiğini ermodinamik inceler. ) oğun haldeki maddelerin elekriksel, manyeik, opik, esneklik özelliklerini kaı hâl fiziği inceler. ) Işık ilgili olayları opik inceler. 4. Termomere (sıcaklık ölçer), saa (zaman ölçer), kumpas (uzunluk ölçer), erazi (küle ölçer) emel büyüklükleri ölçer. Ancak yaylı kanar ağırlık ölçer, yani üreilmiş büyüklüğü ölçer. 9. Cismin hacmi e bırakıldığı yükseklik sabi uulmuş, cismin külesi değişirilerek küleye bağlı yere düşme süreleri ölçülmüş. O hâlde hipoez cümlesi; "Belli yüksekliken bırakılan eşi hacimli cisimlerden külesi büyük olanların yere düşme süresi kısadır." şeklinde olmalıdır. 5. cm 0 m dir. Her iki arafın karesi alınırsa, cm 0 4 m bulunur. 9. Sınıf Fizik Öze
0. Bilimsel yasa doğruluğu kanılanmış arsayımlardır. Gezegenlerin Güneş erafında dolanması e eylemsizlik doğruluğu kanılanmış arsayımlardır e yasadır. Ancak aomun yapısı eoridir. Kısmen geçerlidir. Örneğin "Bohr Aom Teorisi" ek elekronlu aomlar için geçerlidir.. Kronomere (zaman), baromere (basınç), ermomere (sıcaklık), ampermere (akım şiddei), ceel (uzunluk) ölçer. Basınç emel büyüklük değil üreilmiş bir büyüklükür.. Doğrudan gözlemlenemeyen olgu e olayları daha iyi anlayabilmek için modelleme yaparız. I. Bir ilekenden geçen akımı, elekronların harekeini, yolda giden arabalar şeklinde modelleyebiliriz. olun daralması arabaların hızını (akımı) azalır. II. Aomu doğrudan gözlemleyemeyiz. İlk defa Bohr adlı bilim insanı aomun çekirdeğini Güneş'e, çekirdek erafındaki elekronları gezegenlere benzemişir. ani modelleme yapmışır. III. Mıknaısların erafında dizilen demir ozları, manyeik alan çizgileri ile modellenmişir. Çizgilerin sıklığının arması çekme kueinin büyük olmasıyla açıklanmışır.. Ağırlık eşi kollu erazi ile değil dinamomere ile ölçülür (). Ağırlık ekörel bir büyüklükür (D). Bu yollar akip edilirse 4 numaralı yoldan çıkılmış olur. Dela Külür ayınei
TARAMA TESTİ: MADDE VE ÖZELLİKLERİ (SAFA ). Kaı, sıı, gaz, plazma hâlindeki üm maddeler eylemsizlik yasasına uyar (I. doğru). Eşi kollu erazi çekim alanının sıfır olduğu yere göürülürse cisimlerin ağırlığı olmadığından ölçüm yapılamaz (II doğru). Küle hacim grafiğinde eğim, ana m d özküleyi erir (III doğru). V 5. Dik prizma biçimli cisimlerin kendi ağırlıklarına göre dayanıklılığı, yükseklike ers oranılıdır. Silindirin yüksekliği a, dayanıklığı D ise, dikdörgenler prizması biçimli cismin yüksekliği a olduğundan dayanıklılığı D'dir.. Maddenin 4 hâli ardır (Kaı, sıı, gaz, plazma) (D). Erendeki maddenin %96'sının plazma olduğu düşünülüyor (). Plazmalar nör gaz oramının iyonlaşması sonucu oluşur, bu yüzden nör'dür. Isı e elekriği iyi ileir (D). 6. Küle - hacim grafiğinde eğim özküleyi erir. m 0 _ 0 X d g/ cm m 0 gise V X b X X 0 b dx b 0 cm b ` 0 d g/ cm V 40 cm ise m V. d b 0 b b 40. b a 0 gdr ı. d kar. m V X X + m + V 0 + 0 gcm / bulunur. 0 + 40. Boş kabı K musluğu sürede, L musluğu sürede doldurabiliyor. ani K'nin birim zamanda akıığı sıı mikarı L'ninkinin kaıdır. (V K V, V L V) Musluklar aynı anda açılıp kap dolduğurulduğunda kapa oluşan karışımın özkülesi: d kar V. d + V. d K K L L V., + V. 0, 6 4, + 06, V + V V+ V K L g/cm bulunur. 7. Kap su dolu olunca, Su 80 m kap + m su 80 00 + m su 00 g 80 g m su V. d su 80 V. 80 V 80 cm ür. Kap yarı hacmine kadar,5 g/cm özküleli sıı arken arılırsa, V m m kap +., 5 m 00 + 80.,5 60 g bulunur. m m 4. d & V. V d dir Buna göre, V X m, V d 4m VX bulunur. d V 8. Cismin gerçek hacmi; m 0 V 40 cm ür. d Cisim suya aılınca amamen baıyorsa dış hacmi kadar sıı aşırır. Bu değer 60 cm olarak erilmişir. O hâlde cismin içindeki boşluğun hacmi: 60 40 0 cm bulunur. 9. Sınıf Fizik Öze
9. X + Z Z ise Z 'dir. ukarıdaki denklemde bunlar yerine konursa, X + X 5 olur. 5 m yani X 5 bulunur. m 6. Şırınga ile kan çekilmesi kılcallıkla ilgili değildir. Burada açık haa basıncından faydalanılır. Şırınganın pisonu çekilince oluşan haa boşluğuna kan gelir. 0. K e L sıılarının hacimlerinin eşi olduğu söylenmiş. m d de V sabise d e m doğru oranılıdır. V m 00 4. Cismin özkülesi, d g/cm yani suyun özkülesinden büyükür. ani suda V 75 amamen ani m K 0 g, m L 0 g ise d K d alınırsa d L d olur. Eşi hacimde karışımın özkülesi, dk+ dl dkar d+ d, d d 06, g/ cm L nin özkülesi d L d. 0,6,8 g/cm bulunur. baar. Δm m eklenen m çıkan 00 75. 5 g bulunur.. Cisimlerin dayanıklılığı eba ile ers oranılıdır. (D) Dik prizma biçimli cisimlerin dayanıklılığı yükseklikleri ile ers oranılıdır, kesilerine bağlı değildir. (D) Cisimlerin boyuları arınca hacimleri arış oranının küpü ile, kesileri ise karesi ile oranılı arar. (D) Dela Külür ayınei
TARAMA TESTİ: KUVVET VE HAREKET (SAFA 4). er değişirme ekörel büyüklükür. Başlangıçan biime çizilen ekör yer değişirmeyi erir. Melis ee geri döndüğü için yer değişirme yapmaz. usuf dairesel pise 80 dönüyor. Çap kadar yer değişirmişir. Ufuk da ee geri dönüyor. Bu yüzden yer değişirmesi sıfırdır. 4. 0 m/s 0 m/s x/ x/ Oralama hız, or. x+ x x/ + x/ + x/ x/ + 0 0 x msbulunur /. x x + 60 5. Konum - zaman grafiğine eğim hızı erir. x Aracın hızı (0 ) arasında: an a, ( ) arasında: x x x an b, ( ) arasında: an 0 x c x dir. Ancak (0 - ) arasında hızı sabi e x dir. 5. Aracın. kez N nokasından geçebilmesi için 7 + ur amalı, 4 4 uru dakika 60 s'de alıyorsa 7 7 uru,. 60 05 s'de alır. 4 4. İme - zaman grafiğinin alında kalan alan hız değişimini erir. İlk hızı 0 m/s erilmiş. İme (m/s ) 0 5 0 0 0 0 4 Zaman (s) (0-4) s arasında hız değişimi alandan: 0 m/s dir. 4. s deki hızı 0 + 0 0 + 0 40 m/s olur. O hâlde ( 4) s arasında hız değişimi 0 m/s olmalı: 0.( 4) 0 6 s bulunur. 6. Tx or. dir. Hız zaman grafiğinin alında kalan T alan yer değişirmeyi ^Txh erir. 4 4 8 4 0 4 6 4+ 8+ 4 8 or. m/s bulunur. 6 9. Sınıf Fizik Öze
7. X : F m. a X : F. cosa m. a Z : F. cosa m. a z dir. Buna göre, a X > a a Z dir.. kg k 0,4 F N F S k. N k. mg 0,4..0 8 N yaay F m. a 8. a a m/s bulunur. 8. Cisimlerin külesi m olsun. Sürünme olmadığından X'in ağırlığının ne kuee ekisi yokur. a X yaay mg mg F m. a mg (m + m). a mg g 0 a 5 m/s bulunur. m. Sürünmesiz yaay düzlemde olan cisim (0 - ) arasında sabi kuein ekisinde kalmış. O hâlde imesi de sabiir. ani düzgün hızlanan hareke yapar. ( ) arasında ise kue sıfırdır. ani cisim anındaki hızıyla yoluna deam eder. O hâlde I e III yanlış, II doğrudur. 9. Konum - zaman grafiğinde hızı erir. K'de eğim sabi olduğundan K'nin hızı sabi. L'de eğim arığından L'nin hızı arıyor. M'de eğim azalıyor. M'nin hızı azalıyor. O hâlde yalnız L hızlanmakadır.. İme birim zamandaki hız değişimidir. ani sabi hızla giden e duran cisimlerin imesi olmaz. Oomobil kırmızı ışıka bekleyince imesi sıfır olur. 0. Sürünmeler önemsiz olduğundan cisim KL e LM arasında mgsina'nın ekisi ile hızlanır. M N arasında ne kue sıfır olduğundan burada sabi hızla gider. KL e LM arasında imesi sabiir, ancak KL daha dik olduğundan bu aralıkaki imesi daha büyükür. Dela Külür ayınei
TARAMA TESTİ: İŞ, ENERJİ VE GÜÇ (SAFA 49). Doğaya zararı az olan enerji kaynakları yenilenebilir enerji; insan e doğaya zararlı, dönüşemeyen enerji kaynakları yenilenemez enerji kaynaklarıdır. Bu durumda; hidroelekrik enerji, gelgi enerjisi, biyoküle enerjisi, Güneş enerjisi yenilenebilir enerjidir. Nükleer enerji ise yenilenemez enerji kaynağıdır. 5. Cismin kineik enerjisi sürünmeli yolda ısıya dönüşür. E k E sür. & m Fs. x.. 4 5. x& x, m bulunur.. Kineik enerji değişimi yapılan işi erir. E. 60. 4 k 480 J Ek. 60. 8 90 J W E k E k 90 480 440 J,44 kj dür. W 6. P 'yi kullanım 5m. g. h _ Mehme Ali: P b P 5 ` bulunur. m. g. h P 8 Deniz: P b a. Güç, birim zamanda harcanan enerjidir. W P & W P. wa. saniye (I doğru) m Kineik enerji : Ek m. kg. c m s m yani kg. enerji birimidir. (II doğru) s İş kineik enerji değişimi: W F. x N. m'dir (III yanlış) 7. saae 00 kcal harcanmışsa, saae 400 kcal gereklidir. A) 4 muz, porakal 4. 70 +. 40 60 kcal B) 6 porakal, elma 6. 40 +. 60 60 kcal C) muz, 4 elma. 70 + 4. 60 80 kcal D) 4 muz, elma 4. 70 +. 60 400 kcal E) 4 elma, muz, porakal 4. 60 +.70 +.40 460 kcal soruda "hangisini ükemesi yeerli" denmiş. 4. Bir kue bir cisme kendi doğrulusunda hareke erebiliyorsa iş yapar. ani F, F S e F iş yapar. 8. W F. x'en W F. x, W F. x, W F. x O hâlde, W W > W dir. (Külenin önemi yokur.) 9. Sınıf Fizik Öze
9. 0,5 m 0,5 m 0,5 m 0,5 m yer Çubuk yaay hâle geirildiğinde küle merkezi: 0,5 m yükselir. W mgh. 0. 0,5 5 J bulunur.. Cisimlerin yere göre poansiyel enerjileri kineik enerjiye dönüşür. _ Xmgh :. m. X b ` X (I doğru) : mgh. m. b a ere ulaşıklarında hızları eşi olur ancak 'nin aldığı yol daha fazladır. ani X < dir. (II yanlış) Başaki poansiyel enerjiler kineik enerjiye dönüşür. EX mgh E mgh E X< E (III doğru) 0. erden düşey yukarı aılan cisim yukarı çıkarken, sürünmeler önemsiz olduğundan mekanik enerjisi değişmez. Ancak kineik enerji poansiyel enerjiye dönüşür e azalır.. Cisim N P arasında yaayda giderken duruyorsa N P arası sürünmelidir. M N arasında yokuş yukarı çekerken sürünme olmasa bile kineik enerjisi, poansiyel enerjiye dönüşeceğinden yaaşlar. Dela Külür ayınei
TARAMA TESTİ: ISI VE SICAKLIK (SAFA 65). Isı ile sıcaklık karamları aynı değildir (). Isı, sıcaklıkları farklı iki madde arasında akarılan enerjidir. ani bir maddenin sahip olduğu ısıdan değil alıp erdiği ısıdan bahsedilebilir (D). ( nolu çıkış). 6. I. bölgede; Q m. c. Δ 500 m. 0,5. (60 40) m 50 g dır. II. bölgede: Q m. L 000 500 50 L L 0 cal/g bulunur.. Termomerelerin yapımında genleşme kullanılır. Sıılı ermomerelerde oram sıcaklığı arıkça sıının genleşme mikarı kaınınkinden büyük olacağından sıı boruda yükselir. 7. Su ile buzun sıcaklığı 0 C ise su ile buz arasında ısı alış erişi olmaz. (I olabilir) Su ile buzun sıcaklıkları farklı olsa su buza ısı erir, buz sudan ısı alır. Ancak buzun sıcaklığı azalamaz. (II olamaz, III olabilir). I. Işığın bir enerjisi ardır. Bu yüzden kışın koyu renkli elbiseler giyeriz ki ışığın enerjisi soğrulsun. (Doğru) II. Tüm dalgalarda olduğu gibi ses dalgaları da enerjiyi aşır. Ses dalgalarıyla böbrek aşı kırılması buna örnekir. (Doğru) III. Boşluka da yayılan dalgalar ardır. Güneş'en yayılan elekromanyeik dalgalar uzay boşluğunu geçerek Dünya'ya ulaşır. (anlış) 8. Bir maddeyi oluşuran aneciklerin kineik e poansiyel enerjilerinin oplamı iç enerjisidir. (Can'ın söylediği doğru) Bir maddenin aneciklerinin ireşiminden kaynaklanan kineik enerjilerinin oralamasının ölçüsüne kineik enerji denir. (Ezgi'nin söylediği yanlış) Q m. c. Δ formülüne göre, iki maddeye eşi ısı erilirse ısı sığası (M c ) değeri küçük olanın sıcaklığı daha çok arar. (Öykü'nün söylediği doğru) 4. İki madde arasında ısıalış erişi olması için ek koşul, sıcaklıklarının farklı olmasıdır. 9. Ayır edici özellikler küleye bağlı değildir. O hâlde ısı sığası (mc) ayır edici bir özellik değildir. 5. Q X Q 4m. c.δ X m. c. Δ Δ X C alınırsa, Δ 4 C bulunur. 0. Lehaların şekli ne olursa olsun ısııldığı zaman fookopi ile büyüülmüş gibi üm boyular arar. 9. Sınıf Fizik Öze
. Kaılar ısıyı ileim yolu ile, sıı e gazlar ise madde akımı yani koneksiyon yolu ile yayar. Güneş'en gelen ışınların uzay boşluğunu geçerek Dünya'yı ısıması ise ışıma yolu ile ısının yayılmasıdır. 5. Bir madde hâl değişim sıcaklığındaysa ısı aldığında ya da erdiğinde sıcaklığı değişmez. Ancak hiçbir maddenin dışarıdan ısı aldığında sıcaklığı azalmaz.. Isı yalıım maddelerinin enerji asarruf mikarı malzemenin kalınlığına, cinsine e yüzey alanına bağlıdır. 6. X 5 C 0 6 5 & C 0 5 00 05 00 C & C 0 C bulunur. 05 00. Buz erime nokasında (0 C) olduğundan 0 C'aki m suya aılınca hemen erimeye başlar. Suyun, gram buz eriiği söylenmiş. Q alınan Q erilen m eriyen. L m su. c su. Δ m. 80 00.. (0 0) m 50 g bulunur. 7. Çubukların eşi uzunluka olduğu erilmiş. Çubukların sıcaklığı eşi mikarda arırıldığında boylarla oranılı olarak K: k, L'nin sol e sağ kısımları l, M'nin sol arafı m kadar uzamış olsun. K e L arasındaki aralık, L ile M arasındakinden büyükse, k + l < l + m dir. ani k < m dir. ani, m > k'dir. I için birşey söylenemez. 4. (0 ) arasında kaba K e L'den su akıyor. Bu durumda oluşan karışımın denge sıcaklığı, musluklar 0 + 0 özdeş olduğundan 0 C ır. ( ) arasında K musluğu kapaılmış. sürede L musluğu (0 ) arasında K e L'nin akıığı hacimde sıı akıır. ani kap dolduğunda karışımın sıcaklığı 0 + 0 5 C bulunur. ( ) arasında denge sıcaklığı azalarak armış e 0 C'ye yaklaşmışır. 8. Buz aılır aılmaz kapaki su külesi azalmış. Su 0 C'a donar. (I doğru). Hâl değişimi sırasında sıcaklık değişmez (II yanlış). anında kapaki su külesinin azalması durmuş. Bu andan iibaren hem suyun hem buzun sıcaklığı 0 C ır. (III doğru) Dela Külür ayınei
. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAFA 6). Bilimsel çalışmanın aşamaları şöyledir: I. Problemin belirlenmesi II. Verilerin oplanması III. Hipoez kurulması IV. Konrollü deney yapılması V. Deney sonucunun incelenmesi Buna göre doğru sıralama: IV, I, II, III, V olur. 6. Şekil I'de: K L + 5 Şekil II'de: K + L M + Bu iki denklem oplanırsa, K + K + L L + 5 + M + K M + 4'ür. K L + 5 M L + 'dir. ani m K > m M > m L dir. K M + 4. Bilimsel çalışmalarda haa yapmanın nedenleri;. Ölçüm araç gereci. Ölçüm yapılan oram. Ölçüm yapan kişi 4. Ölçme yönemidir. Ölçümün yorumlanması haa nedeni değildir.. Temel büyüklükler: Küle, ışık şiddei, zaman, madde mikarı, uzunluk, sıcaklık, akım şiddeidir. Diğerleri üreilmiş büyüklükür. 4. Eba büyüdükçe ağırlığına göre dayanıklılık azalır. Verilen canlılar içerisinde en küçüğü fare olduğundan, ağırlığına göre dayanıklılığı en büyükür. 7. Suya uz eklemek yüzey gerilimini arırır. Sıcaklığı arırmak e deerjan kamak yüzey gerilimini azalır. 8. Küle - hacim grafiğinde eğim özküleyi erir. m d X V m d V d Z m V d Z g/cm ise d X 6 g/cm, d g/cm ür. sıılardan eşi küleler alınmışsa, V X V ise V V, V Z 6 V dir. VX. dx+ V. d+ VZ. dz V. 6+ V. + 6V. d kar. V + V + V V+ V+ 6V X Z d 8V kar. & dkar. 8, g/ cm 0V 5. 4 ka 4 sıra Herbir kürenin çapı cm'dir. O hâlde küpün abanını 4 sıra + 4 saır 4. 4 6 ane küre sığar. Bunlar 4 kalı olacağından 4. 6 64 küre sığar. 9. ıldızlar sıcak plazma; aurora, floresan lamba soğuk plazmadır. Eski ip ungsen lambalar ise plazmaya örnek olarak erilmez. 9. Sınıf Fizik Öze
0. Varlıklar, yüzel alanları ile oranılı enerji yayar, hacim- üzey alanı leri ile oranılı enerji üreir. Isı dengesi hacim oranına bağlıdır. I e III bununla ilgilidir. Fillerin ayaklarının kalın olması ise Kesi alanı hacim yani ağırlığına göre dayanıklılık ile ilgilidir. oranı 5. Ayakkabı bağcığının suyu çekmesi, peçeenin ucu suya baırıldığında ıslanması kılcallıkla ilgilidir. Pipei suya baırdığınızda yükselmesi de kılcallığın ekisidir. Ancak pipele meye suyu içilmesi basınçla ilgilidir.. üzey gerilimi kohezyon ile ilgilidir. Bir bardağa, aşma düzeyinden biraz daha fazla su konulabilir. aprağın üzerinde duran su damlaları da yüzey geriliminin ekisi ile üzerlerinde zar armışçasına durur. Tahanın su yüzeyinde yüzmesi ise özkülesinin suyunkinden küçük olmasındandır. 6. Aynı hacimde olan geomerik şekilli cisimlerden küre biçimli olanlar en küçük yüzeylidir. Çünkü arlıklar minimum enerjide kalmak iser.. 50 cm kuma 0 cm su dökülünce 40 cm çizgisine geliyorsa şu anlama gelir: Her 40 cm kumda 0 cm boşluk ardır. O hâlde kumun geri kalan 0 cm üne,5 cm su konulmalıdır. Su seiyesinin 70 cm e gelmesi için de 70 50 0 cm daha eklenmelidir. O hâlde,5 + 0,5 cm su eklenmelidir. 7. Hâl değişimi olmaması koşuluyla cisimlerin sıcaklığı arırıldığında küle değişmez.. Büyüklük e birime ek olarak yönün de ifade edildiği büyüklüklere ekörel büyüklük denir. Ağırlık, ime ekörel, diğerleri skalerdir. 4. Cisim suda amamen baığında hacmi kadar sıı yer değişirir. O hâlde cismin hacmi suyun yükselmesi + aşan (00 75) + 5 40 cm ür. mc 0 d c gcm / bulunur. V 40 c 8. Dışarıdan uygulanan kuelere karşı dayanıklılık kesi alanı ile doğru oranılıdır. Şekil I: A pr Şekil II: A p( r) 8pr O hâlde asılan aynı maddeden yapılan kürelerin ağırlıklarının oranı da 8 olmalıdır. 4 rr R & & Rl R dir. 8 4 8 r^rlh ^Rlh Dela Külür ayınei
9. Dik prizma biçimli cisimlerde ağırlığına göre dayanıklılık, yükseklike ers oranılıdır cda m h ani: D I D II > D III dir. 4. Adezyon kuei > kohezyon kuei olduğundan sıının yüzeye yayılma oranı arar. M, en çok yayıldığından sıı molekülleri arasındaki elekriksel çekim kuei (kohezyon) en küçükür. ani F K > F L > F M dir. 0. Varlıkların dayanıklılığı ebalarıyla ers oranılıdır. Filin boyuu iki kaına çıkarsa ağırlığına göre dayanıklılığı yarıya düşer. 5. Kaplar bileşik olduğundan denge durumunda sıı yükseklikleri eşi (0 cm) olur. ani sol koldaki 0 cm yüksekliğindeki kısım aşar. V aşan pr. Δh. 0. (40 0) 000 cm bulunur.. Çıkan maddenin hacmini bulalım. m 60 d 08 &, & V 00 cm ür. V V V Δm m eklenen m çıkan.. 60 00 60 60 g dır. O hâlde cisim 500 60 440 g gelir. 6. Konum zaman grafiğinde eğim hızı erir. x x x VK, VL -, VM dir. I. Araçların hız büyüklükleri eşiir. (Doğru) II. K e M (+) yönde eşi hızlarla hareke ediyor. ani aralarındaki uzaklık değişmez. (Doğru) III. L aracı ( ) yönde sabi hızla gimişir. (anlış). X e kaplarında karışırılan sıılar eşi hacimli olduğundan karışımların özküleleri eşi e arimeik + 0, 8 oralamaları c 09, gcm / m kadardır. E'de ise kap yukarı doğru daraldığından eklenen sıı hacmi daha azdır. ani bu kapa oluşan karışımın özkülesi 0,9 g/cm < d z < g/cm aralığındadır. ani d X d < d z dir.. (0 ) arasındaki X e muslukları açık; ( ) arasında yalnız X musluğu açık kalmış. V., + V. 0, 6 d kar. gcm / V+ V 7. su Suyun yarısı boşalılınca kapa m h h küleli sıı kalır. Geri kalan kısım hacimce kabın 4 'ü dür. Bu hacme sıı konulunca,5 m olmuşsa eklenen sıının külesi m olur. 5m m Kabın hacmi V ise, V V Başlangıça: m. d. su V Eklenen sıının külesi: m. d 4 4 Bu iki denklem orak çözülürse, d g/cm bulunur. 9. Sınıf Fizik Öze
8. Aracın hız zaman grafiğini V(m/s) çizelim. V L K ana a L 0 α V K 0 0 (s) L 6 m/s dir. Grafiğin alında kalan alan KL arasındaki uzaklığı erir. amuğun alanından: ^0 + Lh ^0 + 6h KL 9 m bulunur. 0. Hız - zaman grafiğinde eğim imeyi erir. (0 ) arasında: ana ( ) arasında: anb ( 4) arasında hız değişimi olmadığından ime sıfırdır. Bu durumda a I a II > a III ür. 9. Şekildeki yer değişmelerin bileşkesini bulalım. kuzey baı 0 45 0 m 80 doğu güney 80 0 80 60 80 Δx 00 m bulunur. Dela Külür ayınei
. DÖNEM SONU DENEME SINAVI (SAFA 68). m K 00. 0,8 80 g m L 5., 0 g m K + m L 0 g 5. Karışımın 0 gramında 0 g L sıısı arsa 55 gramda 5 g L sıısı bulunur. 5 5 6 5 5 8 cm h 5 + 8 cm 6 cm. 0'da kapa su ar. Demek ki grafik 'den başlayacak. X sıısı eklediğimizde karışımın özkülesi (d K ) d X ile arasında olmalıdır. Ancak hiçbir zaman g/ cm değerine eşi olmayacakır. 4 Vsu r. 8. r 5 8r 50r 58 p bulunur.. Dereceli kapa sıının hacmi bulunur. Eşi kollu erazi ile de külesi ölçülür. d 'de değerler yerine m V yazılarak özkülesi bulunur. 6. L'den çıkan K'deki boşluğa, M'den çıkan L'deki boşluğa, K'den çıkan da M'deki boşluğa yapışırılmış. Kesilen parçaların hacimlerine V diyelim. I e III'in külesi armış: I: V. d L > V. d K d L > d K III: V. d K > V. d M d K > d M Bu durumda d L > d K > d M 'dir. 4. Sıılar e cisimler aynı cins olmasına rağmen K kabında en az bamış. O hâlde bu kapaki sıı daha yoğun yani daha soğuk. Bu manığa göre, M > L > K dir. 7. V K (a) 8a V L V M a Terazi dengede olduğundan, m K m L + m M 8a. d K a. d L + a. d M 8d K d L + d M Buna göre, M'nin özkülesi K'nin 8 kaından azdır. 9. Sınıf Fizik Öze
8. F S N: epki. Rüzgâr, gelgi, biyoküle yenilebilir enerjidir. Perol ise çereye zarar erir. enilenemez enerjidir. α yer mg Cisim yer çekimi kuei (mg), yüzeyin epki kuei (N) e sürünme kuei (F S ) kuelerinin ekisi ile dengededir.. 0 x x x 0 9. X 'de eğim hızı erir. K e L de zamanla eğein eğimi arıyor yani hızlanıyor. M'de ise zamanla eğein eğimi azalıyor. ani yaaşlıyor. Hız - zaman grafiği şekildeki gibi olur. Grafiğin alında kalan alan yer değişirmeyi erir. ani x > x > x ür. 0. İme birim zamandaki hız değişimidir. okuş aşağı inen araba belki sabi hızla iniyordur. (B seçeneği kesin değil.) Ancak muslukan damlayan su kesinlikle hızlanır e imeli hareke eder. 4. K aracı (+) yönde hızlanmış, L aracı da ( ) yönde yaaşlamış. Hız - zaman grafiğinde eğim imeyi erir. Eğimleri aynı olduğundan imeleri eşiir (I doğru). K e L'nin alanları aynıdır. K (+), L ise ( ) yönde gimişir. er değişirme ekörel büyüklükür bu yüzden yer değişirmeleri eşi değildir (II yanlış). Alınan yollar e süreler eşi olduğundan oralama süraleri eşiir (III doğru). Oralama hızları ise eşi değildir.. 5 m/s L 5. ip ip aan K 0 m/s h h 4 m 0 m 6 m 4 m Sanki L durmuş, K ise 0m + 6m + 4m 0m ol gimiş gibi düşünülebilir. X. 0 (0 + 5). s bulunur. Dela Külür ayınei h h h h yer Lehaların küle merkezlerini düşünelim. EX mg( h+ h) EX E mg^h+ hh E bulunur.
6. r r r 0. Çukurların sıcaklığı eşi mikarda arırılırsa; I. K'nin boyu, L'ninkinden uzun olduğundan K daha çok uzar e aradaki fark arar. (anlış) II. L'nin ilk boyu M'ninkinden fazla olduğundan daha çok uzar e, Z'den daha yükseke bulunur. (Doğru) saa sonra yelkoan yine 'yi göserir. ani yer değişirmesi sıfırdır. Akrep ise 90 döner e ucu r yer değişirir. III. (II ile III çelişiyor) (anlış) 7. C 0 F 0 F - & & F 86 00 80 00 80. I. Demirin ısı ilekenliği ahanınkinden iyidir. Bu yüzden demire dokunduğumuzda elimizden daha iyi ısı alır. (İleim) II. Ocak yanarken ısınan haanın özkülesi azalır e yukarı çıkar. Isı yukarı yayılır. Bu olay madde akımı ile ilgilidir. 8. Denge sıcaklığı d olsun: Q alınan Q erilen 4m. c. ( d T) m. c. (8T d ) 4 d 48T 6T d 6 d 84 T d 4 T bulunur.. Bir maddeye ısı erdiğimizde iç enerjisi arar. (I doğru) Madde hâl değişim sıcaklığında ise ısı ermemize rağmen sıcaklığı armaz (II yanlış). Suyun 0 C ile 4 C arasında genleşmesi düzensizdir. (III yanlış) 4 _ 9. VK rr b `VK V ise VL 8Vdir. 4 VL r^rh b a Küreler aynı maddeden yapılmış olduğundan m K m ise m L 8m dir. Q mcδ formülüne göre, ikincisine eşi ısı erildiğinde mc ile Δ ers oranılıdır. Isı sığaları mc, 8Δc ise sıcaklık değişimleri 8Δ, Δ olur.. I. bölgede: Q m. c. 500 m. c. 60 II. bölgede: Q m. L 500 m. L c L bulunur. 60 9. Sınıf Fizik Öze
4.Leha fookopi ile büyüülmüş gibi düşünülebilir. O hâlde X e arar ancak lehanın şekli değişmeyeceğinden θ değişmez. 8. ( C) 5 0-0 Q(cal) 5.d su g/cm d buz 0,9 g/cm ür. Buz eriildiğinde karışımın özkülesi suyunkine ( g/cm ) yaklaşır. yani karışımın özkülesi arar (III doğru). Hâl değişimi sırasında sıcaklık değişmez (I yanlış). d su > d buz olduğundan V su < V buz dur. ani buz suya dönüşürken hacmi azalır (II yanlış). Q alınan Q erilen 0. 0,5. 0 + m 60 g bulunur. 0. 80 m.. 5 6. VX rr. h VX V ise V 4Vdir. V r^rh. h Paralar aynı maddeden yapılmış olduğundan m X m ise m 4m dir. m. c. Δ X 4m. c. Δ 4 Δ X 4Δ ise Δ Δ dir. TrX r. m. 4T TrX bulunur. Tr r. m. T Tr 9.d su g/cm, d buz 0,9 g/cm ür. ani d su 0 d ise d buz 9d dir. m sabi buzlar eriildiğinde buzun hacmi 0V ise 9V'lik su oluşur. Buz V Buz 9V 0V h h Su Su ip Buz eriyince 9V'lik su oluşur. h değişmez Buz eriyince 9V'lik su oluşur. h azalır. 7. Çukurlar aynı boydayken X büzülmüş (ısı ermiş), de uzamış (ısı almış). O hâlde X'in ilk sıcaklığı 'ninkinden fazladır (III doğru). Isı alışerişlerinde Q alınan Q erilen dir. (I doğru). Çubukların ısı sığaları bilinmediğinden sıcaklık değişimleri bilinemez (II kesin doğru değil). 0. Buz aılır aılmaz suyun külesi azalmış. ani su hemen donmaya başlamış. O hâlde ilk sıcaklığı 0 C ır. (I doğru) (0 ) aralığında su donuyorsa buzun sıcaklığı 0 C'ın alındadır e sudan ısı alarak sıcaklığını arırmışır. (II doğru) ( ) aralığında suyun külesi sabi. Bu aralıka kapa buz olup olmadığını bilinemez. (III kesin doğru değil) Dela Külür ayınei