GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ ÖRENCLERNN OKUL DENEYM I DERSNE YÖNELK LGLER VE BEKLENTLER **

Transkript

1 GÜZEL SANATLAR ETM BÖLÜMÜ ÖRENCLERNN OKUL DENEYM I DERSNE YÖNELK LGLER VE BEKLENTLER ** Yrd.Doç.Dr. Gürsan SARAÇ * ** Musiki Muallim Mektebinden Günümüze Müzik Öretmeni Yetitirme Sempozyumu Bildirisi SDÜ, 7-10 Nisan 2004, Isparta ÖZET Aratırma, Eitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eitimi Müzik ve Resim Öretmenlii programlarındaki Okul Deneyimi I dersine yönelik olarak örenci ilgi ve beklentilerini belirlemeyi ve dersin uygulamasına ve deerlendirmesine ilikin örenci görü ve beklentilerini belirleme amaçlanmaktadır. Bu amaçla betimsel yöntemin uygulandıı aratırma örneklemini Müzik Eitimi programından 25, Resim Eitimi programından 30 örenci ile toplam 55 örenci oluturmaktadır. Okul Deneyimi I dersi özel hedeflerine göre aratırmacı tarafından gelitirilen, örencilerin özel hedeflere ilikin ilgileri ve beklentilerini ölçme amacıyla toplam 120 soruluk ölçme aracı uygulanmıtır. Örencilerin dersin özel hedeflerine ilgi ve beklentileri frekans, yüzde ve t testi ile analiz edilmitir. Sonuç olarak; lgi, beklenti ortalamaları bölümlere göre genel olarak farklılık göstermemektedir. Cinsiyet ile genel beklenti ortalamaları bazı ölçek alt maddelerinde farklılıklar göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Okul Deneyimi, Örenci lgileri, Beklentiler, Öretmen Yetitirme, Güzel Sanatlar Eitimi. INTEREST AND EYPECTATIONS OF THE SUTUDENTS OF DEPARTMENT OF FINE ARTS TEACHER TRAINING FROM THE COURSE SCHOOL EXPERIENCE I ABSTRACT We aim to determine the interest and expectations of the students main divisions of Music and Painting Education from the course School Experience I and their ideas about the practice and evaluation. Participants in this study are 25 students from Music Education division and 30 students from Painting Education, and Desciriptive Methods is used in data analysis. In accordance with the course objectives a 120 ıtem questionnarie was devalopment by the researcher to see interests and expectations of students for the course objectives, students interests and espectations were analized by using frequency, percentage and t test. As a result, the avarages of interests and expectations do not show any diference according to main division. On the other hand, gender and general expectation avarage show diferences in some scala sub items. Key Words: School experience, students ınterests, expectations, teacher training, fine arts education. GR Problem Durumu YÖK/Dünya Bankası Milli Eitimi Gelitirme Projesi ile Eitim Fakültelerinde yeniden yapılandırma çerçevesinde öretmen yetitiren programlara Okul Deneyimi I-II ve Öretmenlik Uygulaması derslerine yer verilmitir. Yapılan bu düzenleme ile öretmen eitiminde, örencinin okulda kullanacaı süre uzatılmı ve öretmen adaylarının deneyim kazanması için bir takım etkinlikler sıralanmıtır. Okul Deneyimi dersinin öretmenlik programına alınmasının temel amacı, öretmen adaylarının deneyim kazanmaları, ders dıı çalımalarını fakültedeki çalımalarıyla ilikilendirmeleri ve meslektaları ile tartıabilmeleri dorultusundadır. Okullarda istendik örenmelerin gerçeklemesini salayan ya da istendik örenmelerin olumasına rehberlik eden kiiler öretmenlerdir. Öretmenlerin geçerli örenmeleri,planlı bir biçimde gerçekletirmede kullandıkları temel araç ise öretim programlarıdır. (Senemolu,1998,s.8) Okul Deneyimi I dersi öretmen adayının öretim programını, okulu, örencileri ve öretmenleri genel olarak tanınmasını salamak için oluturulan gözlem ve görümelere dayalı bir derstir. (YÖK/DB : 1998,S.33) * Yrd.Doç.Dr., Mula Üniversitesi, Eitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eitimi Bölümü.

2 Ayrıca Okul Deneyimi, öretmen adaylarının Milli Eitim Bakanlıına balı eitimöretim kurumlarında yapacakları öretmenlik uygulamasına ilikin yönergede öretmen adaylarına, okul örgütü ve yönetimi ile okullardaki günlük yaamı tanıma, eitim ortamlarını inceleme, ders dıı etkinliklere katılma, deneyimli öretmenleri görev baında gözleme, örencilerle bireysel ve küçük gruplar halinde çalıma ve kısa süreli öretmenlik deneyimleri kazanma olanaı veren, onların öretmenlik mesleini doru algılayıp benimsemelerini salayan fakülte öretim programında yer alan dersleri ifade eder. (MEB.,1998,s.2) Okul Deneyimine çıkan öretmen adayı öretim hizmetinin niteliine göre örenme ünitesi veya ünitelerindeki etkinlikler ile karılaır. Okul Deneyimi I sürecinde, öretmen adayına etkili sınıf atmosferlerini görebilme olanaı tanınabilmekte böylece deneyimli öretmenlerin sınıf uygulamalarını gözlemleme ve deerlendirme becerilerini gelitirebilmektedirler. Okul Deneyimi uygulamalarına çıkan öretmen adayı meslei tanıma, etkinliklere katılma ve deerlendirme uygulamaları ile yeterlilik duygusu kazanabilme amacıyla çalımalarını planlı ve programlı yürütmek zorundadır. Okul örenmeleri maksatlı ve planlı örenmelerdir. Bu örenmeler, belli bir sırayı izler ve genellikle basitten karmaıa doru ilerleyerek birbiri üzerine kurulur. (Özçelik,1981,s.39) Okul uygulamalarındaki etkinliklerde uygulanacak eitim durumlarında anında dönüt-düzeltme, zamandan ekonomi, dikkati sürekli tutma, anlaılmayan konuları tekrar etme ile öretmen adayının öretime daha etkin bir katılımı söz konusu olacaktır.(bilen,1993,s.48) Okul Deneyimi uygulamalarındaki öretmen adayları,uygulamaya çıktıkları okuldaki uygulama öretmeni ve fakültedeki rehber öretim elemanı tarafından öretmenlik mesleine yönelik tutum ve davranılar konusunda bilgilendirilmeli ve özellikle uygulama etkinlikleri konusunda güdülendirilmelidirler. Okul Deneyiminde öretmenin temel görevi uygulanan programdaki hedefler dorultusunda örencilerin örenmelerine rehberlik etmektir.( Görgen ve Deniz,2003,s.112) Böylece aday öretmen, uygulama etkinliklerine ilgi duyar, istendik davranıların yerine getirilmesinde gerekli zaman harcamaya istekli olur ve ilenecek konular üzerinde odaklaarak sonuca gitmede ısrarlı olma ve kararlılık gösterecektir. (Erden ve Akman,1996,s.232) Okul Deneyimi I dersi, bazı batı ülkelerinde okul ziyaretleri adıyla verilen ve daha önce örenci olduu okulda öretmen adayı olarak bulunulmasını ve farklı bir gözlemleme ile deerlendirme yapmasını öngören bir ders niteliindedir. (Aksu,2000,s.48) Uygulamaya dayalı olan ve örenciye okul ortamı ile tanıma fırsatı salayan Okul Deneyimi I in ana felsefesi öyle söylenebilir. Uygulama öretmeni ve uygulama öretim elemanı örenme fırsatlarını oluturmakta, fakat aday öretmenler uygulama etkinliklerini yaparak kendi kendini gelitirmektedir. (Bakiolu-Gürdal ve Berkem, 2000,s.112)Aday öretmenlerin meslek deneyimlerini kazanacaı dier önemli bir noktada okul ve fakülteler arasındaki ibirliinin salamlııdır. Öretmenlik uygulaması ile yapılan bir çalımada geçmiteki ve günümüzdeki öretmenlik uygulamaları ile ilgili çalımalar incelenmi, bu çalımalarda teori ve pratik dengesinin kurulamadıı, günümüzdeki öretmenlik uygulamalarında hala okullarla fakülteler arasında yeterli koordinasyonun olmadıı tespit edilmitir.(eker ve Kömür,2003,s.10) Problem Cümlesi: Aratırmada, Güzel Sanatlar Eitimi Bölümü örencilerinin Okul Deneyimi I dersine yönelik ilgi ve beklenti düzeyleri nedir? sorusuna cevap aranmıtır. Sayıltılar: 1-Okul Deneyimi I uygulamaları deerlendirme anketi öretmenlik mesleinin gerekliliklerini yansıtacak niteliktedir. 2-Aratırmaya katılan örenciler kendi gerçek görülerini (ilgi ve beklentilerini) yansıtmılardır. Sınırlılıklar:

3 1-Aratırma Eitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eitimi Bölümü ile sınırlıdır. 2-Ana Bilim Dallarındaki birinci sınıf örencileri ile sınırlıdır. 3-Mula Üniversitesi ile sınırlıdır. 4-Örencilere uygulanan, 15 etkinlikten oluan 120 soruluk veri toplama aracı içerii ile sınırlıdır. Yöntem: Okul Deneyimi I öretmenlik uygulamasında Eitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eitimi Bölümü Müzik ve Resim Öretmenlii Programı I. sınıf örencilerinin ilgi ve beklentilerini belirleme amacı taıyan aratırmada Okul Survey Yöntemi uygulanmıtır. Evren: Aratırma evrenini Mula Üniversitesi Eitim Fakültesi Güzel Sanatlar Eitimi Bölümü oluturmaktadır. Örneklem: Aratırma örneklemini Müzik Öretmenlii Programı ndan 25, Resim Öretmenlii Programı ndan 26 birinci sınıf örencisi oluturmaktadır. Veri Toplama Araçları : Okul Deneyimi I dersinde örencilerin ilgi ve beklentilerini ölçme amacıyla aratırmacı tarafından gelitirilen 15 bölümden oluan toplam 120 soru bulunmaktadır. Soruların hazırlanmasında ilgili literatür incelenmi ve YÖK/DB Milli Eitimi Gelitirme Projesi kapsamında hazırlanan kaynaklar incelenerek aratırmanın problemlerine uygun olarak çıkartılan ölçütler, aratırmacının ölçek sorularını gelitirmesinde temel oluturmutur. Toplam 60 ölçüt belirlenmi, bu ölçütlerle ilgili olarak her bir ölçütle ilgili örencilerin ilgi ve beklenti düzeyi aynı ölçek formunda sunulmutur. Ölçek 5 li likert tipi özellik taımaktadır.ölçein geçerlilii için sorularında madde analizi yapılmı ve alfa güvenilirlii.9424 olarak hesaplanmıtır. Verilerin Çözümlenmesi: Toplanan verilerin çözümlenmesinde SPSS programından yararlanılmıtır.analizde aritmetik ortalama, standart sapma, ilgi ve beklentilerin bölüm ve cinsiyetlere göre farklılıkların olup olmadıını belirlemek için t testi uygulanmıtır. Aratırmada elde edilen sonuçlardaki ilgi ve beklentilerin Ana Bilim Dalları ve cinsiyetlere göre farklılıkları alfa = 0.05 düzeyinde test edilmitir. Bulgular ve Yorum: Tablo 1: lgi Beklentiler Arasındaki Farklarla lgili Ortalama, Standart Sapma ve t Deeri Soru lgi/beklenti Ortalama N Standart t P deeri numarası sapma 17 ilgi 2, ,3513 beklenti 3, ,1202-2,870, ilgi 3, ,2708 beklenti 3, ,1503-2,091, ilgi 3, ,0190 beklenti 3, ,9992-2,149, ilgi 3, ,9874

4 beklenti 3, ,9693-3,346, ilgi 3, ,1286 beklenti 3, ,2262-2,901, ilgi 3, ,0785 beklenti 3, ,9790-4,002, ilgi 3, ,0642 beklenti 3, ,0716-2,391,021 Güzel Sanatlar Eitimi Bölümü örencilerinin ( n = 51) Okul Deneyimi I dersindeki beklentileriyle ilgi puanları arasında farkın olup olmadıı t testi ile analiz edilmitir. Analiz sonucunda,öretim yöntemleri,okul ve salık etkinlikleri,derslerin gözlenmesi,okul ve aile etkinlikleri,okul müdürü ve okul kurallarını deerlendirme sorularında, ortalamalar arasındaki fark anlamlı görülmektedir ( P< 0,05 ). Ayrıca Tablo I e göre adı geçen sorularda anlamlı farklılıkların olması örencilerin beklenti puan ortalamalarının ilgi puan ortalamalarından yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Baka bir ifade ile bu sorularda örenci beklentileri ilgilerinden yüksek görülmektedir. lgi ve beklenti puan ortalamaları arasında olmadıı Tablo 2 ve 3 de görülmektedir. Ana Bilim Dallarına farklılıkların olup Tablo 2: lgi Toplam Puanları Anabilim Dallarına Göre Farklılama le ilgili t Deerleri Anabilim n X Std. sapma T deeri P deeri Müzik 25 4,0000 1,0408 Resim 26 3,8846, lgi ortalamaları bölümlere göre farklılık göstermemektedir. Tablo 2 deki bulgulara göre,örencilerin ilgi puan ortalaması Müzik Eitimi Ana Bilim Dalı nda 4.00, Resim-i Eitim Ana Bilim Dalı nda ise 3.88 olarak hesaplanmıtır.yapılan analiz sonucunda Müzik Eitimi Ana Bilim Dalı nda biraz fazla görülmesine ramen Okul Deneyimi I etkinliklerine Ana Bilim Dallarının ilgi puan ortalaması arasında fark görülmemektedir Beklenti alt ölçek puanlarının Ana Bilim Dallarına göre farklılama gösterip göstermedii analiz edilmitir.aratırma bulgularına göre Dönem Planı, Öretmenin Okuldaki Bir Günü, Örencinin Okuldaki Bir Günü, Bir Örencinin ncelenmesi, Öretim Yöntemleri, Okul ve Salık, Derslerin Gözlenmesi, Okul ve Aile, Dersin Yönetimi ve Sınıf Kontrolü, Soru Sormayı Gözlemleme, Okulda Araç-Gereç ve Yazılı Kaynaklar, Okul Müdürü ve Okul Kuralları, Okul ve Toplum, Eitsel Kol Faaliyetleri, Çalımaların Genel Deerlendirilmesi ile ilgili 15 etkinlikteki beklentilerin Ana Bilim Dallarına göre farklılaıp farklılamadıı t istatistii ile analiz edilmitir. Etkinliklerin tümünde istatistiksel olarak Ana Bilim Dalları arasında farklılama görülmemektedir. Farklılamamanın nedeni yukarıdaki etkinlilerle ilgili beklenti puan ortalamalarının her iki ana bilim dalında birbirine yakın ve yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. Bulgulara göre en düük ortalama deeri 3.56, en yüksek ise 4.28 olarak hesaplanmıtır. Okul Deneyimi etkinliklerine ilginin örencilerin cinsiyetine göre farklılama gösterip göstermedii Tablo 4 de görülmektedir. Tablo 3: Cinsiyet ile Etkinliklere lgi Puanları Etkinlikler Cinsiyet N X Standart Sapma Soru Sormayı Kız 23 3,782,9514 t Deer i P Deeri

5 Gözlemleme 6 Erkek 28 4,071,9786-2,673,010 4 Çalımaların Genel Kız 23 3,869,9679 Deerlendirilmesi 6 Erkek 28 4,428,6901-2,404,020 6 Tablo 3 deki verilere göre 15 etkinliin ikisinde (soru sormayı gözlemleme ve çalımaların genel deerlendirmesinde ) farklılık görülmektedir.her iki etkinlikte de erkek örencilerin puan ortalaması kız örencilere göre önemli ölçüde farklılamaktadır ( P < 0,05 ). Uygulamaya çıkan örencilerin genel beklenti puanlarının cinsiyete göre farklılaıp farklılamadıı Tablo 4 de görülmektedir. Tablo 4: Cinsiyet ile Genel Beklenti Etkinlikler Cinsiyet n X Standart Sapma t Deeri P Deeri Öretim Yöntemleri Kız 23 3,4783 1,0388 Erkek 28 4,0714 1,0157-2,054,045 Tablo 4 deki bulgulara göre genel olarak örencilerin beklenti puanlarının cinsiyete göre farklılamadıı, özelde ise öretim yöntemleri etkinliinde erkek örencilerin puan ortalamasının kız örencilere göre yapılan t istatistii sonucunda anlamlı farklılamaların olduu görülmütür. Tablo 2,3, ve 4 deki bulgularda örencilerin Okul Deneyimi etkinliklerinde ilgi ve beklentilerinin uygulama sonucunda Ana Bilim Dalları ve cinsiyete göre yüksek olduu tespit edilmitir.ayrıca Okul Deneyimi etkinliklerine örenci beklentilerinin,ilgilerinden daha fazla olduu göze çarpmaktadır. Sonuç ve Öneriler: Bu aratırmayla,güzel Sanatlar Eitimi Bölümü nü oluturan 51 örencinin Okul Deneyimi I öretmenlik uygulamalarındaki etkinliklere ilgi düzeyi ve beklenti düzeyi karılatırılarak, elde edilen sonuçlara göre farklılıkların olup olmadıı belirlenmeye çalıılmıtır. Okul Deneyimi I ile ilgili sonuçlar öyle özetlenebilir: 1-Okul Deneyimi I uygulamalarına çıkan aratırma örneklemindeki öretmen adaylarının,uygulanan etkinliklerden örencinin okuldaki bir günü konusunda beklentilerinin ilgilerinden daha yüksek olduu tespit edilmitir.bu duruma göre uygulamaya çıkan öretmen adaylarına örenme-öretme etkinliklerinde (ders anlatma,sorucevap,uygulama,gösteri / demonstrasyon, araç-gereç kullanımı )daha etkili olunacak eitim ortamları salanmalıdır. 2-Öretmen adaylarının bir örencinin izlenmesi konusunda beklentileri ilgilerinden yüksek olarak tespit edilmitir. Bu sonuca göre uygulamaya çıkan öretmen adaylarına okuldaki örencinin bireysel olarak izlenmesinde,sosyal geliiminde, derslere katılım vb. gibi durumlarda arzu edilen gözlem ve incelemelere daha belirgin ortamlar yaratılmalıdır. Örnein, kesit alınan örenci eitsel kol ve sosyal faaliyetlerde de yeterince incelenebilmelidir. 3-Öretmen adaylarının okul ve salık ilgileri de beklentilerinden yüksek olarak belirlenmitir.bu duruma göre, okul ve salık konusunda eitsel faaliyetlerin etkinlii, okuldaki örencilerin periyodik olarak salık kontrollerinin önemi vb. gibi konularda uygulama okullarının öretmen adaylarına daha ilkeli ve geçerli görünümler sunması arzu edilmektedir.

6 4-Aratırma örneklemini oluturan Müzik Öretmenlii Programı ve Resim Öretmenlii Programı örencilerinde, uygulama etkinliklerindeki ilgi ve beklenti puan ortalamaları genel olarak eit düzeyde tespit edilmitir. Bu durumda aratırmada uygulamaya çıkan örencilerin yaklaık olarak yaları,deneyimleri aynı olan örenci gruplarından oluturulması ile ilikilendirilmitir. 5-Okul Deneyimi I etkinliklerine ilginin cinsiyetlere göre daılımında genel deerlendirme ve soru sormayı gözlemleme konularında anlamlı farklılıklar gözlenmitir. Bu sonuca göre de genel olarak, erkek örencilerin ilenen konulara ve örencilerin gelimesindeki övgü,cesaretlendirme vb. gibi örenme-öretme ortamlarında daha duyarlı olduu ve yapılan etkinliklere daha katılımcı olduu söylenebilir.örencilerin örenmeyi tam olarak gerçekletirmesinde öretmen adaylarının yaklaımında, örencilere cesaret vermeleri ve soru sormayı gözlemleme konusunu övgü ile ele almaları,uygulamaya çıkan her öretmen adayı için sürekli arzu edilen bir durumdur.ayrıca yukarıdaki bulgu göz önüne alındıında okul ve fakültedeki öretim elemanları, örencilerin yapmı oldukları uygulamalar ve raporlatırmalarla ilgili grup çalımalarına özenle yer vermelidir. KAYNAKÇA Senemolu,N.,(1998) Geliim Örenme ve Öretim, Özsen Matbaası, Ankara. YÖK/DB.,(1998) Fakülte Okul birlii,milli Eitimi Gelitirme Projesi Hizmet Öncesi Öretmen Eitimi, Ankara. MEB.,(1998)Öretmen Yetitirme ve Eitimi Genel Müdürlüü,Öretmenlik Uygulaması Yönergesi, Mula. S.Bloom.B.(1998) nsan Nitelikleri ve Okulda Örenme, Çev:Durmu Ali Özçelik, Milli Eitim Bakanlıı Yayınları:174, Öretmen Kitapları Dizisi :15,Milli Eitim Basımevi, stanbul. Bilen,M.(1993) Plandan Uygulamaya Öretim,Takav Matbaacılık,Yayıncılık San. Ve Ticaret A.., Ankara. Görgen,. ve Deniz,S.(2003) Ortaöretim Bran Öretmenlii Öretmen Adaylarının Öretmenlik Sertifikası Programına Yönelik Görüleri, Milli Eitim Bakanlıı Yayınları:3805, Milli Eitim Basımevi, Ankara. Erden,M. ve Akman,Y.(1996) Eitim Psikolojisi,Geliim-Örenme-Öretme,Arkada Yayımları,Adalet Matbaacılık Tic.Ltd.ti., Ankara. Özçelik,D.A.(1981) Okullarda Ölçme ve Deerlendirme, ÜSYM Eitim Yayınları:13, Ankara. Aksu,B.A.(2000) Uygulamanın kinci Yılında Okul Deneyimi I Dersinin Deerlendirilmesi,IX.Ulusal Eitim Bilimleri Kongresi,Eitim Programları ve Öretimi,Bildiriler-I, Erzurum. Bakiolu,A. Gürdal,A. ve Berkem.M.L.(2000) Okul Deneyimi I Uygulaması Konusunda Fakülte ve Bakanlık Elemanlarının Görüleri ve Meslee Bakıları, IX.Ulusal Eitim Bilimleri Kongresi, Eitim Programları ve Öretimi, Bildiriler-I, Erzurum. eker,h. ve Kömür,. (2003) Teaching Practices and Changes in Educational Sciences and Branch Courses of International Conference on Higher Education Innovation,Kiev.