5E MODEL NN ÖRENCLERN AKADEMK BAARISINA VE TUTUM DÜZEYLERNE ETKS: YATAY ATI HAREKET ÖRNE

Transkript

1 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006), E MODEL NN ÖRENCLERN AKADEMK BAARISINA VE TUTUM DÜZEYLERNE ETKS: YATAY ATI HAREKET ÖRNE smet ERGN Gazi Üniversitesi, Gazi Eitim Fakültesi, OFMA Eitimi Bölümü, Fizik Eitimi Anabilim Dalı, Doktora Programı Örencisi Ankara/TÜRKYE Yasin ÜNSAL Gazi Üniversitesi, Gazi Eitim Fakültesi, OFMA Eitimi Bölümü, Fizik Eitimi Anabilim Dalı, Ankara/TÜRKYE Mustafa TAN Gazi Üniversitesi, Gazi Eitim Fakültesi, OFMA Eitimi Bölümü, Fizik Eitimi Anabilim Dalı, Ankara/TÜRKYE Geli Tarihi: Yayına Kabul Tarihi: ÖZET Bu çalımada; GATA Salık Astsubay Hazırlama Okulu 1. sınıfta yer alan Fizik dersinde, 5E Modeli esas alınarak, Yatay Atı Hareketi konusunda uygulanan derslerin; örencilerin akademik baarısına ve tutum düzeylerine etkisi aratırılmı ve sonuçlar ortaya konularak önerilerde bulunulmutur. Konu seçimi yapılırken uygulama yapılan örencilerin askeri örenci olması nedeniyle hem onların ilgisini çekecek, hem de anlaılması zor olan Yatay Atı Hareketi konusu seçilmitir. Aratırma bahar yarıyılında GATA Salık Astsubay Hazırlama Okulu 1. sınıfta örenim gören 84 örenci ile yürütülmütür. Aratırmada çoktan seçmeli baarı ve tutum testleri kullanılmıtır. Uygulama sonucu yapılan analizlerde 5E Modeli nin uygulandıı deney grubu örencilerinin, geleneksel öretim yönteminin uygulandıı kontrol grubu örencilerine göre daha baarılı olduu ve konuya karı daha olumlu tutumlar gelitirdikleri sonucuna varılmıtır. Çalıma sonucunda elde edilen bulgular ııında önerilerde bulunulmutur. Anahtar Kelimeler: Fizik Eitimi, 5E Modeli, Yatay Atı Hareketi. AN EXAMPLE FOR THE EFFECT OF 5E MODEL ON THE ACADEMIC SUCCESS AND ATTITUDE OF STUDENTS: PROJECTILE MOTION ABSTRACT In this research; during the Physics Education course in GATA Medical Noncommissioned Officer Preparatory School s first grade, Projectile Motion has been applied to the students with the fundamental principles of 5E Model and the effectiveness of the Physics Education course on academic success and attitudes of the students has been searched. Morever, after presenting the outcomes, some suggestions have been presented. While chosing the course subject, since, the students to whom the course subject has been applied are cadets, Projectile Motion subjects are chosen since they are both complex and interesting. The researh has been carried out with 84 students who were in GATA Medical Noncommissioned Officer Preparatory School s First Grade. In the researh, multiple choice success tests have been applied for each subject. In the analysis made after the application, It has been observed that the experiment group students to when the 5E Model has been applied react much more beneficial attitudes and are more successful than the control group students to whom the tradetional teaching method has been applied. Some suggestions have been presented by the help of the outcomes that were gained after the researh. Key Words: Physics Education, 5E Model, Projectile Motion.

2 2 5E Modeli nin Örencilerin Akademik Baarısına.Ergin, Y. Ünsal ve M. Tan 1. GR Günümüzde her ülke, eitim alanında karılatıı sorunlara etkili çözümler bulmak üzere kendi sistemini sorgulamakta ve nasıl bir yeniden yapılanmayla bu sorunları çözebileceini tartımaktadır. Özellikle okullarda gerçekletirilen öretim uygulamalarında karılaılan sorunlardan çounun geleneksel olarak nitelenen yöntemlerden kaynaklandıı gözlenmektedir. Geleneksel öretim yöntemi uygulamalarının temel özelliklerine bakıldıında bazı noktalar dikkati çekmektedir. Bunlar arasında, bilgi aktarmaya aırlık veren öretim anlayıı, ders kitaplarına aırı baımlılık, öretmenin mutlak egemenlii, örencileri aratırmaya yöneltmeyip yalnızca dinleyen/izleyen konumunda tutarak zihinsel açıdan pasifletiren düzenlemeler, yaratıcı düünmeye ya da kiisel görüleri açıklamaya izin vermeyen sınıf iklimi, sunulan bilgileri anlamaya ve farklı yorumlar yapmaya olanak tanımayan öretim yöntemleri ilk göze çarpanlardır. Geleneksel öretim yöntemi uygulamalarının dourduu sorunların baında, öretilen bilgilerin kalıcı olmaması, sınavlar için ezberlenip daha sonra hızla unutulması, bilgilerin çounun örencilerce eksik ya da yanlı anlaılması ve örencilerin örendikleri bilgi ve becerileri gelecek yaamlarında etkin biçimde kullanamıyor olmaları gelmektedir. Bu tür sorunlar, eitimcileri daha etkili, verimli ve çekici öretim uygulamalarını gelitirmek üzere çalımaya yöneltmitir. Bilim ve teknolojideki gelimeler toplumsal yaamımızın hemen hemen her aamasını yönlendirmektedir. Fen bilimleri de bilim ve teknolojinin temelinin öretildii bir alandır. Fen ve Teknoloji öretimi iyi bir eitimin temelidir. Fen derslerinin eitimi sayesinde insanlar zihinsel ve yaratıcılık yönünden gelimektedir. Bunun için, fen bilimleri öretiminde çada kuramlar uygulanmalıdır (man ve dierleri, 2002). Bu amaçla ülkeler, fen eitimi programlarını gelitirmeye, öretmenlerin niteliini yükseltmeye ve eitim kurumlarını araç-gereçlerle donatmaya çalımaktadırlar (Özmen, 2004). Fen ve Teknoloji eitimi programlarının okullardaki uygulayıcıları öretmenler olduklarına göre, öretmenlerin çada bilgi, beceri ve tutumlara sahip olarak yetitirilmeleri, fen bilimleri eitiminde kullanılan yeni örenme-öretme yaklaım ve kuramlarından haberdar olmaları büyük önem taımaktadır (Özmen, 2004). Bütün bu gereksinimler gelecein dünyasının uzmanlarını yetitirmesi beklenen eitim sistemleri için dikkate deer yeniliklerin habercisidir. Bu durum, bütün eitim kurumlarına oldukça önemli görevler yüklemektedir.

3 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006) 3 Çou örenci, içinde yaadıı dünya hakkında doyumsuz bir merak ile doar. Bu merak üzerine aktivite fırsatı verildiinde, istekli olurlar, kefetmek isterler. Oysa özellikle ilköretim çaındaki örenciler, merak ettikleri soruların cevaplarını bulmaya tevik edilmediklerinden dolayı bu gibi durumlar onların heveslerinin kırılmasına neden olmaktadır. Bu durumda örenciler tarafından fen örenimi, gerçeklerin ve tanımların düünülmeden, sorgulanmadan ezberlenmesinden ibaret olmaktadır. Durum böyle olunca birçok örenci feni sevmemekle kalmayıp, tüm yanlı kavramlarını bu eksik deneyimleri üzerine kurmaktadır. Daha da kötüsü örenciler, sadece fen dersleriyle ilgili problemleri çözme bilgisinden deil, günlük hayattaki fen bilgi ve becerilerinden de yoksun kalmaktadır (Ünal, 2003). Eitimin yeni hedefi; bilgiyi nasıl ve nerede kullanacaını bilen, kendi örenme yöntemlerini tanıyıp etkili bir biçimde kullanan ve yeni bilgiler üretmede önceki bilgilerinden yararlanan bir insan modeli oluturmaktır (Aktaran: Nuholu, 2004). Bu da ancak örenmeyi örenen, aratırmacı, yaratıcı bireylerle mümkündür. Örenmeyi örenen bireyler yetitirmek için önce örencileri, öretme sürecinde odak noktası olarak seçmek gerekmektedir. Çünkü örenci merkezli eitim anlayıında; örenci, örenme sürecinde, yeni bilgileri zihninde yapılandırırken, önceden edindii bilgileri gözden geçirir. O konu hakkında neyi bilip bilmediini belirler. Yeni bilgiler edinme aamasında gözlem, deney, uygulama, aratırma, inceleme yaparak örenmeyi sürdürür. Öretmen sadece örencilerin örenmeyi nasıl örenecekleri konusunda onlara yol gösteren, düüncelerine yön veren bir rehber konumundadır. Örenciyi merkez alan eitim anlayıında, örencinin edindii bilgileri ezberden uzak, aktif ve daha kalıcı olacak ekilde örenmesine yardımcı olacak öretim yöntemlerine de ihtiyaç vardır. Örencinin zihinsel becerilerini, ilgi ve yeteneklerini göz önüne alarak onların ihtiyaçlarına cevap verecek nitelikte bir öretim yöntemi seçilirse, örencilerin örenme süreci boyunca daha aktif, katılımcı ve daha kalıcı bilgiler örenmede istekli olacaı görülür. Son zamanlarda eitim-öretim sürecinde farklı ilem basamaklarıyla uygulanmakta olan modellerden bazıları yapılandırmacı (constructivist) örenme kuramına dayanmaktadır. Bunlara, Wittrock tarafından gelitirilen ve Ayas ın dört aamada tanıttıı generative model, etkinlikleri be ve yedi farklı aamada inceleyen 5E, 7E Modeli ve yapılandırmacı öretimin aamalarına yönelik Driver ve Oldham (1986), tarafından gelitirilen model örnek verilebilir. Bu kuramın öretim sürecinde uygulanan en kullanılı formlarından birisi de BSCS (Biological

4 4 5E Modeli nin Örencilerin Akademik Baarısına.Ergin, Y. Ünsal ve M. Tan Science Curriculum Study) nin öncü isimlerinden Bybee tarafından gelitirilen ve be aamadan oluan 5E Modeli dir (Aktaran: Keser, 2003). 5E Modeli, yeni bir kavramı örenmeyi ya da derinlemesine bir ekilde bilinen bir kavramı anlamaya çalımayı salar. Örencilerin aratırma merakını artırıp, örenci beklentilerini tatmin eden, bilgi ve anlama için aktif bir aratırmaya odaklandıran beceri ve aktiviteleri içerir. Kavramların anlam kazanması için örenciler, önceki bilgilerini yeni kavramları kefederken kullanırlar. Model, aratırma esaslı yapılandırmacı örenme teorisi ve deneysel aktivitelere dayandırılmı bir fen dersi metodudur. 5E Modeli, her aamada örencileri aktivite içine dahil ederken, örencilerin kendi kavramlarını oluturmalarını da tevik etmektedir (Martin, 2000). Model be aamadan olumaktadır. Bu aamalar; Giri-Katılım (Engage), Keif (Explore), Açıklama (Explain), Geniletme- Derinletirme (Elaborate) ve Deerlendirme (Evaluate) dir (Carin ve Bass, 2005). 5E Modeli Ulusal Fen Eitim Standartlarında belirlenen aratırmaların sonuçları üzerine ina edilmitir (Newby, 2004). Tutumlar örenme esnasında ortaya çıkan duygularla baa çıkma ve kontrol altına alma ile ilgili olup insan davranılarına yön vermede önemli bir role sahiptir. Bir deer ve inanç sistemine balı olarak oluan tutumların, olumlu ya da olumsuz olması örenme sürecini dorudan etkilemekte ve bireylerin gelecekteki yaantılarına yön vermektedir (Seferolu, 2004; Sünbül ve dierleri, 2004). 2. ARATIRMANIN AMACI Bu aratırmada; 5E Modeli esas alınmı ve aratırmacı tarafından modelin ana yapısı deitirilmeden modelin aamalarına çeitli aktiviteler eklenmitir. Bu çalımada 5E Modeli uygulanırken, örenciler arası etkileimi ve rekabeti artırmak için gruplar oluturulmu, bu gruplara çeitli aktiviteler, yaptırılmı, görsel ve iitsel görüntüleri kapsayan gösteriler, durumsal çalımalar, yaamsal örnekler gösterilip, yaptırılmı ve bu konular örencilere de ödev olarak verilip aratırmaları salanmıtır. Bütün yapılan faaliyetler bir plan dahilinde daha önceden ders notu hazırlanarak, etkili bir ekilde yatay atı hareketi konusunun anlatımını salayacak dersin ortaya konmasına çalıılmıtır. Ortaya konulan bu dersin ve yapılan uygulamaların örencilerin akademik baarısını ve tutumunu nasıl etkilemitir? sorusuna cevap aranmıtır SAYILTILAR Aratırmada aaıdaki sayıltılardan hareket edilmitir: 1. Deney ve kontrol grubunun aratırmanın uygulama süreci boyunca

5 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006) 5 kontrol altına alınamayan dı etkenlerden eit düzeyde etkilendikleri düünülmütür. 2. Deney ve kontrol grubu örencilerinin dersle ilgili hazır bulunuluk seviyelerinin eit seviyede olduu varsayılmıtır. 3. Örenciler testleri yanıtlarken gerçek becerilerini, samimiyetlerini, duygu ve düüncelerine içtenlikle yansıtmılardır. 4. Deney ve kontrol grubundaki örencilerin eletirilmesi ile ilgili olarak yapılan ilemlerde gözden kaçan bazı unsurlar aratırma bulgu ve sonuçlarını etkilemeyecek düzeyde kalmıtır. 5. Deney ve kontrol grubundaki örencilerin örenmeye karı ilgileri eittir. 6. Konuların öretme ekli ve kapsamının her iki sınıfta da aynı olduu varsayılmı, dersler aynı öretmen tarafından yürütülmütür SINIRLILIKLAR 1. Aratırma, eitimöretim yılının 2. yarıyılında, GATA Salık Astsubay Okulları Komutanlıı, Salık Astsubay Hazırlama Okulunda eitim gören 1. Sınıf örencilerine uygulanmıtır. 2. Aratırma sadece Yatay Atı Hareketi konusu ile sınırlıdır. 3. Aratırmada örencilerin Yatay Atı Hareketi konusuna yönelik tutumlarını ölçmek için Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ) kullanılmıtır. Örencilerin uygulama süresince ilenen Yatay Atı Hareketi konusu ile ilgili bilgi düzeylerini belirlemek için Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi kullanılmıtır TANIMLAR 5E Modeli: BSCS (Biological Science Curriculum Study) nin öncü isimlerinden Rodger Bybee tarafından gelitirilen ve bu projeye yönelik uygulamalarda kullanılan be aamalı bir modeldir. Geleneksel Öretim Yöntemi: Öretmenin liderliinde bütün örencilere düz anlatım, soru-yanıt ve tartıma teknikleri kullanılarak uygulanan öretim sürecidir (Açıkgöz, 1993). Tutum: Bir nesneye ya da bir olaya yönelik gösterilen ön yargılı bir tepki olup, bireyin bir davranıa yaklama ya da uzaklama eilimi, o olaya yönelik tutumunu ifade etmektedir. 3. YÖNTEM 3.1.ARATIRMADA KULLANILAN MODEL Aratırmada model olarak, Campbell ve Stanley (1996) in gelitirdii ön test- son test kontrol gruplu deneysel yöntem kullanılmıtır ARATIRMANIN DENEYSEL DESEN Aratırmanın deneysel deseni, ön test son test kontrol gruplu deneysel desendir.

6 6 5E Modeli nin Örencilerin Akademik Baarısına.Ergin, Y. Ünsal ve M. Tan Aratırmada uygulama yapılan deney ve kontrol grubu örencilerine deneysel ilem öncesi ve sonrası uygulanan testler Tablo 1 de görülmektedir. Grup Deney Grubu Kontrol Grubu Tablo 1. Aratırmanın Deneysel Deseni Deneysel lem (Uygulama) T 1, T 2, 5E Modeli T T 1, T 2 3 Geleneksel T 1, T 2, Öretim T T 1, T 2 3 Yöntemi T 1 : Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT), T 2 : Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ), T 3 Testi (MDYT). : Mantıksal Düünme Yetenei 3.3. ARATIRMANIN EVREN Bu aratırmanın evrenini Türkiye deki GATA Salık Astsubay Okulları Komutanlıı, Salık Astsubay Hazırlama Okulu nda okuyan örenciler oluturmaktadır. Aratırmanın örneklemini ise Eitim-Öretim yılında GATA Salık Astsubay Okulları Komutanlıı, Salık Astsubay Hazırlama Okulu 1. Sınıfında okuyan 84 örenci oluturmaktadır VER TOPLAMA ARAÇLARI Örencilerin Yatay Atı Hareketi konusuna yönelik olarak sahip oldukları akademik baarı düzeylerini ölçmek için aratırmacı tarafından hazırlanmı Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT), örencilerin problem çözme becerilerini ve grup denkliini görmek için Mantıksal Düünme Yetenei Testi (MDYT), Örencilerin Atılar konularına ilikin tutum ve ilgilerini ölçen, aratırmacı tarafından gelitirilen Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ) veri toplama araçları olarak kullanılmıtır. Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT), aratırmacı tarafından ilköretimden üniversite düzeyine kadar birçok kaynak kitabın, uzun süren aratırmalar sonucu taranıp, kapsama uygun konulardan soruların seçilmesiyle oluturulmutur. Geçerlilii ve güvenilirlii tespit edilen 21 soruluk Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT) örencilere uygulanmıtır. 61 sorudan oluan Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ) de aratırmacı tarafından hazırlanmıtır. Aratırmada kullanılan 10 sorudan oluan Mantıksal Düünme Yetenei Testi ise deikenleri tanımlama ve kontrol etme, orantı kurabilme, iliki gelitirebilme, olasılık hesaplama ve birletirebilme kabiliyetlerini ölçen bir testtir. Bu testin orijinali Kenneth G. Tobin ve William Capie tarafından gelitirilmi ve örencilerin düünme yeteneklerini belirlemek amacıyla hazırlanmıtır (Aktaran: Ünal, 2003). Türkçe ye çevirisi ve uyarlaması ise

7 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006) 7.Özkan, P.Akar ve Ö.Geban tarafından yapılmıtır (Geban, 1990) VERLERN ANALZ Deney ve kontrol grubunda örenim gören örencilerin, YAHÇSBT ve AKTBÖ puanları arasında fark olup olmadıını test etmek için elde edilen verilere istatistiksel analiz yöntemlerinden t-testi uygulanmıtır. 4. BULGULAR Bu bölümde veri toplama araçları sonucunda elde edilen veriler analiz edilmitir. Deney ve kontrol grubu örencilerinin Mantıksal Düünme Yetenei Testi sonuçlarına ait bulgular Tablo 2 de sunulmutur. Tablo 2. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Örencilerin MDYT Puanlarına likin Baımsız Gruplar t-testi Sonuçları Test Grup N X s sd t p Kontrol MDYT Deney Tablo 2 ye göre, iki ortalama puan deeri birbirine oldukça yakındır. Bu ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadıı, baımsız gruplar için t-testi ile yoklanmı, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine (p<0.05) göre, gruplar arasında anlamlı bir fark gözlenmemitir BAARI TESTTNDEN DENEYSEL LEM ÖNCES ELDE EDLEN BULGU VE YORUMLAR Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi YAHÇSBT için deneysel ilem öncesi t-testi sonuçları Tablo 3 de görülmektedir. Tablo 3. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Örencilerin YAHÇSBT Puanlarına likin Baımsız Gruplar t- Testi Sonuçları Ölçüm N X s sd t p Tablo 3 incelendiinde; iki ortalama puan deerinin birbirine oldukça yakın olduu görülür. Bu ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadıı, baımsız gruplar için t-testi ile yoklanmı, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05), gruplar arasında anlamlı bir fark gözlenmemitir BAARI TESTTNDEN DENEYSEL LEM SONRASI ELDE EDLEN Bulgu ve Yorumlar Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi YAHÇSBT için deneysel ilem sonrası t-testi sonuçları Tablo 4 de görülmektedir.

8 8 5E Modeli nin Örencilerin Akademik Baarısına.Ergin, Y. Ünsal ve M. Tan Tablo 4. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Örencilerin YAHÇSBT Son Test Puanlarına likin Baımsız Gruplar t-testi Sonuçları Tablo 5. Deney Grubunda Yer Alan Örencilerin YAHÇSBT -Son Test Puanlarına likin Baımlı Gruplar t-testi Sonuçları Ölçüm N X s sd t p Tablo 4 incelendiinde; iki ortalama puan deerinin birbirinden oldukça farklı olduu görülür. Bu ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadıı, baımsız gruplar için t-testi ile yoklanmı, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05), gruplar arasında deney grubu lehine anlamlı bir fark gözlenmitir. Deney ve kontrol grubunun Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT) son test puanlarına göre, deney grubunun daha baarılı olduu bu ekilde tespit edildikten sonra, deney ve kontrol grubunun kendi içerisinde ön testson test puanları arasındaki iliki ortaya konulmaya çalıılmıtır. Deney ve kontrol grubunda yer alan örencilerin Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi YAHÇSBT için ön test-son test t-testi sonuçları Tablo 5 ve Tablo 6 da görülmektedir. Ölçüm N X s sd t p Tablo 5 e göre, iki ortalama puan deeri birbirinden oldukça farklıdır. Baımlı gruplar için t-testi analizi sonucunda, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05); deney grubunun ön test-son test puanları arasında YAHÇSBT açısından deney grubunun son test puanları lehine anlamlı bir fark gözlenmitir. Tablo 6. Kontrol Grubunda Yer Alan Örencilerin YAHÇSBT -Son Test Puanlarına likin Baımlı Gruplar t-testi Sonuçları Ölçüm N X s sd t p Tablo 6 incelendiinde; iki ortalama puan deerinin birbirinden oldukça farklı olduu görülmektedir. Baımlı gruplar için t-testi analizi sonucunda, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05); kontrol grubunun ön test-son test puanları arasında YAHÇSBT açısından kontrol grubunun son test puanları lehine anlamlı bir fark gözlenmitir. Gruplar karılatırıldıında; deney grubunun YAHÇSBT ön test puanı

9 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006) 9 ortalamasının ve kontrol grubunun ön test puan ortalamasının olduu görülmütür. Son test puanları ise deney grubunun , kontrol grubu dir. Buradan da görüldüü gibi grupların ön test puanlarında fark olmamasına ramen, son test puanlarında deney grubu lehine önemli bir fark vardır. 5E Modeline göre dersin ilendii deney grubu örencileri ile geleneksel öretim yönteminin uygulandıı kontrol grubu örencilerinin, deneysel ilem öncesi ve sonrası, Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ), puanları arasındaki iliki aaıda açıklanmıtır TUTUM ÖLÇENDEN DENEYSEL LEM ÖNCES ELDE EDLEN BULGULAR YORUMLAR VE Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ) için deneysel ilem öncesi t-testi sonuçları Tablo 7 de görülmektedir. Tablo 7. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Örencilerin AKTBÖ Puanlarına likin Baımsız Gruplar t- Testi Sonuçları Ölçüm N X s sd t p Tablo 7 incelendiinde; iki ortalama puan deerinin birbirine oldukça yakın olduu görülür. Bu ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadıı, baımsız gruplar için t-testi ile yoklanmı, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05), gruplar arasında anlamlı bir fark gözlenmemitir. Deneysel çalıma balamadan önce, örencilerin atılar konusuna yönelik tutumları arasında anlamlı düzeyde fark olmaması, çalımanın amaçları ile uyumaktadır TUTUM ÖLÇENDEN DENEYSEL LEM SONRASI ELDE EDLEN BULGULAR YORUMLAR VE Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ) için deneysel ilem sonrası t-testi sonuçları Tablo 8 de görülmektedir. Tablo 8. Deney ve Kontrol Gruplarında Yer Alan Örencilerin AKTBÖ Puanlarına likin Baımsız Gruplar t- Testi Sonuçları Ölçüm N X s sd t p Tablo 8 e göre iki ortalama puan deeri birbirinden farklıdır. Ortalamalar arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olup olmadıı, baımsız gruplar için t-testi

10 10 5E Modeli nin Örencilerin Akademik Baarısına.Ergin, Y. Ünsal ve M. Tan ile yoklanmı, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05), gruplar arasında deney grubunun son test puanları lehine anlamlı bir fark gözlenmitir. Deney ve kontrol grubunun Atılar Konusu Tutum Belirleme Ölçei (AKTBÖ) son test puanlarına göre, deney grubunun tutum puanlarının daha yüksek olduu bu ekilde tespit edildikten sonra, deney ve kontrol grubunun kendi içerisinde ön testson test puanları arasındaki iliki ortaya konulmaya çalıılmıtır. Tablo 9. Deney Grubunda Yer Alan Ölçüm N X Örencilerin AKTBÖ -Son Test Puanlarına likin Baımlı Gruplar t-testi Sonuçları s sd t p Tablo 9 incelendiinde; iki ortalama puan deerinin birbirinden oldukça farklı olduu görülür. Baımlı gruplar için t-testi analizi sonucunda, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05), deney grubunun ön test-son test puanları arasında AKTBÖ açısından anlamlı bir fark olduu gözlenmitir. Bu farkın deney grubunun son test puanları lehine olduu belirlenmitir. Tablo 10. Kontrol Grubunda Yer Alan Örencilerin AKTBÖ - Puanlarına likin Baımlı Gruplar t-testi Sonuçları Ölçüm N X s sd t p Tablo 10 incelendiinde; iki ortalama puan deerinin birbirinden farklı olduu görülür. Baımlı gruplar için t-testi analizi sonucunda, hesaplanan t deeri ve anlamlılık düzeyine göre (p<0.05); kontrol grubunun ön test-son test puanları arasında AKTBÖ açısından kontrol grubunun son test puanları lehine anlamlı bir fark olduu gözlenmitir. Gruplar ön test puanları bakımından karılatırıldıında, deney grubunun AKTBÖ ortalaması ve kontrol grubunun ortalaması dür. Son test puanları ise, deney grubunun , kontrol grubunun ise dir. Buradan da görüldüü gibi grupların ön test puanlarında farkın çok az olmasına ramen, son test puanlarında deney grubu lehine bir fark vardır. 5. SONUÇLAR VE ÖNERLER 5.1. SONUÇLAR 1. Deney ve kontrol grubu örencilerinin, uygulanan Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT) ön test sonuçları arasında

11 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006) 11 anlamlı düzeyde bir fark gözlenmemitir. Yani deneysel çalıma öncesinde hem deney hem de kontrol grubunda yer alan örencilerin konu hakkındaki bilgi seviyelerinin aynı olduu tespit edilmitir. 2. Deney ve kontrol grubu örencilerinin, uygulanan Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT) son test sonuçları arasında anlamlı düzeyde bir fark gözlenmitir. 5E Modelinin uygulandıı deney grubundaki örencilerin Yatay Atı Hareketi konularını içeren Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testinde (YAHÇSBT) kontrol grubundaki örencilere göre daha baarılı olduu tespit edilmitir. 3. Dersin 5E Modeli ne göre ilendii deney grubu için, deneysel çalıma öncesi ve sonrası uygulanan Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT) baarı puanları arasında anlamlı düzeyde bir fark gözlenmitir. Elde edilen sonuçlara bakıldıında bu farkın son test puanları lehine olduu görülmütür. Sonuçlar; 5E Modeli nin uygulandıı deney grubunda yer alan örencilerin son testte daha baarılı olduunu dolayısıyla bu modelin etkili bir öretim yöntemi olduunu göstermektedir. 4. Dersin geleneksel öretim yöntemine göre ilendii kontrol grubu örencilerinin, deneysel çalıma öncesi ve sonrası uygulanan Yatay Atı Hareketi Çoktan Seçmeli Baarı Testi (YAHÇSBT) baarı puanları arasında anlamlı düzeyde bir fark gözlenmitir. Bu farkın son test puanları lehine olduu ortaya konulmutur. Buna göre, geleneksel öretim yönteminin uygulandıı kontrol grubunda yer alan örencilerin son test puanlarına bakıldıında son testte biraz daha baarılı oldukları görülse de bu geleneksel yöntemin çok etkili olduu anlamına gelmemektedir. 5. Deney ve kontrol grubunda yer alan örencilerin çalıma öncesinde uygulanan ön test tutum puanları arasında anlamlı düzeyde bir fark bulunmamıtır. Yani, deneysel çalıma balamadan önce, örencilerin atılar konusuna yönelik tutumları arasında anlamlı düzeyde fark olumaması, çalımanın amaçları ile uyumaktadır. 6. Deney ve kontrol grubunda yer alan örencilere çalıma süreci sonunda uygulanan son test tutum puanları arasında anlamlı düzeyde bir fark gözlenmitir. Yani, 5E Modeline göre dersin ilenildii deney grubundaki örencilerin tutum puanları geleneksel öretim yöntemine göre ders anlatılan kontrol grubu örencilerine kıyasla biraz daha yüksektir. 7. Dersin 5E Modeline göre ilendii deney grubunda, uygulama süreci sonunda örencilerin Atılar Konusuna yönelik tutumlarından elde edilen ön test-son test verileri arasında anlamlı düzeyde fark olduu görülmektedir. Deney grubunda yer

12 12 5E Modeli nin Örencilerin Akademik Baarısına.Ergin, Y. Ünsal ve M. Tan alan örencilerin uygulama sürecinden sonra atılar konusuna yönelik tutum puanlarının, sürecin baındaki tutum puanlarından daha yüksek olduu tespit edilmitir. 8. Geleneksel öretim yönteminin uygulandıı kontrol grubunda, uygulama süreci sonunda örencilerin Atılar Konusuna yönelik tutumlarından elde edilen ön test-son test verileri arasında anlamlı düzeyde fark olduu görülmektedir. Kontrol grubunda yer alan örencilerin uygulama sürecinden sonra atılar konusuna yönelik tutum puanlarının, süreç baındaki tutum puanlarına göre çok az bir deime gösterdii tespit edilmitir ÖNERLER 1. Herhangi bir eitim kurumunda görev yapan öretmenler veya öretmen adayları; 5E Modeli hakkında üniversitelerdeki akademik personel tarafından yürütülen bu tür çalımalarla ve özellikle çeitli derslerden seçilen örnek ders anlatımlarıyla hazırlanan materyallerle bilgilendirilmelidirler. Bu bilgiler MEB lıında ve dier özel okullarda görev yapan öretmenlere, üniversitelerdeki örencilere kitap, internet vb. aracılııyla ulatırılmalıdır. 2. Üniversitelerin Eitim Fakültelerinde okuyan son sınıf örencilerine ödev, proje vb. olarak bu tür modeller aratırma amaçlı verilip, bu modellere uygun ders örnekleri hazırlatılıp, sunmaları istenilebilir. Fakat bu örnek ders anlatımlarının yetkili kiilerce deerlendirilmesi salanmalıdır. Bu ve benzer çalımalar yoluyla, yapılandırmacı yaklaımın ve bunu temel alan 5E Modeli nin fen bilimlerinde ve dier alanlarda kullanılması, öretmen adaylarına önerilmesi, onların meslee atıldıklarında bu yöntemleri kullanmalarına imkan verecektir. Bu konular hakkında yurt dıında ve içinde yayımlanan eserlerin, eitim fakülteleri kütüphanelerinde bulundurulması ve yabancı yayınların tercümesinin yapılarak öretmen adaylarına tanıtılmasında fayda vardır. 3. MEB lıına balı okullarda ve yüksek öretimde 5E Modeli nin baarılı bir ekilde uygulanması, ancak yeterli ve gerekli alt yapının, teknik donanımın, dokümanın ve materyallerin salanması ile mümkündür. Gerekli bu materyallerin karıık, pahalı araçgereçler olması yerine basit, ucuz, günlük hayatta bulunabilir araç-gereçler olması tercih edilmelidir. Ayrıca bu materyallerin tüm örenciler tarafından kullanılabilmesi için kitap, internet siteleri, CD ler vb. kaynaklarla tüm okullara ulatırılması salanmalıdır. Bu tür hazırlıkların yapılmaması durumunda bu modelin uygulaması güç

13 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006) 13 olacak ve arzulanan sonuçlara ulaılamayacaktır. 4. Bu aratırmada uygulanan 5E Modeli ve dier örenci merkezli eitim yaklaımlarında; grup içi ibirlii ve gruplar arasında rekabet ortamı oluturulmalı, grup olarak ve bireysel çalıma kaıtları hazırlatılmalı, örencilere sınıf ortamında daha fazla söz alma ve etkinlikte bulunma hakkı tanınmalı, deerlendirme yapılırken tüm bu faaliyetler incelenerek deerlendirme yapılmalıdır. 5. Fen derslerinde ve özellikle Fizik derslerinde ilenen konuların günlük hayatla ilikilendirilmesi büyük önem taımaktadır. Konular eer yaamsal örneklerle desteklenmezse çabuk unutulmakta, örencilerin daha az ilgisini çekip, daha az merak uyandırmaktadır. 5E Modeli ne göre ilenen derslerde konuyla ilgili günlük hayattan örnekler verilmesi, bu örneklere benzer örneklerin örencilerden istenmesi hem örencileri aratırma yapmaya tevik etmekte hem de günlük hayatla ilenen konu arasında iliki kurulmasını salanmaktadır. Yaamsal örnek uygulamaları ve konunun günlük hayatta kullanımıyla ilikilendirilmesi, korkularak yaklaılan fen ve fizik derslerine karı örencilerin derslere daha istekli ve severek katılımını salayacaktır. 6. 5E Modeli yle ilenen dersler için deerlendirme yapılırken, örenciler bir bütün halinde yaptıkları tüm faaliyetlerdeki etkinlikleri ile deerlendirilmelidir. Yine ders sırasında ne örendiklerini sınamak ve kendi eksiklerini görebilmelerini salamak amacıyla her konuda deerlendirme soruları yazılı ve sözlü olarak yöneltilmeli, bu soruların bireysel ve gruplar halinde çözülüp tartıılması salanmalıdır. Özellikle konunun kavranması esnasında ve ders içi çalıma sorularının çözümünde bu uygulamanın yapılmasında fayda görülmektedir. 7. Öretim öncesi örencilerin sahip oldukları ön bilgilerin tespit edilmesinin öretim etkinliklerinin planlaması açısından son derece önemli olduu gerçei göz ardı edilmemelidir. Ancak okullarda görev yapan pek çok öretmen ya bundan habersiz ya da ön bilgileri veya yanılgıları tespit etmek amacıyla kullanılabilecek farklı yöntemler konusunda yeterli bilgiye sahip deildir. 5E Modeli, bütün bu ön bilgiler ve kavram yanılgılarının, modelin uygulamasının ilk aamalarında ortaya çıkarılmasını ve bu bilgiler ııında gerekli tedbirlerin alınmasını salayacaktır. 6. KAYNAKLAR Açıkgöz, Kâmile (1993). birliine Dayalı Örenme ve Geleneksel Öretimin Üniversite Örencilerinin Akademik Baarısı, Hatırda Tutma Düzeyleri Ve Duyusal Özellikleri Üzerindeki Etkileri. A.Ü. Eitim Bilimleri Fakültesi I. Ulusal Eitim

14 14 5E Modeli nin Örencilerin Akademik Baarısına.Ergin, Y. Ünsal ve M. Tan Bilimleri Kongresi, MEB Yayınları,Ankara.( m.aku.edu.tr/isbirligi.doc). Aktamı Akar, Hilal. (2003). Bulu Stratejisi le Fen Öretimi: Yaamımızı Etkileyen Manyetizma Ünitesi. zmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi). Carin, A., J. Bass. (2005). Teaching Science As Inquiry. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall. Driver, R. & V. Oldham. (1986). A Constructivist Approach to Curriculum Development in Science. Studies in Science Education, 13, Geban, Ö. (1990). Effect Of Two Different Instructional Treatments On The Students Chemistry Achievement Science Process Skills And Attitudes Towards Chemistry At The High School Level. Ankara: ODTÜ, (Yayınlanmamı Doktora Tezi). man, A., Ç. Baytekin, F. Balkan, M. B. Horzum, M. Kıyıcı. (2002). Fen Bilgisi Eitimi Ve Yapısalcı Yaklaım. The Turkish Online Journal Of Educational Technology (Tojet), 1 (1), 7. Keser, Ö. F. (2003). Fizik Eitimine Yönelik Bütünletirici Bir Öretim Ortamı Tasarımı ve Uygulaması. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamı Doktora Tezi). Martin, D. J. (2000). Elementary Science Methods: A Constructivist Approach. Belmont, CA: Wadsworth/Thomason Learning. Newby, Diane E. (2004). Using Inquiry to Connect Young Learners to Science, Natioal Charter Schools Institute. ( org/uploads/pdf/resource_ _Using%20Inquiry.pdf). ( ). Nuholu, Hasret. (2004). Fen Bilgisi Öretiminde Örenme Halkası Modelinin Uygulandıı Fizik Laboratuvarı Çalımalarının Örenci Baarısına Etkisi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi). Özmen, Haluk. (2004). Fen Öretiminde Örenme Teorileri ve Teknoloji Destekli Yapılandırmacı (Constructivist) Örenme. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET), 3 (1), 14.

15 Ahi Evran Üniversitesi Kırehir Eitim Fakültesi Dergisi (KEFAD) Cilt 7, Sayı 2, (2006) 15 Seferolu, S. S., 2004, Öretmen Adaylarının Öretmenlie Yönelik Tutumları. XII. Ulusal Eitim Bilimleri Kongresi Bildirileri. Ankara: Ünal, Hatice. (2003). Örenme Halkası Yöntemi nin Fen Bilgisi Dersi Maddelerin Sınıflandırılması ve Dönüümleri Konusunun Öretilmesinde Baarıya Etkisi. stanbul: Marmara Üniversitesi Eitim Bilimleri Enstitüsü (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi).