ÇNDEKLER A. CORAF KAPSAM

Transkript

1

2 ÇNDEKLER A. CORAF KAPSAM A.1. Giri...12 A.2. l ve lçe Snrlar...13 A.3. lin Corafi Durumu...14 A.4. lin Toporafyas ve Jeolojik Durumu...14 A.5. Jeolojik Yap ve Stratigrafisi...17 A.5.1. Metamorfizma ve Magmatizma...17 A.5.2. Tektonik ve Paleocorafya...22 B. DOAL KAYNAKLAR B.1. Enerji Kaynaklar...24 B.1.1. Güne B.1.2. Su gücü...25 B.1.3. Kömür...26 B.1.4. Doalgaz...27 B.1.5. Rüzgar...28 B.1.6. Biyokütle...28 B.1.7. Petrol...28 B.1.8. Jeotermal Sahalar...28 B.2. Biyolojik Çeitlilik...31 B.2.1. Ormanlar...31 B Odun Üretimine Ayrlan Tarm Alanlar...32 B.2.2. Çayr ve Mera B.2.3. Sulak Alanlar...32 B.2.4. Flora...36 B.2.5. Fauna...36 B.2.6. Milli Parklar,Tabiat Parklar, Tabiat Ant ve Tabiat Koruma Alanlar ve Dier Hassas Yöreler...36 B.3. Toprak...39 B.4. Su kaynaklar...40 B.4.1. çme suyu kaynaklar ve Barajla...40 B.4.2. Yeralt su kaynaklar...45 B.4.3. Akarsular...46 B.4.4. Göller ve Göletler...46 B.5. Mineral kaynaklar...47 B.5.1. Sanayi Madenleri...47 B5.2. Metalik Madenler...47 B.5.3. Enerji Madenleri B.5.4. Taocaklar Nizamnamesine tabi olan Doal Malzemeler...47 C. HAVA (ATMOSFER VE KLM) C.1. klim ve Hava...48 C.1.1. Doal deikenler...48 C Rüzgar

3 C Basnç...49 C Nem...49 C Scaklk...49 C Buharlama...50 C Yalar...50 C Yamur...50 C Kar, Dolu, Sis ve Kra...50 C Seller...50 C Kuraklk...50 C Mikroklima...51 C.1.2. Yapay Etmenler...51 C Plansz Kentleme...51 C Yeil Alanlar...51 C Isnmada Kullanlan Yaktlar...52 C Endüstriyel Emisyonlar...53 C Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar...55 C.2. Hava Kirletici Gazlar ve Kaynaklar...56 C.2.1. Kükürtdioksit Konsantrasyonu ve Duman...56 C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonlar...57 C.2.3. KarbonmonoksiT Emisyonlar...58 C.2.4. Azot Oksitler (NOx) Emisyonlar...58 C.2.5. Hidrokarbon ve Kurun Emisyonlar...58 C.3. Atmosferik Kirlilik...58 C.3.1. Ozon Tabakasnn ncelmesinin Etkileri...58 C.3.2. Asit Yamurlarnn Etkileri...59 C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri...59 C.4.1. Doal Çevreye Olan Etkileri...59 C Su Üzerindeki Etkileri...60 C Toprak Üzerine Etkileri...60 C Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri...60 C nsan Sal Üzerindeki Etkileri...61 C.4.2. Yapay Çevreye (Görüntü Kirlilii Üzerine) Etkileri...61 D. SU D.1. Su Kaynaklarnn Kullanm...62 D.1.1. Yer Alt Sular...62 D.1.2. Jeotermal Kaynaklar...66 D.1.3. Akarsular...67 D.1.4. Göller, Göletler Ve Rezervuarlar...67 D.1.5. Deniz...70 D.2. Doal Drenaj Sistemleri...70 D.3. Su Kaynaklarnn Kirlilii Ve Çevreye Etkileri...70 D.3.1. Yer Alt Sular Ve Kirlilik...70 D.3.2. Akarsularda Kirlilik...71 D.3.3. Göller,Göletler Ve Rezervuarlarda kirlilik...74 D.3.4. Denizlerde kirlilik...77 D.4. Su ve Ky Yönetimi, Strateji ve Politikalar...79 D.5. Su Kaynaklarnda Kirlilik Etkenleri...80 D.5.1. Tuzluluk

4 D.5.2. Zehirli Gazlar...80 D.5.3. Azot ve Fosforun Yol Açt Kirlilik...80 D.5.4. Ar Metallar ve z Elementler...81 D.5.5. Zehirli Organik Bileikler...81 D Siyanürler...81 D Petrol ve Türevleri...81 D Polikloro Naftalinler ve Bifeniller...81 D Pestisitler ve Su Kirlilii...81 D Gübreler ve Su Kirlilii...81 D Deterjanlar ve Su Kirlilii...81 D Çözünmü Organik Maddeler...81 D.5.7. Patojenler...82 D.5.8. Askda Kat Maddeler...82 D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirlilii...82 E. TOPRAK VE ARAZ KULLANIMI E.1 Genel Toprak Yaps...83 E.2 Toprak Kirlilii...85 E.2.1. Kimyasal Kirlenme...85 E Atmosferik Kirlenme...85 E Atklardan Kirlenme...86 E.2.2. Mikrobiyal Kirlenme...87 E.3. Arazi...87 E.3.1 Arazi Varl...88 E Arazi Snflar...88 E Kullanma Durumu...88 E.3.2. Arazi Problemleri...89 F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.1. Ekosistem Tipleri...93 F.1.1. Ormanlar...93 F Ormanlarn Ekolojik Yaps...93 F lin Orman Envanteri...93 F Orman Varlnn Yararlar...95 F Orman Kadastro Mülkiyet Konular...96 F.1.2. Çayr ve Meralar...96 F.1.3. Sulak Alanlar...96 F.1.4. Dier Alanlar (Stepler vb.)...97 F.2. Flora...97 F.2.1. Habitat ve Topluluklar...97 F.2.2. Türler ve Populasyonlar...97 F.3. Fauna F.3.1. Habitat ve Topluluklar F.3.2. Türler ve Populasyonlar F.3.3. Hayvan Yaama Haklar F Evcil Hayvanlar F Sahipli Hayvanlar F Sahipsiz Hayvanlar

5 F Nesli Tehlike Altnda Olan Ve Olmas Muhtemel Olan Evcil Hayvanlar F Hayvan Haklar hlalleri F Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kurulularla birlii F.4. Hassas Yöreler Kapsamnda Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin stenecei Alanlar F.4.1. Ülkemiz Mevzuat Uyarnca Korunmas Gerekli Alanlar F Sayl Milli Parklar Kanunu nun 2. Maddesinde Tanmlanan ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyarnca Belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat Antlar ve Tabiat Koruma Alanlar F Sayl Kara Avcl Kanunu Uyarnca Çevre ve Orman Bakanl nca Belirlenen Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban Hayvan Yerletirme Alanlar F Sayl Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu nun 2. Maddesinin a - Tanmlar Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde Kültür Varlklar, Tabiat Varlklar, Sit ve Koruma Alan Olarak Tanmlanan ve Ayn Kanun ile 3386 Sayl Kanunun (2863 Sayl Kültür ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu nun Baz Maddelerinin Deitirilmesi ve Bu Kanuna Baz Maddelerin Eklenmesi Hakknda Kanun) lgili Maddeleri Uyarnca Tespiti ve Tescili Yaplan Alanlar F Sayl Su Ürünleri Kanunu Kapsamnda Olan Su Ürünleri stihsal ve Üreme Sahalar F /9/1988 Tarihli ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanan Su Kirlilii Kontrol Yönetmelii nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanan Yönetmelikle Deiik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tanmlanan Alanlar F /11/1986 Tarihli ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanan Hava Kalitesinin Korunmas Yönetmelii nin 49. Maddesinde Tanmlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri F Sayl Çevre Kanunu nun 9. Maddesi Uyarnca Bakanlar Kurulu Tarafndan Özel Çevre Koruma Bölgeleri Olarak Tespit ve lan Edilen Alanlar F Sayl Boaziçi Kanunu na Göre Koruma Altna Alnan Alanlar F Sayl Orman Kanunu Gereince Orman Alan Saylan Yerler F Sayl Ky Kanunu Gereince Yap Yasa Getirilen Alanlar F Sayl Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda Kanunda Belirtilen Alanlar F Sayl Mera Kanununda Belirtilen Alanlar F Tarih ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanarak Yürürlüe Giren Sulak Alanlarn Korunmas Yönetmelii nde Belirtilen Alanlar F.4.2. Ülkemizin Taraf Olduu Uluslararas Sözlemeler Uyarnca Korunmas Gerekli Alanlar F /2/1984 Tarih ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanarak Yürürlüe Giren Avrupa nn Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarn Koruma Sözlemesi (BERN Sözlemesi) Uyarnca Koruma Altna Alnm Alanlardan Önemli Deniz Kaplumbaas Üreme Alanlar nda Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Yaama ve Üreme Alanlar F /6/1981 Tarih ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanarak Yürürlüe Giren Akdeniz in Kirlenmeye Kar Korunmas Sözlemesi (Barcelona Sözlemesi) Uyarnca Korumaya Alnan Alanlar

6 F /10/1988 Tarihli ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlarnn Korunmasna Ait Protokol Gerei Ülkemizde Özel Koruma Alan Olarak Belirlenmi Alanlar F /9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gerei Seçilmi Birlemi Milletler Çevre Program Tarafndan Yaymlanm Olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 Kysal Tarihi Sit Listesinde Yer Alan Alanlar F Cenova Deklerasyonu nun 17. Maddesinde Yer Alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin Yaama ve Beslenme Ortam Olan Kysal Alanlar F /2/1983 Tarih ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanarak Yürürlüe Giren Dünya Kültür ve Tabiat Mirasnn Korunmas Sözlemesi nin 1. ve 2. Maddeleri Gereince Kültür ve Turizm Bakanl Tarafndan Koruma Altna Alnan Kültürel Miras ve Doal Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Doal Alanlar F /05/1994 Tarih ve Sayl Resmi Gazete de Yaymlanarak Yürürlüe Giren Özellikle Su Kular Yaama Ortam Olarak Uluslararas Öneme Sahip Sulak Alanlarn Korunmas Sözlemesi (RAMSAR Sözlemesi) Uyarnca Koruma Altna Alnm Alanlar F.4.3. F F F F F F Korunmas Gereken Alanlar Onayl Çevre Düzeni Planlarnda, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tesbit Edilen ve Yaplama Yasa Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanlar, Jeotermal Alanlar vb.) Tarm Alanlar: Tarmsal Kalknma Alanlar, Sulanan, Sulanmas Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet Snflar I, II, III ve IV Olan Alanlar, Yaa Bal Tarmda Kullanlan I. ve II. Snf ile, Özel Mahsul Plantasyon Alanlarnn Tamam Sulak Alanlar: Doal veya Yapay, Devaml veya Geçici, Sularn Durgun veya Akntl, Tatl, Ac veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Bata Su Kular Olmak Üzere Canllarn Yaama Ortam Olarak Önem Tayan Bütün Sular, Bataklk Sazlk ve Turbiyeler ile Bu Alanlarn Ky Kenar Çizgisinden tibaren Kara Tarafna Doru Ekolojik Açdan Sulak Alan Kalan Yerler Göller, Akarsular, Yeraltsuyu letme Sahalar Bilimsel Aratrmalar çin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Dümü veya Düebilir Türler ve Ülkemiz çin Endemik Olan Türlerin Yaama Ortam Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Oluumlarn Bulunduu Alanlar Mesire Yerleri; 6831 Sayl Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halkn Rekrasyonel Kullanmn Düzenleyip, Kullanmnn Doal Yapnn Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Salamak Üzere Ayrlan Alanlar G. TURZM G.1. Yörenin Turistik Deerleri G.1.1. Yörenin Doal Deerleri G Konum G Fiziki Özellikler G.1.2. Kültürel Deerler G.2. Turizm Çeitleri

7 G.3. Turistik Altyap G.4. Turist Says G.5. Turizm Ekonomisi G.6. Turizm Çevre likisi H. TARIM VE HAYVANCILIK H.1. Genel Tarmsal Yap H.2. Tarmsal Üretim H.2.1. Bitkisel Üretim H Tarla Bitkileri H Budaygiller H Baklagiller H Yem Bitkileri H Endüstriyel Bitkiler H Bahçe Bitkileri H Meyve Üretimi H Sebze Üretimi H Süs Bitkileri H.2.2. Hayvansal Üretim H Büyükba Hayvanclk H Küçükba Hayvanclk H Kümes Hayvancl ( Kanatl Üretim) H Su Ürünleri H Kürk Hayvancl H Arclk Ve pekböcei Yetitiricilii H.3. Organik Tarm H.4. Tarmsal letmeler H.4.1 Kamu letmeleri H.4.2 Özel letmeler H.5. Tarmsal Faaliyetler H.5.1. Pestisit Kullanm H.5.2. Gübre Kullanm H.5.3. Toprak Kullanm I. MADENCLK I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Ta Ocaklar Nizamnamesine Tabi Olan Doal Malzemeler I.1.1. Sanayi Madenleri I.1.2. Metalik Madenler I.1.3. Enerji Madenleri I.1.4. Ta Ocaklar Nizamnamesine Tabi Olan Doal Malzemeler I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yapld Yerlerin Özellikleri I.3. Cevher Zenginletirme I.4. I.5. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazanm Amacyla Yaplan Rehabilitasyon Çalmalar

8 J. ENERJ J.1. Birincil Enerji Kaynaklar J.1.1. Ta Kömürü J.1.2. Linyit J.1.3. Asfaltit J.1.4. Bitümlü Qist J.1.5. Hampetrol J.1.6. Doalgaz J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) J.1.8. Orman J.1.9. Hidrolik J Jeotermal J Güne J Rüzgâr J Biyokütle J. 2. kincil Enerji Kaynaklar J.2.1. Termik Enerji J.2.2. Hidrolik Enerji J.2.3. Nükleer Enerji J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Dalm J.4. Enerji Tasarrufu le lgili Yaplan Çalmalar K. SANAY VE TEKNOLOJ K.1. l Sanayinin Geliimi, Yer Seçimi Süreçleri Ve Bunu Etkileyen Etkenler K.2. Genel Anlamda Sanayinin Gruplandrlmas K.3. Sanayinin lçelere Göre Dalm K.4. Sanayi Gruplarna Göre yeri Saylar Ve stihdam Durumu K.5. Sanayi Gruplarna Göre Üretim Teknolojisi Ve Enerji Kullanm K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunlar Ve Alnan Önlemler K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirlilii K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirlilii K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirlilii K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirlilii K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Atklar K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Plan L. ALTYAPI, ULA"IM VE HABERLE"ME L.1. Altyap L.1.1. Temiz Su Sistemi L.1.2. Atk Su Sistemi, Kanalizasyon Ve Artma Sistemi L.1.3. Yeil Alanlar L.1.4. Elektrik letim Hatlar L.1.5. Doal Gaz Boru Hatlar L.2. Ulam L.2.1. Karayollar L Karayollar Genel

9 L Ulam Planlamas L Toplu Tam Sistemleri L Kentiçi Yollar L Araç Saylar L.2.2. Demiryollar L Kullanlan Rayl Sistemler L Tamaclkta Demiryollar L.2.3. Deniz, Göl, Nehir Tamacl L Limanlar L Tamaclk L.2.4. Havayollar L.3. Haberleme L.4. lin Plan Durumu L.5. ldeki Baz stasyonlar M. YERLE"M ALANLARI VE NUFUS M.1. Kentsel Ve Krsal Planlama M.1.1. Kentsel Alanlar M Doal Özelliklerin Kent Formuna Etkileri M Kentsel Büyüme Deseni M Planl Kentsel Gelime Alanlar M Kentsel Alanlarda Younluk M Kentsel Yenileme Alanlar M Endüstri Alanlarda Yer Seçimi M Tarihi, Kültürel, Arkeolojik Ve Turistik Özellikli Alanlar M.1.2. Krsal Alanlar M Krsal Yerleme Deseni M Arazi Mülkiyeti M.2. Altyap M.3. Binalar Ve Yap Çeitleri M.3.1. Kamu Binalar M.3.2. Okullar M.3.3. Hastaneler Ve Salk Tesisleri M.3.4. Sosyal Ve Kültürel Tesisler M.3.5. Endüstriyel Yaplar M.3.6. Göçer Ve Hareketli Barnaklar M.3.7. Otel, Motel Ve Turizm Amaçl Dier Yaplar M.3.8. Bürolar Ve Dükkanlar M.3.9. Krsal Alanda Yaplama M Yerel Mimari Özellikler M Bina Yapmnda Kullanlan Yerel Materyaller M.4. Sosyo-Ekonomik Yap M.4.1. Alanlar ve sizlik M.4.2. Göçler M.4.3. Göçebe çiler (Mevsimlik M.4.4. Kent Toprann Mülkiyet Dalm M.4.5. Konut Yapm Süreçleri M.4.6. Gecekondu Islah Ve Önleme Bölgeleri M.5. Yerleim Yerlerinin Çevresel Etkileri

10 M.5.1. Görüntü Kirlilii M.5.2. Binalarda Ses zalasyonu M.5.3. Havaalanlar Ve Çevresinde Oluturulan Gürültü Zonlar M.5.4. Ticari Ve Endüstriyel Gürültü M.5.5. Kentsel Atklar M.5.6. Binalarda Is Yaltm M.6. Nüfus M.6.1. Nüfusun Yllara Göre Deiimi M.6.2. Nüfusun Cinsiyet Ve Ya Gruplarna Göre Dalm M.6.3. l Ve lçelerin Nüfus Younluklar M.6.4. Nüfus Deiim Oran N. ATIKLAR N.1. Evsel Kat Atklar N.2. Tehlikeli Atklar N.3. Özel Atklar N.3.1. Tbbi Atklar N.3.2. Atk Yalar N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal Atk Yalar N.3.4. Pil Ve Aküler N.3.5. Cips Ve Dier Yakma Frnlarndan Kaynaklanan Küller N.3.6. Tarama Çamurlar N.3.7. Elektrik Ve Elektronik Atklar N.3.8. Kullanm Ömrü Bitmi Araçlar N.4. Dier Atklar N.4.1. Ambalaj Atklar N.4.2. Hayvan Kadavralar N.4.3. Mezbaha Atklar N.5. Atk Yönetimi N.6. Kat Atklarn Miktar Ve Kompozisyonu N.7. Kat Atklarn Biriktirilmesi, Toplanmas, Tanmas ve Aktarma Merkezleri.260 N.8. Atklarn Bertaraf Yöntemleri N.8.1. Kat Atklarn Depolanmas N.8.2. Atklarn Yaklmas N.8.3. Kompost N.9. Atklarn Geri Kazanm Ve Deerlendirmesi N.10. Atklarn Çevre Üzerindeki Etkileri O. GÜRÜLTÜ VE TTRE"M O.1. Gürültü O.1.1. Gürültü Kaynaklar O Trafik Gürültüsü O Endüstri Gürültüsü O naat Gürültüsü O Yerleim Alanlarnda Oluan Gürültüler O Havaalanlar Yaknnda Oluan Gürültü O.1.2. Gürültü le Mücadele O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri

11 O Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri O Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri O.1.4. Gürültünün nsanlar Üzerine Olan Etkileri O Fiziksel Etkileri O Fizyolojik Etkileri O Psikolojik Etkileri O Performans Üzerine Etkileri O.2. Titreim P. AFETLER P.1. Doal Afetler P.1.1. Depremler P.1.2. Heyelan ve Çlar P.1.3. Seller P.1.4. Orman, Otlak ve Sazlk Yangnlar P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri P.1.6. Frtnalar P.2. Dier Afetler P.2.1. Radyoaktif Maddeler P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Dier Tehlikeli Atklar P.2.3. Tehlikeli Maddeler P.3. Afetlerin Etkileri ve Yardm Tedbirleri P.3.1. Sivil Savunma Birimleri P.3.2. Yangn Kontrol ve Önleme Tedbirleri P.3.3. lkyardm Servisleri P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden skan P.3.5. Tehlikeli ve Zehirli Maddelerin Snrlararas Tanm çin Alnan Tedbirler P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar R. SALIK VE ÇEVRE R.1. Temel Salk Hizmetleri R.1.1. Salk Kurumlarnn Dalm R.1.2. Bulac Hastalklar R çme, Kullanma ve Sulama Sular R Denizler R Zoonoz Hastalklar R.1.3. Gda Hijyeni R.1.4. Alama Çalmalar R.1.5. Bebek Ölümleri R.1.6. Ölümlerin Hastalk, Ya ve Cins Gruplarna Göre Dalm R.1.7. Aile Planlamas Çalmalar R.2. Çevre Kirlilii ve Zararlarndan Oluan Salk Riskleri R.2.1. Kentsel Hava Kirliliinin nsan Sal Üzerine Etkileri R.2.2. Su Kirliliinin nsan Sal Üzerine Etkileri R.2.3. Atklarn nsan Sal Üzerine Etkileri R.2.4. Gürültünün nsan Sal Üzerine Etkileri R.2.5. Pestisitlerin nsan Sal Üzerine Etkileri R.2.6. yonize Radyasyondan Korunma

12 R.2.7. Baz stasyonlarndan Yaylan Radyasyonun nsan Sal Üzerine Etkileri S. ÇEVRE ETM S.1. Kamu Kurulularnn Çevre Eitimi le lgili Faaliyetleri S.2. Çevre le lgili Gönüllü Kurulular ve Faaliyetleri S.2.1. Çevre Vakflar S.2.2. Çevre Dernekleri S.2.3. Çevreyle lgili Federasyonlar T. ÇEVRE YÖNETM VE PLANLAMA T.1. T.2. T.3. T.4. T.5. T.6. Çevre Kirliliinin ve Çevresel Tahribatn Önlenmesi Doal Kaynaklarn Ekolojik Dengeler Esas Alnarak Verimli Kullanm, Korunmas ve Gelitirilmesi Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Kapasitesini Amayacak Biçimde Planlanmas Çevrenin nsan- Psikososyal htiyaçlaryla Uyumunun Salanmas Çevre Duyarl Arazi Kullanm Planlamas Çevresel Etki Deerlendirilmesi

13 A. CORAF KAPSAM A.1. Giri' Balkesir li, Anadolu Yarmadasnn Kuzeybatsnda ve Önemli bir bölümü Marmara corafi Bölgesini, Güney Marmara Bölümünün Karesi yöresinde;dier küçük bir bölümü ise, Ege corafi bölgesindeki asl Ege bölümünün Kuzey Ege kesiminde yer alr. Ege Denizi ndeki kylarnn uzunluu km, Marmara Denizindeki ky uzunluu ise km.dir. "ekil A.1: Bal-kesir linin genel bir görünü' lin Yüzölçümü : km 2 lin Nüfusu : Önemli Akarsular :Kocaçay,Madra Çay, Simav Çay, Atnos Çay, Üzümcü Çay, Gönen Çay, Kille Deresi, Doal Göl :Manyas Gölü (Ku Gölü) 169 km 2 En Yüksek Noktas :Akda Tepe 2089 m Balca Ovalar :Sndrg, Bigadiç, Balkesir, Manyas, Gönen ve Edremit lçeleri :Ayvalk, Balya, Bandrma, Bigadiç,Burhaniye, Dursunbey, Edremit, Erdek, Gönen, Gömeç, Havran, vrindi, Kepsut, Manyas, Marmara, Savatepe, Srdrg, Susurluk. Tarihçesi: Balkesir li Ülkemizin çok yönlü özelliklerine sahip bir ildir.ege ve Marmara denizlerine kylar vardr. Bunun için burada tarih boyunca çeitli kavimler yerlemi,gerilerinde medeniyetlerinin izlerini brkmlrdr.homeros Destanlarnda anlatlan Troya savalarnda Troyallarn yannda, Mysiallar da yer almtr. Balkesir yöresi antik çadaki ismi olan Mysia diye anlagelmitir. Mysia, Heredotos tarihinde geni olarak anlatlmaktadr. Helenistik çada yörede pek çok ehir devleti kurulmutur.bunlardan bazlar halen günümüzde de antik isimlerini korumaktadrlar. Adremytteion (Edremit), Pendoramus (Bandrma), Erteka (Erdek) gibi. Ayrca 1071 Malazgirt Zaferinden sonra Anadoluya girmeye balayan Türkler ksa zamanda Selçuklu Devleti idaresinde uçlara ylmlar buralarda yeni yöreler fethedip beylikler kurmulardr. Bu Beyliklerden biriside Danimend gazi soyundan gelen Kalemah olu Karesi Beyin kurduu Karesi Beyliidir. Karesi Beylii ksa zamanda Kyzikos ve Biga dnda Çanakkale Boazna kadar bütün bölgeyi ele geçirmi ve Osmanl Devleti Pdiahlarndan I Murat devrine kadar bölgede hakimiyeti devam etmitir. Karesi Emirleri bundan sonra Osmanl Devleti emrinde çalarak Rumelinin fethinde oldukça önemli görevler üstlenmilerdir. Kurtulu savanda 16 Mays 1919 da Reddi lhak Cemiyeti nin Balkesir de yapt toplant sonucunda direni karar alnmtr. Ksa zamanda geliek kary koyma hareketi 12

14 sonucu Ayvalk vrindi,akhisar cephelerinde dümana kar 13 ay boyunca direnilmi, 30 Haziran 1920 de igal edilen Balkesir, 6 Eylül 1922 de kurtulmutur. limizin ismi bir söylentiye göre mparator Hodrianusun Balkesirde yaptrd ato Paleokastro (Eski Hisar) isimini tayordu. B uisim deierek Balkesir oldu. Baz tarih kitaplarnda i ise Balakhisar veya Balkhisar dan geldii rivayet edilmektedir. A.2. l ve lçe S-n-rlar- limizde merkez ilçe dahil lmak üzere toplam 19 ilçe bulunmaktadr. l ve lçe snrlar aadaki haritada gösterilmitir. "ekil-a2: Bal-kesir l ve lçe s-n-rlar- 13

15 A.3. lin Co:rafi Durumu Balkesir Anadolu nun Kuzeybatsnda, büyük bir ksm Marmara geri kalan ksm da Ege Bölgesinde bulunan bir limizdir. Güneyinden Manisa ve zmir, Batsnda Ege Denizi ve Çanakkale, Dousunda Kütahya ve Bursa lleri, Kuzeyinde ise Marmara Denizi ile çevrilidir. Balkesir li Türkiyenin Kuzeybatsnda olup, ve kuzey enlemleri ile, ve dou boylamlar arasnda yer almaktadr. A.4. lin Topografyas- ve Jeomorfolojik Durumu Fazla engebeli olmayan Balkesir topraklar büyük ölçüde dalgal düzlüklerden oluur. l alannn yarsndan fazlasn kaplayan plato düzlükleri akarsu vadileriyle parçalanm durumdadr. Yükseklii hiçbir kesimde m yi bulmayan ilin, genel görünüm itibaryla kuzey kesimini Karadan bat uzantlar engebelendirir. lin güneydou ve güneybat kesimleri daha dalktr. Güneydoudaki Alaçam Dalar na bal Ulus dann doruu metreye eriir. Güneybat kuzeydou dorultusunda uzanan Kazda il snrndaki Karata Tepesinde m. lik bir yükseklii bulur. Ovalar genel corafi kapsam içinde az bir yer tutar. Bunlarn balcalar; Balkesir ovas, Manyas ovas, Gönen ve Edremit ovasdr. Bu ovalarn tümü tektonik olaylar sonucu ortaya çkm çöküntü alanlarnn sonradan alüvyonlarla dolmasyla olumu düzlük alanlardr. Marmara Bölgesinin Güney Marmara Bölümünde Dou-Bat istikametinde dizilen çöküntü alanlarnda Gönen Ovas vardr. Bu ova ile daha doudaki Manyas Gölü çukurluklar kuzey ve güneyden krk fay çizgileriyle snrlanr. A.5. Jeolojik Yap- ve Stratigrafi "ekil A.3..Bal-kesir li Topo:rafik Haritas- Mevcut topografya ve litolojiye bal gelien yüzey ekilleri jeomorfolojinin konusudur. Günümüzdeki tepelerin çounu anma ve ayrmaya bal olarak genellikle 14

16 kireç talar oluturur. Sivri tepeler ise genç volkanizma tarafndan meydana getirilmitir. Karakaya grubundaki bloklar topografyada ufak srt ve yükseltileri oluturur. Kocasudere, Simav Çay, Balya Çay, Kocadere derin ve oldukça dik yamaçl vadiler oluturmulardr. Bölgedeki büyük faylarn dik ev oluturmas ve devamllklar yükseklerdeki genç çökellerin geliimini salam olup bölge morfolojisini yanstrlar. Genç çökeller genellikle, düz bir rölyef sunarlar. Manyas ve Apolyont göllerinin oluumuna neden olan graben hatt geni bir ova oluturmasn da salamtr. Balkesir ili snrlar içerisinde üç ana bölümde inceleyebileceimiz dalar, ovalar ve vadiler aada anlatlmtr. DALAR a.karada:: Gemlik-Bandrma arasnda bulunan ve zirveden aaya doru yeni palezoik, mezosoik ve tersiyer örtülerden olumu ve eteklerinde neojen alüvyonlarn bulunduu 767 m yükseklikte eski bir kütledir. b.edincik Da:-: Bandrma ve Erdek körfezlerinin güney tarafnda bulunan, güneyde neojen arazisi olup, dan dousunda billuri kalkerlerle istler, batsnda anfibollu granitler mevcuttur. c.kap-da:: Eski bir kütle olan Kapda Yarmadasnn en yüksek yeri 803 m. olup, eskiden kyya çok yakn olan ve ada durumunda olan arazi hem dou hem batdan iki ayr kordon ile karaya balanm, bu iki kordon aras balangçta bir göl oluturmu, sonra batakla dönümü ve zamanla bugün kara ile birlemitir. d.sularya, Gelçal(Keltepe) Da:lar-: Manyasn güneyinde Susurluk-Kocaçay Vadilerinin arasnda uzanan bu çift masif douda Sularya (600 m.) Da adn alr. Sularya Da genellikle permokarbonifer kalkerlerinden teekkül etmi olup etraf andezit, trakit, neojen ve mesozoike ait tortul kütlelerden ibarettir. Gelçal Dalar kütlevi olup en yüksek yeri 881 m. dir. Bu masifte billurlu kalker ve istlerden olumu, kuzey yamaçlar neojen göl tabakalaryla örtülüdür. Bat ve güney taraflar lav ve tüflerle temas halindedir. e.çatalda:(kepezda:-): Manyas havzasnn güneyinde Susurluk-Balat vadileri arasnda iki zirveli bir masiftir (1.336 m. ve m). Bölgedeki masiflerden yalnz buras billurlu ve metamorfiklerden müteekkildir. Yaps daha ziyade granit olan bu kütle dou, kuzey ve bat kesiminde billuri ist ve gnayslardan ibarettir. Eteklerinde neojen arazisi vardr. f.alaçam Da:lar-: Balkesir in güneydousundaki engebeyi tekil eden bu dalar dou ve bat yönünde uzanrlar ve Kütahya snrlar ile Dursunbey in güneyindeki saha ile Sndrg nn kuzeyindeki sahay kaplar. Metamorfik bir çekirdei olan kütlenin en yüksek yeri m dir. g.madra Da:-: Bu dalara Kozak Dalar da denilmektedir. En yüksek zirvesi metre olup Marmara ve Ege yi birbirinden ayrr ve su bölümü çizgisi tekil eder. Bu dalar, vrindi lçesinin 4km batsnda, Musluk Da üzerinden Kazdann devam olan Aykaya Da ile birleir. Metamorfik bir çekirdee sahip olan Madra, Edremit -Bakrçay arasnda hakiki bir horsttur. h.kazda:-: Edremit Körfezinin kuzeyinde bat-güneybat, dou-kuzeydou yönlü morfolojik uzan ile iki çöküntü arasnda bir duvar gibi uzanan kütle metamorfik billuri ist, gnays ve mermerlerden meydana gelmi olup en yüksek yeri metredir. Pleistosen buzul devrinde zirve anmaya uram ve o devirden kalma Kalabalk (1.716 m.) ve Sarkz (1.727 m.) doruklar arasnda (neve sirkleri) buz-kar yalaklar görülür. En yüksek doruk Babada olup metredir. Bu da ilkça ve mitolojide DA da veya AYDA Da olarak geçer. 15

17 "ekil A.4: Edremit Körfezi ve Kazda:-'ndan bir görünü'. -.Hodul Da:-: Biga yarmadasnn kuzeydousunda bulunan bu da paleozoyike ait metamorfiklerden olumutur. Geni bir masif olan ve en yüksek yeri 610m yi bulan bu masifin orta ksmlar billuri ist, mika sit, kuarsit ve mavi kalkerlerden olumutur. Arazi tabakalar yerinden çok oynam olup, Sarköy Vadisi yamaçlarnn düz bir hat ile uzan buna kuvvetli bir delil olarak gösterilebilir. Bunlardan baka il dahilinde Yaylack, Ulus, Gökseki, Kazda, Davullu, güneyde Qifa Da, kuzeybatda Deliçal, Armutçuk dalar vardr. Qifa dalarnn kuzey eteklerinde pekyüksek ve belirli olmayan peribacalar görülmektedir. OVALAR l genelinde büyük ksm aralarnda yer yer arzalar bulunan eik ve srtlarla birbirinden ayrlm ve yükseklii pek fazla olmayan deniz seviyesine yakn olan bu ovalarn balcalar unlardr. a.gönen Ovas-: Rakm 30 metre olan ve Gönen Çay nn mecras boyunca uzanan ova, Manyas Gölü çukurundan eski alüvyonlardan oluan bir eik ile Marmara Denizinden 100 metreyi aan bir srtla ayrlmtr. Ovann geni ve uzun yerlerine Gönen Çay boyunca rastlanr. Ovadaki alüvyonlar vadi boyunca mansaptan itibaren 35 km kadar devam eder. Ovann kuzeye doru eimi %10 kadardr. Ova üç ksmdan ibaret olup, biri Gönen civarnda ve daha ziyade birkaç vadiye ait alüvyonlarn birikmesiyle meydana gelmitir. Dieri daha kuzeyde olup özellikle Sarköy vadisi boyunca batya doru uzanmaktadr.(sarköy Ovas) Buradaki alüvyonlarn kalnl 40 metreyi bulmaktadr. Üçüncü ova ise Gönen Çay aa ksmlarnda Sinekçi Sarköy Edincik arasnda yer alan Tahir ovasdr. b.manyas Ovas-: 110 km 2 olup Manyas Gölünün güney taraflarnda bulunan ve dou bat istikametinde uzanan bu ova alüvyonlarn Manyas gölünün bugünkü seviyesine göre toplanmasndan meydana gelmitir. Ova bir taraftan Manyas Gölünün güney tarafnda, dier yanda Karadere vadisinde bir erit halinde uzanmaktadr. Ovann kuzeye doru eimi % 0,04 kadardr. Kocaçay n deltas teekkülüne bugünde devam etmektedir. c.bal-kesir Ovas-: 140 km 2 kadardr. Bat Anadolu da Marmara Bölgesinin güney bölümünde Edremit-vrindi ovalaryla birlikte bat dou dorultulu bir graben hatt üzerinde bulunan Balkesir ehri, kendi ad ile anlan verimli ovay batdan snrlayan düz srtl tepelerin yamacnda, eteklerinde ve düzlükte kurulmutur. Balkesir ovas eski temel dalar üzerinde, çerçevesindeki kuzeydou güneybat dorultulu fay çizgisinin belirtildii gibi çöküntü ile meydana gelmi ve taban kuvaterner birikintileriyle örtülmü bir ovadr. Civarndaki yüksek yontuk yüz, akarsular tarafndan birçok vadilerle oyulmu, batda Edremit Körfezi ile Susurluk Çay vadisi arasndaki alanda fazla yüksek olmayan 16

18 araziler mevcuttur. Denizden yükseklii 130 metre olan ova daha douda Balkesir e 26 km mesafede bir eikle ayrlm ve Balkesir ovasna göre 10 metre daha yüksekte (deniz seviyesinden 130 m.) Kepsut çöküntüsü vardr. d.körfez Ovalar-: Turfanda sebze ve meyve yetitirilen ve Akdeniz ikliminin tipik ekli görülen bu ovalar Edremit Ovas, Burhaniye Ovas ve Ayvalk Ovasndan olumaktadr. VADLER Balkesir de bulunan vadiler morfolojik ekillerin en önemlilerindendir. Bunlar içinde yayla ve dalardan doarak Marmara hududuna doru uzanan Susurluk, Gönen ve Kocaçay yer almaktadr. Vadiler yukar ve orta mecralarnda çok dar, hatta boaz meydana getirecek ekilde yamaçlara malik olduklar halde mansap ksmlarda ovalara kararak baz karakterlerini kaybederler. a.susurluk Vadisi: Yukar bölümünde Gelçal Çatalda, Orta Manyas-Ulubat havzalar,aa bölümünde Karada Mudanya tepeleri arasnda girdii ve çkt yerlerde dar boazlardan geçerek normal bir vadinin bütün karakterlerine sahip olduu halde boazlarn arasnda kalan sahada ova ve geni depresyonlara kararak baz vasflarn kaybeder. Vadi Susurluk ilçesinin 25 km güneyinde paleozoyik istlerde tersiyer volkanik arazisinin birletii alanda ve ova kenarnda nejenler üzerinde 300 metrede teekkül etmitir. Vadi taban yeni alüvyonlarla doludur. Vadinin her iki tarafnda ant yüzeyleri ve ky taraçlar vardr. b.gönen Vadisi: Kazda ve Öbekalan Dalar arasndan çkar ve yukar orta bölümünde paleozoik devirlere ait tortul kütlelerden oluan vadi Gönen Sarköy ovalarnda metrede birbirinden ayrlr. Gönen civarnda yükseklii m olan bir eik üzerinde kalkerli konglomeralardan ibaret neojen arazisinde açlan boazn kuzey ve güneyinde karlkl m yüksekliinde ekiller mevcuttur. c.kocaçay Vadisi: Madra Dalar ile Manyas gölü arasnda olup çay yukar bölümünde permokarbonifer kalkerleri arasnda arzal bir topografyay geçip aalarda ayn kalkerlerin tekil ettii temas sahasn takip eder. Vadinin bu ksmnda tersiyer faylarna uyarak teekkül ettii anlalsa da, Manyas da neojen göl depolarna göre teekkül ettii açktr. Vadi Sularya Da ve Doanca Srtlar üzerinde teekkül etmi yüksek anma düzlüünün içerisinde açlm olup, vadi tabanndaki alüvyonlar yamaç alanlarna bir erit gibi girer. A.5. Jeolojik Yap- ve Stratigrafi A.5.1. Metamorfizma ve Ma:matizma a- Paleozoik Birimler Balkesir ilinin temelini Biga yarmadasndan itibaren Edremit körfezi kuzeyinde bulunan ve metreye kadar yükselen Kazda masifini paleozoik veya muhtemelen daha yal migmatifler oluturur. Bu temel üzerine ise alamandin amfibolit fasiyesindeki gnayslar gelir. Burada yeil ist fasiyesi istleri çok kvrml ve yer yer krkl olup yatay ve düey geçiler gösterir. Mermerlerle ara katkl olan bu birim üst seviyelerde tamamen mermerlere geçer. Bu birimleri kesen granit granodiyoridlerde olaslkla paleozoyiktir. Yine bu birimlerde granit ve granodiyoritlerin mermerlerle olan kontaklarndan oldukça geni skarn zonlar olumutur. 17

19 "ekil A.5: Kuzey Bat- Anadolu Jeoloji Haritas- Edremit Körfezi kuzeyindeki mesozoik oluuklar, Karakaya Formasyonu olarak adlandrlan alt triyas yal ofiyolitli, radiolaritli karmak bir seri ile balamakta, bunu orta Triyas yal çnarck kireçta örtmekte ve bununda üzerine üst Triyas a ait Hasanlar formasyonu gelmektedir. Altjura Terzialan kumtalaryla temsil edilmekte, bunu da Üstjura-Alt Kretase yal Alanck Formasyonu izlemektedir. "ekil- A.6: Kazda:- Masifinin Jeoloji Haritas- Balkesir ilinin 30 km batsnda Balya ve vrindi yol ayrmnda Fuzulinidler ihtiva eden üst permiyen kalkerleri tarafndan çevrelenmi küçük bir metamorfik kayaç mostras bulunmaktadr. Yol ayrmndan vrindi ye doru yol yarmalarnda kalker bazalt 18

20 konglomeralar görülmektedir. Buras taban konglomeralarn yalarnn doru olarak tayin edilebilecei nadir mevkilerden biridir. MESOZOYK JURA - KRETASE ÜST JURA ALT KRETASE ALT JURA ÜST TRYAS ALSANCAKFORM TERZALAF KUMTAI HASANLAR FORM. HTkaKon Kk!t Kk Kçay BALYA KEN 250 TER ALAN 38 BUA GRA NT BALYA KE 30 Andezit, Lv, Tüf, Aglomera Kireçta!*, Gri, pembe renkli, çeyrek ve midye kabu@u k*r*lmal*, orta boy tabakalanmal*d*r, alt seviyeler kumlu, killi, orta seviyeler çort ve sileks yumruludur. Ortalama çapa sahip bu yumrular üst seviyelerde bulunmaktad*r. Konglomera, mikal* kumta!*, çamurta!*, kumlu kireçta!* Ard*!*: Konglomeralar, bol sipilit, rekristalize ve perm fosilli kireçta!*, kuvars çak*llar*n*n, killi, karbonatl* bir çimentoyla tutturulmas*ndan olu!ur. Kumlu kireçta!*: Koyu gri renkli, yer yer konglometrik, kal*n tabakalanmal* olup, zor k*r*l*r. Granodiyorit: Taneli porfiroid, zaman zaman ezilmi! ve milonitik dokulu, kuvars sodik feldspat %32.52 Anoritit ihtiva eden palajioklaz, yer yer kloritle!mi! boynuz ta!* Kripto, kuvars, kloritle!mi! granat ve vezüyiyenden olu!mu!tur. Sevil: Koyu gri, kahve renkli milli, killi, mika pullu, ince-orta tabakal* Koglomera: Kaba çak*ll*, kumlu, kuvarsit, radyolarit, çört çak*ll*, karsonat, yer yer silis çimentolu Kumlu kireçta!*: Koyu gri renkli, orta boy tabakalanmal* Kalsit dolgulu, kumlu kireçta!* görünümünde olup bol mikro fosillidir. TRYAS ORTA TRYAS ÇOFARCOZ KREÇTAI Tsç* BSKCEU 200 Konglomera feldispatl* kumta!*, kuvarsit siltta!*, rodyolarit, k*rm*z* çamurta!* karma!*@* genellikle dengesiz bir ortamda olu!an bu çökeller çe!itli boyutlarda bol permiyen ya!l* kireçta!* bloklar* ile!ist, gnays çak*llar* bulundururlar, azmetamorfiktir. ALT TRYAZ HASANLAR FORM. PSO I SPO ÇAH ODSF 250 Diyabaz: Epidotla!ma, kloritle!me, sersitle!me gösterip epidot, amfibol, klorit, albit ve bol miktarda titenitten olu!mu!tur. Metaspilit-spilitik bazalt: Koyu gri, füme renkli, iri kalsit, zbolit bademciliktir. Ojit ve Fbnkristalleri, cams* bir hamur içinde olup, zblit aktinolit, klorit ve epidotla doldurulmu! bo!lular bulundurur. PAI KOZOYK- PREKAMRYEN ALT TRYAS ÖNCES KAZDA. GRUBU 1-TOPLUFOR 2-BOTA.AÇ TEOR 3-SARIKIT POR m. 3- Ender silikat seviyeli mermer 2- ist ve Mukovitli gnays Biyolitli gnays Amfibollü gnays Distenli gnays Sillimannitli gnays 1- Amfibol,!ist ve metacabro!eritli amfibolit proksenit,metadonit ve serpantinit "ekil A.7.Kazda: Masifinin Stratigrafik istifi Menderes masifinin bat, kuzeybat ve kuzey ksmnda Karaburun yarmadasndaki Devonien formasyonlarn (burada pre-permiyen fosiller bulunmaktadr) bir parças olan daha genç ve daha az metamorfik serilerin meydana getirdii bir kuak uzanmaktadr. Bu ksma üst paleozoyik kuak ad verilmi olup Kazda bu kuakta yer alr. Mevcut bilgiler nda Kazda daki gnayslarn ve Menderes masifinde bulunanlarla ve üst paleozoik kuakta yer alan dier serilerin gnayslar ile korelasyonu yaplamamaktadr. Balkesir ili Marmara Denizi arasndaki bölgenin Manyas Grabeni ile Marmara Denizi arasnda bulunan yaygn kaya birimi paleozoyik yal Fazlkona ile temsil edilir. Bu birim yeilsit ve mikasitlerden oluur. Fazlkonak formasyonu içinde yeryer mercek ve bant eklinde mermerlere rastlanr. Bu istler içerisinde birkaç yerde de serpantinitlere rastlanmtr. Buradaki mermerler gribeyaz eker dokulu ve ince orta tabakalanmaldr. Fazlkonak formasyonunun üst seviyelerine doru dar alanlarda batolit ve birkaç apofiz eklinde granit ve granodiyaritler bulunmaktadr. 19