Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi ULUSLARARASI 9. BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLİĞİ KONGRESİ GENÇ FUTBOLCULARDA 6 HAFTALIK PLİOMETRİK ANTRENMAN PROGRAMININ SÜRAT PARAMETRESİ ÜZERİNE ETKİSİ Ahmet ATLI, Mehmet GÜLÜ, Onur Mutlu YAŞAR, Özkan GÜLER, Bereket KÖSE
Giriş Pliometrik antrenmanlar, kasın mümkün olan en kısa zamanda maksimum kuvvete erişmesini sağlayan egzersizler olarak tanımlanmaktadır. 2
Bir başka değişle, pliometrik antrenmanlar kısa bir zaman içinde, kuvvetli bir hareket üretmek için eksantrik kasılmadan konsantrik kasılmaya geçerken kasın hızlı gerilmesini içeren direnç antrenmanlarıdır (Kutlu ve ark., 2001; Müniroğlu ve ark., 2000). 3
Pliometrik çalışmalar alt ekstremiteleri geliştirmek için uygulanan sıçrama hareketleri ve üst ekstremiteleri geliştirmek için uygulanan sağlık topu vb. yardımcı aletlerle yapılan birçok hareketten oluşabilir (Kılıç, 2008). 4
Pliometrik çalışmalarda; egzersiz yapan veya yaptıran kişinin, hareketlerin nasıl, hangi açıyla ve hangi amaca yönelik bir antrenman programıyla uyguladığı da bilinmelidir. Yapılan antrenmanlar mümkün olduğu kadar branşa uygun ve branşa göre kullanılan tekniklere yakın olmalıdır. 5
Pliometrik antrenmanlar, özellikle futbol gibi yön değiştirme gerektiren spor dallarında elastik kuvvet veya çabuk kuvvet performansının belirleyicisidir. Futbolcular özellikle elastik kuvveti, sıçrama etkinliğini, bacak gücü ve sürat yeteneğini geliştirmek için pliometrik antrenmanları uygulamaktadırlar (Akçınar, 2014). 6
Amaç Bu doğrultuda çalışmanın amacı 6 haftalık pliometrik antrenman programının sürat parametresi üzerine etkisinin incelenmesidir. 7
Metot 36 amatör genç futbolcu randomize olarak iki gruba ayrılıp, çalışmaya katılmışlardır. Katılımcılar pliometrik antrenman grubu ve kontrol grubu olarak iki gruba ayrılmıştır. 8
Antrenman grubu düzenli futbol antrenmanının yanı sıra önceden belirlenmiş pliometrik antrenman protokolünü izlerken (haftada 3 gün, her antrenman 35 dakika, toplam 6 hafta), Kontrol grubu ile sadece düzenli futbol antrenmanına devam edilmiştir. 6 haftalık antrenman programının öncesinde ve sonrasında bütün katılımcıların 30 m sürat dereceleri kayıt edilmiştir. 9
Uygulanan Antrenman Programı 10
Bulgular Tanımlayıcı İstatistikler Kilo (kg) Boy (cm) Antrenman Yaşı (yıl) Yaş (yıl) Gruplar N Ortalama Std. Dev. Antrenman 18 68,50 3,29 Kontrol 18 65,27 11,86 Antrenman 18 169,50 4,51 Kontrol 18 168,33 4,17 Antrenman 18 2,33 0,90 Kontrol 18 2,44 0,78 Antrenman 18 15,00 0,76 Kontrol 18 15,05 0,80 11
Antrenman ve kontrol grubu gruplar arası ön test ve son test karşılaştırmaları (Bağımsız Gruplarda t Testi) Antrenman Grubu Kontrol Grubu T P Etki Büyüklüğü Ön Test 4,82 ± 0,38 4,87 ± 0,32 0,444 0,660 0,14 Son Test 4,65 ± 0,34 4,89 ± 0,34 2,120 0,041 0,70 12
Antrenman ve kontrol grubu grup içi ön test ve son test karşılaştırmları (Eşleştirilmiş Örneklem t Testi) Ön Test Son Test T P Etki Büyüklüğü Antrenman Grubu 4,82 ± 0,38 4,65 ± 0,34 9,493 0,001 2,23 Kontrol Grubu 4,87 ± 0,32 4,89 ± 0,34 0,549 0,59 0,12 13
Sonuç Antrenman grubunun 30 m sürat ön test ile son test sonuçları karşılaştırıldığında istatistiksel olarak anlamlı fark tespit edilmiştir (p < 0,05). Kontrol grubunun 30 m sürat ön test ile son test sonuçlarına bakıldığında ise istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamamıştır (p > 0,05). 14
Tartışma ve Öneriler Ateşoğlu (2002), yapmış olduğu çalışmada pliometrik antrenman programının uygulandığı dört farklı branştaki grubun 30 m sürat değerlerinde istatistiksel olarak olumlu anlamda fark bulmuştur. Müniroğlu ve arkadaşları (2000), yapmış oldukları çalışmada pliometrik egzersizleri içeren hazırlık antrenmanlarının sonucunda futbolcuların 30 m sürat değerlerinde istatistiksel olarak pozitif anlamda bir fark tespit etmişlerdir. 15
Bir başka çalışmada ise Anıl (2007), uygulanan 6 haftalık pliometrik antrenmanlar sonucunda farklı branştaki sporcuların 30 m sürat değerlerinde anlamlı bir gelişme tespit etmiştir. Bu doğrultuda literatürle paralel olarak yapmış olduğumuz çalışmada 6 haftalık pliometrik antrenman programının sürat parametresi üzerine olumlu anlamda etki ettiği tespit edilmiştir. 6 hafta süre ile uygulanan pliometrik antrenmanlar futbolcuların sürat yeteneğinde anlamlı artışlar sağlamıştır. 16
Sonuç olarak özellikle futbol ve benzer yapıdaki diğer branşlarda başarıyı belirleyen önemli bir parametre olan süratin geliştirilmesi için pliometrik antrenmanlar uygulanmalı ve antrenman programlarında pliometrik egzersizlere sık sık yer verilmesi gerekmektedir. 17
KAYNAKLAR 1. Akçınar F. 11-12 yaş çocuklarda pliometrik antrenmanın denge ve futbola özgü beceriler üzerine etkileri. Doktora Tezi, İnönü Üni. Sağlık Bilimleri Enst. Beden Eğt. ve Spor Anabilim Dalı, Malatya, 2014. 2. Anıl F. Pliometrik Çalışmaların 14 16 Yaş Grubu Bayan Basketbolcuların Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Parametreleri Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi Gazi Üni. Sağlık Bil. Enst. Bed.Eğt. ve Spor Anabilim Dalı s. 1 65 Ankara 2007. 3. Ateşoğlu U.B. Kendi Vücut Ağırlığı ve Ek Ağırlıkla Yapılan Pliometrik Antrenmanın Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Parametreler Üzerine Etkileri. Doktora Tezi Gazi Üni. Sağlık Bilimleri Enst. Beden Eğt. ve Spor Anabilim Dalı Ankara 2002. 4. Kılıç M. N. Futbol takımları alt yapı oyuncularına uygulanan pliometrik antrenman programının fiziksel uygunluk düzeylerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üni. Sağlık Bilimleri Enst. Spor Sağlık Bilimleri Anabilim Dalı, 2008. 5. Kutlu M., Gür E., Karahüseylnoğlu M.F. Pliometrik antrenmanın genç futbolcuların anaerobik güçlerine etkisi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4; 37-43, 2001. 6. Müniroğlu S. ve ark. Türkiye Profesyonel Birinci Liginde Mücadele Eden Bir Futbol Takımının Sezon Öncesi ve Sonrası Fiziksel ve Fizyolojik Özelliklerinin İncelenmesi. Gazi Üni. Bed. Eğt. ve Spor Bilimleri 1. Kongresi s.103 106 Ankara 2000. 18
TEŞEKKÜRLER