MANTIKSAL ÇERÇEVE YAKLAŞIMI
2 Planlama Aşaması MANTIKSAL ÇERÇEVE YAKLAŞIMI 1. Mantıksal çerçeve matrisinin oluşturulması 2. Süre ve Faaliyet Planlaması 3. Bütçeleme
Mantıksal Çerçeve Matrisi 3 Proje Mantığı Objektif Olarak Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri Doğrulama Kaynakları ve Araçları Varsayımlar Genel Amaç Projenin katkıda bulunacağı daha genel kapsamdaki amaç nedir? Genel amaçla ilgili kilit göstergeler nelerdir? Bu göstergeler için gerekli bilgi kaynakları nelerdir? Özel Amaç(lar) Genel amaca katkıda bulunmak için projenin gerçekleştireceği özel amaç(lar) nedir? Projenin başarıldığı hangi göstergelerden anlaşılacaktır? Proje amacının gerçekleştirildiğine dair göstergelerin tespiti için hangi bilgi kaynakları kullanılacaktır? (mevcut veya proje ile üretilecek olan) Söz konusu amacın başarılması için yararlanıcının sorumluluğu dışında olan hangi faktör ve koşulların (dışsal koşullar) sağlanması gereklidir? Hangi riskler dikkate alınmalıdır? Beklenen Sonuçlar Proje amacına ulaşılabilmesi için gerekli olan sonuçlar (projenin somut ürünleri) nelerdir? Beklenen proje sonuçlarının elde edilip edilmediği hangi göstergelerden anlaşılacaktır? Proje sonuçlarının elde edildiğine dair göstergelerin tespiti için hangi bilgi kaynakları kullanılacaktır? Beklenen sonuçların zamanında elde edilmesi için hangi dışsal koşullar sağlanmalıdır? Faaliyetler Beklenen sonuçları elde etmek için uygulanacak faaliyetler (sonuçlara referansla) sırasıyla hangileridir? Araçlar: Bu faaliyetleri uygulamak için gerekli araçlar nelerdir? Örneğin personel, ekipman, eğitim, etüd, malzeme, tesis gibi. Projedeki ilerleme hakkındaki bilgi kaynakları nelerdir? Maliyetler: Proje maliyetleri nelerdir? Nasıl sınıflandırılmıştır? (Proje bütçesi dökümünde ) Projenin başlamasından önce hangi ön koşulların sağlanması gerekmektedir? Ön koşullar:planlanan faaliyetlerin uygulanabilmesi için projenin doğrudan kontrolü dışında hangi koşulların sağlanması gereklidir?
4 GENEL HEDEF Projenin katkıda bulunacağı en üst seviyedeki hedef PROJE AMACI Hedef gruplar için sürdürülebilir yarar sağlama açısından projenin ana amacı SONUÇLAR Gerçekleştirilecek faaliyetlerin ürünleri FAALİYETLER Projenin sonuçlarını üretmek için projenin parçası olarak uygulanacak görevler
5 GENEL HEDEF DİKEY MANTIK - MÜDAHALE MANTIĞI - PROJENİN YAPISI PROJE AMACI SONUÇLAR Faaliyetler gerçekleştirilirse Beklenen Sonuçlar ortaya çıkar, Beklenen Sonuçlar ortaya çıkarsa Proje Amacı gerçekleştirilir, Proje Amacı gerçekleştirilirse Genel Amaca katkıda bulunulmuş olur. FAALİYETLER
6 GENEL HEDEF PROJE AMACI BEKLENEN SONUÇLAR FAALİYETLER Genel Hedef: Hedef ağacının en üst basamağında yer alan projenin doğrudan hedeflemediği ancak uzun vadede katkıda bulunacağı üst amaçtır. ÖRNEK: İşletme gelirlerinin artmasıyla TRC3 Düzey 2 Bölgesinde sosyo-ekonomik kalkınmaya katkı sağlanması
7 GENEL HEDEF PROJE AMACI BEKLENEN SONUÇLAR FAALİYETLER Proje Amacı/Amaçları Projenin uygulamaya konmasıyla ulaşılacak olan ve projenin bitiminden sonra da etkileri devam edecek olan amaç/amaçlardır. ÖRNEK: İşletmenin kapasitesinin arttırılması Ürünlerin kalitesinin arttırılması İşletme personelinin işgücü niteliklerinin arttırılması vb.
8 GENEL HEDEF PROJE AMACI BEKLENEN SONUÇLAR FAALİYETLER Beklenen Sonuçlar: Proje amacının gerçekleşmesini sağlayan alt hedefleri içerir. ÖRNEK: İstihdam ve işgücü niteliklerinin artırılması Üretim maliyetlerinin düşmesi Yeni pazarlara erişim sağlanması
9 GENEL HEDEF PROJE AMACI BEKLENEN SONUÇLAR Faaliyetler: Sonuçlara ulaşmada yapılması gereken işler bütünüdür. ÖRNEK: Modern ekipman alınması Mesleki eğitim kursları düzenlenmesi Pazar araştırması yapılması FAALİYETLER
10 Başarı Göstergeleri: Proje amaçlarını her seviyede operasyonel olarak ölçebilen, performans ölçüm olanağı sağlayan ve projenin her aşamada izlenmesine olanak sağlayan araçlardır. Her bir gösterge kısaca müdahaleye ilişkin Hedef Grup, Nicelik, Nitelik, Zaman ve Yer konusunda bilgi içermelidir. Ne İşe Yararlar? Genel Hedef, Proje Amacı ve Sonuçların karakteristiklerini açıklığa kavuştururlar. Projeyi daha objektif bir şekilde yönetmeyi sağlarlar. Performans ölçümü, izleme ve değerlendirme için bir baz oluştururlar.
11 Başarı Göstergeleri: Özel, Ölçülebilir, Üzerinde Uzlaşılabilir ve Amaçla ilişkili, Belirli Bir Süreye Bağlı ve Maliyet Etkin olmalıdır. ÖRNEK: Projenin sona ermesini takiben 6 ay içerisinde üretim maliyetlerinde %30 azalma olması Projenin uygulamaya konmasıyla birlikte 4 ay içerisinde işletmedeki kadın istihdamında %40 artış olması Not: Sıklıkla, bir amaç için birden fazla gösterge kullanmak gerekebilir.
12 Genel Amaç Proje Amacı Proje Mantığı Şirketimizin gelirlerinin artırılması yoluyla bölgenin sosyo-ekonomik kalkınmasına katkı sağlanması Verimlilik ve ürün çeşitliliğinin artması Talebin artması Objektif Olarak Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri 2011 yılında şirket gelirlerinin %50 artması Ürün çeşitliliğinin 2 den 10 a çıkması İşçi başına düşen günlük üretim miktarında %20 oranında artış Beklenen Sonuçlar Nitelikli eleman istihdam edilmesi Ürün kalitesinin yükselmesi Yeni pazarlara ulaşılması Üretim maliyetlerinin düşmesi Ürün satış miktarında 2011 yılı sonuna kadar %50 artış 125 saat süren mesleki eğitim kursları Eğitim ve seminerler sonunda 50 kişinin sertifika sahibi olması Şirketin 1 tane pazarlama elemanı var Faaliyetler Mesleki eğitim kursları düzenlendi Modern ekipman alındı Pazarlama elemanı alındı Pazar araştırması yapıldı Araçlar
13 Doğrulama Kaynakları: Göstergelerin kontrol edilmesi için gerekli bilgiyi sağlayacak dokümanlar, raporlar ve diğer kaynaklardır. Doğrulama kaynakları şu bilgileri vermelidir: Bilginin sağlanacağı format (örn: İlerleme raporları, proje hesapları, proje kayıtları, resmi istatistikler,şirket bilançosu,üretim raporları,katılım belgeleri,sertifikalar vs.), Bilgiyi kimin sağlayacağı, Bilginin hangi sıklıkta sağlanacağı (örn: Aylık, üç aylık, yıllık vs.)
14 Objektif Olarak Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri Doğrulama Kaynakları ve Araçları Genel Amaç 2011 yılında şirket gelirlerinin %50 artması Şirket bilançosu Proje Amacı Ürün çeşitliliğinin 2 den 10 a çıkması İşçi başına düşen günlük üretim miktarında %20 oranında artış Ürün satış miktarında 2011 yılı sonuna kadar %50 artış Başvuru Sahibi onaylı Üretim Raporu Başvuru Sahibi onaylı Aylık Üretim Raporu+Aylık SGK ödemeleri Onaylı Yıllık Üretim Raporları Beklenen Sonuçlar 125 saat süren mesleki eğitim kursları Eğitim ve seminerler sonunda 50 kişinin sertifika sahibi olması Şirketin 1 tane pazarlama elemanı var Eğitim veren kişi veya kurum onaylı katılım belge veya sertifika. 50 adet katılım belgesi veya sertifika Pazarlama elemanı ismine yatan SGK primleri, Personelin kendisinin resmi yazılı bildirgesi. Faaliyetler Araçlar Maliyetler(Bütçe)
15 Riskler nedir? Projenin başarısı için önemli olan ve dışsal faktörler olarak ifade ettiğimiz olumsuz etkilerin tümü. Varsayımlar nedir? Projenin başarısını etkileyen veya belirleyen dışsal faktörlerin olumlu olarak ifade edilmesidir. Niçin gereklidir? Proje asla gerçek durumu kapsayamaz. Dışsal faktörler ve projenin başarısı üzerinde önemli etkilere sahip riskler tanımlanarak dikkate alınmalı ve izlenmelidir. Önkoşullar nelerdir? Faaliyetler başlamadan önce aşılması gereken koşullardır.
16 Varsayımlar Varsayım önemli mi? hayır evet Mantıksal Çerçeveye dahil etme Doğru çıkacak mı? Neredeyse kesin Olası Çok düşük ihtimal Mantıksal Çerçeveye dahil etme Varsayım olarak dahil et Dış faktörleri etkilemek için projenin Yeniden tasarlanması mümkün müdür? Faaliyetler ya da sonuçlar ekleyerek Projenin yeniden tasarlanması; gerekirse Proje amacının yeniden formüle edilmesi Evet Hayır proje gerçekleştirilemeyebilir
17 Varsayımların mantıksal çerçeve matrisine yerleştirilmesi Sonuçları elde etmek için gerekli olan varsayımlar Faaliyetler seviyesine yerleştirilir. Proje amacına ulaşmak için gerekli olan varsayımlar Sonuçlar seviyesine yerleştirilir. Genel Hedefe ulaşmak için gerekli olan varsayımlar Proje amacı seviyesine Yerleştirilir.
18 Mantıksal Çerçevede Varsayımlar ve Amaçlar Müdahale Mantığı Objektif Olarak Doğrulanabilir Göstergeler Doğrulama Kaynakları Varsayımlar Genel Hedef Proje Amacı Sonuçlar Faaliyetler Araçlar Maliyet Önkoşullar
19 Şirketimizin gelirlerinin artması yoluyla bölgenin sosyoekonomik kalkınmasına katkı sağlanması Verimlilik ve ürün çeşitliliğinin artması Pazar payının artması Nitelikli eleman istihdam edilmesi Ürün kalitesinin yükselmesi Yeni pazarlara ulaşılması Üretim maliyetlerin düşmesi Mesleki eğitim kursları düzenlendi Modern ekipman alındı Pazarlama elemanı alındı Pazar araştırması yapıldı + + + Bölgesel Kalkınma politikalarında istikrar olması Üretilecek olan ürünlerin piyasada talep edilen ürünler olması Vatandaşın alım gücünün olması Mesleki eğitim kurslarının yerel düzeyde katılımın sağlanması Hammadde maliyetlerinin artmaması Ön koşul: İlgili bakanlıktan gerekli üretim ruhsatının alınması
20 Mantıksal Çerçeve Matrisi Oluşturma 1. Müdahale Mantığı 2. Doğrulanabilir göstergeler 3.Doğrulama kaynakları 4. Varsayımlar Genel hedef 1 8 9 Proje Amacı 2 10 11 7 Sonuçlar 3 12 13 6 Faaliyetler 4 Araçlar Maliyetler 5 Ön koşullar
Proje Mantığı Objektif Olarak Doğrulanabilir Başarı Göstergeleri Doğrulama Kaynakları ve Araçları Varsayımlar Genel Amaç Proje Amacı Beklenen Sonuçlar Faaliyetler Şirketimizin gelirlerinin artırılması yoluyla bölgenin sosyo-ekonomik kalkınmasına katkı sağlanması Verimlilik ve ürün çeşitliliğinin artması Talebin artması Nitelikli eleman istihdam edilmesi Ürün kalitesinin yükselmesi Yeni pazarlara ulaşılması Üretim maliyetlerinin düşmesi Mesleki eğitim kursları düzenlendi Modern ekipman alındı Pazarlama elemanı alındı Pazar araştırması yapıldı 2011 yılında şirket gelirlerinin %50 artması Ürün çeşitliliğinin 2 den 10 a çıkması İşçi başına düşen günlük üretim miktarında %20 oranında artış Ürün satış miktarında 2011 yılı sonuna kadar %50 artış 125 saat süren mesleki eğitim kursları Eğitim ve seminerler sonunda 50 kişinin sertifika sahibi olması Şirketin 1 tane pazarlama elemanı var Şirket bilançosu Başvuru Sahibi onaylı Üretim Raporu Başvuru Sahibi onaylı Aylık Üretim Raporu+Aylık SGK ödemeleri Onaylı Yıllık Üretim Raporları Eğitim veren kişi veya kurum onaylı katılım belge veya sertifika. 50 adet katılım belgesi veya sertifika Pazarlama elemanı ismine yatan SGK primleri, Personelin kendisinin resmi yazılı bildirgesi. Bölgesel Kalkınma politikalarında istikrar olması Üretilecek olan ürünlerin piyasada talep edilen ürünler olması Vatandaşın alım gücünün olması Araçlar Maliyetler(Bütçe) Mesleki eğitim kurslarının yerel düzeyde katılımın sağlanması Hammadde maliyetlerinin artmaması Ön koşullar:ilgili bakanlıktan gerekli üretim
22 2.Süre ve Faaliyet Planlaması Bütçe Faaliyet Planı ve Bütçe Faaliyet Planı Maaşlar Yolluklar Araç Gid. Ofice Tel/Fax Tohum Gübre Bütçe Bütçe 5000 5500 1250 1750 3750 4250 750 750 400 400 850 1100 2300 3100 5500 1750 4250 750 400 1100 3100 5500 1750 4250 750 400 1100 3100
23 2.Süre ve Faaliyet Planlaması a. Faaliyet Planlaması Mantıksal çerçevede yer alan faaliyetler ana faaliyetler olarak listelenir. Ana faaliyetler kapsamında yer alan alt faaliyetler tanımlanır. Bu faaliyetler detaylı olarak anlatılır. (ne,ne amaçla,ne zaman,kim tarafından) Bu faaliyetlerin nasıl gerçekleştirileceği anlatılır. Tüm faaliyetler özet olarak faaliyet zaman planına yerleştirilir.
24 2.Süre ve Faaliyet Planlaması b.süre Planlaması Proje uygulama süresi 12 ayı geçemez Faaliyet 1. Yarıyıl 2. Yarıyıl Ay 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Uygulama birimi Örnek Örnek Örnek Hazırlık faaliyeti Yerel ortak 1 1 (başlık) Uygulama faaliyeti 2 (başlık) Hazırlık Faaliyeti 2 (başlık) v.s. Yerel ortak 1 Yerel ortak 2
25 2.Süre ve Faaliyet Planlaması Bütçe Planlaması Faaliyet planında ortaya konulan alt faaliyetleri ele alarak Bu faaliyetler için gerekli olan girdileri belirler, Bu girdileri fiyatlandırarak maliyetini ortaya çıkarır, Bu maliyetin hangi kaynaklardan karşılanacağını ortaya koyar. Bu sayede; Kaynakların planlı ve etkin kullanımını sağlar, Maliyet etkinliği sağlar ve izlemeyi kolaylaştırır.
26 3.Bütçe Proje bütçesi, bir projenin mali kaynaklarının nasıl kullanılacağını ve faaliyetler arasında nasıl dağıtılacağını gösteren bir tablodur. Projenin tasarımının kalitesi, uygulama kolaylığı ve bu aşamada çıkabilecek sorun miktarını doğrudan etkiler. Bu nedenle proje bütçesi, mantıksal çerçeve, proje faaliyetleri ve faaliyet planına hassasiyetle uygun olmalıdır. Tüm faaliyetler ve bunlar için ihtiyaç duyulacak tüm girdiler detayları ile bütçeye yansıtılmalıdır. Donanım ve hizmet alımı ile insan kaynağı ihtiyacı tek tek bütçede ele alınmalı, karşılaşılabilecek tüm maliyetler uygun bütçe kaleminde öngörülmelidir. Bütçeye aktarılan her türlü gider yapılacak proje faaliyetleri ile ilgili olmalıdır.
27 3.Bütçe Bütçe süresi proje süresi ile sınırlıdır. Bütçeye aktarılan her türlü gider yapılacak faaliyetlerle ilgili olmalıdır, Bütçeye aktarılan giderler sadece istenilen hibe tutarını değil, projeyle ilgili tüm giderleri kapsamalıdır. Bütçeye aktarılan her tutar gerçekçi ve piyasa koşullarına uygun olmalıdır. Bütçeye aktarılan giderler, hibe rehberinde açıklanan uygun maliyetler tanımına uymalıdır. Bütçeye aktarılan her maliyetin, proje süresinde belgelendirileceği unutulmamalıdır.
28 Faaliyet Bütçesi Beklenen Finansman Kaynakları Projenin ayrıntılı maliyetleri Proje maliyetlerinin karşılanacağı kaynaklar Toplamlar eşit olmalı