İÇİNDEKİLER III İÇİNDEKİLER GELİŞİM PSİKOLOJİSİ Psikolojiye Giriş... 1 Psikoloji...1 Psikolojinin Alt Dalları...1 Psikolojide Yaklaşımlar... 2 Psikolojide Araştırma Yöntemleri... 3 Eğitim Bilimlerine Giriş... 9 Eğitim...9 Eğitim Psikolojisi...9 Öğrenme Psikolojisi...9 Gelişim Psikolojisine Giriş... 9 Gelişim İle İlgili Temel Kavramlar...9 Gelişim İle İlgili Temel İlkeler...12 Gelişimi Etkileyen Faktörler...15 Gelişim Görevleri ve Fiziksel Gelişim... 16 Dönemlere Göre Fiziksel Gelişim ve Gelişim Görevleri...16 Bilişsel (Zihinsel) Gelişim... 21 Piaget in Bilişsel Gelişim Kuramı... 22 Bruner in Bilişsel Gelişim Kuramı... 33 Vygotsky nin Bilişsel Gelişim Kuramı... 33 Gagne nin Bilişsel Gelişim Kuramı...34 Kişilik Gelişimi Kuramları... 35 Freud un Psiko-seksuel Gelişim Kuramı...35 Freud un Psikoanalitik Gelişim Kuramı... 37 Erikson un Psiko-sosyal Gelişim Kuramı...44 İnsancıl Yaklaşıma Göre Kişilik Gelişimi...48 Ahlak Gelişimi... 51 Piaget in Ahlak Gelişimi Kuramı...51 Kohlberg in Ahlak Gelişim Kuramı...53 Dewey in Ahlak Gelişim Kuramı...55 Gıllıgan ın Ahlak Gelişimine İlişkin Görüşleri...55 Dil Gelişimi... 56 Piaget e Göre Dil Gelişim Dönemleri...57 Oyun Gelişimi... 59 Parten e Göre Oyun Gelişimi...59 Piaget e Göre Oyun Gelişimi...59 Mizah Gelişimi... 59 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ Öğrenme Psikolojisine Giriş... 61 Öğrenme Psikolojisi İle İlgili Temel Kavramlar...61 Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler...64 Öğrenme Kuramları... 72 Davranışçı Kuram... 72 Klasik Koşullanma... 72 Edimsel Koşullanma...79 Bitişiklik Kuramları...93 Bağ Kuramı...95 Hull - Sistematik Davranış Kuramı...98 Bilişsel Ağırlıklı Davranışlar... 99 Sosyal Öğrenme Kuramı...99 İşaret Öğrenme Kuramı... 105 Bilişsel Kuramlar... 108 Bilgiyi İşleme Kuramı... 108 Gestalt Kuramı...112 Diğer Kuramlar... 115 Ani Kavrayış Yoluyla Öğrenme... 115 Üretici Öğrenme... 115 Dizisel Öğrenme... 116 Yapılandırmacı Kuram... 116 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ Öğretim İlkeleri... 119 Öğretimde Strateji, Yöntem ve Teknik.. 122 Öğretim Stratejileri... 122 Buluş Yoluyla Öğretim...122
IV Sunuş Yoluyla Öğretim...124 Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim...127 Öğretim Yöntemleri... 128 Öğretim Teknikleri... 137 Öğrenme - Öğretme Yaklaşımları Kuramları ve Modelleri...161 Düşünme Biçimleri...185 SINIF YÖNETİMİ Sınıf Yönetimine Giriş... 187 Sınıf Ortamının Özellikleri...187 Sınıf Yönetiminin Özellikleri...188 Sınıf Yönetimini Etkileyen Faktörleri...188 Sınıf Yönetiminin Temel İlkeleri...189 Sınıf Yönetiminde Modeller... 190 Sınıf Yönetiminin Boyutları...192 Sınıf Yönetiminde Fiziksel Ortamın Değişkenleri... 194 Sınıf Kurallarının Belirlenmesi...196 Sınıfta İstenmeyen Davranışlara Karşı Yaklaşımlar...196 Sınıfta İstenmeyen Davranışları Önlemenin Yolları...197 Sınıf Yönetiminin Ana Değişkenleri...198 Sınıf Yönetiminde Öğretmenin Yeri ve Önemi... 199 Öğretmenlik Mesleğinin Yasal Dayanakları...199 Öğretmenlik Mesleği...200 Öğretmenin Nitelikleri...200 Öğretmen Tutumları...202 Eğitimde Zaman Yönetimi... 203 Zaman Yönetiminin Önemi ve Yararları..203 Zamanı Yönetebilmek İçin Yapılması Gerekenler...203 Eğitimde Zamanın Etkili Kullanımı...204 Sınıfta Zaman Yönetimi...204 Eğitim Sürecinde İletişim... 206 İÇİNDEKİLER İletişim Mesajları...206 Dinleme...207 İletişimde Kullanılan Teknik ve Beceriler...207 İletişim Engelleri...208 ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ VE MATERYAL GELİŞTİRME Öğretim Materyali Kavramı...211 Öğretim Materyalleri Hazırlama İlkeleri..211 Ders Materyali Geliştirme Aşamaları...212 Materyalde Harf Kullanımında Dikkat Edilecek Özellikler...212 Materyalde Renk Kullanımında Dikkat Edilecek Özellikler...212 Materyalde Ekran Tasarımında Dikkat Edilecek Özellikler...212 Materyalde Biçimsel Elemanlar...213 Materyalde Yerleşim Elemanları...213 Öğretimde Araç ve Gereçler...214 Araç - Gereç Türleri...214 Araç - Gereçlerin Özellikleri... 222 Öğretimde Araç - Gereç Kullanımının Önemi... 223 Öğretim Araç - Gereçlerinin Seçimini Etkileyen Faktörler... 223 Edgar Dale nin Yaşantı Konisi... 223 PROGRAM GELİŞTİRME Temel Kavramlar... 225 Kültür...225 Yaşantı...226 Öğretim...226 Öğretme...226 Öğrenme...226 Eğitim...226 Eğitimin Özellikleri...226
İÇİNDEKİLER Bir Sistem Olarak Eğitim... 227 Eğitimin Genel Amaçları... 227 Eğitim İşlevleri... 227 Planlı Olup Olmamasına Göre Eğitim Türleri... 227 Türk Milli Eğitim Sistemini Düzenleyen Genel Esaslar...228 Eğitim Programı (Yetişek)...231 Öğretim Programı... 233 Ders Programı... 233 Program Geliştirme... 235 Program Geliştirmeyi Gerekli Kılan Faktörler...235 Program Geliştirmenin Temelleri...236 Eğitim Programı Tasarımı... 240 Konu Merkezli Program Tasarımları...240 Öğrenen Merkezli Program Tasarımları...241 Sorun Merkezli Program Tasarımları...242 Program Geliştirme Modelleri... 243 Ülkemizde Yaygın Olan Program Modeli...243 Tyler Modeli...243 Taba - Teyler Modeli...244 Taba Modeli...244 Program Çalışma Grupları... 245 Program Geliştirme Sürecinin Planlanması...246 İhtiyaç Belirleme...247 Program Tasarısı Hazırlama... 250 Hedef (Amaç/Kazanım)...250 İçerik (Konu/Kapsam/Muhteva)...258 Öğrenme - Öğretme Etkinlikleri (Eğitim Durumları-İşleniş)...262 Sınama Durumları (Ölçme-Değerlendirme)...266 Programın Denenmesi... 268 Programın Değerlendirilmesi... 269 Program Değerlendirmede Odak Noktası...270 V Program Değerlendirme Türleri...271 Program Değerlendirme Modelleri...271 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Eğitimde Ölçme ve Değerlendirmenin emel Kavramları... 275 Ölçme...275 Ölçek...280 Ölçüm...283 Ölçüt...283 Değerlendirme...284 Ölçme Araçlarında Bulunması Gereken Nitelikler... 286 Güvenirlik...286 Geçerlik...289 Kullanışlılık...292 Test Hazırlama Süreci... 292 Test Hazırlama Sürecinin Basamakları..292 Testlerin Sınıflandırılması...293 Testlerdeki Soru Türleri...295 Eğitimde Kullanılan Ölçme Araçları... 298 Bilişsel Alandaki Davranışları Ölçmek Amacıyla Kullanılan Ölçme Araçları...298 Duyuşsal Nitelikleri Ölçmek Amacıyla Kullanılan Ölçme Araçları...303 Devinişsel Alandaki Davranışları Ölçmek Amacıyla Kullanılan Ölçme Araçları...303 Alternatif Ölçme ve Değerlendirme Araçları... 304 Test İstatistikleri... 312 Ölçme Sonuçları Üzerinde Yapılan İstatistiki İşlemler...312 Test İstatistikleri...316 Madde İstatistikleri...330 Dağılımlar...334 Standart Puanlar... 337 Değişken ve Değişken Türleri...339
VI İÇİNDEKİLER REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM Çağdaş Eğitim Anlayışı ve Öğrenci Kişilik Hizmetleri... 341 Çağdaş Eğitim Anlayışı...341 Öğrenci Kişilik Hizmetleri...341 Rehberliğe Giriş... 343 Rehberliğin Tanımı...343 Rehberliğin Amacı...343 Rehberliğin Temel İlkeleri...344 Rehberliğin Temelleri...345 Rehberliğin Kısa Bir Tarihçesi...346 Rehberlik Modelleri...346 Rehberliğin Örgüt Modelleri...348 Hizmet Alanlarına Göre Rehberlik Türleri...348 Öğretim Basamaklarına Göre Rehberlik Türleri...349 Birey Sayısına Göre Rehberlik Türleri...350 Temel İşlemlerine Göre Rehberlik Türleri...351 Problem Alanlarına Göre Rehberlik Türleri...354 Psikolojik Danışma Kuramları... 359 Rehberlik Hizmet Türleri... 361 Rehberlik Hizmet Türlerinin Sınıflandırılması...361 Bireyi Tanıma Teknikleri... 365 Test Teknikleri...365 Test Dışı Teknikler...367 Rehberlikte İletişim...375 Milli Eğitim Bakanlığı Rehberlik Hizmetleri Örgütü... 382 Özel Eğitim... 390 Kaynaştırma Yoluyla Eğitim... 390
1.. GELIŞIM PSIKOLOJISI I. PSİKOLOJİYE GİRİŞ A. PSİKOLOJİ Terim anlamı: Yunanca psyche(ruh, zihin) ve logos(düzenli söz, bilgi) terimlerinden oluşup ruh bilgisi anlamına gelir. Tanımı: İnsanların ve hayvanların gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlarını inceleyen pozitif bir bilimidir. Konusu: İnsan ve hayvan davranışlarını konu alır. Amacı: Davranışları ve bu davranışların arka planında yer alan iç dünyayı anlamamızı amaçlar. İşlevi: Anlamak, yordamak, açıklamak ve kontrol altına almak üzere dörde ayrılır. Tarihçesi: İlk araştırmalar Aristotales ve Descartes tarafından yapılmıştır. 1876 da W. Wundt un ilk psikoloji laboratuvarını kurmasıyla psikoloji deneysel bir bilim unvanını almıştır. Bundan dolayı W. Wundt psikolojinin kurucusu sayılır. İncelediği Alanlar: Düşünce (Sınavı kazanma), duygu (korku ve kaygı), davranış (terleme ve titreme) B. PSİKOLOJİNİN ALT DALLARI 1. Deneysel Psikoloji Çevresel uyarıcıların davranışı ne kadar, ne şekilde ve nasıl etkilendiğini deneysel yöntemlerle ortaya koymak amacıyla araştırmalar yapan psikolojinin alt dalıdır. İlgi alanları; fizyolojik temelleri, duyum, algı, güdü, öğrenme ve bellek gibi konuları kapsar. Fizyolojik ve karşılaştırmalı psikoloji olarak ikiye ayrılır. 2. Sosyal Psikoloji Sosyal çevrenin birey, bireyin de sosyal çevre üzerindeki etkilerini inceleyen psikolojinin alt dalıdır. İlgi alanları; grup yapısı, bireyin sosyalleşmesi, grup üyeleri, liderlik ve iletişimdir. 3. Psikometrik Psikoloji Davranışların ölçülmesi, açıklanması, yorumlanması ve değerlendirilmesi için gerekli istatistiki ve matematiksel yöntemleri geliştiren psikolojinin alt dalıdır. İlgi alanları; Zeka, yetenek, kişilik ve ilgi testleri. 4. Uygulamalı Psikoloji Deneysel alanlarda elde edilen bulguların, günlük yaşamda karşılaşılan sorunların tanısını ve çözümünü kolaylaştırmak amacıyla geliştirilen psikolojinin alt dalıdır. İlgi alanları; klinik psikolojisi, danışmanlık psikolojisi, endüstri psikolojisi, eğitim psikolojisi(gelişim ve öğrenme psikolojisi), siyaset psikolojisi, mühendislik psikolojisi, adalet psikolojisi, çevre psikolojisi, din psikolojisi.
2 eğitim BilimleRi 1. Yapısalcılık (Strüktüralizm) C. PSİKOLOJİDE YAKLAŞIMLAR Temsilcileri: Wilhem Wundt, Edward Titchener Yaptığı çalışma: Davranışları kontrollü koşullarda gözlemeye yönelik çalışmalar yapmıştır. Öğretisi: İnsan zihni çeşitli bilinç öğelerinden oluşur. Cevap aradığı sorular: Zihin nedir? Nasıl bir yapıya sahiptir? Psikolojinin konusu: Zihin(bilinç) tir. Psikolojinin amacı: Bilince ait öğeleri incelemektir. Psikolojinin yöntemi: İçe bakış(iç gözlem) İncelediği konular: Duygu, algı, anı, inanç, hayal, düşünce Wilhem Wundt 2. İşlevselcilik (Fonksiyonalizm) Temsilcileri: John Dewey, William Jowes Yaptığı çalışmalar: Zihinsel süreçlerin ve davranışın, organizmanın duruma uyum sağlamasına nasıl yardımcı olduğunu belirlemeye çalışmışlardır. Cevap aradığı sorular: Zihin ne içindir? Ne işe yarar? Psikolojisinin konusu: Zihnin ve davranışın işlevidir. Psikolojinin amacı: Zihnin ve davranışın işlevini incelemektir. Psikolojinin yöntemi: Deney, gözlem ve bilimsel araştırma yöntemleri İncelediği konular: Algılama, düşünme, duygu ve öğrenme John Dewey 3. Davranışçılık (Bihevyorizm) Temsilcileri: Watson, Pavlov, Thorndike, Skinner, J.Locke Yaptığı çalışma: Sadece ölçülebilen ve gözlenebilen davranışlar üzerinde çalışmışlardır. Öğretisi: İnsan zihni doğuştan boş bir levha gibidir, ne işlersen o kalır. Cevap aradığı sorular: Davranışın niçin oluştuğundan çok nasıl oluştuğuna cevap aramışlardır. Psikolojinin konusu: Gözlenebilen ve ölçülebilen davranışlardır. Psikolojinin amacı: Çevrenin davranış üzerine etkisini incelemektir. Psikolojinin yöntemi: Deney ve gözlem. İncelediği konular: Davranış, uyarıcı, tepki, geliştirme, tekrar, güdüleme J. B. Watson 4. Psiko-Analitik (Psiko-Dinamik) Yaklaşım Temsilcisi: S. Freud Yaptığı çalışmalar: Bilinçaltı yaşantıları açığa çıkarmaya çalışmıştır. Öğretisi: İnsan doğuştan kötü ve tehlikeli bir varlıktır. Cevap Aradığı Sorular: Bilinç dışı etkinliklerin davranış üzerine etkisi nedir? Psikolojinin konusu: Cinsellik ve saldırganlık Sigmund Freud
2.. ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ I. ÖĞRENME PSİKOLOJİSİNE GİRİŞ Organizmanın yaşamını sürdürmesi büyük ölçüde çevresindeki değişmelere başarılı olarak uyum sağlama yeteneğine bağlıdr. Etkin uyum sağlama ise öğrenme ile mümkündür. Öğrenme faaliyeti insan yaşamını belirli bir düzene sokar. Öğrenme psikolojisi, öğrenmenin nasıl gerçekleştiğini ve öğrenme sürecinde uygulanan öğrenme - öğretme modellerini, yaklaşımlarını, ilkelerini ve stratejilerini inceler. Öğrenme A. ÖĞRENME PSİKOLOJİSİYLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR Yaşantılar yoluyla meydana gelen kalıcı izli davranış değişikliğidir. Davranışlara göre öğrenme, uyarıcı ile tepki arasında bağ kurulması ve bu durumun pekiştirilmesidir. Bilişselcilere göre öğrenme, zihinsel süreçlere bağlı olarak öğrenilenler arasında bağ kurma ve öğrenilenleri anlamlandırma sürecidir. Yapılandırmacılara göre öğrenme, üst düzey düşünme becerilerini geliştirerek bireye problem çözme yeteneği kazandırmaktır. Labaratuvarda deney yapmak öğrenme sonucu oluşan bir davranıştır. Öğrenmenin Temel Özellikleri Davranışlarda değişiklik meydana getirmesi, Nispeten kalıcı izli olması (Sürekli olması) Yaşantı ürünü olması Bedensel bir değişikliğe bağlı olamadan ortaya çıkması Yeni durumlara transfer edilebilir olması 00 No Büyüme ve olgunlaşma sonucu ortaya çıkan davranışlar, içgüdüsel ve refleksif davranışlar öğrenme kabul edilmez. Ayrıca öğrenilmiş davranışlar istendik yönde olabileceği gibi istenmedik yönde de olabilir. Otomobil kullanabilme, okuyup yazabilme, öğrenmenin tanımını ve özelliklerini bilme (Zıt) Bisiklet sürmek isteyen bir çocuğun pedallara yetişebilmesi (Büyüme ve olgunlaşma) Leyleklerin mevsimsel olarak göç etmesi (Doğuştan gelen davranışlar) Yaya geçidinden karşıdan karşıya geçen birinin korna sesiyle irkilmesi (Doğuştan gelen davranışlar)
3.. ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ ÖĞRETİM İLKELERİ İlke; amaca ulaştırmada doğruluğu kanıtlanmış, şüpheden arındırılmış öncül, düşünce ve yol gösterici fikirlerdir. Öğretim ilkeleri eğitim durumlarının planlanmasında, uygulanmasında, değerlendirilmesinde öğretmene rehberlik eder. Öğretim ilkeleri öğrencinin yaşına, bilişsel olgunlaşma düzeyine, dersin yapısına göre değişmez niteliktedir. Öğrencinin yaşına, hazırbulunuşluğuna dersin yapısına göre değişiklik gösteren unsurlar; öğretim stratejisi, öğretim yöntem ve teknikleridir. 1. HEDEFE GÖRELİK Eğitim durumları öncelikle işe koşulduğu hedeflere hizmet edici, belli davranışları geliştirici nitelikte olmalıdır. Seçilen strateji, yöntem, teknikler bizi seçtiğimiz hedeflere götürecek nitelikte olmalıdır. 00 No Programın en önemli öğesi hedefler olduğu için öğretim sürecindeki herşeyde ilk dikkate alınması gereken hedeflerdir. 2. DÜZEYE UYGUNLUK (ÖĞRENCİYE - ÇOCUĞA GÖRELİK) Öğretim sırasında öğrencinin ilgi ve isteklerinin, psikolojik ve fizyolojik özelliklerinin göz önünde bulundurulmasıdır. Öğrenciye görelilik ilkesi öğretim etkinlikleri düzenlenirken; öğrencinin yaşının, öğrencinin olgunlaşma düzeyinin, öğrencinin ilgi ve ihtiyaçlarının, öğrencinin hazırbulunuşluğunun dikkate alınarak planlanmasını ifade eder. Orta okul ve lisede işlenen konuların farklı olması öğrenciye görelik ilkesinin gereğidir. 00 No Düzeye uygunluk ilkesinin sınıf içinde etkili biçimde uygulanması için öncelikle öğrencilerin hazırbulunuşluk durumu dikkate alınmalıdır. 3. ETKİN KATILIM (AKTİVİTE - AKTİFLİK) Öğrencinin birçok duyu organıyla öğrenme sürecine katılmasıdır. Böylece öğrenmeler daha kalıcı hale gelir. Yaparak ve yaşayarak öğrenme etkili ve kalıcı olur. Öğrenciler okuduklarının %10, işittiklerinin %20, gördüklerinin %30, gördükleri ve işittiklerinin %50, söylediklerinin %70, yapıp söylediklerinin %90 ını akılda tutmuşlardır.
138 EĞİTİM BİLİMLERİ Beyin Fırtınasındaki Çözüm Yolları Benzerinden yararlanma Fikir bağlantılarını kurma Zarardan yarar çıkarma Beyin Fırtınası Tekniğinin Olumlu Yönleri Yaratıcılığı, hayal gücünü, problem çözme yeteneğini arttırır. Başkalarının fikirlerine saygılı olmayı öğretir. Orijinal fikirler ortaya çıkabilir. Beyin Fırtınası Tekniğinin Sınırlılıkları Her öğrencinin katılımı aynı oranda olmayabilir. Bazen problem çözüme ulaştırılamayabilir. Fazla zaman alır. Psikomotor gelişime faydası görülmez. 2. ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ Edward De Boni tarafından geliştirilen bu teknikte altı farklı düşünce biçimini altı farklı renkteki şapka temsil eder. Bu teknikte öğrencilere yeni fikir üretmenin yolları öğretilmeye çalışılmakta, öğrencilerden düşünceleri kullanılan şapkaların gerektirdiği biçimde ortaya koymaları ve mevcut problemin çözümü konusunda görüşler üretmeleri istenilmektedir. Kullanılan Altı Renk Şapka ve Temsil Ettikleri Düşünceler Beyaz Şapka Kırmızı Şapka Siyah Şapka Sarı Şapka Yeşil Şapka Mavi Şapka Bilgiyi tarafsız bir şekilde ele alır ve düşünür. Olaylara duygusal bir bakış açısıyla bakmayı temel alır. Olaylara olumsuz yönden bakılır ve hep bu yönleri düşünülür. Olaylara iyimser yönden bakılır. Olumlu yönler düşünülür. Olaylara yeni ve farklı çözüm yolları bulmayı ifade eder. Olayları soğukkanlılıkla karşılamayı ve olası tüm yönleri düşünerek karar vermeyi temsil eder.
4.. SINIF YÖNETİMİ SINIF YÖNETİMİNE GİRİŞ Sınıf yönetimi; planlı, programlı, disiplinli, demokratik yapılanmaya önem ve öncelik veren, bireysel ayrılıklar ilkesine uygun, etkin öğrenmeyi sağlamak için en uygun sınıf ortamının ve atmosferinin oluşturulmasına hizmet edecek gerekli çalışma, etkinlik ve düzenlemelerin kurallar içinde hayata geçirilmesidir. 00 No Sınıf yönetiminin en önemli işlevi öğrenme sürecini daha etkili ve verimli hale getirmektir. Geleneksel Sınıf Yönetimi Öğretmen merkezlidir. Kurallar katı ve değişmezdir. Kurallara koşulsuz bağlanma vardır. Kuralları öğretmen koyar. Baskıcı, disiplinli eğitim anlayışı vardır. Bireysel farklılıklar dikkate alınmaz. Öğrenci edilgen konumdadır. Sınıf yönetiminde cezaya ve ödüle başvurulur. Çağdaş Sınıf Yönetimi Öğrenci merkezlidir. Sınıf yönetimi yumuşak ve esnektir. Kurallar benimsenir. Öğrencilerle birlikte oluşturulur. Demokratik ve insancıl eğitim anlayışı vardır. Bireysel farklılıklar dikkate alınır. Öğrenci aktif konumdadır. Öğrencinin kendi kendini değerlendirebilmesi amaçlanır. 1. SINIF ORTAMININ ÖZELLİKLERİ Çok Boyutluluk Farklı yaşama biçimlerine sahip öğrenciler, bu yaşama biçimlerinin davranışlarını sınıfa taşırlar. Sınıfta tek bir olay bile, öğrencilerin bu farklılıkları nedeniyle değişik düşünüş, anlayış, uygulayış ve sonuçlar oluşturur. Bir öğrencinin rahat oturduğu sıra diğerine dar gelebilir. Bir öğrencinin önemsemediği bir durum, başkası için kavga nedeni olabilir. Öğretmen, öğrencileri benzer giysiler, boy, yaş, görünüm içindeler diye farksız görmeye kalkışır, öyle davranırsa istenmeyen sonuçlara neden olur. Eş Zamanlılık Aynı zaman dilimi içinde, sınıfta değişik şeyler olur. Bir öğrenci yaptığı hazırlığı arkadaşıyla paylaşırken başka biri çantasını karıştırabilir, diğer ikisi kendi aralarında konuşur. Sınıfta çok gruplu veya bireysel çalışma yapıldığı zamanlarda bu olaylar çoğalır. Öğretmen bunları bilip eğitsel amaçlar yönünden değiştirmeye çalışmalıdır.
6.. PROGRAM GELİŞTİRME TEMEL KAVRAMLAR 1. KÜLTÜR Bir toplumu diğer toplumlardan ayıran temel özelliklerin tümüdür. Maddi ve manevi unsurları içeren kültür, doğumdan sonra kazanılır ve öğrenilir. Kültürleme Kültürel değerlerin bireylere aktarılması sürecidir. ğin; bir annenin çocuğuna, büyüklerine saygı göstermesini öğretmesi kültürlemedir. Formel eğitimde kasıtlı kültürleme; informel eğitimde gelişigüzel kültürleme vardır. Kültürleme Çeşitleri Gelişigüzel Kültürleme: Kültürel değerlerin çevreden bireye rastgele aktarılmasıdır. Kasıtlı Kültürleme: Kültürel değerlerin planlı ve belirli bir amaca yönelik aktarılmasıdır. Okullarda yapılan her türlü eğitim kasıtlı kültürlemeye örnektir. Zoraki Kültürleme: Kültürel değerlerin bireylere zorla kabul ettirilmesi sürecidir. Tek yönlü bir kültürleme söz konusudur. Kültürlenme Belli bir toplumun alt kültürlerinden ya da farklı toplumlardan kopup gelen birey ve grupların buluşması ve bir etkileşim süreci sonunda, asıl kültür ve alt kültürlerde bulunmayan yepyeni bir senteze varılmasıdır. Kültürleşme Başka kültürlerden insan ve grupların belli bir kültüre girmesi ve karşılıklı kültürel etkileşim sonucu değişime uğramasıdır. Kültür İle İlgili Kavramlar Kültürel Yayılma:Bir kültürde ortaya çıkan maddi veya manevi bir kültür ögesinin dünyadaki başka kültürlere yayılmasıdır. Kültürel Gecikme: Bir toplumdaki maddi kültür ögelerinde meydana gelen değişim hızına manevi kültür ögelerinin ayak uyduramaması sonucu oluşan uyumsuzluk ve görgüsüzlük durumudur. Kültürel Şok: Kendi kültür ortamından başka bir kültür ortamına katılan bireylerin yaşadıkları bunalım ve uyumsuzluk durumudur. Karşıt Kültür: Değer, norm ve yaşam biçimleri açısında içinde yaşanılan kültüre ters tutum ve davranışları içerir. Kültürel Emperyalizm: Gelişmiş ülkelerin az gelişmiş diğer kültürleri özellikle kitle araçlarıyla etkilemesi ve kendine benzetmesidir.
7.. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME EĞİTİMDE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMENİN TEMEL KAVRAMLARI 1. ÖLÇME Belirli bir niteliğin gözlenerek gözlem sonuçlarının sayı, sembol veya kodlarla gösterilmesidir. Sayı ile ifade edilen ölçme nicel, sembollerle ifade edilen ise nitel ölçmedir. a. Ölçmenin Özellikleri Betimleme işidir. (Var olan durumu ortaya koyma.) Farktan doğmuştur. Niteliklerin(uzun, kısa, yüksek, pahalı) nicelendirilmesidir. Tanımlanabilen her şey ölçülmüştür. Odanın sıcaklığı 30 o C dir. (Nicel ölçme) Dakikada 35 kelime okudu. (Nicel ölçme) Ahmet sınavdan iyi bir not aldı. (Nitel ölçme) Hava bugün soğuk. (Nitel ölçme) a. Ölçme Çeşitleri Doğrudan Ölçme Ölçülecek özelliğin doğrudan doğruya gözlenmesiyle yapılan ölçme işlemidir. Burada ölçülen özellikle ölçme aracının niteliği benzerdir ve ölçülen özellikle ölçme aracı arasına başka bir değişken girmez. Cetvel ile boy uzunluğu ölçme Kefeli terazi ile meyve tartma Sınıfta 30 kursiyer var. Hüseyin 65 kg dır. 00 No Performansa dayalı becerilerle psikomotor becerilerin ölçülmesi de doğrudan ölçmedir.
8.. REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİM ÇAĞDAŞ EĞİTİM ANLAYIŞI VE ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ A. ÇAĞDAŞ EĞİTİM ANLAYIŞI Çağdaş eğitim anlayışının en temel amacı; bireyi bir bütün olarak geliştirmek ve kendini gerçekleştirmesi için ona yardımcı olmaktır. Çağdaş anlayışa göre eğitimin amaçları; bireyi kendisi için ve toplum için yetiştirmektir. Çağdaş Eğitim Anlayışına Göre Okullarda Verilen Hizmetler Öğretim hizmetleri; öğrenciye bilgi ve beceri kazandıracak zihisel güçleri geliştirme etkinliklerinin tümüdür. Öğrenci kişilik hizmetleri; öğrencilerin öğretim faaliyetlerinden en etkili biçimde yararlanabilmeleri ve kendilerini bir bütün olarak geliştirmeleri için uygun ortam sağlamaya yönelik hizmetlerin tümüdür. Yönetim - denetim hizmetleri; öğretim süreci ve öğrenci kişilik hizmetlerinin iyi şekilde yürütülmesi için gerekli personel, araç - gereç ve benzerlerini sağlama ve programları yürütmekle yükümlü örgüttür. B. ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ Öğrenci kişilik hizmetleri; bir okulda öğretim, yönetim ve denetim hizmetleri dışında kalan ve öğrenciye yönelik hizmetlerin tümünü kapsayan hizmetlerdir. Öğrenci kişilik hizmetleri, öğrencinin bireysel gelişim ve uyum ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik tüm hizmetleri içine almaktadır. Öğrenci kişilik hizmetlerinde amaç; bireyin her yönden sağlıklı bir kişilik kazanmasına ve gelişmesine uygun ortamı hazırlamak, öğrencinin eğitim sürecindeki gereksinimlerini karşılamaktır. Öğrenci Kişilik Hizmetlerinin Kapsamı 1. Sağlık Hizmetleri Eğitim kurumlarında sağlıkla ilgili gerekli tarama ve kontrollerin yapılması, genel sağlık eğitimlerinin verilmesi, tehlikeli durumlarda önlemler alınması öğrenci kişilik hizmetlerinin sağlık hizmetleri kapsamında yapılan çalışmalardır. Okullardaki revir ve mediko birimlerinde sunulan hizmetler öğrenci kişilik hizmetlerinin bünyesinde olan sağlık hizmeti kapsamında değerlendirilmektedir.