Üriner kateterler geçici aral kl veya kal c olarak. Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi

Transkript

1 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2005; 9: Hastane İnfeksiyonları Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi Dr. fiaban ESEN* * Ondokuz May s Üniversitesi T p Fakültesi, nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, Samsun. Üriner kateterler geçici aral kl veya kal c olarak uzun y llard r belki de en s k kullan lan t bbi gereçlerdir. Son 50 y lda hastaneye yat r - lan hastalarda üretraya yerlefltirilen kateter s kl - giderek artm flt r. Uzun dönem üriner kateter kullan m na ba l geliflen en önemli komplikasyon üriner infeksiyondur ve hastanede geliflen infeksiyonlar n yaklafl k %40 n oluflturmaktad r (1). Kateter yerinde kald sürece tedavisi de oldukça zordur. Di er yandan alet iliflkili infeksiyonlar n s kl artmakla birlikte bu infeksiyonlar n önlenebilir hastane infeksiyonu olmas korunma yollar n n önemini art rmaktad r. Üriner kateter kullan m birçok amaçla yap lmaktad r. Dilate olmufl bir mesaneyi boflaltmak veya idrar kültürü almak için tek bir kateterizasyon yeterli olmakta iken, spinal kord yaralanmas veya nörolojik rahats zl olanlarda aral kl kateterizasyon gerekmektedir. Hastanede kazan lan idrar yolu infeksiyonlar n n ço u baflta kateter uygulamas olmak üzere sistoskopi ve ürogenital sisteme yap lan di er ürolojik giriflimler sonras nda geliflmektedir (2). Ülkemizde hastanede yatmakta olan hastalar n yaklafl k %2 sinde idrar yolu infeksiyonu geliflmektedir, bunlar n da büyük ço- unlu u üriner kateter kullan m ile iliflkilidir (2,3). Uzun süreli üriner kateter kullan m idrar toplamak, idrar ç k fl n ölçmek, hasta konforunu sa lamak veya mesane fonksiyonlar n kontrol edemeyen hastada idrar ç k fl n sa lamak amac yla yap l r. PATOGENEZ Kateter iliflkili üriner sistem infeksiyonlar n n patogenezini anlamak korunma stratejilerini uygulayabilmek için önemlidir. Nemli bir ortamda bulunan yabanc cisim, infeksiyon geliflimi için en ideal ortamd r. Nozokomiyal idrar yolu infeksiyonu geliflmesinde ayr ca hastaya ait altta yatan faktörler, mikrobiyal virülans ve yap lan giriflimler rol oynar. Üretral kateter yerlefltirilen hastalar n ço unda bakteriüri geliflir, ancak bu hastalar n ço u asemptomatiktir (4,5). Üretraya yerlefltirilen kateter herhangi bir yolla bakterinin mesaneye ulaflmas na neden olur. ntermittant kateterizasyonda kal c kateterizasyona göre infeksiyon riski düflüktür. Kateterin kalmas infeksiyon için risk oluflturmaktad r. Genel bir kural olarak kateterin kal fl süresi bakteriüri geliflmesi için en büyük risk faktörüdür. Optimal flartlarda kateterli her gün için ortalama %5 anlaml bakteriüri geliflme riski vard r (6). Antibiyotik almayan hastada bir kez 1000 koloni oluflturan birim (kob)/ml bakteriüri geliflirse bakteri yo unlu u saat içinde kob/ml ye ulaflmaktad r (7). Kateter tak lmas esnas nda steriliteye uyulmas ve kapal drenaj n sa lanmas bakteriüri geliflmesini geciktirmektedir. 129

2 Esen fi. Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi Bakteri kayna ço unlukla hastan n kendi ba rsak floras d r. Sondal hastada bakteri üriner sisteme üç farkl yolla girebilir: 1. Direkt inokülasyon: Kateterin yerlefltirilmesi s ras nda yeterli perine temizli i yap lmayanlarda direkt inokülasyon yolu ile bulaflabilir. 2. Periüretral yol: Özellikle üriner kateterli kad nlarda s kt r ve kateter ile üretra mukozas aras nda oluflan mukus tabakas önemli rol oynar. 3. ntraluminal yol: Erkeklerde s kt r, ekzojen olarak bulaflan bakteri yukar do ru ç karak infeksiyona neden olur. Kateter yerlefltirilen hastalardan günlük idrar örne i al n p infeksiyon kayna n n ekstra veya intraluminal yolun araflt r ld bir prospektif çal flmada, kantitatif idrar kültürü yap larak bulafl yolu %69 olguda saptanm flt r. Bu olgularda en s k bulafl yolunun da %66 oran nda ekstraluminal yol oldu u gösterilmifltir (8). Ekstraluminal bulaflan etkenlerin ço unun da gram-pozitif bakteriler ve maya oldu u gösterilmifltir. Yak n zamanda yap lan bir çal flman n sonuçlar bakterinin tekrarlayan flekilde hastan n kendi ba rsak floras ndan gelmeyece ini, mesanedeki hücre içinde biyofilm oluflturarak persistan infeksiyonlara yol açabilece ini göstermifltir (9). Üriner Kateterin Rolü Nozokomiyal üriner sistem infeksiyonlar n n %65-95 i kateter uygulamas ile iliflkilidir. Geri kalan k sm da ürogenital giriflim sonras geliflir (2,3,10). Tek bir kateterizasyondan sonra bakteriüri geliflme riski %1-2 dir. Kad nlarda, idrar retansiyonu olanlarda, peripartum kateterizasyonda, prostata ba l obstrüksiyonu olan erkeklerde ve diyabetiklerde infeksiyon riski daha yüksektir. Aral kl kateterizasyon nörojen mesane gibi mesane boflaltma fonksiyonu bozuk olanlarda veya renal transplantasyon sonras uygulan r. Her kateterizasyonda bakteriüri riski %1-3 tür. Aral kl kateterizasyonun ikinci ve üçüncü haftas n n sonunda hastalar n ço u bakteriürik olur. Suprapubik kateterizasyon daha çok ürolojik veya jinekolojik giriflim yap lacak hastaya uygulan r. Deneyimli kifli gerektirir ancak hasta için konforludur, infeksiyon riski düflüktür ayr ca a r ve üretral darl k riski yoktur. K sa süreli kateterizasyon akut hastalarda idrar ç k fl n takip etmek veya idrar ç k fl n sa lamak amac yla uygulan r, ortalama iki-dört gün süreyle kateter kullan l r (11). Bakteriüri genellikle asemptomatiktir ve genellikle tek bir etken sorumludur. Atefl, bakteremi (< %5), akut piyelonefrit, epididimit ve prostatit gibi komplikasyonlar geliflebilir. Antimikrobiyal madde ile mesane y kaman n infeksiyon geliflmesini engellemedi i, bazen de dirençli bakteri infeksiyonlar na yol açabilece i gösterilmifltir (6). Kateter yüzeyi bakterinin tutunmas na ve biyofilm oluflturarak konak savunmas ndan kaçmas na neden olur (12). Bakteriler ya biyofilm oluflturarak kateter yüzeyine tutunup infeksiyon oluflturur ya da idrar içerisinde süspansiyon halinde ço alarak infeksiyona yol açar (13). Kateter yüzeyine tutunan bakteri, ço almas s ras nda hücre d fl na polisakkarid yap da bakteriyel glikokaliksi salg lar. drarda normalde bulunan tuzlar ve proteinler bu glikokaliks ile kompleks yap oluflturarak bakteriyi antimikrobiyallerden, antiseptiklerden, konak savunmas ndan ve idrar ak m yla mekanik temizleyici özelli inden korur. Kateter, üriner epiteli ve glikozaminoglikan tabakay bozarak infeksiyona yatk nl k sa layabilir. Ayr ca, yabanc cisim olarak nötrofil fonksiyonlar n engeller. NFEKS YONDAN KORUNMA 1. Kateterden Korunma Kateter kullan m ndan kaç nmak veya kateter kullan m süresini k saltmak infeksiyondan korunman n ilk ve en önemli basama n oluflturmaktad r (4). Leblebicio lu ve arkadafllar n n yapt 29 merkezde hastay kapsayan tek günlük nokta prevalans çal flmas nda, üriner kateterlerin %23 ünün gereksiz yere kullan ld gösterilmifltir (3). Baflka bir çal flmada da kateter kullan m n n hastalar n %31 inde uygunsuz oldu u gösterilmifltir (14). Danimarka da yap lan ve hekimlerin üriner kateterli hastalarda kateter bak m konusunda bilgi ve davran fl n n araflt r ld bir çal flmada, bilgi seviyesinin orta derecede olmas na ra men uygulamada düzensizlikler oldu u gösterilmifltir (15). Son y llarda kateter kullan m ile infeksiyon aras ndaki yak n iliflkinin bariz olarak görülmesi üzerine kateter kullan m na alternatif olarak hasta e itimi, ilaç tedavileri, özel k yafetler ve yatak dizayn gibi yaklafl mlar gelifltirilmeye çal fl lm flt r. drar inkontinans olan ancak mesane obstrüksiyonu olmayan ve tuvalete gidemeyecek durumda olan veya idrar ç k fl ölçülecek erkeklerde kondom kateterler iyi bir alternatiftir. Ancak üretra ve penis cildinde yüksek kon- 130 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2005; 9: 3

3 Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi Esen fi. santrasyonda bakteri kolonizasyonu olup infeksiyona yol açabilir. Kondom kateter ile kal c kateterin karfl laflt r ld çal flmalarda kondom kateter kullananlarda bakteriüri s kl n n daha az oldu u gösterilmifltir (16). Ancak kondom kateteri kullan rken de hasta kooperasyonu sa lan p gereksiz manipülasyonlardan kaç n lmad nda infeksiyon geliflme oranlar artmaktad r (17). Spinal yaralanma sonras geliflen nörojen mesanede 1970 li y llardan sonra aral kl kateterizasyon standart hale gelmifltir. Bak m veren kifli taraf ndan üç-alt saat arayla kateter yerlefltirilip mesane boflalt l r ve kateter ç kart l r. Her bir kateterizasyonda bakteriüri geliflme riski %1-3 tür (18). Temiz kateterizasyonla steril kateterizasyonun karfl laflt r ld bir çal flmada infeksiyon geliflmesi, ilk infeksiyon epizodu, etken bakteri ve antibiyotik tedavisi aç s ndan fark görülmezken, toplam maliyetin temiz kateterizasyon grubunda daha düflük oldu u gösterilmifltir (19). 2. Kateter Kullan m ile lgili Öneriler Üriner kateter yerlefltirildikten sonra infeksiyondan korunmada önemli iki prensip vard r; birincisi kapal steril drenaj sistemi korunmal d r, ikincisi ise endikasyonu biter bitmez kateterizasyon sonland r lmal d r. Üretra ile kateter aras birçok infeksiyonda kaynak oluflturmaktad r. Birçok çal flmada infeksiyonu önleme amac yla bu bölgeye antimikrobiyal kremler uygulanm fl ancak infeksiyon oranlar nda azalma görülmemifltir. Muhtemelen bu ifllem için yap lan manipülasyonlara ba l olarak bakterilerin üriner sisteme girifli kolaylaflm fl ve infeksiyon s kl artm flt r (11). Üriner kateterli hastada genel öneriler Tablo 1 de verilmifltir. 3. Kateter Yap s nda Yap lan De ifliklikler a. Kateter materyalinde de ifliklik: Orjinal foley kateterler do al kauçuk veya polisoprenden yap lm flt r. Günümüzde ço u foley kateter Tablo 1. Katetere Ba l Üriner nfeksiyondan Korunma Önerileri* Güçlü derecede desteklenmifl öneriler Kateter takma ve bak m konusunda sa l k personeli e itilmelidir Kateter gerekli ise tak lmal d r Kateter endikasyonu biter bitmez ç kar lmal d r Sa l k personelinin el y kama al flkanl üzerinde durulmal d r Kateter aseptik teknikle ve steril ekipmanla tak lmal d r Kapal steril drenaj sa lanmal d r rrigasyon gerekti inde aral kl kateterizasyon yöntemi uygulanmal d r drar örne i kapal drenaj sistemi aç lmadan al nmal d r drar ak m engellenmeden sa lanmal d r drar torbas sürekli olarak mesaneden afla seviyede olmal d r Orta derecede desteklenmifl öneriler Kateter bak m konusunda sa l k personeli periyodik olarak e itilmelidir drar ak m n rahat sa layan en küçük çapl kateter kullan lmal d r nfeksiyonu önleme amac yla sürekli irrigasyon yap lmamal d r Polimikrobik pomad veya povidon iyotla günlük meatus bak m gerekli de ildir Düzenli aral klarla kateter de iflimi yap lmamal d r Düflük derecede desteklenmifl öneriler Kal c kateter d fl nda di er alternatif yöntemler de erlendirilmelidir Kapal drenaj sistemi bozuldu u zaman yerine konulacak sistem gözden geçirilmelidir Rutin bakteriyolojik örnek almaktan kaç n lmal d r * 5 no lu kaynaktan uyarlanm flt r. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2005; 9: 3 131

4 Esen fi. Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi silikonlu kauçuktan yap lmaktad r. Foley kateterde idrar ak m n sa layan bir lümen, bir de kateterin ç kmas n engelleyen balonun fliflirilmesine yarayan lümen vard r. Nadiren mesane y - kamas amac için kullan lan üç lümenli kateterler kullan l r. Saf silikondan yap lm fl kateterler de kullan lmaktad r. Yüzeyin silikonla kaplanmas veya saf silikondan yap lmas kateter yüzeyinde kayganl sa lamak ve bakteri tutunmas n engellemek amac ylad r. kincil amac da lateks allerjisini engellemektir (1). Silikonla kaplanm fl veya saf silikondan yap lm fl kateterlere bakteri tutunmas ve infeksiyon geliflme s kl konusunda çeliflkili sonuçlar vard r. Silikonlu kateterlerin gösterilmifl en önemli avantaj tortu oluflumu ve ona ba l t kan kl n di er materyallere göre çok az olmas d r. Ancak saf silikon kateterlerin balonu lateks katetere göre erken patlay p kateter ömrünün k sa olmas na yol açabilir (1). b. Antiseptikle kaplanm fl kateter: Kateter yüzeyi üropatojen bakterilerin tutunmas, devaml l n sürdürmesi ve biyofilm oluflturarak infeksiyon geliflmesi için uygun ortam sa lar. Biyofilm bakteri için konak savunmas ndan kaç fl sa lar. Bu nedenle baz antimikrobiyal ve biyofilm oluflmas n engelleyen maddelerle kaplanm fl kateterler üriner infeksiyonu engellemek amac yla son y llarda yo un olarak kullan lmaktad r (20-27). Biyofilm ve tortu oluflarak kateterde idrar ak fl n n engellenmesi infeksiyon geliflmesinde önemlidir. Heparinle kaplanm fl kateter kullan m ile t kan kl n ve biyofilm oluflumunun engellenebilece i gösterilmifltir (27). Darouche ve arkadafllar n n yapt çal flmada, minosiklin ve rifampisin emdirilmifl kateterlerde yedi ve ondördüncü günlerde özellikle gram-pozitif bakteriüri oranlar kontrol grubuna göre anlaml derecede düflük bulunmufltur, ancak kandidüri ve gram-negatif bakteriüri üzerine etkisiz bulunmufltur (22). Karchmer ve arkadafllar n n yapt 12 ay süren prospektif çal flmada da gümüfl emdirilmifl kateter grubunda üriner infeksiyon geliflme oran yaklafl k %30 azalt lm fl, ayr ca gümüfl emdirilmifl kateterlerin maliyeti daha pahal olmas na ra men toplam hastane giderlerinde anlaml derecede azalma saptanm flt r (26). Nitrofurazon kapl kateterlerin üriner infeksiyon geliflmesi üzerine etkilerinin araflt r ld çok merkezli bir çal flmada befl-yedi günlük periyodda nitrofurazon kapl kateter grubunda infeksiyon oranlar n n düflük oldu u, uzun dönemde ise fark görülmedi i bildirilmifltir (28). Sekiz çal flmay ve 2355 hastay kapsayan bir meta-analizde gümüfl kaplanm fl kateterlerin infeksiyon oranlar n anlaml derecede düflürdü ü, gümüfl alafl m n da gümüfl okside göre daha etkili oldu- u gösterilmifltir (29). Bir Avrupa ekonomik model çal flmas nda gümüfl alafl m kaplanm fl kateterler ile üriner infeksiyon geliflme insidans nda cerrahi giriflim uygulanan hastalarda %11.4, cerrahi ugulanmayanlarda ise %14.6 azalma saptanm flt r (30). Gümüfl alafl ml kateterlerin etkinli inin araflt r ld 10 merkezde iki y l süren prospektif bir çal flman n sonuçlar na göre kateter iliflkili üriner infeksiyon günü 6.13/1000 hasta gününden 2.62/1000 kateter gününe düflürülmüfltür. Tedavi giderlerinde sa lanan tasarruf da 2001 y l için Amerikan dolar, 2002 y l için ise Amerikan dolar olarak hesaplanm flt r (31). Bu çal flma sonunda gümüfle dirençli hiçbir bakteri izole edilmemifltir. Yukar da verilen çal flmalar n sonuçlar na göre gümüflle kaplanm fl üriner kateterler kateter maliyeti yüksek olmas na ra men infeksiyonu önleme ve toplam hastane maliyetini düflürme aç s ndan kullan labilir. 4. Profilaktik Antibiyotik Üriner kateteri olan spinal yaralanmal hastalarda yap lan çal flmalarda uzun dönem antibiyotik profilaksisinin çok az etkili veya etkisiz oldu u gösterilmifltir. Di er yandan çal flmalarda profilakside kullan lan antibiyotiklerden biri olan trimetoprim-sülfametoksazole (TMP-SMZ) dirençli infeksiyon geliflme riski antibiyotik alan grupta anlaml derecede yüksek bulunmufltur (32). Baflka bir çal flmada ise TMP-SMZ kullanan grupta bakteriüri ve üriner infeksiyon geliflme s kl azalm fl, ancak ilaca ba l yan etkiler ve TMP-SMZ ye dirençli bakteri ile geliflen infeksiyonlar bu grupta daha s k görülmüfltür (33). Nörojenik mesanesi olan çocuklarda yap lan çiftkör plasebo kontrollü bir çal flmada nitrofurantoin alan grupta infeksiyon oran yar yar ya azalm flt r, fakat yazarlar uzun dönem profilakside nitrofurantoini önermemektedir (34). Norfloksasinin profilakside kullan ld baflka bir çal flmada gram-negatif izolatlarda ve semptomatik üriner sistem infeksiyonu oran ile t kanma ve kaçak gibi katetere ba l lokal problemlerde azalma rapor edilmifltir (35). Ancak uzun dönem kateter kullan lacak hastalarda profilakside antibiyotik kullan m önerisi hiçbir üriner kateter bak m k lavuzu standartlar nda yer almamaktad r. Ço u 132 Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2005; 9: 3

5 Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi Esen fi. otorite yan etki ve geliflecek direnç nedeniyle antibiyotik profilaksisini önermemektedir. Bu bilgiler fl nda genifl çapl çal flmalar yap lana kadar antibiyotik profilaksisi uygulanmamal d r. 5. Genital Hijyen ve Meatal Temizlik D fl genital organlar üriner kateterli hastada katetere bakteri kolonizasyonu ve üriner infeksiyonun geliflmesinde bakteri kayna oluflturmaktad r (36). Kateter tak ld ktan sonra meatus temizli inde en s k uygulama antiseptik maddeler ile y kama veya antibiyotikli merhem uygulamas d r. Bu tür uygulamalar ile bakteriüri geliflme s kl nda kontrol grubuna göre herhangi bir farkl l k görülmemifltir (37-39). E er meatusta kir birikimi varsa, kontaminasyonu önlemek için su ve sabunla temizlenebilir (40,41). Bak m-temizlik öncesi ve sonras el hijyeni kurallar na uyulmal d r. 6. Yeni Teknolojiler ve Uygulamalar Uzun süreli üriner kateter yerine intraüretral stentler yerlefltirilebilir (42). Bu uygulama ile infeksiyon oranlar n n azald gösterilmifltir. Quorum sensing (bakteriler aras haberleflme) inhibitörlerinin bakterilerin yabanc cisme yap flmas n engelledi i deneysel çal flmalarla gösterilmifltir (43). Çal flmalar n ço u vasküler kateterlerde yap lm flt r, ancak üropatojen olan Pseudomonas aeruginosa ve Escherichia coli nin de quorum sensing yolu ile biyofilm yapt ve bu biyofilm oluflumunun engellenebilece i gösterilmifltir (44,45). Nitrik oksitin mesanedeki bakteri üremesinin üzerine etkilerinin araflt r ld deneysel üriner kateterli mesane modelinde kontrol grubunda bakteri say s iki farkl E. coli suflunda 2.5 x 10 6 dan 2.7 x 10 8 e ve 9 x 10 5 ten 2.0 x 10 8 e artarken, nitrik oksit uygulanan grupta etkin olarak bakterilerin öldürüldü ü görülmüfltür (46). Nitrik oksit uygulama süresi k salt ld nda uygulama süresince üremenin engellendi i ancak bakterilerin ölmedi i gösterilmifltir. Yaban mersini flurubu tekrarlayan üriner infeksiyonlar n profilaksisinde son y llarda kullan lmaktad r (4). Etki mekanizmas idrar n asitlefltirilmesi ve bakterinin mannoz duyarl ve mannoz dirençli fimbria ile tutunmas n n engellenmesiyledir. Asidik ph E. coli dahil birçok üropatojen bakterinin üremesini inhibe eder (47,48). Uzun süreli kateter kullan m üzerine yaban mersini suyunun etkisi üzerine yap lm fl genifl klinik çal flma yoktur. Patojen olmayan bakteriler interferans yolu ile patojen bakterilerin aderans n engelleyebilir. Trautner ve arkadafllar patojen olmayan E. coli suflu ile muamele edilmifl üriner katetere Candida albicans, Providencia stuartii ve üropatojen E. coli nin kolonizasyonunun engellendi ini göstermifltir. Yak n zamanda yap lm fl baflka bir çal flmada da kolisin üreten E. coli K-12 suflu ile inkübe edilmifl kateterlere kolisine duyarl üropatojen E. coli nin kolonize olamad, kolisine dirençli E. coli nin ise kolonizasyonunda herhangi bir engellenme olmad gösterilmifltir (50). Bu konularda in vivo çal flmalara ihtiyaç vard r. KAYNAKLAR 1. Lawrence EL, Turner IG. Materials for urinary catheters: A review of their history and development in the UK. Med Eng Phys 2005;27: Bak r M, Elald N, Dökmetafl, Bilgiç A, Bak c Z, fiahin F. Nozokomiyal üriner sistem infeksiyonlar : nsidans, etyoloji ve sonuçlar. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2003;7: Leblebicioglu H, Esen S. Hospital-acquired urinary tract infections in Turkey: A nationwide multicenter point prevalence study. J Hosp Infect 2003;53: Trautner BW, Hull RA, Darouiche RO. Prevention of catheter-associated urinary tract infection. Curr Opin Infect Dis 2005;18: Urinary tract infection associated with indwelling bladder catheters Warren JW, Platt R, Thomas RJ, Rosner B, Kass EH. Antibiotic irrigation and catheter-associated urinary-tract infections. N Engl J Med 1978;299: Stark RP, Maki DG. Bacteriuria in the catheterized patient. What quantitative level of bacteriuria is relevant? N Engl J Med 1984;311: Tambyah PA, Halvorson KT, Maki DG. A prospective study of pathogenesis of catheter-associated urinary tract infections. Mayo Clin Proc 1999;74: Anderson GG, Palermo JJ, Schilling JD, Roth R, Heuser J, Hultgren SJ. Intracellular bacterial biofilmlike pods in urinary tract infections. Science 2003;301: Richards MJ, Edwards JR, Culver DH, Gaynes RP. Nosocomial infections in medical intensive care units in the United States. National Nosocomial Infections Surveillance System. Crit Care Med 1999;27: Warren JW. Catheter-associated urinary tract infections. Int J Antimicrob Agents 2001;17: Nickel JC, Costerton JW, McLean RJ, Olson M. Bacterial biofilms: Influence on the pathogenesis, diagnosis and treatment of urinary tract infections. J Antimicrob Chemother 1994;33(Suppl A): Salgado D, Karchmer T, Farr B. Prevention of catheter associated urinary tract infections. In: Wen- Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2005; 9: 3 133

6 Esen fi. Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi zel R (ed). Prevention and Control of Nosocomial Infections. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2003: Saint S, Wiese J, Amory JK, et al. Are physicians aware of which of their patients have indwelling urinary catheters? Am J Med 2000;109: Zimakoff JD, Pontoppidan B, Larsen SO, Poulsen KB, Stickler DJ. The management of urinary catheters: Compliance of practice in Danish hospitals, nursing homes and home care to national guidelines. Scand J Urol Nephrol 1995;29: Saint S, Lipsky BA. Preventing catheter-related bacteriuria: Should we? Can we? How? Arch Intern Med 1999;159: Hirsh DD, Fainstein V, Musher DM. Do condom catheter collecting systems cause urinary tract infection? JAMA 1979;242: King RB, Carlson CE, Mervine J, Wu Y, Yarkony GM. Clean and sterile intermittant catheterization methods in hospitalized patients with spinal cord injury. Arch Phys Med Rehabil 1992;73: Duffy LM, Cleary J, Ahern S, et al. Clean intermittent catheterization: Safe, cost-effective bladder management for male residents of VA nursing homes. J Am Geriatr Soc 1995;43: Ahearn DG, Grace DT, Jennings MJ, et al. Effects of hydrogel/silver coatings on in vitro adhesion to catheters of bacteria associated with urinary tract infections. Curr Microbiol 2000;41: Gabriel MM, Sawant AD, Simmons RB, Ahearn DG. Effects of silver on adherence of bacteria to urinary catheters: In vitro studies. Curr Microbiol 1995;30: Darouiche RO, Smith JA Jr, Hanna H, et al. Efficacy of antimicrobial-impregnated bladder catheters in reducing catheter-associated bacteriuria: A prospective, randomized, multicenter clinical trial. Urology 1999;54: Schierholz JM, Lucas LJ, Rump A, Pulverer G. Efficacy of silver-coated medical devices. J Hosp Infect 1998;40: Lai KK, Fontecchio SA. Use of silver-hydrogel urinary catheters on the incidence of catheter-associated urinary tract infections in hospitalized patients. Am J Infect Control 2002;30: Wagner M, Dolan L, Steelman V, Boyd M. Using existing databases for product evaluation: Silvertreated catheter trial. Reflect Nurs Leadersh 2002;28: Karchmer TB, Giannetta ET, Muto CA, Strain BA, Farr BM. A randomized crossover study of silvercoated urinary catheters in hospitalized patients. Arch Intern Med 2000;160: Tenke P, Riedl CR, Jones GL, Williams GJ, Stickler D, Nagy E. Bacterial biofilm formation on urologic devices and heparin coating as preventive strategy. Int J Antimicrob Agents 2004;23(Suppl 1): Lee SJ, Kim SW, Cho YH, et al. A comparative multicentre study on the incidence of catheter-associated urinary tract infection between nitrofurazone-coated and silicone catheters. Int J Antimicrob Agents 2004;4(Suppl 1): Saint S, Elmore JG, Sullivan SD, Emerson SS, Koepsell TD. The efficacy of silver alloy-coated urinary catheters in preventing urinary tract infection: A meta-analysis. Am J Med 1998;105: Plowman R, Graves N, Esquivel J, Roberts JA. An economic model to assess the cost and benefits of the routine use of silver alloy coated urinary catheters to reduce the risk of urinary tract infections in catheterized patients. J Hosp Infect 2001;48: Rupp ME, Fitzgerald T, Marion N, et al. Effect of silver-coated urinary catheters: Efficacy, cost-effectiveness, and antimicrobial resistance. Am J Infect Control 2004;32: Sandock DS, Gothe BG, Bodner DR. Trimethoprim-sulfamethoxazole prophylaxis against urinary tract infection in the chronic spinal cord injury patient. Paraplegia 1995;33: Gribble MJ, Puterman ML. Prophylaxis of urinary tract infection in persons with recent spinal cord injury: A prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled study of trimethoprim-sulfamethoxazole. Am J Med 1993;95: Schlager TA, Anderson S, Trudell J, Hendley JO. Nitrofurantoin prophylaxis for bacteriuria and urinary tract infection in children with neurogenic bladder on intermittent catheterization. J Pediatr 1998;132: Rutschmann OT, Zwahlen A. Use of norfloxacin for prevention of symptomatic urinary tract infection in chronically catheterized patients. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1995;14: Garibaldi RA, Burke JP, Britt MR, Miller MA, Smith CB. Meatal colonization and catheter-associated bacteriuria. N Engl J Med 1980;303: Huth TS, Burke JP, Larsen RA, Classen DC, Stevens LE. Randomized trial of meatal care with silver sulfadiazine cream for the prevention of catheter-associated bacteriuria. J Infect Dis 1992; 165: Burke JP, Jacobson JA, Garibaldi RA, Conti MT, Alling DW. Evaluation of daily meatal care with poly-antibiotic ointment in prevention of urinary catheter-associated bacteriuria. J Urol 1983;129: Classen DC, Larsen RA, Burke JP, Alling DW, Stevens LE. Daily meatal care for prevention of catheter-associated bacteriuria: Results using frequent applications of polyantibiotic cream. Infect Control Hosp Epidemiol 1991;12: Özinel M, Bak r M, Çek M, Zorlu F, Güven M, Bozfakioglu S. Üriner kateter infeksiyonlar n n önlenmesi k lavuzu. Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2004; Marklew A. Urinary catheter care in the intensive care unit. Nurs Crit Care 2004;9: Nissenkorn I. The intraurethral catheter--three years of experience. Eur Urol 1993;24: Balaban N, Gov Y, Bitler A, Boelaert JR. Prevention of Staphylococcus aureus biofilm on dialysis catheters and adherence to human cells. Kidney Int 2003;63: Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2005; 9: 3

7 Kateter liflkili Üriner Sistem nfeksiyonlar n n Önlenmesi Esen fi. 44. Davies DG, Parsek MR, Pearson JP, Iglewski BH, Costerton JW, Greenberg EP. The involvement of cell-to-cell signals in the development of a bacterial biofilm. Science 1998;280: Ren D, Bedzyk LA, Ye RW, Thomas SM, Wood TK. Differential gene expression shows natural brominated furanones interfere with the autoinducer-2 bacterial signaling system of Escherichia coli. Biotechnol Bioeng 2004;88: Carlsson S, Weitzberg E, Wiklund P, Lundberg JO. Intravesical nitric oxide delivery for prevention of catheter-associated urinary tract infections. Antimicrob Agents Chemother 2005;49: Lundberg JO, Carlsson S, Engstrand L, Morcos E, Wiklund NP, Weitzberg E. Urinary nitrite: More than a marker of infection. Urology 1997;50: Chambers ST, Peddie BA, Randall K, Lever M. Inhibitors of bacterial growth in urine: What is the role of betaines? Int J Antimicrob Agents 1999;11: Trautner BW, Hull RA, Darouiche RO. Escherichia coli inhibits catheter adherence by a broad spectrum of uropathogens. Urology 2003;61: Trautner BW, Hull RA, Darouiche RO. Colicins prevent colonization of urinary catheters. J Antimicrob Chemother 2005;56: YAZIfiMA ADRES Doç. Dr. fiaban ESEN Ondokuz May s Üniversitesi T p Fakültesi nfeksiyon Hastal klar ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal SAMSUN sabanes@omu.edu.tr Makalenin Gelifl Tarihi: Kabul Tarihi: Hastane nfeksiyonlar Dergisi 2005; 9: 3 135