BENZENİN MALEİK ANHİDRİTE SEÇİMLİ OKSİDASYONU İÇİN UYGUN KATALİZÖRÜN ARAŞTIRILMASI VE HAZIRLANMASI ÖZET

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "BENZENİN MALEİK ANHİDRİTE SEÇİMLİ OKSİDASYONU İÇİN UYGUN KATALİZÖRÜN ARAŞTIRILMASI VE HAZIRLANMASI ÖZET"

Transkript

1 BENZENİN MALEİK ANHİDRİTE SEÇİMLİ OKSİDASYONU İÇİN UYGUN KATALİZÖRÜN ARAŞTIRILMASI VE HAZIRLANMASI G.BAKİLER, B.BABACAN, C.URAZ, S.ATALAY Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü 351 Bornova-İzmir ÖZET Bu çalışmada benzenin maleik anhidrite seçimli oksidasyonu incelenmiştir. Gaz fazı reaksiyonu, bu amaçla kurulan laboratuvar ölçeğinde akışkan yataklı bir reaktörde, taşıyıcıları silikajel ve titanyum oksit olan ve ayrıca Keggin tipi poliogzometalat katalizörleri üzerinden gerçekleştirilmiştir. Reaksiyon üzerine sıcaklığın, benzenin ve havanın akış hızlarının, katalizör tipi ve miktarının etkileri araştırılmış ve hazırlanan katalizörlerin performansları karşılaştırılmıştır. Çalışma koşulları, C sıcaklık,.19x x1-5 g.sec/gmol boşluk zamanı aralıklarında ve atmosferik basınçta belirlenmiştir. Maleik anhidrit eldesi açısından, katalizör 4 ün diğer katalizörlere göre daha iyi sonuçlar verdiği bulunmuştur. Anahtar Kelimeler: Akışkan yataklı reaktör; Benzen oksidasyonu; Maleik anhidrit; Süperasidik ve heteropoliasidik katalizörler. 1.GİRİŞ Maleik anhidrit (MAN) yapısında bulunan maleil grubundan dolayı ticari önemi oldukça fazla olan ve ayrıca çeşitli kimyasalların üretiminde kullanıldığından dolayı da endüstriyel önemi olan bir ara bileşiktir [1]. Kendisinin olduğu kadar türevlerinin de ticari önemi vardır. Bu çok fonksiyonlu kimyasal ara bileşikler kimya endüstrisinde birçok uygulama alanı bulmuşlardır. Özellikle alkid ve polyester reçinelerinin üretiminde olmak üzere yağlama yağlarının katkılarında, ziraat ve tekstil kimyasallarında, kağıt sanayinde, gıda katkı maddelerinde ve eczacılıkta kullanılmaktadırlar [2, 3]. MAN endüstriyel olarak gaz fazındaki uygun hidrokarbonların oksidasyonu ile üretilmektedir. Standart proseslerde başlangıç maddesi olarak Benzen kullanılmasına rağmen son yıllarda C 4 hidrokarbonlarının kullanımı gittikçe artan bir önem kazanmaya başlamıştır [4, 5, 6, 7]. Günümüzde ticari olarak MAN üretiminde kullanılan çeşitli prosesler şu şekilde sıralanabilir; 1. Benzenin gaz fazda katalitik oksidasyonu 2. Bütanın katalitik oksidasyonu 3. Ftalik anhidrit üretilen tesislerde yan ürün olarak MAN üretimi. MAN, Benzenin katalitik oksidasyonu ile ve C 4 hidrokarbonlarının oksidasyonu ile üretilmektedir. MAN üretiminde başlangıç maddesi ne olursa olsun üç tip reaktör kullanılmaktadır: 1. Sabit yataklı reaktör 2. Akışkan yataklı reaktör 3. Transport yataklı reaktör [5, 6, 7]. MAN üretiminde en çok kullanılan katalizörler vanadyum-fosfor- oksit (VPO), vanadyum pentaoksit, V 2 O 5, molibden trioksit, MoO 3 ve sodyum oksit, Na 2 O içermektedir.[8]. Literatürde önerilen katalizörlerin alüminyum, magnezyum, zirkonyum ve berilyum gibi çok pahalı ve üretimleri oldukça zor olan taşıyıcılar üzerinde hazırlandığı görülmektedir.ancak taşıyıcısı silikajel olan katalizörlerle süper asidik ve heteropoli asidik katalizörler de bu proseslerde kullanılmaktadır [9, 1, 11, 12]. Ayrıca poliogzometalatlar, birçok alkan, aldehit ve asitlerin seçimli oksidasyonu için gittikçe artan kullanım alanı bulmuştur [13, 14].

2 2.DENEYSEL 2.1Deney Düzeneği Bütün parçaları paslanmaz çelikten yapılmış olan deney düzeneğinin akış şeması Şekil 1 de gösterilmiştir. Laboratuvar ölçeğinde kurulan deney düzeneği; başlıca dört kısımdan oluşmaktadır: hava ve benzenin beslemesini sağlayan kısımlar, reaktör, soğutucu, absorbsiyon kolonu veya tuzaklar. Hava sisteme gaz silindirinden sağlanır. Akış hızı, kalibre edilmiş bir rotametre ile ayarlandıktan sonra içerisindeki nemi almak için silikajel kolonuna gönderilir. Benzenle karışmadan önce ön ısıtıcıda 15-2 C ye ısıtılır. Benzen peristaltik bir pompayla önce ön ısıtıcıya oradan da reaktöre beslenir. Ön ısıtıcıda benzen buharlaşırken, hava da reaksiyon sıcaklığına ulaşabilmesi için ısıtılır. Akışkan yataklı reaktör 25.4 mm iç çapında ve 42 mm uzunluğundadır. Katalizör reaktöre yerleştirilir, toz halinde olan katalizör parçacıklarının kaçmaması için reaktörün giriş ve çıkış kısımlarına iki tane elek yerleştirilmiştir. Reaktör, etrafına sarılan rezistans telleri yardımıyla elektrikle ısıtılmaktadır. Reaktörün içinde katalizör yatağına kadar uzanan termokupl yuvası bulunmaktadır. Reaksiyon sıcaklığını kontrol etmek için PID sıcaklık kontrol cihazına bağlı demir-konstantan termokupl bu yuvaya yerleştirilmiştir. Reaktörden sonra bir soğutucu ve absorpsiyon kolonuyla tuzaklar yerleştirilmiştir. Soğutma kondenserden geçirilen çeşme suyuyla sağlanmaktadır. Soğutulan ürün ya absorbsiyon kolonuna ya da içinde tuz-buz karışımı bulunan tuzaklara gönderilir. Hava girişi Benzen girişi Elek 2 Soğutma ortamı Elek 1 Soğutma ortamı 1.Reaktör 2.Soğutucu 3.Ön ısıtıcı 4.Rotametre 5.Termokupl 6.Absorpsiyon kolonu/tuzaklar 7.Katalizör Elektrikli ısıtıcı İzolasyon Gaz çıkışı Şekil 1. Deney sistemi Katalizörler Hazırlanan katalizörlerin bileşimleri Tablo 1 de verilmiştir.

3 Tablo 1. Hazırlanan katalizörlerin bileşimleri. Taşıyıcı tipi ve Kat.1 Kat.2 Kat.3 Kat.4 ağırlıkça değerleri (%) Titanyum oksit (74) Silika Jel (72) Taşıyıcısı yok Silika Jel (72) İçerrdiği aktif maddelerin kompozisyonları, wt% V 2 O MoO P 2 O Ni 2 O Na 2 O Bi 2 O NiO ZrO B 2 O TiO H 3 PO KNO Katalizör 1: Taşıyıcısı titanyum oksit olan katalizör 1, % 5 V 2 O 5 ve % 95 TiO 2 bileşiminden oluşmaktadır. TiO 2 nin NH 4 VO 3 çözeltisine emdirilmesiyle hazırlanmıştır. 8,657 g NH 4 VO 3 71,53 ml oksalik asit çözeltisinde çözülür. 95 g TiO 2 bu çözeltiye ilave edildikten sonra elde edilen karışım, koyu bir kıvama ya da toz hale gelinceye kadar evapore edilir. Böylece oluşan katı madde önce 11 C de etüvde kurutulur, daha sonra kül fırınında 5 C de 7 saat kalsine edilir. Katalizör 2: Taşıyıcısı silikajel olan bu katalizörün bileşiminde şu maddeler vardır: %72 SiO 2, %15 V 2 O 5, %5 MoO 3, %1,75 Ni 2 NO 3, %,7 Na 2 O, %3,8 P 2 O 5, ve %1,75 B 2 O 3. V 2 O 5 ile MoO 3 arasındaki molar oran 2 dir. 72 g silikajel 2 ml HCl, 4 ml HNO 3 ve 36 ml H 2 O ile porselen bir kapta karıştırılmıştır. Daha sonra vanadyum pentaoksit, amonyum molibdat, nikel nitrat, sodyum borat ve sodyum fosfatın belirli oranlarda çözelitileri hazırlanarak hepbirlikte daha önce hazırlanan silikajel üzerine emdirilmiştir. Bu karışım 1 C de kum banyosunda sürekli karıştırılarak toz hale getirilmiştir C de etüvde 5-7 saat kadar kurutularak 5 C de kül fırınında 7 saat kalsine edilmiştir. Katalizör 3: Katalizör (NH 4 ) 3 Mo 7 O 24, H 3 PO 4 ve KNO 3 maddelerinin belirli oranlarda ilavesi ile su içinde çözülerek hazırlanmıştır. Literatürde belirtildiği gibi eşit atomik oran elde etmek için K ile P oranı 1 seçilmiştir. Mo ile P oranı ise 12 olacak şekilde katalizör bileşimi ayarlanmıştır [1]. Elde edilen karışım iki gün boyunca süzülerek kurutma işlemine tabi tutulmuştur. Kurutma işlemi beş adımdan oluşmaktadır: İlk olarak katalizör etüvde, 373 K de 8 saat kurutulmuş, sonra 393 K de 12 saat, 413 K de 12 saat ve 453 K de 12 saat sürelerle kalsine edilmiştir. En son olarak da fırında 623 K e 6 saat boyunca kademeli olarak ulaşması sağlanmış ve bu sıcaklıkta 6 saat bırakılarak kalsine edilmiştir. Katalizör 4: Bu katalizörün hazırlanmasında silikajel taşıyıcısının işlenmesi önemli ve gerekli bir adımdır[15]. Bir miktar silikajel belli hacimlerdeki HCl, HNO 3 ve su ile porselen bir kapta karıştırılır. Çözelti A yı elde etmek için V 2 O 5, su ile karıştırılıp ısıtılarak yaklaşık 8 o C de tutulur. Oksalik asit V 2 O 5 ile tamamen çözünüp koyu mavi bir çözelti elde edinceye kadar karıştırılarak eklenir. Çözelti B, amonyum molibdat bir miktar suda çözülerek elde edilir. Çözelti C ise nikel nitratın suda çözünmesiyle hazırlanmıştır. Bu üç çözelti (A,B ve C çözeltileri) hazırlanan silikajel ile karıştırılıp 1 o C de yaklaşık 1-12 saat kum banyosunda tutulur. Asit ayrılır ve jel yeniden asit karışımı ile muamele edilir ve sürekli karıştırarak 2 saat ısıtılır. Asit tekrar ayrılır ve jel suyla muamele edilip 1 saat sürekli karıştırılır. En son asit yeniden ayrılıp yıkama suyu zayıf bir asit haline gelene kadar bu işleme devam edilir. Suyun 5-6 defa değiştirilmesi genellikle yeterli olmaktadır. Daha sonra suyu uzaklaştırılır ve jel o C de 1-12 saat fırında kurutulur. Jel, düz bir kaba yayılır ve fırında bırakılır. Sıcaklık

4 kademeli olarak 5 saatte 7 o Cye çıkarılır ve bu sıcaklıkta 2 saat tutulduktan sonra jel kademeli olarak gece boyunca fırında kalarak oda sıcaklığına soğutulur. Düzenli büyüklük dağılımını sağlamak amacıyla katalizörler 15 mikronluk elekle elenip elek analizleri yapılmıştır. 2.3Deneylerin Yapılışı Deneyler aşağıdaki işlem sırasına göre yapılmıştır. Her deneyden önce reaktörden 35 C de 2 saat, hava geçirilir, böylece katalizörün aktivasyonu sağlanır. Reaktör ve ön ısıtıcı istenilen sıcaklığa ısıtılır. Kondenserden çeşme suyu sirkülasyonu başlatılır. Benzen besleme kabına konur ve seviyesi kaydedilir, pompa çalıştırılarak debisi ayarlanır. Havanın debisi minimum akışkanlaştırma hızını sağlayacak değerin üzerinde rotametreden ayarlanıp ön ısıtıcıya gönderilir. Sistemin yatışkın hale gelmesi beklenir, istenilen değerlere ulaşıldıktan sonra benzen seviyesi ve zaman kaydedilir. Sistem yatışkın hale geldikten sonra reaksiyon 2 saat daha devam ettirilerek deney bitirilir; hava akımı kesilir ve pompa kapatılır. Besleme kabındaki benzen seviyesi kaydedilir, soğutma sirkülasyonu durdurulur. Reaksiyon ürünleri, absorpsiyon kolonu veya tuzaklarda toplanır. 2.4Deneysel Verilerin Değerlendirilmesi Deneylerde reaksiyon ürünlerini toplamak için iki sistem kullanılmış ve kullanılan sisteme göre deneyler değerlendirilmiştir: a) Absorpsiyon kolonu b) Tuzaklar. Absorpsiyon kolonu kullanılan deneylerde elde edilen maleik anhidritin miktarını bulabilmek için titrasyon metodu uygulanmıştır. Bu metotda, reaksiyon sonucu oluşan ürün karışımı absorpsiyon kolonundan geçirilmiştir. Ürün karışımındaki maleik anhidrit asit formuna geçmiştir, bu asit de deney sonunda absorpsiyon kolonundan 5 ml örnek alınıp, standart bazik çözelti.1 N sodyum hidroksitle titre edilmiştir. Maleik asit miktarı, maleik anhidrit ile maleik asit arasındaki reaksiyonun stokiometrisinden hesaplanmıştır. Benzenin maleik anhidrite dönüşmesi aşağıdaki eşitlik kullanılarak bulunmuştur: Üretilen MAN ın molar debisi Dönüşme x B = *1 (1) Reaktör girişinde Benzenin molar akış hızı Tuzakların kullanıldığı deneylerde benzenin maleik anhidrite dönüşmesi farklı şekilde hesaplanmıştır. Ürün karışımı 2 ml asetonla yıkanarak gaz kromatografta analiz edilmiştir. HP 589 Seri II nolu gaz kromatografında FID dedektörü ve HP integratörü, taşıyıcı gaz olarak azot, dedektör gazı olarak da hidrojen ve hava kullanılmıştır. Enjeksiyon sıcaklığı 3 C ve ayırma oranı 1:5 dir. Maleik anhidritin miktarını bulmak için internal standardisation metodu uygulanmıştır. Tuzaklardaki ürün karışımı belli miktardaki standart bir maddeyle (2 ml aseton) yıkanmış ve gaz kromatografında analiz edilmiştir. Kromatograftan elde edilen relatif kalibrasyon eğrisi kullanılarak, bilinmeyenin standarda olan ağırlık oranı belirlenmiştir. Aseton miktarı bilindiği için üretilen maleik anhidrit miktarı doğrudan bulunmuş ve dönüşme kolayca hesaplanmıştır. Yukarıdaki iki metot için örnek hesaplamaların ayrıntıları kaynak 16 da verilmiştir[16]. 3.SONUÇLAR Akışkan yataklı reaktörde gerçekleştirilen deneylerde, amaç, hammadde olarak benzeni oksitleyerek MAN(Maleik anhidrit) üretmektir. Akışkan yataklı bir reaktörde en önemli tasarım parametrelerinden biri minimum akışkanlaşma hızıdır[17]. Deneyler minimum akışkanlaşmayı sağlayan değerden daha yüksek hava akış hızlarında gerçekleştirilmiştir. Deneylerin tümü daha önce açıklandığı gibi yapılmıştır. Bu deneylerde değiştirilen parametreler; katalizör tipi, katalizör miktarı, benzen ve hava akış hızları ve reaksiyon sıcaklığıdır. Deneyler atmosferik basınçta, o C sıcaklık aralığında yapılmıştır. Havanın molar akış hızı, benzen/hava oranı (mol/mol) ve katalizör ağırlığı /benzenin molar debisi oranları sırasıyla mol/san,

5 4.53* *1-5 % ve.19* *1-5 g.san/mol aralıklarında değiştirilmiştir. İlk hazırlanan katalizör %8.66 V 2 O 5 ve %91.34 TiO 2 maddelerinden oluşmaktadır. Reaksiyon sıcaklığı, benzen/hava mol oranı ve boşluk zamanı değiştirilerek pekçok deney yapılmıştır. Bu katalizör ile yapılan deneylerden ancak maximum % 1,44 dönüşme elde edilebilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre grafikler çizilmiştir. Sabit sıcaklıkta (T=35 C) ve boşluk zamanının 1,67-5,7*1 6 g.s/molb değerleri aralığında, dönüşmeye karşılık havanın akış hızı grafiği çizilecek olursa, beklenildiği gibi havanın hızının artmasıyla dönüşmeler artmıştır (Şekil 2a). Katalizör 1 ile ilgili başka bir grafik ise, dönüşmeye karşılık sıcaklık grafiği, sabit boşluk zamanı ve sabit benzen/hava oranı değerlerinde çizilmiştir (Şekil 2b). Bu şekilden de görüldüğü gibi sıcaklık arttıkça benzenin MAN a olan dönüşmesi artmıştır. İkinci katalizörün taşıyıcısı silikajel ve kompozisyonu:72% SiO 2, 15% V 2 O 5, 5% MoO 3, 1,75% Ni 2 NO 3,,7% Na 2 O, 3,8% P 2 O 5 ve 1,75% B 2 O 3 şeklindedir. Bu katalizörden elde edilen maximum dönüşme ise %,166 olarak hesaplanmıştır. Birinci katalizörden daha düşük dönüşmeler görüldüğü ve beklenen sonuçlar elde edilemediği için yeni bir katalizör hazırlanmasına karar verilmiştir. x% 1,6 1,4 1,2 1,8,6,4, Vhava (ml/dak) (a) (b) Şekil 2. (a) Sabit sıcaklıkta dönüşmeye karşılık hava hızı; (b) Sabit boşluk zamanı ve benzen/hava oranında dönüşmeye karşılık sıcaklık. Katalizör 3 Etienne tarafından literatürde önerildiği gibi iki değişik şekilde hazırlanmıştır. İlk katalizöre V 2 O 5 konulmazken ikincisinde bu madde V/P=.5 oranında eklenmiştir. Bu iki tip katalizörle çok fazla sayıda ve çok değişik çalışma koşullarında deneyler yapılmasına rağmen hiç bir dönüşme elde edilememiştir. Taşıyıcısı silikajel olan 4. katalizör ile beklenen sonuçlar elde edilebilmiştir. Yapılan deneylerde boşluk zamanı ve sıcaklık gibi değişik çalışma koşulları denenerek benzenin MAN a dönüşmesi sağlanmıştır. Elde edilen sonuçlarla çizilen grafikler Şekil 3a ve 3b de görülmektedir.şekil 3a sabit boşluk zamanında (.652*1 5 g.s/molb) ve benzen/hava oranın aralığında değişen değerlerinde çizilmiştir. Şekilden de görüleceği gibi sıcaklık arttıkça benzenin MAN a olan dönüşmesi artmıştır. Deneyler boyunca O 2 ve CO 2 ölçümleri yapılmıştır. CO 2 değeri %.4-.8 değerleri aralığında kalırken bir deneyde en yüksek değerine (%.8) çıkmıştır. Bu deneyden %.398 dönüşme elde edilmiştir. Bu sonuç bize reaksiyonun tam yanmaya gitmiş olabileceğini göstermiştir. Diğer bir grafik (Şekil 3b) ise sabit sıcaklıkta (T=4 C) ve sabit boşluk zamanı değerinde (W/F B =15.9*1-5 g.s/molb) değerlerinde çizilmiştir. Bu grafikten de, havanın artan hızıyla dönüşmelerin de arttığı görülmüştür.bu katalizörle elde edilen en yüksek dönüşme %3.1 dir. x% 1,8,6,4, T C x %,8,7,6,5,4,3,2, T( C) x% 3,5 3 2,5 2 1,5 1, Vhava (ml/dak)

6 Şekil 3. (a) Sabit boşluk zamanı W/F B =.652*1-5 g.s/molb ve benzen/hava oranı= değerleri aralığında dönüşmeye karşılık sıcaklık; (b) Sabit sıcaklıkta T=4 C ve W/F B =15.9*1-5 g.s/molb boşluk zamanında dönüşmeye karşılık hava hızı. Deneyler taze katalizör ile devam ederken katalizörlerin aktifliğini ölçmek için kullanılmış ve taze katalizör olarak, Shimadzu Spektroskopisinde analizleri yapılmıştır. Aynı zamanda yüzey alanları da hacimsel adsorpsiyon cihazında (OMNISORP 1 CX) ölçülmüştür. Bu analizle tanecik dağılımı da incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre kullanılmış katalizörün adsorplama hacminin taze katalizörün adsorplama hacminin yarısına düştüğü görülmüştür. Bütün katalizörlerin karşılaştırmasını yapmak gerekirse katalizör 4 üzerinde yapılan deneylerde diğer katalizörlere göre daha yüksek MAN dönüşümleri elde edilmiştir. Daha sonra katalizör 1, 2 ve 3 e göre biraz daha iyi sonuç vermiştir. Ancak katalizör 3 ile yapılan deneyler herhangi bir tatmin edici sonuç vermemiştir. Dolayısıyla, akışkan yataklı bir reaktörde benzenin MAN a oksidasyonu için katalizör 1 ve 4 ün kullanılabileceği sonucu çıkarılabilir. Sonuç olarak, katalizör 4, bu katalizör ile yapılan deneylerde maximum dönüşmeler verdiği için akışkan yataklı bir reaktörde benzenin MAN a oksidasyonu reaksiyonuna en uygun katalizör olarak seçilebilir. Bu katalizör ile yapılan çalışmalara, deney koşulları değiştirilerek devam edilecektir. 4.SEMBOLLER F B Benzenin molar debisi, mol/s F hava Havanın molar debisi, mol/s MAN Maleik Anhidrit T Sıcaklık, o C X B Benzenin dönüşmesi W Katalizörün ağırlığı, g W cat /F Bo Boşluk zamanı, g.s/mol 5.KAYNAKLAR: 1. Devlet Planlama Teşkilatı Araştırma Raporu, Sayı 4, Kirk-Othmer, Encyclopedia of Chemical Processs and Design, Vol.14,Marcel Dekker Inc., Kerr, R.O. Benzene and Its Industrial Derivatives, Ernest Benn Ltd., UK, Palmer,D.A,Halzhauer,J.K Process for production of Maleic Anhydride, US Patent 4, 342, 699, Lochbeck,K., Haferkorn, H., Fuhrmann, W., Ullmann Encyclopedia of Industrial Chemistry Vol. A16, p 53, Ruitenbeek, M., Characterization of Vanadium-Based Oxidation Catalysis, Bond,G.C., Forzatti,P., Vedrine, J.C., General Introduction Origins and Objective Study, Catalysis Today, Vol. 56, 4, , Brown, A.S.C., Hargreaves, J.S.J. and Taylor, S.H., The Application of Superacidic Metal Oxide and their Platinum Doped Counterparts to Methane Combustion, Catalysis Today, 59, 43-49, Etiene,E., Cavanni,F., Mezzogor,R., Triffiro, F., Calestani, G., Gengembre,L., Guelton, M. Chemical-Physical Characterizization of Fe-doped, Keggin-type P/Mo Polyoxomealates, Catalysts for the Selective Oxidation of Isobutane to Methacrylic Asid, Applied Catalyst A, 256, , Kalaraj,N.K., Puranil, V.G., Gopinathan, C., Ramasvamy, A.V., Selective Oxidation of Limonene Over Sodium Salt of Cobalt Containing Sandwich-type Polyoxotungstage Applied Catalyst A: General,256, , Jentoft, F.C., Klokishner, S., Kronhert, J., Melsheimer, J., Ressler, T., Timpe, O., Wienold, J., Schlogl, R., The Structure of Molybdenum-Heteropoly acids of Gas-Phase Selective Oxidation Catalysis: Multi-method in situ study, Applied Catalyst A: General, 256, , Dillon, J.C., Holles, J.H., Davis, M.E., Labinger, J.A., Hetoropolyacid- based catalysts for Selective Alkane Oxidation: Mechanism of Formation of Maleic Anhydride from Propane, Catalysis Today, 81,2, , Davis, M.E., Dillon, J.C., A New Catalyst for the Selective Oxidation of Butane and Propane, Angew. Chem. Int. Ed., 41, 5, , Government of India, The Patent Office,Specification No , A Catalyst and an Improved Process for the Production of Maleic Anhydride by the Vapor Phase Oxidation, Över,Y., Selective Catalytic Oxidation of Benzene to Maleic Anhydride in a Fluidized Bed Reactor Yüksek Lisans Tezi

Benzenin Maleik Anhidrite Seçimli Oksidasyonu İçin Akışkan Yataklı ve Sabit. Yataklı Reaktörlerin Performanslarının Karşılaştırılması

Benzenin Maleik Anhidrite Seçimli Oksidasyonu İçin Akışkan Yataklı ve Sabit. Yataklı Reaktörlerin Performanslarının Karşılaştırılması Benzenin Maleik Anhidrite Seçimli Oksidasyonu İçin Akışkan Yataklı ve Sabit Özet Yataklı Reaktörlerin Performanslarının Karşılaştırılması Canan URAZ, Süheyda ATALAY Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU

FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU FENOLÜN SULU ÇÖZELTİSİNİN DAMLAMALI YATAKLI REAKTÖRDE KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU Tamer BEKTAŞ, Ferhan S. ATALAY, Canan URAZ Ege Üniversitesi Kimya Mühendisliği Bölümü, İzmir ÖZET Bu çalışmada sulu

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI BORUSAL REAKTÖR DENEYİ 2017 KONYA

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI BORUSAL REAKTÖR DENEYİ 2017 KONYA T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI BORUSAL REAKTÖR DENEYİ 2017 KONYA İÇİNDEKİLER 1. SİMGELER... 3 2. GİRİŞ... 3 3. DENEY DÜZENEĞİ...

Detaylı

MAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ

MAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ MAK-LAB007 AKIŞKAN YATAĞINDA AKIŞKANLAŞTIRMA DENEYİ 1.GİRİŞ Deney tesisatı; içerisine bir ısıtıcı,bir basınç prizi ve manometre borusu yerleştirilmiş cam bir silindirden oluşmuştur. Ayrıca bu hazneden

Detaylı

BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ

BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ BORUSAL (TUBULAR) AKIŞ REAKTÖRÜ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Borusal akış reaktörde, sabunlaşma reaksiyonunun kalma zamanına bağlı olarak dönüşümünü ve bu dönüşüm

Detaylı

KATI ATIK ÖRNEKLERİNDE TOPLAM FOSFOR ANALİZ YÖNTEMİ

KATI ATIK ÖRNEKLERİNDE TOPLAM FOSFOR ANALİZ YÖNTEMİ S a y f a 1 KATI ATIK ÖRNEKLERİNDE TOPLAM FOSFOR ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİPLERİ Metot uygulanırken, örnekte bulunan tüm fosforlar, perklorik asitle parçalama işleminden geçirilerek

Detaylı

ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU

ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU ATAKTİK POLİPROPİLENİN MALEİK ANHİDRİD İLE MODİFİKASYONU Göksun DEVECİLER DİZBAY, Enver DEMİRHAN Kocaeli Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü 41040, KOCAELİ ÖZET Ziegler-Natta katalizörü sistemi ile

Detaylı

( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ

( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ TOA17 ( PİRUVİK ASİT + SU + ALKOL ) ÜÇLÜ SIVI-SIVI SİSTEMLERİNİN DAĞILIM DENGESİNİN İNCELENMESİ B. Başlıoğlu, A. Şenol İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 34320, Avcılar

Detaylı

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ

ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ ATIKSULARDA FENOLLERİN ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEM YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Fenolik maddeler uçucu özellik göstermeyen safsızlıklardan distilasyon işlemiyle ayrılır ve ph 7.9 ± 0.1 de potasyum ferriksiyanür

Detaylı

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU

HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU ÖZET HYDROTERMAL YÖNTEMİYLE NİKEL FERRİT NANOPARTİKÜLLERİN SENTEZİ VE KARAKTERİZASYONU Zeynep KARCIOĞLU KARAKAŞ a,*, Recep BONCUKÇUOĞLU a, İbrahim H. KARAKAŞ b a Atatürk Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

İZOPROPANOL ÜN KATALİTİK OKSİDASYONU

İZOPROPANOL ÜN KATALİTİK OKSİDASYONU İZOPROPANOL ÜN KATALİTİK OKSİDASYONU T.Gürmen Özçelik, E.Alpay, S. Atalay Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü Bornova İZMİR ÖZET Bu çalışmanın amacı, Ambalaj sektöründeki

Detaylı

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar

ALKALİNİTE. 1 ) Hidroksitler 2 ) Karbonatlar 3 ) Bikarbonatlar ALKALİNİTE Bir suyun alkalinitesi, o suyun asitleri nötralize edebilme kapasitesi olarak tanımlanır. Doğal suların alkalinitesi, zayıf asitlerin tuzlarından ileri gelir. Bunların başında yer alan bikarbonatlar,

Detaylı

ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI

ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI ELBİSTAN LİNYİTİ VE ATIKLARIN BİRLİKTE SIVILAŞTIRILMASI Prof. Dr. Hüseyin Karaca İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü, 44280 MALATYA GİRİŞ Dünya petrol rezervlerinin birkaç

Detaylı

Ni, La, ve Y MOFİYE MAĞNEZYUM MOLİBDAT KATALİZÖRÜ İLE PROPANIN OKSİDATİF DEHİDROJENASYONU

Ni, La, ve Y MOFİYE MAĞNEZYUM MOLİBDAT KATALİZÖRÜ İLE PROPANIN OKSİDATİF DEHİDROJENASYONU Ni, La, ve Y MOFİYE MAĞNEZYUM MOLİBDAT KATALİZÖRÜ İLE PROPANIN OKSİDATİF DEHİDROJENASYONU S. NACİ KOÇ 1, G. GÜRDAĞ 1, S. GEISSLER 2, M. MUHLER 2 1 İstanbul Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 343,

Detaylı

ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ

ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ ASC (ANDALUZİT, SİLİSYUM KARBÜR) VE AZS (ANDALUZİT, ZİRKON, SİLİSYUM KARBÜR) MALZEMELERİN ALKALİ VE AŞINMA DİRENÇLERİNİN İNCELENMESİ İlyas CAN*, İbrahim BÜYÜKÇAYIR* *Durer Refrakter Malzemeleri San. Ve

Detaylı

TÜRK LİNYİTLERİNİN İZOTERMAL ŞARTLARDA PİROLİZİ VE ÜRÜNLERİN KARAKTERİZASYONU

TÜRK LİNYİTLERİNİN İZOTERMAL ŞARTLARDA PİROLİZİ VE ÜRÜNLERİN KARAKTERİZASYONU TÜRK LİNYİTLERİNİN İZOTERMAL ŞARTLARDA PİROLİZİ VE ÜRÜNLERİN KARAKTERİZASYONU B.B. MERT, D. TEKİN, L. BALLİCE, M. SAĞLAM, M.YÜKSEL, M. SERT, S. ERDEM Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği

Detaylı

KJELDAHL AZOTU TAYİNİ ANALİZ TALİMATI

KJELDAHL AZOTU TAYİNİ ANALİZ TALİMATI Doküman No: T.LAB.5.4.08 Rev.No/Tarih : 00/- Yayım Tarihi: 01.07.2011 Sayfa: 1 / 1 1. AMAÇ VE KAPSAM Bu belge, KASKİ Çevre Analizleri Laboratuarı nda kullanılmak üzere su ve atıksu numunelerinde Kjeldahl

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUARI SÜREKLİ KARIŞTIRMALI REAKTÖR DENEYİ 2012 KONYA İÇİNDEKİLER İÇİNDEKİLER... ii SİMGELER VE

Detaylı

KMB0404 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı III GAZ ABSORSPSİYONU. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1

KMB0404 Kimya Mühendisliği Laboratuvarı III GAZ ABSORSPSİYONU. Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 GAZ ABSORSPSİYONU Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Kuru kolon boyunca havanın basınç değişimi ile kolon içinde aşağı yönde akan suya absorbe olan CO2 miktarını tespit

Detaylı

BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ

BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ BAZ KARIŞIMLARININ VOLUMETRİK ANALİZİ NaOH-Na2CO3 Tayini Alkali ve toprak alkali metallerin hidroksitleri kuvvetli nem çekici özelliğe sahiptirler. Bu nedenle katı haldeki bu hidroksitlerin dış yüzeyleri

Detaylı

Pt/PONZA TAŞI KATALİZÖRÜ ÜZERİNDE METANOLÜN ISLAK ADSORPSİYONU VE OKSİDASYONU

Pt/PONZA TAŞI KATALİZÖRÜ ÜZERİNDE METANOLÜN ISLAK ADSORPSİYONU VE OKSİDASYONU Pt/PONZA TAŞI KATALİZÖRÜ ÜZERİNDE METANOLÜN ISLAK ADSORPSİYONU VE OKSİDASYONU G. ÖZKAN *, E. ÖZÇELİK *, G. ÖZKAN ** * Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü 06570 Maltepe-

Detaylı

Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor

Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor Proses Entegrasyonunun Önemi IĢığında Yeni Üretimler: Zeolit A ve Tozklor Muhammed Seğmen, Mustafa H. Uğur, ve Prof.Dr. İ. Ersan Kalafatoğlu KORUMA KLOR ALKALĠ SANAYĠ VE TĠCARET ANONĠM ġġrketġ ARGE MERKEZĠ

Detaylı

TAŞINIMLA ISI AKTARIMI DENEYİ

TAŞINIMLA ISI AKTARIMI DENEYİ TAŞINIMLA ISI AKTARIMI DENEYİ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Doğal ve zorlanmış taşınımla ısı aktarımının temel ilkelerinin deney düzeneği üzerinde uygulanması. Öğrenme

Detaylı

DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU

DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU DOLGULU KOLONDA AMONYAK ÇÖZELTİSİNE KARBON DİOKSİTİN ABSORPSİYONU Duygu UYSAL, Ö. Murat DOĞAN, Bekir Zühtü UYSAL Gazi Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü ve Temiz Enerji Araştırma

Detaylı

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3

İLK ANYONLAR , PO 4. Cl -, SO 4 , CO 3 , NO 3 İLK ANYONLAR Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - İLK ANYONLAR Anyonlar negatif yüklü iyonlardır. Kalitatif analitik kimya analizlerine ilk anyonlar olarak adlandırılan Cl -, SO -, CO -, PO -, NO - analizi ile

Detaylı

KESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU

KESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU KESİKLİ İŞLETİLEN PİLOT ÖLÇEKLİ DOLGULU DAMITMA KOLONUNDA ÜST ÜRÜN SICAKLIĞININ SET NOKTASI DEĞİŞİMİNDE GERİ BESLEMELİ KONTROLU B. HACIBEKİROĞLU, Y. GÖKÇE, S. ERTUNÇ, B. AKAY Ankara Üniversitesi, Mühendislik

Detaylı

REAKTİF DESTİLASYON KOLONUNDA METİL ASETAT ELDESİ

REAKTİF DESTİLASYON KOLONUNDA METİL ASETAT ELDESİ REAKTİF DESTİLASYON KOLONUNDA METİL ASETAT ELDESİ E.BUYURAN, F.S. ATALAY Ege Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 35100, Bornova, İzmir ÖZET Bu çalışmada endüstriyel açıdan önemli bir kimyasal olan

Detaylı

ÜÇ BİLEŞENLİ REAKSİYON SİSTEMLERİ İÇEREN REAKTİF DİSTİLASYON KOLONU VE REAKTÖR/DİSTİLASYON KOLONU PROSESLERİNİN NİCELİKSEL KARŞILAŞTIRMASI

ÜÇ BİLEŞENLİ REAKSİYON SİSTEMLERİ İÇEREN REAKTİF DİSTİLASYON KOLONU VE REAKTÖR/DİSTİLASYON KOLONU PROSESLERİNİN NİCELİKSEL KARŞILAŞTIRMASI ÜÇ BİLEŞENLİ REAKSİYON SİSTEMLERİ İÇEREN REAKTİF DİSTİLASYON KOLONU VE REAKTÖR/DİSTİLASYON KOLONU PROSESLERİNİN NİCELİKSEL KARŞILAŞTIRMASI Denizhan YILMAZ, Saliha YILMAZ, Eda HOŞGÖR, Devrim B. KAYMAK *

Detaylı

SU-PROPİYONİK ASİT-DİMETİL FTALAT SİSTEMİ SIVI-SIVI DENGESİ*

SU-PROPİYONİK ASİT-DİMETİL FTALAT SİSTEMİ SIVI-SIVI DENGESİ* SU-PROPİYONİK ASİT-DİMETİL FTALAT SİSTEMİ SIVI-SIVI DENGESİ* D. ÖZMEN, S. ÇEHRELİ, U. DRAMUR İstanbul Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 343 Avcılar, İstanbul ÖZET Sıvı-sıvı

Detaylı

YÜKSEK YOĞUNLUKLU POLİETİLEN VE POLİPROPİLEN ATIKLARIN AKIŞKAN YATAKTA PİROLİZİ

YÜKSEK YOĞUNLUKLU POLİETİLEN VE POLİPROPİLEN ATIKLARIN AKIŞKAN YATAKTA PİROLİZİ YÜKSEK YOĞUNLUKLU POLİETİLEN VE POLİPROPİLEN ATIKLARIN AKIŞKAN YATAKTA PİROLİZİ Şeyda ALTAŞ, İlknur KAYACAN, Özkan Murat DOĞAN Gazi Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Maltepe 657 Ankara ÖZET Yapılan

Detaylı

ETİL ASETAT-ETANOL AZEOTROP KARIŞIMININ DAMITILDIĞI BİR EKSTRAKTİF DOLGULU DAMITMA KOLONUNUN SICAKLIK KONTROLÜ

ETİL ASETAT-ETANOL AZEOTROP KARIŞIMININ DAMITILDIĞI BİR EKSTRAKTİF DOLGULU DAMITMA KOLONUNUN SICAKLIK KONTROLÜ ETİL ASETAT-ETANOL AZEOTROP KARIŞIMININ DAMITILDIĞI BİR EKSTRAKTİF DOLGULU DAMITMA KOLONUNUN SICAKLIK KONTROLÜ Levent Taştimur a, Abdulwahab Giwa b, Süleyman Karacan b,* a Ankara Patent Bürosu Limited

Detaylı

GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI

GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI GAZ ABSORPSİYON/DESORPSİYON SİSTEMLERİ TASARIMI Ayı rma Prosesleri Gaz-Sıvı GAZ ABSORPSİYONU/DESORPSİYONU Destilasyon Buharlaşma Sıvı-Sıvı Sıvı ekstraksiyonu Süperkritik ekstraksiyon Katı-Akışkan Filtrasyon

Detaylı

METANOLÜN KATALİTİK OKSİDASYONUYLA FORMALDEHİT ÜRETİM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ

METANOLÜN KATALİTİK OKSİDASYONUYLA FORMALDEHİT ÜRETİM KİNETİĞİNİN İNCELENMESİ METNOLÜN TLİTİ OİDYONUYL FOMLDEHİT ÜETİM İNETİĞİNİN İNCELENMEİ.H. YILMZ, F.. TLY,. TLY Ege Üniversitesi, Mühendisli Faültesi, imya Mühendisliği ölümü, 3500, ornova- İZMİ ÖZET u çalışmada, metanolün formaldehite

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 6.Endüstriyel Kirlenme Kontrolü - Nötralizasyon Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK Birçok endüstrinin atıksuyu asidik veya bazik olduğundan alıcı ortama veya kimyasal ve/veya

Detaylı

HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT

HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 1 HİDROJEN ÜRETİMİ BUĞRA DOĞUKAN CANPOLAT 16360018 2 HİDROJEN ÜRETİMİ HİDROJEN KAYNAĞI HİDROKARBONLARIN BUHARLA İYİLEŞTİRİMESİ KISMİ OKSİDASYON DOĞAL GAZ İÇİN TERMAL KRAKİNG KÖMÜR GAZLAŞTIRMA BİYOKÜTLE

Detaylı

KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ

KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ S a y f a 1 KLOR (Cl2) ANALİZ YÖNTEMİ YÖNTEMİN ESASI VE PRENSİBİ Klor, ph 8 de veya daha düşük bir ph da potasyum iyodür çözeltisinden iyotu serbest bırakacaktır. Serbest iyot, indikatör olarak nişasta

Detaylı

HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi

HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi UYGULAMA NOTU Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi L019 HPLC ile Elma Suyunda HMF Analizi HAZIRLAYANLAR Kim. Akın Osanmaz ve Uzm. Kim. Ozan Halisçelik Ant Teknik Cihazlar Ltd. Şti. KONU: Elma suyu numunelerinde,

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ Çevre Mühendisliği Bölümü Fiziksel ve Kimyasal Temel İşlemler Laboratuvarı Dersi Güncelleme: Eylül 2016

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ Çevre Mühendisliği Bölümü Fiziksel ve Kimyasal Temel İşlemler Laboratuvarı Dersi Güncelleme: Eylül 2016 İYON DEĞİŞİMİ DENEYİN AMACI: Sert bir suyun katyon değiştirici reçine kullanılarak yumuşatılması ve reçinenin iyon değiştirme kapasitesinin incelenmesi TEORİK BİLGİLER İyon değiştirme benzer elektrik yüklü

Detaylı

Problem 2.6 Problem 2.21 Problem 2.23

Problem 2.6 Problem 2.21 Problem 2.23 Problem.6 Problem. Problem.3 33 Problem. Problem.3 Problem 3.0 Bir katıdaki sıcaklık dağılımına, ısı iletim katsayısının sıcaklığa bağlı olmasının etkisini belirlemek için, ısı iletim katsayısı, olan bir

Detaylı

Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 2006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir RM07

Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 2006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir RM07 RM7 UTNOLUN SETİK SİTLE ESTERLEŞME REKSİYONU İÇİN EĞİŞİK HETEROJEN KTLİZÖRLERİN KRŞILŞTIRILMSI EMİNE SERT, FERHN SMİ TLY Ege Üniversitesi, Kimya Mühendisliği ölümü, 351, ornova, İzmir 1. GİRİŞ util asetat

Detaylı

Kimyanın Temel Kanunları

Kimyanın Temel Kanunları Kimyanın Temel Kanunları A. Kütlenin Korunumu Kanunu Lavoiser miktarı belli olan kalay (Sn) parçasını içinde bir miktar hava bulunan bir fanusa koyarak tartmış.daha sonra fanusu içindekilerle birlikte

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ

KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ KÜKÜRT DİOKSİT GAZI İLE ÜLEKSİT TEN BORİK ASİT ÜRETİMİ İbrahim Hakkı Karakaş a*,mehmet Çopur b, M. Muhtar Kocakerim c, Zeynep Karcıoğlu Karakaş d a Bayburt Üniversitesi, Bayburt Meslek Yüksek Okulu, Bayburt

Detaylı

ALÇAK YOĞUNLUK POLİETİLENİN PİROLİZ SIVI ÜRÜNLERİNİN HİDROJENASYONU

ALÇAK YOĞUNLUK POLİETİLENİN PİROLİZ SIVI ÜRÜNLERİNİN HİDROJENASYONU ALÇAK YOĞUNLUK POLİETİLENİN PİROLİZ SIVI ÜRÜNLERİNİN HİDROJENASYONU S. ALTIN, A. KARADUMAN, A. Y. BILGESÜ Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Kimya Mühendisliği Bölümü Tandoğan ANKARA ÖZET Bu çalışmada

Detaylı

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ

ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ ZEMİN MEKANİĞİ DENEYLERİ Konsolidasyon Su muhtevası Dane dağılımı Üç eksenli kesme Deneyler Özgül ağırlık Serbest basınç Kıvam limitleri (likit limit) Geçirgenlik Proktor ZEMİN SU MUHTEVASI DENEYİ Birim

Detaylı

Toprakta Kireç Tayini

Toprakta Kireç Tayini Toprakta Kireç Tayini Toprakta kireç tayininde genellikle kalsimetre düzeneği kullanılır ve % kireç miktarı CaCO 3 cinsinden ifade edilir. Elde edilen veriler doğrultusunda toprakların kireç içeriğine

Detaylı

KARIŞIM: İki yada daha fazla maddenin istenilen oranda, fiziksel olarak bir araya getirilmesi sonucu oluşturduğu maddeler topluluğuna denir.

KARIŞIM: İki yada daha fazla maddenin istenilen oranda, fiziksel olarak bir araya getirilmesi sonucu oluşturduğu maddeler topluluğuna denir. KARIŞIM: İki yada daha fazla maddenin istenilen oranda, fiziksel olarak bir araya getirilmesi sonucu oluşturduğu maddeler topluluğuna denir. KARIŞIMLARIN ÖZELLİKLERİ: 1.Yapılarında iki yada daha fazla

Detaylı

AKIŞKANLAŞTIRMA VE AKIŞKAN YATAK ISI TRANSFERİ ÜNİTESİ

AKIŞKANLAŞTIRMA VE AKIŞKAN YATAK ISI TRANSFERİ ÜNİTESİ AKIŞKANLAŞTIRMA VE AKIŞKAN YATAK ISI TRANSFERİ ÜNİTESİ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Akışkan yatakta tanecik hareketlerinin gözlenmesi, yataktaki basınç düşüşü - yüzeysel

Detaylı

Erciyes Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Gıda Analizleri ve Teknolojisi Laboratuvar Föyü Sayfa 1

Erciyes Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Gıda Analizleri ve Teknolojisi Laboratuvar Föyü Sayfa 1 1. Genel Bilgiler 100 g örnekte bulunan serbest asitleri nötrleştirmek için harcanan ayarlı baz (sodyum hidroksit veya potasyum hidroksit) çözeltisinin hacminin bulunmasıdır. 2. Asitlik Cinsi Örneklerin

Detaylı

RM10. CuO x -CoO x -CeO 2 KOMPOZİT KATALİZÖRLERİNİN CO OKSİDASYONUNDA TEPKİME KOŞULLARININ İNCELENMESİ

RM10. CuO x -CoO x -CeO 2 KOMPOZİT KATALİZÖRLERİNİN CO OKSİDASYONUNDA TEPKİME KOŞULLARININ İNCELENMESİ Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir RM0 CuO x -CoO x -CeO KOMPOZİT KATALİZÖRLERİNİN CO OKSİDASYONUNDA TEPKİME KOŞULLARININ İNCELENMESİ ÖZET M.E.Kibar,

Detaylı

Sülfatlanmış ZrO 2 Varlığında Asetik Asitin Butanol ile Esterleşme Reaksiyonun Kinetiğinin İncelenmesi

Sülfatlanmış ZrO 2 Varlığında Asetik Asitin Butanol ile Esterleşme Reaksiyonun Kinetiğinin İncelenmesi Sülfatlanmış ZrO 2 Varlığında Asetik Asitin Butanol ile Esterleşme Reaksiyonun Kinetiğinin İncelenmesi Özet Emine Sert, Ferhan Sami Atalay Ege Üniversitesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, 35100, Bornova, İzmir

Detaylı

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI 1.GİRİŞ Mermer üretiminde ülkemiz dünyada önemli bir yere sahiptir. Mermer ocak işletmeciliği ve işleme

Detaylı

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım

Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Genel Kimya 101-Lab (4.Hafta) Asit Baz Teorisi Suyun İyonlaşması ve ph Asit Baz İndikatörleri Asit Baz Titrasyonu Deneysel Kısım Asit Baz Teorisi Arrhenius Teorisi: Sulu çözeltlerine OH - iyonu bırakan

Detaylı

AA ile İnsan Tam Kan ve İdrar Örneklerinde Elektrotermal AA Yöntemi ile Nikel Analizi

AA ile İnsan Tam Kan ve İdrar Örneklerinde Elektrotermal AA Yöntemi ile Nikel Analizi UYGULAMA NOTU Atomik Absorpsiyon Spektrofotometre A003 AA ile İnsan Tam Kan ve İdrar Örneklerinde Elektrotermal AA Yöntemi ile Nikel Analizi HAZIRLAYAN Yük. Kimyager Hakan AKTAŞ Ant Teknik Cihazlar Ltd.

Detaylı

ELEKTRİKLENME YOLUYLA AYIRMA Saç, pul biber gibi bazı maddeler elektrik yüküyle yüklenmiş maddeler tarafından çekilirler.

ELEKTRİKLENME YOLUYLA AYIRMA Saç, pul biber gibi bazı maddeler elektrik yüküyle yüklenmiş maddeler tarafından çekilirler. LALE GÜNDOĞDU ELEKTRİKLENME YOLUYLA AYIRMA Saç, pul biber gibi bazı maddeler elektrik yüküyle yüklenmiş maddeler tarafından çekilirler. DENEYİN YAPILIŞI Şekildeki gibi bir kaba, kuru yemek tuzu ve kuru

Detaylı

KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ

KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ Ek 2 ULUSAL ÖĞRENCİ TASARIM YARIŞMASI PROBLEM TANIMI KÖMÜRÜN GAZLAŞTIRILMASI YOLUYLA ELDE EDİLEN SENTEZ GAZINDAN METANOL ÜRETİMİ 1. Giriş Türk kömür rezervlerinden metanol üretimi Kömürden metanol üretimi,

Detaylı

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ERCİYES ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ ENERJİ SİSTEMLERİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DENEY FÖYÜ DENEY ADI AKIŞKAN YATAKLI ISI TRANSFER DENEYİ DERSİN ÖĞRETİM ÜYESİ DENEY SORUMLUSU DENEY GRUBU: DENEY TARİHİ

Detaylı

ÇANAKKALE BOĞAZINDAKİ CHLOROPHYTA ENTEROMORPHA YOSUNUNDAN POTASYUM HİDROKSİT DESTEKLİ KATALİZÖR VARLIĞINDA BİYODİZEL ELDESİ

ÇANAKKALE BOĞAZINDAKİ CHLOROPHYTA ENTEROMORPHA YOSUNUNDAN POTASYUM HİDROKSİT DESTEKLİ KATALİZÖR VARLIĞINDA BİYODİZEL ELDESİ TÜBİTAK-BİDEB KİMYAGERLİK, KİMYA ÖĞRETMENLİĞİ VE KİMYA MÜHENDİSLİĞİ KİMYA LİSANS ÖĞRENCİLERİ ARAŞTIRMA PROJESİ EĞİTİMİ ÇALIŞTAYI (KİMYA-2 ÇALIŞTAY 2011) ÇANAKKALE BOĞAZINDAKİ CHLOROPHYTA ENTEROMORPHA YOSUNUNDAN

Detaylı

OKG-175 GAZ ABSORBSİYON DESORBSİYON DENEY SETİ

OKG-175 GAZ ABSORBSİYON DESORBSİYON DENEY SETİ 2014 OKG-175 GAZ ABSORBSİYON DESORBSİYON DENEY SETİ 0 www.ogendidactic.com GAZ ABSORBSİYON VE DESORBSİYON EĞİTİM SETİ 1 TEKNİK ÖZELLİKLER 1. Deney seti endüstriyel proseslerdeki absorpsiyon işlemi uygulamalarına

Detaylı

AYÇİÇEK YAĞININ AĞARTILMASINDA ASİT AKTİF SEPİYOLİT VE BENTONİTİN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

AYÇİÇEK YAĞININ AĞARTILMASINDA ASİT AKTİF SEPİYOLİT VE BENTONİTİN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ ULUSLARARASI ENDÜSTRİYEL HAMMADDELER SEMPOZYUMU 1-3 Şubat 7, İzmir/-TÜRKİYE, s. 1-155 AYÇİÇEK YAĞININ AĞARTILMASINDA ASİT AKTİF SEPİYOLİT VE BENTONİTİN KARŞILAŞTIRMALI OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ Eyüp SABAH

Detaylı

BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI

BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI BT 42 TİROSİNAZ ENZİMİNİN EKSTRAKSİYONU, SAFLAŞTIRILMASI VE FENOLLERİN GİDERİMİNDE KULLANIMI D.Öztan 1, U.Gündüz Zafer 2 1 Gazi Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı

BÖLÜM 5. SÜLFOLANMA, NİTROLANMA VE NİTROZOLANMA İŞLEMLERİ

BÖLÜM 5. SÜLFOLANMA, NİTROLANMA VE NİTROZOLANMA İŞLEMLERİ 1 BÖLÜM 5. SÜLFOLANMA, NİTROLANMA VE NİTROZOLANMA İŞLEMLERİ Organik moleküllere SO OH, SO CI, SO Na gibi grupların dahil edilmesi sülfolanma, NO grubunun dahil edilmesi nitrolanma, NO grubunun dahil edilmesi

Detaylı

FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT VE BAZLAR GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR

FEN ve TEKNOLOJİ / ASİT VE BAZLAR GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR GÜNLÜK YAŞAMDA ASİT VE BAZLAR 1 Yüzyıllardır doğayı ve doğadan elde edilebilecek maddeleri keşfetme arzusu içinde olan insanoğlu 1400'lü yıllarda o güne kadar bilinmeyen bir asidi, yani HCl (hidrojen klorür,

Detaylı

TEKNİK DEĞİRLENDİRME

TEKNİK DEĞİRLENDİRME FEDERAL EĞİTİM AJANSI Yüksek Öğrenim Devlet Eğitim Kurumu SİBİRYA DEVLET OTOMOBİL VE YOL AKADEMİSİ STROY TEST SİBADİ TEST MERKEZİ 644080, Omsk - 80, Mira cad No 5, Telefon (3812) 24-36-91, Faks (3812)

Detaylı

DOĞAL ZEOLİT TAŞIYICILI TiO 2 FOTOKATALİZÖRLERİNİN ÜRETİLMESİ VE TEREFTALİK ASİT ADSORPSİYON ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ

DOĞAL ZEOLİT TAŞIYICILI TiO 2 FOTOKATALİZÖRLERİNİN ÜRETİLMESİ VE TEREFTALİK ASİT ADSORPSİYON ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ DOĞAL ZEOLİT TAŞIYICILI TiO 2 FOTOKATALİZÖRLERİNİN ÜRETİLMESİ VE TEREFTALİK ASİT ADSORPSİYON ÖZELLİKLERİNİN BELİRLENMESİ Özgün Deliismail a,*, Banu Yener b, Fehime Çakıcıoğlu-Özkan a, Şerife Şeref Helvacı

Detaylı

Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM

Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM Dokuz Eylül Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Mühendisliği Bölümü, Buca/İZMİR Hava Kirliliği Kontrolu Prof.Dr.Abdurrahman BAYRAM HAVA KİRLİLİĞİ KONTROL MEKANİZMASI Ulusal, Bölgesel Yerel Çalışma

Detaylı

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi/ Journal of The Institute of Natural & Applied Sciences 17 (1):6-12, 2012 Araştırma Makalesi/Research Article BaCl 2 -Ba(H 2 PO 2 ) 2 -H 2 O Üçlü

Detaylı

FİLTRASYON. Şekil 4.1. Bir kum filtresinin kesit görünümü 1 GENEL BİLGİ

FİLTRASYON. Şekil 4.1. Bir kum filtresinin kesit görünümü 1 GENEL BİLGİ FİLTRASYON 1 GENEL BİLGİ Filtrasyon adından da anlaşılacağı üzere filtre etmek anlamına gelir. Başka bir deyişle filtrasyon, bir akışkanın katı parçacıklar içerisinden geçirilerek bünyesindeki kirliklerin

Detaylı

TOA45 ÇOK KADEMELİ TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ

TOA45 ÇOK KADEMELİ TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ TOA45 ÇOK KADEMELİ TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ B. Algül, T. Algül, Ö. M. Doğan, B. Z. Uysal Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü ve

Detaylı

BÖLÜM 6 GRAVİMETRİK ANALİZ YÖNTEMLERİ

BÖLÜM 6 GRAVİMETRİK ANALİZ YÖNTEMLERİ BÖLÜM 6 GRAVİMETRİK ANALİZ YÖNTEMLERİ Kütle ölçülerek yapılan analizler gravimetrik analizler olarak bilinir. Çöktürme gravimetrisi Çözeltide analizi yapılacak madde bir reaktif ile çöktürülüp elde edilen

Detaylı

TÜPRAŞ HAM PETROL ÜNİTESİNDE ENERJİ ve EKSERJİ ANALİZİ

TÜPRAŞ HAM PETROL ÜNİTESİNDE ENERJİ ve EKSERJİ ANALİZİ TÜPRAŞ HAM PETROL ÜNİTESİNDE ENERJİ ve EKSERJİ ANALİZİ Başak BARUTÇU, Nüket YAPII, Zehra ÖZÇELİK Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Bornova İzmir e-posta: zozcelik@bornova.ege.edu.tr

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ

BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI II DERSİ AKIMLI VE AKIMSIZ KAPLAMALAR DENEY FÖYÜ Gelişen teknoloji ile beraber birçok endüstri alanında kullanılabilecek

Detaylı

MOL KAVRAMI I. ÖRNEK 2

MOL KAVRAMI I.  ÖRNEK 2 MOL KAVRAMI I Maddelerin taneciklerden oluştuğunu biliyoruz. Bu taneciklere atom, molekül ya da iyon denir. Atom : Kimyasal yöntemlerle daha basit taneciklere ayrılmayan ve elementlerin yapıtaşı olan taneciklere

Detaylı

PORTAKAL KABUĞU-ASİDİK SU KARIŞIMININ FİLTRASYONUNDA BUĞDAY KEPEĞİNİN SÜZME YARDIMCI MADDESİ OLARAK KULLANILMASI

PORTAKAL KABUĞU-ASİDİK SU KARIŞIMININ FİLTRASYONUNDA BUĞDAY KEPEĞİNİN SÜZME YARDIMCI MADDESİ OLARAK KULLANILMASI PORTAKAL KABUĞU-ASİDİK SU KARIŞIMININ FİLTRASYONUNDA BUĞDAY KEPEĞİNİN SÜZME YARDIMCI MADDESİ OLARAK KULLANILMASI Tuba YETİŞİR, Güneş ÖZSOY, Nurhan ARSLAN Fırat Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya

Detaylı

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME

HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME HACETTEPE ÜNĐVERSĐTESĐ EĞĐTĐM FAKÜLTESĐ KĐMYA ÖĞRETMENLĐĞĐ ÖĞRETĐM TEKNOLOJĐLERĐ VE MATERYAL GELĐŞTĐRME 8. SINIF FEN VE TEKNOLOJĐ DERSĐ 3. ÜNĐTE: MADDENĐN YAPISI VE ÖZELLĐKLERĐ KONU: BAZLAR ÇALIŞMA YAPRAĞI

Detaylı

PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU

PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU PETROKİMYA KOMPLEKSİ ARITMA ÇAMURLARININ EKSTRAKSİYONU T. GÜNGÖREN 1, H. MADENOĞLU 1, M. SERT 1, İ.H. METECAN 2, S. ERDEM 1, L. BALLİCE 1, M. YÜKSEL 1, M. SAĞLAM 1 1 Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,

Detaylı

Kırılma Noktası Klorlaması

Kırılma Noktası Klorlaması Kırılma Noktası Klorlaması AMAÇ Farklı oranlarda klor ile amonyağın reaksiyon vermesi sonucu oluşan kalıntı klor ölçümünün yapılması ve verilerin grafiğe aktarılarak kırılma noktasının belirlenmesi. ÖN

Detaylı

YAĞLI TOHUMDAN KATI-SIVI EKSTRAKSİYONU İLE YAĞ ELDESİ DENEYİ

YAĞLI TOHUMDAN KATI-SIVI EKSTRAKSİYONU İLE YAĞ ELDESİ DENEYİ YAĞLI TOHUMDAN KATI-SIVI EKSTRAKSİYONU İLE YAĞ ELDESİ DENEYİ Bursa Teknik Üniversitesi DBMMF Kimya Mühendisliği Bölümü 1 1. Amaç Katı sıvı ekstraksiyon mekanizmasını, katı sıvı ekstraksiyonu prosesinin

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ORGANİK KİMYA LABORATUVARI NÜKLEOFİLİK YERDEĞİŞTİRME REAKSİYONU -1 DENEY 4 : S N 1 REAKSİYONU : T- BÜTİL KLORÜRÜN SENTEZİ TEORİ

Detaylı

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜHENDİSLİĞİ 2013 S A M S U N ASİT-BAZ EKSTRAKSİYONLARI TEORİ Ekstraksiyon, organik bileşikleri ayırmak için oldukça yaygın kullanılan bir metotdur. Ekstraksiyon, sıvı-sıvı

Detaylı

Hidrojen Depolama Yöntemleri

Hidrojen Depolama Yöntemleri Gazi Üniversitesi Makina Mühendisliği Bölümü Maltepe-Ankara Hidrojen Depolama Yöntemleri Y.Doç.Dr.Muhittin BİLGİLİ İçerik Enerji taşıyıcısı olarak H 2 ve uygulamaları, Hidrojen depolama metodları, Sıkıştırılmış

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları

Yrd. Doç. Dr. Atilla EVCİN Sol-jel Prosesleri Ders Notları Alüminyum Alkoksit ve Alümina Üretimi Alüminyum metalinin alkolle reaksiyonu sonucu alkoksit oluşturulması ve bundan elde edilecek jelinde öğütülüp kalsine edildikten sonra alüminaya dönüşmesi beklenmektedir.

Detaylı

TOA06 SÜRÜKLENME KANALLI TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ

TOA06 SÜRÜKLENME KANALLI TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ TOA06 SÜRÜKLENME KANALLI TAŞKIN YATAKLARDA MİNİMUM TAŞKINLAŞMA HIZININ BELİRLENMESİ T. Algül, B. Algül, Ö. M. Doğan, B. Z. Uysal Gazi Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü

Detaylı

KÜMEN ÜRETİMİNİN YAPILDIĞI TEPKİMELİ BİR DAMITMA KOLONUNUN BENZETİMİ

KÜMEN ÜRETİMİNİN YAPILDIĞI TEPKİMELİ BİR DAMITMA KOLONUNUN BENZETİMİ KÜMEN ÜRETİMİNİN YAPILDIĞI TEPKİMELİ BİR DAMITMA KOLONUNUN BENZETİMİ Damla Gül a,*, Abdulwahab GIWA a, Süleyman KARACAN a a,* Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Dögol

Detaylı

2. KLİNKER HAMMADDELERİ

2. KLİNKER HAMMADDELERİ İçerik İÇERİK 1.GİRİŞ... 1.1 Çimentonun Tarihi... 1.2 Çimento Fırınlarındaki Gelişmeler... 1.3 Türkiye de Çimento... 1.4 Çimento Üretimi... 1.5 Klinker Üretim Yöntemleri... 1.5.1 Yaş Yöntemle Klinker Üretimi...

Detaylı

Sıvılardan ekstraksiyon:

Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvılardan ekstraksiyon: Sıvı haldeki bir karışımdan bir maddenin, bu maddenin içinde bulunduğu çözücü ile karışmayan ve bu maddeyi çözen bir başka çözücü ile çalkalanarak ilgili maddenin ikinci çözücüye

Detaylı

Kalıp ve maça yapımında kullanılan döküm kumlarının yaş basma ve yaş kesme mukavemetlerinin ve nem miktarlarının tayin edilmesi.

Kalıp ve maça yapımında kullanılan döküm kumlarının yaş basma ve yaş kesme mukavemetlerinin ve nem miktarlarının tayin edilmesi. 8.DÖKÜM KUMLARININ MUKAVEMET VE NEM MİKTARI TAYİNİ 8.1. Deneyin Amacı Kalıp ve maça yapımında kullanılan döküm kumlarının yaş basma ve yaş kesme mukavemetlerinin ve nem miktarlarının tayin edilmesi. 8.2.Deneyin

Detaylı

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM

GENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM GENEL KİMYA KİMYASAL REAKSİYONLAR Kimyasal Tepkime Kimyasal tepkime, Bir ya da birkaç maddenin (tepkenler) yeni bir bileşik grubuna (ürünler) dönüştürülmesi işlemidir. Tepkenler Ürünler NO + 1/2 O 2 NO

Detaylı

TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI

TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI TÜBİTAK-BİDEB YİBO ÖĞRETMENLERİ (FEN VE TEKNOLOJİFİZİK,KİMYA,BİYOLOJİ-VE MATEMATİK ) PROJE DANIŞMANLIĞI EĞİTİMİ ÇALIŞTAYLARI ÇALIŞTAY 2009-1 TÜSSİDE-GEBZE 15-22 HAZİRAN 2009 GRUP KATALİZÖR ERDOĞAN DURDU

Detaylı

A- LABORATUAR MALZEMELERİ

A- LABORATUAR MALZEMELERİ 1- Cam Aktarma ve Ölçüm Kapları: DENEY 1 A- LABORATUAR MALZEMELERİ 2- Porselen Malzemeler 3- Metal Malzemeler B- KARIŞIMLAR - BİLEŞİKLER Nitel Gözlemler, Faz Ayırımları, Isısal Bozunma AMAÇ: Karışım ve

Detaylı

Bolomey formülünün gelişmiş şekli; hava boşluğunun dayanıma etkisini vurgulamak

Bolomey formülünün gelişmiş şekli; hava boşluğunun dayanıma etkisini vurgulamak BETON Bolomey formülünün gelişmiş şekli; hava boşluğunun dayanıma etkisini vurgulamak açısından ilginçtir. Bu formülde dayanımı etkileyen en önemli faktör çimento hamuru içindeki çimento miktarıdır.

Detaylı

şeklinde ifade edilir.

şeklinde ifade edilir. MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 21 CEVHER HAZIRLAMA LAB. I ANDREASEN PIPETTE YÖNTEMİ İLE TANE BOYU DAĞILIMININ BELİRLENMESİ 1. AMAÇ Geleneksel labaratuvar elekleriyle elenemeyecek kadar küçük tane boylu malzemelerin

Detaylı

Pik (Ham) Demir Üretimi

Pik (Ham) Demir Üretimi Pik (Ham) Demir Üretimi Çelik üretiminin ilk safhası pik demirin eldesidir. Pik demir için başlıca şu maddeler gereklidir: 1. Cevher: Demir oksit veya karbonatlardan oluşan, bir miktarda topraksal empüriteler

Detaylı

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş.

MESS Entegre Geri Kazanım ve Enerji San. ve Tic. A.Ş. Sayfa : 1 / 12 1 ATIKLAR İÇİN NUMUNE SAKLAMA KOŞULLARI Parametre Numune Özelliği Numune Türü ICP ile Metal Tayinleri suları vb.), diğer her türlü sıvılar) Mikrodalgada (sıvı) yakılmış Minimum Numune Miktarı

Detaylı

AKIŞKANLARIN ISI İLETİM KATSAYILARININ BELİRLENMESİ DENEYİ

AKIŞKANLARIN ISI İLETİM KATSAYILARININ BELİRLENMESİ DENEYİ T.C. ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ AKIŞKANLARIN ISI İLETİM KATSAYILARININ BELİRLENMESİ DENEYİ Hazırlayan Yrd.Doç.Dr. Lütfü NAMLI SAMSUN AKIŞKANLARIN ISI İLETİM

Detaylı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı

Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Akreditasyon Kapsamı Akreditasyon Sertifikası Eki (Sayfa 1/7) Deney Laboratuvarı Adresi : İstanbul Yolu, Gersan Sanayi Sitesi 2306.Sokak No :26 Ergazi/Yenimahalle 06370 ANKARA / TÜRKİYE Tel : 0 312 255 24 64 Faks : 0 312 255

Detaylı

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu

On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu On-line Oksijen Tüketiminin Ölçülmesiyle Havalandırma Prosesinde Enerji Optimizasyonu Speaker: Ercan Basaran, Uwe Späth LAR Process Analysers AG 1 Genel İçerik 1. Giriş 2. Proses optimizasyonu 3. İki optimizasyon

Detaylı

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları

Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları Çevre Kimyası 1, Örnek Çalışma Soruları 1. Çözelti Hazırlama ve ph S.1.1. Bir atıksu arıtma tesisinde ph ayarlamak için çözeltinin her bir litresine 1 ml 0.05N lik H 2 SO ilavesi yapılması gerekmektedir.

Detaylı

Su Numunelerinin Alınması, Muhafazası, Taşınması ve Saklanması ile İlgili Kontrol Listesi

Su Numunelerinin Alınması, Muhafazası, Taşınması ve Saklanması ile İlgili Kontrol Listesi Sayfa 1 / 6 Tekniği SU-ATIKSU-DENİZSUYU NUMUNELERİ AKM 500 1 C ile 5 C 4 C 2 gün ten fazla saklanmamalı. Gravimetrik Metot SM 2540:D - Numuneler analizden önce oda sıcaklığına getirilmelidir. Alkalinite

Detaylı

ÇD16 ATIK SULARDA BULUNAN FORMİK ASİDİN KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU İLE PARÇALANMASI

ÇD16 ATIK SULARDA BULUNAN FORMİK ASİDİN KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU İLE PARÇALANMASI ÇD16 ATIK SULARDA BULUNAN FORMİK ASİDİN KATALİTİK ISLAK HAVA OKSİDASYONU İLE PARÇALANMASI Aslı Yüksel, Gönül Gündüz,*, Meral Dükkancı Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü,

Detaylı