PROCEEDINGS of The 1 ST CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATION RESEARCH Interdisciplinary Studies and New Approaches in Education 06-09 December 2012 Kyrenia, North Cyprus Full Text Book Cyprus Education Research Association International Journal of Progressive Education (IJPE) (ISSN 1554-5210) 1 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
Kıbrıs Eğitim Araştırmaları Birliği Cyprus Education Research Association ---------------------------------------------------- 1. Kıbrıs Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi Tam Metin Kitabı 1 st Cyprus International Congress Of Education Research Full Text Book KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 2
Index / İçindekiler Düzenleme Kurulu / Organization Committee.6 Bilimsel Danışma Kurulu / Academic Advisory Board 7 Açılış Konuşması / Opening Speech...8 Çağrılı Konuşmacılar / Keynote Speakers.10 Cilt 1 / Volume 1.. 13-276 Okullarda Kültür Dersleri Zümreleri İş Birliği Disiplinler Arası Program Örnekleri..13 Eğitimde Disiplinlerarasi Çalişmalara Bütünleyici Yaklaşim.22 Müzelerin Eğitim-Öğretim İçerisindeki Önemi Ve Türk Eğitim Sisteminde Kullanılmalarının Tarihsel Gelişimi.. 34 Mesleki Ve Teknik Eğitimde Bilgi, Beceri Ve Yaratıcılık..52 Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Uygulanan Aile Katılım Çalışmalarının Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi.66 Matematik Öğretmeni Adaylarının Trigonometri Konusundaki Kavram Yanılgıları.92 Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yapılandırmacı Öğrenme Ortamları Oluşturan Unsurlar...98 Yaratıcı Düşünme Teknikleri İle Geliştirilen Fen Etkinlikleri İle Öğrenci Başarısının Geliştirilmesi.. 107 Mesleki Eğitimde Disiplinler Arası Yaklaşıma Bir Örnek: Etnografik Eserlerin Dijital Ortamda Arşivlenmesi..116 İlköğretim I. Kademe Görsel Sanatlar Dersinin Verimini Artırmaya Yönelik Bir İnceleme.124 Kadının Aile İçerisindeki Rolü, Bu Role Bağlı Algıladığı Çaresizliklerle Kadının Eğitim Düzeyi Arasındaki İlişki: Elazığ Örneği 132 Türkiye'de Rusçanın Yabancı Dil Olarak Öğretimi...144 Çokkültürlü Eğitim Ve Türkiye de Eğitim Toplum İlişkisi...153 Dedikodunun Cinsiyeti.. 169 Kadınların Sosyo - Ekonomik Yaşam Alanlarına Bir İyileştirme: Mesleki Eğitim Projeleri.. 187 Kadının Kimlik İnşası... 204 Eğitimde Ortak Vizyon Belirlemede Okul Müdürlerinin Önemi: Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Örneği.. 221 Türkçe Dersi Öğretmen Kılavuz Kitapları İle İlgili Öğretmen Görüşleri.. 229 Sanat Eğitimi Kapsamında Görsel Algı Ve Gestalt.. 266 3 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
Cilt 2 / Volume 2.... 277-504 Geniş Yönelimli Okuma Yazma Öğretim Yöntemi...277 Kelime Tabanlı Ses Öğretim Yöntemi...288 Eylem Esaslı Dil Öğretim Yöntemi...302 Geniş Yönelimli Okuma Yazma Öğretim Yöntemi 312 Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları...323 1-8. Sınıf Beden Eğitimi Öğretim Programına İlişkin Öğrenci, Veli Ve Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Görüşleri 333 Otizm Ve Sanat Eğitimi: Seramik Ve Resim Dersleriyle Özel Bir Deneyim... 347 Fen Sınıflarında Argümantasyonun Kullanımına İlişkin Bir Çalışma......356 The Effect Of Guıded Instructıon In Strıctly Onlıne And Hybrıd Classes On Students' Achıevement And Attıtudes Towards College Algebra Courses.... 370 Öğretmen Adaylarının Mutlu Okul Kavramına İlişkin Algıları... 375 Web Based Onlıne Artıcle Evaluatıng System (Akdeniz Unıversıty Sample)....387 A Model For Common Courses In Hıgher Educatıon: Web Based Student Groupıng Software (Example Of Akdenız Unıversıty)...396 Sanat Eğitiminde Gerçeklerin Ve Doğruların Sentezi.....404 Üniversitelerin Misyonu Nedir? Türkiye deki Üniversitelerin Misyon İfadelerinin Karşılaştırmalı Analizi..411 İlköğretim Öğrencilerinin Fene Karşı Tutumlarında Kavram Haritası Tekniği Ve Cinsiyet Etkilerinin Araştırılması...421 Fen Konularını Öğrenme Ve Bilgi Kalıcılığında Kavram Haritası Tekniği Ve Cinsiyet Etkisinin Araştırılması..435 Sanat Eğitimine Dayalı Meslek Yüksek Okulu Programlarında Yaşanan Sorunların Çözümüne Yönelik Eğitici Görüşleri...451 Akademik Personelin, Öğretmenlerin Ve Öğretmen Adaylarının Benlik Saygı Düzeylerinin Ve Sürdürülebilir Çevreye Yönelik Tutumlarının İncelenmesi.460 İnter Disiplin De Ta : Edebi Metinlerde Transaksiyonel Analiz... 469 Employment Of Active Learning In Classroom Management And It s Effect On Students Academic Success.477 Bilgi Çağında Sanat Eğitiminin Gerekliliğinin Genel Bir Değerlendirilmesi.. 484 Çocuk Edebiyatı Dersinin Çocuk Gelişimi Öğrencilerinin Kitap Okuma Alışkanlığı Üzerindeki Etkisi 495 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 4
Volume 3 / Cilt 3.... 505 - İlköğretim Okulu Sınıf Ve Braş Öğretmenlerinin Çatışmayı Yönetme Yetrlilikleri (Ankara- Çankaya İlçesi Örneği)..505 Çoklu Zeka yı Sosyal Bilgiler Dersi nde İşe Koşmak: Farklılıklarımla Varım, Eğleniyorum, Üretiyorum... 517 Öğretmen Görüşleri Çerçevesinde Kktc Ortaokullarında Türkçe Öğretimi. 531 Kapılarımız Değer lensin....544 Değerler Eğitiminde Oyunun Kuralı. 554 Bauhaus, Etkileri Ve Köy Enstitüleri....564 Yönetim Örgütlerinde Çatışmalar İlerleme ve Gelişmenin Bir Aracı Olarak Yönetilebilir Mi?......575 Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Derslerindeki Sanat Konularının Öğretimine Yönelik Görüşleri.. 588 İlköğretim Öğrencilerine Göre Çocuk Hakları.. 606 Somatotype And Physıcal Fıtness Profıles Of 6-12 Year-Old Girls. 620 South East European Unıversıty As A Model For Multıcultural Educatıon In Macedonia...632 Bilim ve Sanat Merkezleri Kurum Standartları Model Önerisi....640 Gordon a Göre, Çocuk İle İletişimde Ben-Dili 657 Öğrenciler ve Ben Dilini Çalışması...665 Matematik Eğitiminde Yeniden Yapılanma.....680 Öğretmen Adaylarının Matematiksel Modelleme Problemi İle Okuduğunu Anlama Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi....694 Okul Öncesi Çocuklar İçin Sosyal Beceri Temelli Eğitim Programını Geliştirme Süreci 703 İlkokul 5. Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersinde Materyal Kullanım Sıklığı Üzerine Örnek Bir Çalışma.717 Öğretmen Adaylarının Branş Ders Öğretiminin Yeterliği Hakkındaki Görüşleri 726 İlkokul Sınıflarının Düzenlenmesi Üzerine Örnek Bir Çalışma...744 Kapanış Bildirisi / Closing Statement...757 5 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
Düzenleme Kurulu / Organization Committee Kemal Akkan BATMAN Kongre Başkanı / President of the Congress Atatürk Öğretmen Akademisi / Ataturk Teacher Training Academy Müge BEİDOĞLU Atatürk Öğretmen Akademisi / Ataturk Teacher Training Academy Salih SARPTEN Talim Terbiye Kurul Üyesi Yakın Doğu Üniversitesi / Member of Educational Planing and Programing Board Near East University Yağmur ÇERKEZ Yakın Doğu Üniversitesi / Near East University Özlem DAĞMAN Atatürk Öğretmen Akademisi / Ataturk Teacher Training Academy Barış UZUNAHMET Yakın Doğu Üniversitesi / Near East University Cemay Onalt MÜZEZZİN Kıbrıs Üniversitesi / Cyprus University Deray DERİM Atatürk Öğretmen Akademisi / Ataturk Teacher Training Academy Özge PASTIRMACIOĞLU Yakın Doğu Üniversitesi / Near East University Uğur ÇINAR Yakın Doğu Üniversitesi / Near East University KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 6
Bilimsel Danışma Kurulu / Academic Advisory Board 1. Prof. Dr. Norman Denzin (Illinois University) 2. Prof. Dr. Ivor F. Goodson - (Cambridge University) 3. Prof. Dr. Tony Bush - (Warwick University) 4. Prof. Dr. Özcan Demirel - (Cyprus International University) 5. Prof. Dr. Veysel Sönmez (Cyprus International University) 6. Prof. Dr. Tak Cheung Chan - (Kennesaw State Uni.) 7. Prof. Dr. Ali Yıldırım - (METU University) 8. Prof. Dr. Gönül Akçamete (Ankara University) 9. Prof. Dr. Nuray Senemoğlu (Hacettepe University) 10. Prof. Dr. Esra Ömeroğlu - (Gazi University) 11. Prof. Dr. Ahmet Pehlivan (Cyprus International University) 12. Prof. Dr. Müfit Kömleksiz - (Cyprus International University) 13. Prof. Dr. Dinçay Köksal - (Çanakkale 18 Mart University) 14. Prof. Dr. Mehmet Durdu Karslı - (Çanakkale 18 Mart University) 15. Prof. Dr. Bekir Özer (Eastern Mediterranean University) 16. Prof. Dr. Fidan Korkut Owen (Hacettepe University) 17. Prof. Dr. Dean Owen ( Hacettepe University) 18. Prof. Dr. Cem Birol (Near East University) 19. Assoc. Prof. Dr. Walter S. Polka (Niagara Univesity) 20. Assoc. Prof. Dr. Yasemin Aydoğan - (Gazi University) 21. Assoc. Prof. Dr. Osman Cankoy (Atatürk Teacher Training Academy) 22. Assoc. Prof. Dr. Fatoş Silman (Cyprus International University) 23. Assoc. Prof. Dr. Atilla Tazebay (Cyprus International University) 24. Assist. Prof. Dr. Esed Yağcı (Haccettepe University) 25. Assist. Prof. Dr. Peter R. Litchka - (Loyola University) 26. Assist. Prof. Dr. Müge Beidoğlu (Atatürk Teacher Training Academy) 27. Assist. Prof. Dr. Kemal Akkan Batman - (Atatürk Teacher Training Academy) 28. Assist. Prof. Dr. Güner Konedralı - (Atatürk Teacher Training Academy) 29. Assist. Prof. Dr. Mustafa Yunus Eryaman - (Çanakkale 18 Mart University) 30. Assist. Prof. Dr. Necati Cerrahoğlu - (Çanakkale 18 Mart University) 31. Assist. Prof. Dr. Sibel Dinçyürek - (EMU University) 32. Assist. Prof. Dr. Zehra Altinay - (Near East University) 33. Assist. Prof. Dr. Fahriye Altinay - (Near East University) 34. Assist. Prof. Dr. Ahmet Güneyli (Near East University) 35. Assist. Prof. Dr. Yurdal Cihangir (American University of Kyrenia) 36. Assist. Prof. Dr. Mehmet Toran - (American University of Kyrenia) 37. Assist. Prof. Dr. Arzu Özyürek - (Gazi University) 38. Dr. Tülay Üstündağ (Hacettepe University) 39. Dr. Hakan Atamtürk - (Near East University) 40. Dr. Çise Çavuşoğlu (Near East University) 41. Dr. Ertem Nalbantoğlu - (Ataturk Teacher Training Academy) 42. Dr. Başak Güler Gorgoretti (Eastern Mediterranean University) 43. Dr. Sezay Özçelik (Atatürk Teacher Training Academy) 44. Dr. Ali Erden (Near East University) 45. Dr. Şentaç Arı (American University of Kyrenia) 7 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
Açılış Konuşması KEAB ın düzenlemiş olduğu I. Uluslararası Kıbrıs Eğitim Araştırmaları Kongresi nin açılış konuşmasını yapmaktan gurur duyuyorum. KEAB 2009 yılında kurulmuş genç bir birliktir. Eğitim bilimleri alanında hizmet vermiş akademisyenlerin yarattığı bir birliktir. KEAB uluslararası organizasyonlarda yer almayı hedeflemiştir. Bu amaçla KEAB 2011 Mayıs ayında III. Türkiye Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi nin KKTC de gerçekleşmesinde ev sahipliği yaparak, ortak düzenleyici rolü üstlenmiştir. KEAB eğitim bilimleri alanındaki gelişmeleri ve yeni yönelimleri tanıma misyonu üstlenmiştir. Elde edilecek yeni yönelimlerin KKTC eğitim sistemine transferi için de çalışmlarını sürekli canlı tutacaktır. Kongreye katılan siz değerli bilim insanlarının çalışmalarının da bu açıdan çok önemli katkısı olacağını kabul etmekteyiz. Bu nedenle kongremize göstermiş olduğunuz olağan üstü ilginizden ötürü hepinize teşekkür ederim. Kongremizin düzenlenmesinde maddi ve manevi desteği olan Acapulco Hotel, XP Travel, Deniz Plaza ya katkılarından dolayı teşükkür ederiz. Ayrıca eldeki pekçok imkansızlık ve zorluğu aşarak kongrenin hayat bulmasını sağlamalarından ötürü KEAB yönetim kurulu üyelerine tek tek teşekkür ederim. Kongremiz birinci olarak gerçekleşmekte ancak yönetim kurulu olarak Uluslararası Kıbrıs Eğitim Araştırmaları Kogrelerinin geleneksel hale getirilmesi hedefimiz olduğunu da belirtmek isterim. Bu amaçla fikir ve önerilerinizi bizlerle paylaşmanız önem arz etmektedir. Kongrenin KEAB ı hedefleri doğrultusunda motive edeceğini ve daha da ileri noktalara taşıyacağı konusunda inancımız tamdır.tüm katılımcıların KKTC de güzel anlar geçirmelerini dileriz. Kongrenin de Eğitim Bilimi ve tüm katılımcılar açısından üretken ve yararlı geçmesini temenni ederiz. Yrd. Doç. Dr. Kemal Akkan BATMAN Başkan 6 Aralık 2012 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 8
Opening Speech I am honored to make the opening speech of the 1st International Cyprus Educational Research Conference organized by KEAB (Cyprus Educational Research Association CERA). CERA is a young association, founded in 2009. It is an association created by academicians who have served in the field of educational sciences. CERA has aimed to take part in international organizations. Thus, CERA hosted and co-organized the III. International Educational Research Congress of Turkey in May 2011. CERA has undertaken the mission of recognizing developments and new tendencies in the field of education. It will also keep up its work to transfer the obtained new tendencies into the educational system of the TRNC. We therefore accept the fact that the contributions of such valuable scientists as you will be significant. Keeping that in mind, I would like to thank you all for the exceptional interest you have shown to our conference. We give our thanks to Acapulco Hotel, XP Travel, and Deniz Plaza for their financial and intangible support. I would also like to thank the board members of CERA, who have overcome many difficulties and impossibilities to help realize this conference. This is our first conference, but it is the goal of the board to make International Cyprus Educational Research Conferences a traditional event. Sharing your ideas and suggestions is thus of great importance for us. We strongly believe that this conference will motivate CERA towards its goals, and help carry it forward. We hope all participants will have a good time in the TRNC. We also hope the conference will be productive and useful for the educational sciences, and for all the participants. Assist. Prof. Dr. Kemal Akkan BATMAN President 6 December 2012 9 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
Çağrılı Konuşmacılar / Keynote Speakers Prof. Dr. Ivor F. Goodson Van Hugel Enstitüsü, Cambridge Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Merkezi, Brighton Üniversitesi İngiltere Prof. Dr. Ivor F. Goodson Von Hugel Institute, University of Cambridge Education Research Centre, University of Brighton United Kingdom Halen Brighton Üniversitesi nde Öğrenme Teorisi profesörü olarak çalışmaktadır. Ayrıca Eğitim Politikası Dergisi kurucu editörüdür. Araştırma, düşünme ve eğitim alanında bazı sorunlara yönelik önemli ve kalıcı çalışmalar yapmış, 50 kitap ve 600 den fazla makale ile alana katkıda bulunmuştur. Öğretmen profesyonelliği, öğretmen yaşamları ve kariyerleri üzerine yaptığı araştırmaların yanı sıra, Yaşam Tarihi ve anlatım alanlarındaki uzman yeterliliği konusunda da çalışmaları bulunmaktadır. Bu kapsamdaki öğretmenlerin yaşamları üzerine gerçekleştirdiği çalışmalar için Prof Ivor Goodson a, Amerika Eğitim Araştırmaları Birliği tarafından verilen Micheal Huberman ödülü, Gothenborg Üniversitesi tarafından da Fahri Doktora unvanı verilmiştir. Halen, AB tarafından finanse edilen RAIPE III Projesi kapsamında Bringhton Üniversitesi Araştırma Zorlukları başlığı altında Latin Amerika eşitlik ve sosyal içerimler konulu araştırmasını sürdürmektedir. Birçok kitabı Japonya, Çin, İsveç, Norveç, Finlandiya, Brezilya, Paraguay, Arjantin, İrlanda, Portekiz ve İspanya dillerine çevrilerek yayımlandı. Şu anda yaptığı ortak çalışmalar, İspanyolca, Çince ve Japonca tercüme edilmektedir. Professor Ivor Goodson is a Professor of Learning Theory at he University of Brighton. He is the founding editor of the Journal of Education Policy. He has carried out research on education and educational problems and has contributed over 50 books and 600 articles to the field. Life-History and narrative research are two main areas of his research. His research focuses on teachers lives, careers and teacher professionalism. Professor Goodson was recently given the Michael Huberman award at the American Educational Research Association for his work on teachers lives; he has just been given an Honorary Doctorate by the University of Gothenburg and made a Laureate of the Phi Delta Kappan Society in the USA. He is currently working on a research project entitled Research Challenges for the University of Brighton and is a partner on the RAIPE III project funded by the EU and looking at equality and social inclusion in Latin America. Many of his books are available in translation and have been published in Japan, China, Sweden, Norway, Finland, Brazil, Paraguay, Argentina, Ireland, Portugal and Spain. Currently his collective works are being translated into Spanish, Chinese and Japanese. KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 10
Prof. Dr. Ali Yıldırım Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Bölümü Eğitim Programları Ve Öğretim Anabilim Dalı Ankara, Türkiye Prof. Dr. Ali Yıldırım Middle East Technical University Department of Edu. Sciences Curriculum Development and Instruction Ankara, Turkey Prof. Dr. Ali Yıldırım, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesidir. Öğretmen eğitimi yanında, program geliştirme ve değerlendirme, sosyal bilgiler öğretimi, öğretim yöntem ve teknikleri, çalışma ve düşünme becerileri alanlarında çalışmalar yapmaktadır. 1995-1999 yılları arasında Dünya Bankası tarafından desteklenen çeşitli eğitim projelerinde (Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Endüstriyel Okullar Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Projesi, vb.) danışmanlık ve yöneticilik yapmıştır. Nitel araştırma yöntemleri üzerine çeşitli seminerler ve çalıştaylar düzenleyen Prof. Dr. Ali Yıldırım, Nitel Araştırma Yöntemleri kitabının ortak yazarıdır. Öteki kitap ve makaleleri öğretimin planlanması, öğretmen eğitimi, düşünme becerileri, vatandaşlık eğitimi ve sosyal bilgiler eğitimi konularına odaklanmıştır. Dr. Ali Yıldırım is currently Professor of Curriculum and Instruction at the Department of Educational Sciences, Middle East Technical University, Ankara, Turkey. His research interests include teacher education, curriculum development and evaluation, thinking skills, social studies and human resources education. He served as educational consultant to several large scale World-Bank financed education development projects in Turkey such as National Education Development Project and Preservice Teacher Education Project. Prof. Dr. Ali Yıldırım, who has conducted many seminars and workshops on qualitative research methods, is the co-author of Qualitative Research Methods book. His other published books and articles focus on instructional planning, teacher education, thinking and learning skills, civic education and teaching of social studies. 11 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
Prof. Dr. Tony Bush Eğitim Enstitüsü, Warwick Üniversitesi İngiltere Prof. Dr. Tony Bush Institute of Education University of Warwick United Kingdom Profesor Tony Bush Warwick Universitesinde Egitim Liderligi profesoru olarak calismaktadir. Ayni zamanda Britanya Egitim Liderligi ve Yonetimi Toplulugunun ve dergisinin de baskanidir. Birlesik Krallik disinda uluslararasi arenada da ziyaretci professor, sinav yoneticisi, danisman ve cagrili konusmaci olarak calismistir. Bu ulkelerden bazilari Avusturalya, Cin, Almanya, Yunanistan, Hong Kong, Yeni Zelanda, Norvec, Portekiz, Seysel adalari, Singapur ve Guney Afrikadir. Liderlik ve Yonetim alaninda pekcok yayini bulunmaktadir. En iyi satanlar arasinda yer alan uc setlik Egitim Liderligi ve yonetimi Kitaplari bulunmaktadir. Liderlik ve yonetim ve bunlarin degerlendirilmesi konusunda pekcok arastirmayi yonetmistir. Okul liderligi ve gelisim konusunda pekcok arastirma yapmis ve Ingiltere Ulusal kolejleri icin 11 proje gelistirmistir. Norveç icin gelistirdigi HEAD projesi Avrupanin degisik ulkelerinde liderlik egitimi icin kullanilmaktadir. Guney Afrikada da pekcok onemli projeye imza atmistir. Bunlardan bir tanesi de Guney Afrika Hukumetinin okul mudurleri icin gerceklestirdigi boylamsal degerlendirme pilot sertifika uygulamasidir. Professor Tony Bush is Professor of Educational Leadership at the University of Warwick, and Vice President of British Educational Leadership and Administration Society (BELMAS). He has wide international experience, having been a visiting professor, external examiner, consultant or invited keynote speaker in Australia, China, Germany, Greece, Hong Kong, New Zealand, Norway, Portugal, the Seychelles, Singapore and South Africa. He has published extensively, including his best-selling trilogy of books on Theories of Educational Leadership and Management. He has directed many research and evaluation projects on aspects of leadership and leadership development. He has extensive experience of research on school leadership development, including 11 projects for the English National College, and lead participation in the Norway led HEAD project on principal development in Europe. He has also directed several major projects in South Africa, including the longitudinal evaluation of the Government s new pilot qualification for principals. KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 12
OKULLARDA KÜLTÜR DERSLERİ ZÜMRELERİ İŞ BİRLİĞİ DİSİPLİNLER ARASI PROGRAM ÖRNEKLERİ ENTEGRATED CURRICULUM SAMPLES OF COLLABAROTION CULTURAL LESSONS AT SCHOOLS Meltem ÇİÇEK Bahçeşehir Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Türk Dili Okutmanı Turkish Literature Instructor at Bahçeşehir University Seda Gökçe TURAN Bahçeşehir Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Görevlisi Instructor at Department Of Child Development at Bahçeşehir University ÖZET Sosyal bir varlık olan bireyin eğitiminde temel olarak hedeflenen sadece teorik bilgiyle sınırlandırılmış bir öğrenme gerçekleştirmek değil, aynı zamanda edinilen bilgilerin disiplinler arası bağını kurarak farklı alanlarda bilgilerini hayata geçirebilme becerisi kazandırabilmektir. Bu çalışmada, sözü edilen bakış açısı doğrultusunda Hazırlık, 9,10,11 ve 12.sınıf müfradatında Türk Dili ve Edebiyatı, Tarih, Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Coğrafya, Felsefe, Resim, Müzik, Bilgisayar ve Rehberlik derslerinde hayata geçirilen örnek programlar ve bu programların uygulaması sonrasında elde edilen veriler ortaya konulmaktadır. Kültür dersleri zümreleri iş birliği disiplinler arası programına katılmış öğrencilerin öğrenme çıktıları değerlendirilerek sonuca ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Müfredat, disiplinler arası eğitim, kültür dersleri ABSTRACT As a social being of humans the objectives are not only theoretic informations but also to gain abilities about practicing those informations into real life experiences. At present research in accordance with this point of view Preparatory, 9. 10.11.and 12. grades curriculum were entegrated with Turkish Literature, History, Religious Culture And Moral Knowledge, Geography, Philosophy, Art, Music, Technology and Guidance. After these entegration, the results and feedbacks were evaluated. Key Words: Curriculum, Interdisciplinary Studies, Cultural Lessons 13 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
GİRİŞ Türk toplumunun göçebe yaşantıdan yerleşik hayata geçişiyle bilim, sanat ve eğitim alanında büyük ilerlemeler kaydedilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu nun yükseliş döneminde medreselerde ilme hizmet etmek ve bilim adamı yetiştirmek amacıyla üst düzeyde eğitim verilmeye başlanmıştır. Cumhuriyet döneminde yapılan reformlarla birlikte okulların yanı sıra halkı bilgilendirerek eğitmek amacıyla kitle iletişim araçları da devreye girmiştir. Bu süreçte eğitim, toplumsal bir sorumluluk olarak algılanmış, çağdaş eğitim işleyişi Türk Milli Eğitim sistemi içinde yapılandırılmış ve 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu ile eğitim sistemimizin genel çerçevesi çizilmiş, amaç ve hedefler belirlenmiştir. Bu kanunda belirtilen genel amaçlar: Türk milletinin millî, ahlâkî, insanî, manevî ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasa'nın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek; beden, zihin, ahlâk, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek; şeklinde özetlenmiştir (meb.gov.tr). Eğitim; bireyde istendik davranış değişikliği gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır ve bu amaç doğrultusunda müfredat düzenlemeleri yapılmaktadır. Bu bağlamda bütünleştirilmiş eğitim programları ihtiyacı, bir yenilik olmanın yanı sıra bir gereklilik arz etmektedir. Beynin bütüncül işleyiş kuramlarına dayalı bir planlamayla anlamlı bir öğrenme gerçekleşmektedir. 1950 li yılların sonundan itibaren Rusya nın Sputnik adlı aracı uzaya göndermesiyle başlayan bilim ve teknolojideki hızlı gelişme, toplumun eğitim kurumlarından beklentilerini de değiştirmiştir. Bilim ve teknolojide önemli atılımlar yapabilecek bireyler yetiştirmek üzere eğitim programları yeniden yapılandırılmıştır (Korkmaz & Kavak, 2010, s: 1055). Gelişen teknoloji ile artık bilgi tüm dünyaya hızlı bir şekilde yayılmaktadır. Öğrencilerden sadece bilgi edinmeleri değil, bilgiye nasıl ulaşacaklarını bilmeleri ve öğrendikleri bilgileri birleştirerek etkili bir şekilde kullanmaları beklenmektedir. Eğitimcilerden ise bu noktada öğrencilerin derslere aktif katılımlarına olanak sağlamayan öğretim yöntemleri yerine, öğrencileri mümkün olduğunca derse katmaya yardımcı olacak yöntemleri tercih etmeleri beklenmektedir. Araştırmacılara göre eğitimciler de artık öğrencinin aktif katılımını sağlayan yöntemleri ağırlıklı olarak uygulamaktadırlar (Aydın ve Balım, 2005: 150). Okulların müfredat uygulamalarına bakıldığında genel olarak tek disipline odaklı eğitim anlayışının hakim olduğu görülmektedir ancak çağın gerektirdiği anlayışın disiplinler arası bağ kurma becerisine uygun müfredat düzenlenmesi olduğu araştırmacılar tarafından açık bir şekilde ortaya konulmaktadır. Bu araştırmada da eğitim sisteminde bütünleştirilmiş program uygulamaları ile verim aldığı gözlemlenen bir örnek okul sistemi tanıtılmıştır ve bundan yola çıkarak genel eğitim sisteminin de disiplinler arası bağ kurarak öğretme gerçekleştirilmesi eksikliğini gidermesi önerilmektedir. Her ne kadar çağdaş eğitim sisteminde tüm derslerin birbirleri ile ilişkili olduğu eğitimciler tarafından vurgulansa da yine de edebiyat, matematik, fen bilimleri ve sosyal bilimler gibi dersler birbirinden bağımsız ve kopuk olarak görülmektedir (Demir, 2008: 3). Oysa yapılan KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 14
araştırmalara göre öğrenme, farklı disiplinlerin birbirleriyle ilişkili olduğu ve beynin tanıyıp örgütleyebileceği ortak alanı paylaştığı gerçeğine dayanır (Ülgen, 2002: 4). Disiplinler arası öğretim, öğrencinin öğrenme sürecine ve algılama becerilerine daha uygun ve etkin ortamlar yarattığı için öğrenme sürecinde ortaya çıkan pek çok sorunun çözümünde yardımcı olacağı düşünülmektedir (Yıldırım, 1996: 90-91; akt. Demir, 2008: 4). 1. DİSİPLİNLER ARASI EĞİTİM Eğitim tarihi incelendiğinde yalnız ülkemizde değil, tüm dünyada tek disipline dayalı müfredat düzenlemelerinin değişmeye başladığı ve yerine işbirlikçi öğrenme, disiplinler arası eğitim ve bütünleştirilmiş eğitim programı olarak ifade edilen uygulamaların geçtiği ve bu nitelikte hazırlanan müfredat ile daha etkili öğrenmenin gerçekleştiği görülmektedir. Jacobs (1997) bütünleştirilmiş programı; belli bir konu, kavram, problem veya deneyim ile ilgili olarak birden fazla disipline ait metod, dil veya konuyu da uygulayarak hazırlanmış program ve yaklaşım olarak tanımlamıştır (Akt. Toren ve diğerleri, 2008: 327). Demir e göre ise (2008: 10) bütünleştirilmiş eğitim programı; öğrencilerin anlamlı öğrenmeleri gerçekleştirmeleri üzerindeki engellerin kaldırıldığı, geniş bir temadan çıkarılan temel kavramlar etrafında öğretim etkinliklerinin gerçekleştiği bir programdır. Yıldırım (1996) bütünleştirilmiş eğitim programının bir ders saati için öğrenciye biraz matematik, biraz coğrafya, biraz tarih ya da biraz edebiyat sunulması olmadığını belirtmiştir. Bunun yanı sıra disiplinlere dayalı öğretimin sonucu olarak öğrenilen bilgilerin işlevsiz olması, günlük hayattan kopuk olması, bilgi ve becerilerin soyut ve uygulanmasının güç olması gibi problemler ortaya çıkmaktadır (Yıldırım, 1996: 93). Gerçek anlamda bütünleştirilmiş öğretim tamamıyla kavramlar ya da problemler etrafında düzenlenmesi ve bu kavramın ya da problemin işlenmesinde farklı alanlardan bilgilerin etkili bir biçimde bütünleştirilmesidir. Literatürde yapılan araştırma sonuçları incelendiğinde ise bütünleştirilmiş öğretim programının öğrenme sürecinde öğrenci ve öğretmen için pek çok yararının olduğu belirlenmiştir (Demir, 2008: 4-5). Erken yaşlarda çocukların eğitiminde özellikle okul öncesi dönemde bütünleştirilmiş öğretim uygulamaları daha etkin olarak kullanılmaktadır. Bunun sebebi olarak araştırmacılar, okul öncesi dönem çocuklarına uygulanan etkinliklerde ve programlarda bütünleştirilmiş öğretim programının daha zengin bir öğrenme ortamı sağladığını, çocukların daha aktif katılım sağlamalarına olanak tanıdığını ve aynı zamanda okul öncesi dönemde çok önemli bir gelişim alanı olan sosyal ve duygusal gelişimi de pekiştirdiğini öne sürmektedirler (Toren ve diğerleri, 2008: 327). İlköğretim çağı için ise araştırmacılar öğrencilerin varlıkları, olayları ve kendisine öğretilmek istenen bilgileri bilim dallarına göre sıralanmış bir şekilde kavrayamadığını, gelişim dönemi özellikleri nedeniyle öğrencilerin varlıkları ve olayları bir bütün olarak algıladıklarını ve öğrendiklerini bu yüzden bütünleştirilmiş eğitim programının daha uygun olduğunu belirtmişlerdir (Demir, 2008: 5). Aydın ve Balım (2005) 68 yedinci sınıf öğrencisi ile iş, güç, enerji ve basit makineler konularını anlamaları üzerine yapılandırmacı yaklaşım ile geleneksel yaklaşımın etkilerini ortaya koymak üzere yaptıkları araştırmanın sonucunda 15 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
yapılandırmacı yaklaşıma göre modellendirilmiş disiplinler arası uygulama sonucunda öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal düzeylerinde anlamlı farklar olduğunu belirlemişlerdir. Warnod a göre (2002) bütünleştirilmiş programlar sayesinde, öğrencilerin ağır eğitim programları arasında bütünü görmeleri ve tanımlamaları için olanaklar sağlayarak disiplinler arasında bilginin transferini gerçekleştirilir. Öğrenciler daha sonra bu etkin çerçeve içinde öğrendiklerini ve günlük hayatta bunların yansımalarını karşılaştırabilirler. Demirel ve diğerleri (2008) öğrenme- öğretme süreçlerinde, öğrencilerin farklı yönlerini destekleyen ve farklı öğrenme yollarına hitap eden yaklaşımların kullanılması gerektiğini belirtmişlerdir. Türk eğitim sisteminde yaygın olan uygulamalar incelendiğinde genel olarak belirlenmiş bir konunun belirli bir disiplin çerçevesinde ele alındığı araştırmacılar tarafından belirtilmektedir. Fakat bütünleştirilmiş öğretim programında ise belirlenen konu ya da kavramlar anlamlı bir biçimde bir araya getirilerek sunulması amaçlanmaktadır (Demirel ve diğerleri, 2008: 16). Bütünleştirilmiş öğretim programı öğrencilerin farklı alanlardaki bilgiyi birleştirmesine yardım eden, kavramlar aracılığıyla öğrencileri analiz- sentez seviyesindeki düşünmelere odaklayan bir yaklaşımdır. Bu yaklaşım ile öğrenme ortamına canlılık kazandırma, öğrencilerin yaratıcılıklarını kullanmalarını sağlama derse karşı ilgilerini çekmeyi sağlaması açısından önemlidir (Aybek, 2001; akt. Demirel ve diğerleri, 2008: 17). Bütünleştirilmiş programda disiplinler arası konular, birbirine bağlı üst üste gelen konular, ortaya çıkan yapılar ve düzenlemeler çerçevesinde yeniden belirlenir. Bu program modelinde dil, matematik, sosyal ve fen disiplinleri alanlarına ait üst üste gelen becerileri, kavramları ve davranışları bularak bu dört disiplini kaynaştırır. Bütünleştirilmiş bir öğretim programı geliştirilmesinde kullanılan yollar ve adımlar şu şekilde sıralanmıştır: Ortak bir ünite veya ortak bir temanın belirlenmesi, Ortak temaya yönelik genel bir kavramın belirlenmesi, Belirlenmiş kavram ya da tema etrafında çeşitli disiplin alanlarından bir çerçeve oluşturulması, Genel kavram çerçevesindeki ortak noktalar için öğrencilerden beklenen öğrenme çıktılarının belirlenmesi, Temel noktalar çerçevesinde öğrencilerin çalışmalarını kolaylaştıracak temel soruların belirlenmesi, Öğretim uygulamalarındaki performansların ortaya konması, Program içeriğinin öğrencilerin disiplinler arası bağ kurmalarını ve anlamalarını kolaylaştıracak biçimde oluşturulması, Değerlendirme için gerekli göstergelerin, program sonunda kazanılması beklenen öğrenme çıktılarının belirlenmesi (Turgut, 2001:15). Disiplinler arası öğretimde amaç, hem belirlenmiş konunun bir bütün olarak öğrenilmesi, hem de öğrencilere aynı konunun farklı disiplinler açısından incelenme fırsatının sağlanmasıdır (Yalçın ve Yıldırım, 1998: 147). Disiplinler arası öğretim yönteminde belirlenmiş bir konu veya kavram temel alınarak, bu kavram ya da konuya farklı açılardan ışık tutabilecek bilgi ve beceriler ilgili alanlardan alınarak bütünleştirilir. Disiplinler arası düzenlenmiş bir program KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 16
sayesinde hem belirli disiplinlere ait bilgi ve becerilerin öğrenilmesi hem de bunların anlamlı bir şekilde bütünleştirilmesi mümkün olmaktadır (Aydın ve Balım, 2005: 152). Bütünleştirilmiş program, öğrencilerin aktif öğrenen ve temel yaşam becerilerini geliştiren bireyler olmalarını sağlayan eğitimsel bir yaklaşım sağlar. Sadece farklı öğrenme alanlarını bir araya getirmekle kalmayıp aynı zamanda her bir öğrencinin kişisel ve sosyal öğrenmelerini de bir araya getirmelerini sağlar (Wu, 2003: 15). Bu sebeple, araştırmacılar disiplinler arası öğretim metodunun önemine dikkat çekmektedirler Eğitim alanında yapılan pek çok araştırma, ihtiyaçlar göz önüne alındığında disiplinler arası öğretim programının öneminin arttığını göstermektedir. Benzer şekilde, eğitim kuramları da incelendiğinde, örneğin Gestalt Kuramı nda insan bütünü parçalarına ayırarak değil, anlamlı bütünler halinde algılar. Daha sonra da parça ile bütün arasındaki ilişkiyi keşfeder (Demir, 2008: 3). Zümreler arası işbirliği mutlaka aynı zaman diliminde aynı şeyi yapmak değil; aynı ders yılı içinde veya takip eden yıllarda üniteleri birbiriyle ilişkilendirmektir. Aynı zamanda da konu müfredatta yoksa bile zümre olarak projede aktif rol almaktır. Bu noktadan hareketle, zümreler arsı işbirliğinin, disiplinler arası konular, üst üste gelen kavramlar, ortaya çıkan yapılar ve düzenlemeler çerçevesinde yeniden belirlendiği belirtilmelidir (Demir, 2008: 9). Eğitim kurumlarının vizyon ve misyonunda disiplinler arası bütünselliği anlatmak önemli yer tutmaktadır. Her derste öğrenciye müfredat paralelinde belirli bilgiler verilmektedir ancak öğrenci, disiplinler arası bağlantı kurma becerisini kazanamadığı müddetçe öğrenme istenilen nitelikte gerçekleşememektedir. İşte bu noktada zümrelerin yatay ve dikey işbirliği yapmaları gerekmektedir. Çoğu eğitim kurumunun yıllardır yıllık planlar üzerinde de göstererek aslında bu işbirliğini bir şekilde gerçekleştirmekte olduğu bilinmektedir. Teoride gösterilen işbirliklerini pratik çerçeveye aktarmak eğitimin temel amacıdır. Özetlemek gerekirse, disiplinler arası öğretim bir ders saati için biraz tarih, biraz coğrafya, biraz matematik ya da İngilizce işlemek değildir. Gerçek anlamda disiplinler arası öğretim tamamıyla kavramlar ya da problemler etrafında organize edilmesi ve bu kavramın ya da problemin işlenmesinde değişik alanlardan bilgilerin etkili bir biçimde bütünleştirilmesidir (Yıldırım, 1996; akt. Demir, 2008:8). 2. ARAŞTIRMA YÖNTEM VE BULGULARI Bu araştırma İstanbul İli nde yer alan A okulunda gerçekleştirilmiştir. Okul, özel okul statüsündedir. Araştırmada katılımlı gözlem yöntemi kullanılmıştır. Katılımlı gözlem metodunda gözlemci, gözlemlenen durumun içinde bir katılımcı olarak yer almaktadır. Gözlemin amacı, özgün ve gerçekçi veriye ulaşmaktır. Bazı durumlar, dışardan ve olayın içinden bakıldığında farklı algılanmaktadır. Bu nedenle yapılan araştırmanın niteliğine uygun olarak katılımlı gözlem tercih edilmiştir. Zümreler arası işbirliğinin yarattığı farkındalık doğrultusunda İstanbul İli özel okullarından örnek olarak seçilen A okulunda disiplinler arası müfredat çalışmalarının incelenmesi 17 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
amacıyla bir araştırma gerçekleştirilmiş ve bu çalışma, ECIS okulları öğretmen konferansında da tüm öğretmenlere sunulmuştur. Okulun bu çalışmadaki amacı; öğrencinin disiplinler arası bağ kurma becerisini geliştirmek ve bilgiyi analiz-sentez düzeyine getirmek ve bu bağlamda hayata geçirilmesini sağlamaktır. Disiplinler arası iş birliğinin teoride kalmayarak uygulamaya geçirilmesi analiz-sentez düzeyinde öğrenme gerçekleştirilmesinin temelini oluşturmaktadır. Bu bağlamda verilen örnekte müfredat üzerinde çeşitli planlama ve değişiklikler yapılarak eğitim-öğretim uygulamaları zümreler arası iş birliği şeklinde devam ettirilmiştir A okulu; çalışmalarının kurumsal bir nitelik taşıması amacıyla bölümler arası temsilci öğretmenlerden oluşan bir grupla sistemli toplantılar halinde disiplinler arası yıllık müfredat planlaması gerçekleştirerek çalışmalarını teorik çerçeveden pratik çerçeveye aktarmıştır. Bu toplantılar; sene başında istek, dilek ve projeler; sene sonunda da değerlendirme toplantıları şeklinde gerçekleşmektedir ve böylece çalışmaların hayata geçiş süreci izlenmekte, gerekli düzenlemeler yapılmaktadır. Bu araştırmada Edebiyat, Tarih, Coğrafya, Felsefe, Din Kültürü Ve Ahlak Bilgisi, Resim, Müzik, Bilgisayar ve Rehberlik zümrelerinin ortak bir konuyu ders müfredatlarına ve dolayısıyla yıllık planlarına nasıl yansıttıklarını ve ders konusu olarak nasıl bir ortaklıkla işledikleri incelenmiştir. Araştırmanın verileri, katılımlı gözlem yoluyla toplanmış ve araştırmacı, gözlemlenen durumun içerisinde bir katılımcı olarak yer almıştır yani zümreler arası işbirliği uygulamalarında aktif olarak yer almıştır. (Altunışık ve diğerleri, 2010:100-101). İş birliği çalışmaları ağırlıklı olarak; 10, 11 ve 12.sınıflarda gerçekleştirilmiştir. Hazırlık ve 9.sınıflar için disiplimler arası proje örnekleri geliştirilmeye devam edilmiş ancak bu aşamada Hazırlık sınıflarında Türkçe,İngilizce ve Bilgisayar dersleri ortak bir çalışma gerçekleştirerek senaryo aşamasından başlatılarak tüm film yapımı süreci ile ilgili beceriler geliştirilmiş ve bir proje hazırlanmıştır. İngilizce öğretiminin ağırlıklı olduğu Hazırlık düzeyinde yapılan bu ortak çalışma; film alt yazılarının İngilizce olması, senaryo metninin yazımı, film çekimi, seslendirme, oyunculuk, jenerik, film müzikleri, montaj gibi konularda öğrencilerin farklı disiplinleri biraraya getirerek bir üretim gerçekleştirmelerine ve bu disiplinlerin kazanımlarına yönelik beceri geliştirmelerine yardımcı olmuştur. 9.sınıflarda öğrenciler, mekân inceleme projesiyle tarih, coğrafya, din kültürü ve ahlak bilgisi, edebiyat gibi disiplinler açısından yaşadıkları yerleri incelemiş ve bu çalışmayı bir rapor haline getirmişlerdir. 10. sınıf düzeyinde Türk Dili ve Edebiyatı dersinde okutulan güdümlü romandan hareketle bir proje geliştirilmiştir. Öğrenciler gruplara ayrılarak kitaptan seçilen temalar üzerinde öncelikle kütüphane araştırması yapılmış daha sonra rapor hazırlamışlardır. Bu araştırmada diğer zümrelerin öğretmenlerine danışarak işbirliği başlatılmıştır. Daha sonra görsel sunumlar da hazırlanmış ve sunumlar yapılmıştır. Sunumlarda zümreler arası işbirliğine dayalı bilgiler ve konular arası bağlantılar üzerinde durulmuştur. Tarih zümresi, bu kitabın içerdiği tarihsel zemini derste işlemiş ve ayrıca kitabın işlediği dönemin siyasi ve sosyal durumu ile ilişkilendirilen bir belgesel gösterilmiştir. Böylece kitaba bir ön hazırlık çalışması yaptırılmıştır. Rehberlik zümresi, kitapta işlenen temaları rehberlik derslerinde yıllık planında göstererek işlemiştir. Resim zümresi, öğrencilere grafik tasarım ünitesi kapsamında kitap kapağı tasarımı uygulaması yaptırmış ve öğrenciler sunumlarında bu KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 18
çalışmalardan yararlanmışlardır. Din Kültürü ve Ahlâk Bilgisi, Coğrafya zümreleri de müfredatlarını seçilen roman kapsamındaki konuları işleyecek nitelikte yenilemiştir. Öğrenciler uzun bir sürece yayılan kitap çalışmasında diğer derslerin de bu konuyla ilgili çalışmalar yapmasındaki amacı fark etmiş ve bu tarz işleyişin öğrenmeyi kolaylaştırdığını, konuları pekiştirmelerine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Sonuç olarak bu çalışmada kitaptan yola çıkılarak farklı zümrelerin yıllık programlarını ortaklık temeline dayandırarak ders işleyebileceği görülmüştür. 11. sınıflarda da tüm zümreler, 11.sınıf müfredatı içinden ortak çalışabilecekleri konuları tesbit ederek benzer bir uygulama yapmıştır. Bu sınıf seviyesinde programda bulunmayan tarih, müzik gibi dersler de çalışmaya katılmıştır. Bu çalışmada bir ünite üzerinden farklı zümreler yıllık programlarını ortaklık temeline dayandırarak ders işlenmesinin tam öğrenme gerçekleştirerek daha verimli olduğu görülmüştür. 12.sınıflarda tematik çalışmayla işbirliği gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma da ortak tema üzerinden farklı zümreler yıllık programlarını ortaklık temeline dayandırarak ders işleyebileceği görülmüştür. Okul; bu anlayıştan yola çıkarak daha sonraki yıllar için de ortak müfredat planlama çalışmaları başlatmış ve ilk hedefini bu işbirliğinin sistemli bir şekilde devamını sağlamak olarak belirlemiştir. Yapılan ortak çalışmaların neticesinde disiplinler arası bu sistemli işbirliğinin olumlu sonuçlar verdiği görülmüştür. Yapılan gözlem ve incelemelerin sonucunda öğrencilerin disiplinler arası bağ kurma becerisi kazanarak analizsentez düzeyinde öğrenme gerçekleştirdikleri tesbit edilmiştir. 3.SONUÇ VE ÖNERİLER Disiplinler arası yani bütünleştirilmiş program, literatürdeki yayınlara bakıldığında araştırmacılar tarafından öğrenme sürecinde çok etkili görülmektedir. Müfredatın yeniden düzenlenerek disiplinler arası çalışmalara uygun hale getirilmesi ve bunun uygulamalarla hayata geçirilmesi öğrenciyi pasif öğrenen rolünden kurtararak aktif katılımcı rolüne taşımakta ve bu da kalıcı öğrenme gerçekleştirmektedir. Bu araştırmada da projelere katılan, disiplinler arası çalışmaları uygulayan öğrencilerin öğrenme sürecinde verimli ve kalıcı sonuçlara ulaştığı, öğrencilerin projelere aktif katılımının öğrenme heyecanı yarattığı, dersin monotonluktan kurtulduğu ve böylece öğrencilerin daha fazla dikkat toplayabildiği, yaşayarak ve konular arası bağ kurarak öğrenmenin olumlu etkileri yapılan çalışmalarda ve öğretmenlerin geri bildirimlerinde tesbit edilmiştir. Araştırma; bütünleştirilmiş program uygulamalarının bir ders saati içinde anlatılan konunun diğer alanlarla ilgisinin kurulması şeklinde olmadığını açıkça göstermiştir. Bütünleştirilmiş program, bir süreçtir. Bu sürece yayılan öğrenme sırasında belli bir plan çerçevesinde dersler arasında ortak çalışmalar geliştirilerek hayata geçirilmelidir. Farklı uygulamalar, konunun özünden uzaklaşılmasına neden olmakta ve verimi düşürmektedir. Okula intibak yılı olarak görülen Hazırlık sınıflarında gerçekleştirilen ortak proje uygulamaları, öğrencilerin okula ve akademik hayata alışma sürecine olumlu etki etmiş, bu 19 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
süreç öğrencinin daha üst düzeyde çalışmalar gerçekleştireceği lise seviyesine uyum sağlamasına yardımcı olmuştur. Bilindiği gibi ülkemizde lise öğrencilerinin kitap okuma oranı düşüktür. 10.sınıflarda yapılan ortak proje temelinin bir romana dayandırılması bu noktada da öğrencilere kitap okuma zevki kazandırmıştır. Öğrenci, bir romanın farklı alanlarla ilişkilendirilerek incelenebileceğini, bilimin farklı alanlarının kopuk olmadığını, tam aksine bütünlük içinde olduğunu deneyimleyerek görme fırsatı bulmuştur. Bu projelerden elde edilen sonuçlar doğrultusunda tek disipline dayalı öğretimden uzaklaşılmıştır. Öğrenci, edineceği mesleğin sadece tek boyutlu değil, multi disipliner olduğunu fark ederek diğer alanlarla ilgili de donanım sahibi olması gerekliliğini idrak etmiştir. Süreklilik konusu bu çalışmalarda büyük önem taşımaktadır. A okulunda eğitim-öğretim yılı başlamadan, yıl içinde ve yılsonunda disiplinler arası programın planlamasıyla ilgili düzenli toplantılar yapılması verimi arttırmıştır. A okulu, öğrenciler ve öğretmenlerden gelen geri bildirimleri göz önünde bulundurmak suretiyle bütünleştirilmiş eğitim programını geliştirerek müfredata bir sonraki eğitim yılı için de katmış ve devamlılık sağlamıştır. Zümrelerin her sınıf düzeyindeki ortak çalışmalarının analiz-sentez düzeyinde, kalıcı öğrenme gerçekleştiriyor olması bütünleştirilmiş program uygulamalarının hayata geçirilmesinin etkili ve verimli bir çalışma olduğunu göstermiştir. Projeler; sadece akademik anlamda değil, sosyal duygusal anlamda çok önemli olan benlik gelişimini olumlu yönde desteklemiştir. Bu araştırmanın sonuçları olumlu bir bulgu olarak literatüre eklenmiştir. Bu bulgular doğrultusunda disiplinler arası müfredat geliştirme uygulamalarının sadece özel okullarla sınırlı kalmayıp resmi okullarda da hayata geçirilmesinin eğitim kalitesini arttırmak açısından olumlu olacağı düşünülmektedir. Bunun yanı sıra disiplinler arası iş birliğinin önemi ve uygulamaların gerçekleştirilmesine yönelik olarak öğretmenlere düzenli hizmet içi eğitimler verilmesi uygun olacaktır. KAYNAKÇA Akçay, C. (2006). Türk Eğitim Sistemi. Ankara: Seçkin Yayıncılık Altunışık, R. ve diğerleri. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya:Sakarya Yayıncılık. Aslan, K. ve diğerleri. (2012). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara: Pegem Yayınları. Aydın, G. ve Balım, A.G. (2005). Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre Modellendirilmiş Disiplinler Arası Uygulama: Enerji Konularının Öğretimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38, (2), 145-166. Aybek, B. (2001). Disiplinler Arası Öğretim Yaklaşımı. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3, 1-7. KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 20
Balcan, H. ve diğerleri. (2012). Öğrenme ve Öğretme, Kuramlar, Yaklaşımlar, Modeller. Ankara: Pegem Yayınları. Demir, K. (2008). Bütünleştirilmiş Öğretim Programının İşbirliğine Dayalı ve Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımıyla Uygulanmasının Etkililiği. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Demirel, Ö., Tuncel, İ., Demirhan, C. ve Demir, K. (2008). Çoklu Zeka Kuramı ile Disiplinler Arası Yaklaşımı Temel Alan Uygulamalar İlişkin Öğretmen- Öğrenci Görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33, (147), 14-25. Doğan, İ. (2010). Türk Eğitim Tarihinin Ana Evreleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Erdoğan, İ. (20109. Milli Eğitime Dair. Ankara: Nobel Yayınları. Korkmaz, H. ve Kavak, G. (2010). İlköğretim Öğrencilerinin Bilime ve Bilim İnsanına Yönelik İmajları. İlköğretim Online, 9, (3), 1055-1079. Şişman, M.(2012). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara:Pegem Yayınları. Toren, Z., Maiselman, D. & Inbar, S. (2008). Curriculum Integration: Art, Literature and Technology in Pre-Service Kindergarten Teacher Training. Early Childhood Educ J, 35, 327 333. Turgut, H. (2001). Fen Bilgisi Öğretiminde Yapılandırmacı Öğretim Yaklaşımı ile Modellenmiş Etkinliklerin Öğrencide Kavramsal Gelişime ve Başarıya Etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Özdemir, S. ve diğerleri ( 2012). Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi. Ankara: Pegem Yayınları. Ülgen, G. (2002). Beyin Temmeli Öğrenme. Ankara: Nobel Yayınları. Wu, S.C. (2003). Taiwan Kindergarten and Second Grade Teacher s Knowledge, Dispositions and Use of Integrated Curriculum. Yayımlanmamış Doktora Tezi. University of Idaho. Yalçın, P. ve Yıldırım, H. (1998). Disiplinler Arası Öğretim Üzerine Bir Uygulama. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 146-150. Yıldırım, A. (1996). Disiplinler Arası Öğretim Kavramı ve Programlar Açısından Doğurduğu Sonuçlar. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 83-89. www. meb.gov.tr son erişim tarihi: 09 Kasım 2012 21 KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 Aralık 20122, Girne / Kuzey Kıbrıs
EĞİTİMDE DİSİPLİNLERARASI ÇALIŞMALARA BÜTÜNLEYİCİ YAKLAŞIM AN INTEGRAL APPROACH TO INTERDISCIPLINARY RESEARCH IN EDUCATION Şevket Benhür ORAL Assistant Professor,TED University, Ankara-Turkey ÖZET Bu çalışma eğitimde disiplinlerarası araştırma yapma konusunda bir model sunmak üzere hazırlanmış kuramsal bir makaledir. Çalışmanın ana konusunu Amerikalı felsefeci Ken Wilber ın ortaya koyduğu bütünleyici kuram (integral theory) oluşturur. İlkin Wilber ın bu kuram çerçevesinde geliştirdiği Bütünleyici Metodolojik Çoğulculuk (Integral Methodological Pluralism) yaklaşımı özetlenecek ve eğitimde disiplinlerarası yaklaşımlara nasıl bir katkı sağlayacağı tartışılacaktır. Daha sonra IMP nin araştırma-sorgulama olarak eğitim konusunda geliştirilmiş Çocuklar için Felsefe (Philosophy for Children P4C) ve benzeri programların daha iyi anlaşılması ve geliştirilmesine uygulama anlamında nasıl katkı sağlayabileceği incelenecektir. P4C ve benzeri programlar dünyanın pek çok ülkesinde etkili bir şekilde uygulanmış ve uluslararası bir başarı elde edilmiştir. Bununla beraber siyasi yelpazenin her iki ucundan da çok çeşitli eleştirilere maruz kalmıştır. Bu eleştirilere doyurucu karşılık verebilmek ve P4C nin örgün eğitimde çocukların düşünme ve iletişim becerilerini geliştirdiği ve sosyal gelişimlerini desteklediğini su götürmez bir şekilde ortaya koyabilmek için çoklu-bakış açısını benimsemiş bir araştırma çerçevesine ihtiyaç duyulduğu savunulacaktır. Wilber ın gerçekliğe ve bu gerçekliğin araştırılmasına yönelik bütünleyici yaklaşımı tam da bu noktada devreye girmektedir. Eğitimde etkili ve sonuç veren disiplinlerarası çalışmalar yapabilmek için, son derece karmaşık ve çok boyutlu olan eğitim olgularını ele alırken en baştan itibaren yaklaşımımız bütünleyici bir anlayışa sahip olmalıdır. Hiç şüphesiz eğitim araştırmaları disiplinlerarası yaklaşımlardan büyük ölçüde faydalanacaktır. Unutulmaması gereken nokta bu tip yaklaşımların bütünleyici bir bakış açısıyla ele alındığı ölçüde başarılı sonuçlar vereceğidir. Araştırma sürecine bütünleyici bakış açısıyla yaklaşma eğitim olgularını derinlemesine anlama konusunda ve kendi öğrenme-öğretme edimlerimizi geliştirmesi açısından çok katkı sağlayacaktır. Anahtar Sözcükler: bütünleyici teori, disiplinlerarası araştırmalar, çocuklar için felsefe, metodolojik çoğulculuk ABSTRACT This is a theoretical paper on proposing a way to do interdisciplinary research in education. The main focus of the paper is the integral theory, which was formulated by the American philosopher Ken Wilber. In this paper, I aim to recapitulate Wilber s framework of Integral Methodological Pluralism (IMP) and discuss how it can be used in educational research to further the aims of interdisciplinary approaches. I will focus on how IMP can be applied to develop a better understanding of education as inquiry in the context of Philosophy for Children (P4C) and similar programs. Despite its international success P4C has come under sustained criticism from myriad positions, from both left and right of the political spectrum. I argue that in order to bolster the claims of P4C that it helps develop both inquiry as well as communication and collaboration skills and provide evidence for its utility in mainstream schooling, a multi-perspective approach to research is necessary. Wilber s integral approach to reality and research provides a suitable framework to this end. If we would like to do fruitful interdisciplinary research in education, we need to develop an integral frame of mind to tackle the complexities of educational phenomena. There is no doubt the field of educational research stands to benefit immensely from an interdisciplinary approach to research. Such an approach, however, is doomed to failure if it is not conceived in an integral way from the very beginning. An integral approach to research will dramatically enhance our understanding of educational phenomena and inform our own practice of teaching and learning. Key Words: integral theory, interdisciplinary research, philosophy for children, methodological pluralism KEAB - I.CYPRUS INTERNATIONAL CONGRESS OF EDUCATIONAL RESEACH 06-09 December 2012, Kyrenia / North Cyprus 22