VERİCİNİN TRANSPLANTASYONA HAZIRLANMASI Dr. Numan GÖRGÜLÜ Özel İstanbul Medipol Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Nefroloji Kliniği
VERİCİ ADAYININ HAZIRLANMASI
VERİCİ ADAYININ HAZIRLANMASI
VERİCİ ADAYININ HAZIRLANMASI
VERİCİ ADAYININ HAZIRLANMASI
VERİCİ ADAYININ HAZIRLANMASI
KONTRENDİKASYONLAR-I <18 yaş Proteinüri ve/veya hematüri Azalmış renal fonksiyon (GFR<80ml/dk/1.73m²) Ciddi ürolojik ve renal vasküler anormallikler Aktif enfeksiyon Kronik aktif viral enfeksiyon (HIV, HBV, HCV) Aktif malignite Malignite öyküsü (AC, meme, böbrek ve ürolojik sistem, GİS, melanom ve hematolojik)
KONTRENDİKASYONLAR-II Zoraki donör olma şüphesi Donörle alıcı arasında illegal parasal anlaşma şüphesi Kronik hastalıklar (pulmoner, hepatik, otoimmun, nörolojik veya kardiyak) Kontrolsüz HT veya HT a bağlı uç organ hasarı olması DM
KONTRENDİKASYONLAR-III Nefrokalsinozis, bilateral böbrek taşları ve tekrarlayan taş hastalığı Aktif madde kullanımı Suicid riski olan tedavi edilmemiş psikiatrik durumlar Gebelik Antikoagülan tedavi gerektiren durumlar
RÖLATİF KONTRENDİKASYONLAR Aktif peptik ülser hastalığı Nefrolityazis hikayesi Ürolojik anormallikler (multipl renal damarlar) Morbid obezite; BMI>35kg/m² Ailede DM veya HT hikayesi RCC aile hikayesi ABO uyumsuzluğu (desensitizasyon ile) Sensitizasyon (desensitizasyon ile)
DONÖRLERDE YAPILAN İNCELEMELER-I İlk İncelemeler: Kan grubu Ayrıntılı anamnez Fizik muayene Tam idrar tahlili, 24 saatlik idrarda protein ve mikroalbuminüri Kreatinin klirensi ve sistatin C
DONÖRLERDE YAPILAN İNCELEMELER-II İmmunolojik incelemeler: Doku tiplendirmesi, Hasta ile lenfosit cross-match testi Biyokimyasal incelemeler: Kanda glukoz, üre, kreatinin, ürik asit, Na, K, Cl, Ca, P, ALP, AST, ALT, GGT, bilirubinler, total protein, albumin, trigliserid, kolesterol paneli, 40 yaşın üzerindeki erkek adaylarda PSA Hematolojik incelemeler: Hemogram, PT ve aptt
DONÖRLERDE YAPILAN İNCELEMELER-III Mikrobiyolojik incelemeler: İdrar kültürü, (üreme durumunda uygun antibiyotik tedavisi sonrasında kültür tekrarı) Serolojik incelemeler: HBsAg, (HBsAg pozitif olanlarda HBV-DNA), anti-hbs, anti-hbc total, anti-hcv, anti-hiv, CMV IgM ve IgG, EBV IgM ve IgG Diğer incelemeler: TSH, st3, st4, kadınlarda beta hcg
DONÖRLERDE YAPILAN İNCELEMELER-IV Görüntüleme yöntemleri: Tüm batın BT anjiyografi (piyelogram, nefrogram ve arteriogram fazlı) Akciğer grafisi Diğer incelemeler: EKG 1. derece akrabasında DM olanlara ve/veya AKŞ 100mg/dl ve üzerinde olanlara OGTT
Daha önceleri >50 yaş kişiler verici olarak kabul edilmezken, günümüz koşullarında fizik ve mental sağlığı yerinde olan, böbrek fonksiyonları iyi olan yaşlılar da verici olarak kabul edilmektedir. ABD de nakil merkezlerinin %60 ı, yaş için üst sınırlarının olmadığını bildirmiştir. VERİCİ ADAYINDA YAŞ Bu merkezlerin %77 si 18 yaşı alt sınır olarak kabul etmektedir. Mandelbrot DA ve ark. Am J Transplant 7:2333, 2007
VERİCİ ADAYINDA HİPERTANSİYON KB>140/90mmHg olan bireyler, genellikle verici olarak kabul edilmezler. Fakat, >50 yaş, GFR >80ml/dk ve ÜAE <30mg/gün olup HT u kolay kontrol altına alınmış vericiler kabul edilebilir. Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005 Mandelbrot DA ve ark. Am J Transplant 7:2333, 2007
VERİCİ ADAYINDA OBEZİTE BMI>35 kg/m² olan adaylar özellikle eşlik eden diğer sağlık sorunları varsa verici olmamalıdır. Bağış öncesi kilo vermeleri sağlanmalıdır. Sağlıklı yaşam biçimi önerileri ve eğitimi tüm verici adaylarına verilmelidir. Obez vericilerde orta vadede (6.8 yıl) artmış HT, proteinüri sıklığı ve GFH kaybı gözlenmiştir. Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005 Nogueira JM ve ark. Transplant 2010
VERİCİ ADAYININ BÖBREK FONKSİYONU 24 saatlik idrarda kreatinin klirensi, MDRD, Cockcroft-Gault formülü veya nükleer incelemeler yapılabilir. KK <80 ml/dk/1,73 m² ise verici olamaz. 24 saatlik idrarda proteinüri >300 mg ise verici olamaz. Mikroskopik hematüri varlığında üriner malignite ve taş hastalığı dışlanmalıdır. Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005 UK guidelines 2011
VERİCİLERDE DM DM varsa veya OGTT de 2. saat KŞ 200 mg/dl ise aday böbrek vericisi olamaz. Canlı verici adayında DM değerlendirmesi AKŞ<100mg/dl veya OGTT de 2. SPG<140mg/dl Değerlendirmeye devam Ara değerler AKŞ 126mg/dl Red Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005
ARTMIŞ DM RİSKİ AKŞ <100 mg/dl BGT (140-199 mg/dl) DM Riski %19 ARA DEĞERLER AKŞ 100-110 mg/dl Normal GT (<140 mg/dl), DM Riski %9 BGT (140-199 mg/dl), DM Riski %31 AKŞ 111-125 mg/dl Normal GT (<140 mg/dl), DM Riski %28 BGT (140-199 mg/dl, DM Riski %60; reddedilmeli Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005
TAŞ HASTALIĞI Taş düşürme öyküsü olan asemptomatik aday: Hiperkalsiüri, hiperürisemi veya metabolik asidoz yoksa Sistinüri, hiperokzalüri veya ÜSE yoksa BT de birden fazla taş veya nefrokalsinozis yoksa kabul edilebilir. Asemptomatik tek taşı bulunan aday: Yukarıdaki kriterleri karşılıyorsa ve taş <1,5 cm ise veya tx sırasında çıkarılabilecekse kabul edilebilir. Bilateral taş hastalığı ya da nefrokalsinozisi olan hastalar ve tekrarlayıcı taş hastalığı öyküsü olanlar verici olamaz. Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005
MALİGNİTE Melanom Hematolojik malignite Testis CA Bronş CA RCC Meme CA Koryokarsinom GİS malignitesi ve Plazma hücre hastalıkları öyküsü genellikle kontrendikasyon kabul edilir. Malignite öyküsü olan verici adayında, Böbrek fonksiyonları uygulanan tedavilerden olumsuz etkilenmemişse, Kür olmuşsa ve Kanser hücrelerinin geçiş riski ekarte edilebiliyorsa verici olarak kabul edilebilir. Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005
ÜSE Vericinin idrarı operasyondan önce steril olmalıdır, asemptomatik bakteriüri de tedavi edilmelidir. Piyüri ve hematüri kontrendikasyon oluşturur. Açıklanamayan hematüri veya piyüri durumlarında adenovirüs, tbc ve kanser araştırılmalıdır. Tekrarlayan PN atakları geçiren aday verici olamaz. Kronik sistit kontrendikasyon değildir. Üriner tbc veya CA kontrendikasyondur. Delmonico F ve ark. A Report of the Amsterdam Forum Transplantation 2005
DONÖR NEFREKTOMİNİN RİSKLERİ-I Erken dönemde: Atelektazi Pnömotoraks Pnömoni İYE Yara yeri komplikasyonları DVT-Pulmoner emboli: Kadın vericiler hormon yerine koyma tedavisi ve OK ilaçları operasyondan 6 hafta önce kesmelidir. Cerrahi mortalite riski: 3,1:10.000 dir. Segev DL ve ark. JAMA 303:959, 2010
DONÖR NEFREKTOMİNİN RİSKLERİ-II Geç dönem: Mortalite: Genel populasyon ile aynı GFH kaybı: Nefrektomiden sonra kalan böbrekte kompansasyon ile 10-14 günde bazal GFH nin %70 ine, uzun dönemde de %75-85 ine ulaşılır. SDBY Riski: 1994-2003, 56458 canlı böbrek vericisinin ortalama izlem süresi 10 yıl olan sonuçlarına göre: SDBY insidansı %0.22 SDBY riski genel nüfustan farklı değil Cherikh WS ve ark. Am J Transplant 11:1650, 2011
DONÖR NEFREKTOMİNİN RİSKLERİ-III Böbrek verdikten sonra gebe kalan kadınlarda verici olmadan önce gebelik geçirenlere kıyasla fetal kayıp, gestasyonel DM, gestasyonel HT ve preeklampsi riski artmıştır. Fakat yine de bu hastalıkların görülme riski genel populasyonla aynıdır. Gebelik planlarını tamamlamış kadınların donör adayı olmaları tercih edilmelidir. Nevis IF ve ark. Am J Transplant 9:661, 2009
DONÖRÜN İZLENMESİ Yıllık renal fonksiyonlar izlenmelidir. Kan basıncı GFH Proteinüri Sağlıklı yaşam biçimi değişikliklerine uyum (sigara içilmemesi ve kilo alınmaması)
ÖZET-I KİMLER VERİCİ OLAMAZ? <18 yaş >300mg proteinüri ve/veya hematüri GFR<80ml/dk/1.73m² HIV, HBV, HCV gibi kronik aktif viral enfeksiyon Aktif malignite AC, meme, böbrek ve ürolojik sistem, GİS, melanom ve hematolojik malignite öyküsü
ÖZET-II Zoraki donör olma şüphesi Donörle alıcı arasında illegal parasal anlaşma şüphesi Pulmoner, hepatik, otoimmun, nörolojik veya kardiyak hastalıkları olanlar Kontrolsüz HT veya HT a bağlı uç organ hasarı olması DM
ÖZET-III Nefrokalsinozis, bilateral böbrek taşları ve tekrarlayan taş hastalığı Suicid riski olan tedavi edilmemiş psikiatrik durumlar Aktif madde kullanımı Gebelik Antikoagülan tedavi gerektiren durumlar
DİKKATİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM