TÜRKĠYE KÖMÜR ĠġLETMELERĠ KURUMU SINIRLI SORUMLU GÜNEY EGE LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜESSESESĠ DÖNEMĠ DENETĠM RAPORU

Transkript

1 T.C. SAYIġTAY BAġKANLIĞI TÜRKĠYE KÖMÜR ĠġLETMELERĠ KURUMU SINIRLI SORUMLU GÜNEY EGE LĠNYĠTLERĠ ĠġLETMESĠ MÜESSESESĠ DÖNEMĠ DENETĠM RAPORU

2 Bu rapor; tarih ve 6085 Sayılı Kanun ile tarih ve 233 sayılı KHK uyarınca düzenlenmiģ olup, SayıĢtay Rapor Değerlendirme Kurulu nun tarih ve 2014/54 sayılı oturumunda kabul edilmiģtir.

3 Müessesenin unvanı : TKĠ Sınırlı Sorumlu Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi Müessese merkezi : Yatağan-Muğla Bağlı olduğu kuruluģ : Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu Esas sermayesi : TL ÖdenmiĢ sermayesi : TL Karar organı (Yönetim komitesi) Karar organındaki unvanı Adı ve soyadı Müessesedeki görevi Görevli bulunduğu süre BaĢlama tarihi Ayrılma tarihi 1-BaĢkan Kenan EMĠRALĠOĞLU Müessese Müdürü Üye Okan Göksel DALGIÇ Müessese Müdür Yardımcısı Üye Faruk ERĠN Müessese Müdür Yardımcısı Üye Mutip YAVUZ Müessese Müdür Yardımcısı Üye Arif Yılmaz DURUCAN Müessese Müdür Yardımcısı Üye Muhammet KOBAN ĠĢletme Müdürü * ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulu'nun tarih ve 2013/146 sayılı kararı ile Müessesenin ve bağlı iģletmesinin tarihi itibariyle YEAġ'a bedelsiz olarak devri kararlaģtırılmıģtır.

4 Raporda yer alan kısaltmalar TKĠ: Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu GELĠ: Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi YLĠ: Yatağan Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü Ton/yev: Yevmiye baģına üretilen ton olarak kömür miktarı Kcal/Kg: Kilo kalori / Kilogram YPK: Yüksek Planlama Kurulu ÖYK: ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulu AR: Arama ruhsatı ĠR: ĠĢletme ruhsatı ETKB: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı KEAġ: Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ YEAġ: Yeniköy-Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ CaCo 3 : Kalsiyum karbonat KĠAġ: Kömür ĠĢletmeleri Aġ EĠEĠ: Elektrik ĠĢleri Etüd Ġdaresi MTA: Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Kriblaj: Kömür ayıklama tesisi Lavvar: Kömür yıkama tesisi Shovel: Ekskavatör-Kamyon örtü kazı yöntemi Dragline (Dreglayn): Çekme kepçeli kazı kamyon nakliyatına gerek göstermediğinden, örtükazı iģinde ekskavatör-kamyon yöntemine göre %40 daha ekonomiktir.

5 TABLOLAR Bölümü Tablo no Adı Sayfa I. Toplu BakıĢ 1 Müessese faaliyetine iliģkin toplu bilgiler 1 II. Ġdari Bünye 2 Personel kadro ve sayıları ile çalıģtırılan ortalama ve dönem sonu personel sayıları 5 II. Ġdari Bünye 3 Personele yapılan harcamalar 7 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 4 Giderler 11 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 5 Malzeme ve ticari kömür alımları 14 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 6 Ticari kömür alımı 16 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 7 Hizmet alımı 18 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 8 Malzeme stokları 20 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 9 Üretim 22 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 10 Dekapaj 41 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 11 Makine parkı 50 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 12 Rezervler 54 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 13 Verimlilik 60 III: ĠĢletme ÇalıĢmaları 14 Üretim maliyeti 63 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 15 SatıĢlar 65 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 16 SYDF Vakıflarına satılan kömür 68 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 17 Mamul ve tiçari kömür stokları 70 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 18 Sigorta 72 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 19 ĠĢletme sonuçları 74 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 20 Göstergeler 75 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 21 Yatırımlar 78 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 22 Makine teçhizat projesi 79 III. ĠĢletme ÇalıĢmaları 23 Ġdame yenileme projesi 80 IV. Bilanço 24 Aktif (Varlıklar) 83 IV. Bilanço 25 Bankalardaki tevdiatlar 84 IV. Bilanço 26 Ticari alacaklar 85 IV. Bilanço 27 Alıcılar 86 IV. Bilanço 28 Maddi duran varlıklar 93 IV. Bilanço 29 BirikmiĢ amortismanlar 95 IV. Bilanço 30 Pasif ( Kaynaklar ) 97 IV. Bilanço 31 Ticari borçlar 98 IV. Bilanço 32 Satıcılar 99 V. Gelir toblosu 33 Gelir ve giderler 103 V. Gelir toblosu 34 SatıĢların maliyeti 105

6

7 ĠÇĠNDEKĠLER Sayfa no I. TOPLU BAKIġ I II. ĠDARĠ BÜNYE 1 A-Mevzuat 1 B-TeĢkilat 4 C-Personel durumu 4 III. ĠġLETME ÇALIġMALARI 9 A-Giderler 10 B-Tedarik iģleri 13 C-Üretim ve maliyetler 21 D-Pazarlama 64 E-Sigorta iģleri 72 F-ĠĢletme sonuçları 73 G-Yatırımlar 76 IV. BĠLANÇO 82 Aktif 82 Pasif 96 V. GELĠR TABLOSU 102 VI. EKLER 112

8

9 I I. TOPLU BAKIġ 1950 yılından beri bilinen Eskihisar linyit rezervlerinin iģletmeye alınması çalıģmalarına 1978 yılında baģlanılmıģ, ocaklardaki üretim faaliyetleri yılları arasında, merkezi Ġzmir de bulunan Ege Linyitleri ĠĢletmesi (ELĠ) Müessesesi ne bağlı olarak kurulan Yatağan Bölge Müdürlüğünce yürütülmüģ, daha sonra TKĠ Yönetim Kurulunun tarih ve sayılı kararı ile merkezi Muğla olmak üzere Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi (GELĠ) Müessesesi kurulmuģ ve Müessese tarihinde çalıģmalarına baģlamıģtır. Eskihisar, Tınaz-Bağyaka ve Milas-Sekköy-Ġkizköy üretim bölgelerinde faaliyetlerini sürdüren Müessesenin merkezi 1993 yılında Yatağan a taģınmıģ ve Milas-Sekköy-Ġkizköy Bölge Müdürlüğü tarihinde Müesseseden ayrılarak Yeniköy ĠĢletme Müdürlüğü adı altında doğrudan Genel Müdürlüğe bağlanmıģtır. TKĠ Yönetim Kurulu nun tarih ve 3478/419 sayılı kararı ile Müessesenin hükmi Ģahsiyeti kaldırılarak tarihinden geçerli olmak üzere TKĠ Genel Müdürlüğü ne bağlı iģletme müdürlüğü ne, tarih 20/172 sayılı ve tarih 2/139 sayılı kararları ile de tarihi itibarıyla tekrar Müessese statüsüne dönüģtürülmüģ, Genel Müdürlüğe bağlı olarak faaliyet gösteren Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü nün de Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesine bağlanması aynı karar ile kabul edilmiģtir. Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi (GELĠ) Müessesesi nin kuruluģu ve ana statüsü Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nin tarih-6000 sayılı nüshasında yayımlanmıģ ve Müessese tarihinden itibaren hükmi Ģahsiyet kazanarak çalıģmalarına baģlamıģtır. Müessese merkezi Muğla iline bağlı Yatağan ilçesine 8 km uzaklıkta Yatağan-Milas karayolu üzerinde, Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü nün merkezi ise yine Muğla Ġline bağlı Milas Ġlçesine 23 km uzaklıkta Milas-Ören karayolu üzerindedir. Ana statüsünde, Müessesenin kuruluģ amacı, devletin ve TKĠ Genel Müdürlüğü nün genel enerji ve yakıt politikasına uygun olarak, linyit, turb, bitümlü Ģist, asfaltit gibi enerji hammaddelerini değerlendirmek, ülkenin ihtiyacını karģılamak, yurt ekonomisine azami katkıda bulunmak, plan, proje ve programlar tanzim ve takip etmek, uygulama stratejilerinin tespit ve gerçekleģtirmesini sağlamak olarak belirlenmiģtir. Müessese imtiyaz alanı içerisinde tarihinde 2 adedi YLĠ sorumluluğunda olmak üzere 5 adet Linyit sahası ile 1 adet feldispat sahası bulunmaktadır. Bu sahalardan 2 adedi rodövans karģılığı çalıģtırılmakta, 4 adedinde madencilik faaliyetleri Müessese tarafından sürdürülmektedir. Müessese bu statüsü ile faaliyetine devam etmekte iken, ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunun gün ve 2013/146 sayılı kararı ile özelleģtirme kapsam ve programına alınmıģ, yine Kurulun aynı tarih ve 148 sayılı kararı ile de bedelsiz olarak Yeniköy-Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ (YEAġ)ye devrine karar verilmiģtir.

10 II Sayıştay Müessese sorumluluğunda bulunan 397 milyon ton rezervin 390 milyon tonu görünür, 7 milyon tonu ise iģletilmeye hazır rezerv kategorisindedir. Rezervi oluģturan kömürlerin ortalama kalorifik değerleri kcal/kg, kül değerleri % 20-33, kükürt içerikleri % 1,3-4,3 ve nem içeriği de % seviyesindedir. Müessesenin son dört yıllık ve kıst dönemle ilgili faaliyetine iliģkin veriler aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

11 III Tablo no (1): Müessese faaliyetine iliģkin toplu bilgiler Toplu bilgiler Ölçü Sermaye Bin TL ÖdenmiĢ sermaye Bin TL Öz kaynaklar Bin TL Yabancı kaynaklar Bin TL Finansman giderleri Bin TL Maddi duran varlıklar edinme değeri Bin TL Maddi duran varlıklar birikmiģ amortismanı Bin TL Yatırımlar için yapılan nakdi ödemeler Bin TL Yatırımların gerçekleģme oranı % Tüm alım tutarı: Bin TL Malzeme ve ticari kömür Bin TL Hizmet alımları Bin TL Üretim miktarı (tuvönan): Bin ton Merkez Bin ton YLĠ Bin ton Üretim miktarı (satılabilir): Bin ton Merkez Bin ton YLĠ Bin ton Tüm üretim tutarı(üretim maliyeti) Bin TL Ortalama birim üretim maliyeti TL/ton 20,11 21,75 21,94 18,35 25,92 Genel iģletme verimliliği ton/yev SatıĢ miktarı: Bin ton Merkez Bin ton YLĠ Bin ton Net satıģ tutarı: Bin TL Merkez Bin TL YLĠ Bin TL Stoklar: Ġlk madde ve malzeme Bin TL Mamuller Bin TL Ticari mallar Bin TL Diğer stoklar Bin TL Memur (ortalama) KiĢi SözleĢmeli (ortalama) KiĢi ĠĢçi (ortalama) KiĢi Personel için yapılan tüm giderler Bin TL Cari yıla iliģkin: Memurlar için yapılan giderler Bin TL Memur baģına aylık ortalama gider TL SözleĢmeliler için yapılan giderler Bin TL SözleĢmeli baģına aylık ortalama gider TL ĠĢçiler için yapılan giderler Bin TL ĠĢçi baģına aylık ortalama gider TL Dönemine iliģkin kurumlar vergisi Bin TL Tahakkuk eden vergiler Bin TL GSYĠH' ya katkı (üretici fiyatlarıyla) Bin TL GSYĠH'ya katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL GSMH'ye katkı (alıcı fiyatlarıyla) Bin TL Faaliyet karlılığı (öz kaynaklar yönünden) % ,9 105,2 26,1 Mali karlılık (öz kaynaklar yönünden) % ,4 99,4 26,1 Ekonomik kârlılık % ,5 52,6 21,8 Faaliyet kârı veya zararı Bin TL Dönem kârı veya zararı Bin TL Bilanço kârı veya zararı Bin TL

12 IV Sayıştay 1979 yılından bu yana, kömür üretimi yapılan sahaların, iģletilmesi, Müessese, bölge ve iģletme müdürlüğü statüsü ile sürdürülmüģ ve tarihinden itibaren de üretim faaliyeti, Müessese statüsü ile yürütülmüģtür. Müessesenin merkezi Muğla Ġli Yatağan Ġlçesinde olup, Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü unvanı ile faaliyetini yürüten ĠĢletmesinin ise merkezi Milas Ġlçesi, Yeniköy de bulunmaktadır. Müessese faaliyetini bu statü ile yürütmekte iken: ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunun: tarih 146 sayılı kararı ile, Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ nin Yeniköy-Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ nin, bunlar tarafından kullanılan EÜAġ, Hazine ve Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taģınmazların, Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesenin, Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesinin, bunlar tarafından kullanılan taģınmazların ve TKĠ adına kayıtlı ruhsatların ve maden sahalarının özelleģtirme kapsam ve programına alınmasına ve özelleģtirme iģlemlerinin tarihine kadar tamamlanmasına, gün ve 148 sayılı kararı ile Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi ve Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazların, sahalara iliģkin ruhsatların ve ruhsatların kapsadığı sahaların, bu iģletmelerde çalıģan her türlü kamu personelinin, 4046 sayılı Kanunun 2-i maddesi istinaden tüm hak ve yükümlülükleri ile birlikte bedelsiz olarak Yeniköy-Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ ye (YEAġ) devredilmesine, karar verilmiģtir. Bu kararlar üzerine ÖzelleĢtirme Ġdaresi BaĢkanlığının gün ve 7661 sayılı kararı ile: ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunun tarih ve 2013/ sayılı kararları doğrultusunda, Varlıklar ile çalıģanlara iliģkin yükümlülüklerin tarihinden itibaren Yeniköy-Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ a (YEAġ) ait olmak üzere, bahse konu varlıkların YEAġ a devri için gerekli iģlemlerin ivedilikle tamamlanması, istenilmiģtir. Anılan ÖYK kararları ve idarenin bu talebi üzerine TKĠ Yönetim Kurulunun gün ve sayılı kararıyla, Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesi ve bağlı iģletmesi Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazların, ruhsatlar ve sahaların, çalıģan her türlü kamu personelinin YEAġ a devri iģlemlerinin yürütülmesinde Genel Müdürlüğe yetki verilmiģ ve Müessesenin tarihli bilançosu ve tarihli gelir tablosu düzenlenerek YEAġ a devrolunmuģtur. ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunun anılan kararları ve TKĠ Yönetim Kurulunun kararı, TKĠ Yönetim Kurulunun kararı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin 23 Eylül 2013 tarih ve 8410 sayılı nüshasında yayımlanmıģtır. Buna bağlı olarak ise ilgili tüm

13 V kamu kurum ve kuruluģları nezdinde tesis ettirilmiģ bulunan kayıt ve mükellefiyetleri ise terkin ettirilmiģtir. Bilahare ÖzelleĢtirme Ġdaresi BaĢkanlığınca: -Kemerköy Elektrik üretim ve Ticaret Aġ ye ait Kemerköy Termik Santrali, Yeniköy-Yatağan Elektrik üretim ve Ticaret Aġ ye ait Yeniköy Termik Santrali, Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazların maden ruhsatlarının ve bunların kapsadığı sahaların, -Yatağan Termik Santrali ile Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazların, maden ruhsatları ve bu ruhsatların kapsadığı sahaların, özelleģtirilmesi için ihale ilanına çıkılmıģ ve ihale iģlemi tamamlanmıģtır döneminde, 714 ü iģçi olmak üzere ortalama personelle çalıģılmıģ devir tarihinde mevcut 962 kamu personeli ise YEAġ a devrolunmuģtur. Bu dönemde personel için 50,1 milyon TL tutarında harcama yapılmıģtır. Anılan dönemde, 170 milyon TL si kömür üretimi için olmak üzere mal ve hizmet üretimi için (dekapaj, genel yönetim, pazarlama) toplam 328 milyon TL tutarında gider yüküne katlanılmıģtır. Bu giderlerin dıģında, 6 milyon TL si ticari kömür alımı, 20 milyon TL si malzeme alımı, 22 milyon TL si hizmet alımı, 2,4 milyon TL si yatırım, olağan ve olağan dıģı gider ve zararlar için de 3,8 milyon TL tutarında harcama ve tahakkuk yapılmıģtır. Cari dönemde 180 milyon TL tutarında üretim gideri yapılarak 2,1 milyon tonu Müessese merkezince 4,4 milyon tonu Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünce olmak üzere toplam 6,5 milyon ton satılabilir nitelikte kömür üretilmiģtir. Yine 329 milyon TL tutarında satıģ hasılatı sağlanarak 6,5 milyon tonu Kemerköy, Yeniköy, Yatağan Termik Santrallarına olmak üzere bin ton kömür satılmıģtır. Termik santrallara verilen kömürün fiyatları, Enerji KĠT lerinin Uygulayacağı Maliyet Bazlı Fiyatlandırma Mekanizmasına göre belirlenmekte iken, EÜAġ ın Hazine MüsteĢarlığı nezdinde yaptığı itiraz sonucu 2013 yılında fiyat artıģı uygulanmamıģ ve faturalama 2012-Aralık ayı fiyatları üzerinden yapılmıģtır. Bu husus da Müessesenin kârlılığını olumsuz yönde etkilemiģtir. YEAġ a 20,2 milyon TL ortalama stok maliyeti olan, 616,2 bin ton satılabilir kömür stoku devredilmiģtir. Cari dönemde, 119 milyon TL tutarında ana faaliyet kârı, 121,4 milyon TL tutarında olağan kâr ve 119 milyon TL tutarında dönem kârı elde edilmiģtir. 22 milyon TL tutarında ise kurumlar vergisi ödenmiģtir. Arta kalan 96,6 milyon TL tutarındaki kâr da diğer öz kaynak unsurları ile birlikte Genel Müdürlükçe devralınmıģtır.

14 VI Sayıştay YEAġ a 390 milyon tonu görünür, 7 milyon tonu hazır olmak üzere toplam 397 milyon ton rezerv devrolunmuģtur. Öneriler: Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu Sınırlı Sorumlu Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi nin dönemi çalıģmaları üzerinde SayıĢtay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aģağıdadır. Önceki yıllardan devam eden ve izlemede olan konular: 1- Müessesenin Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü kömür stoklarında tarihinde yapılan ölçümde ortaya çıkan 667 bin ton stok açığıyla ilgili olarak: yılı faaliyet dönemi ve daha önceki faaliyet dönemi bilanço günlerinde yapılan ölçümlerde bir stok açığının belirlenmemesi ve bilançoların bu envanter sonuçlarına göre hazırlanmasına rağmen, bir yılda bu miktarda stok açığının oluģmasının nedenlerinin, geçmiģ yıl kayıtlarının da tetkiki suretiyle tespiti, -Genel Müdürlük bilanço talimatında, stokların fiziki ölçüm ve sayımlarının, sorumluluk tevdi edilmiģ personelce, usulüne uygun olarak yapılması talimatlandırıldığından, stok açığının oluģmasına neden olan personelin sorumluluklarının tayini, -Stok açığı için 6,8 milyon TL tutarında karģılık ayrıldığından, karģılığın mahsubu ve 2013 yılı mali bilanço kârının tespiti açısından gerçek stok açığının miktar ve tutarının tespiti, için stok açığının nedenlerini belirlemek amacıyla konunun Genel Müdürlük TeftiĢ Kurulu nca tetkik ve tahkiki hususunun takip edilmesi (Sayfa:91), Sonuç: ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunca: tarih ve 2013/146 sayılı kararıyla Müessesenin özelleģtirme kapsam ve programına alınmasına ve özelleģtirme iģlemlerinin tarihine kadar tamamlanmasına, tarih ve 2013/148 sayılı kararıyla da Müessesenin Merkez ĠĢletmesi ile Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesinin ve bunlar tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazlar ile maden sahalarının ve bunlara iliģkin ruhsatların bedelsiz olarak, çalıģtırdıkları her türlü kamu personeli ile birlikte 4046 sayılı ÖzelleĢtirme Uygulamaları Hakkında Kanun un 2-i maddesine istinaden Yeniköy-Yatağan Elektrik Üretim Aġ ye devredilmesine, karar verildiğinden, Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu Sınırlı Sorumlu Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesinin, TKĠ Yönetim Kurulunun tarih ve 23/281 sayılı kararı uyarınca tarihli bilançosu hazırlanarak bilançosundaki varlık ve yabancı kaynakları devrolunduğundan ve tüzel kiģiliği kaldırılarak bu hususlar Türkiye

15 VII Ticaret Sicili Gazetesi nin tarih ve 8410 sayılı nüshasında yayımlattırıldığından, tarihli bilançosu ve ,98 Türk Lirası dönem kârı ile kapanan ve faaliyet dönemini kapsayan gelir tablosu, 2012 yılı faaliyet döneminde ortaya çıkan 667 bin ton stok açığının soruģturulması sonucu ortaya çıkacak sorumluluklar saklı kalmak kaydıyla, tasvibe sunulur.

16

17 1 A- Mevzuat: II. ĠDARĠ BÜNYE Muğla Ġli linyit havzalarındaki ilk çalıģmalara Yatağan Ġlçesinde bulunan Eskihisar sahasında 1956 yılında, Tınaz-Bağyaka sahasında 1966 yılında, Milas Ġlçesinde bulunan Ġkizköy-Sekköy sahasında 1956 yılında, Hüssamlar sahasında ise 1966 yılında baģlanılmıģtır. Kömür üretimine ise 1979 yılında Yatağan- Eskihisar sahasında baģlanılmıģ ve üretim faaliyeti, merkezi Ġzmir de bulunan, Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi ne bağlı olan Yatağan Bölge Müdürlüğünce 1983 yılına kadar sürdürülmüģtür. Bilahare TKĠ Yönetim Kurulu nun tarih ve 1294 sayılı kararı ile merkezi Muğla Ġlinde olmak üzere Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi kurulmuģ, Yatağan ve Milas Bölge Müdürlükleri oluģturularak, bu Müesseseye bağlanmıģtır. Ancak izleyen süreçte Genel Müdürlükçe yapılan reorganizasyon çalıģmaları sonucunda tarihinde Müessesenin statüsüne son verilerek, bölge müdürlükleri de Genel Müdürlük iģletmeleri haline dönüģtürülmüģtür. TKĠ nin iģletme müdürlüklerini yeniden düzenlenme çalıģmaları kapsamında, Yönetim Kurulu nun tarih ve 145 sayılı kararıyla Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü tarihi itibarıyla Müessese statüsüne kavuģturularak Milas Ġlçesinde faaliyet gösteren Yeniköy Linyitleri ĠĢletme Müdürlüğü de Müessesenin iģletmesi haline dönüģtürülmüģtür. Müessese nin ana statüsü Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nin tarih ve 6000 sayılı nüshasında yayımlanmıģ ve tarihinden itibaren tüzel kiģilik kazanarak faaliyetine baģlamıģtır. iken: Müessese tarihinden itibaren çalıģmalarını bu statü ile yürütmekte ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulu nun tarih ve 2013/146 sayılı kararıyla: ÖzelleĢtirme Ġdaresi BaĢkanlığının tarih ve 7536 sayılı yazısına istinaden; 1- Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ (KEAġ) nin, Yeniköy Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ (YEAġ) nin, KEAġ ve YEAġ tarafından kullanılan Elektrik Üretim Aġ ve Hazine mülkiyetindeki taģınmazların, KEAġ ve YEAġ tarafından kullanılan Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki taģınmazların, Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi (GELĠ) Müessesesinin, GELĠ Müessesesine bağlı Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi (YLĠ)nin, GELĠ Müessesesi ve YLĠ tarafından kullanılan taģınmazların, Türkiye Kömür ĠĢletmeleri (TKĠ) adına kayıtlı 10413, 32234, , , 62689, 11081, 7390, 64436, , , nolu ruhsatların ve bu ruhsatların kapsadığı maden sahalarının özelleģtirme kapsam ve programına alınmasına, 2- KEAġ a ait Kemerköy Termik Santralinin, YEAġ a ait Yeniköy Termik Santralinin ve YLĠ tarafından kullanılan taģınırların Varlık SatıĢı Kemerköy ve

18 2 Sayıştay Yeniköy Termik Santralleri tarafından kullanılan taģınmazların, YLĠ nin üzerinde bulunduğu taģınmazların ve YLĠ tarafından kullanılan taģınmazların Varlık SatıĢı veya Kullanım Ġzninin Devri TKĠ adına kayıtlı 10413, 32234, ve nolu ruhsatların ve bu ruhsatların kapsadığı maden sahalarının ĠĢletme Hakkının Verilmesi yöntemi ile bir bütün halinde özelleģtirilmesine, 3- YEAġ a ait Yatağan Termik Santralının ve GELĠ Müessesesi tarafından kullanılan taģınırların Varlık SatıĢı Yatağan Termik Santrali tarafından kullanılan taģınmazların, GELĠ Müessesesinin üzerinde bulunduğu taģınmazların ve GELĠ Müessesesi tarafından kullanılan taģınmazların Varlık SatıĢı veya Kullanım Ġzninin Devri TKĠ adına kayıtlı 62689, 11081, 7390, 64436, ve nolu ruhsatların ve bu ruhsatların kapsadığı, maden sahalarının ĠĢletme Hakkının Verilmesi yöntemi ile bir bütün halinde özelleģtirilmesine, 4- ÖzelleĢtirme iģlemlerinin tarihine kadar tamamlanmasına karar verilmiģtir. Yine ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunca tarih ve 2013/148 sayılı kararıyla: ÖzelleĢtirme kapsam ve programındaki; - Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi (YLĠ)nin, YLĠ tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazların, 10413, 32234, ve nolu ruhsatların, bu ruhsatların kapsadığı maden sahalarının ve buralarda çalıģan her türlü kamu personelinin, - Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi (GELĠ)nin, GELĠ tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazların, 62689, 11081, 7390, 64436, , ve nolu ruhsatların, bu ruhsatların kapsadığı maden sahalarının ve buralarda çalıģan her türlü kamu personelinin, 4046 sayılı ÖzelleĢtirme Uygulamaları hakkında Kanunun 2-i maddesine istinaden tüm hak ve yükümlülükleri ile birlikte Yeniköy Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ (YEAġ) ye bedelsiz olarak devredilmesine karar verilmiģtir. Bu kararlar uyarınca, ÖzelleĢtirme Ġdaresi BaĢkanlığı, Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğüne muhatap tarih ve 7661 sayılı yazısı ile: ÖYK nın, tarih ve 2013/148 nolu kararı doğrultusunda, söz konusu varlıklar ile çalıģanlara iliģkin tüm hak ve yükümlülükler tarihinden itibaren YEAġ a ait olmak üzere, bahse konu varlıkların, YEAġ a devri için gerekli iģlemlerin ivedilikle tamamlanması talep edilmiģtir. ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunun kararları ve ÖzelleĢtirme Ġdaresi BaĢkanlığının yazısı üzerine,

19 3 Türkiye Kömür ĠĢletmesi Kurumu Yönetim Kurulunun gün ve 23/281 sayılı kararıyla: GELĠ ve YLĠ nin özelleģtirme kapsam ve programına alınması nedeniyle, ÖYK nın tarihli ve 2013/146 sayılı ile tarihli ve 2013/148 sayılı kararları doğrultusunda GELĠ ve YLĠ nin, GELĠ ve YLĠ tarafından kullanılan taģınır ve taģınmazların, Türkiye Kömür ĠĢletmeleri (TKĠ) adına kayıtlı 10413, 32234, , , 62689, 11081, 7390, 64436, , , nolu ruhsatların ve bu ruhsatların kapsadığı maden sahaları ile çalıģanlara ait tüm hak ve yükümlülüklerin tarihinden itibaren YEAġ a ait olmak üzere, bahse konu varlıklar ile buralarda çalıģan her türlü kamu personelinin tüm hak ve yükümlülükleri ile birlikte Yeniköy Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ (YEAġ)ne bedelsiz olarak devri iģlemlerinin yürütülmesinde Genel Müdürlüğe yetki verilmesi kararlaģtırılmıģtır. Bu karar üzerine Müessese Müdürlüğünce faaliyet dönemine iliģkin bilanço çıkarılarak, Genel Müdürlüğe sunulmuģ ve TKĠ Yönetim Kurulunun tarih ve 31/354 sayılı kararı ile tasvib olunmuģ ve öz kaynak kalemleri TKĠ Genel Müdürlüğünce devralınarak, varlıklar ve öz kaynak kalemleri dıģındaki kaynaklar bedelsiz olarak ve devrolunan varlıklarla yabancı kaynaklar arasındaki fark zarar kaydolunarak, YEAġ a devrolunmuģtur. Bu iģlemlerden sonra Müessesenin YEAġ a devrolunduğu, TKĠ Genel Müdürlüğünce Türkiye Ticaret Sicili Gazete sinin 23 Eylül 2013 sayılı ve 8410 nolu nüshasında yayımlatılmıģtır. Ayrıca Müessesenin Yatağan Vergi Dairesindeki kaydı ile Muğla Ticaret ve Sanayi Odasındaki Ticaret Sicili terkin ettirilmiģtir. Öte yandan ÖzelleĢtirme Ġdaresi BaĢkanlığınca, Kemerköy ve Yeniköy Termik santralleri ile Kemerköy Liman Sahası ve Yatağan Termik Santralinin özelleģtirilmesi ile ilgili olarak ihale ilanı yapılmıģ olup, ihale sonuçlandırılmıģtır. ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulu nun: - Müessesenin özelleģtirme kapsam ve programına alınmasına ve özelleģtirme iģlemlerinin tarihine kadar tamamlanmasına iliģkin gün ve 2013/146 kararı ile, - Müessese merkezi ve Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünün taģınır ve taģınmazlarının maden sahalarının bedelsiz olarak YEAġ a devredilmesine ve çalıģan tüm kamu personelinin de YEAġ a devredilmesine iliģkin olan gün ve 2013/148 sayılı, kararları (Ek:1) olarak rapor ekleri arasına alınmıģtır. Müessese; 3346 sayılı Kanun gereğince TBMM nin, 6085 sayılı Kanun ve 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname gereğince, SayıĢtay ın mali, idari, hukuki ve teknik yönden sürekli denetimine tabi olup, 233 sayılı KHK de saklı tutulan hususlar dıģında özel hukuk hükümlerine tabi bulunmaktaydı.

20 4 Sayıştay B- TeĢkilat: 1- TeĢkilatın yapısı: Müessesenin, YEAġ a devirden önceki teģkilatı, Müessese Müdürlüğüne bağlı, üretim, idari iģler ve elektro mekanik iģlerini sevk ve idare eden, üç müessese müdür yardımcılığı ile yine doğrudan Müessese Müdürlüğüne bağlı ĠĢletme Müdürlüğünden oluģmaktaydı. ĠĢletme Müdürlüğünde de, iki iģletme müdür yardımcısı ile müessese merkezindeki yapılanmaya benzer bir teģkilat yapısı bulunmaktaydı. Müessesenin karar organı olan Yönetim Komitesince 8 aylık faaliyet döneminde Müessese faaliyetleri ile ilgili olarak 21 adet karar alınmıģtır. Müessesenin hukuk iģleri TKĠ Hukuk MüĢavirliği Yönergesi ve GELĠ Görev, Yetki ve Sorumluluk Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde meri mevzuata göre yürütülmüģtür. ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulunun kararında, Müessesenin tüm hak ve yükümlülükleri ile YEAġ a devredilmesi kararlaģtırıldığından, devir tarihinde derdest olup, Müessese leh ve aleyhine açılmıģ olan, 177 dava dosyası YEAġ a devrolunmuģtur. C- Personel durumu: Müessesenin 2012 yılı füzyon, (Müessese Merkezi + ĠĢletme Müdürlüğü) program kadro sayıları ile ortalama personel sayıları ve 2013 yılına iliģkin program kadro sayıları ile döneminde çalıģtırılan ortalama personel sayısı ve tarihindeki mevcut personel sayısı personelin statüsü itibarıyla aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

21 5 Tablo no (2): Personel kadro sayıları ile çalıģtırılan ortalama ve dönem sonu personel sayıları Personel ÇalıĢan personel Norm Program ÇalıĢan personel Ortalama Yıl sonu kadro kadro Ortalama Yıl sonu kiģi kiģi sayı sayı kiģi kiģi A Memurlar: 1-Genel idare hizmetleri Toplam(A) B SözleĢmeliler: Sayılı KHK ye göre çalıģanlar C ĠĢçiler: 1-Sürekli iģçiler Toplam (B) Gündelikçiler(saat ücretliler) Toplam (C) Genel toplam (A+B+C) Yüklenici iģçileri Müessesece, faaliyette bulunduğu döneminde: - 32 si kadroları (I) sayılı cetvelde yer alan personel, u kadroları (II) sayılı cetvelde yer alan sözleģmeli personel, ü de iģçi olmak üzere, ortalama 1005 personelle çalıģmıģ, devir gününde mevcut 31 i memur, 279 u sözleģmeli, 652 si iģçi olmak üzere toplam 962 personelin ise kadro ve pozisyonları YEAġ a devrolunmuģtur. Anılan dönemde: - 29 sözleģmeli personel açıktan atama suretiyle iģe baģlatılmıģ, - Açıktan iģçi alımı yapılmamıģ, iģçi ise emeklilik suretiyle Müesseseden ayrılmıģtır. Devir tarihi itibarıyla Müessesede mevcut: - 31 memurun 21 i Müessese merkezinde 10 u ĠĢletme Müdürlüğünde,

22 6 Sayıştay sözleģmeli personelin 179 u Müessese merkezinde 100 ü ise ĠĢletme Müdürlüğünde istihdam olunmaktadır. 2- Personele yapılan harcamalar: Müessesenin döneminde istihdam ettiği personel için yaptığı harcama füzyon olarak, personelin statüsüne göre aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

23 7 Tablo no (3): Personele yapılan harcamalar Harcanan Harcanan Personele yapılan harcamalar Toplam harcama Bin TL KiĢi baģına ayda düģen TL Ödeneğin son durumu Bin TL Esas ücretler Bin TL Ek ödemeler Bin TL Sosyal giderler Bin TL Cari yıl toplamı Bin TL GeçmiĢ yılla ilgili ödeme ve geri alıģlar Bin TL Toplam harcama Bin TL KiĢi baģına ayda düģen TL A-Memurlar B-SözleĢmeli personel C-ĠĢçiler Genel toplam (A+B+C) Geçen yıl toplamı Fark

24 8 Sayıştay Anılan dönemde Müessesece 50,1 milyon TL tutarında harcama yapılmıģtır. Yapılan harcamanın %19 u oranında 9,4 milyon TL sini geçmiģ yıllara iliģkin olarak cari dönemde yapılan harcamalar oluģturmaktadır. Faaliyet döneminde iģçilere, Türkiye Maden ĠĢçileri Sendikası ile Kamu ĠĢletmeleri ĠĢverenleri Sendikası arasında döneminde uygulanmak üzere Türkiye Kömür ĠĢletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğü iģ yerleri için akdedilen 14. Dönem Toplu ĠĢ SözleĢmesi hükümlerine göre ücret ödenmiģtir. Yine toplu iģ sözleģmesi hükümlerine göre iģçilere: - Prim Yönetmeliğine göre prim, ayrıca vardiya zammı, sayılı Kanun hükümlerine göre verilmekte olan ikramiyeler yanında, toplu iģ sözleģmesi uyarınca tüm iģçilere 30 ar günlük ücretleri tutarında yılda iki ikramiye, - Bedelsiz yemek ve yemek yemeyenlere toplu iģ sözleģmesinde belirtilen tutarlar üzerinden iaģe bedeli, - Doğum, ölüm ve evlenme yardımı, - Hastalıkları nedeniyle aralıksız 6 gün ve daha fazla istirahat alan iģçilere, Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenmeyen iki günlük ücretleri, - Müessese merkezinde çalıģan iģçilere 6 ton ĠĢletme Müdürlüğünde çalıģanlara ise 5 ton bedelsiz kömür, - Toplu ĠĢ SözleĢmesinin birinci ve ikinci yılı için belirlenen tutarlar üzerinden sosyal yardım, verilmiģtir. Personel için yapılan 50,1 milyon TL tutarındaki harcamanın % 44 oranında 22 milyon TL sini personel için yapılan ve geçmiģ yıllarla ilgili ödemeleri de içeren sosyal giderler oluģturmaktadır. Sosyal giderler içinde ödenen kıdem tazminatları önemli paya sahiptir. Anılan faaliyet döneminde, Müessese merkezi ve bağlı iģletmesinin iģ yerlerinden 102 iģçi emekliye ayrılmıģ ve toplam 9,3 milyon TL tutarında kıdem tazminatı ödenmiģtir.

25 9 III. ĠġLETME ÇALIġMALARI Müessesenin füzyon iģletme bütçesi TKĠ Yönetim Kurulu nun gün ve 40/521 sayılı kararı ile kabul edilerek, program hedeflerini de aģmak üzere üretimi arttırıcı, maliyeti düģürücü her türlü idari ve teknik tedbirlerin alınarak Müessesenin iģletme faaliyetlerinin daha da iyileģtirilmesi için belirlenen hedeflere uyulması öngörüsü ile Müesseseye gönderilmiģtir. Müessesenin 2013 yılına iliģkin iģletme bütçesinde: -880 i iģçi olmak üzere personelin istihdam olunacağı, -71 milyon m³ dekapaj yapılacağı, -4,1 milyon tonu Müessese merkezince 8,4 milyon tonu Yeniköy ĠĢletmesi Müdürlüğünce olmak üzere 12,5 milyon ton satılabilir kömür üretileceği, -47,2 milyon TL tutarında malzeme tedarik edileceği, hizmet alımları için 38,6 milyon TL tutarında ödeme yapılacağı, -Yatırım programında detayı belirlenen muhtelif iģler, inģaat ve etüd projeleri için 8,4 milyon TL tutarında harcama yapılacağı, -12,5 milyon tonu termik santrallara, olmak üzere 12,6 milyon ton kömür satılacağı, -SatıĢlardan 591 milyon TL tutarında net satıģ hasılatı sağlanacağı ve dönemin 242,3 milyon TL tutarında kârla kapatılacağı, öngörülmüģtür. Ancak Müessese özelleģtirme kapsam ve programına alındığından, bir yıllık olarak hazırlanan bütçenin realizesi mümkün olmamıģ ve faaliyet döneminde: -714 ü iģçi olmak üzere ortalama personelle çalıģılmıģ, -37 milyon m³ toprak örtüsü kaldırılmıģ, -2,1 milyon tonu Müessese merkezince 4,5 milyon tonu Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünce olmak üzere toplam 6,6 milyon ton satılabilir nitelikte kömür üretilmiģ, -107 bin ton ticari kömür satın alınmıģ, -20,1 milyon TL tutarında malzeme alımı gerçekleģtirilmiģ, hizmet alımları için 21,8 milyon TL tutarında ödemede bulunulmuģ, -Yatırımlar için 2,4 milyon TL tutarında nakdi harcama yapılmıģ, -6,5 milyon ton kömür satılmıģ, -SatıĢlardan 328,7 milyon TL tutarında net satıģ hasılatı sağlanmıģ ve dönem 118,6 milyon TL tutarında kârla kapatılmıģtır.

26 10 Sayıştay Müessesenin bütçesi revize edilmemiģ, yalnızca ödeneği yetersiz kalan kalemlere, diğer kalemlerden aktarma yapılmıģtır. A- Giderler: Müessesenin mal ve hizmet üretiminde katlandığı maliyetleri oluģturan gider çeģitleri, Müessese merkezi ve ĠĢletme Müdürlüğü bazında ve füzyon olarak aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

27 11 Tablo no (4): Giderler Giderler 2012 yılı GerçekleĢen Bin TL Ġlk durum Bin TL Ödenek Son durum Bin TL Müessese merkezi Bin TL GerçekleĢen füzyon Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Bin TL Toplam Bin TL Ödeneğin son durumuna göre fark Bin TL Ödeneğe göre sapmalar Ġlk duruma göre % Son duruma göre % 0-Ġlk madde ve malzeme giderleri ĠĢçi ücret ve giderleri Memur ve sözleģmeli personel ücret ve giderleri DıĢarıdan sağlanan fayda ve hizmetler ÇeĢitli giderler giderler Vergi resim ve harçlar Amortismanlar ve tükenme payları Finansman giderleri Toplam

28 12 Sayıştay faaliyet döneminde oluģan giderlerin %55 oranında 180 milyon TL si Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğü gider yerlerinde, %45 oranında 148 milyon TL si Müessese merkezinde oluģmuģtur. Müessese merkezi ve ĠĢletme Müdürlüğü gider yerlerinde oluģan toplam bin TL tutarındaki toplam giderler: TL si açılımı raporun üretim alt bölümünde gösterildiği üzere kömür üretimi, bin TL si ocakların ilerleme yönündeki üçüncü kiģilere ait arsa ve arazilerin rızaen satın alınması ve kamulaģtırılması, bin TL si kömür rezervi varlık ve yönünün tespiti amacıyla yapılan aramalar, bin TL si çıkarılmaya hazır kömür rezervi üzerindeki toprak örtüsünün kaldırılması için yapılan gider ve ödemeler, bin TL si genel idare giderleri, bin TL si satıģ giderleri, nedeniyle oluģmuģtur. Müessesenin füzyon giderleri içinde giderlerin % 39 nu oluģturan dıģardan sağlanan fayda ve hizmetler birinci sırada, % 37 sini oluģturan amortismanlar ve özel tükenmeye tabi varlıklar itfa payları ikinci sırada yer almaktadır bin TL olarak gerçekleģen dıģardan sağlanan fayda ve hizmetlerin baģlıca kalemleri: tutarı, bin TL tutarındaki elektrik gideri, bin TL tutarındaki dekapaj yüklenicilerine ödenen hak ediģlerin tutarı, bin TL si hizmet temin edilen diğer yüklenicilere ödenen hak ediģlerin bin TL si SalihpaĢalar mevkiinde rodövans sözleģmesi ile üretim yapılan saha nedeniyle ruhsat sahibine ödenen rodövansın tutarı, bin TL si yukarıda da değinildiği üzere ocakların ilerleme yönündeki arsa ve arazilerin rızaen satın alınması ve kamulaģtırılması için yapılan giderler, bin TL si personel taģıma giderleri, bin TL si ısıtma giderleri, bin TL si Müessese merkezi ve ĠĢletme Müdürlüğü iģ yerlerinde kullanılan kiralık araçlar için ödenen tutarlar, -761 bin TL si ilgili Orman ĠĢletme Müdürlüklerine ödenen arazi kullanım bedelleridir. Anılan dönemde Müessese merkezi ve ĠĢletme Müdürlüğünün temsil ve misafir ağırlama gideri 71 bin TL olarak gerçekleģmiģtir.

29 13 B- Tedarik iģleri: Müessesece, 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanunu nun Ġstisnalar baģlıklı 3 üncü maddesinin (g) bendi kapsamında belirtilen parasal limitin altında kalan ve Kamu Ġhale Kurumunun olurlarından geçen, ticari ve sınai faaliyetleri çerçevesinde doğrudan mal ve hizmet üretimine veya ana faaliyetlerine yönelik ihtiyaçlarının temin ve tedariki için açtığı ihaleler, TKĠ Yönetim Kurulunun kabulünden sonra tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren TKĠ Kurumunun 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanununun 3/g Maddesi Uyarınca Yapacağı Mal ve Hizmet Alımlarında Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yürütülmüģtür. Bunların dıģında kalan ihaleler ise 4734 sayılı Kamu Ġhale Kanunu ile 4735 sayılı Kamu Ġhale SözleĢmeleri Kanunu kapsamında yürütülmüģtür. Kurumda, malzeme alımlarında Kurum aleyhine oluģacak fiyat farklarını önlemek, tüm müesseseleri kapsayacak Ģekilde alım yapılarak tasarruf sağlamak ve ihale sürecini hızlandırmak ve stok seviyelerini de kontrol etmek amacıyla patlayıcı, motorin, benzin ve iģ makinası lastikleri alımları ile dekapaj ihaleleri TKĠ Genel Müdürlüğünce yapılmaktadır. Müessesedeki alımlar Genel Müdürlükçe belirlenen satınalma yetki limitleri kapsamında Müessese merkezi ve ĠĢletme Müdürlüğü, Satınalma Müdürlüklerince yürütülmüģtür. 1- Alımlar: a) Malzeme ve ticari kömür alımları: döneminde öngörülen ve gerçekleģtirilen malzeme ve ticari mal alımları 2012 yılına iliģkin değerlerle birlikte aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

30 14 Sayıştay Tablo no (5): Malzeme ve ticari kömür alımları Malzeme alımları 2012 GerçekleĢen Bin TL Program ödeneği Ġlk durum Bin TL Son durum Bin TL Müessese merkezi Bin TL GerçekleĢen ĠĢletme Bin TL Toplam Bin TL 1-Maden direği 2-Patlayıcı maddeler Akaryakıt ve madeni yağlar Demir ve çelikler Alet, edavat ve idare teçizatı Sosyal iģler malzemesi Kırtasiye ve basılı evrak Lastikler: - Ġç DıĢ Toplam(8) Sair malzemeler: - Ġç DıĢ Toplam(9) Yedekler: - Ġç DıĢ Toplam(10) Tesellüm Ambarı Ticari kömür alımı Ġç alımlar toplamı DıĢ alımlar toplamı Genel toplam Verilen sipariģ avansları

31 15 Anılan dönemde ayrıntısı tablodan görüleceği üzere Müessese merkezince bin TL, ĠĢletme Müdürlüğünce ise bin TL tutarında malzeme alımı gerçekleģtirilmiģtir. Yapılan toplam bin TL tutarındaki malzeme alımının %7 si oranında bin TL sini dıģ alımlar oluģturmaktadır. Anılan dönemde alımı gerçekleģtirilen ticari kömüre iliģkin veriler aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

32 16 Sayıştay Tablo no (6): Ticari kömür alımı Ticari kömür alımı Satıcı Ģirket ve alınan miktar KĠAġ ELĠ MÜESSESESĠ.Aġ.. Toplam Miktar ton TL/ton Tutar Bin TL Miktar ton TL/ton Tutar Bin TL 1-Tuvönan: Toz Toz , , Toplam (1) , , Krible: 0-20 Toz 0-30 Toz + 30 Parça + 18 Parça torba , , Parça Torba , , , Parça torba Toplam (2) , , , Lave: Toz 0-15 Toz 0-20 Toz Toz Fındık Fındık torba + 18 Parça + 18 Parça torba Toplam (3) Mikst ġlam Briket Genel toplam , , , Miktar ton TL/ton Tutar Bin TL Miktar ton TL/ton Tutar Bin TL Miktar ton TL/ton Tutar Bin TL

33 17 Tablodan görüleceği üzere, 103 bin tonu Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallarına verilen (0-600) mm boyutlu tuvönan kömür, tonu (10-18) mm ve (+18)mm parça torbalı kömür olmak üzere, Ören Beldesi sınırları içinde, ruhsatı Kuruma ait olan Alatepe sahasında, Kurum ile akdettiği rodövans sözleģmesi ile taģeron Ģirketlere üretim yaptıran, Kurumun iģtiraki Kömür ĠĢletmeleri Aġ (KĠAġ)den satın alınmıģtır. Bir önceki yıl, ortalama alım fiyatı: -Tuvönan kömürde 44,35 TL/ton, -Parça torbalı kömürde 146,29 TL/ton, olarak gerçekleģmiģken, Cari dönemede: -Tuvönan kömürde 45,39 TL/ton, -Parçalı torbalı kömürde 261,23 TL/ton, olarak gerçekleģmiģtir. Ayrıca 4 bin ton kömür de iģçilere dağıtılmak ve dahili tüketimde kullanılmak üzere Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesinden alınmıģtır. b) Hizmet alımları: Müessesenin merkezi ve bağlı iģletmesinin hizmet alımları ve bunların toplamından oluģan füzyon hizmet alımları aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

34 18 Sayıştay Tablo no (7): Hizmet alımı Hizmet alımları 2013 Ödenek GerçekleĢen Bin TL 2012 GerçekleĢen Bin TL Ġlk durum Bin TL Son durum Bin TL Müessese merkezi Bin TL ĠĢletme Bin TL Toplam Bin TL 1- TaĢıma: Personel taģıma Tuvönan kömür ve ĢiĢt.nakli Kamyonla kömür nakli (SDYF) ĠĢçi Kömür Nakli DDY yaptırılan kömür nakli Toplam (1) Ünite ve tesislerin çalıģtırılması: Isı merkezi iģletilmesi Kömür torb.ve biriket yük.tes.çal Kriblaj tesisi çalıģtırılma ve bakım iģi Lavvar tesisi çalıģtırılma ve bakım iģi Yıkama yağlama ve kanal temizliği iģi Motor lastik atölyesi iģletilmesi Toplam (2) Araç kiralama Bilgisayar yazılım donanım 5- Yemek piģirme ve dağıtımı Bakım - onarım Temizlik hizmetleri Ağaçlandırma DıĢarıya yaptırılan patlatma iģi (iģçilik) 10-Koruma güvenlik Sair iģgücü hizmet alımı Harici sigorta için ödenen prim tutarı Diğer hizmet alımları Toplam (3+13) Genel toplam

35 19 Hazine MüsteĢarlığınca yayınlanan 2013 Yılı Yatırım ve Finansman Programının Uygulamasına ĠliĢkin Usul ve Esaslarının Belirlenmesine Dair Tebliğdeki, sınırlamalar da gözetilerek faaliyet döneminde 7 milyon TL si Müessese merkezince, 14,8 milyon TL si Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi Müdürlüğünce olmak üzere 21,8 milyon TL tutarında hizmet alımı gerçekleģtirilmiģtir. 2- Malzeme stokları: Müessesenin malzeme ve diğer stoklarının dönem baģındaki tutarları, cari dönemdeki stok değiģimi ve e devreden stok tutarları aģağıdaki tabloda gösterilmiģtir.

36 20 Sayıştay Tablo no (8): Malzeme stokları Döneminde Giren Çıkan A-Malzeme: Stoklar 2012 'dan devir Bi n TL Alım suretiyle Bi n TL Ġmalattan gelen Bi n TL KuruluĢ içi nakil Bi n TL Sayım fazlası Bi n TL Ġade ve hibe Bi n TL Diğer- Düzeltme mahsubu Bi n TL Toplam Bi n TL ĠĢletmede kullanılan Bi n TL Diğer- Satılan ve zayii Bi n TL KuruluĢ içi nakil Bi n TL BağıĢ Sayım noksanı Bi n TL Düzeltme mahsubu Bi n TL Toplam Bi n TL 'e devir Bi n TL - Maden direği - Patlayıcı maddeler Akaryakıt ve madeni yağlar Demir ve çelikler Alet edevat idari teçhizatı Sosyal iģler malzemesi Kırtasiye ve basılı evrak Lastikler Sair malzemeler ambarı Yedekler ambarı Tesellüm Ambarı Toplam (A) B-Diğer stoklar: -Deklase,hurda ve artık malzeme Kantin, mis.tabl. ambarı Ödünç verilen malzeme -Üretime verilen malzeme -Hümik Asit Toplam (B) C-Verilen sipariģ avansları Genel toplam

37 döneminde gider yerlerinde tüketilen malzemenin, 2012 yılından devreden ve cari dönemde satın alınan malzemeye oranı aģağıda gösterilmiģtir % x100 = = Cari dönemde tüketilen malzeme, mevcut malzemenin %40 oranında gerçekleģmiģ ve YEAġ a 28,6 milyon TL tutarında malzeme devretmiģtir. C Üretim ve maliyetler : 1 Üretim: Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi ile bağlı ĠĢletmesi olan Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesinin, ÖzelleĢtirme Yüksek Kurulu tarafından tarih ve 2013/148 sayılı Karar gereğince özelleģtirilmek üzere bütün hak ve yükümlülükleri ile birlikte Yeniköy Yatağan Elektrik Üretim ve Ticaret Aġ ye(yeaġ) bedelsiz olarak devredilmesine karar verilmesi üzerine bu Müessesedeki üretim ve yatırım faaliyetleri ile ilgili bilgiler; dönemini kapsamaktadır. Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi (GELĠ) Müessesesi nin, Muğla ili Yatağan ilçesi sınırları içerisindeki Eskihisar, Tınaz-Bağyaka ve SalihpaĢalar üretim sahaları ile Milas ilçesi sınırları içerisindeki Sekköy-Ġkizköy ve Hüsamlar üretim sahalarından 2013 yılının 26 Ağustos tarihine kadar gerçekleģtirdiği linyit kömürü üretimine iliģkin bilgiler, program ve bir önceki yıl değerleriyle birlikte aģağıdaki çizelgede gösterilmiģtir.

38 22 Sayıştay Tablo no (9): Üretim Üretim cinsi 2012 GerçekleĢen ton 2013 Program ton GerçekleĢen ton GELĠ - Tuvönan üretim: Merkez-Yatağan Eskihisar-S.paĢalar Tınaz-B.yaka YLĠ Müdürlüğü: Sekköy-Ġkizköy Hüsamlar+Belentepe GELĠ - Satılabilir üretim Merkez-Yatağan Eskihisar-S.paĢalar Tınaz-B.yaka YLĠ Müdürlüğü: Sekköy-Ġkizköy Hüsamlar+Belentepe Güney Ege Linyitleri ĠĢletmesi Müessesesi(GELĠ) ile bağlı ĠĢletmesi olan Yeniköy Linyitleri ĠĢletmesi nde (YLĠ) 2013 yılında toplam 9,4 milyon ton tuvönan ve 8,4 milyon ton satılabilir kömür üretimi programlanmasına karģılık, fiili durumda(ilk 8 aylık dönemde) 7 milyon ton tuvönan ile 6,5 milyon ton satılabilir nitelikte kömür üretimi gerçekleģtirmiģtir. Tuvönan kömür üretiminin % 70 lik kısmı olan 4,9 milyon ton kömür ile satılabilir kömürün % 68 i yani 4,4 milyon tonu YLĠ tarafından üretilmiģtir. Tuvönan nitelikli kömürlerin 4,6 milyon tonu(%65) müteahhit eliyle üretilmiģken 2,4 milyon tonu ise(%35) müessese imkânlarıyla gerçekleģtirilmiģtir. Satılabilir kömür üretiminin %18 i Eskihisar-SalihpaĢalar, %30 u Hüsamlar- Belentepe, %38 i Sekköy-Ġkizköy ve %14 ü de Tınaz-Bağyaka ocaklarından elde edilmiģ olup müessese toplam satılabilir kömür üretiminin % 68 i YLĠ tarafından gerçekleģtirilmiģtir. Müessesece üretilen kömürler, en büyük tüketici konumundaki Yatağan, Kemerköy ve Yeniköy termik santrallerine satılmaktadır. Üretim programı da doğal olarak bu santrallerin kömür talebine göre Ģekillenmektedir. Yani TKĠ bir sonraki yılın üretim planlamasını yaparken EÜAġ ın programında öngördüğü kömür talebini esas almaktadır. Elektrik Üretim Anonim ġirketi Genel Müdürlüğü, Termik Santrallar ve Maden Sahaları Daire BaĢkanlığı, Yakıtlar Müdürlüğü (EÜAġ), yakıt projeksiyonlarını 2 ya

39 23 da 3 yıl önceden TKĠ Genel Müdürlüğü ne bildirmekte ve daha sonra da gerekli gördüğünde ikinci bir taleple programı revize etmektedir. Nitekim 2013 yılı için düzenlenen yıllık kömür talep programı taslak olarak tarihinde TKĠ ye bildirilmiģ, TKĠ Genel Müdürlüğü Pazarlama ve SatıĢ Daire BaĢkanlığı da bu talep yazısına istinaden tarih ve 8952 sayılı yazısıyla 2013 yılı kömür üretim programının realize edilmesi konusunda GELĠ Müessese Müdürlüğü ne yazılı talimat vermiģtir. Müessese merkezi ve bağlı ĠĢletmesi olan YLĠ de kriblaj ve lavvar tesisleri hizmet alımı yöntemiyle iģlettirmekte iken kömür üretimi ve dekapajın büyük bir kısmı da müteahhitlere yaptırılmaktadır yılının ilk 8 Ay ı içerisinde yapılmıģ olan 36,7 milyon m3 dekapajın 31,3 milyon m3 ü müteahhitlerce gerçekleģtirilmiģtir. Yani Müessese merkezi ile bağlı ĠĢletmesi (YLĠ), yaklaģık olarak 975 çalıģanı ve 235 adet iģ makinesi ile (müteferrik araçlar hariç) yılda 5,3 milyon m3 dekapaj, 2,4 milyon ton kömür üretimi ve müteahhitlerden alınan hizmetlerin kontrolünü yapmaktadır. Yapılan iģlerin maliyeti incelendiğinde, Müessese tarafından yapılan üretimlerin müteahhitlerce yapılanlara nazaran en az bir kat olmak üzere daha pahalı olduğu görülmektedir. Örneğin, belirtilen dönem içerisinde( ) Müessesece yapılan dekapajın ortalama maliyeti; 6,62 TL/m3 iken, müteahhit aynı iģi 2,65 TL/m3 ortalama maliyetle yapmıģtır. Üçüncü Ģahıslara yaptırılan iģler, miktar ve çeģit olarak gün geçtikçe artmaktadır. Bu uygulamanın, iģlerin daha ucuza mal edilmesi, Kurumun ilave yatırım yapma külfetinden kurtulması ve program hedeflerine ulaģma Ģansının daha fazla olması gibi görünür avantajlarının yanı sıra Öncelikle, Kurumun madencilik kültürünü ve hafızasını kaybetmesi, atıl iģ gücü ve makine parkı oluģmasına izin verilmesi ve daha sonra ortaya çıkan ek mali yükümlülükler, ise ihmal edilemeyecek önemde dezavantajlarıdır. Ayrıca, 4857 Sayılı ĠĢ Yasası 2/C Maddesi nin özetle..ġģletmenin ve iģin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren iģler dıģında asıl iģ bölünerek alt iģverenlere verilemez. Ģeklindeki hükmü gereğince zaman içerisinde yasal engellerle karģılaģılması her zaman önemsenmesi gereken bir unsur olarak güncelliğini korumaktadır. Bunun yanı sıra Müessesenin elinde halen güçlü bir makine parkının olması, ihale fiyatının Kurum lehine oluģmasında önemli rol oynamaktadır. Buna ilave olarak, yetiģmiģ insan gücünün varlığı da önemli bir avantajdır. Sonuç olarak; Müessesenin ihale ettiği iģlerin fiyat değerlendirmesinde ileride ortaya çıkması muhtemel mali yüklerin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bu nedenlerle; Üretim faaliyetinin ana evrelerini oluģturan dekapaj, cevher üretimi ve zenginleģtirme tesislerinin yapımı ve çalıģtırılması iģlerinin ağırlıklı olarak ihale edilmesi nedeniyle Müessesenin görevi giderek kontrol fonksiyonuna dönüģtüğünden, Kurumun Ana Statüsü ve ĠĢ Yasası nın ilgili maddeleriyle çeliģki