REKABET KURULU KARARI

Transkript

1 REKABET KURULU KARARI Dosya No :1-41/2018 Karar Sayısı :62/2018 Karar Tarihi : TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER Selim ALTINCIK Doç. Dr. Figen YEġĠLADA Av. Sezi SIDAL Kubilay SEPETCĠOĞLU (BaĢkan) (BaĢkan Yardımcısı) (Üye) (Üye) 2. RAPORTÖRLER Doğan Ö. ÇÖREKCĠOĞLU Suna EMĠROĞLU (Uzman) (Uzman) 3. TARAFLAR: 3.1. ġikayetçi: Re sen 3.2. Hakkında ĠĢlem Yürütülen(ler): Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. ( Mġ 397) (Akgünler Denizcilik 1 -TU 3665) No:1, Ramadan Cemil Meydanı, Girne. Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. (Mġ 7567) Erenköy Sokak Apt. 4, Daire 5 (Akay Motors Arkası) PK261 Salamis Yolu, Dumlupınar Mahallesi, Gazimağusa. 1 Akgünler Denizcilik, Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. adı altında ticari unvan olarak kayıt edilmiģ bir teģebbüstür. 1 / 36

2 Sunlink Maritime Co. Ltd.(Mġ 14017) 2 EĢref Bitlis Caddesi, No:3, Serbest Liman Yolu, Gazimağusa. 4. DOSYA KONUSU : Deniz taģımacılığı pazarında faaliyet gösteren Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd., Sunlink (Starline) Maritime Co. Ltd. ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in 27 Aralık 2016 tarihli Havadis Gazetesi nde birlikte yayımladıkları ortak zam ilanının 36/2009 sayılı Rekabet Yasası nın 4 üncü maddesini ihlal edip etmediğinin tespiti. 5. ĠDDĠALARIN ÖZETĠ: Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd., Sunlink Maritime Co. Ltd., Starline Maritime Co. Ltd.ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in tarihli günlük Havadis Gazetesi nde Dolar kuru ve genel maliyetlerimizde meydana gelen artışlar nedeni ile Mağusa - Mersin ve Girne-Mersin hatlarında navlunlara zam yapmak mecburiyetinde kalınmıştır Ģeklinde verdikleri ilan ile 36/2009 sayılı Rekabet Yasası 4 üncü maddesinin ihlal ettikleri iddia edilmektedir. 6. DOSYA EVRELERĠ: Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd., Sunlink (Starline) Maritime Co. Ltd. ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in tarihli günlük Havadis Gazetesi nde Dolar kuru ve genel maliyetlerimizde meydana gelen artışlar nedeni ile Mağusa-Mersin ve Girne- Mersin hatlarında navlunlara zam yapmak mecburiyetinde kalınmıştır Ģeklinde yer alan ilanı ihbar kabul eden Kurul, tarih ve 34/2017 sayılı Kurul kararı ile Yasa nın 4 üncü maddesinin ihlal edildiği iddiası ile Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd., Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. isimli teģebbüsler hakkında re sen ön araģtırma baģlatmıģ, ön araģtırmanın yürütülmesi için uzman Doğan 2 TeĢebbüs yetkilileri tarafından Ģirket ismi, Sunlink (Starline) olarak ifade edilmesine karģın söz konusu teģebbüslerin farklı tüzel kiģiliklere sahip olduğu ancak hissedarlık yapılarının %100 aynı olduğu tespit edilmiģtir. Söz konusu teģebbüslerin ekonomik bütünlük içerisinde bulunması nedeni ile teģebbüsler, 2 farklı teģebbüs olarak anılmak yerine iģbu raporda bundan böyle Sunlink (Starline) olarak anılacaktır. 2 / 36

3 Çörekcioğlu ile uzman Suna Emiroğlu nun görevlendirmelerine karar vermiģtir. Söz konusu karar çerçevesinde gerekli yetki belgeleri tanzim edilmiģtir. Görevli uzmanların hazırlamıģ olduğu 1-41/2017 ÖA sayılı ön araģtırma raporunu tarihli toplantıda görüģerek değerlendiren Kurul, 63/2017 sayılı kararla Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. ( Mġ 397), Sunlink Maritime Co. Ltd. (Mġ 14017) ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. (Mġ 7567) isimli teģebbüslere, dosya konusu gazetede yayınlanan ortak zam ilanı ile Yasa nın 4 üncü maddesinin ihlal edildiğine dair Ģüphelerin devam etmesi nedeni ile Yasa nın 23 üncü maddesi kapsamında soruģturma açılmasına, gazete ilanında adı geçen Starline Maritime Co. Ltd. in de soruģturma kapsamına dahil edilmesine ve soruģturmayı yürütmekle ilgili olarak uzman Suna Emiroğlu ve uzman Doğan Çörekcioğlu nun görevlendirmelerine karar vermiģtir. Kurul un 63/2017 sayılı soruģturma açılması kararı, tarihli yazı ile soruģturmaya tabi teģebbüslere bildirilmiģtir. SoruĢturma sonucunda hazırlanan tarih ve 1-41/2017 SR sayılı soruģturma raporunu tarihli toplantıda değerlendiren Kurul, 164/2017 sayılı kararı ile Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. (Mġ 397), Sunlink Maritime Co. Ltd. (Mġ 14017) ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. (Mġ 7567) hakkında Yasa nın 4 üncü maddesini ihlal ettikleri iddiası ile Yasa nın 23 üncü maddesi tahtında soruģturmanın ilerletilmesine ve kararda yer alan konularda ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporunun ve diğer yazıların hazırlanması ile ilgili olarak soruģturma heyeti olarak görev yapan Uzman Suna Emiroğlu ve Uzman Doğan Çörekcioğlu nun görevlendirilmelerine karar vermiģtir. Raportörler tarafından Kurul kararı doğrultusunda hazırlanan 1-41/2017ĠSR sayılı ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporu tarihinde ilk yazılı savunmalarını yapmak üzere, haklarında soruģturma yürütülen teģebbüslere tebliğ edilmiģtir. Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. in yazılı savunması tarihinde, Sunlink Maritime Co. Ltd. in yazılı savunması tarihinde, Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in yazılı savunması ise tarihinde Kurul kayıtlarına girmiģtir. Raportörler tarafından ilk yazılı savunma hakkında hazırlanan ek görüģler tarihinde Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. e, tarihinde Sunlink Maritime Co. Ltd. e, tarihinde ise Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. e tebliğ edilmiģtir. Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd., Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. tarafından hazırlanan ikinci yazılı savunmalar tarihinde Kurul a 3 / 36

4 iletilmiģtir. Tarafların talebi üzerine Kurul, tarih ve 5/2018 sayılı kararı ile Yasa nın 25 nci maddesi tahtında sözlü savunma toplantısının de tarihinde düzenlenmesine karar vermiģ ve bu kararını hakkında soruģturma yürütülen tüm taraflara tebliğ etmiģtir. Kurul, taraflardan gelen talep üzerine sözlü savunma toplantısını tarih ve 9/2018 sayılı kararı ile sözlü savunma toplantısını tarihine erteleyerek, bu kararını taraflara tebliğ etmiģtir. Tarafların toplantı saatine hazır olamayacaklarını bildirmeleri üzerine Kurul, sözlü savunma toplantısını tarih ve 38/2018 sayılı kararı ile tarihine erteleyerek söz konusu kararını taraflara tebliğ etmiģtir. Ġlk sözlü savunma toplantısı tarihinde tüm tarafların katılımı ile gerçekleģmiģtir. Dosya muhteviyatını değerlendiren Kurul, tarih ve 62/2018 sayılı kararı ile nihai kararını vermiģtir ve taraflara kararı tebliğ etmiģtir. 7. DOSYA KAPSAMINDA ELDE EDĠLEN BĠLGĠ ve BELGELER 7.1. Haklarında SoruĢturma Yürütülenler ile Ġlgili Bilgiler Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. Akgünler Denizcilik, Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. adı altında tarihinde ticari unvan olarak kayıt edilmiģ bir teģebbüstür. Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. hissedarı olan Ünal Çağıner teģebbüs bünyesinde aynı zamanda direktördür ve %(..) ile teģebbüsün en büyük hissedarıdır. Ġçim Kavuklu teģebbüs bünyesinde direktör ve sekreter, Dimağ Çağıner ise hissedardır. AĢağıdaki tabloda Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. in hissedarlık yapısı yer almaktadır; Tablo 1: Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. Hissedarlık Yapısı: Hissedar Hisse Adeti Hisse Oranı (%) Ġçim Kavuklu (D,S) 3 (..) (..) Ünal Çağıner (D) (..) (..) Dimağ Çağıner (..) (..) Toplam (..) (..) (Belge 22 ) 3 D: Direktör, S: Sekreter 4 / 36

5 7.1.2 Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd tarihinde kurulmuģ 6 ortaklı bir teģebbüstür. En yüksek hisse sahibi aynı zamanda direktör olan Hüseyin Pırlant tır. TeĢebbüsün diğer direktörü ve sekreteri Nebile Kondoz dur. AĢağıdaki tabloda Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd in hissedarlık yapısı yer almaktadır. Tablo 2: Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in Ortaklık Yapısı: Hissedar Hisse Adeti Hisse Oranı (%) Mehmet Kondoz (..) (..) Mustafa Kondoz (..) (..) Mustafa Köksoy (..) (..) Nebile Kondoz (D,S) (..) (..) Hüseyin Pırlant (D) (..) (..) Ġncilay Pırlant (..) (..) Toplam (..) (..) (Belge 8 ) Sunlink Maritime Co. Ltd. Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Starline Maritime Co. Ltd. aynı hissedarlık yapısına sahip iki ayrı teģebbüstür. Sunlink Maritime Co. Ltd. in kuruluģ tarihi iken Starline Maritime Co. Ltd. in kuruluģ tarihi olarak görülmektedir. Ġki teģebbüsün de toplam 8 ortağı bulunmaktadır. Hasan Dörtgazi nin en yüksek hisse payına sahip olduğu teģebbüsün direktörleri Hasan Dörtgazi, Mustafa Cancuri, Yüksel Özgü, sekreteri ise Yıltan Özkıraç tır. TeĢebbüs hissedarlarıyla yapılan görüģmelerde, Starline Maritme Co. Ltd. in Ģu an aktif olmadığı, daha önceden sahip olunan Starline isimli geminin satılarak elden çıkarıldığı bilgisine ulaģılmıģtır. Bu bilginin teyit edilebilmesi için Starline Maritme Co. Ltd. in ciro bilgileri Gelir ve Vergi dairesinden talep edilmiģtir. Gelir ve Vergi Dairesi Starline Maritime Co. Ltd. in belirtilen faiz giderlerinin (..) TL, diğer olağandıģı gelir ve karlarının (..) TL olmak üzere toplam (..) TL gelir beyan ettiği ve ayrıca teģebbüsün ticari faaliyet olarak beyan edilmiģ bir geliri olmadığını bildirmiģtir. AĢağıda gösterilen Tablo 3 te Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Starline Maritime Co. Ltd in hissedarlık yapısı yer almaktadır; 5 / 36

6 Tablo 3: Sunlink Maritime Co. Ltd. & Starline Maritime Co. Ltd in Ortaklık Yapısı: Sunlink Starline Hissedar Hisse Adeti Hisse Oranı (%) Hisse Adeti Hisse Oranı (%) Bülent Cancuri (..) (..) (..) (..) Celal Karadavut (..) (..) (..) (..) Hasan Dörtgazi (D) (..) (..) (..) (..) Hasan KuĢ (..) (..) (..) (..) Mustafa Cancuri (D) (..) (..) (..) (..) YıltanÖzkıraç (S) (..) (..) (..) (..) Yüksel Özgü (D) (..) (..) (..) (..) Çetin Gülhan (..) (..) (..) (..) Toplam (..) (..) (..) (..) (Belge 2 & 3 ) Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Starline Maritime Co. Ltd. in ortaklık yapıları incelendiği zaman, teģebbüslerin 8 ortaklı bir yapıya sahip olduğu ve ortakların her iki Ģirkette de aynı hissedarlık payına sahip oldukları gözlemlenmiģtir. Ġki teģebbüs arasındaki tek farkın teģebbüs sermayeleri olduğu ve Starline Maritime Co. Ltd. in hisse adeti açısından daha güçlü olduğu anlaģılmaktadır. TeĢebbüslerin ortaklık yapılarının ekonomik bütünlük bağlantılarının açıklanması, aģağıda gösterilen grafik yardımı ile yapılacaktır Ekonomik Bütünlük Türk Rekabet Hukuku uygulaması değerlendirilirken, Kanun da açıkça geçen, iktisadi faaliyette bulunan bir birimin teģebbüs olarak adlandırılabilmesi için bağımsız karar verebilmesi ve ekonomik olarak bir bütün oluģturması öngörülmektedir. Buradaki bağımsızlıktan anlaģılması gereken ise hukuki değil, ekonomik bağımsızlık olduğudur. Ekonomik faaliyetleri sırasında piyasada bağımsız karar veremeyen gerçek ve tüzel kiģiler, birbirinden ayrı hukuki kiģilikleri haiz olsalar dahi, pay sahipliği ve karar alma süreçlerini etkileyebilme bakımından kontrolü altında bulundukları gerçek veya tüzel kiģilerle birlikte ekonomik bir bütün oluģturmakta ve tek bir teģebbüs sayılmaları gerekmektedir. 6 / 36

7 Rekabet Hukuku terminolojisinde kullanılan ekonomik bütünlük yaklaģımı, teģebbüslerin hukuken bağımsız olmasına ve iktisadi anlamda faaliyet gösteriyor olmasına rağmen kararlarında bağımsız olmayan bir kiģinin, kararları üzerinde kontrol sahibi olan kiģiyle birlikte tek ekonomik birim olarak kabul edilmesine ve bu ikisinin tek bir teģebbüs olarak kabul edilmesine imkân vermektedir. Buna göre teģebbüs kavramında, bir iktisadi varlığın hukuki yapısı değil, iktisadi kontrolü ve ekonomik bir bütün teģkil etmesi önem taģımaktadır. İktisadi ve hukuki bağımsızlık ise, birbirleriyle özdeş veya örtüşen kavramlar değildir. Hak ehliyetine sahip ve hukuken bağımsız olan bir gerçek veya tüzel kişinin, ekonomik faaliyeti yerine getirirken iktisadi açıdan bağımlı olması, örneğin iktisadi kontrolünün bir başka teşebbüse ait olması mümkündür. Genel olarak bir ekonomik birimin iktisadi açıdan bağımsız olup olmadığı, iktisadi politikaların ne şekilde oluşturulduğu, bu politikaların oluşumunda belirleyici etkinin kime ait olduğu meselesi ile ilgilidir. 4 Dosya kapsamında hakkında iģlem yürütülen teģebbüslerden Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Starline Maritime Co. Ltd. in hissedarlık yapıları incelendiğinde, iki teģebbüsün ekonomik bütünlük içerisinde olduğu tespit edilmiģtir. Yukarıda gösterilen ġekil 1 de, her iki teģebbüste de hissedarlığı bulunan kiģilerin aynı oranda diğer teģebbüste de kontrol payı olduğu görülebilmektedir. Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Starline Maritime Co. Ltd. in ekonomik bütünlük içerisinde olmalarından dolayı rakip teģebbüsler olarak kabul edilememektedir. Bu durumda, ilgili ürün pazarında Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd., Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. ve Sunlink (Starline) Maritime Co. Ltd. isimli 3 teģebbüs faaliyet göstermektedir. TeĢebbüslerin ekonomik bütünlük içerisinde bulunmaları nedeni ile Starline Maritime Co. Ltd. in ticari faaliyette olup olmadığı araģtırılmıģtır. TeĢebbüs yetkilileri Starline Maritime Co. Ltd. e ait geminin satıldığını ve Ģu anda sadece Sunlink Maritime Co. Ltd. ile faaliyet gösterdiklerini bildirmiģtir ve bu ifadenin teyidi için Gelir ve Vergi Dairesi nden bilgi talep edilmiģtir. Daire tarafından yapılan açıklamada, söz konusu teģebbüsün ticari faaliyetten elde edilmiģ bir geliri bulunmadığı ifade edilmiģtir (Belge 44). 4 Sanlı, K. (2000). Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun da Öngörülen Yasaklayıcı Hükümler ve Bu Hükümlere Aykırı Sözleşme ve Teşebbüs Birliği Kararlarının Geçersizliği 7 / 36

8 7.2 Dosya Kapsamında Elde Edilen Bilgi ve Belgeler: Hakkında ĠĢlem Yürütülen TeĢebbüslerden Elde Edilen Bilgi ve Belgeler 07 Nisan 2017 tarihli yazılarla Sunlink Maritime Co. Ltd. (Belge 18), Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. (Belge 17) ve Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. ten (Belge 16) teģebbüs hakkında genel bilgiler, teģebbüsün 2014, 2015 ve 2016 yıllarına ait navlun fiyat hareketleri ve fiyat değiģim tarihleri, teģebbüsün 2015 yılına ait denetlenmiģ mali raporu ve 2016 Aralık ayı ile 2017 Ocak, ġubat, Mart ve Nisan aylarının her birine ait örnek faturalar Kurul kayıtlarına girmiģtir (Belge 19, 21, 24, 25). Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. ten ayrıca tarihinde teģebbüsün yeni fiyat değiģimleri talep edilmiģtir (Belge 40). TeĢebbüslerden gelen belgelerde yer alan fiyat hareketleri ile ilgili bilgiler raporun İktisadi Değerlendirmeler bölümünde incelenmiģtir Kıbrıs Türk Armatörler Birliği nden Elde Edilen Bilgi ve Belgeler 07 Nisan 2017 tarihli yazı ile (Belge 15) talep edilen, Birlik Tüzüğü ve üye listesi Kurul a iletilmiģ ancak navlun fiyatlarına iliģkin Birlik karar tutanağı ile ilgili olarak gönderilen yazıda, Bahsetmiş bulunduğunuz 27 Aralık 2016 tarihinde yerel bir gazetede yer alan ilan, Birliğimiz tarafından verilmemiştir. Birliğimizin Asli görevleri arasında şirketler adına ilanlar vermek yoktur. Dolayısı ile verilmemiş bir ilan için de alınmış herhangi bir karar da yoktur Ģeklinde ifade yer almaktadır (Belge 20). AĢağıda yer alan listede, güncel üyeler ve faaliyet alanları gösterilmektedir. K.T. Armatörler Birliği Üyeleri: - Fahri Üye ve BaĢkan: Ata Atun - Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. (Gemi ĠĢletmeciliği) -Almeyda ġti. Ltd. (Gemi Acenteliği ve ĠĢletmeciliği) - A&S Atun Ltd. (Gemi Acenteliği ve Kont. TaĢımacılığı) - Cancuri Nakliyat Tic. Ltd. (Gemi ĠĢletmeciliği ve Kara Nakliyesi) - Dörtgazi Lojistik (Kara Nakliyesi, Lojistik ve Gemi ĠĢletmeciliği) - Filo Denizcilik (Gemi ĠĢletmeciliği ve Acentelik) - Rotır Maritime Co. Ltd. (Gemi ĠĢletmeciliği ve Acentelik) - Özkıraç Shipping & Lifting Ltd. (Gemi Acenteliği ve ĠĢletmesi Vinç ĠĢl.) 8 / 36

9 7.3 Dosya Kapsamında Yapılan GörüĢmeler: Sunlink Maritime Hissedarları Ġle Yapılan GörüĢmeler: Yıltan Özkıraç Ġle Yapılan GörüĢme (Belge 10) tarihinde Özkıraç Ltd. in direktörü (ayrıca Sunlink Maritime Co. Ltd. sekreteri ve hissedarı) Yıltan Özkıraç yapılan görüģmede özetle; Sunlink in yöneticisi olduğunu, Çok uzun süreden beri yoğun rekabet nedeniyle navlun fiyatlarında artıģ yaģanmadığını ancak son dönemde dövizin yükselmesiyle ciddi sıkıntıların yaģandığını, gemilerin zarar etmeye baģladığını, Bu nedenle de söz konusu 3 teģebbüsün (Sunlink, Ġzmir ve Akgünler) böyle bir karar aldığını, Bu karara 3 teģebbüsün ne kadar uyduğunun tartıģılabileceğini, Söz konusu pazarda öncü Ģirket olduklarını ve en yüksek kapasitenin kendilerinde olduğunu, TeĢebbüsün yaklaģık 80 tır kapasiteli tek bir gemisinin bulunduğunu ve sadece Ro-Ro taģımacılığı pazarında yer aldığını, Ortak fiyat artıģı yapılmasının nedenlerinden birinin de teģebbüslerin batma aģamalarında olmalarından dolayı olduğunu ve aslında daha yüksek bir artıģ yapılması gerektiğini, Gazete de yayımladıkları ortak fiyat artıģı açıklamasının bir diğer nedeninin de müģterilerine ortak açıklama yapma ihtiyacından kaynaklandığını, Navlun fiyatlarının tır baģına belirlendiğini (dolu-boģ tır), fiyatların ise Ģu anda 1,450 TL dolu 550 TL boģ olarak belirlendiğini, Sunlink in yalnızca Mağusa-Mersin hattında faaliyetlerinin bulunduğunu, seferlerin düzenli olduğunu, geminin Pazartesi, ÇarĢamba ve Cuma günleri Mağusa Limanı ndan hareket ettiğini, Kendisinin ve ortağı Yüksel Özgü nün söz konusu geminin acenteliğini yaptığını, ayrıca Sunlink dıģındaki teģebbüslere de acentelik hizmeti verdiklerini, Daha önce hükümetin döviz kurlarını sabitlediğini ve tam olarak emin olmamakla birlikte dolar kurunun 2,45 TL ye sabitlendiğini, ancak daha sonra Bakanlar Kurulu nun almıģ olduğu kararla kurların serbest bırakıldığını ve bir 9 / 36

10 anda döviz kurunun 3,70 TL lere geldiğini, bu durumun da maliyetlerini yükselttiğini, 550 TL olan boģ tır navlun ücretinin içinde yaklaģık (..) TL sini vergi dairesi ve belediyeye ödediklerini, ayrıca Mersin de $(..) (yaklaģık (..) TL) 5 liman ücreti ödediklerini, Arkas isimli Türkiye de faaliyet gösteren büyük bir teģebbüsünde pazarda yer aldığını, söz konusu teģebbüsün konteyner taģımacılığı yaptığını, Söz konusu teģebbüsle de rekabet içinde olduklarını, ancak kendilerinin Arkas isimli teģebbüsle yarıģabilecek büyüklükte olmadıklarını, Türkiye de iç nakliye yaptıklarından dolayı kabotaj haklarının olduğunu, mazotu düģük fiyatlara mal edebildiklerini ve bu nedenlerden dolayı bu gibi teģebbüslerin kendilerine büyük darbe vurduğunu, Ġzmir Denizcilik in gemilerinin 12 tır kapasiteli olduğunu, Akgünler in ise 40 ve 37 tır gemi kapasitesinin olduğunu, Ġzmir Denizcilik in fiyatlarının daha düģük olduğunu, Akgünler in fiyatlarının ise kendileriyle aynı olduğunu, Döviz kurlarını sabitleyerek navlun fiyatlarda zam yapmamak için ilgili Bakan ile görüģtüklerini ama Bakan ın yardımcı olmadığını, Navlun fiyatlarının zamdan önce gidiģ-dönüģ 1,700 TL olduğunu, Zamlı fiyatların ise Ģu an gidiģ-dönüģ 2,000 TL olduğunu, Konteyner taģımacılığında ise fiyatların dolar cinsinden olduğundan değiģmediğini, Zamlı fiyatların gazete ilanından gün sonra uygulanmaya baģlandığını, MüĢterilerinin söz konusu zammı anlayamayacaklarından dolayı ortak bir açıklama yaptıklarını, bu açıklamayla rekabetin engellenmediğini ve Akgünler ile çok ciddi bir rekabet içinde olduklarını, ifade etmiģtir tarihinde web sitesinde USD/TL alış ve satış rakamları: 1 USD = / TL 10 / 36

11 Bülent Cancuri Ġle Yapılan GörüĢme (Belge 12) Cancuri Nakliyat Ticaret Ltd. direktörü Bülent Cancuri kendisiyle yapılan görüģmede özetle, Navlun ücretlerindeki değiģikliğin maliyetlerin yükselmesinden dolayı yapıldığını, Pazarda yer alan 3 teģebbüsün de aynı yakıtı kullandığından yakıt maliyetlerinin ve liman masraflarının da aynı olduğunu, O gün Lefkoşa daki toplantıda Filo nun durumdan haberi olmadığını söyledi, sonra o da yaptı Ģeklindeki ifadesi, Pazarda fiyat uçurumu yaratan firmalar olduğunu, Gemilerin sigortasına yıllık yaklaģık $(..) ödendiğini ve piyasadaki bazı gemilerin hiç sigortası olmadığını, Her teģebbüsün sigorta maliyetlerinin farklı olmasından dolayı aslında fiyatların da farklı olduğunu, Dolar kurunun bu kadar yükselmesi ile iflas etme durumuna geldiklerini ve onların da (rakip teģebbüsler) isyan etme durumuna geldiğini, Kesinlikle fiyatlarının aynı olmadığını, Kendilerine ait geminin 85 tır kapasiteli olduğunu, onların kapasiteleri çok farklı, bu fiyatlar onları hiç kurtarmaz Ģeklindeki ifadesi, Tüm maliyetlerin dolar kuru üzerinden olduğunu, kendi gemilerinin aylık yaklaģık $(..) gideri olduğunu, bu rakamın içerisinde personel ve sigorta giderlerinin olduğunu ve bu nedenler ile aynı fiyatı uygulamanın mümkün olmadığını, Gemilerin boyutları herkesin farklı olduğu için herkesin fiyatı farklıdır Ģeklindeki ifadesi ile açıkladığını, (..Ticari Sır ) Sunlink in geminin sahibi olduğunu, Rotır isimli Ģirketin ise geminin çalıģtırıcıları bir diğer deyiģ ile geminin acentesi olduğunu, Cancuri Nakliyat olarak faaliyetlerinin nakliye ve konteyner taģımacılığı olduğunu ve bu faaliyet alanlarının Sunlink ten tamamen ayrı olduğunu, ifade etmiģtir. 11 / 36

12 Hasan Dörtgazi Ġle Yapılan GörüĢme (Belge 26 ) tarihinde Dörtgazi Transport Ltd. direktörü Hasan Dörtgazi ile yapılan görüģmede özetle, Sunlink isimli teģebbüsü 2004 yılında kurduklarını, teģebbüsün acenteliğini Rotır ve Özkıraç isimli teģebbüslerin yaptığını, acentelerin liman masraflarını ve diğer giderleri ödedikten sonra Sunlink e ödeme yaptıklarını, Söz konusu ilanın nakliyecilerin elini kolaylaģtırma adına yapıldığını ve bu talebinde nakliyecilerden geldiğini, Nakliyecilerden gelen taleple söz konusu üç teģebbüsün birlikte zam ilanı yaptığını, bahse konu ilanın nakliyeci müģterilerini inandırmak amacıyla yapıldığını, nakliyeci müģterilerinin genellikle yapılan zamlara ya inanmadıklarını ya da zammı geçiģtirmeye çalıģtıklarını ve bunun önüne geçmek amacıyla böyle bir karar alındığını, Söz konusu ilanın Rekabet Yasası na aykırı olabileceğini bilmediklerini, Birkaç yıl önce Rekabet Kurulu na bir konu hakkında Ģikâyette bulunduklarını ancak delil yetersizliğinden dolayı dosya açılmadığını, Gemi gelirlerinin çok düģük olduğunu, liman harçlarının ve personel giderlerinin dolar bazında, navlun fiyatlarının ise TL bazında olduğunu, bu nedenle de acentelere navlun fiyatlarının düzeltilmesi amacıyla yetki verdiklerini, Kendisinin gemi hissedarı olmasına rağmen asıl iģinin nakliyecilik olduğunu, Nakliye pazarında Kıbrıs Kargo, Çağrı Kargo, Reisler Nakliyat, Cancuri ve Yorulmaz Nakliyat gibi teģebbüslerin yer aldığını, Pazardaki en büyük teģebbüsün kendilerinin olduğunu, kendilerinden sonra Kıbrıs Kargo ve Cancuri nin geldiğini, Mağusa-Mersin ve Girne-Mersin hatlarının birbirine ikame pazarlar olduklarını, sadece TaĢucu nun farklı bir pazar olduğunu, Yalnızca dökme yük taģımacılığında Mağusa Limanı nın kullanılabileceği, Girne Limanı nda dökme yük taģımacılığının yasa ile yasaklandığını, Sunlink isimli geminin hem dökme yük hem de ro-ro taģımacılığı yapabildiğinden dolayı Mağusa Limanı nı kullandıklarını, Akgünler in hem Mağusa hem de Girne Limanlarında hizmet verdiğini, geniģ tır filosundan dolayı bazen tek bir geminin yetersiz kaldığını, bu nedenle de 12 / 36

13 Dörtgazi Nakliyat olarak Girne de hizmet veren Akgünler ve Filo Denizcilik ile de nakliyatlarda gecikme yaģamamak için iģ yaptıklarını, Sunlink e navlun ücreti olarak (..) TL dolu tır ve (..) TL boģ tır olarak ödeme yaptıklarını, Meyve ve sebze gibi ürünlerin genellikle Girne Limanı na geldiğini, gıda ürünlerinin sağlık analiz iģlemlerinin LefkoĢa bölgesinde yapıldığından dolayı Girne Limanı nından söz konusu ürünlerin daha hızlı bir Ģekilde nakliye edilebildiğini, Birlikte zam yapma kararı alındığını ancak zam miktarının belirlenmediğini, 2009 yılında (.) isimli Türkiye menģeli bir teģebbüsün pazara girdiğini, (.) ın konteyner taģımacılığı yaptığını ve kendi fiyatlarının 1,000 TL altında fiyat vermeye baģladığını, söz konusu dönemde müģterilerinin yaklaģık %(.) unu kaybettiklerini, ancak konteyner taģımacılığının Ro-Ro taģımacılığına göre çok daha yavaģ bir hizmet olmasından dolayı, müģterilerinin tekrardan kendilerini tercih etmeye baģladığını, Gemi yüklerinin üç yönlü olduğunu, konteyner, Ro-Ro ve dökme yük taģımacılığı yaptıklarını, geminin ortalama %(..) kapasitesini kendisinin, %(..) sini Cancuri Nakliyat ın ve geriye kalan %(..) lik kısmını da diğer müģterilerin kullandığını, Geminin hafta da 3 kez sefere çıktığını, iģlerin düģük olduğu zamanlarda ise geminin dolmasını bekleyip sefer sayılarını azaltarak hizmet verdiklerini ifade etmiģtir Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. Ġle Yapılan GörüĢme (Belge 13) tarihinde Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. Genel Müdür Yardımcısı Mustafa Ergüven yapılan görüģmede özetle, Navlun ücretlerinde yapılan zammın, rekabetin çok Ģiddetli olmasından dolayı gerçekleģtiğini, Navlun ücretlerinin uzun yıllar önce dolar kuru ile alındığını, Geminin tüm masraflarının dolar bazında olduğunu ve navlun ücretlerinin maliyetlere kıyas ile düģük kaldığını, 13 / 36

14 2009 yılındaki dolu gelip boģ giden tırlar için navlun ücretlerinin $857, o dönemki döviz kuru ile 1,200 TL ye tekabül ettiğini, 2016 yılında da bu rakamın 1,200 TL olduğunu ve bu rakamın o dönemde $350 a denk geldiğini, Mersin-Girne güzergahına 2015 yılında baģladıklarını, Girne-Mağusa arasında genelde 500 TL lik bir fark olduğunu, Rekabet koşulları çok şiddetli devam ettiği için fiyatlar hep düşerdi. Fiyatlar şimdi tektir Ģeklindeki ifadesi, Sektördeki önemli bir oyuncu olan Fergün Denizcilik in finansal sıkıntılar nedeni ile yıllarında pazardan ayrılmak zorunda kaldığını, Ortak zam kararı ile ilgili Armatörler Birliği altında yapılan bir toplantıydı bu. Şirketler batmamak için böyle bir karar aldı. Bana göre bu fiyat bile düşüktü ancak müşterilerden tepkiye yol açmasın diye bu şekilde belirlendi. Herkes birbirinden korktuğu için kimse tek başına yapmadı. Rekabetten dolayı tüccar hiçbir şekilde dolar olarak ödemeyi kabul etmezler. Ansızın biri birini yakalarsa sen indirdin, ben indirdim olayları olursa karar iptal edilir. Bu karar bir fiyat yükseltme kararıdır Ģeklindeki ifadesi, Bahse konu kararın Mağusa güzergâhı için alındığını ve Mağusa da bu 3 Ģirket dıģında baģka bir Ģirketin olmadığını, Filo Denizcilik in Girne-TaĢucu hattında faaliyetleri bulunduğunu ve kendilerinin bu güzergâh üzerinde rakip olduklarını, TeĢebbüsleri bünyesinde 5 tane Ro-Ro ve 2 tane de gemi otobüsleri bulunduğunu, kapasitelerinin tır arası değiģtiğini, Şu anda fiyatlar böyle ama rekabet devam eder. Müşteriye göre indirim yapılır gene fiyatlar aynı değil. O ilan edilen fiyat sağlanmaya çalışılıyor. Rekabetten dolayı bu fiyatları uygulayamamazlık olmasın diye alındı o karar. Bu kararın alınmaması şirketlerin batmasına neden olacaktı Ģeklindeki ifadesi, ġirketin eski genel müdürü ise, Durumlar vahimdir, hep bizi destekleyen şirketler olduğu için ayakta duruyoruz. Yoksa mümkün değil Ģeklindeki ifadesi, Armatörler Birliği nde tüm denizcilik Ģirketlerinin bulunduğunu, sadece Ro-Ro taģımacılığı üzerine olmadığını ve her Ģirketin genelde 1 temsilcisi bulunduğunu, 14 / 36

15 Filo Denizcilik in bu karara katılmadığını, onların güzergahlarının Girne-TaĢucu olduğunu ve küçük kapasiteleri olması nedeni ile maliyetlerinin düģük olduğunu, Kendi teģebbüslerinin Girne-TaĢucu seferlerinin pazartesi günü ( ) itibari ile haftada 3 yerine 2 ye düģürüleceğini, Alınan zam kararı ile ilgili Herkes müşterisini kaybetmesin diye alındı karar Ģeklindeki ifadesi, Girne-TaĢucu navlun ücretinin 1,400 TL olduğunu (dolu geliģ-boģ gidiģ) ve bu rakamın Mağusa hattında 2,000 TL olduğunu, Mersin Limanı nda tır baģına limana ödenen kapı parasının $(..) olduğunu ve navlun ücretine dahil olduğunu, buna ilaveten ise ücretin içerisindeki (..) TL nin de vergi giderleri olduğunu, Tırların Mersin den ÖTV siz yakıt aldığını, bunun da Mersin ve TaĢucu limanları arasında haksız rekabete yol açtığını, Taşucu na çok talep yok. Diğer tarafta taşıyıcı firmanın (nakliyeci) 1,000 TL lik bir kazancı vardır. İhraç tırlarına gümrüksüz yakıt veriyor. Mersin de veriliyor. Sanırım Samsun da da yapılıyor. Liman anlamında Taşucu-Mersin arasında haksız rekabet yaratılıyor Ģeklindeki ifadesi, ÖTV siz yakıt türü muafiyetlerden önce Girne-TaĢucu güzergahına talebin çok daha yoğun olduğunu, Navlun fiyatlarının belli bir kademe yükseltilmesine karģın Ģu anda da 1,400 TL üzerinden indirimler yapıldığını, ifade etmiģtir Ġzmir Deniz Nakliyat ġirketi Ltd. ile Yapılan GörüĢme (Belge 11) tarihinde Ġzmir Deniz Nakliyat ġirketi Ltd. muhasebe elamanı Emel Sıcak yüz yapılan görüģmede özetle, - Dolar ın yükselmesi ile birlikte mazot ve liman masraflarının arttığı, bu nedenle de Armatörler Birliği nde navlun fiyatlarına zam yapılması kararı alındığını, bunun ortak bir karar olduğunu, - Yapılan zam artıģının Ro-Ro taģımacılığı pazarında olduğunu, 15 / 36

16 - Yapılan zamdan sonra Mağusa-Mersin hattındaki fiyatların 1,450 TL dolu tır, 550 TL boģ tır olarak belirlendiğini, - Fiyatların zamdan önce 1,200 TL dolu tır, 550 TL boģ tır olduğunu, - TeĢebbüsün iki adet gemiye sahip olduğunu ve her bir geminin 12 tır kapasiteli olduğunu, - Konteyner taģımacılığında fiyatların diğer teģebbüslerden farklı olduğunu, ifade etmiģtir YAZILI SAVUNMA METĠNLERĠNDEKĠ ĠDDĠALAR: Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. KKTC Armatörler Birliği üyesi olmadıkları, diğer oyuncularla doğrudan ve/veya direkt iletiģimi olmadığı, Pazarın oligopolistik yapısından dolayı pazardaki hareketlerinin kısmen ve/veya tamamen benzerlik gösterebileceği, Kendilerinin, rakipleri ile birlikte gazete ilanı vasıtası ile duyuruda bulunmuģ olmalarının salt uyumlu eylem ve/veya rekabeti engelleyici ve/veya kısıtlayıcı ve/veya bozucu bir davranıģ olarak algılanmaması gerektiği, ATAD kararları ve/veya mehaz ülke Türkiye Cumhuriyeti Rekabet Kurumu kararları çerçevesinde söz konusu durumun değerlendirilmesi gerektiği, TeĢebbüsler arası paralel davranıģların oligopolistik bağımlılık yaratan pazar yapısından kaynaklı olduğunu ve bu durumun da rasyonel ve sebep olarak dikkate alınması gerektiği, Uyumlu eylem bulunmadığı ve ĠlerletilmiĢ SoruĢturmanın sona erdirilmesi gerektiği, Raportörlerin, hiçbir Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. yetkilisi ile görüģmemiģ olduğu, görüģülen Ģirket çalıģanın, direktörlerin faaliyetleri ve/veya uygulamaları ile ilgili bilgiye haiz olmadığı, Diğer Ģirket yetkilileri ile yapılan görüģmelerde, zam hususunun Armatörler Birliği içerisinde değerlendirildiği ve kendilerinin birlik üyesi olmadığı, 16 / 36

17 Ülkemizin küçük bir ülke olmasından dolayı rakipler arası insani iliģkilerin olabileceği ancak bu durumun uyumlu eylem olarak değerlendirilmemesi gerektiği, ġirketlerinin zam kararını rakiplerinden bağımsız bir Ģekilde kararlaģtırdıkları, ve müģterilerine duyurdukları, iddia edilmiģtir Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. Üç Ģirket tarafından verilmiģ olan gazete ilanının Uyumlu Eylem Karinesi olarak değerlendirilmekte olmasının Uyumlu Eylem tanımına uymadığı, Ġlanı veren Ģirketlerin bilinçli olarak fiyat politikalarında paralellik içinde oldukları kanaatinin kusurlu ve yanlıģ olduğu, Kendilerinin baģlattığı fiyat artıģı politikasının ayakta kalabilmek maksadıyla yapıldığı, iddia edildiği gibi rekabet ortamında elde edilemeyecek karlara ulaģılması için yapılmadığı, ġirketlerinin her ne kadar sektörün oligopolistik yapısında faaliyet göstermekteyse de bu yapıdaki rolü, filosunu küçültmek zorunda kaldığı da göz ününde bulundurularak, ekonomik Ģartların gerçekliği saptırılmadan ve seçici ekonomik varsayımlar yapılmadan değerlendirilmesi gerektiği, Dolayısı ile dosya kapsamındaki tüm iddiaların yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve ihlale iliģkin yeterli delilin olmadığı, Yapıldığı iddia edilen fiyat anlaģmasında en önemli unsurun zaman birlikteliği olmasına rağmen, mevcut uygulamada böyle bir durumun mevcut olmadığı, ve bunun kendi fiyat politikalarını bağımsız olarak belirlediklerinin ispatı niteliğinde olduğu, iddia edilmiģtir Sunlink Maritime Co. Ltd. Ġlgili ürün pazarının tekerlekli ve mobil yük taģıyan Ro-Ro gemileri pazarı olarak belirlenmesinin yanlıģ olduğu, doğru pazarın KKTC-Türkiye Deniz Kargo TaĢımacılığı Pazarı olması gerektiği, 17 / 36

18 Ġlgili coğrafi pazarının KKTC-Mersin Mersin-KKTC olarak belirlenmesinin yanlıģ olduğu çünkü Ġstanbul, Ġzmir, Ġskenderun TaĢucu gibi limanlardan da KKTC ye deniz taģımacılığı yapıldığı, Ġlgili pazarda baģka rakip bulunmaması nedeni ile rekabetin önemli ölçüde önlendiği ve/veya sınırlandırıldığı ve/veya ortadan kaldırıldığı iddiasının, ilgili pazarın geniģletilmesi gerektiği de göz önünde bulundurulduğunda, gerçeği yansıtmadığı, Son üç yılda döviz kurlarında yaģanan %68 lik artıģa rağmen navlun fiyatlarında herhangi bir artıģa gidilmemiģ olmasının bu pazardaki rekabetin en büyük göstergesi olduğu, Ne bu ilan öncesi ne de ilan sonrası bahse konu Ģirketler ile herhangi bir fiyat seviyesi ve/veya fiyat artıģ oranı ve/veya fiyat indirim oranı içeren bir konuģma ve/veya anlaģma yapılmadığı, fiyatların tır ve kamyonların dolu boģ ücretlerine yönelik azami fiyatlar olduğunu ve rekabetin indirimler ile gerçekleģtiği, ABD de birçok davada mahkemenin, firmalar arası toplantı ve doğrudan iletiģimi sadece bir anlaģma yapma fırsatı olarak değerlendirmesine rağmen, anlaģma sonucuna ulaģmak için yeterli bulmadığı, ġirket direktörün ifadesine dayanarak Mersin ve TaĢucu limanlarının birbirlerine ikame olmadığı iddiasını, söz konusu ifadede bahsedilenin ikamenin talep değil arz ikamesi olması nedeni ile reddettikleri, Piyasada uygulanan 1,450 TL tutarındaki fiyatın her üç teģebbüs tarafından da uygulanıyor olmasının rekabetin ortadan kalktığı Ģeklinde yorumlanmaması, çeģitli müģteriler ile yapılan pazarlıklar sonucunda oluģan farklı fiyat seviyelerinin mevcut olduğu, iddia edilmiģtir. 7.5 SÖZLÜ SAVUNMA TOPLANTISINDAKĠ ĠDDĠALAR Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. (Av. Mustafa Ġnan) Rekabet Kurulu nun yargılama sisteminin ne Ģekilde çalıģacağı hakkında hiçbir tüzük ve yönetmeliğin olmadığı, 18 / 36

19 Rekabet Yasası altında Rekabet Kurulu nun kendi personelinin verdiği raporlar ıģığında karar verdiği, Kurul un hem yasa altında inceleme hem de karar verdiği ve bu durumun hukuk devleti ilkelerine aykırı olduğu, tarihli Havadis Gazetesi nde yayınlanan ve altında üç teģebbüsün isminin yer aldığı ilan ile ilgili olarak Uyumlu Eylem ile itham edildikleri, raporun olasılıklara dayandırıldığı, ilanda adı geçen teģebbüsler ile aralarında herhangi bir anlaģma olmadığı, gazete ilanı ile kendilerinin bir alakalarının olmadığı ve kendilerinin küçük bir iģletme olmalarından dolayı uyumlu eylem yapacak güçleri olmadığı, Armatörler Birliği BaĢkanı nın kendi denizcilik Ģirketini temsilen Birlik üyesi Ģirketin katıldığı bir görüģme sırasında bu konunun gerçekleģtiğini açıkladığını ancak kendilerinin Armatörler Birliği üyesi olmadıkları, Daha önce Rekabet Yasası ile ilgili bir sabıkalarının olmadığı ve gazetede günün Ģartlarına göre, fiyatları artıracaklarını ifade etmelerinin uyumlu eylem olmadığı, dolayısıyla kendilerine itham edilen suç unsurları oluģmadığı ve bu soruģturmanın reddedilmesi gerektiği, Rekabet Kurulu ceza verdiğine göre, ilk önce suçun istinat edilmesi ve ona göre gerekli bilgilerin alınması gerektiği, iddia edilmiģtir Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. (Av. Erdem Erginel ve Av. Irmak Atılım) Uyumlu eylem tanımının tam olarak değerlendirilemediği, çünkü uyumlu eylem tanımında bir bilinçli paralellik gereksinimi olduğu ve ekonomik ve rasyonel gerekçelerle açıklanamayan eylemler olması gerektiği, Burada ekonomik ve rasyonel gerekçeler ile açıklanamayan bir durumun olmadığı, 27 Aralık ta verilmiģ olan gazete ilanının amacının döviz kurlarında yaģanan negatif değiģim karģısında bir pozisyon almak olduğu, Denizcilik sektörünün oligopol bir piyasa statüsünde olduğunu, değerlendirmenin bu durum da göz önünde bulundurularak yapılması gerektiği, buradaki amacın veya yapılan hareketin rekabetin kısıtlanması amacı ile yapılmadığı, 19 / 36

20 Uluslararası Rekabet Kurulu nun benzer inceleme ve kararlarında yine uyumlu eylem ve fiyat birliğinin varlığının tespit edildiği hallerde dahi ceza uygulanmamasına karar verdiği, Oligopol piyasalarda fiyat birliği oluģmasının doğal bir sonuç olduğu, Dolar kurundaki olağan dıģı artıģ ve meydana gelen zarar sebebiyle bir önlem olarak alındığını, bir birlik kararı olmadığı, ortak bir fiyat listesi oluģturulmadığı, 3 teģebbüsün kendi aralarındaki karar olduğu, Bu esaslar üzerinde durulması gerektiği ve bu doğrultuda söz konusu soruģturmanın reddedilmesi gerektiği, iddia edilmiģtir Sunlink Maritime Co. Ltd. (Dr. Yenal Süreç) Ġlgili ürün ve ilgili coğrafi pazar tanımının yanlıģ yapıldığı, Ġlgili ürün pazarı ile ilgili olarak, ülkemizin bir ada ülkesi olması nedeniyle gerek ithalat gerekse ihracat anlamında ürünlerin taģınabilmesi için deniz yolu taģımacılığı mutlak kullanılması gereken bir kanal olduğu ve bu kanalda da sadece Ro-Ro Ģeklinde değil konteyner veya dökme yük diye tabir ettiğimiz taģımacılık Ģekilleri de kullanılmakta olduğu, Ġlgili coğrafi pazar olarak da KKTC-Mersin, Mersin-KKTC olarak bir tanımlanmasının, KKTC de iki tane liman olan Mağusa ve Girne limanlarının farklı özelliklere sahip olmaları nedeni ile ayni coğrafi pazarda değerlendirilemeyeceği, Girne limanı sadece tekerlekli yüklerin boģaltılıp yüklenmesine imkan verirken, Mağusa limanının daha farklı yüklerin de yükleme, boģaltılması yapılabilme özelliğine sahip olduğu, TaĢucu ndan taģımacılık yapan firmaların da var olduğu, dolayısı ile ilgili coğrafi pazarın KKTC-TC, TC-KKTC coğrafi pazarı olarak belirlenmesi gerektiği, Dolar kurunda yaģanan artıģlara rağmen 3 yıl boyunca fiyat artıģı yapılmaması piyasada bir rekabet baskısı olduğunun göstergesi olduğunu, Sektörün oligopolistik yapısı gereği firmalar hem maliyet unsurlarının benzerliği hem de marjlarının düģük olması nedeniyle fiyatları birbirlerine çok yakın seyrettiği, 20 / 36

21 ĠlerletilmiĢ SoruĢturma Raporunun 26 ncı sayfasının son paragrafında belirtildiği gibi teģebbüslerin birlikte bir fiyat artıģ oranı, indirim oranı, pazar paylaģım gibi hususları içeren herhangi bir anlaģmaya veya belgeye ulaģılamadığı, ġu anda geminin taģıdığı yükün %(.) i firmanın kendi hissedarlarına ait malın oluģturduğu, yani piyasaya sundukları kapasitenin %(.) oranında kısıtlı kaldığı, Bu durumun illaki bir uyumlu bir eylemle sonlanacağı Ģeklinde yorumlanmaması gerektiği, bu konuda bir takım içtihatların var olduğu, WoodPulp kararı denilen kağıt hamuru ile ilgili kararda da, Avrupa Birliği Adalet Divanı nın Komisyon un verdiği bir kararı bozduğu, iddia edilmiģtir. 8. ĠNCELEME VE DEĞERLENDĠRME 8.1. Ġlgili Pazar: Ġlgili Ürün Pazarı: Ro-Ro taģımaları kapsamında; lokomotifler, vagonlar, kendi tekerleğiyle hareket edebilen veya çekilebilen bütün araçlar, makineler ve nakil vasıtaları yer almaktadır. Ro-Ro tekerlekli ve mobil yük gemileri kendi tekerleği ile hareket edebilen araçların taģınmasına müsait olacak Ģekilde, bu amaca özgü olarak inģa edilmektedir. Dolayısıyla Ro-Ro tekerlekli yük taģımacılığı, deniz yolu ile yapılan; kuru yük, dökme yük, konteyner, tanker gibi taģımalar ile otomobil ve yolcu taģıyan feribotlardan farklılık arz eder. Ro-Ro taģımacılığı yükün taģıyıcı araca sadece bir kez yüklenip boģaltılması nedeniyle aktarımlar esnasında meydana gelebilecek hasarların azalması ve taģıma süratinin artması, tahliye/yükleme çabukluğu ve limanlarda kalıģ süresinin azlığı nedeniyle liman giderlerinin azalması, gemi süratlerinin yüksek olması ve limanlarda bekleme sürelerinin düģük olması nedeniyle daha çok sayıda sefer olanağına imkan vermesi, gemi personel sayısının azlığı ve limanda iģçilere daha az ihtiyaç duyulması nedeniyle insan gücünden tasarruf olanağı gibi birçok avantaja da sahiptir. Dolayısıyla, deniz yoluyla yapılan diğer taģımalar Ro-Ro taģımacılığın ikamesi olarak kabul edilemezler. Dosya muhteviyatı incelendiğinde, iddiaların temelini oluģturan zam kararının Ro-Ro taģımacılığı navlun fiyatları hakkında olduğundan ilgili ürün pazarı, tekerlekli ve mobil yük taşıyan Ro-Ro gemileri ile yapılan tarifeli deniz taşımacılığı pazarı olarak tespit edilmiģtir. 21 / 36

22 Ġlgili Coğrafi Pazar: Dosya konusu iddiaların temelini oluģturan navlun zam anlaģmasının sadece Girne-Mersin ve Mağusa - Mersin hatlarında yapılmıģ olması nedeniyle ilgili coğrafi pazar KKTC Mersin ve Mersin KKTC Gemi hatları olarak belirlenmiģtir Ġlgili Pazarda Faaliyet Gösteren TeĢebbüsler ve Kapasiteleri KKTC-Mersin Hatları Ro-Ro taģımacılığı pazarında toplam 3 aktör yer almaktadır. Bu teģebbüsler; Sunlink Maritime Co. Ltd., Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. ve Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. ten oluģmaktadır. Pazarda yer alan bir diğer aktör olan Filo Denizcilik isimli teģebbüs ise yalnızca Girne-TaĢucu hatlarında hizmet verdiğinden dolayı değerlendirilmeye alınmamıģtır. Dosya tarafı olan 3 teģebbüsün ortak karar alarak navlun fiyatlarını revize etmeleri ve KKTC-Mersin hatları Ro-Ro taģımacılığı pazarında söz konusu 3 teģebbüs dıģında herhangi bir rakip bulunmaması, rekabetin önemli ölçüde önlendiğini ve/veya sınırlandığını göstermektedir. Sunlink Maritime Co Ltd. Ro-Ro DeepKarpaz isimli gemi ile sadece Mersin-Mağusa hattında faaliyet göstermektedir. Ro-Ro DeepKarpaz: 10,030 GRT, mt boyunda, araç kapasitesi: 75 tır. Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. 5 adet Ro-Ro yolcu gemileri ile Mersin - Mağusa, Mersin-Girne, TaĢucu-Girne, TaĢucu-Tripoli hatlarında faaliyet göstermekte ve filosunda ayrıca 2 adet deniz otobüsü bulunmaktadır. Ro-Ro Yolcu Gemileri: (Toplam araç kapasitesi 164, toplam yolcu kapasitesi 998) Via Mare: 45 tır ve 288 yolcu, Lady Su: 13 tır ve 560 yolcu, Ro-Ro Mersin 40 tır ve 80 yolcu, Via Famagusta 41 tır ve 45 yolcu, Volkan 25 tır ve 25 yolcu kapasitesine sahiptir. 22 / 36

23 Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. Mersin-Mağusa hattında faaliyet gösteren teģebbüsün; 2 adet Ro-Ro gemisi: (Toplam 24 tır ve 600 tonluk kapasite) Her bir geminin 12 araç ve 300 ton dökme/paletli genel yük taģıma kapasitesi bulunmaktadır Değerlendirmeler Ġktisadi Değerlendirme Hakkında iģlem yürütülen teģebbüslerin Kurul a ulaģtırdıkları yazılı savunmaları, tarafların katılımı ile gerçekleģtirilen sözlü savunma toplantılarının kayıtları ve 1-41/2017 sayılı dosya kapsamında raportörler tarafından teģebbüslerle yapılan görüģmeler sonucu elde edilen tutanaklar incelendiğinde, hakkında iģlem yürütülen teģebbüslerin iktisadi açıdan iddiaları aģağıdaki üç baģlık altında toplanabilir: 1- Fiyat artıģlarının benzer dönemlerde yapılmasının, Oligopolistik Pazar yapısından dolayı teģebbüslerin birbirlerini takip etmelerinden kaynaklandığı, (Oligopolistik Bağımlılık) 2- Navlun ücretlerinde yapılan artıģın dövizin yükselmesinden kaynaklandığı ve navlun ücretlerindeki artıģ kararını her teģebbüsün rakiplerinden bağımsız bir Ģekilde kararlaģtırdıkları, 3- Ġlgili pazarın yanlıģ belirlendiği, 1-41/2017 sayılı dosya muhteviyatı iktisadi açıdan değerlendirilmeden önce Oligopolistik Bağımlılık kavramına açıklık getirmek gerekmektedir. Oligopol pazarlar, az sayıda teģebbüsün faaliyette bulunduğu ve pazarda faaliyet gösteren hiçbir teģebbüsün tek baģına hakim konumda olmadığı pazarlardır. Oligopol pazarlarda teģebbüslerin stratejik kararları rakiplerini yakından ilgilendirmektedir. Oligopolistik piyasalarda faaliyet gösteren teģebbüsler, aldıkları kararların rakiplerinin kararlarını etkilediğini ve her teģebbüsün karının sadece kendi davranıģlarına değil, bu davranıģ karģısında rakiplerinin göstermiģ olduğu tepkilere bağlı olduğunun farkındadır. TeĢebbüsler birbirleriyle etkin bir rekabete girmekten kaçındıkları için biri fiyat değiģtirdiğinde genellikle diğerleri de değiģtirir. Oligopolistik bağımlılık olan pazarlarda teģebbüslerin sunmuģ oldukları ürünlerin fiyat değiģimlerine karģın, tüketicilerin 23 / 36

24 Fiyat/TL 1-41/2018 Rekabet Kurulu 62/2018 taleplerinde değiģimin az olması durumunda, teģebbüslerin aralarında anlaģarak bilinçli paralel davranıģ içine girmeleri halinde teģebbüsler karlı çıkacaktır. 6 Bu gerçeğin bilincine varan teģebbüsler, ortada açık bir anlaģma olmadığı halde, sanki bir kartel oluģturmuģlar gibi davranıģlarını koordine edebileceklerdir. Bilinçli paralel davranıģ veya zımni iģbirliği olarak tanımlanan bu davranıģın ekonomik etkileri itibarıyla fiyat sabitleme anlaģmalarından hiçbir farkı yoktur. Navlun Fiyat Hareketleri Fiyat Hareketleri İzmir Denizcilik/ Dolu İzmir Denizcilik/ Boş Sunlink (Diğer Müşteri)/ Dolu Sunlink (Diğer Müşteri)/ Boş Sunlink /(Ana Müşteri) Dolu Sunlink /(Ana Müşteri) Boş Akgünler/(M/sa-Mersin) Dolu Akgünler/(M/sa-Mersin) Boş Grafik 1: Yılları arası Navlun Fiyat Hareketleri Kaynak: TeĢebbüs Verileri (Belge 19, 21, 24 ve 25) Yukarıda gösterilen grafikte, yılları arası ilgili pazarda faaliyet gösteren dosya tarafı 3 teģebbüsün fiyat değiģim tarihleri ve navlun fiyatları incelenmiģtir. Grafiğin yukarısında yer alan eğriler, dolu navlun fiyatlarını, aģağısında yer alan eğriler ise boģ navlun fiyatlarını göstermektedir. 6 KKTC REKABET KURULU 157/2017 sayılı GSM Nihai Karar, 14 Eylül / 36

25 Grafik 1 incelendiğinde, yılları arasında Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in aynı zamanlarda fiyat artıģı yaptığı düģünülebileceği gibi, bahse konu yıllarda fiyat değiģim tarihlerinin tam görülmemesinden dolayı, fiyat artıģı oligopolistik bağımlılıktan kaynaklanan bir paralelliği de düģündürmektedir yıllarında Sunlink Maritime Co. Ltd. ve Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in fiyat değiģimi yapmadığı ve 2 yıl boyunca dolu navlun fiyatlarının stabil seyrettiği anlaģılmıģtır fiyatları incelendiğinde, Sunlink Maritime Co. Ltd in diğer müģteri kategorisinde sunduğu fiyatların Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. ten 100 TL daha yüksek olduğu ancak boģ navlun fiyatlarında Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in rakibine kıyas ile daha yüksek fiyat belirlediği görülmektedir. Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. in Mağusa - Mersin güzergâhındaki faaliyetlerine 2016 yılında baģlamıģ olması nedeni ile daha önceki yıllara ait fiyat hareketleri bulunmamaktadır. Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. in 2016 yılında ilgili pazara giriģ yapması ile diğer 2 rakip teģebbüse kıyas ile navlun fiyatını 100 TL daha yüksek belirleyerek pazara girdiği görülmesine rağmen faturalarında müģterilerine indirim oranları uygulayarak diğer teģebbüsler ile fiyat rekabetine girdiği anlaģılmaktadır. Dolu Araç GidiĢ-GeliĢ Faturalarında belirtilen Toplam Navlun Fiyatları (Mersin- Mağusa hattı) Tablo 4: Sunlink Maritime Co. Ltd. Örnek Navlun Faturaları Fatura No Tarih Navlun/TL 25 / 36

26 Tablo 5: Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. Örnek Navlun Faturaları Fatura No Tarih Navlun/TL Tablo 6: Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. Örnek Navlun Faturaları 7 Fatura No Tarih Navlun/TL Yukarıda yer alan 3 tabloda, 2016 ve 2017 yıllarına ait her üç teģebbüsün Mersin- Mağusa hattı ile ilgili fatura bilgileri görülmektedir. Sunlink Maritime Co. Ltd. in faturaları incelendiğinde, Sunlink Maritime Co. Ltd. in hissedarları olan ve aynı zamanda nakliyecilik alanında faaliyet gösteren teģebbüslerin ve/veya diğer özel 7 Bu sayfada yer alan tüm tablolar, teģebbüs verilerinden elde edilmiģtir. (Belge 13, 19,21, 24 ve 25) 26 / 36

27 $/TL 1-41/2018 Rekabet Kurulu 62/2018 müģterilerinin dolu tır navlun ücretlerinin indirimli olarak (.) TL olduğu, normal müģterilerine uyguladığı navlun fiyatının ise 1,450 TL olduğu görülmektedir. TeĢebbüsün, ortak zam ilanından önceki fiyatları ise normal müģterileri için 1,200 TL, hissedarları ve/veya özel müģterileri için (.) TL olduğu tespit edilmiģtir. Akgünler ĠĢletmeleri ġti. Ltd. in ise ortak fiyat açıklamasından önce navlun fiyatlarının normal müģterileri için 1,300 TL, indirimli fiyatının ise (.) TL olduğu görülmektedir. Ġzmir Deniz Nakliyat ġti. Ltd. in faturalarına bakıldığında ise zam kararı alındıktan sonra (.) TL ile 1,450 TL arasında değiģen fiyat uygulaması yaptığı görülmektedir. Yapılan incelemede, dosya tarafı 3 teģebbüsün de 2017 yılı navlun fiyatlarında ortak basın açıklaması yaptıktan sonra özel müģterileri dıģındaki müģterilere yeni fiyatları uygulamaya baģladıkları ve 2017 yılı itibari ile dolu araç gidiģ-geliģ navlun fiyatlarının 1,450 TL olduğu görülmektedir. 4,000 3,750 3,500 3,250 3,000 2,750 2,500 2,250 2,000 1,750 1, Grafik 2: Aylık Ortalama Döviz Kurları Kaynak: T.C. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Aylık Ortalama Döviz Kurları 8 ( Yukarıda yer alan grafikte, yılları arasındaki Amerikan Dolar (USD) kuru değiģimleri görülmektedir. Dosya tarafı teģebbüsler, ilgili ürün pazarında gerçekleģtirdikleri fiyat artıģının dolar kurundaki artıģtan kaynaklanan zorunlu bir artıģ olduğunu ve bu zorunlu artıģın dosya tarafı teģebbüsler tarafından benzer zamanlarda yapılmıģ olmasını ise oligopolistik bağımlılıktan kaynaklandığını ifade etmiģlerdir. Ancak Grafik 2 detaylı olarak incelendiği zaman USD kurunun yıllara göre değiģiminin Ģu Ģekilde olduğu görülmektedir yılı ortalama kurlar alıģ/satıģ aylık kur ortalamaları alınarak hesaplanmıģtır yılı eğrisinde tarihleri arasını kapsayan dönemin aylık ortalamaları belirtilmiģtir. 27 / 36

28 yılları arasında %24,33 artıģ, yılları arasında %11,03 artıģ, yılları arasında ise %21,89 artıģ. Bu verilerden yola çıkarak maliyetlerin çoğunluğunu dolar kuru üzerinden karģılayan teģebbüslerin kur hareketliliğini baz alarak fiyat politikalarını belirlemelerinin doğal ticari bir sonuç olduğu düģünülmektedir. Ancak Ģirket politikalarının revize edildiği durumlarda, aynı pazarlarda faaliyet gösteren her bir rakip teģebbüsün serbest piyasa koģullarının geçerliliğini koruyarak kendine ait maliyet unsurlarını (personel sayısı, kapasitesi vb.), kar motivasyonunu, teģebbüsün orta ve uzun dönemli amaçlarını, vb. birçok unsuru dikkate alarak fiyat politikasını kendisinin belirlemesi gerekmektedir. 24 Ekim 2017 tarihli Sunlink Maritime Co. Ltd. direktörü Mustafa Cancuri tarafından Kurul a ulaģtırılan 1 inci yazılı savunmasının 5.6 ncı bölümünde Oysa dövizde yaşanan tüm artışlara rağmen şirketimiz 3 yılda sadece bir kez artış yapabildi Ģeklindeki ifadesi, Sunlink Maritime Co. Ltd. in 3 üncü yılda yaptığı artıģın, dosya tarafı olan teģebbüslerin 27 Aralık 2017 tarihli Havadis Gazetesi nde birlikte duyurdukları fiyat artıģından hemen sonra olması ve ilana katılan diğer teģebbüslerin de birlikte aynı dönemlerde fiyatlarını artırmaları, fiyat artıģının oligopolistik bağımlılığın doğal sonucu değil teģebbüslerin mevcut müģteri portföylerini koruyabilmek için anlaģarak, bunun sonucunda birlikte hareket ettiklerini göstermektedir. 1-41/2017 sayılı dosya muhteviyatında yer alan görüģme tutanaklarındaki ifadeler Kurul un yapmıģ olduğu iktisadi değerlendirmeleri desteklemektedir. Sunlink Maritime Co. Ltd. hissedarı ve direktörü Hasan Dörtgazi (Belge 26); - Birlikte zam yapma kararı alındığını ancak zam miktarının belirlenmediğini ifade etmiģtir. Sunlink Maritime Co. Ltd. hissedarı ve genel sekreteri Yıltan Özkıraç (Belge 10); - Çok uzun süreden beri yoğun rekabet nedeniyle navlun fiyatlarında artıģ yaģanmadığını ancak son dönemde dövizin yükselmesiyle ciddi sıkıntıların yaģandığını, gemilerin zarar etmeye baģladığını, 28 / 36