AKTİF VE SAĞLIKLI HAYAT BİLGİDEN UYGULAMAYA DEĞİŞİM İLE BAŞLAR. Dr. Yeşim BULCA* Dr. Irmak HÜRMERİÇ ALTUNSÖZ** * Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Bölümü ** Orta Doğu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü
Güncellenen Programlar (2017) «Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi» kapsamında 21. yüzyıl becerileri ile kazandırılması gereken yeterlilikler ve değer eğitimi programa dahil edilmiştir.
Ortaokul programı: Öğrenme alanları ve sınıf düzeylerine göre kazanım dağılımları Öğrenme Alanı Alt Öğrenme Alanı 5.sınıf 6.sınıf 7.sınıf 8.sınıf Aktif ve Sağlıklı Hayat Düzenli fiziksel etkinlik 1 1 2 2 Fiziksel etkinlik kavramları, ilkeleri ve ilgili hayat becerileri 7 6 5 6 Kültürel birikimlerimiz ve değerlerimiz 5 5 4 4 Ortaokul Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı MEB, 2017
6.sınıf Ortaokul Kazanımları Planladığı fiziksel etkinliklere düzenli olarak katılır. Fiziksel uygunluğunu geliştirecek hedefler içeren fiziksel etkinlik programı hazırlar. Fiziksel etkinlik düzeyini etkileyen nedenleri açıklar. Fiziki etkinliklere katılım sonucunda, fiziksel uygunluk seviyesinde zaman içinde oluşan değişiklikleri açıklar. Fiziksel etkinlikler sırasında enerji veren temel besin ögelerini açıklar. Fiziksel etkinliklerde kendisinin ve başkalarının güvenliğine ilişkin önlemler alır. Fiziksel etkinlikler sırasında karşılaştığı sağlık sorunlarından korunma yöntemlerini bilir. Okul içi ve dışında vücut kompozisyonu, kalp-dolaşım sistemi dayanıklılığı, kas kuvvetiyle dayanıklılığı ve esnekliğini geliştirecek fiziksel etkinliklere düzenli katılımın önemi vurgulanır. Ortaokul Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı MEB, 2017
Lise programı: Öğrenme alanları ve sınıf düzeylerine göre kazanım dağılımları Öğrenme Alanı Alt Öğrenme Alanı 9.sınıf 10.sınıf 11.sınıf 12.sınıf Aktif ve Sağlıklı Hayat Düzenli fiziksel etkinlik 2 2 1 2 Fiziksel etkinlik kavramları, ilkeleri ve ilgili hayat becerileri 6 5 6 5 Kültürel birikimlerimiz ve değerlerimiz 5 4 2 2 Spor bilinci ve organizasyonlar 6 6 8 5 Ortaöğretim Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı MEB, 2017
Lise Kazanımları 10.sınıf: Sağlıklı hayat için düzenli fiziksel etkinlikler yapar. Hayat boyu spor için çevresindeki fırsatları kullanır. Serbest zaman ve spor ilişkisini açıklar. Fiziksel gelişimi hakkında bilgi almak için periyodik olarak testlere katılmanın önemini açıklar. Sağlıklı beslenme ile ilgili bilgilerin doğru bilgi kaynaklarından alınmasının önemini açıklar. Spor sakatlanmalarını önlemeye ilişkin ilkeleri uygular. Kişisel bakımını ve temizliğini yapar. Ortaöğretim Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı MEB, 2017
Aktif ve Sağlıklı Hayat Öğrenme Alanı Öğretim Tasarım Plan Uygulama Değerlendirme Aybat ve Doğan,2017
Öğretim Tasarımcısı Kimliğinde Beden Eğitimi Öğretmeni Dünyadaki beden eğitimi dersi ile ilgili gelişmeler neler? Teknoloji mesleki gelişimimizi ve dersimizi nasıl etkiliyor? Yeni nesil öğrencilerimizin hareket etme alışkanlıklarını artırarak yaşam kalitelerini nasıl geliştirebiliriz?
Ders Planı İyi bir planda beklentiler nettir. Öğretmen rehberlik ederek öğrenme sürecini kolaylaştırır. Yaparak öğrenme fikrine dayalı etkinlikleri içerir. Kazanımla ilişkilendirilen değerlendirme teknikleri açıkça ortadadır. Öğretim ilgi çekici bir problem ya da durumla başlar. Aybat ve Doğan,2017
Uygulama Hedef Belirme: Hedef belirleme stratejileri, okul gününde adım sayısı sınır değeri olarak 6000 adımı içermelidir (Önerilen günlük adım sayısının yarısı). Hedef belirlemeye yönelik önerileri Okulda serbest zamanlarda oturma eylemi dışındaki hareketlerin yapılması, Okul koridorlarında ve okulun giriş alanlarında günlük aktivitenin faydalarını gösteren büyük ve renkli posterlerin sergilenmesi, (Burns ve diğ., 2017)
Uygulama Beden eğitimi dersi sırasında fiziksel uygunluk testlerindeki kendi fiziksel uygunluk seviyelerinin test edilmesi ve bireysel test hedeflerinin belirlenmesi, Adım sayısı ve fiziksel uygunluk testlerinin sınıf ve okul müsabakaları olarak uygulamaların yapılması gibi.
Örnek Uygulama I Tanımlama: Öğrenciler, her hafta yürüdükleri mesafeyi ölçmek için pedometre kullanırlar. Sınıfın amacı, her hafta yürüdükleri adımları ekleyerek Türkiye genelinde seyahat etmektir. Öğrenciler, adımlarını kilometreye nasıl çevireceklerini ve kilometrelerini de kalori harcamaya nasıl dönüştüreceklerini öğrenirler. (American Heart Association, 2017)
Örnek Uygulama I Aktivite süresi: Bir dönem boyunca haftada bir kez Materyal_1: Her öğrencide bir pedometre ( sınıfı temsil edenlerde) Materyal_2: Bir not defteri Süreç: Okulun duvarında Türkiye haritası sergilenir. Öğrencilere bir not defteri ve pedometre verilir. Bu faaliyetle ilgili çeşitli matematikteki işlem dönüşümünü tartışmaları istenir. 2000 adım= 1604 metre 600 m= 100 kalori harcanır. 3500 kalori= 450 gram (American Heart Association, 2017)
Örnek Uygulama I Öğrenciler bir hafta boyunca okul saatlerinde pedometreyi takarlar. Yürüme etkinliğinin yapıldığı gün not defterlerine adım sayısı yazılır.. Bu verilerin analizini yaparak o haftalık, aylık ve dönem boyunca ne kadar mesafeye kat edildiği, ne kadar kalori harcandığı bulunur. Dönem sonunda sınıf olarak yaşadıkları şehirden ne kadar uzaklaştıklarını bulurlar. (American Heart Association, 2017)
Örnek Uygulama II Oyun istasyonları: 1) Çöpçü Avcı: Öğrenciler ikişerli olup öğretmenden haritayı alırlar. Harita üzerinde verilen noktalara giderek yerden çöp kağıdını alır içindeki egzersizi yaparlar. Öğretmen yeni çöp kağıtlarını spor salonuna dağıtır. Öğrenciler rastgele topladıkları çöp kağıtlar ile kendilerine ait haritaları oluşturur ve egzersizleri yaparlar. (Hodges ve diğ., 2017)
Örnek Uygulama II 2) Kalp atış hızını bul: Öğrenciler, orta veya yüksek şiddetli egzersizleri alanda yerleştirilmiş trafik hunilerinin altından seçerler. Seçtikleri egzersizi belirlenen sürede yaparlar, aktivite sonunda kalp atım hızlarını ölçerler, kayıt altına alırlar ve diğer istasyona giderler. (Hodges ve diğ., 2017)
Örnek Uygulama II 3) Zar atma: Öğrenciler dörtlü gruplar halinde, ellerinde oyun zarı vardır. İçlerinden bir kişi zarı atar. Eğer zarda sayıların toplamı tek sayı çıkarsa aerobik veya kas dayanıklılığı içeren egzersizleri yaparlar. Eğer çift sayı çıkarsa ise ağırlık çalışması veya esneklik egzersizleri yaparlar.
Örnek Uygulama II Vücut kompozisyonu savaşı: Öğrenciler iki gruba ayrılırlar. İki grubun ortasına 10 adım uzaklığında çemberler yerleştirilir. Çemberlerde 6 sarı (yağ) 6 kırmızı (kas) fasulye torbası vardır. Öğrenciler bir seferde bir tane kırmızı fasulye torbasını alır ve kendi grup çemberine koyar. Öğrenciler aynı zamanda sarı olan fasulye torbalarını da karşı takımın çemberine koyarlar. Oyun sonunda kırmızı torbaları toplayanlar kazanır.
Değerlendirme Yazılı Sözlü Performans vb.
Portfolyo Örneği Fiziksel Aktivite Portfolyosu Öz-değerlendirme, bireysel gelişim, okul stratejilerinin ve okul dışı aktivitelerinin değerlendirilmesi için kullanılır 3 bölümden oluşur 1. Fiziksel uygunluğun değerlendirilmesi 2. Fiziksel aktivitenin takibi 3. Öğrenci merkezli çalışma kağıtları (Allen ve diğ., 2017)
Fiziksel Uygunluğun Değerlendirilmesi
Fiziksel Uygunluğun Değerlendirilmesi
Fiziksel Aktivitenin Takibi
Öğrenci Merkezli Çalışma Kağıtları Fiziksel Aktivite Çalışma Kağıtları 1 Fiziksel uygunluk programı öncelikleri ve amaçlar 2 Fiziksel uygunluk ve aktif yaşam bize nasıl yardımcı olur? 3 Aktif yaşam biçimi ve uzun ömürlük 4 Aktif yaşam tarzı, ruh sağlığı 5 Aktif yaşam tarzı ve kilo kontrolü 6 Aerobik aktivite ve kuvvet antrenmanı etkileri 7 Fiziksel aktivite yoğunluk ölçümü 8 Belli ihtiyaçlar için aktivite prensipleri (FITT) 9 Ne kadar fiziksel aktiviteye ihtiyacımız var? 10 Aktif olabilmek için engelleri nasıl aşarız? 11 Aktif kalabilmek için stratejiler
Öğrenci Merkezli Çalışma Kağıtları
Kavram Aktif ve Sağlıklı Hayat Öğrenme Alanında Öğrencilere Eleştirel Düşünme Becerileri Kazandırmak İçin Kavramsal Sorular Kavramsal Sorular Okul dışında fiziksel olarak aktif olmayı seçme Sağlığının güçlendiğini gösteren fiziksel aktivitenin özelliklerini tanımlama Evde en iyi hangi aktiviteyi yapabilirsin? Eğer daha iyi futbol oynamak istiyorsan hangi çeşit egzersizleri yapmalısın? Koşma ne tür bir aktivitedir? Ağırlık çalışma aktiviteleri nelerdir?
AKTİF VE SAĞLIKLI HAYAT BİLGİDEN UYGULAMAYA DEĞİŞİM İLE BAŞLAR.
Kaynaklar American Heart Association (2007). Middle School Lesson Plans. 11.10.2017 tarihinde http://www.heart.org/heartorg/educator/fortheclassroom/middleschoollesson Pla%20ns/Middle-School-Lesson-Plans_UCM_304280_Article.jsp#mainContent adresinden erişilmiştir. Allen, R., Pulling, A. R., Alpert, A. & Jackman, E. (2014). A Portfolio Approach to impacting physically active lifestyles. Journal of Physical Education, Recreation & Dance, 85(5), 30-37. Aybat, B. & Doğan, S. (2017). Öğretmen 2.0 Tasarımcı. Abaküs Kitap: İstanbul. Burns, R. D., Brusseau T. A. & Fu Y. (2017). Influence of goal setting on Physical activty and cardio respiratory endurance in low-income children enrolled in CSPAP Schools. American Journal of Health Education, 48(1), 32-40. Hodges, M. (2017). An innovation strategy for teaching health-related fitness knowledge in elementary physical education Classes. Strategies, 28(4), 19-25. Hodges, M., Kulinna, P. H., & Hans, M. (2016). Knowledge in action: fitness lesson segments that teach health-related fitness in elementary physical education. Journal of Teaching in Physical Education, 35(1), 16-26. MEB (2017). Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara. MEB (2017). Ortaöğretim Beden Eğitimi ve Spor Dersi. Ankara.