T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2696 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1662 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES OKULÖNCES Ö RETMENL L SANS PROGRAMI OKUL DENEY M

Transkript

1 T.C. ANADOLU ÜN VERS TES YAYINI NO: 2696 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES YAYINI NO: 1662 AÇIKÖ RET M FAKÜLTES OKULÖNCES Ö RETMENL L SANS PROGRAMI OKUL DENEY M Yazarlar Doç.Dr. Mehmet GÜLTEK N (Ünite 1) Ö r.gör.dr. Seçil KAYA (Ünite 2, 5) Ö r.gör.dr. Özlem Melek KAYA (Ünite 3, 4) Editör Yrd.Doç.Dr. Berrin D NÇ ANADOLU ÜN VERS TES

2 Bu kitab n bas m, yay m ve sat fl haklar Anadolu Üniversitesine aittir. Uzaktan Ö retim tekni ine uygun olarak haz rlanan bu kitab n bütün haklar sakl d r. lgili kurulufltan izin almadan kitab n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay t veya baflka flekillerde ço alt lamaz, bas lamaz ve da t lamaz. Copyright 2012 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University. UZAKTAN Ö RET M TASARIM B R M Genel Koordinatör Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Genel Koordinatör Yard mc s Arfl.Gör.Dr. rem Erdem Ayd n Ö retim Tasar mc lar Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Arfl.Gör.Dr. rem Erdem Ayd n Grafik Tasar m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Ö r.gör. Nilgün Salur Grafiker Hilal Küçükda aflan Kitap Koordinasyon Birimi Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö r.gör. Cemalettin Y ld z Dizgi Aç kö retim Fakültesi Dizgi Ekibi Okul Deneyimi ISBN Bask Bu kitap ANADOLU ÜN VERS TES Web-Ofset Tesislerinde adet bas lm flt r. ESK fieh R, A ustos 2012

3 çindekiler iii çindekiler Önsöz... Kullan m K lavuzu... v vi Okul Deneyimi Dersinin Genel Yap s ve Ö retmenlik Mesle ine Haz rlanmadaki Rolü... 1 G R fi... 2 Ö RETMEN E T M PROGRAMLARINDA UYGULAMALARIN YER VE ÖNEM... 2 OKUL DENEY M DERS N N Ö RETMEN E T M PROGRAMLARINDAK GEL fi M SÜREC... 4 Yararlan lan Kaynaklar... 7 Okul Deneyimi Dersinin flleyiflinde Görev Alan Kurum ve Bireylerin Görev ve Sorumluluklar... 9 G R fi AÇIKÖ RET M FAKÜLTES OKULÖNCES Ö RETMENL L SANS PROGRAMI VE UYGULAMA DERSLER OKUL DENEY M DERS N N filey fi NDE GÖREV ALAN KURUM VE B REYLER OKUL DENEY M DERS N N filey fi NDE GÖREV ALAN B REYLER N GÖREV VE SORUMLULUKLARI Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Program Akademik Koordinatörünün Görev ve Sorumluluklar Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Program Fakülte Uygulama Koordinatörünün Görev ve Sorumluluklar Okul Deneyimi Ders Sorumlusunun Görev ve Sorumluluklar l Uygulama Koordinatörünün Görev ve Sorumluluklar Uygulama Okul Koordinatörünün Görev ve Sorumluluklar Uygulama Ö retmeninin Görev ve Sorumluluklar Dan flman Ö retmenin Görev ve Sorumluluklar Ö retmen Aday n n Görev ve Sorumluluklar Ö retmen Aday n n Aç kö retim Fakültesine Karfl Görev ve Sorumluluklar Ö retmen Aday n n Uygulama Okuluna Karfl Görev ve Sorumluluklar OKUL DENEY M DERS N N ORGAN ZASYONU Uygulama Okullar n n Belirlenmesi Uygulama Ö retmenlerinin Belirlenmesi Dan flman Ö retmenlerin Belirlenmesi Okul Deneyimi Dersi Puantajlar n n Düzenlenmesi E-portfolyo Teknik Destek Hizmetleri Uygulama Dersleri ve Aç kö retim Bürolar Ö RETMEN ADAYLARININ D KKAT NE: UYGULAMA DERSLER NE L fik N HATIRLATMA!! Yararlan lan Kaynaklar ÜN TE 2. ÜN TE

4 iv çindekiler 3. ÜN TE 4. ÜN TE 5. ÜN TE Okul Deneyimi Dersi Ö retmen Aday K lavuzu G R fi OKUL DENEY M DERS N N AMAÇ VE filey fi SÜREC Amaç Kapsam flleyifl De erlendirme OKUL DENEY M DERS NDE UYGULAMA ETK NL KLER Okul Deneyimi Raporlar n n Yaz lmas Okul Deneyimi Dersi Ö retmen K lavuzu G R fi OKUL DENEY M DERS N N AMAÇ VE filev Amaç Kapsam flleyifl De erlendirme OKUL DENEY M DERS NDE UYGULAMA ETK NL KLER Okul Deneyimi Raporlar n n Haz rlanmas Okulöncesi E itim Kurumlar Günlük Etkinlik Program nda Yer Alan Etkinliklerin ncelenmesi Okul Deneyimi Dersi e-portfolyo Uygulamas G R fi E-PORTFOLYO UYGULAMASI VE Ö RETMEN E T M OKUL DENEY M DERS VE E-PORTFOLYO UYGULAMASI Sisteme Girifl Etkinlik Raporlar n n Haz rlanmas Etkinlik Raporlar n n Portala Yüklenmesi Etkinlik Raporlar n n De erlendirilmesi OKUL DENEY M DERS SORUMLULARI ARASINDAK LET fi M VE ETK LEfi M Yararlan lan Kaynaklar... 67

5 Önsöz v Önsöz Sevgili Ö retmen Adaylar ve De erli Ö retmenler, Okulöncesi e itimin amaçlar na ulaflabilmesi büyük ölçüde e itimin kalitesine ba l d r. E itim program, ö retmen, fiziksel koflullar ve donan m gibi pek çok etmen, e itimin kalitesini etkilemektedir. Ancak, çocuklar n geliflim düzeyine, ilgi ve yeteneklerine uygun olarak e itim program n n haz rlan p, uygulanabilmesi; sosyal ve fiziksel koflullar n oluflturulabilmesinde en önemli etmen ö retmendir. Ö retmen, yapt planlamalar do rultusunda çocuklarla birlikte gün boyunca etkinliklere kat l r; kiflilik özellikleri ve davran fllar ile onlara model olur; s n f yönetiminde kulland yöntem ve tekniklerle onlara rehberlik eder. Ayr ca, hem okul içinde hem de okul d fl nda çocuklarla birlikte ailelerin de e itime kat l m n sa layarak, e itim sürecinin güçlendirilmesine yard m eder. Ö retmenin bunlar gerçeklefltirebilmesi kiflisel özelliklerinin yan nda büyük ölçüde mesleki yeterliliklerine de ba l d r. Ö retmenlik mesle ine haz rl k ve yetifltirme; genel kültür, özel alan bilgisi ve ö retmenlik meslek bilgisi ile sa lanmaktad r. E itimin hangi basama nda olursa olsun, ö retmen adaylar n n kendi alanlar na iliflkin temel bilgi ve becerilere sahip olmas n n yan nda; ö retmenlik mesle ine iliflkin baz bilgi ve becerileri de kazanm fl olmas çok önemlidir. Ö retmenin mesle e haz rl k sürecinde genel kültürü, kiflisel özellikleri ve alan bilgisi ile birlikte mesleki yeterliliklerini gelifltirmesi e itim sürecinin güçlendirecek önemli bir etmendir. Ö retmenlerin, sözü edilen bu yeterliliklere sahip olabilmesi için, kuram ile uygulama aras nda ba lant kurabilecekleri uygulama ortamlar na gereksinim vard r. Ö retmen yetifltiren E itim Fakültelerinin programlar nda; Okul Deneyimi, Ö retmenlik Uygulamas I ve Ö retmenlik Uygulamas II olmak üzere birbirini tamamlayan üç farkl uygulama dersi yer almaktad r. Uygulama dersleri, ö retmen adaylar n n kazanm fl olduklar bilgi ve becerilerini bir okul ortam nda deneyip gelifltirebilmeleri ve ö retmenlik mesle inin gerektirdi i özellikleri kazanabilmelerini amaçlayan derslerdir. Okul Deneyimi, ö retmen adaylar n n e itim sürecinde yer alan ilk uygulama dersidir. Okul Deneyimi dersi, ö retmen adaylar n n, okulöncesi e itim kurumlar n, e itim program n, okulöncesi çocuklar n, günlük e itim etkinlikleri ve okulöncesi ö retmenli i mesle ini genel olarak tan malar n amaçlayan bir derstir. Ö retmen adaylar n n ders kapsam nda, gözlem, görüflme ve de erlendirme çal flmalar yapmalar esast r. Ö retmen adaylar n n Okul Deneyimi dersini almalar, daha sonraki aflamada kat lacaklar Ö retmenlik Uygulamas dersine haz r olmalar bak m ndan da çok önemlidir. Okul Deneyimi k lavuzu dört bölümden oluflmaktad r. Birinci bölümde, Aç - kö retim Fakültesi Okulöncesi Ö retmenli i Program nda yer alan uygulama dersleri ve Okul Deneyimi dersinin ö retmen e itim programlar ndaki geliflim sürecine yer verilmifltir. kinci bölümde, Okul Deneyim dersinin iflleyiflinde görev alan kurum ve bireylerin görev ve sorumluluklar na iliflkin bilgiler bulunmaktad r. Üçüncü bölümde, Okul Deneyimi dersinin amaç ve kapsam, iflleyifl sürecinde yer alan etkinlikler, ö retmen aday n n bu etkinlikleri gerçeklefltirme s ras nda sorumluluklar na iliflkin bilgiler yer almaktad r. Dördüncü bölüm, Okul Deneyimi dersinin amaç ve kapsam, iflleyifl sürecinde yer alan etkinlikler, uygulama ö retmeni ve rehber ö retmenin sorumluluklar na yönelik olarak haz rlanm flt r. Beflinci bölümde ise, Okul Deneyimi dersinin yürütülmesi ve gerçeklefltirilen etkinliklerin de erlendirilmesinde kullan lan portal n tan t m na yer verilmifltir. Bu k lavuz, Okul Deneyimi dersi kapsam nda gerçeklefltirilecek etkinlikler hakk nda hem ö retmen aday hem de uygulama ö retmeni ve dan flman ö retmene yönelik ayr nt l bilgiler içermektedir. Bu bilgilerden en iyi biçimde yararlanabilmek için k lavuzu etkinliklere bafllamadan önce ve her gerekti inde okuman z yararl olacakt r. K lavuzun yararl olaca n umuyor ve çal flmalar n zda baflar lar, kolayl klar diliyorum. Editör Yrd.Doç.Dr. Berrin D NÇ

6 vi Kullan m K lavuzu K endi kendine ö renme ilkelerine göre haz rlanm fl olan bu kitab n ifllevlerini ö renmek için haz rlanan Kullan m K lavuzu, konular anlaman zda ve s navlara haz rlanman zda sizlere fayda sa layacakt r. Girifl: Ünitede ifllenen konulara iliflkin bilgi veren, konuya bafllamadan önce sizi düflünmeye iten, gerekti inde konular daha iyi kavrayabilmeniz için yapman z gerekenleri belirten k sa aç klamalard r. Amaçlar m z: Üniteyi tamamlad n zda kazanaca n z bilgi ve becerilerdir. Örnek Olay: Ünitede ifllenen konular n günlük yaflama yans malar n içeren, kuramsal aç klamalarla çevrenizde yaflanan olaylar aras nda ba kurman za yard mc olmay hedefleyen örnek olaylar, anektodlar, al nt lar ya da gazete haberleridir. Amaç Sorusu: Amaçlar m z bölümünde s - A MAÇ 1 ralanan sorular n yan tlanmas için gerekli bilgi ve becerilerin ifllendi i bölümleri gösterir. Yana Ç kma: Metin içinde yer alan önemli kavram ve ifadelere iliflkin tan m ya da aç klamalard r. Önemsemeniz gereken noktalar gösterir. Metin içinde yap lan aç klamalar n bir tür çok k sa özeti gibi düflünülebilir. Anahtar Kavramlar: Ünitede aç mlanan temel kavramlard r. Ünitedeki önemli noktalara iliflkin ipuçlar verir. SORU SORU D KKAT Dikkat: Hat rlatmak, baz noktalara dikkatinizi çekmek, farkl bir D KKAT üniteye, kayna a ya da ünite içindeki bir konu bafll na yönlendirmek için SIRA gerekli S ZDE uyar - lar içerir. AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ çindekiler: Ünite içinde hangi konular n ifllenece ini gösterir. Ana konular n bafll klar n içerir. K T A P K T A P

7 D KKAT D KKAT D KKAT D KKAT MAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ Kullan m K lavuzu vii K T A P K T A P Kitap: Konu ile ilgili di er kitaplara yönlendirir. K T A P K T A P nternet: fllenen konularla ilgili internet adreslerini içerir. S ra Sizde: fllenen konular kavray p kavramad n z kendi kendinize ölçmenize yard mc olmaya amaçlayan, düflünmeye ve uygulamaya yönlendiren sorulard r. SORU D KKAT SORU D KKAT MAÇLARIMIZ AMAÇLARIMIZ K T A P K T A P Okuma Parças : Bu bölümde, baz do rudan iliflkili bilimsel bir çal flmadan al nan okuma parçalar na yer verilmektedir. Özet: Ünitede ayr nt l ifllenen konular n önemli noktalar tekrar vurgulan r. Kendimizi S nayal m: Ünitede ifllenen konular ö renip ö renmedi inizi kendi kendinize ölçmenizi sa layacak, bir tür s nava haz rl k testidir. S navlarda ç kabilecek türde sorular içerir. Kendimizi S nayal m Yan t Anahtar : Kendimizi S nayal m bölümündeki sorular n cevaplar n ve ilgili olduklar konular içerir. Yanl fl cevaplad n z sorularla ilgili konular tekrar etmeniz s navdaki baflar n z art rabilir. Yaflam n çinden: Ünitede aktar lan kuramsal aç klamalar ile günlük yaflam m zda karfl laflt m z olaylar aras nda iliflki kurman z sa lamak için verilmifl haber ve al nt lard r. S ra Sizde Yan t Anahtar : S ra Sizde lerde yer alan sorular n cevaplar n içerir. Her hangi bir S ra Sizde sorusuna verdi iniz cevap ile bu bölümdeki cevab karfl laflt rarak, ilgili konuyu ne ölçüde ö rendi inizi belirleyebilirsiniz. Yararlan lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar: fllenen konulara iliflkin daha genifl bilgi edinmek isteseniz bu bölümde yer alan kaynaklar inceleyebilirsiniz.

8

9 1 Okul Deneyimi Dersinin Genel Yap s ve Ö retmenlik Mesle ine Haz rlanmadaki Rolü 1 Ö retmen e itimi programlar nda ö retmen adaylar na gerekli mesleki formasyonu kazand ran ö retmenlik meslek bilgisi, kuramsal derslerle uygulamalardan oluflmaktad r. Ö renciler program süresince bir yandan kuramsal dersler yoluyla ö retim süreçlerine iliflkin bilgi edinmekte, di er yandan uygulamalar yoluyla kuramsal derslerde edindikleri bilgileri davran fla dönüfltürmektedirler. Bu nedenle, ö retmen e itimi programlar nda uygulama etkinliklerinin stratejik bir önemi bulunmaktad r. Bu kapsamda, Okulöncesi Ö retmenli i Program nda yer alan uygulama derslerinden biri de Okul Deneyimi dersidir. Okul Deneyimi, ö retmen adaylar n n uygulama yapaca okulu, ö rencileri, program ve ö retmenleri genel olarak tan malar amac yla yap lan gözlem, görüflme ve de erlendirmeye dayal bir derstir Amaçlar m z Bu bölümü okuduktan sonra: Ö retmen e itimi programlar nda ö retmenlik uygulamalar n n yeri ve önemini kavrayabilecek, Okul Deneyimi dersinin ö retmen e itim programlar ndaki geliflim sürecini kavrayabilecek, Okul Deneyimi dersinin amaç, kapsam ve iflleyifl sürecini aç klayabileceksiniz.

10 2 Okul Deneyimi G R fi Bir e itim sisteminin baflar s, temelde sistemi iflletecek olan ö retmenlerin niteliklerine ba l d r. Çünkü ö retmenler; devletin e itim politikas n uygulayan, uygulama sonuçlar ile bu politikay etkileyerek bireylerin e itim sorumlulu unu üstlenen bir meslek grubunu oluflturmaktad r. Ö retmenlerin böyle önemli bir sorumlulu u yerine getirebilmeleri için meslekleriyle ilgili gerekli bilgi ve becerilerle donat lmalar gerekmektedir. Bunun için ö retmenlerin e itilmesi üzerinde dikkatle ve önemle durulmas gerekmektedir. Ö retme-ö renme etkinliklerinin temel ögesi olan ö retmenler, ö renci ile devaml olarak etkileflimde bulunan, ö rencide konunun, dersin, okulun ve dolay - s yla milli e itimin amaçlar yönünde davran fl de ifltirmekle sorumlu olan kiflilerdir. Bu sorumluluk ö retmenlerin ö renci, ö retme-ö renme süreci, çevre koflullar vb. konularda bilgi sahibi olmalar n gerekli k lmaktad r. Ö retmenlerin, ö rencide ö renmeyi sa lamalar, dolay s yla, istenen davran fllar oluflturmalar için öncelikle ö rencileri tan malar ve onlar n davran fllar n incelemeleri gerekir. Çünkü ö renciler ö retmenlerin tutum ve davran fllar ndan etkilenmekte, olumlu ya da olumsuz davran fllar edinmektedirler. Var fl (1996, s.86), ö retmen davran fllar n n çocuklar nas l etkiledi ini flöyle aç klamaktad r: Davran fl bilimleri bize, ö rencinin, ö retmenin tutum ve davran fllar ndan etkilendi ini göstermektedir. Ö retmenin düflünsel tutumu, duygusal tepkileri, çeflitli al flkanl klar ö renciyi etkilemektedir. Ço u zaman ö renci, ö retmenin anlatt konudan çok, konuya yaklafl m - na dikkat etmekte ve olaylar yorumlama biçiminden etkilenmektedir. Bu durum ö retmenin nitelikleri ile ö rencinin niteliklerinin özdefl oldu unu göstermektedir. Ö retmenler, çocuklara model olmakta, onlar n her yönden geliflmesine katk da bulunmakta ve onlarda olumlu yönde davran fl de iflikli i sa lamaktad rlar. K saca ö retmenler, e itim programlar n uygulayan kifliler olarak e itim sisteminin kilit personeli durumundad r. Çünkü ö retmenin nitelikleri tüm bu süreçlerin niteli ini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu durum, ö retimin çeflitli basamaklar nda görev yapacak ö retmenlerin nitelikleri üzerinde dikkatle ve önemle durulmas n gerekli k lmaktad r. O halde uygulamalar yla e itim sistemine yön verecek olan ö retmenlerin hizmet öncesinde en iyi biçimde e itilmelidir. Hizmet öncesi ö retmen e itimi programlar nda ö retmen adaylar n n e itilmesinde önemli yeri olan derslerin bafl nda da ö retmenlik uygulamalar dersleri gelmektedir. Ö RETMEN E T M PROGRAMLARINDA UYGULAMALARIN YER VE ÖNEM Ö retmenlik mesle inin gerektirdi i özellikler göz önüne al nd nda ö retmenlik mesle inde yetiflme, baflka bir deyiflle, ö retmenlerin hizmet öncesi e itimi genel kültür, alan bilgisi ve ö retmenlik meslek bilgisi yoluyla sa lanmaktad r. Nitekim ülkemizde 1973 y l nda yürürlü e giren 1739 say l Milli E itim Temel Yasas - n n 43. maddesinde ö retmenlik mesle inin bir uzmanl k mesle i oldu u vurgulanarak hangi e itim basma nda olursa olsun ö retmen adaylar n n yüksekö renim görmelerinin sa lanmas esast r ve ö retmenlik mesle ine haz rl k genel kültür, özel alan e itimi ve ö retmenlik meslek bilgisi (pedagojik formasyon) yoluyla sa lan r hükümleri ö retmen e itiminde uyulmas gereken temel ölçütler olarak belirlenmifltir. Var fl (1996, s.86), ö retmenlik mesle inin bu üç boyutunu flöyle aç klamaktad r:

11 1. Ünite - Okul Deneyimi Dersinin Genel Yap s ve Ö retmenlik Mesle ine Haz rlanmadaki Rolü 3 Kim, niçin, nerede ve nas l ö retilmelidir? sorular na yan t veren ö retmenlik meslek bilgisi Ö retim alan yla ilgili derin ve enginli ine alan bilgisi Küçük, bilgi, olgu ve olay kategorilerinin büyük bir yap ya oturtulmas na yarayacak genel (ortak) kültür Çilenti (1983, s.207) ö retmenlik mesle inin sözü edilen bu üç boyutunu herhangi bir konuda ö retmenlik yapmak isteyen bir kimsede bulunmas gereken özellikler olarak görmekte ve flöyle ifade etmektedir: Ö retece i konu alan yla ilgili biliflsel, duyuflsal ve devinsel davran fllar, ö retmenlik yapaca ö retim düzeyine yetecek derecede edinmifl olma, Ö retece i konu alan yla di er konu alanlar aras ndaki iliflkileri kavrayacak ve gerekti inde onlardan yararlanabilecek kadar genel kültüre sahip olma, Kendi konu alan yla ilgili biliflsel, duyuflsal ve devinsel davran fllar, hangi özelliklere sahip ö rencilere, hangi koflullarda, hangi araç ve yöntemleri kullanarak nas l daha iyi ö retebilece ini ö renmifl olma. Senemo lu (2003, s. 157) ise ö retmen e itimi programlar nda genelde flu ögelerin yer ald n belirtmektedir: Ö rencilerin okul deneyimi ve ö retim uygulamalar Konu alan bilgisi Konu alanlar n n ö retimi Ö retmenlik meslek bilgisi Görüldü ü gibi hangi kuruma ö retmen e itilmesi söz konusu olursa olsun, ö retmen adaylar n n ortak ve zorunlu meslek derslerini almas, ortak bir genel kültüre sahip olmas, ö retmenlik yapaca alana iliflkin güçlü bir alan bilgisiyle donat lmas gerekmektedir. Bunun için de ö retmen adaylar n n alacaklar çeflitli ve zorunlu derslerin yan s ra ö retim yapacaklar alana özgü özel ö retim yöntemlerini ö renerek okullarda ö retim uygulamas çal flmalar na kat lmalar yararl ve gerekli olmaktad r (Sözer, 1991, s.43). Ö retmenlerin ö retim yapacaklar alanda gerekli bilgi ve becerilerle donat lmalar n n yan s ra alan bilgisinin nas l ö retilece i konusunda yetiflmeleri büyük önem tafl maktad r. Sözer in (1991, s.43) de belirtti i gibi, bir ö retmenin herhangi bir alandaki ö retim ifllevini baflar yla yerine getirebilmesi, meslek bilgisi yönünden güçlü bir e itimden geçmifl olmas yla olanakl d r. Bu da istenen ö retmenlik meslek bilgisi dersleri ve etkinlikleriyle gerçekleflmektedir. Gerçekten çeflitli bilim alanlar nda ö retim yapacak ö retmenlerin alanlar n n ö retimini etkili bir biçimde gerçeklefltirebilmeleri, gerekli ö retmenlik meslek bilgisine (formasyonuna) sahip olmalar yla olanakl d r. Çünkü bir konuyu bilmek gereklidir; ancak, ö retmek için yeterli de ildir. Bilmekle ö retmek farkl fleylerdir. Bu nedenle bugün bilen ö retir yaklafl m geçerli ini yitirmifltir. E er böyle olsayd, bir kimya mühendisi kimya, bir ressam resim ve bir flair de edebiyat dersi verebilirdi. Oysa ö retilecek alan bilgisinin kimlere, niçin, nerede ve nas l ö retilece- inin bilinmesi gerekir. Nerede kald ki ö retmen olmak için bunlar bilmek dahi yeterli de ildir (Gültekin, 1993, s.821). Ne yaz k ki günümüzde pek çok kifli bilen ö retir düflüncesinden hareket edip belli bir konuda uzman olan kifli ya da herhangi bir yüksekö retim kurumundan mezun olan kiflinin ö retmen olabilece ini düflünebilmektedir (Yaflar, 2000, s.20). Ö retmen e itimi programlar nda ö retmen adaylar na gerekli mesleki bilgi, beceri ve tutumlar kazand ran ö retmenlik meslek bilgisi, kuramsal derslerle uygulamalardan oluflmaktad r. Ö retmen adaylar, program süresince kuramsal ders-

12 4 Okul Deneyimi lerde edindikleri bilgileri uygulamalar yoluyla davran fla dönüfltürmektedir. Programlar yaln zca kuramsal derslerden ya da yaln zca uygulamalardan de il; her iki etkinlik kategorisini birlefltiren bir düzende olmal d r. Böyle bir düzenlemede, ö retmen adaylar bir yandan kuramsal dersler yoluyla ö retim süreçlerine iliflkin bilgi edinmekte, di er yandan uygulamalar yoluyla bu bilgileri davran fla dönüfltürme olana bulmaktad r. Kuramla uygulama aras ndaki bu iliflkiyi Var fl (1996, s.89) flöyle dile getirmektedir: Nas l t p ilminde vak alarla hal hamur olmadan yetiflme olana yoksa ö retmenlik mesle inde de ö retim süreçleriyle hemhal olmadan, ö renci ve çevresi hakk nda betimsel ve normatif anlamda bilgi edinmeden yetiflme olana yoktur. Ö retmenlik uygulamas n n gerçek ortam okuldur. Çünkü uygulama ancak gerçek ortamda yap ld nda ö retmen aday na gerekli deneyimleri kazand rabilir. Ö retmen adaylar n n ö reticilik becerilerini gelifltirebilmeleri ve mesle in inceliklerini kavrayabilmeleri için gerçek okul ortam nda bulunmalar gerekmektedir (YÖK, 1998, s.1). Bir avukat aday, staj n ve uygulamas n yapmadan ve mahkemeye girmeden avukatl k belgesi alam yor, bir doktor aday hastaneye girmeden, hasta ile karfl karfl ya gelmeden doktor olam yorsa bir ö retmen aday n n da uygulama ve staj etkinli inde bulunmaks z n ö retmen olmas düflünülemez. Bu nedenle belli kuramsal bilgilerin al nmas ndan sonra bir okul ortam nda gözlem yapmak, ö retim etkinli ini planlamak ve ö retimi gerçeklefltirmek ö retmen e itimi programlar n n önemli bir boyutunu oluflturmaktad r (Gültekin, 1993, s.822). Bu nedenle ö retmen e itimi programlar nda uygulama etkinliklerinin stratejik bir önemi bulunmaktad r. Çünkü e itsel bilgiler ancak uygulamalar yoluyla yaflama geçirilebilmektedir. Uygulamalar, ö retmen adaylar na, haz rlanmakta olduklar mesle i tan ma f rsat vermekte ve gerçek dünya ile karfl laflma olana sa lamaktad r. Bu bak mdan ö retmenlik uygulamalar n n ciddi bir biçimde planlanmas ve yürütülmesi gerekmektedir. OKUL DENEY M DERS N N Ö RETMEN E T M PROGRAMLARINDAK GEL fi M SÜREC Türkiye de 1982 y l nda yürürlü e giren 2547 say l Yüksek Ö retim Kurulu Yasas ( tarih ve 41 say l Kanun Hükmünde Kararname), ö retmen e itimi veren tüm yüksekö retim kurumlar n üniversitelere ba lam flt r. Böylece, daha önce Milli E itim Bakanl na ba l olarak hizmet veren tüm ö retmen e itimi veren kurumlar üniversite çat s alt nda toplanm flt r. Bu düzenleme, ö retmen e itiminde yeni bir bafllang c n temelleri olarak de erlendirilebilir y l ndan itibaren ö retmenlerin e itilmesi iflini yürüten üniversitelere ba l e itim fakülteleri, 1996 y l nda yeniden yap land r lm flt r. Yüksekö retim Kurulu, 1996 y l nda ülkemizin gereksinim duydu u nicelik ve nitelikte ö retmenleri e itmek üzere e itim fakülteleri ö retmen e itimi programlar n düzenleme çal flmalar n bafllatm flt r. Yeniden Yap lanma ad verilen bu çal flma ile e itim fakültelerinde lisans ve lisansüstü düzeylerde yürütülen ö retmen e itimi programlar nda kimi önemli de ifliklikler gerçeklefltirilmifltir (Küçükahmet, 1999, s.45). Gerçeklefltirilen yeni düzenlemeyle e itim fakültelerinin bölüm yap lanmas Milli E itim sistemindeki örgün e itim yap lanmas na paralel duruma getirilmifltir. Buna göre, e itim fakültelerinde her okul düzeyine uygun ö retmen e itimi veren bölüm ve programlar n aç lmas öngörülmüfltür. Bu ba lamda, okulöncesi e itim alan na ö retmen e itimi vermek için ilkö retim bölümü içinde okulöncesi ö retmenli i programlar aç lm flt r.

13 1. Ünite - Okul Deneyimi Dersinin Genel Yap s ve Ö retmenlik Mesle ine Haz rlanmadaki Rolü ö retim y l ndan itibaren uygulamaya konulan ö retmen e itimi programlar, 2006 y l nda kimi de ifliklikler yap larak güncellefltirilmifltir. Güncellefltirilen programlarda kimi derslerin kod, kredi ve adlar nda, fakültelerden gelen görüfller de dikkate al narak küçük düzeltmeler yap lm flt r. Güncellefltirilen bu program ö retim y l ndan itibaren uygulanmaya konulmufltur (YÖK, 2006a, s.2). Yeni programda E itim Fakülteleri lkö retim Bölümü Okulöncesi Ö retmenli- i Program toplam 151 krediden oluflmaktad r. Sekiz yar y ldan (sömestir) oluflan program alan bilgisi, ö retmenlik meslek bilgisi ve genel kültür derslerinden oluflmaktad r. Ayr ca programda zorunlu derslerin yan s ra seçimlik derslere de yer verilmifltir. Programda, Okul Deneyimi, Ö retmenlik Uygulamas I ve Ö retmenlik Uygulamas II olmak üzere üç farkl uygulama dersi bulunmaktad r. Okul Deneyimi beflinci yar y lda, Ö retmenlik Uygulamas I yedinci yar y lda ve Ö retmenlik Uygulamas II sekizinci yar y lda yer almaktad r. Okul Deneyimi üç kredi iken Ö retmenlik Uygulamas I ve Ö retmenlik Uygulamas II befl kredidir (YÖK, 2006b). Aç kö retim Fakültesi Okulöncesi Ö retmenli i Program nda da örgün e itim programlar nda oldu u gibi Okul Deneyimi, Ö retmenlik Uygulamas I ve Ö retmenlik Uygulamas II olmak üzere üç farkl uygulama dersi yer almaktad r. Okulöncesi Ö retmenli i program nda yer alan uygulama dersleri, E itim Fakültelerinin yeniden yap land r lmas kapsam nda haz rlanan ve Fakülte-Okul flbirli i ad verilen k lavuza göre yürütülmektedir. K lavuzda, ö retim y - l na dek ö retmen e itimi programlar nda ö retmenlik uygulamalar n tan mlayan ve yönlendiren ayr nt l yönerge ve yönetmeliklerin bulunmamas nedeniyle, ö retmenlik uygulamalar n n istenilen biçimde ve belli standartlar içinde gerçeklefltirilemedi i belirtilmektedir. Bu nedenle, ö retmenlik uygulamalar n n amac na uygun biçimde gerçeklefltirilmesi için uygulamalara iliflkin yasal düzenlemelerin yap lmas ve uygulamada görev alacak taraflar n sorumluluk ve ifllevlerinin belirlenmesi konusunda çal flmalar n yap lmas n n bir gereklilik oldu u vurgulanmaktad r (YÖK, 1998, s.1). Fakülte-Okul flbirli inin ayr nt lar n ortaya koyan bu k lavuza göre (YÖK, 1998, s.3) E itim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli inin amac, ö retmen adaylar - n n kazanm fl olduklar alan bilgisi ile mesleki bilgi ve becerilerini etkili, verimli, güvenli olarak uygulamalar ve gelifltirmeleri için görev ve sorumluluklar n e itim fakültesi ve uygulama okulu aras nda paylafl lmas n sa lamakt r. Bu iflbirli inin özel amaçlar ise flunlard r: Planlama, uygulama ve de erlendirmede belirlenen ilkeler çerçevesinde ulusal bir standart oluflturmak, E itim fakültesi ile uygulama okulu aras ndaki iflbirli ini gelifltirecek bilgi al flveriflini sa lamak, E itim fakültesi ile uygulama okulu aras nda e itim-ö retim sürecinde etkileflimi en üst düzeye ç karmak. E itim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli inde, e itim fakültesi, uygulama okulu ve Milli E itim Müdürlü ü görev yapmaktad r. Bu iflbirli inin yap s fiekil 1 de gösterilmifltir. E itim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli inde fakülte taraf, fakülte uygulama koordinatörü, bölüm uygulama koordinatörü ve uygulama ö retim elamanlar ndan oluflmaktad r. Fakülte uygulama koordinatörü dekanl k taraf ndan belirlenmektedir. Fakültedeki her bölüm, bölüm uygulama koordinatörünü belirlemekte; bölüm uygulama koordinatörü de uygulama ö retim elemanlar ile iflbirli i içinde

14 6 Okul Deneyimi ö retmen adaylar n n gidecekleri uygulama okullar n belirlemektedir. Uygulama okulu taraf ise uygulama okulu koordinatörü ve uygulama ö retmeninden oluflmaktad r. Uygulama okulunun yönetimi, uygulama koordinatörünü belirlemektedir. Bu iflbirli inde Milli E itim Müdürlü ü, E itim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli i çerçevesinde gerekli yönetim ifllerini yürütmektedir. E itim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli inde fakülte koordinatörleri ile okul uygulama koordinatörü ve uygulama ö retmenlerinin yak n iflbirli i içinde çal flmalar esast r. Ayr ca, ö retmen aday n n da kendisinden sorumlu uygulama ö retim eleman ve uygulama ö retmeni ile iflbirli i içinde görev ve sorumluluklar n yerine getirmesi gerekmektedir. Anadolu Üniversitesi Aç kö retim Fakültesi taraf ndan yürütülen Okulöncesi Ö retmenli i Program nda kuramsal derslerin yan s ra Okul Deneyimi ve Ö retmenlik Uygulamas ad alt nda iki farkl uygulama dersi bulunmaktad r. Okul Deneyimi, ö retmen adaylar n n uygulama yapaca okulu, ö rencileri, program ve ö retmenleri genel olarak tan malar amac yla yap lan gözlem, görüflme ve de erlendirmeye dayal bir derstir. Okulöncesi ö retmen adaylar n n e itimleri s ras nda, okulöncesi e itim kurumlar nda, uygulama ö retmeni ve ö rencilerle birlikte gözlem ve uygulama çal flmalar yapmalar esast r. Bu çal flmalar n bir bölümünü içeren Okul Deneyimi dersi, ö retmen adaylar n n, ö retmenlik mesle- ini oluflturan birçok görevi, okulöncesi e itim kurumlar n ve okulöncesi e itim program n tan mas na yönelik planl gözlem ve görüflme etkinliklerinden oluflmaktad r. Ö retmenlik Uygulamas I ve Ö retmenlik Uygulamas II ise ö retmen adaylar n n kuramsal dersler yoluyla kazanm fl olduklar bilgi ve becerilerini bir okul ortam nda deneyip gelifltirebilmeleri ve mesle in özelliklerini kazanmalar n amaçlayan derslerdir. Aç kö retim Fakültesi taraf ndan gerçeklefltirilecek uygulamaya yönelik dersler YÖK taraf ndan haz rlanan Fakülte-Okul flbirli i k lavuzuna göre yürütülmektedir. Aç kö retim Fakültesi Okulöncesi ö retmenli i Program ndaki uygulama dersleriyle ilgili iflleyifl ve etkinlikler, bu k lavuz temel al narak düzenlenmifltir. Uygulamalar n Türkiye genelinde istenen biçimde gerçeklefltirilebilmesi için çok iyi planlanmas ve yürütülmesi gerekmektedir. Ayr ca, uygulaman n baflar l bir biçimde gerçekleflmesinde uygulamada görev alacak kurum ve kiflilerin yak n iflbirli i içinde çal flmalar büyük önem tafl maktad r. Aç kö retim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli i, Aç kö retim Fakültesi ile Milli E itim Bakanl taraf ndan yürütülmektedir. Aç kö retim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli inde, fakülte taraf n, Aç kö retim Fakültesi uygulama koordinatörü; Milli E itim Bakanl, baflka bir deyiflle, uygulama okulu taraf n ise uygulama okulu koordinatörü ve uygulama ö retmeni oluflturmaktad r. Bu iflbirli inde Milli E itim Müdürlü ü, il uygulama koordinatörü yoluyla Aç kö retim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli i çerçevesinde gerekli yönetim ifllerini yürütmektedir. Ö retmen adaylar n n okullardaki uygulama çal flmalar ndan amaçlanan düzeyde yararlanabilmesi Fakülte-Okul flbirli i nin etkin ve düzenli bir biçimde ifllemesine ba l d r. Fakülte-Okul flbirli i nin sa l kl bir biçimde yürütülebilmesi için uygulama ö retmenlerinin istekli olmalar, yeterli bilgi ve deneyime sahip bulunmalar gereklidir. Ayr ca bu ö retmenlerin yetifltirilmesi için belli aral klarla seminerlerin düzenlenmesi, uygulama koordinatörleri aras nda etkili bir iletiflimin sa lanmas gerekmektedir.

15 1. Ünite - Okul Deneyimi Dersinin Genel Yap s ve Ö retmenlik Mesle ine Haz rlanmadaki Rolü 7 Yararlan lan Kaynaklar Çilenti, K. (1983). E itim Fakülteleri çin Bir E itim Teknolojisi Merkezi Modeli, E itim Bilimleri Fakültesi Dergisi, (16)1. Gültekin, M. (1993). Ö retmen Adaylar için Uygulama Modelleri, Ankara Üniversitesi E itim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 25(2). Küçükahmet, L. (1999). Günümüzde Ö retmen Yetifltirme, Ö retmenlik Mesle ine Girifl. (Editör: L. Küçükahmet) Eskiflehir: Alk m Yay nlar. Senemo lu, N. (2003). Türkiye de S n f Ö retmeni Yetifltirme Uygulamalar, Sorunlar, Öneriler, Süleyman Demirel Üniversitesi Burdur E itim Fakültesi Dergisi. Say :5 Sözer, E (1991). Türk Üniversitelerinde Ö retmen Yetifltirme Sistemlerinin Ö retmenlik Davran fllar n Kazand rma Yönünden Etkilili i. Eskiflehir: Anadolu Üniversitesi E itim Fakültesi Yay nlar. Var fl. F. (1996). E itimde Program Gelifltirme. Ankara: Alk m Yay nlar. Yaflar, fi. (2000). Bir Meslek Olarak Ö retmenlik, Ö retmenlik Mesle ine Girifl. (Editör: E. Sözer) Eskiflehir: Anadolu Üniversitesi Aç kö retim Fakültesi Yay nlar. YÖK. (1998). Fakülte-Okul flbirli i. Ankara: YÖK/Dünya Bankas Milli E itimi Gelifltirme Projesi Hizmet Öncesi Ö retmen E itimi. YÖK. (2006a). E itim Fakültelerinde Uygulanacak Yeni Programlar Hakk nda Aç klama tarihinde adresinden al nm flt r. YÖK. (2006b). Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Program tarihinde adresinden al nm flt r.

16

17 Okul Deneyimi Dersinin flleyiflinde Görev Alan Kurum ve Bireylerin Görev ve Sorumluluklar 2 9 Okul Deneyimi, ö retmen adaylar n n uygulama yapaca okulöncesi e itim kurumlar n, program, okulöncesi dönem çocuklar n, ö retmenlerin görev ve sorumluluklar n tan malar na ortam sa layan, mesleki uygulamalar ile ilk kez karfl laflt klar bir derstir. Okul deneyimi dersinn amac na ulaflabilmesi ve kendinden beklenen yarar sa layabilmesi büyük ölçüde uygulamada görev alacak kurum ve kiflilerin yak n iflbirli i içinde çal flmalar na ba l d r. Bu iflbirli i kapsam nda, sürecin içinde yer alan kurum ve kiflilerin görev ve sorumluluklar n ortaya koymak yararl olacakt r. Amaçlar m z Bu üniteyi tamamlad ktan sonra, Okul Deneyimi dersinde görev alan bireylerin görev ve sorumluluklar n aç klayabilecek, Okul Deneyimi dersinde görev alan kurumlar n görev ve sorumluluklar n aç klayabilecek, Okul Deneyimi dersi kapsam nda ö retmen adaylar n n yükümlülüklerini aç klayabilecek, Okul Deneyimi dersinin organizasyon sürecini aç klayabileceksiniz.

18 10 Okul Deneyimi G R fi Ö retmen, e itim sisteminin en temel ve stratejik ö esi olarak kabul edilmektedir. Ö retme eyleminin temel ö esi olan ve ö rencide istendik davran fl de iflikli ini sa layan kifli olarak ö retmenler, e itim sisteminin kilit personeli durumundad rlar. Bu ba lamda e itim sisteminin niteli i ve kalitesi, ö retmenlerinin niteli i ile iliflkilendirilmektedir. Yeni nesilleri etkileme ve e itme misyonunu üstlenen ö retmenlerin böyle önemli bir sorumlulu u yerine getirebilmeleri için mesleki aç dan gerekli bilgi ve becerilerle donat lmalar gerekmektedir. Ö retmen; çocu a gerçek hayat gösterecek bir ö retici, çocu a belli enformasyon ve bilgi birikimi kazand racak bir e itici, okul, aile ve çevre ortamlar n tamamlayacak flekilde bir araya getiren bir kaynaflt r c ve çocu u topluma haz rlayan bir toplumsallaflt r c ve yetifltirici olmal d r (Erkan, 1996). De irmencio lu ise, ö retmenlik mesle i ile ilgili düflüncelerini flu flekilde dile getirmektedir: Ekti ini en geç biçen çiftçi ö retmendir. Doktor hastas n n iyi olup olmad n görür. Kumandan ya zafer ya da yeniliflle sonuca ulafl r. Yaln z ö retmendir ki, zaferini görmek için bir kaç nesil beklemek zorundad r. Ama bu bekleyifl hakiki bir de iflme içindir. Ö retmen, insan n de iflmesi denen büyük eser üzerinde çal flan bir sanatç d r. (Küçükahmet ve di erleri,1997). Yetiflmekte olan nesiller üzerinde do rudan etkisi bulunan, uygulamalar yla e itim sistemine yön veren ve köklü de iflimlerin oluflmas nda etkili olan ö retmenlerin e itimi de üzerinde dikkatle ve önemle durulmas gereken bir konudur. Ö retmenlerin gerek hizmet öncesinde gerekse hizmet içinde e itimleri Türk e itim sistemi aç s ndan da üzerinde önemle durulan ve tart fl lan bir konudur. Ö retmenlerin hizmet öncesi e itimi genel kültür, alan bilgisi ve ö retmenlik meslek bilgisi aç s ndan ele al nmaktad r. Ö retmenlerin kendi alanlar ile di er alanlar aras ndaki iliflki kurabilecek genel kültüre sahip olmas, alan yla ilgili temel bilgiler ile donat lm fl olmas, geliflmeleri takip ederek bilgilerini gereksinimler do rultusunda güncellemesi ve sahip oldu u bilgi ve donan m ö rencilerine aktaracak ö retmenlik meslek bilgisine sahip olmas önem tafl maktad r. Bu noktada alan bilgisi ve genel kültür ö retmenlik mesle inin ön koflulu; ö retmenlik meslek bilgisi ise, ö retme sürecinin en önemli tamamlay c s olarak yorumlanabilir. Genel kültür ve alan bilgisi yeterli olan ö retmenler, bu birikimlerini karfl - s ndakilere aktaramad klar takdirde sahip olduklar bilgi ve donan m ifllevselli ini yitirmektedir. Bugün bilen ö retir yaklafl m geçerli ini yitirmifltir. Bilen ö retir yaklafl m Gültekin (1993) in de ifade etti i gibi bir kimya mühendisinin kimya, bir ressam n resim ve bir flairin edebiyat dersi verebilmesi fleklinde yorumlan r; ancak bu yaklafl m n uygulanmas mümkün olmamaktad r. Ö retme sürecinde sahip olunan bilginin kime, niçin, nerede ve nas l ö retilece inin bilinmesi gereklidir. Hitap edilen kitlenin geliflim özelliklerinin; hangi özelliklere sahip kitlelerin ne flekilde, hangi yöntem ve teknikler ile e itilece inin bilinmesi ve en uygun yöntemin uygulamaya konmas bilginin karfl tarafa aktar lmas nda oldukça önemlidir. Bunlar da ö retmenlik mesle inin püf noktalar d r. Di er yandan bu bilgilerin teoride bilinmesi de yeterli de ildir. Bu ba lamda, teorik bilginin davran fla dönüflmesi önemlidir. Bu da ö retmen yetifltiren programlar bünyesinde uygulama dersleri ile sa lanmaktad r. Ö retmenlik mesle inin ortam okullard r. Dolay s yla ö retmen adaylar n n hizmet öncesi e itim döneminde gelecekte mesleklerini icra edecekleri okullar ta-

19 2. Ünite - Okul Deneyimi Dersinin flleyiflinde Görev Alan Kurum ve Bireylerin Görev ve Sorumluluklar 11 n malar gereklidir. Ö retmen adaylar n n haz rlanmakta olduklar mesle i, ö retimi gerçeklefltirecekleri ö renci kitlesini ve okul ortam n yak ndan tan malar n ve mesleki deneyim kazanmas n sa layan uygulama dersleri, ö retmen adaylar na gerçek dünya ile karfl laflma olana sa lamaktad r. Belli kuramsal bilgilerin al nmas ndan sonra okul ortam nda gözlem yapmak, ö retim etkinli ini planlamak ve ö retimi gerçeklefltirmek ö retmen e itimi programlar n n önemli bir boyutunu oluflturmaktad r. AÇIKÖ RET M FAKÜLTES OKULÖNCES Ö RETMENL L SANS PROGRAMI VE UYGULAMA DERSLER Ö retmen e itimi, e itimin her kademesi için önemlidir. Ancak, okulöncesi dönemin çocu un en h zl geliflti i ve çevresinden en çok etkilendi i dönem oldu u göz önünde bulunduruldu unda, e itim basamaklar aras nda okulöncesi e itimin giderek daha fazla önem kazand görülmektedir. Çocu un kiflili inin büyük bölümünün 0-6 yafl döneminde tamamland ; insan n 17 yafl na kadar olan zihinsel gelifliminin % 80 inin 8 yafl na kadar gerçekleflti i belirtilmektedir. Bu bilgiler fl - nda, okulöncesi e itimin önemi bir kez daha ortaya ç kmaktad r (Birgi, 2000). Bu ba lamda, nitelikli okulöncesi ö retmenlerinin yetifltirilmesi de önem kazanm flt r. Okulöncesi e itim, zorunlu ö renim ça na kadar olan çocuklar n zihinsel, fiziksel, duygusal ve sosyal geliflmelerini sistemli bir ortam içinde daha iyi sa layan yeteneklerinin geliflmesine yard m eden, onlar ilkokula haz rlayan ve temel e itimin bütünlü ü içinde yer alan e itim devresi olarak tan mlanmaktad r (Gürkan,1979). Okulöncesi e itime verilen çok yönlü görevler, okulöncesi e itime ö retmen yetifltirmeyi de o denli çok yönlü ve önemli bir u rafl durumuna getirmektedir. Okulöncesi e itim hizmetlerinin gerçeklefltirilmesinde fiziksel ortam, araçgereç ve program ne denli yeterli olursa olsun, okulöncesi e itim hizmetlerinden beklenen yarar n sa lanmas, bu programlar uygulayacak ö retmenlerin gerek nicelik gerekse nitelik yönünden yeterli olmalar na ba l d r. Türkiye de hedeflenen okullaflma oran n sa layacak okulöncesi ö retmeni say s yeterli de ildir. Hedefler do rultusunda gereksinim duyulan ö retmenlerin örgün yüksekö retim programlar yla k sa sürede karfl lanmas na olanak bulunmamas, nitelikten ödün vermeden istenilen say da ve nitelikte okulöncesi ö retmeninin yetifltirmesi için farkl aray fllar n gündeme gelmesine neden olmufltur. Bu ba lamda en rasyonel çözüm uzaktan ö retim sistemi ile ö retmen yetifltirilmesi olmufltur. Bu kapsamda, ö retim y l ndan itibaren Milli E itim Bakanl ile ortak yürütülen program çerçevesinde, Anadolu Üniversitesi Aç kö retim Fakültesi de okulöncesi e itime ö retmen yetifltirmeye bafllam flt r tarihinde Milli E itim Bakanl ile Anadolu Üniversitesi aras nda imzalanan protokol gere i bafllat lan Aç kö retim Fakültesi Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Program, halen ülkemizdeki E itim Fakültelerinde uygulanmakta olan örgün Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Programlar na eflde er bir programd r. Tamamen uzaktan ö retim sistemi ile e itim yap lan Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Program n n temel amac, ülkemizin gereksinim duydu u Okulöncesi Ö retmenlerini, e itimin niteli inden ödün vermeden ve uygun maliyetlerle istenilen say ve nitelikte yetifltirilmesine katk sa lamakt r. Aç kö retim Fakültesi Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Program kapsam nda da ö retmen adaylar na istenilen niteliklerin kazand r lmas için genel kültür, alan bilgisi ve ö retmenlik meslek bilgisi kategorilerini içeren bir program uygulanmak-

20 12 Okul Deneyimi tad r. Program kapsam nda Okul Deneyimi, Ö retmenlik Uygulamas I ve Ö retmenlik Uygulamas II olmak üzere dört adet uygulama dersi bulunmaktad r. Uygulama dersleri, ö retmen adaylar n n kazanm fl olduklar bilgi ve becerilerini bir okul ortam nda deneyip gelifltirebilmeleri ve ö retmenlik mesle inin gerektirdi i özellikleri kazanabilmelerini amaçlayan derslerdir. Uygulama dersleri tamamland - nda, ö retmen adaylar n n kimi nitelikleri kazanm fl olmalar beklenmektedir. Bunlar; Ö retmenlik mesle inin gerektirdi i yeterlilikleri gelifltirebilme, Okulöncesi e itimde uygulanan programlar anlayabilme, programda öngörülen amaçlar gerçeklefltirebilme, Okulöncesi e itim günlük etkinlik program nda yer alan etkinlikleri uygulayabilme, Ö retmenlik uygulamas s ras nda, kazanm fl oldu u deneyimleri arkadafllar ve uygulama ö retmeni ile paylaflarak kendisini gelifltirebilmedir. Türkiye genelinde 81 ilde gerçeklefltirilen uygulama derslerine kat lan ö renci say s n n fazlal ve derslerin gerçeklefltirildi i co rafyan n büyüklü ü dikkate al - narak, uygulama dersleri için büyük çapl bir organizasyon gerçeklefltirilmektedir. Bu organizasyon çerçevesinde, uygulama derslerinde görev alan tüm taraflar n sorumluluk ve görevlerini en iyi flekilde yerine getirmesi gerekmektedir. Bu ünitede, Okul Deneyimi dersinin yürütülmesinde görev alan kurum ve bireylerin görev ve sorumluluklar ayr nt l olarak aç klanm flt r. OKUL DENEY M DERS N N filey fi NDE GÖREV ALAN KURUM VE B REYLER Okul Deneyimi, ö retmen adaylar n n uygulama yapaca okulu, ö rencileri, program ve ö retmenleri genel olarak tan malar amac yla yap lan gözlem, görüflme ve de erlendirmeye dayal bir derstir. Okul Deneyimi dersi, beflinci yar y lda 8 hafta süreyle gerçeklefltirilmektedir. Okul Deneyimi dersinin gözlem a rl kl bir ders olmas, ö retmen adaylar n n okulöncesi kurum, ö renci ve ö retmenleri tan mas aç s ndan gerekli görülmektedir. Baflka bir deyiflle Okul Deneyimi, ö retmen adaylar n n okulöncesi e itim kurumlar ve mesleki uygulamalar ile ilk kez karfl laflt klar bir derstir. Aç kö retim Fakültesi Okulöncesi Ö retmenli i Lisans Program taraf ndan gerçeklefltirilen Okul Deneyimi dersi YÖK taraf ndan haz rlanan Fakülte-Okul flbirli i K lavuzu na göre yürütülmektedir. Uygulama dersleriyle ilgili iflleyifl ve etkinlikler bu k lavuz temel al narak düzenlenmifltir. Bu iflbirli i kapsam nda; Fakülte taraf n ifllerin organizasyonu ba lam nda Program Akademik Koordinatörü, Aç kö retim Fakültesi Uygulama Koordinatörü, Okul Deneyimi Dersi Sorumlusu temsil etmektedir. Ders sorumlusu d fl ndaki Fakülte sorumlular tüm uygulama dersleri için ayn kiflilerdir. Uygulama dersi sorumlular uygulama derslerine göre farkl laflmaktad r. Fakülte-Okul flbirli i kapsam nda; Milli E itim Bakanl taraf n ise, l Uygulama Koordinatörleri, Uygulama Okulu Koordinatörleri ve Uygulama Ö retmenleri temsil etmektedir. Uygulamalar n Türkiye genelinde istenen biçimde gerçeklefltirilebilmesi için çok iyi planlanmas ve yürütülmesi gerekmektedir. Ayr ca, uygulaman n baflar l bir biçimde gerçekleflmesinde uygulamada görev alacak kurum ve kiflilerin yak n iflbirli i içinde çal flmalar büyük önem tafl maktad r. Ülke çap nda gerçeklefltirilecek uygulama çal flmalar nda istenen sonuca ulaflabilmek için Aç kö retim Fakültesi-Uygulama Okulu flbirli inde yer alan taraflar n görev ve sorumluluklar n bi-