HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 26 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür +90 (212) izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. +90 (212) figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı +90 (212) ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) goksun.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) ilker.sahin@isbank.com.tr Özge Çataklı - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) ozge.catakli@isbank.com.tr Özlem Ateş - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) ozlem.ates2@isbank.com.tr Neden Önemli FED Politika Faizleri Federal Açık Piyasa Komitesi, yılda sekiz kez toplanarak FED in para politikasını belirliyor. Bu toplantılarda açıklanan faiz oranı, küresel piyasalardaki diğer tüm faiz oranları için de bir gösterge niteliği taşıyor. Faiz oranlarının bilinen şekilde ekonomik faaliyetleri ve tüketimi etkilemesinin ötesinde, dünyadaki en büyük ithalatçı olması nedeniyle ABD deki tüketim eğilimi de küresel ekonominin performansını doğrudan belirliyor. Dünyadaki finansal sermayenin yönü açısından da belirleyici olan ABD faiz oranları, fon akışına duyarlı değişkenler olan döviz kurları, tahvil-bono faizleri ve borsalar üzerinde de etkisini gösteriyor. Bu nedenle diğer ülkelerin merkez bankaları da para politikalarını belirlerken, FED faiz oranını dikkate almak zorunda kalıyorlar. Haftaya Bakış Öncekilere kıyasla görece sakin bir hafta geride kaldı. Yurtiçinde TCMB tarafından açıklanan Haziran ayı II. dönem beklenti anketi, kapasite kullanım oranı (KKO) ve reel kesim güven endeksi yakından izlenirken, yurtdışında ABD ye ait konut piyasasına ilişkin veriler, ABD Merkez Bankası (FED) toplantısı ve ABD 2010 I. çeyrek büyüme rakamının nihai revizyonu öne çıktı. TCMB tarafından açıklanan Haziran ayı II. dönem beklenti anketinin sonuçlarına göre ankete katılanlar Türkiye ekonomisinin 2010 yılında %5,2 büyüyeceğini, TÜFE nin %8,01 artacağını, yıl sonunda cari işlemler açığının $ milyon, $/TL kurunun düzeyinde gerçekleşeceğini öngördü. Öte yandan yine TCMB tarafından açıklanan reel kesim güven endeksi, Haziran da Mayıs ayına göre 3,4 puan gerileyerek 111,7 ye indi. Son iki aydır aşağı yönlü bir seyir izleyen endekste aylık bazda en sert düşüş gelecek üç aya ilişkin üretim hacmi ve ihracat sipariş beklentilerini sorgulayan kalemlerde yaşandı. En büyük ihracat pazarımız konumundaki Euro Alanı na ilişkin süre giden belirsizliklerin reel sektörün beklentilerini olumsuz etkilediği gözleniyor un başından beri kademeli olarak artan KKO, Haziran ayında da bir önceki aya göre 0,2 puan yükselerek %73,6 değerini aldı. KKO nun hala kriz öncesindeki seviyelere ulaşamadığı görülüyor. Geçen hafta açıklanan ABD konut piyasasının Mayıs ayına ait verileri beklentileri karşılamaktan oldukça uzak kalarak kafalarda soru işaretleri yarattı. Dipten dönen ve sonrasında da kararsız bir seyir izleyen ABD konut satışlarının yönünü tekrar aşağıya çevirdiği gözleniyor. ABD Mayıs ayı ikinci el konut satışları aylık bazda %2,2 gerileyerek 6,15 milyon adetlik beklentinin altında ve 5,66 milyon olarak açıklandı. Öte yandan yeni konut satışları da verilen teşviklerin sona ermesiyle 1963 ten beri en düşük değerini alarak 300 bin adete indi. Daha önce 504 bin adet olarak açıklanan ancak 446 bin adete revize edilen Nisan ayı rakamına göre %33 gerileyen yeni konut satışlarının 400 bin adet olması bekleniyordu. Geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen FED Açık Piyasa Komitesi toplantısında faiz oranlarında herhangi bir değişikliğe gidilmedi. Toplantı ertesinde yapılan açıklamada genel ekonomik şartlarda ve işgücü piyasasında gözlenen kademeli toparlanmaya karşın finansal koşulların genel ekonomik büyümeyi eskisi kadar desteklemediği tespitinde bulunuldu. Toplantının dikkat çeken bir diğer boyutu ise faiz kararının oy birliğiyle alınmaması oldu. Kansas City FED Başkanı Thomas Hoenig, faiz oranlarındaki bu seyrin gelecek dönemde yeni dengesizliklerin ortaya çıkmasına neden olabileceğini ileri sürerek faiz oranlarının yükseltilmesi yönünde oy kullandı. ABD 2010 I. çeyrek büyüme rakamları aşağı yönlü revize edildi. Buna göre daha önce %3,2 den % 3,0 e düşürülen ilk çeyrek büyüme rakamları daha da aşağı çekilerek %2,7 ye indirildi. Dünya nın en büyük ekonomisinin büyüme rakamının, tahminlerin ve önceki açıklamaların altında kalmasında, yukarı yönlü revize edilen ithalat rakamlarının ve önceki tahminlerden daha düşük açıklanan tüketim harcamalarının etkisi olduğu görülüyor. Avrupa da ise İngiltere nin bütçe kesintilerine ilişkin haberler yakından izlendi. Yeni hükümetin uygulamaya koyacağı bütçe kesintileriyle, İngiltere nin 2010 ve 2011 büyüme rakamlarının beklenenden daha zayıf olacağı öngörülüyor. Bu hafta veri açıklamaları açısından oldukça yoğun geçecek. Yurt içinde enflasyon ve sanayi üretimi rakamları, yurtdışında ise ABD ve Euro Alanı istihdam verileri takip edilecek. KAPANIŞ VERİLERİ (25 Haziran) İMKB-100 : / $ : 1,2374 USD : 1,5750 $ / : 89,21 EURO : 1,9373 Petrol ($/varil) : 77,83 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %8,85 Altın ($/ons) : 1.254,50

2 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 18.Haz 25.Haz Değişim İMKB %2,05 İMKB %2,26 Sınai %0,12 Hizmetler %1,97 Mali %2,57 Kaynak: İMKB Hacim (milyon TL) İMKB Haz 21.Haz 22.Haz 23.Haz 24.Haz 25.Haz İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi Çin'in son 2 senedir Dolar a endeksli olan Yuan ı esneklik kazandırmak amacıyla bir döviz sepetine endekslemesinin ardından, ABD ve Avrupa borsaları haftaya iyimser başladı. Yurtiçinde ise terör saldırılarından kaynaklanan siyasi tansiyon nedeniyle olumlu etkinin İMKB ye yansıması sınırlı kaldı. İlerleyen günlerde, ABD'de açıklanan yeni konut satışları verisinin veri kayıtlarının başladığı 1963 yılından beri en düşük seviyesine inmesi ve ABD ekonomisinin 2010 un 1. çeyreğinde beklentilerin altında büyümesi İMKB deki kayıpları artırdı. Hafta genelinde satıcılı seyreden İMKB-100 endeksi, ABD'de Haziran ayı Michigan tüketici güven endeksinin beklentilerin üzerinde açıklanmasıyla tepki alımlarının ardından hafif yükselse de, geçtiğimiz haftayı %2,05 oranında değer kaybederek puandan kapattı. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 18.Haz 25.Haz (Puan) TRT250112T14 8,73 8,85 0,12 TRT031110T10 7,92 7,88-0,04 TRB140710T13 7,34 7,32-0,02 TRT190111T13 8,10 8,14 0,04 TRT110511T17 8,26 8,34 0,08 %4,50 %4,00 %3,50 %3,00 %2,50 %2,00 %1,50 %1,00 %0,50 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %0,90 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 134,87 132,98-1,89 Kaynak: İMKB Geçtiğimiz hafta tahvil-bono piyasası küresel piyasalardaki satış dalgasının etkisi altında kaldı. Bir süredir iyimser bir bakış açısı ile hareket eden ve Avrupa da yaşanan derin borç sorununa karşılık ABD den gelen olumlu sinyaller ile moral depolayan yatırımcılar, ABD ekonomisinde ilişkin olumsuz veri açıklamaları ve ekonomik toparlanma sürecine ilişkin belirsizliğin yeniden gündeme gelmesi paralelinde satışa döndü. Risk algılamasının artmasıyla iç piyasada tahvil-bono faizleri de yükseldi. 25 Ocak 2012 vadeli gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi önceki haftaya göre 12 baz puan artarak Cuma gününü %8,85 ten kapattı. Bu hafta, başta ABD ye ilişkin olmak üzere önemli ekonomik veri açıklamalarının küresel piyasalara yön vermesini ve tahvil-bono faizlerinin %8,70-%8,90 aralığında seyretmesini bekliyoruz. 2

3 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Oca.10 Şub.10 Mar.10 Nis.10 May.10 Haz.10 Haz 09 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 18.Haz 25.Haz Değişim Dolar (¹) 1,5499 1,5750 %1,62 Euro (¹) 1,9189 1,9373 %0,96 Sepet (²) 3,0275 3,0667 %1,30 /$ Paritesi (³) 1,2384 1,2374 -%0,08 $/Yen Paritesi (³) 90,67 89,21 -%1,61 (¹) TCMB'nin gösterge niteliğindeki döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasalardaki kapanış verileridir. / $ $ / 1, ,60 1, , , ,40 1, , ,25 1, ,15 80 / $ $ / Geçtiğimiz hafta FED in faiz oranlarını değiştirmeyerek düşük düzeyde tutması, ABD de 1. çeyrek büyüme rakamı ile konut piyasasına ilişkin verilerin olumsuz gelmesi ve küresel ekonominin iyileşmesinin zaman alacağı beklentileri, korunaklı liman olarak görülen Yen e yönelik talebi artırdı. Bunun sonucunda $/ paritesi %1,61 oranında değer kaybederek 89,21 değerini aldı. Euro, G20 toplantısında küresel toparlanmaya yönelik çözüm arayışları çerçevesinde ABD nin yeni canlandırma paketleri önereceği, buna karşın Euro Alanı ülkelerinin bütçe kısıtlama üzerine yoğunlaşacağı ve uzlaşma sağlanamayacağı endişeleri paralelinde geriledi. Standard and Poor s un İspanya ya yönelik olumsuz değerlendirmeleri ile Fitch in BNP Paribas ın uzun dönem borçlanma kağıtlarının kredi notunu düşürmesi de Euro nun zayıf seyrini destekledi. /$ paritesi %0,08 oranında değer kaybederek, haftayı 1,2374 seviyesinden kapattı. $/TL paritesi ise %1,62 oranında artarak haftayı 1,5750 seviyesinden kapattı. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 18.Haz 25.Haz (Puan) EMBI+ Endeks 517,48 517,02-0,46 Spread Türkiye Endeks 356,06 356,04-0,02 Spread VIX Endeksi 28,53 Kaynak: JP Morgan Geçen hafta ABD de konut piyasasına ilişkin kritik verilerin yanı sıra 2010 yılı 1. çeyrek büyümesinin öngörülerden olumsuz açıklanması piyasalarda moralleri bozdu. Avrupalı bankaların durumuna ilişkin belirsizlik risk primleri üzerinde baskı oluştururken, bazı bankaların kredi notunun düşürülmesi ve piyasada fonlama sıkıntısının yaşandığı yönündeki haberler, risk algılamasının yeniden yükselmesine neden oldu. ABD 10 yıllık hazine tahvillerinin getirisi de geçen hafta %3,24 ten %3,12 ye geriledi. Bu gelişmeler sonucunda eurotahvillerinin risk primleri yükseldi. Gelişmekte olan ülkelerin risk primleri haftalık bazda 13 baz puan artışla 324 puana, Türkiye nin risk primi de 14 baz puan artışla 266 puana yükseldi. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi de önceki hafta bulunduğu 23,95 seviyesinden 28,53 e yükseldi. 3

4 Haz 09 Haz 09 Emtia Piyasaları Altın Petrol $/ons $/varil 1.300, , , , , , , ,00 30 Çin in para birimi Yuan ın değerlenmesine izin vermesinin ardından Pazartesi günü Asya seansında hızla yükselerek yeni rekor seviyeleri deneyen altın fiyatları, daha sonra gelen geniş çaplı kâr satışları ile geriledi. $/ons seviyelerine düşen fiyatlar, gelen tepki alımlarının yanı sıra Euro Bölgesi nde borç krizinin yarattığı belirsizliğin sürmesi nedeniyle riskten kaçınmak isteyen yatırımcıların yarattığı talebin de etkisiyle izleyen günlerde yükseldi. Güvenli liman olması nedeniyle temel eğilimin yukarı yönde olmayı sürdürdüğü altın fiyatları, dalgalı geçen haftayı %0,15 gerileyerek $/ons 1.254,5 seviyesinden kapattı. Geçen haftanın ilk günlerinde, özellikle ABD de açıklanan makroekonomik verilerin beklentilerin altında kalması ve AB de süren belirsizlik nedeniyle ekonomideki iyileşmeye yönelik şüphelerin artması, petrol fiyatlarında gerilemeye neden oldu. Fiyatların düşmesinde ABD petrol stoklarındaki artış da etkili oldu. Ancak, $/varil 74,5 seviyelerine gerileyen petrol fiyatları, Meksika körfezinde başlayan fırtınanın üretimi olumsuz etkilemesi ihtimali nedeniyle hafta ortasından itibaren oluşan endişelere bağlı olarak Cuma günü hızla yükseldi. Bu gelişmeler sonucunda Brent türü petrolün varil fiyatı haftalık bazda %0,3 arttı ve $/varil 77,83 oldu. Bu Haftanın Gündemi 28 Haziran ABD Mayıs Ayı Kişisel Gelir (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,5 Artış) ABD Mayıs Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,2 Artış) ABD Mayıs Ayı Kişisel Tüketim Harcamaları (PCE) Fiyat Endeksi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,1 Artış) Japonya Mayıs Ayı Sanayi Üretim Verisi (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,1 Artış, Yıllık: %20,3 Artış) 29 Haziran 11 Ay Vadeli, 8 Haziran 2011 İtfa Tarihli, TL Cinsi İskontolu Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı ABD Haziran Ayı Tüketici Güven Endeksi (Piyasa Beklentisi: 63,3) 30 Haziran TÜİK Mayıs Ayı Dış Ticaret Verileri (Tahminimiz İhracat: $9,1 Milyar, İthalat: $14 Milyar) TÜİK 1. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi: %11,5) Hazine Dönem Dış Borç Verileri Hazine İç Borç Ödemesi (TL421 Milyon) 1 Temmuz ABD Mayıs Ayı Bekleyen Ev Satışları (Piyasa Beklentisi: %12,5 Azalış) ABD Haziran Ayı ISM İmalat Sanayi Endeksi (Piyasa Beklentisi: 59) 2 Temmuz ABD Haziran Ayı Tarım Dışı İstihdam Verisi (Piyasa Beklentisi: Kişilik Azalış) ABD Haziran Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %9,8) ABD Mayıs Ayı Fabrika Siparişleri Verisi (Piyasa Beklentisi: %0,5 Azalış) Euro Alanı Mayıs Ayı Üretici Fiyat Endeksi (IPP) (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,3, Yıllık: %3,1) Euro Alanı Mayıs Ayı İşsizlik Verisi (Piyasa Beklentisi: %10,1) 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5