BİLGİSAYAR DESTEKLİ KAVRAM HARİTALARI YÖNTEMİYLE FEN ÖĞRETİMİNİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ

Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi 391-400 BİLGİSAYAR DESTEKLİ KAVRAM HARİTALARI YÖNTEMİYLE FEN ÖĞRETİMİNİN ÖĞRENCİ BAŞARISINA ETKİSİ Özet Fusun AYKANAT M.E.B. Fen Bilgisi Öğretmeni,Zonguldak Mustafa DOĞRU, Suna KALENDER G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü., FBÖ Anabilim Dalı, Ankara. Bu araştırma, bilgisayar destekli kavram haritaları yönteminin ilköğretim okullarındaki öğrencilerin hücre yapısı ve fonksiyonu ile ilgili başarısı üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini, 4 altıncı sınıf şubesinden rasgele seçilen kontrol ve deney grupları oluşturmuştur. Araştırmada kontrol grubuna geleneksel öğretim metoduyla, deney grubuna ise bilgisayar destekli kavram haritaları öğretim metoduyla öğretim verilmiştir. Deney grubuna, Canlının İç Yapısına Yolculuk ünitesinin Hücre konusunu anlatmak üzere araştırmacı tarafından bilgisayar ortamında 5 farklı eğitsel oyun hazırlanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular neticesinde Canlının İç Yapısına Yolculuk ünitesinin Hücre konusunun öğretilmesinde bilgisayar destekli kavram haritaları öğretim yönteminin, geleneksel öğretim yöntemine göre daha etkili olduğu söylenebilir. THE EFFECT OF SCIENCE INSTRUCTION BY THE COMPUTER-BASED CONCEPT MAPS METHOD ON THE STUDENTS ACHIEVEMENT Abstract Purpose of the study is to investigate the effect of Computer-Based Concepts Maps on students achievement in the unit of cell structure and function. Nine two 6 th grade students participated in the study. 4 branches instructed with the same teacher were randomly assigned as experimental and control groups. In the study, control groups received traditional instruction while experimental groups were instructed with computer-based concept maps method. 5 different educational games were prepared from computer by the instructor to explain cell structure and function, to experimental groups. As a result of the findings obtained, it can be said that, in teaching cell structure and function, computer-based concept maps teaching method, was more effective than traditional teaching method. 1. Giriş Kavram Kavram, yaşadığımız bir olayın veya öğrendiğimiz bir nesnenin genelleştirilmiş ve sembolleştirilmiş halidir. Kısaca kavram, deneyimlerimizin sıkıştırılmış halidir (1). Kavram, olgudan soyutlamaya geçilirken atlama taşlarıdır. Başka bir deyişle s oyutla somutun düğüm yerleridir (2). October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

392 Fusun AYKANAT, Mustafa DOĞRU, Suna KALENDER Genel anlamda kavram, insan zihninde anlam kazanan, farklı obje ve olguların değişebilen ortak özelliklerini temsil eden bir bilgi formu olup, bir sözcükle adlandırılarak ifade edilir (3). Bir başka deyişle kavramlar; eşyaları, olayları, insan ve düşünceleri benzerliklerine göre gruplandırdığımızda o gruplara verdiğimiz adlardır. Örneğin; yapıldığı madde ne olursa olsun, hangi renkte ve şekilde olursa olsun ve ne amaçla kullanılırsa kullansın masa kavramının zihnimizde bulduğu anlama dayanarak bu objeyi nerede görsek tanırız (4). Kavram Haritaları Kavram haritaları kavramlar arasındaki anlamlı ifadeleri temsil eden bir yapıdadır. İfadeler ise anlamlı üniteler halindeki sözcüklerle birbirleri ile ilişkilendirilmiş kavram dizisi demektir. En basit haliyle kavram haritası, bir ifade oluşturmak için birbirine bağlanmış iki kavramdan oluşur. Örneğin; Gökyüzü mavidir ibaresi gökyüzü ve mavi kavramlarına dair geçerli bir ifade oluşturan basit bir kavram haritasıdır (5). Kavram haritası, insanların nasıl öğrendikleri ile anlamlı öğrenme konuları arasında köprü kuran bir öğrenme, öğretme stratejisidir (6). Kavram haritası belirlenen iki kavramın bir bağlantı çizgisiyle birleştirilmesinden oluşur (7).Kavram haritası kavramlar arası ilişkilerin görsel gösterimini sağlayan yollardır (2). Kavram haritaları genellikle, öğrencilerin konuları görsel olarak anlamalarında kalıcı öğrenmeler yaratan bir yöntemdir. Kavram haritalarının amacı, hem bilginin organize bir şekilde sunulması hem de bilginin kişinin zihinsel süreçlerinde kendince organize edilmesini sağlamaktır (8). Bilgisayar Destekli Öğretim (B.D.Ö) 21. yy. başlangıcında okullarda verilen eğitimin kalitesini yükseltmek için çeşitli duyu organlarına hitap eden araç ve gereçlerin kullanıldığı eğitim teknolojisinden faydalanılmaktadır. İlk kullanılmaya başladığı tarih çok eskilere dayanmasına rağmen, bilgisayarın eğitimde kullanılması son yıllarda büyük canlılık kazanmıştır. Son yapılan çalışmalar bilgisayarın uygun yöntemler kullanılırsa 3 yaşından itibaren çocuklara kullandırılabileceğini göstermektedir (2). Bilgisayar bir öğretme makinesi, öğretmenin yardımcısı ya da görsel-işitsel bir aygıttır. Deneysel ve alıştırma programları konuların pekiştirilmesini sağlar. Deneysel programlar yalnızca ileri seviyede sentez, analiz ve problem çözme yeteneklerini arttırmakla kalmamakta, aynı zamanda alt seviye araştırmaları, ileri seviyedeki yeteneklerin geliştirilebilmesi için bir ön koşul olmaktadır (2). Günümüzde çocuklar hızlı değişen bir dünya ile karşı karşıya bulunmaktadır. Bu hızlı değişme, ilerde birer yetişkin olacak olan çocuklarımızın nelere gereksinim duyacaklarını tahmin etmemizi güçleştirmektedir. Genç kuşakların bu değişime ayak uydurabilecek ve değişime katkıda bulunabilecek şekilde yetiştirilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, bugünün programı ile okulu bitiren bir öğrenci ekonomik ve sosyal koşulların gerektirdiği bilgi ve becerilerden yoksun olarak mezun olacaktır. Dünün programı ile yarının toplumunu inşa etmek, eğitimin, toplumun ihtiyaçları ve beklentileri doğrultusunda birey yetişmesini engelleyecektir (9). Çağımızda bilgi artık elektronik aletlerle yanımızdadır. Eğitimde bilgi teknolojileri arasında en popüler olanı bilgisayar kullanımıdır. Bilgisayarın öğrenme ve Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi

Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları Yöntemiyle Fen Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisi 393 öğretme ile ilgili bütün faaliyetlerde kullanılması Bilgisayar Destekli Öğretim olarak tanımlanmıştır. Türkiye de son yıllarda genel olarak bilgisayar destekli öğretime, özel olarak da bilgisayar destekli Fen Bilgisi Öğretimine önem verilmektedir. Farklı zamanlarda yapılmış kongreler, konferanslar ve buralarda sunulan bildiriler, ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bilgisayar destekli eğitim ile ilgili kurulmuş birim, Türkiye de de bilgisayarın eğitimde kullanılmasına verilen önemi göstermektedir. Bilgisayar Destekli Fen Bilgisi Öğretiminde Bilgisayarların Kullanım Biçimleri Çeşitli araştırmacılara göre bilgisayar bazen özel bir öğretmen gibi çocuğa bilgi sunar, soru sorar ve cevaplarının doğru olup olmadığını kontrol eder, yanlışsa tekrar yaptırır. Bazen çocuğun her zaman yanında bulabileceği ve istediği zaman deney yapmasına, bazı araçları kullanmasına olanak veren bir laboratuardır. Bazen de bir yazı tahtası, oyuncak, hikaye, müzik aleti, bir kalem, sosyal ve duygusal bir merkezdir (2). Bilgisayar destekli fen bilgisi öğretiminde bilgisayarların kullanım biçimleri şu şekilde sınıflandırılabilir; 1- Alıştırma ve tekrarlarda kullanımı. 2- Birebir öğretimde kullanımı. 3- Eğitsel oyunlarda kullanımı. 4- Benzeşim programlarında kullanımı (10). 5- Problem çözmenin öğretiminde kullanımı. Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları Kavram haritalarının fen öğrenme ve öğretiminde uygulanabilirliği, müfredatın düzenlenmesi ve bilgilerin yapılandırılarak değerlendirilmesi, birçok araştırmacı tarafından uygun bulunmuştur. Buna rağmen, araştırmacılar kalem-kağıtla hazırlanan kavram haritalarının bazı sınırlılıkları olduğunu belirtmişlerdir. Bilgisayarın özellikleri göz önüne alındığında pek çok eğitimci, bilgisayar teknolojisinin kalem-kağıtla yapılan kavram haritalarının sınırlılıklarının potansiyel çözümü olduğuna inanmaktadır (11). Kalem-kağıtla yapılan kavram haritalarının içerdiği zorluklar, öğrencilerin kavram haritalarını daha kolay yapılandırabilmeleri için araştırmacıların bilgisayar destekli kavram haritaları yapmaları sağlanmıştır. Birçok deneysel çalışmada geliştirilmiş bilgisayar destekli kavram haritalarının geçerliliği kanıtlanmıştır (7). Bilgisayar Destekli Kavram Haritalarının Öğrenme Alanları Serbest Yapılandırma: Bu alan öğrencilerin sonuçları değerlendirebilmesini ve geribildirim için uygun imalara sahip olmasını gerektirir. Öğrenciler sadece geribildirim yardımı ile kendi kavram haritalarını yapılandırırlar (7). Bölümsel Yapılandırma: Öğrenciler geribildirim olarak bazı boşluklara yerleştirilmiş kavramları ya da bağlantıları olan kavram haritalarına sahiptirler (7). Hatırlatma: Kavram haritası doldurulurken sistemde bazı boşluklar (kavramlar ya da bağlantılar) bırakılır. Öğrenciler kavram haritalarına, cevaplarını özgürce yerleştirirler (7). October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

394 Fusun AYKANAT, Mustafa DOĞRU, Suna KALENDER Tanımlama: Sistemde bazı boşluklar (kavram ya da bağlantılar) bırakılır. Sistem, kavram haritasının boşluklarına yerleştirilebilecek kavramları ve bağlantıları gösterir. Öğrenciler verilen kavramlar ve bağlantılar arasından cevaplarını seçerler (11). K.H.Chang ve arkadaşları yaptıkları çalışmada serbest yapılandırmayı, bölümsel yapılandırmayı ve kağıt-kalem kullanarak kavram haritası yapılandırmayı karşılaştırmışlar ve biyolojide bölümsel yapılandırmanın en iyi yöntem olduğunu belirlemişlerdir (7). 2. Problem Cümlesi Geleneksel öğretim yöntemlerinin kullanıldığı fen bilgisi öğretimi uygulanan öğrenciler ile bilgisayar destekli kavram haritalarının kullanıldığı fen öğretimi uygulanan öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık var mıdır? Hipotezler 1. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin başarı ön testi puanları arasında anlamlı bir farklılık yoktur. 2. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin başarı son test puanları arasında anlamlı bir farklılık yoktur. 3. Deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir farklılık yoktur. 4. Hazırlanan Flash oyunlarındaki kavram haritaları ile yapılan tekrar sayısı öğrencilerin yanlış cevaplarını değiştirmemiştir. 3.Yöntem 3.1. Araştırma Deseni Çalışmada İlköğretim 6.sınıf Fen Bilgisi öğrencilerinin hücre konusuyla ilgili başarıları üzerine bilgisayar destekli kavram haritalarıyla fen öğretimi metodunun etkisini, geleneksel öğretim metodunun etkisi ile karşılaştırmak için ön test-son test kontrol grubu dizaynı kullanılmıştır. Araştırma, ilköğretim okulunun altıncı sınıf öğrencileri arasında rasgele belirlenen 92 öğrenci üzerinde uygulanmıştır. Seçilen dört şubeden rasgele kontrol ve deney grupları oluşturulmuştur. Oluşturulan kontrol ve deney gruplarının denkliği uygulama öncesi yapılan ön test sonuçları ve öğrencilerin 4. sınıf fen bilgisi yıl sonu notları kullanılarak gösterilmiştir. Araştırmada kontrol grubuna geleneksel öğretim metoduyla, deney grubuna ise bilgisayar destekli kavram haritaları öğretim yöntemiyle öğretim verilmiştir. Bu amaçla; Hazırlanan Flash oyunlarındaki kavram haritaları kullanılmıştır. Ayrıca bilgisayar destekli kavram haritalarıyla öğretim metodunun ve geleneksel öğretim metodunun öğrencilerin başarılarına etkisini araştırmak için Başarı Testi (BT), araştırma kapsamındaki tüm öğrencilere ön ve son test olarak uygulanmıştır. Ayrıca, uygulama bittikten 2 hafta sonra Başarı Testi, Kalıcılık Testi (KT) olarak araştırmadaki tüm öğrencilere uygulanmıştır. 3.2. Çalışmanın Örneklemi Bu araştırmanın örneklemi, Zonguldak ili Kilimli Beldesi Ziya Gökalp İlköğretim Okulunda bulunan dört 6. sınıf şubesinde okumakta olan 92 öğrenciden Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi

Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları Yöntemiyle Fen Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisi 395 oluşmaktadır. Örneklem rasgele seçilen öğrencilerden oluşan deney ve kontrol grubu olarak ikiye ayrılmıştır. Her iki grup birbirine eşit olup, kontrol grubunda 22 erkek, 24 kız öğrenci, deney grubunda da 22 erkek, 24 kız öğrenci bulunmaktadır. 3.3. Veri Toplanması Çalışmada veri toplamak amacıyla başarı testi ve flash oyunu kullanılmıştır. Başarı testi ön test-son test ve kalıcılık testi olarak hem deney, hem de kontrol gruplarındaki öğrencilere uygulanmıştır. Araştırmacı tarafından geliştirilen başarı testi toplam 40 tane çoktan seçmeli sorudan oluşmaktadır. Başarı testinin güvenirlik katsayısı 0,76 olarak bulunmuştur. Deney grubuna, Canlının İç Yapısına Yolculuk ünitesinin hücre konusunu anlatmak üzere araştırmacı tarafından bilgisayar ortamında 5 farklı eğitsel oyun hazırlanmıştır. 3.4. Verilerin Analizi Şekil 1. Eğitsel Oyun İçin Hazırlanmış Örnek Kavram Haritası Çalışmada bilgisayar destekli kavram haritaları yöntemi ile fen öğretimi yönteminin uygulandığı deney grubu ve geleneksel öğretim yönteminin uygulandığı kontrol grubu öğrencilerinin başarı düzeyleri arasında fark olup olmadığını ölçmek amacıyla SPSS paket istatistik programında t testi uygulanmıştır. 4. Sonuçlar Grup Denkliği Grup denkliğini sağlamak için öğrencilerin bir alt sınıfa ait fen bilgisi dersi notları karşılaştırılmıştır. October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

396 Fusun AYKANAT, Mustafa DOĞRU, Suna KALENDER Tablo 1. Deney ve kontrol grubu öğrencilerin 4. sınıfa ait fen bilgisi notlarının karşılaştırılması Grup N Xort S t p Kontrol 46 3,2609 1,1630 Deney 46 3,5000 1,1106-1,009 0,316 Tablo 1 incelendiğinde öğrencilerin 4. sınıf fen bilgisi notları arasında anlamlı bir fark bulunmadığı görülmüştür (p > 0,05). Buna göre deney ve kontrol grupları arasında grup denkliği sağlanmıştır. Hipotez 1 Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin başarı ön testi puanları arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Tablo 2. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin başarı ön testine ait t testi sonuçları Grup N Xort S t P Deney 46 13,282 4,621 Kontrol 46 14,391 4,640-1,148 0,254 Tablo 2 incelendiğinde başarı ön testinde deney grubunun ortalaması 13,282 iken kontrol grubunun ortalaması 14,391 dir. Yapılan t testi sonucunda, % 95 anlamlılık düzeyinde gruplar arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır, (p > 0,05). Bu sonuçlara göre Hipotez 1 kabul edildi. Hipotez 2 Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin başarı son test puanları arasında anlamlı bir farklılık yoktur Tablo 3. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin başarı testine (son) ait t testi sonuçları Grup N Xort S t p Deney 46 28,630 4,804 Kontrol 46 18,869 6,130-8,500 0,000 Tablo 3 incelendiğinde başarı son testinin ortalamaları kontrol grubunda 18,869 olmasına karşın deney grubunda 28,630 dur. Bu farkın anlamlı olup olmadığına bakmak için yapılan t testi sonucunda farkın anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır, (p < 0,05). Bu sonuçlara göre Hipotez 2 reddedildi. Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi

Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları Yöntemiyle Fen Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisi 397 Hipotez 3 Deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir farklılık yoktur. Tablo 4. Deney ve kontrol grubu öğrencilerinin kalıcılık testine ait t testi sonuçları Grup N Xort S t P Deney 46 26,978 5,030 Kontrol 46 14,978 5,170-11,282 0,000 Tablo 4 incelendiğinde 26,978 ortalamaya sahip deney grubunun, 14,978 ortalamaya sahip kontrol grubundan daha başarılı olduğu görülmektedir. Yapılan t testi de bu farkın anlamlı olduğunu göstermiştir, (p < 0,05). Bu sonuçlara göre Hipotez 3 reddedildi. Hipotez 4 Hazırlanan Flash oyunlarındaki kavram haritaları ile yapılan tekrar sayısı öğrencilerin yanlış cevaplarını ne derece etkilemiştir. Tablo 5. Deney grubundaki öğrencilerin yanlış sayılarının deneme numarasına göre ortalamaları N Xort Standart sapma Varyans Hücre 1. deneme 46 12,91 9,028 81,50338 Hücre 2. deneme 46 10,50 7,624 58,12222 Hücre 3. deneme 46 7,20 5,860 34,33865 Hücre zarı 1. deneme 46 13,41 10,477 109,7589 Hücre zarı 2. deneme 46 11,00 8,571 73,46667 Hücre zarı 3. deneme 46 6,96 6,600 43,55362 Çekirdek 1. deneme 46 23,26 13,483 181,7971 Çekirdek 2. deneme 46 19,50 11,364 129,1444 Çekirdek 3. deneme 46 13,61 9,528 90,77681 Sitoplazma 1. deneme 46 28,89 19,443 378,0101 Sitoplazma 2. deneme 46 23,83 15,520 240,858 Sitoplazma 3. deneme 46 18,20 13,928 193,9831 Tablo 5 incelendiğinde deneme sayısı arttıkça deney grubundaki öğrencilerin yanlış sayılarının azaldığı görülmektedir. October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

398 Fusun AYKANAT, Mustafa DOĞRU, Suna KALENDER 5. Tartışma ve Sonuçlar Toplanan veriler ışığında yapılan analizler sonucunda aşağıdaki sonuçlara ulaşılmıştır. Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları ile eğitim gören deney grubu ve geleneksel öğretim metodu ile eğitim gören kontrol grubu öğrencilerinin, başarı son test puanları arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Wallace ve Mintzes (1990), yaptıkları araştırmada kavram haritalarının, biyolojideki kavramsal değişiklikleri keşfetmede yararlı ve geçerli bir teknik olduğunu ortaya koymuşlardır. Klymkowsky ve arkadaşları (2003), yaptıkları çalışmada kavramsal öğrenmelerin öğrenciler için öğretici derslerden daha aktif birer yol gösterici olduğunu kanıtlamıştır. Pearsall ve arkadaşları (1996), kavram haritaları üzerine yaptıkları çalışmada, bir dönem boyunca kavram haritalarıyla ders işleyen öğrencilerin, mevcut bilgilerinin yeniden yapılandırılmasında artış olduğunu gözlemlemişlerdir. Gözlemlenen bu yapısal değişikliklerin %75 inin gelişme ve değişme gösterdiğini ortaya koymuşlardır. Novak ın (2003), yaptığı çalışmada geliştirilen kavram haritası hem anlamlı öğrenmeyi desteklemiş, hem de öğrenmeyi geliştirerek kavram haritasının olumlu etkisini kanıtlamış oldu. Novak (1990), yaptığı çalışmada fen öğretiminde kavram haritalarının geçerli ve yararlı bir araç olduğunu ortaya koymuştur. Jegede ve arkadaşları (1990), yaptıkları çalışmada kavram haritalarıyla öğretim yönteminin, geleneksel öğretim yöntemlerine göre; çok etkili bir öğretim aracı olduğu sonucuna varmışlardır. Akçay (2002), yaptığı çalışmada B.D.Ö yönteminin öğrenci başarıları üzerine olumlu yönde etki ettiği sonucuna ulaşmıştır. Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları ile eğitim gören deney grubu ve geleneksel öğretim gören kontrol grubu öğrencilerinin, kalıcılık testi puanları arasında anlamlı bir farklılık vardır.arıkan (2003), yaptığı çalışmada B.D.Ö yönteminin öğrenci başarısını arttırdığını ve kalıcılığı olumlu yönde etkilediği sonucuna ulaşmıştır. Bilgisayar destekli kavram haritaların içinde bölümsel yapılandırma ya bağlı kalınarak Flash programında hazırlanan eğitsel oyunlardaki yapılan tekrar sayısı, öğrencilerin yanlış sayılarını anlamlı derecede azaltmış tır. Araştırmada teknoloji ve kavram haritalarını bütünleştiren bilgisayar destekli kavram haritası, hazırlanan eğitsel oyunlardaki tekrar sayısıyla birleştiğinde öğrencilerin öğrenmelerini, dolayısıyla başarılarını olumlu yönde etkilemiştir. Chang ve arkadaşlarının (2001) yaptıkları çalışmada, bilgisayar destekli kavram haritalarının bölümleri olan kendi kendine yapılandırma ve bölümsel yapılandırma ile kağıt kalemle kavram haritalarını yapılandırma karşılaştırılmış ve biyoloji dersi için bir iskelet üzerinde bölümsel yapılandırmanın en iyi yöntem olduğu sonucuna varılmıştır. Simone ve arkadaşları (2001) yaptıkları çalışmada kavram haritalarıyla teknolojiyi birlikte kullanmanın, öğrencilerin gelişimini destekleyip arttırdığını ortaya koymuşlardır. McGroarty ve arkadaşları (2003), yaptıkları çalışmada, bilgisayar destekli kavram öğretiminin öğrenci başarısı üzerinde olumlu etkileri olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi

Bilgisayar Destekli Kavram Haritaları Yöntemiyle Fen Öğretiminin Öğrenci Başarısına Etkisi 399 Kaynaklar 1. MARTORELLA, P, H., JENSEN,R., KEAN, M, J., VOELKER, M, A. (1972). Concept Learning Desings for Instruction. Educational Publishers, San Francisco. 2. GÜRDAL, A., ŞAHİN, F., ÇAĞLAR. A. (2001). Fen Eğitimi: İlkeler, Stratejiler ve Yöntemler. Marmara Üniversitesi Yayın No: 662, Atatürk Eğitim Fakültesi Yayını No:39, İstanbul. 3. ÜLGEN, G. (2001). Kavram Geliştirme, Kavramlar ve Uygulamalar. Pegem A Yayıncılık, Ankara. 4. ÖZTUNA. A. (2002). Kavram Haritalarının Grup Döngüsünde Yapılandırılmasının Başarıya ve Kavram Gelişimine Etkisi, İstanbul: Marmara Bilimleri Eğitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). 5. NOVAK, J., GOWIN, D. (1998).Learning How to Learn, Cambridge University Pres, America. 6. KAPTAN, F. (1998). Fen öğretiminde kavram Haritası Yönteminin Kullanılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 95-99. 7. CHANG, K., SUNG, Y., CHEN, S. (2001).Learning Thorough Computer-based Concept mapping With Scaffolding aid, Journal of Computer Assisted Learning, 17, 21-33. 8. KİNCHİN, M. (2002). Concept Mapping in Biology, Journal of Biological Education, 34, 61-69. 9. AKKOYUNLU, B. (1995). Bilgi Teknolojilerinin Okullarda Kullanımı ve Öğretmenlerin Rolü, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 105-109. 10. ŞAHİN,T., YILDIRIM,S.(1999). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Anı Yayıncılık,Ankara. 11. TSAI, C., LİN,S., YUAN, S. (2001).Students use of Web-Based Concept Map Testing and Strategies for Learning, Journal of Computer Assisted Learning, 17:72-84. 12. WALLACE, J., MINTZES, J. (1990). The Concept Map As A Research Tool: Exploring Conceptual Change in Biology, Journal of Research in Science Teaching, 27, 1033-1052. 13. KLYMKOWSKY, M., DOXAS, K., ZEILIK, M. (2003). Bioliteracy And Teaching Efficacy: What Biologist Can Learn From Physicist, Cell Biology Education, 2, 155-161. 14. PEARSALL, N., SKIPPER, j., MINTZES, J. (1996). Knowledge Restructuring in the Life Sciences: A Longitudinal Study of Conceptual Change in Biology, Science Education, 81:193-215. October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal

400 Fusun AYKANAT, Mustafa DOĞRU, Suna KALENDER 15. NOVAK, j. (2003).Teaching and Learningg,Cell Binlogy Education, 2:122-132. 16. NOVAK, J. (1990). Concept Mapping: A Useful Tool For Science Education, Journal Of Research in Science Teaching, 27, 937-949. 17. JEGEDE, O., ALAIYEMOLA, F., OKEBUKOLA, P. (1990). The Effect of Concept Mapping on Student : Anxiety and Achievement in Biology. Journal of Research in Science Teaching, 27, 951-960. 18. AKÇAY, S. (2002). İlköğretim 6. Sınıflarda Fen Bilgisi Dersinde Çiçekli Bitkiler Konusunun Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). 19. ARIKAN, F. (2003). Fen Derslerinin Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretim Yönteminin Öğrenci Başarısına Etkisi, Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi). 20. SIMONE, C., SCHMID, R., MCEVEN, L,. (2001). Supporting The Learning Process With Collaborative Concept Mapping Using Computer-Based Communucation Tools And Process, Educational Research and Evaluation, 2-3: 263-283 21. MCGROARTY, E., PARKER, J.,HEIDEMANN, M., (2004). Supplementing Introductory Biology with On-Line Curriculum, Biochemıstry And Molecular Biyology Education, 32, 20-26. Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi