Özet İçerik 1 Öğrenme: Giriş, Sorunlar ve Tarihsel Bakış Açıları 1 2 Koşullanma Teorileri 27 3 Sosyal Bilişsel Teori 77 4 Bilişsel Bilgi İşlem Teorisi 130 5 Bilişsel Öğrenme İşlemleri 183 6 Yapılandırmacı Teori 234 7 Biliş ve Öğretim 278 8 Gelişim ve Öğrenme 324 9 Öğrenme ve Sinirbilim 366 10 Alan Bilgisi Öğrenimi 406 11 Motivasyon 452 12 Sonraki Adımlar 512 Sözlük 517 Kaynakça 530 Yazar Adları Dizini 566 Dizin 573 x
İçindekiler 1 Öğrenme: Giriş, Sorunlar ve Tarihsel Bakış Açıları 1 Tanımlanmış Öğrenme 2 Öğrenme Teorisi ve Araştırma 3 Teorinin İşlevleri 3 Araştırma Yürütmek 3 Öğrenmeyi Değerlendirme Yöntemleri 6 Doğrudan Gözlemler 6 Yazılı Cevaplar 7 Sözlü Yanıtlar 8 Başkaları Tarafından Değerlendirme 8 Kişisel Raporlar 8 Çağdaş Öğrenme Teorilerinin Öncüleri 10 Öğrenme Teorisi ve Felsefe 10 Öğrenmenin Psikolojik Araştırmasının Başlangıçları 12 Yapısalcılık ve İşlevcilik 14 Öğrenmenin İncelenmesinde Önemli Konular 16 Hangi Süreçler Öğrenmeyi Etkiler? 17 Belleğin Görevi Nedir? 17 Motivasyonun (Güdülenmenin) Görevi Nedir? 18 Transfer (Aktarım) Nasıl Gerçekleşir? 19 Benliği Düzenlemede Hangi Süreçler Yer Alır? 19 Öğretim İçin Çağrışımlar Nelerdir? 20 Öğrenme ve Öğretim İlişkisi 21 Tarihsel Perspektif 21 Eğitimsel Benzerlikler 22 Teori ve Uygulamayı Bütünleştirme 23 Üç Öğrenme Senaryosu 24 Kathy Stone un Üçüncü Sınıf Dersi 24 Jim Marchall ın ABD Tarihi Dersi 24 Gina Brown ın Eğitim Psikolojisi Dersi 25 Özet 25 Ek Kaynaklar 26 2 Koşullanma Teorileri 27 Bağlantıcılık 28 Deneme Yanılma Yoluyla Öğrenme 29 Alıştırma ve Etki Yasaları 30 Diğer İlkeler 30 Thorndike ın Teorilerinin Gözden Geçirilmesi 31 Eğitimde Uygulamalar 31 Klasik Koşullanma 34 Temel Süreçler 34 Bilgilendirici Değişkenler 36 Biyolojik Etkiler 37 Koşullu Duygusal Tepkiler 38 Watson un Davranışçılığı 39 Temel Süreçler 39 Küçük Albert Deneyi 40 Bitişik Koşullanma 40 Eylemler ve Hareketler 41 Çağrışım Gücü 41 Ödüller ve Cezalar 42 Alışkanlık Edinme ve Değiştirme 42 Operant (Edimsel) Koşullanma 45 Kavramsal Çerçeve 46 Temel Süreçler 47 Davranış Değişikliği 55 Davranış Değiştirme 56 Sözel Davranış 58 Öz Düzenleme 60 Öz İzleme 60 xi
xii İçindekiler Öz Eğitim 63 Öz Pekiştirme 63 Eğitim Uygulamaları 64 Davranış Hedefleri 65 Programlı Öğretim 67 Bağlılık Sözleşmeleri 71 Keller Planı 72 Özet 73 Ek Kaynaklar 75 3 Sosyal Bilişsel Teori 77 Öğrenmenin Kavramsal Çerçevesi 79 Karşılıklı Etkileşimler 79 Doğrudan ve Dolaylı Öğrenme 80 Öğrenme ve Uygulama 81 Model Alma Süreçleri 82 Taklit Teorileri 82 Model Almanın Fonksiyonları 85 Bilişsel Beceri Öğrenme 88 Kural Öğrenme 90 Motor Beceri Öğrenme 91 Modelin Öğrenme ve Uygulama Üzerindeki Etkileri 93 Öğrencinin Gelişim Durumu 93 Modelin Saygınlığı ve Yeteneği 94 Modellerin Dolaylı Sonuçları 95 Hedefler ve Beklentiler 98 Hedefler 98 Sonuç Beklentileri 103 Öz Yeterlilik 105 Kavramsal Bakış 105 Başarı Durumlarında Öz Yeterlilik 107 Modeller ve Öz Yeterlilik 109 Motor Beceriler 112 Açıklamada Öz Yeterlilik 113 Sağlık ve Terapi Etkinlikleri 113 Öz Düzenleme 116 Kavramsal Çerçeve 116 Sosyal Bilişsel Süreçler 117 Öz Düzenlemenin Döngüsel Doğası 121 Eğitimsel Uygulamalar 125 Modeller 125 Öz Yeterlilik 126 Öz Düzenleme 127 Özet 128 Ek Kaynaklar 129 4 Bilişsel Bilgi İşlem Teorisi 130 Bilişsel Bilgi İşlem Sistemi 131 Varsayımlar 131 İkili (Çift) Bellek Modeli 132 Eleştiri 133 İşlem Düzeyi 135 Etkinlik Düzeyi 136 Dikkat 137 Dikkat Teorileri 138 Dikkat ve Öğrenme 139 Dikkat ve Okuma 141 Algılama 141 Gestalt Teorisi 141 Duyumsal (Duyuşsal) Kayıtlar 145 Uzun Süreli Bellek Kıyaslamaları 146 Çift Bellek Modeli 147 Sözel Öğrenme 147 Kısa Süreli (İşleyen) Bellek 149 Uzun Süreli Bellek 151 Kodlamaya Etki Eden Faktörler 153 Uzun Süreli Bellek: Depolama 157 Önermeler 157 Bildirimsel Bilginin Kaydedilmesi 159 Yöntemsel Bilginin Depolanması 162 Üretim Sistemleri ve Bağlantıcı Modeller 163 Üretim Sistemleri 163 Bağlantıcı Modeller 165 Uzun Süreli Bellek: Geri Getirme 166 Geri Getirme Stratejileri 166 Kodlama Özgünlüğü 167 Bildirimsel Bilginin Geri Getirilmesi 168 Yöntemsel Bilginin Geri Getirilmesi 170
İçindekiler xiii Uzun Süreli Bellek: Unutma 171 Sözel Öğrenme 171 Bilgi İşlem 173 Zihinsel İmgeleme 175 Uzamsal (Mekânsal) Bilginin Temsili 175 Uzun Süreli Bellekte İmgeleme 178 Bireysel Farklılıklar 179 Özet 180 Ek Kaynaklar 181 5 Bilişsel Öğrenme İşlemleri 183 Durumsal Bilgi ve Üstbiliş 184 Durumsal Bilgi 185 Üstbiliş ve Öğrenme 186 Üstbilişi Etkileyen Değişkenler 187 Üstbiliş ve Davranış 189 Kavram Öğrenme 190 Kavramların Doğası 190 Kavram Öğrenme 191 Kavramları Öğretmek 193 Güdüleme Süreçleri 195 Problem Çözme 195 Problem Çözme Tanımı 196 Tarihi Etkiler 196 Buluşsal 199 Bilgi İşleme Modeli 200 Problem Çözme Stratejileri 200 Problem Çözme ve Öğrenme 205 Uzmanlar ve Acemiler 206 Derslerin İlişkilendirilmesi 208 Transfer 209 Tarihsel Görüşler 210 Bellekteki Bilginin Harekete Geçirilmesi 211 Transfer Türleri 212 Strateji Transferi 214 Eğitimsel Uygulamalar 215 Öz Düzenleme ve Motivasyon 217 Öz Düzenleme Modeli 217 Öğrenme Stratejileri 218 Strateji Eğitimine Eleştiriler 226 Akademik Ders Çalışma 228 Özet 230 Ek Kaynaklar 233 6 Yapılandırmacı Teori 234 Yapılandırmacı Varsayımlar ve Bakış Açıları 236 Genel Bakış 236 Bakış Açıları 238 Yerleşik Biliş 239 Katkılar ve Uygulamalar 240 Vygotsky nin Sosyokültürel Teorisi 242 Teorinin Zemini (Arka Planı) 242 Temel İlkeler 243 Yakın Gelişim Alanı 245 Uygulamalar 246 Eleştiri 248 Sosyal İşlemler ve Özel Konuşma 249 Özel Konuşma 249 Seslendirme ve Başarı 250 Sosyal Olarak Yönlendirilmiş Öğrenme 253 Motivasyon 254 Bağlamsal Faktörler 255 Örtük Teoriler 257 Öğretmen Beklentileri 259 Öz Düzenleme 262 Sosyokültürel Etkiler 262 Öz Düzenlemenin Örtük Teorileri 263 Yapılandırmacı Öğrenme Ortamları 264 Temel Özellikler 265 APA Öğrenci Merkezli İlkeler 267 Eğitim Metodları 268 Yansıtıcı Öğretim 272 Özet 274 Ek Kaynaklar 277
xiv İçindekiler 7 Biliş ve Öğretim 278 Keşfederek Öğrenme 280 Keşfetme Süreci 280 Keşfetmeye Yönelik Öğretim 281 Anlamlı Öğrenme 283 Anlam Oluşturma ve Açıklayıcı Öğretim 283 Ön Düzenleyiciler 284 Öğrenmenin Koşulları 286 Öğrenmenin Sonuçları 286 Öğrenme Olayları 287 Öğrenme Hiyerarşileri 287 Öğrenme Aşamaları 288 Öğretim Modelleri 290 Öğrenme Süresi 290 Tam Öğrenme 292 Sorgulayıcı Öğretim 294 Çalışılmış Örnekler ile Öğretim 295 Bilişsel Yük 298 Akran Destekli Öğrenme 299 Öğretme Üzerine Araştırmalar 300 Ders Planlama ve Karar Verme 300 Öğretim Uygulamaları 302 Öğrenci Özellikleri 304 Yetenek-Yöntem Etkileşimi (YYE) 304 Bilişsel Stil 305 Öğrencilerin Kaynak Dağılımı 309 Uyum Sağlayıcı Öğretim 310 Teknoloji ve Öğretim 311 Teknolojinin İşlevleri 311 Teknolojik Uygulamalar 312 Gelecek Yönelimler 320 Özet 322 Ek Kaynaklar 323 8 Gelişim ve Öğrenme 324 Gelişimin Bilimsel Olarak İncelenmesinin Başlangıcı 326 Tarihsel Temeller 326 Felsefi Görüşler 326 Çocuk Çalışmaları Akımı 327 İnsan Gelişimi ile İlgili Görüşler 329 Öğrenme Üzerine Tartışmalar 330 Gelişim Teorilerinin Türleri 332 Yapısal Teoriler 335 Pıaget nin Bilişsel Gelişim Teorisi 337 Gelişimsel Süreçler 337 Eğitime Getirdikleri 340 Bruner in Bilişsel Gelişme Teorisi 342 Bilişsel Büyüme ve Bilgi Temsili 342 Spiral Müfredat 343 Günümüz Gelişim ve Öğrenme Konuları 345 Gelişimsel Değişimler 345 Gelişimsel Açıdan Uygun Öğretim 346 Eğitimde Geçiş Süreçleri 347 Ailenin Etkileri 350 Sed 350 Ev Ortamı 352 Ebeveyn Katılımı 353 Motivasyon ve Gelişim 356 Gelişimsel Değişimler 357 Getirdikleri 358 Gelişim ve Öğretim 359 Case in Öğretim Modeli 359 Öğretmen-Öğrenci Etkileşimi 361 Özet 364 Ek Kaynaklar 365 9 Öğrenme ve Sinirbilim 366 Organizasyon ve Yapılar 368 Sinirsel Yapılanma 368 Beyin Yapıları 370 Yerelleşme ve Karşılıklı Bağlantılar 375 Beyin Araştırma Yöntemleri 377 Öğrenmenin Nörofizyolojisi 379 Bilgi İşlem Sistemi 379 Bellek Ağları 382 Dil Öğrenme 385
İçindekiler xv Beyin Gelişimi 386 Gelişime Etki Eden Etmenler 386 Gelişim Aşamaları 387 Kritik Dönemler 388 Dil Gelişimi 390 Motivasyon ve Duygular 393 Motivasyon 393 Duygular 395 Öğretim ve Öğrenime Getirdikleri 397 Beyin Araştırmalarının Önemi 397 Eğitim Konuları 398 Beyin Temelli Eğitim Uygulamaları 399 Özet 402 Ek Kaynaklar 405 10 Alan Bilgisi Öğrenimi 406 Beceri Edinimi 408 Genel ve Özgün Beceriler 408 Acemiden Uzmana Araştırma Yöntemi 409 Dil Kavrayışı 411 Kavramanın Bileşenleri 411 Ögelerine Ayırma 412 Kullanım 415 Okuma 416 Şifre Çözme 417 Kavrayış 420 Yazma 424 Kompozisyon Süreçleri 426 Gözden Geçirme Süreçleri 428 Motivasyon ve Öz Düzenleme 429 Matematik 430 İşlem Becerileri 431 Problem Çözme Becerileri 433 Yapılandırmacılık 435 Bireysel Farklılıklar 437 Fen 438 Uzman Acemi Farklılıkları 438 Muhakeme 440 Yapılandırmacılık ve Bilimsel İnançlar 444 Sosyal Bilimler 446 Tarih 446 Coğrafya 448 Özet 449 Ek Kaynaklar 450 11 Motivasyon 452 Motive Olunmuş Öğrenme Modelleri 454 Görev Öncesi 454 Görev Esnasında 455 Görev Sonrası 455 Tarihi Bakış Açıları 455 İtki Teorisi 456 Koşullanma Teorisi 457 Bilişsel Tutarlılık Teorisi 457 İnsancıl Teoriler 459 Başarma Motivasyonu 465 Beklenti Değer Teorisi 466 Aile Etkisi 468 Başarı Korkusu 469 Başarma Motivasyonunun Güncel Modeli 469 Öz Değer Teorisi 472 Görev ve Ego Katılımı 473 Başarı Motivasyonu Eğitimi 474 Atıf (Yükleme) Teorisi 475 Kontrol Noktası 475 Eylemin Yalın Analizi 476 Başarının Atıf Teorisi 477 Atıf Değişim Programları 480 Sosyal Bilişsel Teori 483 Hedefler ve Beklentiler 483 Sosyal Mukayese 484 Hedef Teorisi 487 Hedef Yönelimleri 487 Beceri Kavramları 490 Öğretime Uygulanması 491
xvi İçindekiler Kontrol Algısı 492 Kontrol Fikirleri 492 Öğrenilmiş Çaresizlik 493 Öğrenme Problemleri Olan Öğrenciler 494 Benlik (Öz) Kavramı 496 Boyutlar ve Gelişim 496 Benlik Kavramı ve Öğrenme 497 İçsel Motivasyon 498 Teorik Bakış Açıları 498 Aşırı Gerekçelendirme ve Ödül 502 Motivasyon ve Öz Düzenleme 503 İrade 505 Değerler 507 Benlik Şemaları 507 Yardım İstemek 508 Özet 509 Ek Kaynaklar 510 12 Sonraki Adımlar 512 Öğrenme Soruları 513 Hangi Süreçler Öğrenmeyi Etkiler? 514 Belleğin Öğrenmedeki Rolü Nedir? 514 Motivasyonun Öğrenmedeki Rolü Nedir? 514 Aktarım (Transfer) Nasıl Gerçekleşir? 514 Hangi Süreçler Öz Düzenlemeyi Kapsar? 515 Öğretim İçin Yapılacak Uygulamalar Nelerdir? 515 Öğrenme Teorileri 515 Koşullanma 515 Sosyal Bilişsel 515 Bilişsel Bilgi İşlem 516 Yapılandırıcı 516 Sonuç 516 Sözlük 517 Kaynakça 530 Yazar Adları Dizini 566 Dizin 573