TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU BU SUÇUN YARALAMA VE ÖLDÜRME SUÇLARIYLA İÇTİMAI

Transkript

1 I Halil POLAT Cumhuriyet Savcısı TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU ve BU SUÇUN YARALAMA VE ÖLDÜRME SUÇLARIYLA İÇTİMAI

2 II

3 III Halil POLAT Cumhuriyet Savcısı TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU ve BU SUÇUN YARALAMA VE ÖLDÜRME SUÇLARIYLA İÇTİMAI ADALET YAYINEVİ

4 IV Ankara

5 V ADALET BASIM YAYIM DAĞITIM SAN. ve TİC. LTD. ŞTİ. Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ve Bu Suçun Yaralama ve Öldürme Suçlarıyla İçtimaı Halil Polat Hukuk Yayınları Dizisi 513 Birinci Baskı : 2010 ISBN : ADALET YAYINEVİ Merkez : Cihan Sokak No: 16/B Sıhhiye / Ankara Tel : (0 312) Fax : (0 312) Şube : Bursa Adliye Sarayı Zemin Kat Bursa web : adalet.com.tr adaletyayinevi.com

6 VI adalety@adaletyayinevi.com Sayfa ve Kapak Tasarımı: Adalet Yayınevi Baskı: Turhan Kitabevi Ofset Tesisleri Tel: (0312) ANKARA

7 VII ÖNSÖZ Elinizdeki bu çalışma, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalında yapmış olduğum yüksek lisans eğitimi sonunda Yrd. Doç. Dr. Kasım Karagöz hocamın danışmanlığında hazırlanan Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ile Bu Suçun Yaralama ve Öldürme Suçları Arasındaki İçtima Sorunu adlı tezin uygulamaya yönelik pratik bilgilerle (Yargıtay kararları, iddianame, takipsizlik ve gerekçeli kararlarla) desteklenmiş halini oluşturmaktadır. Söz konusu tez, hocalarım Yrd. Doç. Dr. Kasım Karagöz, Yrd. Doç. Dr. İsa Döner ve Yrd. Doç. Dr. Cengiz Gül ün oluşturduğu jüride oybirliğiyle yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir. Alanında teori ve uygulamaya yönelik uygulamada karşılaşılan problemlere önemli çözümler sunduğunu düşündüğüm bu çalışmayı siz okuyuculara ulaştırmak amacıyla yayınlama ihtiyacı duydum. Bu çalışmada önemli görüş ve eleştirileriyle çalışmaya yön veren hocalarım Sayın Yrd. Doç. Dr. Kasım Karagöz, Yrd. Doç. Dr. İsa Döner ve Yrd. Doç. Dr. Cengiz Gül e, çeşitli konularda katkılarını aldığım Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ceza Usul Hukuku Öğretim Görevlisi hocam Dr. Hakan Karakehya ya ve her türlü desteği esirgemeyen Pasinler Hakimi eşim Aynur Arslan Polat a şükranlarımı sunarım. Son olarak kitabı siz okuyuculara ulaştıran Adalet Yayınevi sahibi Hakan Karaaslan a, genel koordinatör Tevfik Sarısoy a, dizgisini gerçekleştiren Bilgin Teren e ve tüm Adalet Yayınevi çalışanlarına teşekkür eder, kitabın tüm okuyuculara faydalı olmasını dilerim. Halil POLAT Cumhuriyet Savcısı Pasinler - Kasım, 2009 NOT: Kitapla ilgili olarak görüş ve eleştirilerinizi halilpolat@adalet.gov.tr adresine mail yoluyla gönderebilirsiniz.

8 VIII

9 IX TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU İLE BU SUÇUN YARALAMA VE ÖLDÜRME SUÇLARI ARASINDAKİ İÇTİMA SORUNU Halil POLAT ÖZET Bu çalışmada, TCK m.179 da düzenlenmiş bulunan trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokmak suçu ile, bu suçun yaralama ve öldürme suçları arasındaki içtima sorunu ele alınmıştır. Birinci bölümde, TCK m.179 da düzenlenmiş bulunan Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak suçu ayrıntısıyla açıklanmıştır. Bu bölümün başında, 765 sayılı TCK da yer alan tehlikeli şekilde araç kullanma suçuna da kısaca değinilerek trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokmak suçu arasındaki farklara yer verilmiştir. İkinci bölüm olan son bölümde, trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokmak suçu ile yaralama ve öldürme suçları arasındaki içtima sorunu ele alınarak bu konuda bir kanaat ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bu inceleme yapılırken ceza hukukunun bazı kavram ve müesseselerinden (kusur türleri, içtima kuralları ve yaralama ve öldürme suçlarından) da faydalanılması gerektiği için, ana meseleyi açıklamadan önce bu kavram ve müesseselere değinilmiştir. Anahtar sözcükler: Kusur türleri, fikri içtima, yaralama ve öldürme suçu, trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokmak, alkollü araç kullanmak,

10 X

11 XI VORSÄTZLICHE VERKEHRSGEFÄHRDUNG UND DIE KONKURRENZ ZWISCHEN DIESER STRAFTAT MIT DER KÖRPERVERLETZUNG UND TÖTUNG Halil POLAT ZUSAMMENFASSUNG In dieser Arbeit werden die in 179 TCK [=Türkisches Strafgesetzbuch] geordnete vorsätzliche Verkehrsgefährdung und die Konkurrenz zwischen dieser Straftat mit der Körperverletzung und Tötung untersucht. Im ersten Abschnitt wird die im 179 TCK geordnete Straftat der vorsätzlichen Verkehrsgefährdung detailliert erklärt. Am Anfang dieses Abschnitts wird zunächst die im TCK mit der Nummer 765 geordnete Straftat "Gefährliches Fahren" kurz behandelt, ihr folgt eine Abklärung zum Unterschied zwischen dieser Straftat und der vorsätzlichen Verkehrsgefährdung. Im letzten zweiten Abschnitt wird vorsätzliche Verkehrsgefährdung und seine Konkurrenz mit der Körperverletzung und Tötung besprochen. Da einige Begriffe des Strafrechts (Arten der Schuld, Konkurrenzregeln, Tötung und Verletzung) die Grundlage des oben genannten Sachverhaltes bilden, wird dem Hauptteil zunächst eine Begriffsklärung vorangestellt. Schlüsselwörter: Arten der Schuld, İdealkonkurrenz im Strafrecht, Verletzung und Tötung, vorsätzliche Verkehrsgefährdung, Trunkenheit am Steuer.

12 XII

13 XIII İÇİNDEKİLER GİRİŞ...1 I. BÖLÜM TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU 1. GENEL AÇIKLAMA TEHLİKE SUÇU-ZARAR SUÇU KAVRAMLARI TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU Genel Açıklama Sayılı TCK m.565 (Tehlikeli Şekilde Araç Kullanma Suçu) Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar Maddenin 1. Fıkrası Hükmü Suçun Unsurları Suçun Kanuni Unsuru Suçun Maddi Unsuru Suçun Manevi Unsuru Suçun Faili Suçun Özel Görünüş Biçimleri Suça Teşebbüs...11

14 XIV Suça İştirak İçtima Suçla İlgili Diğer Hususlar Suçu Kovuşturmayla Görevli Mahkeme Suçun Yaptırımı Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması Uzlaşma Önödeme Cezanın Ertelenmesi Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Maddenin 2. Fıkrası Hükmü Genel Açıklama Suçun Unsurları Suçun Kanuni Unsuru Suçun Maddi Unsuru Suçun Manevi Unsuru Suçun Özel Görünüş Biçimleri Suça Teşebbüs Suça İştirak İçtima Suçla İlgili Diğer Hususlar Suçu Kovuşturmayla Görevli Mahkeme Suçun Yaptırımı Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması Uzlaşma Önödeme...25

15 XV Cezanın Ertelenmesi Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Maddenin 3. Fıkrası Hükmü Genel Açıklama Alkol ve Uyuşturucu Madde Promil Kavramı ve Sürücülerdeki Alkol Miktarının Değerlendirilmesi Suçun Unsurları Suçun Kanuni Unsuru Suçun Maddi Unsuru Suçun Manevi Unsuru Suçun Faili Suçun Özel Görünüş Biçimleri Suça Teşebbüs Suça İştirak İçtima Suçla İlgili Diğer Hususlar Suçu Kovuşturmayla Görevli Mahkeme Suçun Yaptırımı Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması Uzlaşma Önödeme Cezanın Ertelenmesi Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması...41

16 XVI II. BÖLÜM TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU İLE YARALAMA VE ÖLDÜRME SUÇLARI ARASINDAKİ İÇTİMA SORUNU 1. GENEL AÇIKLAMA GENEL OLARAK KUSUR TÜRLERİ Genel Açıklama Kast Kavram Kastın Unsurları Kastın Bilmek Unsuru Kastın İstemek Unsuru Kastın Türleri Doğrudan Kast-Olası Kast Başlangıçta Kast-Eklenen Kast Genel Kast-Özel Kast Ani Kast Düşünce Kastı (Yoğun Kast, Tasarlama, Taammüd) Olası (Muhtemel, Gayrımuayyen) Kast Kavram Olası Kastın Unsurları Suçun Kanuni Tanımındaki Unsurların Gerçekleşebileceğini Öngörmek Öngörmeye Rağmen Fiili İşlemek Olası Kastla İşlenemeyen Suçlar Olası Kastın Sonuçları Taksir Kavram...59

17 XVII Taksirin Unsurları Kanuni Unsur (Kanunda Açıklık Bulunması) Maddi Unsur (Dikkat ve Özen Yükümlülüğüne Aykırı Olarak Bir Davranışın Gerçekleştirilmesi) Neticenin Öngörülmemiş Olması Neticenin İstenmemiş Olması Nedensellik Bağı (Hareket ile Netice Arasında Nedensellik Bağı) Taksirli Hareket Sonucunda Meydana Gelen Suçta Kusurun Tespiti Taksirli Hareket Sonucunda Meydana Gelen Suçtan Faile Ceza Verilmeyecek Hal Bilinçli Taksir Kavram Bilinçli Taksirin Unsurları Fail Neticeyi Öngörebilmektedir Fail Neticeyi İstememektedir Fail Öngördüğü Neticeyi Doğuracak Eylemi İşlemektedir Bilinçli Taksirin Sonuçları Trafik Kazalarında Bilinçli Taksir Genel Olarak Yürürlükteki Mevzuatta Trafik Kurallarında Kusur sayılı Karayolları Trafik Kanunu nda Yer Alan Kurallar Karayolları Trafik Yönetmeliği nde Yer Alan Kurallar...76

18 XVIII Trafik Kazalarında Bilinçli Taksir Oluşturan Haller Bilinçli Taksir İle Olası Kast Ayrımı CEZA HUKUKUNDA YARALAMA VE ÖLDÜRME SUÇLARI Genel Açıklama Kasten Öldürme Suçu Taksirle Öldürme Genel Açıklama Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar Suçun Temel Şekli Suçun Unsurları Suçun Maddi Unsuru Suçun Manevi Unsuru Suçun Faili ve Mağduru Suçun Ağırlaşmış Hali Suçun Özel Görünüş Biçimleri Suça Teşebbüs Suça İştirak İçtima Suçla İlgili Diğer Hususlar Suçu Kovuşturmayla Görevli Mahkeme Suçun Yaptırımı Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması Kasten Yaralama Genel Açıklama Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar...95

19 XIX Suçun Temel Şekli Suçun Unsurları Suçun Maddi Unsuru Suçun Manevi Unsuru Suçun Faili ve Mağduru Suçun Nitelikli Şekilleri Kasten Yaralama Suçunun Basit Bir Tıbbi Müdahale ile İyileşebilecek Nitelikte İşlenmesi Kasten Yaralama Suçunun Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Halleri Kasten Yaralama Suçunun Yaptırımı Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması Taksirle Yaralama Genel Açıklama Suçla Korunması Amaçlanan Hukuksal Yarar Suçun Temel Şekli Suçun Unsurları Suçun Maddi Unsuru Suçun Manevi Unsuru Suçun Faili ve Mağduru Suçun Ağırlaştırıcı Nedenleri Maddenin İkinci Fıkrasında Düzenlenen Ağırlaştırıcı Nedenler Mağdurun Duyularından veya Organlarından Birinin İşlevinin Sürekli Zayıflamasına Neden Olunması (m.89/2-a) Mağdurun Vücudunda Kemiğinin Kırılmasına Neden Olması (m.89/2-b)

20 XX Mağdurun Konuşma Yeteneğinde Sürekli Zorluğa Neden Olması (m.89/2-c) Mağdurun Yüzünde Sabit İze Neden Olması (m.89/2-d) Mağdurun Yaşamını Tehlikeye Sokan Bir Duruma Neden Olması (m.89/2-e) Mağdurun Gebe Bir Kadın Olmasının Yanı Sıra, Sahip Olduğu Çocuğun Vaktinden Daha Önce Doğmasına Neden Olması (m.89/2-f) Maddenin Üçüncü Fıkrasında Düzenlenen Ağırlaştırıcı Nedenler Mağdurun İyileşmesi Olanağı Bulunmayan Bir Hastalığa veya Bitkisel Hayata Girmesine Neden Olması Mağdurun Duyularından veya Organlarından Birinin İşlevini Yitirmesine Neden Olması (m.89/3-b) Mağdurun, Konuşma ya da Çocuk Yapma Yeteneklerinin Kaybolmasına Neden Olması (m.89/3-c) Mağdurun Yüzünün Sürekli Değişikliğine Neden Olması (m.89/3-d) Gebe Olan Mağdurun Çocuğunun Düşmesine Neden Olması (m.89/3-e)

21 XXI Maddenin Dördüncü Fıkrasındaki Nitelikli Hal (Fiilin Birden Fazla Kişinin Yaralanmasına Neden Olması Hâli) Suçun Özel Görünüş Biçimleri Suça Teşebbüs Suça İştirak İçtima Suçla İlgili Diğer Hususlar Suçu Kovuşturmayla Görevli Mahkeme Suçun Yaptırımı Suçun Soruşturulması ve Kovuşturulması SUÇLARIN İÇTİMAI Genel Olarak Bileşik Suç (TCK m.42) Bir Suçun Diğer Suçun Unsurunu Oluşturması Bir Suçun Diğer Suçun Ağırlaştırıcı Nedeni Olması Zincirleme Suç (m.43) Genel olarak Zincirleme Suçun Unsurları Aynı Suçun Birden Fazla İşlenmesi Aynı Suçun Değişik Zamanlarda İşlenmesi Aynı Suç İşleme Kararı İle Hareket Edilmesi Mağdurun Tek Olması Zincirleme Suçun Uygulanamayacağı Suçlar Fikri İçtima (m.44) Genel Olarak

22 XXII Fikri İçtimanın Unsurları Fiilin Tek Olması Birden Fazla Farklı Suçun Oluşması Fikri İçtimanın Sonuçları TRAFİK GÜVENLİĞİNİ KASTEN TEHLİKEYE SOKMAK SUÇU İLE YARALAMA VE ÖLDÜRME SUÇLARI ARASINDAKİ İÇTİMA SORUNUNUN ÇÖZÜMLENMESİ Genel Olarak Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ile Yaralama ve Öldürme Suçları Arasındaki İçtimanın Türü Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçunun Şartlarının Oluştuğu Bir Durumda Meydana Gelen Yaralama ve Öldürme Suçu Açısından Failin Kusur Türü Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ile Yaralama ve Öldürme Suçlarının İçtiması Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ile Taksirle Öldürme Suçunun İçtiması (m.179/2, 3 ile m.85) Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ile Kasten Öldürme Suçunun İçtiması (m.179/2, 3 ile m.81,82) Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ile Taksirle Yaralama Suçu Arasında İçtima Sorunu (m.179/2,3 ve m.89) m.89/1 Hükmünde Düzenlenen Nitelikte Bir Yaralama Söz Konusu Olmuşsa m.89/2 Hükmünde Düzenlenen Nitelikte Bir Yaralama Söz Konusu Olmuşsa m.89/3 Hükmünde Düzenlenen Nitelikte Bir Yaralama Söz Konusu Olmuşsa

23 XXIII m.89/4 Hükmünde Düzenlenen Nitelikte Bir Yaralama Söz Konusu Olmuşsa Trafik Güvenliğini Kasten Tehlikeye Sokmak Suçu ile Kasten Yaralama Suçunun İçtiması (m.179/2,3 ve m.86, 87) m.86/1 Hükmünde Düzenlenen Nitelikte Bir Yaralama Söz Konusu Olmuşsa m.86/2 Hükmünde Düzenlenen Nitelikte Bir Yaralama Söz Konusu Olmuşsa m.87 Hükmünde Düzenlenen Nitelikte Bir Yaralanma Söz Konusu Olmuşsa SONUÇ ve ÖNERİLER YARGITAY KARARLARI KONUYLA İLGİLİ KARARLAR (Takipsizlik-İddianame-Gerekçeli Mahkeme Kararı) TAKİPSİZLİK (Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar) İDDİANAME GEREKÇELİ KARARLAR TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMAK SUÇUNA İLİŞKİN UYGULAMADAN BELGE ÖRNEKLERİ KAYNAKÇA