zmir Gö üs Hastanesi Dergisi, Cilt XXV, Say 1, 2011 MULT PL AKC ER METASTAZINI TAKL T EDEN PULMONER WEGENER GRANÜLOMATOZU: OLGU SUNUMU PULMONARY WEGENER GRANULOMATOSIS MIMICKING MULTIPLE LUNG METASTASIS: CASE REPORT Onur AKÇAY 1 Özgür SAMANCILAR 1 Kenan Can CEYLAN 1 Filiz GÜLDAVAL 2 Sülün ERMETE 3 fieyda ÖRS KAYA 1 Dr. Suat Seren Gö üs Hastal klar ve Cerrahisi E itim ve Araflt rma Hastanesi, zmir 1 Gö üs Cerrahisi Klini i, 2 Gö üs Hastal klar Klini i, 3 Patoloji Bölümü Anahtar sözcükler: Pulmoner nodül, wegener granülomatozu Key words: Pulmonary nodule, wegener granulomatosis Gelifl tarihi: 22 / 12 / 2010 Kabul tarihi: 05 / 03 / 2011 ÖZET Wegener granülomat ozu, özellikle üst solunum yolu, akci er ve böbrekleri tutan nekrotizan granülomatoz vaskülitle tan mlanan bir hastal kt r. S n rl ve yayg n olmak üzere iki tipi vard r. S n rl tipte böbrek tutulumu ve sistemik vaskülit bulgular yoktur ve prognozu daha iyidir. Görüntüleme yöntemlerinde genellikle kavitasyonla kendini gösterir. Nefes darl ve gö üs a r s flikayetleri ile klini imize baflvuran 42 yafl ndaki kad n hastan n, toraks bilgisayarl tomografisinde sol akci erde iki adet nodül saptand ve metastatik akci er hastal ön tan s ile çekilen pozitron emisyon tomografisinde lezyonlarda malignite ile uyumlu artm fl FDG tutulumu izlendi. Tan sal amaçl operasyon uyguland ve nodüllerin histopatolojik inceleme sonucu Wegener granülomatozu olarak de erlendirildi. Olgumuz wegener granülomatozunun nodüler formunun nadir görülmesi nedeni ile literatür eflli inde sunuldu. SUMMARY Wegener granulomatosis is a necrotising granulomatous vasculitic disease that especially involves upper respiratory tract, lung and kidney. Patients were categorized as having severe or limited disease. No kidney involvement and systemic vasculitis are present in limited disease prognosis is better. It is usually characterized with cavitation in imaging modalities. A 42-years-old female patient that presented with dsypnea and chest pain, having two nodules in left lung in thoracic computerized tomoghraphy, with an FDG uptake consistent with malignancy by positron emission tomography. Exploratory thoracotomy is applied and the patient is diagnosed with wegener granulomatosis in histopatological evaluation. Our case is presented for the nodular form of this disease is quite rare with the review of the literature. G R fi Wegener granülomatozu (WG) özellikle üst solunum yollar (ÜSY), akci er ve böbrekleri tutan nekrotizan granülomatöz vaskülitle tan mlanan bir hastal kt r (1-3). Kad nlarda daha s k rastlanan s n rl formunda ÜSY ve 41
PULMONER WEGENER GRANÜLOMATOZU akci erler tutulurken, yayg n formunda böbrekler de tutulmufltur ve erkeklerde daha s k görülür (4). Bu çal flmada, toraks bilgisayarl tomografisinde (BT) sol akci erde iki adet inhomojen nodül saptanan tan sal amaçl operasyon uygulanan, nodüllerin histopatolojik inceleme sonucu WG olarak de erlendirilen 42 yafl ndaki kad n olgu, nadir görülmesi nedeniyle literatür eflli inde sunulmaktad r. OLGU 42 yafl nda kad n olgu, nefes darl ve gö üs a r s flikayetleri ile baflvurdu. Özgeçmiflinde iki y ld r mevcut olan öksürük flikayeti nedeni ile ast m tedavisi mevcuttu. Soygeçmiflinde bir özellik yoktu. Fizik muayenesinde vital bulgular taflikardi haricinde normaldi. Solunum sistemi muayenesinde solunum sesleri bilateral kabalaflm flt, di er fizik muayene bulgular ola and. Meme muayenesinde patolojik bulgu saptanmad. Laboratuar de erlerinde, hemoglobin: 10.6 g/dl, hematokrit: %33.5, beyaz küre say s : 8.5 10 e/mme, trombosit say s : 318 10 e/mme idi. Eritrosit sedimentasyon h z 22 mm/saat idi. Rutin biyokimyasal de erleri normaldi. Çekilen PA AC grafisinde sol alt zonda, diafragman n hemen üzerinde yerleflmifl, yaklafl k 1.5 cm lik, düzgün s n rl, inhomojen dansite art fl izlendi. Toraks BT de sol akci er alt lobda 1 cm ve 1.5 cm çapl 2 adet nodül saptand (Resim 1). Pozitron emisyon tomografisinde (PET/CT) parankimal nodüler lezyonlar ile uyumlu alanlarda artm fl (s ras yla SUVmax: 6.6 ve 3.7) 18FDG tutulumu izlenmiflti. Sa over ve uterus ile uyumlu alanlarda hafif düzeyde artm fl hipermetabolik 18FDG tutulumu saptanm fl olup bulgular n hastan n çekim halinde mevcut olan menstrüel siklusu ile uyumlu olabilece i belirtilmiflti. Radyolojik görünümün metastatik pulmoner nodüllere benzemesi, PET/CT de ekstrapulmoner bir primer bir tümör tespit edilmese de pulmoner metastaz görülebilme ihtimali nedeniyle nodüllerin öncelikle metastatik olabilece i öngörüldü ünden ve radyolojik olarak tespit edilemeyecek nodüllerin de palpasyonla saptanabilmesi aç s ndan aç k cerrahi giriflim planland. S n rl torakotomi ile alt lobdaki her iki nodüle "wedge rezeksiyon" operasyonu uyguland. ntraoperatif yap lan "frozen" inceleme sonucu "benign, nekrotizan granülomatöz inflamasyon ile uyumlu" olarak rapor edildi. Postoperatif dönemde komplikasyon geliflmeyen olgu beflinci günde taburcu edildi. Kesin histopatolojik inceleme sonucu "Wegener granülomatozu ile uyumlu" olara k rapor edildi (Resim 2). Resim 1. Toraks BT de sol akci er alt lobda iki adet pulmoner nodül izlenmekte. 42
ZM R GÖ ÜS HASTANES DERG S Resim 2. HE ile boyanan preparatta intramural nekrotizan granuloma ait görünüm izlenmekte. Olgunun intraoperatif olarak al nan örneklemelerinden yap lan mikrobiyolojik çal flmalar nda tüberküloz direkt bak s menfi olarak saptand, mantar kültürü, tüberküloz kültürü ve non-spesifik kültür örneklerinde üreme izlenmedi. Hastan n postoperatif incelemelerinde, paranazal sinüs BT de bilateral etmoidal sinüsler ve maksiller sinüslerde kronik sinüzitle uyumlu bulgular saptand. c-anca sonucu pozitif bulundu. Olgu wegener granülomatozu tan s ile romatoloji klini ine yönlendirildi. TARTIfiMA Wegener granülomatozu, üst ve alt solunum yollar ile böbrekleri, s k olmasa da göz, kulak, eklemler, deri, sinir sistemi ve kalbi de tutabilen multisistemik granülomatöz vaskülit ile karakterize bir hastal kt r (1-3). Nadir görülmekte olup prevalans n n 3/100000 oldu u tahmin edilmektedir (2). S n rl ve yayg n olmak üzere iki tipi vard r. S n rl tipte böbrek tutulumu ve sistemik vaskülit bulgular yoktur ve prognozu daha iyidir. Üst solunum yolu hastal yayg n olarak pürülan veya kanl ak nt, epistaksis, sinüzit ve otitis media ataklar ile kendini göster- mektedir (5). Bizim olgumuzda da, postoperatif dönemde çekilen paranazal sinüs BT de bilateral etmoidal sinüsler ve maksiller sinüslerde kronik sinüzitle uyumlu bulgular saptand. Alt solunum yolu belirtileri hastalar n %90 nda mevcut olup öksürük, dispne ve hemoptizi en s k görülen semptomlardand r. Bizim olgumuzun da baflvuru flikayeti öksürük olup ast m nedeniyle tedavi görmekteydi. WG de pulmoner tutulum yaklafl k %70 dir (4). Pulmoner tutulumu olan vaskülitler içinde en s k görülen vaskülit tablosudur ve granülomatöz inflamasyona efllik eder (4). Klinik, nonspesifik akci er hastal ndan, h zl ilerleyen eriflkin s k nt l solunum sendromuna kadar de iflmektedir (5). Wegener granülomatozlu hastalar n ço unlu- unda toraks BT de patolojik bulgular izlenmektedir. En yayg n bulgu birkaç mm den birkaç cm ye kadar de iflen büyüklükte, multipl bilateral nodüller veya parankimal infiltrasyonlard r. nfiltrasyonla beraber kavitasyonlar veya nodüllerde kavitasyonlar olabilir (1,6). Ço u zaman akci er tüberkülozu ile ay r c tan s yap lmal d r. Bizim olgumuzda saptanan nodüller solid kitle fleklinde izlenmekteydi. Bu nedenle ön tan olarak tüberküloz ve WG ay r c tan da düflünülmedi. Çekilen PET-CT de, nodüllerde malignite ile uyumlu görünüm mevcut olmas bizim olgumuzda daha çok metastatik akci er hastal lehine yorumland ancak literatür incelendi inde, baz çal flmalarda wegener granülomatozunda da, bizim hastam zda da oldu u gibi, PET-CT de artm fl FDG tutulumu saptand bildirilmifltir (7,8). Wegener granülomatozu olan hastalar n ço unlu unda ANCA gelifltirmektedir, c-anca bu hastal kta hakim olan ANCA d r. Di er vaskülit s n flar nda oldu u gibi, ANCA n n WG patogenezinde primer rolü oynad na dair aç k kan t yoktur (9). Tedavi edilmemifl olgu- 43
PULMONER WEGENER GRANÜLOMATOZU larda c-anca düze yi %90 n n üzerinde yüksek bulunmakta, remisyonda ise seviyesi azalmaktad r. Olgumuzun postoperatif dönemde bak lan c-anca s pozitif bulundu ve hastam z n tan s n destekler nitelikteydi. Wegener granülomatozisinin histopatolojik özellikleri intravasküler veya ekstravasküler granülom oluflumu ile birlikte küçük arterlerin ve venlerin nekrotizan vaskülitidir. Akci er tutulumu biyopside hemen her zaman de iflmeden, bizim olgumuzda da oldu u gibi, tipik nekrotizan granülomatöz vaskülit olarak görülmektedir (9). Hastal n tan s için ELK klasifikasyonu kullan labilir ki, buna göre E-kulak burun bo az, L-akci er, K-böbrek tutulumunu ifade etmektedir (4). Hastalarda E, L ve K ile tan mlanan bu bölgelerin tek bafl na veya ikili, üçlü kombinasyon fleklinde tutulumlar saptanabilir. ELK tutulumlar ndan biri, pozitif biyopsi veya yüksek serum c-anca düzeyleri ile birlikte oldu unda tan konulabilir. Amerikan Romatoloji Derne i nin önerdi i tan kriterleri de tan da kullan labilir. Bunlar; nazal veya oral inflamasyon (ülser- ler, pürülan veya kanl ak nt ), anormal akci- er radyolojisi, mikrohematüri veya anormal idrar sedimenti ve biyopside granülomatöz inflamasyonun gösterilmesidir. Bu 4 kriterden en az 2 sinin olmas halinde WG tan - s ndan söz edilebilir. Hastam zda saptanan bulgular tan aç s ndan her iki klasifikasyona da uymaktad r. Wegener granülomatozu tedavi edilmezse ölümcüldür ve ortalama yaflam tedavisiz olgularda befl ayd r (1). Tedavi verilen olgularda 1 y ll k yaflam %90, 5 y ll k yaflam %76 d r (4). Glukortikoidler tek bafl na semptomatik bir düzelme yapar, fakat seyri üzerinde büyük bir etkisi yoktur (9). Günümüzde standart tedavi siklofosfamid ve prednizolondur. Bu tedavi ile belirgin düzelme %90, tam remisyon %75 dir (9). Sonuç olarak, multipl ve PET/CT de malignite düzeyinde artm fl FDG tutulumu olan akci- er nodüllerinin tan s nda öncelikle akci er metastaz akla gelse de, özellikle kronik üst solunum yolu semptomlar da efllik eden olgularda Wegener granülomatozu da ay r c tan da ak lda bulundurulmal d r. KAYNAKLAR 1. Rubin LJ. Pulmonary vasculitis and primary pulmonary hypertension. In: Murray JF, Nadel JA (eds). Textbook of Respiratory Medicine. Philedelphia: WB Saunders Company, 2000: 1533-56. 2. Cotch MF, Hoffman GS, Yerg DA, et al. The epidemiology of Wegener s granulomatosis: estimates of the five-year period prevalance, annual mortality, geographic disease distribution from population-based data sources. Arthritis Rheum 1996; 39: 87-92. 3. Ayd n Z, Gürsu M, Karada S, Uzun S, Tatl E, Tayfur F, Öztürk S, Kazanc o lu R. Metastatik Akci er Kanserini Taklit Eden Wegener Granülomatozu, Plazmaferez Uygulamas - Olgu Sunumu. Haseki T p Bülteni 2010; 48: 85-8. 4. DeRemee RA. Pulmonary vasculitis. In: Fishman AP (ed). Fishman s Pulmonary Diseases and Disorders. New-York: Mac-Graw-Hill Companies, 1997: 1357-74. 5. Hoffman GS, Kerr GS, Leavitt RY, Hallahan CW, Lebovics RS, Travis WD, Rottern M, Fauci AS. Wegener granulomatosis: An analysis of 158 patients. Ann Intern Med 1992; 116: 488-98. 6. Leavitt RY, Fauci AS, Bloch DA, Michel AB, Hunder GG, Arrend WP, Calabrese LH, Fries JF, Lie JT, Lightfood RW, Masi AT, McShane DJ, Mills JA, Stevens B, Wallace SL, Zvaifler NJ. The American College of Rheumatology 1990 Criteria for the Classification of Wegener s Granulomatosis. Arthritis Rheum 1990; 33: 1101-07. 44
ZM R GÖ ÜS HASTANES DERG S 7. Beggs AD, Hain SF. F-18 FDG-positron emission tomographic scanning and Wegener s granulomatosis. Clin Nucl Med 2002; 27: 705-6. 8. Ueda N, Inoue Y, Himeji D, Shimao Y, Oryoji K, Mitoma H, Arinobu Y, Niiro H, Tsukamoto H, Horiuchi T, Ueda A, Akashi K. Wegener's granulomatosis detected initially by integrated 18F-fluorodeoxyglucose positron emission tomography/computed tomography. Mod Rheumatol 2010; 20: 205-9. 9. Langford CA, Fauci SA. The vasculitis syndromes. In: Fauci SA, Kasper DL, Longo DL, Braunwald E, Hauser SL, Jameson JL, Loscalzo J (eds). Harrison s principles of internal medicine. McGraw-Hill Companies, Inc.; 2008: 2119-32. Yaz flma Adresi: Dr. Onur AKÇAY zmir Gö üs Hastal klar ve Cerrahisi, E itim ve Araflt rma Hastanesi, 2. Gö üs Cerrahisi Klini i, Yeniflehir / ZM R e-posta: drerbaycu@yahoo.com 45