2 İlköğretim Matematik Ders Kitabı Öğrenci Çalışma Kitabı 3. KİTAP YAZARLAR Prof. Dr. Aysun UMAY Ceren ÖZŞİMŞEK Elif KASIM KARAGÜLLE Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunun 03.08.2011 gün ve 110 sayılı Kurul Kararı ile 2012-2013 Öğretim Yılından itibaren 5 (beş) yıl süre ile ders kitabı olarak kabul edilmiştir. Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde No.: 12 Ümraniye / İstanbul Tel: 444 80 23 Faks: 0 216 540 72 93
EDİTÖR Ali KESKİN DİL UZMANI Aytül Gönül Sevim ONBAŞLI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME UZMANI Doç. Dr. Oylum Akkuş İSPİR PROGRAM GELİŞTİRME UZMANI Ebru ÖZCAN REHBERLİK GELİŞİM UZMANI Çiğdem ÖZATA GÖRSEL TASARIM UZMANI Serap SAVÇIN ISBN 978-605-4508-10-5 BASKI YERİ VE YILI Bilnet Matbaacılık ve Ambalaj San. A. Ş. Dudullu Organize Sanayi Bölgesi 1. Cadde No: 16 Ümraniye / İstanbul Tel: +90 216 444 44 03 Fax: 0 216 365 99 07-08 Haziran 2015 3-B
İstiklâl Marşı Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak; Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak. O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak; O benimdir, o benim milletimindir ancak. Çatma, kurban olayım, çehreni ey nazlı hilâl! Kahraman ırkıma bir gül! Ne bu şiddet, bu celâl? Sana olmaz dökülen kanlarımız sonra helâl. Hakkıdır Hakk a tapan milletimin istiklâl. Mehmet Âkif ERSOY 3-C
Türküm, doğruyum, çalışkanım. İlkem küçüklerimi korumak, büyüklerimi saymak; yurdumu, milletimi özümden çok sevmektir. Ülküm yükselmek, ileri gitmektir. Ey Büyük Atatürk! Açtığın yolda, gösterdiğin hedefe durmadan yürüyeceğime ant içerim. Varlığım Türk varlığına armağan olsun. Ne mutlu Türküm diyene! Andımız 3-Ç
Mustafa Kemal ATATÜRK 3-D
DERS KİTABI İÇİNDEKİLER 3. ÜNİTE: İşlemlerden Ölçmeye 116 1. Bölüm: Paylaşmanın Güzelliği 118 a. Kuşların Kanatları... 119 Yardım Kampanyası Düzenliyoruz... 119 Başka Yolu Var mı?... 120 Dur! Düşün! İlerle!... 121 Eşit Paylaştırma Yapalım... 122 Dur! Düşün! İlerle... 123 Öğrenmeden Geçmeyelim... 124 b. Pasta Süsleyelim... 126 Parti Hazırlığı... 126 Doğum Günü Kurabiyeleri... 127 3 ile Çarpıyorum... 128 Sıra 4 ile Çarpmaya Geldi... 129 Dur! Düşün! İlerle!... 129 Sıra 5 ile Çarpmaya Geldi... 130 Dur! Düşün! İlerle!... 130 Şekerleri Paylaşalım... 131 Art Arda Çıkarıyorum... 132 Öğrenmeden Geçmeyelim... 133 Bölüm Sonu Değerlendirmesi... 134 3-E 2. Bölüm: Çözmenin Sevinci 137 a. Az mı, Çok mu? Var mı, Yok mu?... 138 Acaba Eşit mi?... 138 Haydi, Kuyu Başına... 139 Dur! Düşün! İlerle!... 141 Öğrenmeden Geçmeyelim... 142
b. Kalem Sayılarını Bulalım... 143 Düşünmeyi Öğrenelim... 143 Zihinden Toplayalım... 144 Zihinden Çıkaralım... 145 Zihinden Çarpalım... 145 Yerimiz Değişebilir, Sonucumuz Değişmez... 146 Dur! Düşün! İlerle!... 146 Kâğıt Paralarımız... 147 Madenî Paralarımız... 148 Dur! Düşün! İlerle!... 148 Öğrenmeden Geçmeyelim... 149 Bölüm Sonu Değerlendirmesi... 150 3. Bölüm: Ölçüler Ülkesi 152 a. Pasta Yiyelim... 153 Yarım ve Çeyreği Öğrenelim... 154 Simetrisini Bulalım... 155 Meyve Toplayalım... 159 Ormanı Koruyalım... 161 Öğrenmeden Geçmeyelim... 162 b. Yardımlaşmak Güzeldir... 164 Karışımız ile Cetvel Yapalım... 164 Adım Adım Problem Çözelim... 165 Cetvel Kullanarak Sayı Doğrusu Oluşturalım... 166 Dur! Düşün! İlerle!... 166 Öğrenmeden Geçmeyelim... 167 Bölüm Sonu Değerlendirmesi... 168 Ünite Sonu Değerlendirmesi... 171 3-F
ÖĞRENCİ ÇALIŞMA KİTABI İÇİNDEKİLER 3. ÜNİTE: İşlemlerden Ölçmeye 73 Yardım Kampanyası Düzenliyoruz... 74 Parti Hazırlığı...80 Acaba Eşit mi?... 88 Düşünmeyi Öğrenelim... 93 Yarım ve Çeyreği Öğrenelim... 102 Meyve Toplayalım... 108 Karışımız ile Cetvel Yapalım... 117 Ünite Sonu Değerlendirmesi... 120 Kendimi Değerlendiriyorum... 127 Akran Değerlendirmesi... 128 Sözlük... Ek - 1 Kaynakça... Ek - 2 3-G
Ğ
3. Ünite Laleler 3 + 3 + 3 + 3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 24 8 x 3 = 24 116
İşlemlerden Ölçmeye Proje: Çiçekçi Olalım Bir çiçekçi olduğunuzu düşününüz. Çiçekler bulunuz. Çiçekleriniz ile demetler oluşturunuz. Her demette eşit sayıda (ikişer, üçer, dörder, beşer) çiçek olmasına dikkat ediniz. Yaptığınız demetlerdeki toplam çiçek sayısını çarpma işlemi ile gösteriniz. Projenizi arkadaşlarınıza sununuz. Projenin Amacı: Bir çokluğu eşit paylaştırmak ve çarpmayı modellerle açıklayabilmek. 117
1. Bölüm: Paylaşmanın Güzelliği Neler Öğreneceğiz? İki sayıyı çarpmanın ne an lama geldiğini modellerle açıklamayı, Toplama işlemlerini çarpma işlemine dönüştürmeyi, En çok 20 nesneyi; birer li, ikişerli, üçerli, dörderli ve beşerli gruplandırarak grup sayısını belirlemeyi öğrene ceğiz. 10 a kadar olan doğal sa yıları 2, 3, 4 ve 5 sayıla rıyla çarpmayı, En çok 20 nesneyi kalan sız olarak 2, 3, 4 ve 5 gruba eşit olarak paylaş tırarak her gruptaki nesne sayısını belirtmeyi, Ardışık çıkarma işlemini bölme işlemine dönüştüre rek bölme işlemi yapmayı öğreneceğiz. Kavram ve Terimler 118 119 bölen bölme çarpım çarpma kalan paylaştırma çarpan kalan bölüm eksilen bölünen
KUŞLARIN KANATLARI Yandaki resmi inceleyiniz. Resimdeki kuşların kanatlarını sayınız. Kuşların kanatlarının sayısını toplama işlemi yaparak bulunuz. Kuşların kanatlarının sayısını çarpma işlemi yaparak bulunuz. YARDIM KAMPANYASI DÜZENLİYORUZ Bir okula kitap yardımı yapılacaktır. Bu kampanyada kitap toplamakla görevli olduğunuzu düşünelim. kalem paket kâğıdı bant ip hikâye kitapları Gruplara ayrılalım. Getirilen kitapları dörderli paketler yapalım. Paketleri kolilere yerleştirelim. 1. grup kaç kitap paketlemiştir? 1 ve 2. grup kaç kitap paketlemiştir? Toplanan kitap sayısını en kısa yoldan nasıl bulursunuz? 16 kitabınız olsaydı kaç paket yapmanız gerekirdi? 3 kitapla bir paket oluşturursak 18 kitap kaç paket oluştururdu? 119
BAŞKA YOLU VAR MI? Cevizlerimi sepete koyup sayısını öğrenmeliyim. Cevizleri ikişerli gruplara ayırarak sayısını daha kolay bulabilirsin. İkişer ritmik sayma ile cevizlerin sayısını bulalım. 2, 4, 6, 8, 10, 12 ceviz var. Cevizlerin sayısını toplama işlemi ile bulalım. 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 12 ceviz var. Daha kısa olan çarpma işlemini inceleyelim. 6 tane 2, 6 defa 2, 6 kere 2, 6 çarpı 2, 12 dir. 6 x 2 = 12 ceviz var. çarpım çarpan çarpan Çarpma işlemini yaparken grup sayısı ile nesne sayısını çarparız. Çarpma işlemi nesnelerin miktarını kısa yoldan hesaplamamızı sağlar. 120
İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Cansu topladığı çiçeklerle beşerli demetler yapmış. 4 tane çiçek demeti olmuş. Onun kaç çiçek topladığını bulalım. Grup sayısı: 4 tür. Çiçek sayısı: 5 tir. Toplama işlemi ile : 5 + 5 + 5 + 5 = 20 çiçek Çarpma işlemi ile : 4 x 5 = 20 çiçek 5 x 4 Dikkat 20 çiçek ettim de Cansu yeni bir işlem öğrendi. Bu işlemde de doğal sayıları kullandı. 1. 4 + 4 + 4 + 4 = 16 işlemini çarpma işlemi şeklinde ifade ediniz. Dur! Düşün! İlerle! 2. 6x3 = 18 işlemini toplama işlemi şeklinde gösteriniz. 3. Çarpma işlemlerini yapınız. 2 x 4... 5 x 8... 5 x 2... 2 x 9... 3 x 7... 4 x 7... 1 x 9... 121
EŞİT PAYLAŞTIRMA YAPALIM Ormancı 8 kuru ağaç dalı kesmiş. Odunları rahat taşımak için dörder dörder ayırmış. Oduncunun, odunlarla kaç grup yaptığını bulalım. 4 + 4 = 8 olduğundan ormancı odunları iki grup yapmıştır. İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Cansu 15 tane şekerini arkadaşlarına üçer üçer dağıtmış. Cansu nun, kaç arkadaşına şeker dağıttığını inceleyelim. Şekerleri üçerli gruplara ayırdığımızda 5 grup oluşmaktadır. Cansu 5 arkadaşına şeker dağıtmıştır. 122
Dur! Düşün! İlerle! 1. Aşağıdaki şekerleri sayınız. Sonra ikişerli gruplara ayırınız. Buna göre boşlukları doldurunuz. a. Bütün şekerler... tanedir. b. Şekerlerin grup sayısı... 2. Ataşları beşerli olarak kutulara yerleştirirsek kaç kutu kullanırız? Ataşları gruplandırarak kutu sayısını bulunuz. 3. Yumurtaları dörderli olarak kutulara yerleştirmek istiyoruz. Bunun için kaç kutu kullanırız? Yumurtaları gruplandırarak kutu sayısını bulunuz. 123
ÖĞRENMEDEN GEÇMEYELİM 1 Balonların sayısını önce toplama işlemi ile bulunuz. Sonra çarpma işlemi ile gösteriniz. 2 Esra, bahçedeki armutları üçer üçer sayıyor. Bahçedeki armut sayısı kaçtır? Bahçedeki armut sayısını iki farklı yöntemle bulunuz. 1. yol: 2. yol: 124 Ç.K. 74-75 - 76
ÖĞRENMEDEN GEÇMEYELİM 3 10 arkadaş ikişerli gruplara ayrılarak oyun oynamak istiyor. Kaç grup olurlar? Şekil çizerek gösteriniz. 4 Resimdeki çocuklar dörderli kaç grup oluşturur?.............................................. Grup sayısını bir tane arttırmak için kaç kişiye ihtiyaç vardır?.............................................. Ç.K. 77-78 - 79 125
PASTA SÜSLEYELİM Yukarıdaki yaş pastalarda kaç tane çilek olduğunu çarpma işlemi yaparak hesaplayınız. Aşağıda verilen kirazları bu pastalara eşit olarak paylaştırırsak her birinin üzerinde kaç tane kiraz olur? PARTİ HAZIRLIĞI Bir parti hazırlığı yaptığınızı düşününüz. Parti salonunda 5 tane masa vardır. kalem dosya kâğıdı zarf çiçekler 126
Her masada 4 tane sandalye olduğuna göre, toplam sandalye sayısını bulunuz. Partiye katılan 7 kişi ikişer dilim pasta yediğine göre bu 7 kişi toplam kaç dilim pasta yemiştir? Partiye katılan 8 kişi üçer bardak limonata içtiğine göre bu 8 kişi toplam kaç bardak limonata içmiştir? Partiye katılan 5 kişi dörder tane kuru pasta yediğine göre bu 5 kişi toplam kaç kuru pasta yemiştir? 20 tane çiçeği her masada eşit sayıda çiçek olacak şekilde vazolara koyup masalara dağıtmanız gerekiyor. Her masada kaç çiçek olacağını bulunuz. 30 tane mum masalara eşit sayıda dağıtılacaktır. Her masaya kaç mum düşeceğini önce çıkarma işlemi yaparak sonra da bölme işlemi yaparak bulunuz. DOĞUM GÜNÜ KURABİYELERİ Cansu, arkadaşının doğum günü için kurabiye yaptı. Kurabiyeleri ikişer ikişer tabaklara yerleştirdi. Cansu, tabaklara toplam kaç kurabiye koymuştur? Bunu en kısa yoldan nasıl bulabilirsiniz? Çarpma işlemi yaparak kurabiye sayısını kolayca bulabiliriz. Tabak sayısı ile bir tabaktaki kurabiye sayısını çarpalım. 10 x 2 = 20 kurabiye vardır. 127
3 İLE ÇARPIYORUM Şimdi sıra 3 lerde. 3 ile çarpma işlemi yapıyoruz. 10 x 3 = 30 Tablolardaki yeşille boyalı kısımlardan yararlanarak ritmik sayma yapalım. x 1 2 3 4 5 1 1 2 3 4 5 2 2 4 6 8 10 3 3 6 9 12 15 4 4 8 12 16 20 5 5 10 15 20 25 6 6 12 18 24 30 7 7 14 21 28 35 8 8 16 24 32 40 9 9 18 27 36 45 10 10 20 30 40 50 3-6 - 9-12 - 15-18 - 21-24 - 27-30 1 x 3 = 3 2 x 3 = 6 3 x 3 = 9 4 x 3 = 12 5 x 3 = 15 6 x 3 = 18 7 x 3 = 21 8 x 3 = 24 9 x 3 = 27 10 x 3= 30 Dur! Düşün! İlerle! 1. Resimleri ifade ettikleri çarpma işlemi ile eşleştiriniz. 5 x 3 4 x 3 3 x 3 128
SIRA 4 İLE ÇARPMAYA GELDİ 4 ile de çarpma işlemi yapabiliriz. 10 x 4 = 40 Tablolardaki maviyle boyalı kısımlardan yararlanarak ritmik sayma yapalım. x 1 2 3 4 5 1 1 2 3 4 5 2 2 4 6 8 10 3 3 6 9 12 15 4 4 8 12 16 20 5 5 10 15 20 25 6 6 12 18 24 30 7 7 14 21 28 35 8 8 16 24 32 40 9 9 18 27 36 45 10 10 20 30 40 50 4-8 - 12-16 - 20-24 - 28-32 - 36-40 10 x 4 = 40 Dur! Düşün! İlerle! 1. Resimleri ifade ettikleri çarpma işlemi ile eşleştiriniz. 7 x 4 5 x 4 3 x 4 129
SIRA 5 İLE ÇARPMAYA GELDİ 5 ile çarpma işlemi yapalım. 10 x 5 = 50 Tablolardaki mavi boyalı kısımlardan yararlanarak ritmik sayma yapalım. x 1 2 3 4 5 1 1 2 3 4 5 2 2 4 6 8 10 3 3 6 9 12 15 4 4 8 12 16 20 5 5 10 15 20 25 6 6 12 18 24 30 7 7 14 21 28 35 8 8 16 24 32 40 9 9 18 27 36 45 10 10 20 30 40 50 5-10 - 15-20 - 25-30 - 35-40 - 45-50 1 x 5 = 5 2 x 5 = 10 3 x 5 = 15 4 x 5 = 20 5 x 5 = 25 6 x 5 = 30 7 x 5 = 35 8 x 5 = 40 9 x 5 = 45 10 x 5 = 50 Dur! Düşün! İlerle! 1. Resimleri ifade ettikleri çarpma işlemi ile eşleştiriniz. 9 x 5 1 x 5 4 x 5 130 Ç.K. 80-81 - 82
ŞEKERLERİ PAYLAŞALIM Cansu, aldığı 20 tane akide şekerini arkadaşları Selin, Can ve Selim ile eşit olarak paylaşmak istiyor. Selim Selin Can Cansu şekerleri nasıl paylaştırmalıdır? Acaba bana ve arkadaşlarıma kaç tane akide şekeri düşer? Eşit paylaştırma yapmak için bölme işlemi yapmalısın. Çıkarma işlemi ile bunu yapabilirim. Arkadaşlarına düşen şeker sayısı bölme işleminin sonucunu verir. 20-5 = 15 15-5 = 10 10-5 = 5 bölünen kalan 20 20 0 4 5 bölen bölüm 5-5 = 0 Her birine 5 tane şeker düşmüştür. Ç.K. 83-84 131
ART ARDA ÇIKARIYORUM Kolay taşıyabilmek için odunları sepetlere eşit sayıda paylaştıracağım. Odun sayısı Sepete konan odun sayısı 15-5 = 10 10-5 = 5 5-5 = 0 Kalan odun sayısı Bölme işlemi, çıkarma işleminin kısa yoludur. İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Çalışma odasını düzelten Mehmet, 20 kitabını 5 rafa eşit sayıda olacak şekilde diziyor. Mehmet in her rafa kaç kitap dizdiğini bulalım. Kitap sayısını raf sayısına bölersek bölüm bir rafta kaç kitap olacağını verir. 20 5 Mehmet raflara dörder - 20 4 kitap dizmiştir. 00 132 Ç.K. 85-86
1 Aşağıdaki çarpma işlemlerini yapınız. ÖĞRENMEDEN GEÇMEYELİM 5 x 4... 3 x 3... 4 x 2... 2 6... 3 x 7... 4 x 8... 2 Verilen çarpma işlemlerini yapınız. x2 x3 3 4 7 9 2 6 6............... 2 7 1 8 6 9.................. 3 Verilen bölme işlemlerini yapınız. 24 3 16 2 25 5 14 2 4 Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini bölme işlemi ile gösteriniz. 15 5 15-5 = 10 10-5 = 5 5-5 = 0 12-4 = 8 8-4 = 4 4-4 = 0 Ç.K. 87 12 4 133
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 1 Yukarıda kaç tane çocuk resmi görüyorsunuz?... Her çocuğun kaçar tane gülen yüzü vardır?... Toplam gülen yüz sayısı kaçtır?... Yukarıdaki soruların cevabını çarpma işlemi yaparak bulunuz. Yukarıdaki soruların cevabını toplama işlemi yaparak bulunuz. 2 Aşağıdaki toplama işlemlerini çarpma işlemlerine dönüştürünüz. 2 + 2 + 2+ 2 = 8... x... = 8 5 + 5 + 5 + 5 = 20... x... = 20 134
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 3 Küplerin üzerindeki noktaların sayısını çarpma işlemi yaparak bulunuz.... x... =...... x... =...... x... =... 4 Apartman görevlisi 20 şişe sütü dairelere eşit dağıtacaktır. Apartmanda 5 daire vardır. Her daireye kaç şişe süt düşer? Kaç şişe süt var?... Kaç daire var?... Her daireye kaç şişe süt düşer?... Dağıtımı şekil çizerek anlatınız. 135
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 5 Hayvanat bahçesindeki görevli, 20 kuşu 5 kafese eşit sayıda dağıttı. Kaç kuş var? Kaç kafes var? Her kafeste kaç kuş olur? Yukarıdaki soruyu bölme ve ardışık çıkarma işlemi yaparak yanıtlayınız. 6 12 kurabiyeyi 4 çocuğa eşit olarak paylaştıracağız. Her çocuğa kaç kurabiye düşer? Problem aşağıdaki şekilde çözülmüştür. Sayılardan çıkan okların ucuna neyi belirttiklerini yazınız........ 12 4.............. - 12 00 3....... 136
2. Bölüm: Çözmenin Sevinci Neler Öğreneceğiz? Çarpma işleminde $1# ve $0# ın etkisini açıklamayı, Standart olmayan sıvı ölçme birimlerini kullanarak sıvıların miktarını ölçmeyi öğreneceğiz. Toplamları 50 yi geçmeyen iki doğal sayıyı zihinden toplamayı, Toplamları 100 ü geçmeyen, 10 ve 10 un katı olan doğal sayıların toplamını ve farkını zihinden bulmayı, Çarpımı 100 ü geçmeyen, bir çarpanı 10 olan çarpma işlemlerini zihinden yapmayı, Çarpma işleminde çarpanların yerleri değiştirildiğinde de çarpımın değişmeyeceğini göstermeyi, Paralarımızı öğreneceğiz. Kavram ve Terimler çarpan zihinden çarpım kuruş Türk lirası etkisiz eleman sıvı litre değişme özelliği 137
AZ MI, ÇOK MU? VAR MI, YOK MU? Masadaki sürahilerin hangisinde daha çok meyve suyu olduğunu arkadaşlarınızla tartışınız. 1. grup 2. grup Her bir grupta kaç tane kurabiye olduğunu çarpma işlemi yaparak bulunuz. ACABA EŞİT Mİ? Cansu arkadaşları Selin, Selim, Başak ve Ali yi evlerine davet etmiştir. Arkadaşlarına sürahideki meyve suyunu eşit miktarda ikram etmek istiyor. sürahi su farklı boy ve genişlikte bardaklar Bu iş için masadaki bardaklar yeterli midir? Arkadaşlarınızla tartışınız. Cansu, en küçük bardağı kullanarak arkadaşlarına eşit miktarda meyve suyu ikram edebilir mi? Açıklayınız. Cansu bardakları meyve suyu seviyeleri eşit olacak şekilde doldurursa arkadaşlarına eşit miktarda meyve suyu ikram etmiş olur mu? Arkadaşlarınızla tartışınız. Farklı şekildeki kapların içinde seviyeleri eşit olan sıvıların miktarları eşit midir? Açıklayınız. 138
HAYDİ, KUYU BAŞINA! Cansu, yazın susuz kalan sokak hayvanları için bahçenin çeşitli yerlerindeki kaplara su bırakmaktadır. Her birine birer kap su doldurduğu hâlde su seviyelerinin farklı olması dikkatini çekti. 1 2 3 4 5 Resmi inceleyiniz. 1 ve 2. kaba boşaltılan su miktarı eşittir. Kaplardaki su seviyeleri neden aynı görülmemektedir? Hangi kap daha çok su alır? 4 ve 5. kaplardaki su miktarları eşittir. Hangi kaptaki su seviyesi daha yüksektir. Farklı şekildeki kaplara eşit miktarda sıvı koyulduğunda kaplardaki sıvıların seviyesi dikkate alınmaz. 139
İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Cansu, dere kenarına geldiğinde arkadaşı Eren onu bekliyordu. İkisi balık tutmaya başladılar. 7 kapta da 0 balık var. 7 x 0 = 0 0 + 0 + 0 + 0 + 0 + 0 + 0 = 0 Tuttukları balıkları birer birer kaplara koydular. 1 + 1 + 1 = 3 3 x 1 = 3 3 x 1 = 3 4 kapta da birer balık var. 3 kapta da birer balık var. 1 + 1 + 1 + 1 = 4 4 x 1 = 4 Avlanmaya başlamadan önce 7 kapta toplam kaç balık vardı? Avlandıktan sonra 7 kapta toplam kaç balık oldu? 140 Doğal sayıların 0 ile çarpımı 0 dır. Sayma sayılarını 1 ile çarpınca yine sayının kendisini buluruz.
Dur! Düşün! İlerle! 1. 2. Yukarıdaki sürahilerde üçer fincan su var. Hangi sürahide daha az su varmış gibi görünüyor? Neden?............................................................................................ Yapraklarda toplam kaç uğur böceği vardır? Çarpma işlemi yaparak bulunuz. 3. Aşağıdaki yapraklara 5 x 3 işlemini ifade edecek şekilde tırtıl resmi çiziniz. Ç.K. 88-89 141
ÖĞRENMEDEN GEÇMEYELİM 1 Aşağıdaki işlemlerde yerine gelecek sayıları yazınız. 6 x = 6 x 6 = 0 5 x = 5 5 x = 0 2 Aşağıdakilerden hangisi daha az sirke alır? İşaretleyiniz. 3 Hangi su tankeri daha fazla su alır? İşaretleyiniz. 4 Aşağıdaki resme bakarak Ayşe ve Tuğba nın aldıkları şapka sayılarını çarpma işlemi ile gösteriniz. Ayşe Tuğba 142 Ç.K. 90-91 - 92
KALEM SAYILARINI BULALIM Aşağıdaki işlemlerden hangileri yukarıdaki kutularda bulunan toplam kalem sayısını verir? Arkadaşlarınızla belirleyiniz. 1. İşlem 2. İşlem 3. İşlem 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 6 x 10 10 x 6 Aşağıdaki iki kutuda toplam kaç kalem vardır? Toplama ve çarpma işlemi yaparak bulunuz. DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM kareli kâğıt boyalı kalem Soldaki kareli kâğıtta her satırda üç tane kareyi kırmızıya boyayınız. Kırmızıya boyanmış kare sayısını bulunuz. Sağdaki kareli kâğıtta alttan 1, 2 ve 3. satırın tamamını sarıya boyayınız. Sarıya boyanmış kare sayısını bulunuz. Kırmızıya boyanmış kare sayısı ile sarıya boyanmış kare sayısını karşılaştırınız. 143
Yandaki kareli kağıtta bir satırda kaç tane kare olduğunu bulunuz. Satır sayısını bulunuz. Yandaki kareli kağıtta küçük karelerin sayısını sayarak bulunuz. Bir satırdaki kare sayısı ile satır sayısının çarpımını bulduğunuz tüm karelerin sayısı ile karşılaştırınız. ZİHİNDEN TOPLAYALIM Ben 10 un katı olan sayılarla zihinden işlem yapabiliyorum. Bana diğer sayılarla da zihinden toplama yapmayı öğretir misiniz? Tabi ki. 10 un katı olan sayıları zihinden toplarken 0 (sıfır)ları görmeyiz. Sadece onlukları toplar, sağına 0 ekleriz. + 40 30 70 21 e 17 yi eklerken şunları yapıyorum: 21 + 17 =? 20 + 10 = 30 1 + 7 = 8 30 + 8 = 38 Önce onlukları topluyorum. Sonra birlikleri topluyorum. Sonra da bulduğum iki sayıyı topluyorum. 144 Ç.K. 93
Benim yöntemim daha farklı. Ben şunları yapıyorum: 21 + 17 =? 21 + 10 = 31 31 + 7 = 38 Bir sayıya diğer sayının onluğunu ekliyorum. Kalan birliği de bu sayıya ekleyerek sonuca ulaşıyorum. ZİHİNDEN ÇIKARALIM Ben, 10 un katı olan sayılarla zihinden çıkarma yapabiliyorum. Önce onlukların farkını buluyorum. Sonra sağına bir 0 (sıfır) koyuyorum. - 80 50 30 10 ile 7 yi zihinden çarparken şunları yapıyorum: 7 x 10 =? 1 x 7 = 7 70 7 x 10 =? 10-20 - 30-40 - 50-60- 70 ZİHİNDEN ÇARPALIM Önce 0 (sıfır) yokmuş gibi düşünüyorum. Onlar basamağındaki sayıyı çarpıyorum. Sonra sağına onluğun 0 (sıfır)ını ekliyorum. Bende onar onar ritmik sayıyorum. 7. saymada sonucu buluyorum. Ç.K. 94-95 - 96-97 145
YERİMİZ DEĞİŞEBİLİR, SONUCUMUZ DEĞİŞMEZ Legolarımı istediğim gibi diziyorum. Yine de sayıları değişmiyor. Cansu nun legolarının sayısını bulalım. 3 x 4 = 12 4 x 3 = 12 Çarpma işleminde, çarpanların yeri değişse de çarpım değişmez. İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Yandaki birim küplerin sayısını çarpma işlemiyle bulalım. 6 tane 4 lü blok olduğundan 6 x 4 = 24 tane birim küp vardır. Küplerin sayısı 4 x 6 işlemiyle de bulunabilir. Dur! Düşün! İlerle! 1. Resimlerdeki nesnelerin sayısını iki farklı çarpma işlemi ile gösteriniz. 2. Verilmeyen çarpanları bulup işlemlerin sonuçlarını yazınız. 8...... 146........................................... 2 x 4 = 4x x 5 = 5 x 3 1 x = 5 x 1 2
KÂĞIT PARALARIMIZ Elindekiler nedir Cansu? Kâğıt ve madenî paralarımız. 147
MADENI PARALARIMIZ Dur! Düşün! İlerle! 1. Aşağıdaki fiyat listelerini inceleyerek ürünlerin yanındaki etiketlere fiyatlarını yazınız. kalem 3 kalem kutusu 10 silgi 50 kr. kalemtıraş 25 kr. 2. Yukarıdaki fiyatlara göre bir silgi, 3 kalem kutusu alan bir kişi toplam kaç lira kaç kuruş öder? 148 Ç.K. 98-99 - 100
ÖĞRENMEDEN GEÇMEYELİM 1 İşlemleri zihinden yaparak sonuçlarını yazınız. 36 + 13 =... 20 + 70 =... 80-30 =... 80-40 =... 50-30 =... 6 x 10 =... 21 + 28 =... 9 x 10 =... 2 Verilen sayılarla çarpma işlemleri yaparak çatılardaki sonuçlara ulaşınız. 3 6 x 2 2 x 3 3 2... 12 x...... 8 x...... 10 x...... x...... x...... x... 4 3 2 4 2 5 3 Fiyat listesine göre paraların yanına ürün adlarını yazınız....... Güzel Bakkal makarna 5 TL...... süt 1 TL...... yağ deterjan 10 TL 20 TL...... şeker 50 Kr...... sakız 25 Kr...... Ç.K. 101 149
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 1 Sürahideki meyve suyu ile 5 bardak dolduruluyor. Sürahide de 2 bardak meyve suyu kalıyor. Başlangıçta sürahide kaç bardak meyve suyu vardı? 2 Salıncaklarda toplam kaç çocuk var? Toplama ve çarpma işlemi yaparak gösteriniz. 3 $80-50# işlemini zihinden yapınız. Hangi yöntemi kullandığınızı noktalı yere yazınız.................................................................................................................................. 150
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 4 $16 + 24# işlemini zihinden yapınız. İşlemi nasıl yaptığınızı aşağıda boş bırakılan yere yazınız.................................................................................................................................. 5 $70-20# işlemini zihinden yapınız. İşlemi nasıl yaptığınızı yazarak açıklayınız.................................................................................................................................. 6 Yelda nın kumbarasından 5 tane 10 TL çıkmıştır? Yelda nın kumbarasından çıkan para kaç liradır? Çözümü zihinden iki farklı yolla yapınız. Kullandığınız yöntemleri açıklayınız. 1. Yöntem:........................................ 2. Yöntem:...................................... 151
3. Bölüm: Ölçüler Ülkesi Neler Öğreneceğiz? Bütün, yarım ve çeyrek ilişkisini açıklamayı, Uygun olan şekilleri iki eş parçaya ayırmayı, Simetriyi modelleri ile açıklamayı öğreneceğiz. Metre ve santimetre birimleriyle ilgili problemleri çözüp kurmayı, Standart olan ve olmayan uzunluk ölçme birimleriyle sayı doğrusu modelleri oluşturmayı öğreneceğiz. Çarpma işlemi ile çözülebilecek problemler çözüp kurmayı, Kilogramın kullanıldığı yerleri belirleyip kilogramla ilgili problemleri çözüp kurmayı, Veri toplayıp nesne grafiğini oluşturmayı, Veriyi tablo şeklinde düzenlemeyi öğreneceğiz. Kavram ve Terimler bütün veri kilogram tablo grafik çeyrek yarım simetri simetri doğrusu 153 152
PASTA YİYELİM 1 2 3 Ben bu pastanın hepsini yerim. Bu pasta benim için simetrik olarak ikiye bölünmüş. Ben yarısını yerim. Benimki de simetrik olarak dörde bölünmüş ama, ben çeyreğini yiyemem. 153
YARIM VE ÇEYREĞİ ÖĞRENELİM A4 kâğıt boya kalemleri 1. şekil 2. şekil 3. şekil A4 kâğıdını tam ortadan ikiye katlayalım. Üste gelen kısmı mavi renge boyayalım. Boyadığınız kâğıdın tamamını tam ortadan bir kez daha katlayalım (Boyalı kısım içe gelecek.). Üstteki parçayı kırmızı renge boyayalım. Katlanmış kısımlardan kâğıdımızı açalım. 154 Maviye boyadığınız parça bütünün ne kadarıdır? Kırmızı boyalı parça, mavi boyalı parçanın ne kadarıdır? Kaç tane kırmızı parça ile kâğıdın tamamı kırmızı ile kaplanır? Üçgen biçiminde olan bir kâğıtla aynı işlemleri yapmayı deneyiniz. Elde ettiğiniz boyalı kâğıdı inceleyerek parçaların büyüklüklerini karşılaştırınız.
İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Bakkal amca bir kalıp peyniri dört parçaya ayırdı. Bunu yaparken peyniri eş parçalara bölmeye özen gösterdi. Nasıl böldüğünü inceleyelim. Peyniri önce 2 eş parçaya ayırdı. İki yarım elde etti. İki yarımı da eş parçalara ayırarak 4 çeyrek elde etti. Bütün Yarım yarım çeyrek Bütün, 2 yarımdan oluşur. Yarım, 2 çeyrekten oluşur. Bütün, 2 yarımdan veya 4 çeyrekten oluşur. Bütünü eş parçalara bölerek yarım ve çeyrek elde edebiliriz. SİMETRİSİNİ BULALIM İkiye bölünmüş olan hayvan resimlerini, tam bir resim elde etmek için doğru şekilde eşleştiriniz. Ç.K. 102-103 - 104-105 155
İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Şekilleri simetrik olacak biçimde iki eş parçaya ayıralım. Simetrik parçalardan bir tanesini boyayalım. Siz de aynı şekilleri defterinize çizerek farklı çizgilerle simetrik olacak şekilde iki eş parçaya ayırınız. Şekillerin eş parçalarını görebilmek için aynadan yararlanabilirsiniz. Aynayı şeklin tam ortasına yerleştirebilirsiniz. Böylece şeklin simetrik olup olmadığını da anlamış oluruz. Dur! Düşün! İlerle! 1. Şekillerin bütün, yarım ve çeyreğini boyayarak gösteriniz. Bütün Yarım Çeyrek 2. Boşlukları uygun sayılarla doldurunuz. 8 çeyrek... yarım... bütün eder. 10 yarım... çeyrek... bütün eder. 3. Aşağıdaki şekilleri, belirtilen çizgiden kesersek eş parçalara ayırmış olur muyuz? Eş parçalara ayrılanları işaretleyiniz. 156 Ç.K. 106-107
CANSU PAZARDA Cansu, babas yla birlikte al flverifl listesini haz rlay p yola koyuldu. Babacığım, kilogram başka nerelerde kullanılır? Bunu merak ediyorsan alışveriş yaparken etrafına dikkatlice bakmalısın. Alışveriş listesinde en çok alınacak ürün hangisidir? Bu üründen kaç kilogram alınacaktır? 1 kilogram elma 2 TL, 1 kilogram muz 4 TL, 1 kilogram portakal 3 TL ise Cansu ile babas listeye göre yapt klar al flverifl için kaç TL öder? 157
İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Can marketten kutusu 2 TL olan 5 kutu süt ile tanesi 4 TL olan çikolatalardan 3 tane aldı. Can markette kaç TL ödeme yapmalıdır? Birlikte bulalım. Kutusu 2 TL den 5 kutu süt 2 x 5 = 10 TL Tanesi 4 TL den 3 tane çikolata 4 x 3 = 12 TL 10 12 22 PROBLEM KURALIM VE ÇÖZELİM 22 TL ödeme yapmalıdır. Tablodaki bilgileri kullanarak bir problem kuralım ve kurduğumuz problemi çözelim. Ürün Elma Muz Çilek Fiyatı 2 TL 3 TL 4 TL Tabloda belirtilen fiyatlara göre 2 kilogram elma, 3 kilogram çilek, 1 kilogram muz alan bir kişi yaptığı alışveriş için kaç lira öder? Kilogramı 2 TL den 2 kilogram elma 2 x 2 = 4 TL Kilogramı 3 TL den 1 kilogram muz 3 x 1 = 3 TL Kilogramı 4 TL den 3 kilogram çilek 3 x 4 = 12 TL Toplam: 4 + 3 + 12 = 19 TL ödeme yapacaktır. Kilogram standart ölçme birimidir. 158
HAYDİ ALIŞVERİŞE ÇIKALIM Grafik: Alışveriş listesinin grafiği Elma Muz Mandalina Grafikteki her bir meyve resmi o meyveden 1 kilogram alınacağını göstermektedir. Nesne grafiğini inceleyerek kaç kilogram meyve alınacağını bulunuz. MEYVE TOPLAYALIM Cansu ve babası birlikte ormandan topladıkları meyveleri gösteren bir nesne grafiği hazırladılar. Bu grafiğe bir isim verdiler. Grafik: Toplanan meyve grafiği dosya kağıdı boya kalemleri Yaban mersini Böğürtlen Ahududu Grafikteki her bir meyve resmi o meyveden 1 kilogram toplandığını göstermektedir. Toplanan yaban mersinleri böğürtlenlerden kaç kilogram fazladır? Grafikte kaç tane daha ahududu resmi olsaydı toplanan ahududular toplanan yaban mersinlerine eşit olurdu? Cansu ile babası kaç kilogram meyve toplamıştır? 159
İNCELEYELİM, ÖĞRENELİM Ömer, arkadaşları arasında bir araştırma yaptı. Arkadaşlarına hangi sporu sevdiklerini sordu. Elde ettiği verilerle aşağıdaki grafiği oluşturdu. Grafikteki her bir top resmi o sporu bir kişinin sevdiğini göstermektedir. Ömer in araştırmasına kaç kişinin katıldığını bulalım. En çok hangi spor sevilmektedir? Grafik: Sevilen sporlar grafiği Basketbol Voleybol Futbol Ömer in arkadaşlarından 5 i futbol, 3 ü voleybol, 4 ü basketbol sporunu seviyor. Araştırmaya toplam 12 kişi katılmıştır. Ömer in oluşturduğu nesne grafiğine göre basketbol, voleybol ve futbol sporlarından en çok sevilen futboldur. Nesne grafiğine ve tablolara başlık yazılmalıdır. Tablolar ve grafikler hem yatay hem de dikey hazırlanabilir. 160
ORMANI KORUYALIM Cansu nun babası, Cansu ya 6 deste çam fidanı getirdi. Cansu 12 tanesini dikti. Geriye dikeceği kaç çam fidanı kalmıştır? Problemi Anlayalım Plan Yapalım Planı Uygulayalım Planı Uygulayalım Çözümü Kontrol Edelim Ç.K. 108-109 Cansu nun 6 deste çam fidanı var. 12 tanesini dikince geriye dikilecek kaç fidan kaldığı soruluyor. 6 deste çam fidanının kaç tane olduğunu bulmalıyız. Bunun için 6 ile 10 u çarparız. Dikilecek fidan sayısını bulmak için toplam çam fidanı sayısından 12 yi çıkarırız. Siz de problemi Toplam çam fidanı sayısı çözerken aynı yolu mu 6 x 10 = 60 tanedir. izlediniz? Geriye kalan çam fidanı sayısı 60-12 = 48 tanedir. Toplam çam fidanı sayısı 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 = 60 Geriye kalan çam fidanı sayısı 60-12 = 48 tanedir. 161
PROBLEM KURALIM 1 kilogram elma 3 TL 1 kilogram erik 2 TL 1 kilogram çilek 4 TL Yanda verilen bilgilere göre bir problem kuralım. Örnek problem: Ayşe Hanım manavdan 2 kilogram elma, 3 kilogram erik almıştır. Ayşe Hanım kaç liralık alışveriş yapmıştır. Sizde yukarıdaki bilgileri kullanarak bir problem yazınız. ÖĞRENMEDEN GEÇMEYELİM 1 Kilogram ile tartılarak satılan ürünleri işaretleyiniz. 2 Okul kantininizde satılan yiyecekleri araştırınız. Bu yiyeceklerin nesne grafiğini ve tablosunu defterinize çiziniz. Yaptığınız grafik ve tablo ile ilgili birer soru yazınız......................................................................................... 162 Ç.K. 110-111 - 112
ÖĞRENMEDEN GEÇMEYELİM 3 Bir lokantada meyve salatası yapılacak. Salata yapımında kullanılacak meyvelerin sayısı tabloda verilmiştir. Tabloya bir isim veriniz ve cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz............................... Meyveler Kullanılan Meyve Sayısı Elma 36 Kivi 10 Portakal 20 Muz 18 Meyve salatası için en çok............. kullanılmıştır. En az................ kullanılmıştır. Kivi, elmadan.......... kullanılmıştır. 4 Aşağıdaki işlemlerle çözülebilen bir problem kurup yazınız. Bu problemin çözümünü boş bırakılan yere yapınız. 3 x 5 = 15 kilogram 15-4 = 11 kilogram............................................................................................................................................................................................................................ Ç.K. 113-114 - 115-116 163
YARDIMLAŞMAK GÜZELDİR Ali Bey amca senin örmen gereken duvar 50 ayak. Ali Bey amca senin örmen gereken duvarın uzunluğu 22 adım. Ali Bey amca sen iyisi mi bir metre ile ölç, daha kolay olur. KARIŞIMIZ İLE CETVEL YAPALIM Fon kartonunu 10 santimetre eninde şeritler hâlinde kesiniz. Üç şeridi uç uca yapıştırınız. fon kartonu cetvel makas yapıştırıcı Sol baştan başlayarak karışınızla, şerit kartonu bölümlere ayırınız. Her bölümü çizgi ile belirtiniz. Karışın ilk başlangıç noktasını 0 (sıfır) olarak alınız. Birinci çizgiye 1, ikinci çizgiye 2 yazarak sıradan her çizgiyi numaralandırınız. Oluşturduğunuz cetvel ile sıranızın kaç karış uzunlukta olduğunu bulunuz. Oluşturduğunuz cetveldeki sayıların sıralanışıyla sayı doğrusundaki sayıların sıralanışı karşılaştırınız. 164
ADIM ADIM PROBLEM ÇÖZELİM 68 santimetre boyundayım. Her yıl 13 santimetre uzuyorum. İki yıl sonra boyumun uzunluğu ne kadar olur? Problemi Anlayalım Çam ağacı 68 santimetre boyundadır. Her yıl 13 santimetre uzamaktadır. İki yıl sonra boyunun kaç santimetre olacağı soruluyor. Plan Yapalım Çam ağacının iki yılda ne kadar uzayacağını bulalım. Bulduğumuz sonuca şimdiki boyunu ekleyelim. Elde ettiğimiz sonuç çam ağacının iki yıl sonraki uzunluğudur. Planı Uygulayalım 13 + 13 = 26 santimetre İki yılda boyundaki artış 68 + 26 = 94 santimetre İki yıl sonraki uzunluğu Çözümü Kontrol Edelim Yaptığımız işlemin doğruluğunu, problemi başka bir yoldan çözerek kontrol edelim. 68 + 13 = 81 santimetre Bir yıl sonraki boyu 81 + 13 = 94 santimetre İki yıl sonraki boyu 165
CETVEL KULLANARAK SAYI DOĞRUSU OLUŞTURALIM Defterimize bir doğru çizerek cetvelin başlangıç 0 (sıfır) noktasını, çizdiğimiz doğrunun başlangıcına yerleştirelim. 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 0 dan başlayarak birer santimetre aralıklarla doğrumuzu işaretleyelim. Koyduğumuz her işareti 0 (sıfır)dan başlayarak (0, 1, 2, 3, 4,... şeklinde) 11 e kadar numaralandıralım. Böylece sayı doğrusu oluşturmuş oluruz. Dur! Düşün! İlerle! 1. Problemleri çözümleri ile eşleştiriniz. Bir terzi 34 metrelik kumaşın 19 metresini kullandı. Geriye kaç metrelik kumaş kaldı? 34 + 19 = 53 metre Bir binanın 34 metresi inşa edildi. Bitmesine 19 metrelik bir bölüm kaldı. Buna göre binanın tamamı kaç metredir? 34-19 = 15 metre 166
PROBLEM KURALIM VE ÇÖZELİM 1. 70 ve 29 sayılarını kullanarak bir problem kuralım ve kurduğumuz problemi çözelim. 70 metrelik bir yolun 29 metresini yürüdüm. Geriye kaç metre yolum kaldı? 70-29 = 41 Geriye 41 metre yol kalmıştır. 2. Sınıf ile kantin arasındaki mesafe 37 metredir. Teneffüste kantine gidip geldim... probleminin soru cümlesini tamamlayarak problemi çözelim. Sınıf ile kantin arasındaki mesafe 37 metredir. Teneffüste kantine gidip geldim. Toplam kaç metre yol yürüdüm? 37 + 37 = 37 x 2 = 74 Toplam 74 metre yol yürüdüm. PROBLEM KURALIM 1. 42 metre, 27 metre verilerini kullanarak bir problem kurunuz ve çözümünü yapınız. Ç.K. 117-118 - 119 167
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 1 Aşağıdakilerden simetrik olarak iki eş parçaya ayrılabilenleri işaretleyiniz. 2 Varlıkların simetrilerini çiziniz. 3 Kâğıt şeritler kullanarak bir sayı doğrusu yapınız. Sayı doğrusunu yaparken cetvel modeli ile eşleştiriniz. Yaptığınız sayı doğrusu ile aşağıdaki uzunlukları ölçüp yazınız. İşaret parmağım....... santimetre Kalem kutum....... santimetre Kolum....... santimetre Ayağım....... santimetre 168
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 4 Aşağıdaki problemin soru cümlesini tamamlayıp çözümünü yapınız. Ali nin bir adımının uzunluğu 20 santimetredir. Annesinin bir adımının uzunluğu 30 santimetredir.......................................................................................................................................................... 5 1 kg 1 kg 1 kg 1 kg 1 kg Yiğit in 20 TL parası var. Para üstü kalmayacak şekilde alışveriş yapacak. Yukarıdaki ürünlerden kaçar kilogram alabilir? 169
BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRMESİ 6 Sınıfınızda en çok hangi sebzelerin sevildiğini araştırınız. Araştırma sonuçlarına göre tablo ve nesne grafiğini oluşturunuz. Hazırladığınız tablo ve nesne grafiğine birer isim veriniz................................ Sebzeler Öğrenci sayısı Kabak Patates Karnabahar Ispanak Tablo ile ilgili bir soru yazınız................................ Öğrenci sayısı 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 170.................... Sebze türleri
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 1 Tablodaki toplama işlemlerini yapınız. Çarpma işlemi şeklinde yanlarına yazınız. 3 + 3 + 3 + 3 = 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 5 + 5 = 4 + 4 + 4 = 2 Çarpma işlemlerini yaparak şifreyi bulunuz. 4 x 3... 3 x 8... 4 x 9... 2 x 5... 4 x 7... 2 x 9... 5 x 6... 3 x 7... 5 x 9... E B İ T K L R E R 10 12 24 30 36 28 18 21 45 3 Aşağıdaki işlemleri zihinden yapıp sonuçlarını yazınız. 5 x 10 =... 3 x 10 =... 4 x 10 =... 7 x 10 =... 40-10 =... 30-10 =... 80-10 =... 70-10 =... 30 + 10 =... 25 + 13 =... 18 + 15 =... 17 + 19 =... 171
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 4 Aşağıdaki işlemlerden bir tanesi doğru yapılmıştır. Bulup işaretleyiniz. Neden doğru olduğunu açıklayınız. 3 x 1 = 1 4 x 0 = 0 0 x 5 = 5.............................................. 5 Annem 10 kurabiyeyi beşer beşer tabaklara koydu. Kurabiyeler için kaç tabak kullanmıştır? Şekil çizerek gösteriniz. 6 Köpeklerin her birine eşit miktarda kemik verilecektir. Köpeklere kaçar kemik verileceğini ardışık çıkarma işlemiyle gösteriniz. Sonra da bölme işlemi ile bulunuz. Ardışık çıkarma Bölme 172
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 7 Serap kaplara eşit miktarda su koyduğunu söylüyor. Ancak suyun seviyesi farklı gözüküyor. Bunun sebebini açıklayınız. 8 Aşağıdaki meyve resimlerinden simetrik olanları işaretleyiniz. 9 Aşağıdaki ifadeyi problem oluşturacak şekilde tamamlayınız. Problemi çözünüz. Manav, 5 kilogramlık 7 kasa limon aldı. Önceden de 32 kilogram limonu vardı........................................................................ 10 Aşağıdaki nesneleri hangi ölçme birimi ile ölçeriz? Eşleştiriniz. litre metre kilogram 173
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 11 Aile bireylerinizin hangi mevsimde doğduğunu öğreniniz. Bu durumla ilgili nesne grafiği oluşturunuz. Bu grafiğe uygun bir isim veriniz. Hazırladığınız nesne grafiğine göre aşağıdaki soruları yanıtlayınız................................. Kişi sayısı 6 5 4 3 2 1 0 Mevsimler........................ a. Hangi mevsimde doğanlar daha çoktur?........... b. Hangi mevsimde doğanlar daha azdır?........... c. Aynı mevsimde doğan kişi sayısı kaçtır?........... 12 Arkadaşlarınızın oynadıkları oyunlarla ilgili bilgiler toplayınız. Topladığınız bilgileri aşağıdaki tabloda gösteriniz (Tablonuza isim yazmayı unutmayınız.).................................. Oyunlar Kişi sayısı 174
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 13 Tabloya göre aşağıdaki boş yerleri doldurunuz. Kitap Çeşitleri Grafiği Roman Hikâye Masal Şiir Ansiklopedi En az olan kitap çeşidi................. Eşit sayıda olan kitap çeşitleri....... ve.......... tane kitap daha olsaydı toplam kitap sayısı 20 olurdu. 14 3 tane dosya kâğıdını tam ortasıdan ikiye bölerseniz kaç tane yarım dosya kâğıdı elde edersiniz? A) 4 B) 6 C) 8 15 Yukarıda gördüğünüz paraların toplamı kaç TL eder? A)16 B) 17 C) 18 175
H
3. Ünite İşlemlerden Ölçmeye Laleler 3 + 3 + 3 + 3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 24 8 x 3 = 24 73
YARDIM KAMPANYASI DÜZENLİYORUZ 1 Sonuçları eşit olan toplama ve çarpma işlemlerini eşleştiriniz. 3 + 3 + 3 5 + 5 + 5 2 + 2 + 2 + 2 + 2+ 2 1 + 1 + 1 + 1 + 1 3 x 5 6 x 2 5 x 1 3 x 3 2 İlk kutudaki örneği inceleyip aşağıdaki toplama işlemlerini çarpma işlemi olarak yazınız. 4 + 4 + 4 = 12 3 x 4 = 12 3 + 3 + 3 + 3 + 3 + 3 = 18.... x.... = 18 5 + 5 + 5 = 15.... x.... = 15 2 + 2 + 2 + 2 + 2 + 2 = 12.... x.... = 12 1 + 1 + 1 + 1 + 1 + 1 = 6.... x.... = 6 3 + 3 + 3 + 3 = 12.... x.... = 12 5 + 5 + 5 + 5 = 20.... x.... = 20 2 + 2 + 2 + 2 = 8.... x.... = 8 74
YARDIM KAMPANYASI DÜZENLİYORUZ 3 Çarpma işlemlerini, örnekteki gibi cetvel üzerinde gösteriniz. 2 x 4 = 8 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 2 x 5 = 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 5 x 3 = 15 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 4 Çarpma işlemlerini, toplama işlemi şeklinde yazınız. 3 x 4 =.... +.... +.... 5 x 3 =.... +.... +.... +.... +.... 5 x 4 =.... +.... +.... +.... 3 x 3 =.... +.... +.... 75
YARDIM KAMPANYASI DÜZENLİYORUZ 5 Aşağıdaki ifadeleri tamamlayınız. 3 ün 2 katı 6 eder. 3 ün 4 katı... eder. 3 ün 5 katı... eder. 3 ün 6 katı... eder. 2 ün 3 katı... eder. 4 ün 3 katı... eder. 5 in 3 katı... eder. 5 in 4 katı... eder. 6 Aşağıda resimlerle ifade edilen işlemleri yapınız. 5 x 2 =... 5 x 3 =... 4 x 4 =... 4 x 2 =...... x... =...... x... =...... x... =... 76
7 Bir tavuğun 2 bacağı olduğuna göre 4 tavuğun kaç bacağı vardır? YARDIM KAMPANYASI DÜZENLİYORUZ 8 Meyveleri ikişerli gruplayınız. Resimlerin altına grup sayılarını yazınız.... grup muz... grup elma... grup armut 9 Hülya, pişirdiği kurabiyeleri tabaklara üçer üçer yerleştirip arkadaşlarına ikram edecektir. Kurabiyeleri koymak için kaç tabak kullanır? 77
YARDIM KAMPANYASI DÜZENLİYORUZ 10 Çilekleri Öykü ve Alp e eşit olarak paylaştırınız. Her biri kaçar çilek alır? Her biri... çilek alır. 11 Aşağıdaki paralar 4 cüzdana eşit olarak paylaştırılacaktır. Bir cüzdanda kaç TL olur? Her cüzdanda... TL olur. 78
YARDIM KAMPANYASI DÜZENLİYORUZ 12 Tabloda verilen nesneleri belirtilen sayıda gruplayınız. Kaç grup olduğunu yazınız. Nesneler Nesne sayısı Grup sayısı 5 3 3... 2... 4... 2... PROJE UYARISI Çiçek modelleri buldunuz mu? 79
PARTİ HAZIRLIĞI 1 Ritmik saymalardan yararlanarak örneklerdeki gibi çarpım tablosunu tamamlayınız. x 0 1 2 3 4 5 1 2 5 2 4 10 3 6 15 4 8 20 5 0 5 10 15 20 25 6 12 30 7 14 35 8 16 40 9 18 45 10 20 50 Tabloda okla gösterilen satırdaki sayıları sırasıyla yazınız........................................... Tabloda okla gösterilen sütundaki sayıları sırasıyla yazınız........................................... 80
PARTİ HAZIRLIĞI 2 Çarpma işlemlerinini yaparak boşlukları doldurunuz. 3 5 6 2 9 1 7 2 x 4 4 3 9 6 10 8 8 4 1 7 x 5 6 7 4 9 10 2 3 1 5 x 2 4 3 6 5 7 10 8 9 2 x 3 3 Çarpma işlemlerini yaparak tablolardaki boşlukları doldurunuz. x 3 0 4 6 2 6 4 16 5 3 x 1 5 10 9 3 15 2 4 5 45 x 2 8 7 3 4 5 40 3 2 6 81
82 PARTİ HAZIRLIĞI 4 Çarpma işlemlerini yapınız. 2 5 x 7 3 x 10 2 x 4 2 x 7 4 x 6 2 x 6 4 x 6 3 x 8 3 x 9 2 x 1 3 x 7 5 x 3 4 x 9 3 x 8 2 x 5 4 x 5 3 x 9 1 x 5 Aşağıda tabloda renkli karelerin sayısını belirtilen işlemler için boşlukları doldurunuz. 4 x 5 = 5 + 5 + 5 + 5 = x = 4 4 + + =
PARTİ HAZIRLIĞI 6 Civcivleri ikişerli gruplayarak boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. Civcivlerin sayısı... Grup sayısı... 7 Öğrencileri üçerli gruplayarak boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. Öğrenci sayısı... Grup sayısı... 8 Kalemleri dörderli gruplayarak boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. Kalem sayısı... Grup sayısı... 9 Misketleri beşerli gruplayarak boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. Misket sayısı... Grup sayısı... 83
PARTİ HAZIRLIĞI 10 Tezgâhtaki 24 balık, müşterilere eşit olarak satılacaktır. Her müşteriye kaç balık düşecektir? Poşetlere yazınız. 1. Poşet 2. Poşet 3. Poşet 11 Verilen şekerleri ikişerli, dörderli gruplayınız. Grup sayılarını yazınız. İkişerli... grup dörderli... grup 12 Boya kalemlerini 3 kutuya eşit olarak bölüştürünüz. Bir kutuya kaç boya kalemi düşer? Kalemleri kutuların içine çizerek gösteriniz. 84
PARTİ HAZIRLIĞI 13 Atatürk büstünü süslemek için öğretmenimiz 20 tane çiçek getirdi. Görevlendirdiği öğrencilere beşer çiçek verdi. Öğretmenimiz kaç öğrenci görevlendirdi? 14 Resimlere uygun birer problem kurunuz. Yazdığınız problemi bölme işlemi kullanarak çözünüz. Toplam çiçek sayısı:... Vazo sayısı:... Her vazoya düşen çiçek sayısı:... Toplam elma sayısı:... Çocuk sayısı:... Her çocuğa düşen elma sayısı:... 85
PARTİ HAZIRLIĞI 15 Resimdeki muzları maymunlara eşit şekilde paylaştırırsanız her bir maymuna kaç muz düşer? 16 8 silgiyi 2 çocuğa ardışık çıkarma yolu ile paylaştırınız. Boşlukları doldurunuz. 8 - = 6 1. paylaşım 6 - = 2. paylaşım - 2 = 3. paylaşım - = 0 4. paylaşım 86
PARTİ HAZIRLIĞI 17 Ardışık çıkarma işlemlerini, bölme işlemi yaparak gösteriniz. 12-3 = 9 9-3 = 6 6-3 = 3 = 3-3 = 0 12-4 = 8 8-4 = 4 4-4 = 0 = 18 Bölme işlemlerini ardışık çıkarma işlemleri ile yapınız. 15 15 00 5 3 15-5 = 10 1. paylaştırma 10-5 = 5 2. paylaştırma 5-5 = 0 3. paylaştırma 20 4 20-4 = 20 5 20-5 = PROJE UYARISI Çiçekleri eşit sayıda bağlayarak demetler oluşturdunuz mu? 87
ACABA EŞİT Mİ? 1 Tablodaki boşlukları doldurunuz. x 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 0 0 0 0 0 1 1 4 10 2 4 14 2 Çarpma işlemlerini yapınız. 8 x 1 = 1 x 4 = 2 x 1 = 6 x 1 = 1 x 7 = 0 x 1 = 5 x 1 = 1 x 9 = 1 x 9 = 3 Çarpma işlemlerini yapınız. Çarpımları inceleyerek çıkardığınız sonucu yazınız. 6 x 0 = 0 x 7 = 10 x 0 = 8 x 0 = 9 x 0 = 5 x 0 = Sonuç :.............................................................................................................................. 88
ACABA EŞİT Mİ? 4 Çarpma işlemlerini yaparak tabloyu doldurunuz. x 7 3 5 2 1 4 8 0 2 x 2 0 6 3 4 3 0 0 0 1 5 Çarpma işlemlerinde verilmeyen sayıları yazınız. 9 x 3 = 8 x = 0 5 x 5 = 1 x = 7 x 2 = 2 3 x = 15 5 x = 0 x 2 = 12 2 x = 14 6 7 nin hangi sayı ile çarpımı yine 7 olur? İşaretleyiniz. 1 0 7 89
ACABA EŞİT Mİ? 7 Aşağıdaki işlemlerin sonuçlarını bulunuz. 3 7 1 5 x 0 x 1 x 1 x 1............ 8? x 0 = 0 Yandaki işlemde,? yerine gelecek sayıyla ilgili hangi bilgi doğrudur? A) Mutlaka, bir düzineye eşit olan sayı gelmelidir. B)? yerine herhangi bir doğal sayı gelebilir. C) Mutlaka 10 dan küçük bir sayı gelmelidir. 9 Aşağıdaki su şişesiyle hangi kap daha önce dolar? İşaretleyiniz. 90
ACABA EŞİT Mİ? 10 Aşağıdakilerden hangisi daha çok su alır? İşaretleyiniz. 11 Aşağıda verilen 2. resimdeki sütleri dolduracağımız bardakları çiziniz. Çizeceğiniz bardak sayısını bulmak için uyguladığınız işlemleri yazınız. = ise = 1 2 12 Aşağıdaki besinlerden hangisi bardak ile ölçülebilir? İşaretleyiniz. 91
ACABA EŞİT Mİ? 13 Sürahideki su ile aşağıdaki kaplardan hangisini tam olarak dolduramayız? İşaretleyiniz. 14 25 bardak su alan bir pet şişede 18 bardak su kalmıştır. Şişeden kaç bardak su kullanılmıştır?.............................................................................................................................. 15 Aşağıdaki kapların aldığı sıvı miktarını ölçmek için bardak veya kaşıktan hangisinin uygun olacağını belirleyip kapların altındaki noktalı yere yazınız................. 92
1 Toplama işlemlerini zihinden yapınız. DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 10 70 60 40 50 + 10 + 20 + 30 + 40 + 20............... 20 60 30 20 40 + 40 20 + 20 10 + 50 10 + 40 30 + 40 10............... 2 Verilmeyen toplananları zihinden bularak yazınız. 20 10 10...... +... +... +... + 60 + 30 60 80 40 90 70 93
DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 3 Şekillerde aynı kenar üzerindeki sayıları zihinden toplayınız. Örnekteki gibi yazınız. 20 50 30 10 40 70 70 50 90 40 50 50 30 50 40 50 40 40 30 20 4 Toplama işlemlerini zihinden yapınız, toplamlarını yazınız. 10 20 30 40 + 20 + 30 + 40 + 50 +............ 50 30... 5 Çıkarma işlemlerini zihinden yapınız, sonuçlarını yazınız. 80-40 =... 70-30 =... 60-20 =... 30-10 =... 40-30 =... 60-40 =... 40-20 =... 50-40 =... 90-70 =... 80-50 =... 70-50 =... 50-10 =... 94
DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 6 Soruların cevaplarını zihinden işlem yaparak bulup yazınız. a. 80 ile 50 nin farkı kaç onluktur?........... b. 70 ile 60 ın farkı kaç onluktur?........... c. 40 ile 20 nin farkı kaç onluktur?........... ç. 70 in 50 eksiği kaçtır?........... d. 50 nin 30 eksiği kaçtır?........... e. 90 nın 70 eksiği kaçtır?........... f. 60, 20 den kaç fazladır?........... g. 70, 30 dan kaç fazladır?........... ğ. 30 ile 10 un toplamı 60 tan kaç eksiktir?........... h. 20 ile 20 nin toplamı 90 dan kaç eksiktir?........... 7 Sayıların farklarını bularak boş peteklere yazınız. 60 40 90 70 30... 10... 40... 50... 20 50 80 30... 10... 30... 40... 10 95
DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 8 Mavi sütundaki sayılarla 20 nin farkını bulup sarı sütundaki boş yerlere yazınız. 40... 60... 20 90... 80... 9 Sınıfımızda 40 öğrenci vardır. Aşı olan öğrencilerin sayısı 2 onluktur. Sınıfımızda aşı olmayan kaç öğrenci kalmıştır? 10 Çarpma işlemlerini kısa yoldan yapınız. 3 x 10 =... 2 x 10 =... 1 x 10 =... 4 x 10 =... 0 x 10 =... 6 x 10 =... 5 x 10 =... 10 x 10 =... 7 x 10 =... 8 x 10 =... 9 x 10 =... 96
11 Boşlukları uygun sayılarla doldurunuz. DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 10 x... = 70 10 x... = 40 10 x... = 30 10 x... = 50 10 x... = 10 10 x... = 0 10 x... = 90 10 x... = 80 10 x... = 20 12 Toplama işlemlerini çarpma işlemi olarak yazınız. 10 + 10 =... x... 10 + 10 + 10 + 10 =... x... 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 =... x... 10 + 10 + 10 + 10 + 10 =... x... 10 + 10 + 10 =... x... 13 Çarpma işlemleri ile toplama işlemlerini sonuçlarına göre eşleştiriniz. 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 + 10 =... 3 x 10 =... 10 + 10 + 10 + 10 =... 10 + 10 + 10 =... 7 x 10 =... 4 x 10 =... 14 Tanesi 10 TL olan defterlerden 4 tane aldım. Kaç TL öderim? 97
DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 15 Kilogramı 9 TL olan peynirin 10 kilogramı kaç TL dir? 16 Kalemlerin fiyat etiketlerini inceleyiniz. Kalemleri almak için madenî paralardan kaçar tane vermeliyiz? Tabloya yazınız. 50 Kr 25 Kr 40 Kr 30 Kr 75 Kr Sarı kalem Mavi kalem Kırmızı kalem Turuncu kalem Mor kalem 17 Kutuların içindeki paraların toplamını altlarına yazınız. 98............
DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 18 = a. Paraların toplam değerini işlem yaparak bulunuz ve yazınız. b. Parayı 2 TL ye tamamlamak istiyoruz. Bunun için kaç kuruş daha gerekir? 19 Oyuncakların fiyatı kadar parayı işaretleyiniz. 12 TL 14 TL 99
DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 20 3 tane 10 TL ile 3 tane 5 TL nin farkı kaç TL dir? 21 Paraların toplam değerlerini kutulara yazınız. 22 Günde 5 TL biriktiren Selin, haftada kaç TL biriktirir? 100
23 Tanesi 3 TL olan kalemlerden 9 tane aldım. Kaç TL ödeyeceğim? DÜŞÜNMEYİ ÖĞRENELİM 24 Cüzdanımda 4 tane 1 TL, 2 tane 50 Kr, 4 tane de 25 Kr var. Hepsi toplam kaç TL dir? PROJE UYARISI Oluşturduğunuz demetlerle göstereceğiniz çarpma işlemini belirlediniz mi? 101
YARIM VE ÇEYREĞİ ÖĞRENELİM 1 Aşağıdaki nesnelerden bütün olanları işaretleyiniz. 2 Hangileri iki eş parçaya ayrılmıştır? İşaretleyiniz. 3 Varlık resimlerini çizgi ile iki eş parçaya ayırınız. 102
YARIM VE ÇEYREĞİ ÖĞRENELİM 4 Aşağıdaki şekilleri dört eş parçaya bölünüz. 5 Yarımları verilen şekillerin eşlerini bulunuz. Oklar yardımıyla birleştiriniz. 1 2 3 a b c 6 Gruplardaki nesnelerin yarısını boyayınız. 7 Balıkları sayınız ve yarısını boyayınız. 103
YARIM VE ÇEYREĞİ ÖĞRENELİM 8 Şekillerden çeyreği boyanmış olanı işaretleyiniz. 9 Soruları yanıtlayarak boşlukları doldurunuz. Annem bir elmayı iki eş parçaya böldü. Her bir parçasına ne ad verilir?............................................ 4 çeyrek kaç bütün eder?............................................ 4 yarım limon, kaç bütün limon eder?............................................ 2 bütünde kaç yarım vardır?............................................ 2 yarım, 4 çeyrek kaç bütün eder?............................................ 104
10 Nesneleri inceleyiniz. İki eş parçaya ayrılabilenleri işaretleyiniz. YARIM VE ÇEYREĞİ ÖĞRENELİM 11 Geometrik şekiller çiziniz. Yarımlarını boyayarak gösteriniz. 105
YARIM VE ÇEYREĞİ ÖĞRENELİM 12 Verilen şekilleri inceleyiniz. İki eş parçaya bölünmüş olanlarının yarımlarını boyayınız. 13 Bir kareyi katlandığı yerden kestiğimizde parçalar eş olacaksa kaç değişik şekilde katlayabiliriz? 106
14 Aşağıdaki şekillerden hangileri simetriktir? Neden simetrik olduklarını noktalı yerlere yazınız. YARIM VE ÇEYREĞİ ÖĞRENELİM 107
MEYVE TOPLAYALIM 1 Oğuz, çalışma kitabından her gün 4 problem çözüyor. Oğuz, haftada kaç problem çözer? 2 Hakan her gün 2 bardak süt içiyor. 6 günde kaç bardak süt içer? 3 Nazlı 4 yaşındadır. Onur un yaşı, Nazlı nın yaşının 4 katıdır. Nazlı ve Onur un yaşlarının toplamı kaçtır? 108
4 Yandaki resme uygun bir problem yazıp çözünüz. MEYVE TOPLAYALIM........................................................................................................................................................................................ 5 Murat, haftanın ilk beş gününde, sekizer problem çözüyor. Kalan iki gününde de onar problem çözüyor. Yukarıdaki problemin soru cümlesini yazınız. Problemi çözünüz........................................................................................................................................... 109
MEYVE TOPLAYALIM 6 Bir sınıfta 8 sıra var. Her sırada 3 öğrenci oturuyor. Bu sınıfta kaç öğrenci vardır? 7 8 x 4 = 32 32 + 49 = 81 Yukarıdaki işlemlerle çözülebilen bir problem kurup yazınız......................................................................................................................................................................................... 8 Kilogramla tartılarak satın alınan nesnelerin birkaçının listesini yapınız................................................................................................................. 110
9 Tartılan ürünlerin kaç kilogram olduklarını altlarına yazınız. MEYVE TOPLAYALIM 1 10.... kilogram.... kilogram 3 6.... kilogram.... kilogram a. Kilogramları büyükten küçüğe doğru sıralayınız.............................................. b. Yukarıdaki resme göre doğru olan ifadeleri işaretleyiniz. Pirinç, 1 kilogramdan ağırdır. Un, 1 kilogramdan hafiftir. En ağır olan pirinçtir. Mercimek, 1 kilogramdan ağırdır. Un, pirinçten ağırdır. 10 Tartı aletlerini kullanan meslek adlarını yazınız......................................................... 111
MEYVE TOPLAYALIM 11 Manavın sandığında 20 kilogram çilek var. Bunları eşit büyüklükteki 4 kutuya yerleştirecek. Her kutuya kaç kilogram çilek koyması gerekir? 12 Şekilleri ve belirttikleri kilogramları inceleyip veri olarak kullanınız. 4 kilogram 5 kilogram 10 kilogram a. Sağ yandaki teraziyi dengelemek için boş kefeye kaç kilogram koymalısınız? b. Sol yandaki teraziyi dengelemek için hangi ağırlıklardan kaçar tane kullanabilirsiniz? 112
MEYVE TOPLAYALIM 13 1. teraziyi inceleyiniz. 2. teraziyi dengelemek için boş kefeye şekillerinden çiziniz. 1. terazi 2. terazi 14 2 tane 1 kilogram ile 2 tane yarım kilogram kaç kilogram eder? 15 Cem ile Ece nin kiloları toplamı 45 kilogramdır. Cem Ece den 5 kilogram fazla olduğuna göre Cem kaç kilogramdır? 113
MEYVE TOPLAYALIM 16 15 kilogram - 8 kilogram = 7 kilogram Yukarıdaki işlemle çözülebilen bir problem kurup yazınız......................................................................................................................................................................................... 17 Tablo : Rengine Göre Satılan Top Sayısı 114 Satılan Top Sayısı 8 7 6 5 4 3 2 1 0 Mavi top Yeşil top Kırmızı top Sarı top Topların Rengi Soruları yukarıdaki grafiğe göre yanıtlayınız. a. En çok hangi renk top satılmıştır?............................................. b. En çok ve en az satılan topların farkı kaçtır?............................................. c. Toplam kaç top satılmıştır?............................................. ç. Grafikle ilgili hangi sonuca vardınız?.............................................
MEYVE TOPLAYALIM 18 Doğa 8, Esra 10, Yiğit 12, Bora ise 6 balon aldı. Bu verilere göre bir nesne grafiği oluşturunuz ve oluşturduğunuz grafiğe bir isim veriniz. Grafikle ilgili iki soru yazınız ve yanıtlayınız.............................................. Soru 1 :...................................... Yanıt 1 :...................................... Soru 2 :...................................... Yanıt 2 :...................................... 19 Renklerine göre çiçeklerin sayısını tabloya yazınız. Tabloya bir isim vermeyi unutmayınız....................... Renk Çiçek 115
MEYVE TOPLAYALIM 20 Tabloyu inceleyerek aşağıdaki soruları cevaplayınız. Boşlukları doğru olacak şekilde doldurunuz. a. Tablonun başlığını yazınız............................ Sınıflar Öğrenci Sayısı 2A sınıfı 21 2B sınıfı 20 2C sınıfı 22 2D sınıfı 23 b. Mevcudu en fazla olan.... sınıfıdır. c. 2B sınıfının öğrenci sayısı, 2D sınıfından.... azdır. ç. Öğrenci sayılarını küçükten büyüğe doğru sıralayınız.............................................. d. 2. sınıflarda toplam kaç öğrenci vardır? PROJE UYARISI Belirlediğiniz çarpma işlemini nasıl sunacağınızı planladınız mı? 116
KARIŞIMIZ İLE CETVEL YAPALIM 1 Ev Pastane Okul 34 metre 62 metre a. Ev ile okul arası kaç metredir? b. Ece, evden pastaneye giderek pasta aldı. Tekrar eve döndü. Ece kaç metre yol yürümüş oldu? 2 17 santimetre uzunluğundaki bitki haftada 2 santimetre uzuyor. 4 hafta sonra bitkinin boyu kaç santimetre olur? 117
KARIŞIMIZ İLE CETVEL YAPALIM 3 Ozan ın ayak uzunluğu 19 santimetredir. 2 ayak uzunluğu 50 santimetreden ne kadar kısadır? 4 Aşağıdaki verileri kullanarak bir problem kurunuz ve çözünüz. Verilenler: 56 santimetre mavi kurdele 42 santimetre yeşil kurdele........................................................................................................................................................................................ 5 Bir top kumaş 32 metredir. Satıcı bu toptan 8 kere 1 metrelik kumaş sattı. Sonra 12 kere yarım metrelik kumaş sattı. Geriye kaç metre kumaşı kaldı? 118
KARIŞIMIZ İLE CETVEL YAPALIM 6 42 + 27 = 69 Yukarıdaki işlemle çözülebilen bir problem kurup yazınız........................................................................................................................................... 7 Bir kaplumbağa saatte 27 metre yol alıyor. Bu kaplumbağa 3 saatte kaç metre yol alır? Problemi nasıl çözdüğünüzü yazarak anlatınız........................................................................................................................................ 8 Kâğıttan bir cetvel yapınız. Aralıklarını gerçek cetvel yardımıyla belirleyip sayılarını yazınız. a. Cetvelinizi hangi sayıdan başlattınız, hangi sayıda bitirdiniz?.......................................................................................... b. Cetvelinizde bütün aralıklar eşit mi? Neden?.......................................................................................... 119
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 1 Yandaki modelde kaç birim kare olduğunu bulmak için yapılan işlem aşağıdakilerden hangisidir? A) 3 x 4 B) 3 x 5 C) 4 x 5 2 Aşağıdaki verilen işlemlerde doğru olanların başına D yanlış olanların başına Y yazınız. (... ) 2 x 9 = 18 (... ) 4 x 2 = 8 (... ) 5 x 4 = 15 (... ) 4 x 3 = 16 3 Aşağıdaki işlemler ve sonuçları ile ilgili eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) 2 x 7 14 B) 4 x 2 8 C) 5 x 4 16 120
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 4 6 ceviz 2 kişiye eşit olarak paylaştırıldığında her birine kaç ceviz düşer? A) 3 B) 2 C) 1 5 Resimdeki meyve suları kutulara eşit sayıda yerleştirilecektir. Her kutuya kaç meyve suyu düşer? A) 3 B) 4 C) 5 6 Bir aile, günde 3 ekmek tüketiyor. Bu aile bir haftada kaç ekmek tüketir? A) 18 B) 21 C) 24 7 Aşağıdaki işlemlerle aynı sonucu veren çarpma işlemleri yazınız. a) 2 x 5 b) 3 x 6 c) 4 x 6 ç) 5 x 8 121
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 8 Manav 16 elmayı 4 çocuğa eşit olarak paylaştırmak istiyor. Her bir çocuğa kaç elma düşer? A) 2 B) 3 C) 4 9 Aşağıda verilen çıkarma işlemlerini bölme işlemi yaparak yazınız. 1 5 1 2 9 6 3-3 - 3-3 - 3-3 1 2 9 6 3 0 10 Bir çaydanlığın alabileceği su miktarı aşağıdakilerden hangisi ile ölçülebilir? A) Kaşık B) Bidon C) Bardak 11 3 x 7 = A A x 0 =? Yukarıda verilen işlemde? yerine hangi sayı gelir? A) 0 B) 1 C) 2 122
12 25 + 24 işlemini zihinden yapınız. ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ Zihinden toplama işlemi yaparken kullandığınız yöntemi açıklayınız. 13 50 + 40 işlemini zihinden yapınız. 14 70-20 işlemini zihinden yapınız. 15 Bekir in kütüphanesindeki 4 rafın her birinde 10 tane kitap vardır. Kütüphanede toplam....... tane kitap vardır. Yukarıdaki noktalı yere yazılması gereken sayıyı zihinden bulunuz. 16 Yandaki birim küplerin sayısını veren çarpma işlemini iki farklı şekilde yazınız.................................................... 123
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 17 Mehmet, 1 ekmeği dört eşit parçaya ayırıp parçalardan birini yerse geriye ne kadar ekmek kalır? A) Yarım B) Çeyrek C) 3 çeyrek 18 Nurcan, yaptığı omleti arkadaşıyla eşit olarak paylaşmak istiyor. Omleti hangi çizgiden keserse doğru paylaştırmış olur? A) B) C) 19 Aşağıdaki rakamlardan hangisi simetrik değildir? A) B) C) 20 Bir matbaada ayda 4 çeşit kitap basıldığına göre 8 ayda kaç tür kitap basılır? 124 A) 32 B) 24 C) 20
ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ 21 Pazardan aldığımız meyvelerin kaç kilogram olduğunu aşağıdakilerden hangisiyle ölçeriz? A) B) C) 22 Bir elma kasasında 12 kilogram elma vardır. Aynı ağırlıktaki 5 kasada toplam kaç kilogram elma vardır? A) 50 B) 55 C) 60 23 5 kilogram 7 kilogram 2 kilogram Yandaki verilere göre bir problem kurunuz ve çözünüz. 125