JEAN BAUDRILLARD Ça m z n önde gelen entelektüel figürlerinden, Frans z felsefeci ve toplumbilimci, postmodern yönelimleriyle dikkat çeken toplum ve

Transkript

1 JEAN BAUDRILLARD Ça m z n önde gelen entelektüel figürlerinden, Frans z felsefeci ve toplumbilimci, postmodern yönelimleriyle dikkat çeken toplum ve kültür elefltiricisi Jean Baudrillard, 1929 y l nda Reims de do du. Bir memur ailesinin çocu u ve ailenin üniversiteye giden ilk üyesiydi. Sorbonne Üniversitesi nde Alman edebiyat okudu. Bir lisede Almanca ö retmenli i yaparken, Nanterre Üniversitesi nde Henri Lefebvre ile çal flmaya bafllad. Burada doktora tezini tamamlad. Bertolt Brecht in fliirlerini, Peter Weiss n tiyatro oyunlar n ve Wilhelm E. Mühlmann n Üçüncü Dünya n n Devrimci Cennetleri ni çeviren yazar, ders ve konferans vermek üzere baflta ABD ve Japonya olmak üzere dünyan n pek çok ülkesini ziyaret etti y l ndan beri de sviçre deki European Graduate School da ders veriyor. Günümüz düflün dünyas n n en çarp c isimlerinden olan Baudrillard, kitaplar nda esas olarak simülasyon, y nlar n zihniyeti, öteki, bafltan ç karma gibi konular ele ald. Üretimin, rasyonel bir etkinlik olmad n ileri sürdü; tüketicinin, reklam vb. yollarla aldat lmas n göz boyay c bir oyun ve hem üretimi hem de tüketicinin iste ini tehdit eden bir ö e olarak yorumlad. Körfez Savafl s ras nda Frans z televizyonunda görüfllerine en çok baflvurulan düflünür olarak kitle iletiflim araçlar nda bir star haline geldi. Körfez Savafl ndan önce gerçekte savafl olmayaca kehanetinde bulunmufl, savafl n ard ndan da hakl ç kt n iddia etmiflti. nsanlar n bir amaç u runa çarp flarak öldükleri savafl n gerçekli inin yerini, asl nda savafl n olmad bir dünyada televizyon ekranlar ndan bütün dünyaya gösterilen bir «kopya» savafl alm flt. talya, Meksika, Brezilya ve Japonya gibi ülkelerde yap tlar n n büyük bir bölümü çevrilmifltir. Türkçedeki ilk kitab Metinler ve Söylefliler (G.S. Fakültesi Yay. zmir, 1988), çeflitli yap tlar ndan al nm fl metinlerin çevirisidir. Bafll ca yap tlar : Le Système des Objets (1968); La Société de Consommation (1970; Tüketim Toplumu, Çev. Hazal Deliceçayl -Ferda Keskin, Ayr nt Yay nlar, 1997); Pour une Critique de l Économie Politique du Signe (1972); Le Miroir de la Production (1973; Üretimin Aynas, Çev. O uz Adan r, Dokuz Eylül Yay nlar, 1998); L Échange Symbolique et la Mort (1976; Simgesel De ifl Tokufl ve Ölüm, Çev. O uz Adan r, Bo aziçi Üniversitesi Yay nevi, 2002); Oublier Foucault (1977; Foucault yu Unutmak, Çev. O uz Adan r, Dokuz Eylül Yay nlar, 1998); L effet Beaubourg (1977); A l Ombre des Majorités Silencieuses (1978; Sessiz Y nlar n Gölgesinde ya da Toplumsal n Sonu, Çev. O uz Adan r, Do u Bat Yay nlar, 2003); Le P.C. ou les Paradis Artificiels du Politique (1978); De la Séduction (1979; Bafltan Ç karma Üzerine, Çev. Ayflegül Sönmezay, Ayr nt Yay nlar, 2001); Simulacres et Simulation (1981; Simülakrlar ve Simülasyon, Çev. O uz Adan r, Do u Bat Yay nlar, 2003); Les Stratégies fatales (1983; Çaresiz Stratejiler, Çev. O uz Adan r, Bo aziçi Üniversitesi Yay nevi, 2002); La Gauche Divine (1984); Amérique (1986; Amerika, Çev. Yaflar Avunç, Ayr nt Yay nlar, 1996); L autre par lui-même (1987); La Transparence du Mal (1990; Kötülü ün fieffafl - -Afl r Fenomenler Üzerine Bir Deneme, Çev. Ifl k Ergüden, Ayr nt Yay nlar, 2004); La guerre du Golf n a pas eu lieu (1991); L illusion de la fin (1992); Le crime parfait (1994; Kusursuz Cinayet, Çev. Necmettin Sevil, Ayr nt Yay nlar, 1998); Cool Memories I-II / (1990; Siyah Anlar I-II, Çev. Ayflegül Sönmezay, Ayr nt Yay nlar, 1999); Cool Memories III-IV / ( ; Cool An lar III-IV / , Çev. Yaflar Avunç, Ayr nt Yay nlar, 2002); Cool Memories V / (2005; Cool An lar V / , Çev. Ayflegül Sönmezay, Ayr nt Yay nlar, 2006); Ecran total (1997; Tam Ekran, Çev. Bahad r Gülmez, Yap Kredi Yay., 2001); L Echange impossible (1999, mkâns z Takas, Çev. Ayflegül Sönmezay, Ayr nt Yay., 2005).

2 Ayr nt : 212 nceleme Dizisi: 116 Kusursuz Cinayet Jean Baudrillard Frans zca dan Çeviren Necmettin Sevil Yay ma Haz rlayan Melih Baflaran Kitab n Özgün Ad Le crime parfait Éditions Galilée/1995 bas m ndan çevrilmifltir Éditions Galilée Bu kitab n Türkçe yay m haklar Ayr nt Yay nlar na aittir Kapak llüstrasyonu Sevinç Altan Kapak Düzeni Arslan Kahraman Düzelti Ayten Koçal Bask Kayhan Matbaac l k San. ve Tic. Ltd. fiti Davutpafla Cad. Güven San. Sit. C Blok No: 244 Topkap / stanbul Tel.: (0212) Sertifika No.: Birinci Bas m 1998 kinci Bas m 2006 Üçüncü Bas m 2012 Bask Adedi 2000 ISBN Sertifika No.: AYRINTI YAYINLARI Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No: 3 Ca alo lu- stanbul Tel.: (0212) Faks: (0212) & info@ayrintiyayinlari.com.tr

3 Jean Baudrillard Kusursuz Cinayet

4 N C E L E M E D Z S ÖZGÜR E T M/J. Spring Ë EZ LENLER N PEDAGOJ S /P. Freire Ë SANAY SONRASI ÜTOPYALAR/B. Frankel Ë fikencey DURDURUN!/T. Akçam Ë ZORUNLU E T ME HAYIR!/C. Baker Ë SESS Z YI INLARIN GÖLGES NDE YA DA TOPLUMSALIN SONU/J. Baudrillard Ë ÖZGÜR B R TOPLUMDA B L M/P. Feyerabend Ë VAHfi SAVAfiÇININ MUTSUZLU U/P. Clastres Ë CEHENNEME ÖVGÜ/G. Vassaf Ë GÖSTER TOPLUMU VE YORUMLAR/G. Debord Ë A IR ÇEK M/L. Segal Ë C NSEL fi D- DET/A. Godenzi Ë ALTERNAT F TEKNOLOJ /D. Dickson Ë ATEfi VE GÜNEfi/I. Murdoch Ë OTOR TE/R. Sennett Ë TOTAL - TAR ZM/S. Tormey Ë SLAM IN B L NÇALTINDA KADIN/F. Ayt Sabbah Ë MEDYA VE DEMOKRAS /J. Keane Ë ÇOCUK HAK- LARI/Der: B. Franklin Ë ÇÖKÜfiTEN SONRA/Der: R. Blackburn Ë DÜNYANIN BATILILAfiMASI/S. Latouche Ë TÜRK YE N N BATILILAfiTIRILMASI/C. Aktar Ë SINIRLARI YIKMAK/M. Mellor Ë KAP TAL ZM, SOSYAL ZM, EKOLOJ /A. Gorz Ë AVRUPA- MERKEZC L K/S. Amin Ë AHLÂK VE MODERNL K/R. Poole Ë GÜNDEL K HAYAT KILAVUZU/S. Willis Ë S V L TOPLUM VE DEVLET/Der: J. Keane Ë TELEV ZYON: ÖLDÜREN E LENCE/N. Postman Ë MODERNL N SONUÇLARI/A. Giddens Ë DAHA AZ DEVLET DAHA ÇOK TOPLUM/R. Cantzen Ë GELECE E BAKMAK/M. Albert - R. Hahnel Ë MEDYA, DEVLET VE ULUS/P. Schlesinger Ë MAHREM YET N DÖNÜfiÜMÜ/A. Giddens Ë TAR H VE T N/J. Kovel Ë ÖZGÜRLÜ ÜN EKOLOJ S /M. Bookchin Ë DEMOKRAS VE S V L TOPLUM/J. Keane Ë fiu HA N KALPLER M Z/R. Coward Ë AKLA VEDA/P. Feyerabend Ë BEY N - FAL fiebekes /A. Mattelart Ë KT SAD AKLIN ELEfiT R S /A. Gorz Ë MODERNL N SIKINTILARI/C. Taylor Ë GÜÇLÜ DE- MOKRAS /B. Barber Ë ÇEK RGE/B. Suits Ë KÖTÜLÜ ÜN fieffafli I/J. Baudrillard Ë ENTELEKTÜEL/E. Said Ë TUHAF HA- VA/A.Ross Ë YEN ZAMANLAR/S. Hall-M. Jacques Ë TAHAKKÜM VE D REN fi SANATLARI/J.C. Scott Ë SA LI IN GASPI/I. Illich Ë SEVG N N B LGEL /A. Finkielkraut Ë K ML K VE FARKLILIK/W. Connolly Ë ANT POL T K ÇA DA POL T KA/G. Mulgan Ë YEN B R SOL ÜZER NE TARTIfiMALAR/H. Wainwright Ë DEMOKRAS VE KAP TAL ZM/S. Bowles-H. Gintis Ë OLUM- SALLIK, RON VE DAYANIfiMA/R. Rorty Ë OTOMOB L N EKOLOJ S /P. Freund-G. Martin Ë ÖPÜfiME, GIDIKLANMA VE SIKIL- MA ÜZER NE/A. Phillips Ë MKÂNSIZIN POL T KASI/J.M. Besnier Ë GENÇLER Ç N HAYAT B LG S EL K TABI/R. Vaneigem Ë CENNET N D B /G. Vassaf Ë EKOLOJ K B R TOPLUMA DO RU/M. Bookchin Ë DEOLOJ /T. Eagleton Ë DÜZEN VE KALKIN- MA KISKACINDA TÜRK YE/A. nsel Ë AMER KA/J. Baudrillard Ë POSTMODERN ZM VE TÜKET M KÜLTÜRÜ/M. Featherstone Ë ERKEK AKIL/G. Lloyd Ë BARBARLIK/M. Henry Ë KAMUSAL NSANIN ÇÖKÜfiÜ/R. Sennett Ë POPÜLER KÜLTÜRLER/D. Rowe Ë BELLE N Y T REN TOPLUM/R.Jacoby Ë GÜLME/H. Bergson Ë ÖLÜME KARfiI HAYAT/N. O. Brown Ë S V L TA- ATS ZL K/Der.: Y. Coflar Ë AHLÂK ÜZER NE TARTIfiMALAR/J. Nuttall Ë TÜKET M TOPLUMU/J. Baudrillard Ë EDEB YAT VE KÖTÜLÜK/G. Bataille Ë ÖLÜMCÜL HASTALIK UMUTSUZLUK/S. Kierkegaard Ë ORTAK B R fieyler OLMAYANLARIN ORTAK- LI I/A. Lingis Ë VAK T ÖLDÜRMEK/P. Feyerabend Ë VATAN AfiKI/M. Viroli Ë K ML K MEKÂNLARI/D. Morley-K. Robins Ë DOSTLUK ÜZER NE/S. Lynch Ë K fi SEL L fik LER/H. LaFollette Ë KADINLAR NEDEN YAZDIKLARI HER MEKTUBU GÖNDER- MEZLER?/D. Leader Ë DOKUNMA/G. Josipovici Ë T RAF ED LEMEYEN CEMAAT/M. Blanchot Ë FLÖRT ÜZER NE/A. Phillips Ë FELSEFEY YAfiAMAK/R. Billington Ë POL T K KAMERA/M. Ryan-D. Kellner Ë CUMHUR YETÇ L K/P. Pettit Ë POSTMO- DERN TEOR /S. Best-D. Kellner Ë MARKS ZM VE AHLÂK/S. Lukes Ë VAHfiET KAVRAMAK/J.P. Reemtsma Ë SOSYOLOJ K DÜfiÜNMEK/Z. Bauman Ë POSTMODERN ET K/Z. Bauman Ë TOPLUMSAL C NS YET VE KT DAR/R.W. Connell Ë ÇOKKÜL- TÜRLÜ YURTTAfiLIK/W. Kymlicka Ë KARfiIDEVR M VE SYAN/H. Marcuse Ë KUSURSUZ C NAYET/J. Baudrillard Ë TOPLU- MUN McDONALDLAfiTIRILMASI/G. Ritzer Ë KUSURSUZ N H L ST/K.A. Pearson Ë HOfiGÖRÜ ÜZER NE/M. Walzer Ë 21. YÜZYIL ANARfi ZM /Der.: J. Purkis & J. Bowen Ë MARX IN ÖZGÜRLÜK ET /G. G. Brenkert Ë MEDYA VE GAZETEC L KTE ET K SORUNLAR/Der.: A. Belsey & R. Chadwick Ë HAYATIN DE ER /J. Harris Ë POSTMODERN ZM N YANILSAMALARI/T. Eagleton Ë DÜNYAYI DE fit RMEK ÜZER NE/M. Löwy Ë ÖKÜZÜN A SI/B. Sanders Ë TAHAYYÜL GÜCÜNÜ YEN DEN DÜfiÜN- MEK/Der.: G. Robinson & J. Rundell Ë TUTKULU SOSYOLOJ /A. Game & A. Netcalfe Ë EDEPS ZL K, ANARfi VE GERÇEKL K/G. Sartwell Ë KENTS Z KENTLEfiME/M. Bookchin Ë YÖNTEME KARfiI/P. Feyerabend Ë HAK KAT OYUNLARI/J. Forrester Ë TOPLUMLAR NASIL ANIMSAR?/P. Connerton Ë ÖLME HAKKI/S. nceo lu Ë ANARfi ZM N BUGÜNÜ/Der.: Hans-Jürgen Degen Ë MELANKOL KADINDIR/D. Binkert Ë S YAH AN LAR I-II/J. Baudrillard Ë MODERN ZM, EVRENSELL K VE B REY/fi. Benhabib Ë KÜLTÜREL EMPERYAL ZM/J. Tomlinson Ë GÖZÜN V CDANI/R. Sennett Ë KÜRESELLEfiME/Z. Bauman Ë ET E G - R fi/a. Pieper Ë DUYGUÖTES TOPLUM/S. Mestroviç Ë EDEB YAT OLARAK HAYAT/A. Nehamas Ë MAJ/K. Robins Ë MEKÂNLARI TÜKETMEK/J. Urry Ë YAfiAMA SANATI/G. Sartwell Ë ARZU ÇA I/J. Kovel Ë KOLONYAL ZM POSTKOLON- YAL ZM/A. Loomba Ë KREfiTEK YABAN /A. Phillips Ë ZAMAN ÜZER NE/N. Elias Ë TAR H N YAPISÖKÜMÜ/A. Munslow Ë FREUD SAVAfiLARI/J. Forrester Ë ÖTEYE ADIM/M. Blanchot Ë POSTYAPISALCI ANARfi ZM N S YASET FELSEFES /T. May Ë ATE ZM/R. Le Poidevin ËAfiK L fik LER /O.F. Kernberg Ë POSTMODERNL K VE HOfiNUTSUZLUKLARI/Z. Bauman Ë ÖLÜM- LÜLÜK, ÖLÜMSÜZLÜK VE D ER HAYAT STRATEJ LER /Z. Bauman Ë TOPLUM VE B L NÇDIfiI/K. Leledakis Ë BÜYÜSÜ BOZULMUfi DÜNYAYI BÜYÜLEMEK/G. Ritzer Ë KAHKAHANIN ZAFER /B. Sanders ËEDEB YATIN YARATILIfiI/F. Dupont Ë PARÇALANMIfi HAYAT/Z. Bauman Ë KÜLTÜREL BELLEK/J. Assmann Ë MARKS ZM VE D L FELSEFES /V. N. Voloflinov Ë MARX IN HAYALETLER /J. Derrida Ë ERDEM PEfi NDE/A.MacIntyre Ë DEVLET N YEN DEN ÜRET M /J. Stevens Ë ÇA DAfi SOSYAL B L MLER FELSEFES /B. Fay Ë KARNAVALDAN ROMANA/M. Bakhtin Ë P YASA/J. O Neill Ë ANNE: MELEK M, YOSMA MI?/E.V. Welldon Ë KUTSAL NSAN/G. Agamben Ë B L NÇALTINDA DEVLET/R. LourauË YAfiADI IMIZ SEFALET/A. Gorz Ë YAfiAMA SANATI FELSEFES /A. Nehamas Ë KORKU KÜLTÜRÜ/F. Furedi Ë E T MDE ET K/F. Haynes Ë DUYGUSAL YAfiANTI/D. Lupton Ë ELEfiT REL TEOR /R. Geuss Ë AKT V ST N EL K TABI/R. Shaw Ë KARAKTER AfiINMASI/R. Sennett Ë MODERNL K VE MÜPHEML K/Z. Bauman Ë NIETZSCHE: B R AHLÂK KARfiITININ ET /P. Berkowitz Ë KÜLTÜR, K ML K VE S YASET/Nafiz Tok Ë AYDINLANMIfi ANARfi /M. Kaufmann Ë MODA VE GÜNDEMLER /D. Crane Ë B L M ET /D. Resnik Ë CEHENNEM N TAR H /A.K. Turner Ë ÖZGÜRLÜKLE KALKINMA/A. Sen Ë KÜRESELLEfiME VE KÜLTÜR/J. Tomlinson Ë S YASAL KT SADIN ABC si/r. Hahnel Ë ERKEN ÇÖKEN KARANLIK/K.R. Jamison Ë MARX VE MAHDUMLARI/J. Derrida Ë ADALET TUTKUSU/R.C. Solomon Ë HACKER ET /P. Himanen Ë KÜLTÜR YORUMLARI/Terry Eagleton Ë HAYVAN ÖZGÜRLEfiMES /P. Singer Ë MODERNL N SOSYOLOJ S /P. Wagner Ë DO RUYU SÖYLEMEK/M. Foucault Ë SAYGI/R. Sennett Ë KURBANSAL SUNU/M. Baflaran Ë FOUCAULT NUN ÖZGÜRLÜK SERÜVEN /J. W. Bernauer Ë DELEUZE & GUAT- TARI/P. Goodchild Ë KT DARIN PS fi K YAfiAMI/J. Butler Ë Ç KOLATANIN GERÇEK TAR H /S.D. Coe & M.D. Coe Ë DEVR M N ZAMANI/A. Negri Ë GEZEGENGESEL ÜTOPYA TAR H /A. Mattelart Ë GÖÇ, KÜLTÜR, K ML K/I. Chambers Ë ATEfi ve SÖZ/G.M. Ramírez Ë M LLETLER VE M LL YETÇ L K/E.J. Hobsbawm Ë HOMO LUDENS/J. Huizinga Ë MODERN DÜfiÜNCEDE KÖTÜLÜK/S. Neiman Ë ÖLÜM VE ZAMAN/E. Lévinas

5 çindekiler Kusursuz cinayet Kusursuz cinayet stencin hayaleti Kökten yan lsama Göz aldanmas olarak Yarat l fl Dünyan n otomatik yaz s Kaybolma ufku Geri say m

6 Maddi yan lsama Kusursuzlu un gizli kal nt lar Gerçekli in doru u Tekni in alayc l Makinesel züppelik Objects in this mirror Babil sendromu Kökten düflünce Cinayetin öteki yüzü Kad ns z dünya Ötekili in cerrahisi Arzunun teknik olarak iflsiz kalmas Yeni ma duriyet düzeni Duyars zl k ve nefret Aynalar halk n n intikam Dizin

7 «Fenikelileri örnek al p yolunu y ld zlara göre ayarl yordun demek dostum?» «Hay r,» dedi Menippos, «benim yolculu um y ld zlar n kendisineydi.» «Kan tlar üst üste y ld nda, gerçeklikten baflka kabul edilebilir varsay m yoktur. Karfl t kan tlar üst üste y ld nda, yan lsamadan baflka çözüm yoktur.»

8

9 Bu, bir cinayetin gerçekli in katlinin öyküsüdür. Ve bir yan lsaman n yaflamsal yan lsaman n, dünyaya iliflkin temel yan lsaman n yok edilmesinin öyküsüdür. Gerçek, yan lsama içinde kaybolmaz; bütünsel gerçeklik içinde kaybolan, yan lsamad r. E er cinayet kusursuz olsayd, cinayetin ö elerini sergilemeyi amaçlayan bu kitab n da kusursuz olmas gerekirdi. Ne yaz k ki cinayet hiçbir zaman kusursuz de ildir. Kald ki gerçe in yok edilmesini anlatan bu polisiye kitapta, ne nedenler ne de katiller saptanabildi, ve gerçe in cesedi de hiçbir zaman bulunamad. 9

10 Bu kitab yönlendiren düflünceye gelince, o da hiçbir zaman saptanamad. Cinayetin silah bu düflünceydi. Her ne kadar cinayet hiçbir biçimde kusursuz olmasa da, kusursuzluk, ad n n da gösterdi i gibi her zaman bir suçla ilgilidir. Aynen kötülü ün fleffafl içinde, kötülü ü oluflturan n fleffafl - n kendisi olmas gibi kusursuz cinayette de kusursuzlu un kendisi cinayettir. Ama kusursuzluk hiçbir zaman cezas z kalmaz: Kusursuzlu un cezas, onun aynen yeniden üretilmesidir. Bu cinayette hafifletici nedenler bulunabilir mi? Kuflkusuz hay r, çünkü bunlar her zaman cinayetin nedenleri ya da cinayeti iflleyenler aras nda aramak gerekir. Oysa bu cinayette bir neden ya da katiller bulunmamakta ve dolay s yla aç klanamazl n mükemmel bir flekilde korumaktad r. Gerçek kusursuzlu u da buradan kaynaklanmaktad r. Cinayet bir kavram olarak ele al nd nda, bunun, daha çok, a rlaflt r c bir neden oldu u tart flma götürmez. Cinayetin sonuçlar sürekli bir nitelik sunuyorsa, bunun nedeni, ne katil ne de kurban n olmas d r. E er bunlardan biri ya da ö- teki var olsayd, cinayetin gizi günün birinde ortaya ç kar ve cinayet süreci de çözülmüfl olurdu. Sonuç olarak giz, katil ve kurban n birbirine kar flmas na dayanmaktad r: «In the last analysis, the victim and the prosecutor are one. We can only grasp the unity of the human race if we can grasp, in all its horror, the truth of this ultime equivalence» (Éric Gans). «Son çözümlemede, katil ve kurban ayn kiflidir. nsan soyunun birli ini anlamam z, ancak bu nihai eflde erli in gerçekli ini tüm korkunçlu u i- çinde anlamam zla olanakl d r.» Son çözümlemede, nesne ve özne birdir. Dünyan n özünü kavramam z, ancak bu kökten eflde erli in gerçekli ini tüm alayc - l içinde kavramam zla olanakl d r. 10

11 Kusursuz cinayet

12

13 Kusursuz cinayet E er d fl görünüfller olmasayd, dünya kusursuz bir cinayet, daha aç k bir deyiflle katilsiz, kurbans z ve nedensiz bir cinayet olurdu. puçlar bulunmayaca için gerçe i sonsuza de in ortadan kald r lm fl ve gizi de hiçbir zaman ayd nlanmayacak bir cinayet. Ama, dünya kendini, varolmay fl n n izleri, hiçin süreklili inin izleri olan görünüfllerle ele verdi inden, cinayet hiçbir zaman kusursuz olmaz. Çünkü, hiçin kendisi, hiçin süreklili i izler b rak r. Ve dünya, gizini bu yolla ele verir. Görünüfllerin ard na gizlenerek kendisinin sezinlenmesine bu yolla olanak tan r. Sanatç da, hiç aç k vermemek olan kusursuz cinayete her zaman yak n kiflidir. Ama kusursuz cinayetten kopar ve yap t, ci- 13

14 nayetin kusurlulu unun izidir. Michaux ya göre sanatç, iz b - rakmamaya yönelik temel itkiye tüm gücüyle direnen kiflidir. Cinayetin kusursuzlu u, her zaman gerçekleflip bitmifl olmas perfectum olgusuna dayan r. Gerçekleflmeden hemen önce, oldu u biçimiyle dünyan n yolundan sapt r lmas söz konusudur. Demek ki, hiçbir zaman gün fl na ç kar lamayacakt r. Onu cezaland rmak ya da ba fllamak için Son Yarg olmayacakt r. Her fley daha önce olup bitti inden bir son da olmayacakt r. Ne çözüm ne de ba fllama, ama sonuçlar n kaç n lmaz ak fl. lk cinayetin devinmesi... Belki de, simülakrlar n * güncel devinmesi i- çinde, ilk cinayetin hicvedici bir biçimi bulunabilir. Sonra, yazg m z da bu cinayetin gerçekleflmesi, ac mas zca gerçekleflmesi, kötülü ün süreklili i, hiçin devam d r. lk sahnesini hiçbir zaman yaflayamayaca z ama kovuflturma ve azab n her an yafl - yoruz. Bunun bir sonu yok ve sonuçlar da hesaplanamaz türden. Büyük Patlama n n ilk birkaç saniyesi nas l araflt r lamazsa, ilk cinayetin birkaç saniyesini saptamak da olanaks zd r. Evrende da lm fl fosil gürültülere benzeyen fosil bir cinayet demek ki bu. Olas tükenifline de in tüm dünyaya da lacak olan, bu cinayetin, ilk patlaman n gücünü and ran gücüdür. lk cinayetin efsanevi görünüflü, dünyan n ayartma ve görünüfller düzene i içinde bozulmas n n ve kesin yan lsamas n n görünüflü iflte budur. Gizin biçimi budur. En önemli felsefi soru fluydu: «Neden hiç de il de bir fley var?» Günümüzde ise gerçek soru fludur: «Neden bir fley de il de hiç var?» * Herhangi bir model e, nesneye karfl l k gelmeyen nesnesiz görüntü, ya da baflka bir deyiflle nesneli ini ve gerçekli ini yaln zca kendi hayaletimsi yap s nda veya sanall nda bulan görüntü-nesne. (ç.n.) 14

15 fieylerin kendi içlerinde yoklu u, meydana gelmifl gibi gözükerek meydana gelmemeleri olgusu, her fleyin kendi görünü-münün ard na çekilmesi ve dolay s yla hiçbir zaman kendisiyle özdefl olmamas olgusu; dünyan n somut yan lsamas buradad r. Ve temelde bu yan lsama, bizi dehflete düflüren ve do rulu un biçimsel yan lsamas yla kendimizi korudu umuz büyük bir gizem olma niteli ini sürdürür. Dehflete düflme pahas na dünyan n gizini çözmek ve dolay - s yla ona iliflkin ilk yan lsamay y kmak zorunday z. Ne bofllu a, ne gize ne de ar görünüfle katlanabiliriz. Peki dünyan n yan lsamas n oldu u gibi, tüm görkemi içinde fl maya b rakaca m za neden dünyay çözmek zorunda kal yoruz? Bu da pekâlâ bir gizemdir; gizemli niteli ine katlanamad m z gizemin bir parças d r. Ne yan lg s na ne de ar d fl görünüflüne katlanamad m z dünyan n bir parças d r. Bu gizem var olsayd, dünyan n kökten gerçe ine ve fleffafl na katlanmam z daha kolaylaflmazd. Gerçek, kendini ç plakl içinde sunmak ister. Kendisini üne kavuflturan filmde Madonna n n yapt gibi ümitsizce ç plakl a- rar. Bu ümitsiz striptiz, bön röntgencilerin gözleri önüne ç plakl k görüntüsü sergileyerek kendini harfiyen «gizleyen» * gerçekli in striptizidir. Ama bu ç plakl k onu ikinci bir zarla örttü ünden, giysinin erotik çekicili inden bile yoksundur. Striptizdeki göz aldanmas ndan kendili inden vazgeçti inden, kendisini soyacak bekârlara bile gerek kalmam flt r. Zaten, gerçekli e yap lacak en köklü karfl ç kma, kendisi ü- zerinde yap labilecek tüm varsay mlara koflulsuz boyun e me niteli idir. Her fleye en zavall flekilde uyarlanma kolayl yla en keskin zekâlar n cesaretini k rm fl olur. Onu ve ilkesini en ac mas z davran fllar n, en hayas z k flk rtmalar n, en çeliflkili imalar n * se dérober, harfiyen soyunmak demek olmakla birlikte deyimsel anlam, kendini gizlemek, kaç nmak, saklanmak vb. dir. Baudrillard bu iki anlam aras nda oynuyor. (y.h.n.) 15

16 hedefi yapabilirsiniz (zaten, bir araya geldiklerinde baya ca çiftleflip say s z apaç kl k üretmekten baflka ne yaparlar?), her fleye iflah olmaz bir köle ruhlulukla boyun e er. Gerçeklik denilen fley bir kanc kt r. Bilimin çakallar n n ellerine teslim edilmifl kutsal yan lsaman n art aptall k ile hesap mant n n zinas ndan do du una göre bunda flafl rt c ne olabilir ki? Öyleyse, hiçin, bitmemiflli in, cinayetin kusurunun izini bulmak için dünyan n gerçekli ini ortadan kald rmak gerekir. Gizin p - r lt s n bulmak için gerçekli in ve dilin kütlesini yok etmek gerekir. Dilin sözcüklerini tek tek yok etmek, gerçekli in fleylerini tek tek yok etmek, ayn y ayn dan kopar p almak gerekir. Hiçin süreklili ini sa lamak için, her gerçeklik parças n n ard nda bir fleylerin kaybolmas gerekir yine de yok etme e ilimine boyun e meden gerçekleflmelidir bu; çünkü kaybolman n canl l n korumas, cinayetin izinin canl l n korumas gerekir. Durmaks z n biriktirmeler, toplamalar, de erini abartmalar ile u raflt m z modernli in bize unutturdu u fley, gücü bize verenin eksiltme oldu u, yokluktan do du udur. Ve yoklu a simgesel olarak hâkim olabilecek yeterlikte olmamam z nedeniyle, günümüzde art k tersi bir yan lsamaya, ekranlar n ve görüntülerin ço almas yla coflkusunu yitirmifl bir yan lsamaya kendimizi kapt rm fl bulunmaktay z. Oysa görüntü, gerçe in kendisi haline geldi inden, art k gerçe i imgeleyemez. Görüntü, gerçe in sanal gerçekli i oldu u için art k onu düflleyemez. Sanki fleyler aynalar n yutmufl ve kendilerine karfl saydamlaflm fl, tam bir ayd nl k içinde, gerçek zamanda, ac mas z bir kopya içinde tümüyle kendi kendilerine mevcut gibidir. Yan lsama içinde kendiliklerinden yok olacaklar yerde, ufuklar ndan yaln zca gerçe in de il görüntünün de yok oldu u binlerce ekranda yer almaya zorlan rlar. Gerçeklik, gerçeklikten 16