HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ

Transkript

1 HAFTALIK EKONOMİ VE FİNANS BÜLTENİ İKTİSADİ ARAŞTIRMALAR BÖLÜMÜ / 48 İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Müdür +90 (212) izlem.erdem@isbank.com.tr Figen Yılmaz - Müd. Yrd. +90 (212) figen.yilmaz@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - İktisat Uzmanı +90 (212) ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) goksun.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) ilker.sahin@isbank.com.tr Özge Çataklı - Stj. İktisat Uzm. Yrd. +90 (212) ozge.catakli@isbank.com.tr Neden Önemli ABD İstihdam Verileri ABD istihdam verileri, tarım dışı istihdamdaki artış-azalışların yanı sıra ortalama çalışma saatleri ve ücretlerin de sektörel düzeyde seyrini içermesi nedeniyle emek piyasasının nabzının tutulmasını, reel ekonomiye ve enflasyona ilişkin beklentilerin oluşmasını sağlıyor. Örneğin; istihdamdaki ve buna bağlı olarak ücretlerdeki artış eğiliminin enflasyonist baskı oluşturduğunun anlaşılması, faizlerin artacağına; istihdamın gerilemesi ise durgunluğa ve faizlerin düşüp tahvil fiyatlarının artacağına işaret edebiliyor. KAPANIŞ VERİLERİ (4 Aralık) Haftaya Bakış Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye nin uzun vadeli yabancı para kredi notunu iki kademe artırarak BB+ ya yükseltti. Fitch, aynı zamanda uzun vadeli yerel para cinsi notunu BB den BB+ ya ve ülke tavanını da BB den BBB- ye yükselttiğini bildirdi. Fitch tarafından yapılan yazılı açıklamada, küresel krizin Türkiye ekonomisinde derin bir durgunluğa yol açsa da bir ödemeler dengesi krizi veya mali krize neden olmadığı ve Türkiye nin krize karşı direnç gösterdiği belirtildi. Fitch, Türkiye'nin GSYH sının 2009 sonu itibarıyla %6 daralacağını ve 2010'da %4 büyüyeceğini öngörürürken, cari açığın GSYH'ye oranının yılsonunda %2,1'e gerileceğini tahmin ediyor. Başbakan Yardımcısı ve Devlet Bakanı Ali Babacan, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile görüşmelerin sürdüğünü ve detaylar üzerinde durulduğunu açıkladı. Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ise son iki aydır vergi gelirlerinde göreceli bir toparlanma olduğunu belirterek Orta Vadeli Program'da TL63 milyar olarak yukarı revize edilen bütçe açığının TL60 milyarın altında kalacağını öngördü. TÜİK Kasım ayı enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre Kasım ayında TÜFE %1,27 lik, ÜFE ise %1,29 luk artış kaydederek piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Böylece yıllık bazda TÜFE %5,53 yükselirken, aynı dönemde ÜFE deki artış %1,51 seviyesinde kaldı. Ana harcama grupları itibariyle TÜFE de bir ay önceye göre en yüksek artış %4,55 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşirken, bunu %2,21 ile gıda ve alkolsüz içecekler takip etti. ÜFE de ise bir önceki aya göre en fazla artış gösteren alt sektör, %6,95 ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri oldu. ABD de Kasım ayı tarım dışı istihdam verisi açıklandı. Buna göre istihdam beklentilerin çok daha altında kişi azaldı, beklentiler kişilik azalış yönündeydi. Bu gelişmede Kasım ayında kişinin geçiçi olarak istihdam edildiği hizmet sektöründeki artışlar etkili oldu. Diğer taraftan imalat, inşaat, madencilik gibi sektörlerde iş kayıplarının devam ettiği görülüyor. Bu verilerle birlikte Kasım ayı işsizlik oranı da %10 a gerilerken, yarı zamanlı çalıştıkları halde tam zamanlı çalışmayı tercih edenler ve iş aramayı bırakmış işsizleri de kapsayan eksik istihdam oranı %17,2 düzeyinde bulunuyor. Haftalık işsizlik maaşı başvuruları kişiyle son 1 yılın en düşük artışını kaydetti. Bekleyen konut satışları endeksi Ekim ayında piyasa beklentilerin aksine %3,7 artarak son 3,5 yılın en yüksek değerine ulaştı. Geçen yılın aynı ayına göre söz konusu endeks %31,8 artış göstermiş oldu. ABD de Kasım ayında ISM imalat endeksi tahminlerin altında kalarak 53,6 puan oldu. ISM hizmetler endeksi de 48,7 puan ile piyasa beklentisi olan 51,5 in oldukça altında gerçekleşti. Bu veri ABD piyasalarını olumsuz etkiledi. Euro Bölgesi PMI hizmetler endeksi Kasım ayında Ekim ayına göre artarak 53 düzeyinde gerçekleşti. Brezilya ve Çin de PMI hizmetler endeksleri de Kasım ayında sırasıyla 55,2 ve 57,1 düzeylerine yükseldi. Avrupa Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirmeden %1 düzeyinde bıraktı. Ekim ayında Euro Bölgesi nde işsizlik oranı bir önceki aya göre değişmeyerek %9,8 oldu. Bölgede perakende satışlar ise %0,2 artış beklentilerine rağmen Ekim ayında aynı düzeyde kaldı. Almanya Merkez Bankası Bundesbank Almanya nın büyüme tahminini 2010 yılı için %1,6 ya, 2011 yılı için de %1,2 ye yükseltti. Bundesbank, ülkede halen %8,1 düzeyinde bulunan işsizlik oranının 2011 de %10,1 e çıkacağını, ihracatın 2010 da %4,5, 2011 de de %4,1 artacağını tahmin ediyor. Tüketici harcamalarının ise 2010 da %0,2, 2011 de %1 artması öngörülüyor. İMKB-100 : / $ : 1,4850 USD : 1,4767 $ / : 90,43 EURO : 2,2245 Petrol ($/varil) : 77,08 Gösterge Tahvil Bileşik Faizi : %8,91 Altın ($/ons) : 1.161,20

2 Ara.08 Oca.09 Şub.09 Mar.09 Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Hisse Senedi Piyasaları ENDEKS 26.Kas 04.Ara Değişim İMKB %10,48 İMKB %10,94 Sınai %7,02 Hizmetler %8,75 Mali %11,72 Hacim (milyon TL) İMKB Kas 01.Ara 02.Ara 03.Ara 04.Ara Kaynak: İMKB İşlem Hacmi İMKB-100 Endeksi Dubai borç krizinin etkilerinin sınırlı olacağı algısının yaygınlaşmasıyla dünya borsaları geçen haftaya yükselişle başladı. ABD konut piyasası ve Avrupa da sanayi üretimi ile ilgili olumlu haberler de bu yükselişi destekledi. Ekonomiden sorumlu devlet bakanı Babacan ın hafta içinde IMF ile görüşmelerin detaylar üzerinde devam ettiğini belirten açıklaması, yeni bir stand-by anlaşması ile ilgili beklentileri kuvvetlendirerek hisse senedi piyasalarına olumlu yansıdı. Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch in Türkiye nin kredi notunu yükseltmesi ise geçen haftanın en dikkat çeken olayıydı. Not artırımının ardından İMKB deki yükseliş hızlandı ve İMKB-100 endeksi haftalık bazda %10,48 yükselerek Cuma günü seviyesinden kapandı. Bu hafta yurtiçinde sanayi üretimi, 3. çeyrek büyüme verisi, kapasite kullanım oranları açıklanacak. Başbakan Erdoğan ın ABD gezisi ve Anayasa Mahkemesi nin DTP nin kapatılması hakkındaki davayı görüşmeye başlaması da haftanın önemli gündem maddelerinden. Olumsuz haberler ortaya çıkmadığı sürece İMKB deki yükselişin bu hafta da devam edeceğini, ancak artışın kar satışlarıyla sınırlanabileceğini düşünüyoruz. Tahvil-Bono Piyasaları TAHVİL-BONO Değişim BİLEŞİK FAİZLERİ (%) 26.Kas 04.Ara (Puan) TRT030811T14 8,92 8,91-0,01 TRB170210T15 7,35 7,33-0,02 TRT210514T12 4,30 4,42 0,12 TRT140410T16 7,53 7,58 0,05 TRT110511T17 8,73 8,78 0,05 %14,00 %12,00 %10,00 %8,00 %6,00 %4,00 %2,00 %0,00 Beklenen Reel Faiz (%) %1,83 İMKB DİBS Fiyat Endeksi 132,31 130,08-2,23 Kaynak: İMKB Geçen hafta, tahvil bono piyasasında yurtiçi ve yurtdışı piyasaları yakından ilgilendiren verilerin ve açıklamaların gelmesine karşın sakin bir seyir izlendi. Dubai World un borcuna ilişkin atacağı adım tedirginlikle izlenirken, Türkiye nin kredi notunun yükseltilmesi ve Cuma günü açıklanan ABD istihdam verisi de faiz oranlarının seyrine etki etti. Ancak tahvil bono piyasasında geçen hafta yabancıların piyasada aldığı pozisyon öne çıktı. Yerel bankaların düşük faiz oranlarından alım yapmayacakları yönündeki haberlerin ardından, satış pozisyonu aldığı görülen yabancı yatırımcıların son dönemde tekrar alışa geçtiği görüldü. Yabancı yatırımcıların geçici olabilmekle birlikte alıma geçmelerinin faiz oranlarının mevcut seviyelerini koruma yönünde etki göstereceğini düşünüyoruz. Yaşanan gelişmelere bağlı olarak itfa tarihli gösterge tahvilin bileşik getirisinin haftalık bazda 1 baz puan yükselişle %8,91 seviyesine çıktığı görülmektedir. Tahvil-bono piyasasında faiz oranlarında bir miktar yükseliş yaşanabileceğini düşündüğümüz bu hafta, gösterge tahvilin bileşik faizinin %8,95-9,15 aralığında hareket edeceğini tahmin ediyoruz. 2

3 Ara.08 Oca.09 Şub.09 Mar.09 Nis.09 May.09 Haz.09 Tem.09 Ağu.09 Eyl.09 Eki.09 Kas.09 Ara.09 Ara 08 Döviz Piyasaları DÖVİZ KURLARI 27.Kas 04.Ara Değişim Dolar (¹) 1,4825 1,4767 -%0,39 Euro (¹) 2,2297 2,2245 -%0,23 Sepet (²) 3,1994 3,1896 -%0,31 /$ Paritesi (³) 1,4965 1,4850 -%0,77 $/Yen Paritesi (³) 86,41 90,43 %4,65 (¹) 15:30'da açıklanan TCMB döviz alış kurudur. (²) 1$ + 0,77 (³) Uluslararası piyasalardaki kapanış verileridir. 1,65 1,60 1,55 1,50 1,45 1,40 1,35 1,30 1,25 1,20 1,15 / $ $ / / $ $ / ABD de beklentilerden olumlu açıklanan istihdam verileri, Dolar ın uluslararası piyasada değer kazanmasına neden oldu. Açıklanan verilerle ekonomik toparlanma öngörülerinin güçlenmesi ve Fed in faizleri tahminlerden önce yükseltebileceği beklentileri paralelinde /$ paritesi 1,4850 seviyesine geriledi. Öte yandan, Japonya Merkez Bankası (BOJ) un Yen deki yükselişe müdahale edebileceği yönündeki algılamanın yanı sıra risk iştahındaki artışa bağlı olarak yatırımcıların tekrar carry trade işlemlerine dönmesi ile birlikte Yen, Dolar karşısında haftalık bazda %4,65 geriledi. Yurt içinde de $/TL paritesi 1,4767 seviyesine indi. TL deki değer artışında, Dubai kaynaklı dalgalanmanın piyasalarda yarattığı endişelerin dinmesi, kredi derecelendirme kuruluşu Fitch in, Türkiye'nin uzun vadeli döviz cinsi kredi notunu iki basamak yükseltmesi ve hükümetin IMF ile görüşmelerin devam ettiğine ilişkin açıklamaları etkili oldu. Piyasalardaki belirsizliğin henüz ortadan kalkmamış olmasına bağlı olarak, $/TL paritesinde yaşanan gevşemenin sınırlı kalacağını düşünüyoruz. Eurotahvil Piyasaları EUROTAHVİL HAFTALIK DEĞİŞİM Değişim 27.Kas 04.Ara (Puan) EMBI+ Endeks 493,29 492,43-0,86 Spread Türkiye Endeks 339,74 345,67 5,93 Spread VIX Endeksi 21,25 Kaynak: JP Morgan Geçtiğimiz hafta Dubai World un $59 milyarlık borcunun yalnızca $26 milyarını yapılandıracağının açıklanmasıyla, eurotahvil piyasalarında Dubai ye ve gelişmekte olan ülkelere dönük kaygılarda bir azalma gözlendi. Ayrıca, JP Morgan ın Türkiye ve Meksika ya yönelik tavsiyesini yukarı çekmesinin yanı sıra, Fitch in Türkiye nin kredi notunu iki basamak birden yükseltmesi eurotahvil piyasasındaki hareketlenmeyi destekledi. Bunların yanında, ABD kaynaklı makroekonomik verilerin beklentileri karşılaması da küresel piyasalardaki havaya olumlu etkide bulundu. Gelişmekte olan ülke euortahvillerinin risk primleri gelen olumlu haberlerin etkisiyle 21 puan yükselişle 304 değerini aldı. Türk eurotahvillerinin risk primi ise uluslararası derecelendirme kuruluşlarından gelen haberlerin etkisiyle 46 baz puan geriledi ve 219 puana indi. Küresel risk algılamasını gösteren VIX endeksi ise eurotahvil piyasasında yaşanan gelişmelere bağlı olarak önceki hafta bulunduğu 24,85 seviyesinden 21,25 e geriledi. 3

4 Ara 08 Ara 08 Emtia Piyasaları Altın Petrol $/ons $/varil 1.300, , ,20 90,00 80,00 77, ,00 70, ,00 60,00 900,00 50,00 800,00 40,00 700,00 30,00 Geçtiğimiz hafta altın fiyatları, Dolar ın uluslararası piyasada yükselmeye başlaması ve gelen kar satışları paralelinde geriledi. Haftaya hızlı bir yükselişle başlayan ve Perşembe günü en yüksek $/ons 1.226,10 seviyesini gören altın fiyatları, Cuma günleri gelen kar satışları ile haftalık bazda %1,32 gerileyerek $/ons 1.161,20 seviyesinden kapandı. Yükseldiği rekor seviyelerden satış görmekle birlikte, güvenli liman olarak görülen altına olan ilginin bir süre daha devam edeceğini düşünüyoruz. Bu bağlamda, ABD verileri başta olmak üzere küresel ekonomilerin performansına yönelik göstergeler ile Fed in faiz politikası yakından izlenecektir. Petrol fiyatları, geçtiğimiz hafta piyasalardaki risk iştahının artması ve ABD ekonomisine yönelik olumlu veri açıklamalarının etkisiyle yükseldi. Hafta ortasında, Dolar ın uluslararası piyasada değer kazanmasının etkisiyle bir miktar gerilese de, petrol fiyatları haftayı %1,42 yükselişle $/varil 77,08 seviyesinden kapattı. Küresel ekonomik faaliyetteki yavaşlama paralelinde petrol talebinin düşük seyretmesi ve ekonomik düzelmeye ilişkin belirsizliklerin sürmesi, petrol fiyatlarının son dönemde bu seviyelerde dalgalanmasına sebep oluyor. Bu Haftanın Gündemi 8 Aralık TÜİK Ekim Ayı Sanayi Üretim Endeksi (Piyasa Beklentisi: %3,0 Azalış) 602 Gün Vadeli, 3 Ağustos 2011 İtfa Tarihli, TL Cinsi İskontolu Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı Kanada Merkez Bankası (BOC) Toplantısı ve Basın Açıklaması (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek) Japonya 2009 Yılı III. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi III. Çeyrek: %0,8, Yıllık: %0,2) 9 Aralık Hazine İç Borç Ödemesi (TL53 Milyon) TCMB Aralık Ayı I. Dönem Beklenti Anketi 10 Aralık TÜİK III. Çeyrek Büyüme Verisi (Piyasa Beklentisi: %3,7 Daralma) TÜİK Kasım Ayı İmalat Sanayiinde Eğilimler TCMB Ekim Ayı Ödemeler Dengesi Verisi Hazine İç Borç Ödemesi (TL904 Milyon) ABD Ekim Ayı Dış Ticaret Dengesi (Piyasa Beklentisi: $36,75 Milyar Açık) İngiltere Merkez Bankası (BOE) Toplantısı ve Basın Açıklaması (Piyasa Beklentisi: Faizler Değişmeyecek) 11 Aralık ABD Kasım Ayı Perakende Satışlar (Piyasa Beklentisi Aylık: %0,6 Artış, Otomotiv Hariç: %0,4 Artış) 4

5 Uyarı Notu: Bu rapor Türkiye İş Bankası A.Ş. tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayınlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 5