TABURCULUK SONRASI REHOSPİTALİZASYON VE NEDENLERİ.Dr. Ömer ERDEVE
Rehospitalizasyon - TANIM Kim? Ne kadar süre boyunca? Hangi düzey ünite? Maliyet? Mortalite ve morbidite üzerine etkisi?
Rehospitalizasyon Teorik olarak neonatal morbiditeye ve prematüre özelliklerine Bebeğe bağlı olmayan faktörler (taburculuk kriterleri, izlem politikaları, aileye bağlı nedenler) Riskler belirlenmeli Önlenebilir nedenlere yönelik çözümler üretilmeli
Maliyet Tıbbi: İlk yatış, ayaktan takip, malzeme, ilaç, rehospitalizasyon Tıbbi olmayan: Ulaşım, konaklama Diğer: Ailenin iş gücü kaybı, ailenin sağlığı
Maliyet California 14 ünite 9 yıl (1992-2000) Prematüre (%97) 1 yıl takip %15 rehospitalizasyon Toplam sağlık bütçesinin %10 u %5, <25 hf, %31, 12 gün %25, 35 hf, grup maliyeti Prematürelerin %58.3 ü DİKKAT Underwood MA. J Perinatol 2007;27:614-9. Escobar GJ. Semin Perinatol 2006;30:28-33
Taburcu edilen hastaya bağlı riskler
YYBÜ nden taburculuktan hemen sonrası (ilk 2 hafta) rehospitalizasyon Gestasyon haftası ve ilk yatış sürelerine göre risk analizi Kaiser Permenante Medical Care Program 6 Düzey III Yenidoğan Ünitesi 44943 doğum 6144 YYBÜ yatışı 6054 taburcu % 2.7 a) 37 hafta, <4 gün yatış (n=2593) b) 37 hafta, 4 gün yatış (n=1133) c) 33-36 hafta, <4 gün yatış (n=545) d) 33-36 hafta, 4 gün yatış (n=1196) e) <33 hafta (n=587) Sarılık %37 Beslenme %15 Sepsis şüphe %13 Apne %6 İYE % 2 Yatışların % 41 i ilk 3 günde
Rehospitalizasyon % Gestasyon haftasına göre rehospitalizasyon hızı (ilk 2 hafta) Gestasyon haftası Escobar GJ. Pediatrics 1999;104:e2
Rehospitalizasyon % Doğum ağırlığına göre rehospitalizasyon hızı (ilk 2 hafta) Doğum ağırlığı (gram) Escobar GJ. Pediatrics 1999;104:e2
Rehospitalizasyon % Mekanik ventilasyon süresine göre rehospitalizasyon hızı (ilk 2 hafta) Ventilasyon süresi (gün) Escobar GJ. Pediatrics 1999;104:e2
Diğer risk parametreleri <1000 g doğum ağırlığı 33-36 hafta gestasyon yaşı, <4 gün yatış <33 hafta gestasyon yaşı MV >6 gün Erkek Anomali varlığı Term, >4 gün yatış Acil servis başvurusu Escobar GJ. Pediatrics 1999;104:e2
İlk 2 yılda ELBW (<1000 g doğum ağırlığı) rehospitalizasyonu <1000 g 106 yatış 60 taburcu % 42 KAH % 28 Evde Oksijen Tx 2 yıl takip Solunum hastalıkları (2/3) KAH varlığı (2.05 yatış/yıl) Evde oksijen tedavisi % 72 % 85 i ilk bir yılda KAH olmayanlarda Hien YH. Early Human Dev 2002;66;33-40 İnguinal herni VP şant ROP tedavisi
İlk 2 yılda ELBW (<1000 g doğum ağırlığı) rehospitalizasyonu 1591 bebek 1405 taburcu % 48 KAH 18-22 ay takip % 49 KAH Cerrahi gerektiren NEK VP şant RSV profilaksisi % 62 ilk 1 yıl içinde Solunum hastalıkları % 55 Cerrahi durumlar %21 İnfeksiyon %13 Beslenme problemleri % 5 Morris HB. J Perinatol 2005;25:656-63.
ELBW + Major konjenital anomali Cerrahi veya medikal tedavi gerektiren anomali 185 ELBW+MA vs. 5735 ELBW 1 yıl takip oranları % 30 vs. % 7; ilk 1 yılda 4 rehospitalizasyon >3 kat rehospitalizasyon oranı Walden VR. Pediatrics 2007;120:e1512-9.
Ünite işleyişi ve taburculuk politikalarına bağlı riskler
Grupların karşılaştırılması Özellik Anneli oda Klasik bakım p değeri Gestasyon haftası 30.8 ± 1.7 30.4 ± 2.1 0.46 K/E oranı 15/16 13/16 0.78 Doğum ağırlığı 1452 ± 82 1413 ± 351 0.75 Taburculukta VA 1813 ± 280 1700 ±168 0.27 Taburculukta AS oranı %93 %97-3 ayda AS oranı %84 %76 - Anne yaşı 31 ± 7 31 ± 6 0.77 Baba yaşı 35 ± 8 34 ± 7 0.61 Gebelik ortancası 2 2 0.63 Yatış süresi 24 ± 14 23 ± 14 0.92 CRIB 4.2 ± 3 4.3 ± 2.7 0.72 NTISS 22.4 ± 8.1 22.9 ± 7.6 0.67
Rehospitalizasyon % (ilk 3 ay) %12.9 %34.5 İlk 2 haftada yatış % %0 %60 Yatış süresi (gün) 3.5 (1-30) 9.5 (1-41) Toplam yatış süresi (gün) 38 115 Yatış nedenleri Cerrahi:: ROP Herni Beslenme: Asp. Pnömonisi Sarılık
Ünite doluluk oranı %32 fazla taburcu %20 az taburcu Düşük Orta Yüksek Profit J. Pediatrics 2007;119:314-9.
10 ünite 30-34 hafta 850 bebek Ortalama DA 1950 g Ortalama GH 33.4 hf Aile memnuniyeti Acil servis başvurusu Rehospitalizasyon oranı arasında fark yok Taburculuk kararı sadece kliniğe göre değil, yoğunluğa göre de veriliyor Yoğunluk arttıkça düşük riskli hastalar taburcu ediliyor Snap II skoru yüksek, uzun süredir yatan, minör konjenital anomalisi olanlar kalıyor Profit J. Pediatrics 2007;119:314-9.
Yatış süresi (gün) Rehospitalizasyon oranı % Yatış süresinin uzunluğu ve rehospitalizasyon Gestasyonel yaş (hafta) Ortalama yatış 75 persentil 25 persentil Rehospitalizasyon <1500 g, rehospitalizasyon oranı % 47.2 Rehospitalizasyon olmayanlar 4.1 gün daha az yatmışlar Korvenranta E. Acta Paediatrica 2007;96:1416-20.
1. ve 2 Düzey servislere geri transport: Yatak ve kaynakların daha iyi kullanılması Geri transport rehospitalizasyonu etkiliyor mu? 1998-2002 19 Ünite 401-1000 g 4896 YD 2 yıl takip 4392 eve TAB 504 geri transport Nörogelişimsel benzerlik Rehospitalizasyon yüksek (%56 vs. %49) İlk yılda fark yok Takip programı (%78 vs. %89) Cerrahi nedenler fazla (cerrahi kons) Lainwala S. Pediatrics 2007;119:e1079-87.
Taburculuk sonrası aile ortamı ve davranışlarına bağlı riskler
Anne sütü Anne sütü ile beslenenlerde oran düşük Beslenme intoleransı az Anti-infektif özellikleri İmmünite; RSV ye karşı koruyucu Klein MI. Pediatrics 2009;121:e1510-16.
Kümülatif rehospitalizasyon insidans hızı (%) AS-cinsiyet-rehospitalizasyon K+AS Ø E+AS Ø E+AS K+AS Bebek yaşı (ay) Klein MI. Pediatrics 2009;121:e1510-16.
Anne-bebek etkileşim parametreleri Değerlendirme Anneli odalı bakım Aile merkezli bakım p değeri Edinburg postpartum depresyon skoru 6.9 ± 4 (0-15) 8.5 ± 4.7 (0-16) 0.2 Postpartum depresyon oranı %15.4 % 39.1 0.06 Kırılganlık skoru 9.2 ± 4.8 (0-18) 11.2 ± 4.8 (3-19) 0.16 Kırılgan bebek oranı % 55.2 %48.4 0.6 Stres indeksi 136 ± 23 129 ± 5 0.2
Adolesan anne kaynaklı risk <19 yaş anne 1261 bebek Düşük doğum ağırlığı Morbidite Mortalite Rehospitalizasyon (%29.6 / 5 yıl) % 14.5 Zekai Tahir Burak EAH 2006-2008 yılları 15-17 yaş 300 anne % 29 prematüre oranı % 13.7 YYBÜ yatış oranı Wilson MD. J Adolesc Health Care 1990;11:510-5.
Yüksek riskli hastanın taburculuğu ve evde bakımı Evde bakımın tanımlanması ve hazırlığı Gerekli araç ve malzemenin sağlanması Evde fiziksel ortamın sağlanması Primer bakım sorumlusu hekim Yönetmelik Sağlık Bakanlığından: R.G. Tarihi:10.03.2005 R.G. Sayısı:25751 Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik KAH+Oksijen Ev tipi ventilatör Beslenme Psikoterapi Evde fototerapi
SONUÇLAR Rehospitalizasyon uzun dönem sonuç ve maliyet açısından risk oluşturmaktadır Hastalar taşıdıkları riskler açısından yakından takip edilmelidirler Ailenin bakım kalitesini artıran ve özgüvenini sağlayan sağlık politikalarının hayata geçirilmesi gerekir Taburculuk sonrası izlem ve destek YYBÜ ne yatışın devamı olarak işlerlik kazanmalıdır