ÖRNEKTİR EDEBİYAT 10. SINIF. Edebiyat Tarihi - Dönemleri - Özellikleri 01 GENEL

Transkript

1 EDEBİYAT 10. SINIF GENEL Edebiyat Tarihi - Dönemleri - Özellikleri Aşağıdakilerden hangisi edebi metnin temel özelliklerinden biri değildir? A) Yazardan izler taşıması B) Eğiticilik amacının olması C) Estetik bir değerinin olması D) Bulunduğu çağı yansıtması E) Kurgusal metin olması 2. Edebi yapıtı ve bu yapıtı meydana getiren sanatçıları dönemleriyle beraber inceleyen bilim dalı aşağıdakilerden hangisidir? A) Halk bilimi B) Dil bilimi C) Edebiyat tarihi D) Toplum bilimi E) Genel tarih 3. Aşağıdakilerden hangisi edebiyat tarihçisinin görevi değildir? A) Tarihi olayları kronolojik sıraya koymak B) Tarihi dönemlerin özelliklerini incelemek C) Tarihi dönemin edebi esere yansımasını incelemek D) Sanatçıların hayatını incelemek E) Edebi akımları ortaya koymak 5. Edebiyat tarihi kitaplarında, aşağıdakilerin hangisi hakkında bilgi yoktur? A) Aynı döneme ait yapıtların kıyaslanması B) Edebi akımları ortaya çıkaran koşullar C) Edebiyatçıların hayatları hakkında bilgi D) Edebiyata konu olan olaylar E) Edebi eserin tam metni 6. Toplumun gelenek ve göreneklerini, inançlarını ve edebi ürünlerini inceleyen bilim aşağıdakilerden hangisidir? A) Sosyoloji B) Uygarlık tarihi C) Halk bilimi D) Tarih E) Edebiyat tarihi 7. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatın devirlere ayrılmasındaki ölçütlerden biri değildir? A) Dil anlayışı C) Dil coğrafyası B) Dini değişiklikler D) Yazarın siyasi düşünceleri E) Yaratıcısı belli olan / olmayan ürünler 4. Edebi eserden hareketle bir milletin duygu ve düşüncede geçirdiği evreleri inceleyen bilim aşağıdakilerden hangisidir? A) Medeniyet tarihi B) Halk bilim C) Sosyoloji D) Edebiyat tarihi E) Dil bilim 8. Edebiyat tarihi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Edebi akımların ortaya çıkışını ve nedenini inceler. B) Eserleri ve sanatçıları tarih sırasına göre inceler. C) Toplumların geçmiş yaşamlarına yönelik araştırma yapar. D) Edebi eserin benzerleri arasındaki yerini tayin eder. E) Edebi eseri ortaya çıkaran tarihi koşulları açıklar.

2 Edebiyat Tarihi - Dönemleri - Özellikleri Aşağıdakilerin hangisi; edebiyatçı, edebi eser ve toplum yaşamı arasında olması gereken bağlantılardan biri değildir? A) Edebi eserin, üslup ve konu yönünden etkileyici olması B) Edebi eserin; ortaya çıktığı milletin düşünce gücünü göstermesi C) Edebiyatçının, sosyal yaşamı, edebi eserle düzenlemeye çalışması D) Edebi eserin, sanatçıdan ve toplumdan izler taşıması E) Sanatçının edebi esere, duygu, düşünce ve hayallerini yansıtması 13. Tarihi metinle, edebi metin arasındaki karşılaştırmalardan hangisi yanlıştır? A) Edebi metin kurgusaldır, tarihi metin tamamen gerçektir. B) Edebi metin toplumun geleceğine yönelik tahmin içerir, tarihi metin sadece geçmişe odaklanır. C) Edebi metin estetik zevk verir, tarihi metin okuru bilgilendirir. D) Edebi metin yazarın hayal dünyasından, tarihi metin belgelerden oluşur. E) Edebi metinler öznel, tarihi metinler nesnel nitelik taşır. 10. Kapsamı bakımından (genelden özele) düşünüldüğünde aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğrudur? A) Uygarlık tarihi - Edebiyat tarihi - Kültür tarihi B) Kültür tarihi - Uygarlık tarihi - Edebiyat tarihi C) Edebiyat tarihi - Kültür tarihi - Uygarlık tarihi D) Uygarlık tarihi - Kültür tarihi - Edebiyat tarihi E) Kültür tarihi - Edebiyat tarihi - Uygarlık tarihi 11. Edebiyat- tarih ilişkisi düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Bir metin incelenirken, devrin tarihi şartları incelenmelidir. B) Tarihi olay, edebi esere kaynaklık edebilir. C) Yapıtın amacı, anlatıldığı dönemi aydınlatmaktır. D) Tarih, edebi dönemlerin ortaya çıkmasını sağlar. E) Bazı tarihsel olaylar, sanatçıların edebiyata bakışını etkiler. 12. Türk kültür ve edebiyatının uygarlık tarihini etkilemesi aşağıdakilerden hangisini gösterir? A) Türklerin güçlü devletler kurduğunu B) Türk edebiyatının sözlü bir geçmişi olduğunu C) Türk kültürünün diğerlerinden üstün olduğunu D) Türk edebiyatının yazılı ürünlerinin çokluğunu E) Türklerin çok değişik coğrafyalarda yaşadığını Körfez Yayınları 14. Kültür alanlarıyla ilgili farklı çalışma, kavram ve nesnelerin bir tarihi vardır. Bunların bütünü ---- oluşturur. Bu cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) uygarlık tarihini B) bir milletin tarih alanındaki gelişim çizgisini C) edebi eserlerin tarih içindeki gelişim ve değişim özelliklerini D) o bölgedeki ulusun çevresindeki uluslarla ilişkilerinin tutanaklarını E) milli tarih bilincini 15. Edebi eserlerin ve edebi etkinliklerin de tarihi bir gelişimi vardır. Edebi eserler ve bunları oluşturan kişiler yani sanatçıların tarihsel çizgide ortaya çıkan olay, düşünce tarzı gibi şeylerden etkilenmemesi düşünülemez. Bu cümlede verilen bilgiden yola çıkarılak aşağıdakilerden hangisini söylemek yanlış olur? A) Edebi türler de zaman içinde bazı değişiklikler gösterebilir. B) Toplumda tarihi bazı olaylar, edebi eserlerin üzerinde etki yapabilir. C) Sanatçılar dönem dönem ortaya çıkan edebi akımlardan etkilenebilir. D) Edebi eserlerde o dönemin siyasi, ekonomik izlerini görmek mümkündür. E) Sanatçı kendi duygu, düşünce evreninin dışında herhangi bir etkiyi eserine yansıtmaz.

3 Türk Edebiyatı Dönemleri, Destanlar Dönemi, 10. SINIF GENEL EDEBİYAT Mit, İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı I. Tanzimat ın ilanı II. Kavimler göçü III. Matbaanın gelişi IV. İslamiyet in kabulü V. İstanbul un fethi Yukarıdakilerden hangileri Türk edebiyatının devirlere ayrılmasında doğrudan etkili olmuştur? A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. D) II. ve V. E) IV. ve V. 2. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışlığı vardır? A) Türklere ait Orta Asya kültür ürünlerinin tamamı günümüze gelmiştir. B) Türkler Müslüman olunca, Arap alfabesini kullanmaya başlamışlardır. C) Tanzimat Dönemi Türk edebiyatında köklü değişikliklerin olduğu bir dönemdir. D) Cumhuriyet Dönemi edebi ürünleri, yeni devletin ilkelerini yerleştirmenin aracı olmuştur. E) Türk edebiyatının devirlere ayrılmasında dini inançların büyük etkisi olmuştur. 3. Aşağıdakilerin hangisinde Türk destanları ile ilgili bilgi yanlışı vardır? A) Devletin idare biçimine yönelik bilgiler içerir. B) Yazının olmadığı tarihsel dönemlere ait ürünlerdir. C) Dönemin zihniyetine yönelik ayrıntılara yer verilir. D) Ortaya çıktıkları dönemde yazıya geçirilmiştir. E) Değişik ulusların ve dinlerin etkileri görülmektedir. 5. Aşağıdakilerden hangisi Göktürk Yazıtları nın özelliklerinden değildir? A) Bu anıtların anlattığı olaylar açısından en yoğunu Kültigin anıtıdır. B) Kitabenin yazıları 19. yüzyılda Danimarkalı bilgin Thomsen tarafından okunmuştur. C) Hükümdar Bilge Kağan ağzıyla Türk halkına seslenen eşsiz bir hitabet örneğidir. D) Kültigin yazıtı Türklerin o zamanki Kurtuluş Savaşı nı anlatan bir edebi metindir. E) Bir kilometrelik alan üzerindeki bu anıtlar, bugün Azerbaycan toprakları içindedir. 6. Destanlarla ilgili aşağıdaki yargıların hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) Zaman akışı çok hızlıdır. B) Doğa ve mekanla ilgili betimlemeler gerçeğe uygundur. C) Toplumsal yaşamı yönlendiren belirgin özellikleri olan tipler ön plandadır. D) Farklı uluslara ait destanların ana kahramanları ortak tip özellikleri taşır. E) Ana dilin en güzel örneklerini oluşturan anonim anlatılardır. 7. Aşağıdakilerden hangisi Türk destanlarında görülen mitlerden değildir? A) Ağaç B) Işık C) Ozan D) Su E) Kurt 8. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır? 4. Aşağıdakilerden hangisi Uygurlara ait bir des tandır? A) Türeyiş Destanı B) Manas Destanı C) Alp Er Tunga Destanı D) Şu Destanı E) Ergenekon Destanı A) Yuğ, ölüm törenlerinde ölen kişinin ardından söylenen şiirdir. B) Türklerin ilk kullandığı alfabe Göktürk Alfabesi dir. C) Oğuz Kağan ve Atilla Türk destanlarındandır. D) Koşuklar lirik şiire örnektir. E) Göktürk Yazıtları, Türk edebi ürünlerinin başlangıcı kabul edilir.

4 Türk Edebiyatı Dönemleri, Destanlar Dönemi, Mit, İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Aşağıda destanla ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Olaylar uzun bir şekilde anlatılır. B) Olağanüstü varlıklara da rastlanır. C) Doğal ve yapay olmak üzere ikiye ayrılır. D) Oluştukları dönemin sosyal yaşayış ve zihniyet ögelerinden izler taşır. E) Göktürklerin başlıca destanları Ergenekon ve Göç Destanlarıdır. 13. Aşağıdakilerden hangisinde destan - millet eşleştirmesi yanlıştır? A) Alp Er Tunga Destanı - Saka Türkleri B) Atilla Destanı - Hun Türkleri C) Türeyiş Destanı - Göktürkler D) Göç Destanı - Uygur Türkleri E) Manas Destanı - Kırgız Türkleri 14. Ulaşıp eren börleyü 10. Aşağıdaki yargılardan hangisi destan dönemi ile ilgili değildir? A) Dil, ulusal nitelikler gösterir. B) Edebi metinler ağızdan ağza yayılarak bir sonraki kuşağa aktarılır. C) Büyük doğa olaylarına kutsal nitelikler yüklenir. D) Savaş, göç, kuraklık gibi olaylar sıkça işlenir; din dışı nitelikler ağır basar. E) Yer yer yazılı ürünlere rastlamak da mümkündür. 11. Aşağıdakilerin hangisinde destan dönemi ile ilgili bilgi yanlışı vardır? A) Farklı uluslara ait destanlarda ortak mitlere rastlanır. B) Bütün ulusların destan dönemi ürünlerinde olağanüstü kişi ve olaylara yer verilmektedir. C) Destan dönemi ürünlerinde ulusal nitelikler ağır basmaktadır. D) Bu döneme ait metinler, her ulusun sadece kendi milli kaynaklarında yer almaktadır. E) Tarihi gerçekliklerle bu dönem eserleri arasında yer yer paralellikler bulunmaktadır. Körfez Yayınları Yırtıp yaka orlayu Sıkrıp uni yarlayu Sıktap közi örtülür. Bir sagudan alınan yukarıdaki dörtlükle ilgili olarak aşağıda kilerden hangisi yanlıştır? A) Ölçü ve kalıp bakımından halk şiiri ile benzerlikler gösterir. B) Redif ve uyak kullanılmıştır. C) Ulusallıktan uzak, yabancı dillerin etkisine açık bir dil kullanılmıştır. D) Düz uyak örgüsü kullanılmıştır. E) 7 li hece ölçüsü kullanılmıştır. 15. Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet ten önceki Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir? A) Şiirler hece ölçüsüyle yazılır. B) Yarım uyak ve redife yer verilir. C) Nazım birimi beyittir. D) Doğa aşk, kahramanlık vb. konular işlenir. E) Şairlerin din adamı kimlikleri de vardır. 12. Aşağıdakilerin hangisinde İslâmiyet öncesi Türk edebiyatı ile ilgili bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) İlk edebi ürünler tarih öncesi dönemlerde oluşmaya başlamıştır. B) Eserlerde dönemin düşünüşü ve yaşayışı ile ilgili ayrıntılar bulunur. C) Edebi eserlerde, mitolojik ögelere sıkça rastlanır. D) Kavmi-ulusal nitelikler ağır basmaktadır. E) Bu döneme ait, evrenin doğuşu ile ilgili, hayali alegorik anlatımlara halk hikâyesi denir. 16. Aşağıdaki belirli bir ilgi gözetilerek yapılan eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Sığır - av töreni B) Sagu - hicviye C) Destan - mesnevi D) Koşuk - gazel E) Yuğ - ölüm merasimi Test Test -1 Cevap 01 CAAnh. 1.B 2.C 3.A 4.D 5.E 6.C 7.D 8.C 9.C 10.D 11.C 12.E 13.B 14.A 15.E

5 10. SINIF GENEL EDEBİYAT Edebi Sanatlar Aşağıdaki beyitlerden hangisinde cinas sanatı yapılmıştır? A) Haritanın en beyaz noktasına kan düştü Hakların temeline sanki bir volkan düştü B) Damar damar, hep seninle olsaydım Sana göç eden biri de ben olsaydım C) Sensizlikten bozulan dengeye ziyan düştü Gece gündüz gördüğüm, ne hayaldi ne düştü D) Sen beni bekleme hemen yaz Okumam dersen yine yaz E) İklimler senindir tohum senin Mekanın fırçasından solmayan resim senin 2. Bundan on beş yıl evvel, soğuk bir kış gecesi İhtiyar dedem beni dizinde uyutmuştu. Biraz sonra uyandım, sanki rüzgârın sesi Ansızın her köşenin sükutunu yutmuştu. Bu dörtlükteki en belirgin edebi sanat, aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Şimdi anlıyorum ki dedem de bahtiyarmış. B) Köşesine çekilmiş bu günleri görmeden. C) Çünkü yurdun üstünde haykırırken kara kış D) Farkı var mı bu belalı yaşamanın ölmeden? E) Dikkat ettim, o gene bir hülya peşindeydi. 4. Benzetme amacı güdülmeksizin bir kelimenin başka bir kelime yerine kullanılmasına ----, hem gerçek hem mecaz anlama gelebilen bir kelimenin gerçek anlamını söyleyip mecaz anlamını çağrıştırmaya ----, birkaç anlamı olan bir kelimenin iki veya daha fazla anlama gelecek şekilde kullanılmasına ---- denir. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Mecazımürsel - ta riz - tezat B) Hüsn-i tâlil - tezat - mecazımürsel C) Tevriye - kinaye - ta riz D) Mecazımürsel - kinaye - tevriye E) Kinaye - tevriye - mecazımürsel 5. Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına Nice bin atlı, kapılmıştı fetih rüzgarına Yukarıda verilen beyitteki edebi sanat aşağıdakilerden hangisinde doğru açıklanmıştır? A) Bilinen bir şeyi daha etkili kılmak amacıyla bilmezlikten gelme B) Aralarında benzer bir yön bulunan iki varlıktan zayıf olanını kuvvetli olana benzetme C) Bir olayı daha etkili kılmak amacıyla gerçek sebebinin dışında bir sebebe dayandırma D) İnsan dışındaki varlıklara insana ait özelliklerin verilmesi E) İnsan dışındaki varlıkları konuşturma 3. I. Bir masal meyvesi gibi paylaştık mehtabı II. Hiç durma yürü ki yollarda gözler III. Çoban gidince pınar dertli kaldı IV. Sen geldin diye tüm bülbüller şakıyor V. Güneşi yanıma alıyorum, açıyorum önüme denizleri Yukarıda dizelerde aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi yoktur? A) Mübalağa B) Hüsnütalil C) Teşhis D) Mecazımürsel E) Tecahüliarif 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerine göre farklı bir edebi sanat kullanılmıştır? A) Feneri yakan kadın, onu mutfağa götürdü. B) Misafirler o kadar çok acıkmıştı ki her biri, annemin yapmış olduğu o güzel çorbadan ikişer kâse içti. C) Disiplin kurulunun almış olduğu kararı, sınıf başkanı sınıfa duyurdu. D) Çarşının ortasında piposunu içen bu adamı, bir yerden tanıyordum. E) Başına gelen bu talihsiz olay, senin kulağına küpe olsun.

6 Edebi Sanatlar Sensiz doğrular eğri; beyaz bile kara görünür. Bu dizede aşağıdaki edebi sanatlardan hangisine yer verilmiştir? A) Tevriye B) Mecazımürsel C) Kişileştirme D) Telmih E) Tezat 11. Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi. Yukarıdaki dizelerde kendisine benzetilen varlık aşağıdakilerden hangisidir? A) Halk B) Devlet C) Nefes D) Nesne E) Sıhhat 8. O deha öyle toplamış ki bizi Yedi yüz yıl süren hikâyemizi Dinlemiş ihtiyar çınarlardan Yukarıda altı çizili dizede görülen edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir? A) İstiare B) Tariz C) Kinaye D) Tevriye E) Tezat 9. Geçmişte meydana gelen ve herkesçe bilinen bir olayı hatırlatma sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Telmih B) Tecahüliarif C) Mecaz D) Teşhis E) Tekrir Körfez Yayınları 12. Sıyrıl, beyaz karanlık içinden, parıl parıl Berraklığından bilme nedir hafta, ay, yıl. Yukarıdaki dizelerde hangi edebi sanat kullanılmıştır? A) Tezat - teşbih B) Teşbih - istifham C) Tenasüp - tezat D) İstiare - tenasüp E) İstifham - tezat 13. Ölüm indirmede gökler, ölü püskürmede yer O ne müthiş tipidir, savrulur enkaz-ı beşer Yukarıdaki dizelerde hangi edebi sanat kullanılmıştır? A) İstiare B) İntak C) Ta riz D) Tekrir E) Mübalağa 10. Aşağıda verilen dizelerin hangisinde teşhis sanatı vardır? A) Gördüm deniz dedikleri bin başlı ejderi. B) Ben ta senin yanında dahi hasretim sana. C) Sular mı yandı, neden tunca benziyor mermer? D) Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal! E) Sakiler meyhaneden çekmiş ayağı. 14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerine göre farklı bir edebi sanat kullanılmıştır? A) Kapımız size daima açıktır. B) Herkes ne ekerse onu biçer. C) Bu köyün taşları bile yorgunluktan şikayet ediyor. D) O, tuttuğunu koparır bir dedeydi. E) Torununun saadetini göremediğinden gözü açık gitti. Test Test -2 Cevap 01 CAAnh. 1.B 2.A 3.D 4.A 5.E 6.B 7.C 8.A 9.E 10.D 11.D 12.E 13.C 14.C 15.C 16.B

7 10. SINIF GENEL EDEBİYAT Edebi Sanatlar Bakmayın, hem tükürün çehre-i murdârımıza Tükürün cephe-i lâkaydına şarkın, tükürün Kuşkulansın, görelim gayret-i halkın, tükürün Tükürün milleti alçakça vuran darbelere Tükürün onlara alkış dağıtan kahpelere Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Tevriye B) Kinaye C) Hüsnütalil 2. Aþkýn þarabýndan içem D) Tekrir E) Tecahüliarif Mecnun olup yola düþem Sensin dün ü gün endiþem Bana seni gerek seni Bu dizelerde kullanýlan sanat aþaðýdakilerden hangisidir? A) Telmih (anımsatma) B) Hüsnütalil (güzele yorma) C) Teþbih (benzetme) D) Teþhis (kiþileþtirme) E) Tecahüliarif (bilmezden gelme) 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirmeye başvurulmuştur? A) Saatin akrebi gitmemekte ısrar ediyor, yelkovan da inatla onu sürüklüyordu. B) Çarptığı arabanın bütün tamir masrafını ödemişti. C) Su, duvar gibi kayalara çarpa çarpa ilerliyordu. D) Eli kesilince, bir miktar kan kaybetmişti. E) İkide bir saatine baktığına göre acelesi olmalı. 5. Sevdiðim ürkek bir ceylan Çayýrda, su baþýnda Menekþeler ve sümbüller Hep sevda var baþlarýnda Bu dörtlükte aþaðýdaki edebi sanatlardan hangilerine yer verilmiþtir? A) Tezat - cinas B) Mübalaða - telmih C) Teþbih - teþhis D) Aliterasyon - kinaye E) Tevriye - tecahüliarif 3. Naklediyor yadını gelen geçene Bu hayalde uyur Bursa her gece Bu dizelerdeki edebi sanat aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır? A) Zihnim bu şehirden, bu devirden çok uzakta Tanburî Cemil Bey çalıyor eski plakta B) Her sabah başka bahar olsa da usandım Uğramam bahçelerin semtine gülden yandım C) Artık demir almak günü gelmişse zamandan Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan D) Tarihin dilinden düşmez bu destan Nehirler gazidir dağlar kahraman E) Toprak bir bakışınla kızıl renge büründü Yıldızlar ülfet için gündüz göründü 6. Allah'a sýðýn þahs-ý halimin gazabýndan Zira yumuþak huylu atýn çiftesi pektir Yukarýdaki beyitte aþaðýdaki açýklamalardan hangisine uygun bir edebi sanat vardýr? A) Bir durumu gerçekte olduðundan daha fazla gösterme B) Tarihi bir olayý hatýrlatma C) Bir konuyu, bir düþünceyi özlü sözle anlatma D) Bir kiþiye seslenme E) Aralarýnda anlamca uygunluk bulunan kelimeleri bir arada kullanma

8 Edebi Sanatlar Bir bulut ki gökyüzünde dolanır. Yağmur olur derelere ulanır Yukarýdaki altý çizili sözcüklerde hangi edebi sanata yer verilmiþtir? A) Ýntak B) Telmih C) Cinas D) Tariz E) Tenasüp 11. Tembel bir öğrenciye: Maşaallah deyin, çalışkanlığına göz değmesin, derdi öğretmenimiz. Yukarıdaki parçada öğretmenin sözünde yer alan edebi sanat aşağıdakilerden hangisidir? A) Telmih B) Tecahüliarif C) Tezat D) Tariz E) Tevriye 8. Benim de kuþlarým vardý kefensiz ve þen Benim de bir annem vardý aðlayan ve gülen. Yukarýdaki dizelerde en belirgin edebi sanat, aþaðýdakilerden hangisidir? A) Tariz B) Tezat C) Ýntak D) Teþbih E) Tecahüliarif 9. Bölük bölük üþüþtü beynime Karýncalar misali düþünceler Bu dizelerde aþaðýdaki söz sanatlarýndan hangisine baþvurulmuþtur? A) Telmih B) Tekrir C) Tevriye D) Tezat E) Teþbih 10. Hele bir kanatlansın ufuklar Hele bir içini çeksin orman Hele bir güneşler yansın Kertenkeleler üşümesin Bu dizelerde görülen söz sanatları aşağıdakilerden hangisidir? A) Teşhis - tekrir - istiare B) Teşhis - teşbih - intak C) Cinas - intak - istiare D) Telmih - mübalağa - tekrir E) İstiare - hüsnütalil - teşhis Körfez Yayınları 12. İçsen bu sudan, bir daha, dostum susamazsın Bir hal gelir, ağlayamazsın, susamazsın Bu dizelerdeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Tezat B) Tecahüliarif C) İstiare D) Kinaye E) Cinas 13. Aşağıdaki dizelerin hangisinde istiare (eğretileme) kullanılmıştır? A) Hava, keskin bir kömür kokusuyla dolu. B) Sabahtan uğradım ben bir fidana. C) Gözyaşı gibi değerlidir sözlerin. D) Görünmez bir mezarlık zaman. E) Bir çiçek gibi taşıyorum göğsümde aşkı. 14. Aşağıdaki dizelerin hangisinde mübalağa yoktur? A) Yıldızlar görse bendeki güzelliğini Birer birer düşerler içimdeki denize B) Görmeyen göz açılır dönse sana Görse kalkar kötürüm sanki seni C) Hangi kuşun yüreğini yarsalar bu havada Hepsinden senin üstüne bir gönül türküm çıkar D) Güller Leyla nın uykusunda olgunlaşır Leyla nın düşlerinde renk alır kuşlar E) Engin denizlerde görünmeksizin kara Hür gökte, hür denizde uçar hür ufuklara Test Test -3 Cevap 01 CAAnh. 1.C 2.C 3.E 4.D 5.C 6.E 7.E 8.A 9.A 10.D 11.B 12.C 13.E 14.C

9 Uyak, Redif, Ölçü (Ahengi Sağlayan Biçimsel Unsurlar) SINIF GENEL EDEBİYAT Dize sonlarında yazılışı aynı olduğu halde anlamı farklı olan sözcükle oluşturulan kafiye çeşididir. Yukarıdaki bilgi aşağıdaki kavramlardan hangisine aittir? A) Cinas B) Seci C) Tunç D) Zengin E) Redif 5. Mısra sonlarında yazılışı, anlamı, görevi aynı olan ek, sözcük veya sözcük grubuna ---- adı verilir. Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi gerekir? A) redif B) uyak C) cinas D) edebi sanat E) seci Ela gözlü sevdiğim 2. Ben seni yıllardır gözlerim 3. Yalnızlar da bir bir buluşmuş 4. Yari olmayan kalmamış Yukarıdaki dizeleri sarmal uyak yapabilmek için dizeler hangi sıraya göre dizilmelidir? A) B) C) D) E) Çepçevre bahar içinde bir yer gördük Ferhâd ile Şirin i beraber gördük Baktık geceden fecre kadar ellerde Yıldızlara yükselen kadehler gördük. Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğru dur? A) Ek halinde redif kullanılmıştır. B) Sarmal uyak düzeni vardır. C) Tam uyak kullanılmıştır. D) Zengin uyak kullanılmıştır. E) Belirli bir ölçüden söz edilemez. 6. Hüma kuşu yere düştü ölmedi, Dünya Sultan Süleyman a kalmadı. Dedim yare gidem, nasip olmadı, Ağlama gözlerim Mevlâm kerimdir. Bu dörtlükte aşağıdaki kafiye çeşitlerinden hangisi kullanılmıştır? A) Tam kafiye B) Yarım kafiye C) Zengin kafiye D) Tunç kafiye E) Cinaslı kafiye 7. Hayran olarak bakarsınız da Hülyanızı fetheder bu hâli Beş yüz sene sonra karşınızda İstanbul fethinin hayâli Yukarıdaki dörtlüğün kafiye düzeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Sarmal uyak B) Düz uyak C) Koşma tipi uyak D) Mani tipi uyak E) Çapraz uyak 4. Kandilli de eski bahçelerde Akşam kapanınca perde perde Bir hatıra zevki var kederde Bu dizelerde hangi uyak çeşidi vardır? A) Yarım uyak B) Tam uyak C) Cinaslı uyak D) Tunç uyak E) Zengin uyak 8. Bülbül sesi, gonca sesi, har sesi Cemalin bağrında seyran eyledim İçime dokundu ihsana geldim Bülbül sesi, rüzgâr sesi, su sesi Bu dörtlüğün uyak düzeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Çapraz uyak B) Düz uyak C) Sarmal uyak D) Tunç uyak E) Cinaslı uyak

10 Uyak, Redif, Ölçü (Ahengi Sağlayan Biçimsel Unsurlar) Ağlarım çağlar gibi, Derdim var dağlar gibi, Ciğerden yaralıyım, Gülerim sağlar gibi. Bu dörtlüğün uyak düzeni aşağıdakilerden hangisidir? A)... a B)... a C)... a... b... a... a... a... a... b... b... a... a D)... a E)... a... a... b... a... b... b... a 10. Aşağıdakilerin hangisinde redif kullanılmamıştır? A) Kaçtı o bakıştan, o dudaktan Baktı ona sessizce uzaktan B) İki turnam gelir aklı karalı Birin şahin vurmuş biri yaralı C) Ömrümün timsali beyaz nilüfer Türbeler, camiler, eski bahçeler D) Bir şeyler uçar ellerimizden Her saniye mazilere bizden E) Bir merhaleden güneşe derya görünür Buradan her iki dünya birden görünür 11. Edip Ahmet sözüm öğüttür Özüm göçer, sözüm kalır Yaz geçer, güz gelir, ömür biter Yazım, güzüm ömrüm tüketir Bu dörtlükten aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Yoğun, bir anlam ve coşkun bir söyleyişin olduğu B) Arapça, Farsça sözcüklerin çokça kullanılmaya başlandığı C) İlk İslâmi ürünlerden olduğu D) Sade bir dil kullanıldığı E) Yarım uyak kullanıldığı Körfez Yayınları 12. Bu vatandaş biraz ahşapla biraz kerpiçten Yapabilmiş bu güzellikleri birkaç hiçten Aşağıdakilerden hangisi kafiye türü yönüyle yukarıdaki beyitle benzerlik gösterir? A) Ovanın yeşili göğün mavisi Ve mimarilerin en ilahisi B) Gün çekildi pencerelerden Ses gelmez oldu bahçelerden C) Bir beyaz lerze bir dumanlı uçuş Eşini gaip eyleyen bir kuş D) Ağaçlar kökünden kopacak gibi Bir türlü dinmiyor başlayan tipi E) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla 13. Aradılar bir tenhada buldular Yaslandılar şıvgınlarım kırdılar Yaz bahar ayında bir od verdiler Yandım gittim ala karlı dağ iken Aşağıdakilerden hangisi bu dörtlüğün halk şiirine ait olduğunun kesin kanıtlarından biri değildir? A) Hece ölçüsüyle söylenmiş olması B) Dörtlük kullanılması C) Duru ve anlaşılır bir dili olması D) Halk arasındaki terimlere yer verilmesi E) Dize sonlarında yarım uyak bulunması 14. Evleri var hâne hâne Benleri var dâne dâne Saramadan kâne kâne Görmedin mi Aliş imi Bu dörtlük ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) 8 li hece ölçüsüyle yazılmıştır. B) a a a b şeklinde kafiyelenmiştir. C) Zengin kafiye kullanılmıştır. D) Redif kullanılmıştır. E) Ölçüde durak kullanılmıştır. Test Test -4 Cevap 01 CAAnh. 1.D 2.A 3.A 4.A 5.C 6.C 7.E 8.B 9.E 10.A 11.D 12.E 13.B 14.E

11 Uyak, Redif, Ölçü (Ahengi Sağlayan Biçimsel Unsurlar) SINIF GENEL EDEBİYAT Menevşe derede sümbül borçtadır. Kasapların gözü daim koçtadır Güzel sever diye yiğit suçtadır Bahar geçer koklar güz menevşeyi Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sade, anlaşılır bir dille oluşturulmuştur. B) 11 li hece ölçüsü kullanılmıştır. C) Halk edebiyatının özellikleri görülür. D) Düz uyak örgüsü vardır. E) Tam kafiye ve redif kullanılmıştır. 2. Çiğdemin menevşen kokar Güzeller göğsüne takar İçinde sunalar ---- Derindir göllerin senin Yukarıdaki dörtlüğün ilk üç dizesinde yarım uyak olabilmesi için (----) belirtilen boşluğa aşağıdaki sözcüklerden hangisi getirilmelidir? A) seker B) oynar C) yüzer D) gezer E) uçar 4. Arkamda kalýrsýn, beni rahmetle anarsýn Derdim, sana baktýkça, a biçare kitabým! Kim derdi ki; sen çök de senin arkana kalsýn Uðrunda harab eylediðim ömr-i harabým? Bu dörtlük için aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) Konuþma üslubu vardýr. B) Lirik bir þiirdir. C) Çapraz uyak düzeni kullanýlmýþtýr. D) Ýkinci ve dördüncü dizeler arasýnda tam uyak kullanýlmýþtýr. E) Birinci ve üçüncü dizelerde sözcük halinde redif kullanýlmýþtýr. 5. Gelse de en acý sözler dilime Uçacak sanýrdým birkaç kelime Bir alev halinde düþtün elime Hani ey gözyaþým akmayacaktýn? Bu dörtlükle ilgili olarak aþaðýdakilerden hangisi söylenemez? A) Hece ölçüsüyle yazýlmýþtýr. B) Lirik þiir özelliði taþýmaktadýr. C) Düz uyak örgüsü kullanýlmýþtýr. D) Ýlk iki dizede redif kullanýlmýþtýr. E) Birinci ve üçüncü dizeler arasýnda yarým uyak kullanýlmýþtýr. 3. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? A) Dizelerdeki hece sayısının eşitliğine dayalı ölçüye hece ölçüsü denir. B) Ölçü, uyak, aliterasyon kavramları şiirin temel ahenk ögeleridir. C) Hece ölçüsünde önemsenmeyen duraklar, aruz ölçüsünün temel ögesidir. D) Mısra sonlarındaki görev ve anlamı farklı olan ses benzerliklerine uyak denir. 6. Derviþ baðrý taþ gerek Gözü dolu yaþ gerek Koyundan yavaþ gerek Sen derviþ olamazsýn Bu dizelerde aþaðýdakilerin hangisi yoktur? A) Redif B) Tam kafiye C) Zengin kafiye D) Düz kafiye E) Hece ölçüsü E) Nazım birimindeki uyakların dizin biçimine uyak örgüsü denir.

12 Uyak, Redif, Ölçü (Ahengi Sağlayan Biçimsel Unsurlar) Aşağıdaki beyitlerden hangisinde tam uyak kullanılmıştır? A) Her nefeste eyledik yüz bir günah Bir günah için etmedik bir gün ah B) Bu akşam o kadar durgun ki sular İçimde maziden kalma duygular C) Garbın afakını sarmışsa çelik zırhlı duvar Benim iman dolu göğsüm gibi serhaddim var D) Hoşça bak zatına kim zübde-i âlemsin sen Merdüm-i dide-i ekvân olan âdemsin sen 10. Aşağıda verilen dizelerin hangisinde redif kullanılmamıştır? A) Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan B) Susuz değirmenlerin ne ile döner çarkı Kerem etmeyen beyin fakirden nedir farkı C) Hatırlar bir gün camı açtığını Duran bir bulutu, bir kuş uçtuğunu E) Dönülmez akşamın ufkundayız vakit çok geç Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç 8. Sabahtan uğradım yarin yurduna Dayanılmaz firkatine derdine Yıkılası karlı dağın ardına Aşar gider bir gözleri sürmeli Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sade bir dille yazılmıştır. B) Sarmal kafiye düzeni kullanılmıştır. C) Uyak kullanılmıştır D) Halk şiiri geleneğinden yararlanılmıştır. E) Redife yer verilmiştir. 9. Kömürhan Köprüsü Harput a bakar Kör olası zalim Fırat ocaklar yıkar Ahbaplar gelmiş ağıtlar yakar Söyletmeyin beni dostlar yaram derindir. Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 1. ile 2. dize arasında yarım uyak kullanılmıştır. B) İlk üç mısra birbirleriyle uyaklı, dördüncü mısra serbesttir. C) -ar eki redif görevindedir. D) Özel isimler kullanılmıştır. E) Edebi sanata yer verilmemiştir. Körfez Yayınları D) Muradın anlarız ol gamzenin iz anımız vardır Güzel söz bilmeziz amma biraz irfanımız vardır E) Bu günlerde yine sana hasretim Neredesin ey benim sevdiğim 11. I. Başı yastık göre mi? II. Gözü dilber görenin III. Gözüne uyku gire mi? IV. Zülfüne berdar olanın Bu dizelere bakarak aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez? A) Redif kullanılmıştır. B) I. ve III. dizelerde yarım uyak vardır. C) Ulama vardır. D) II. ve IV. dizelerde tam uyak ve redif vardır. E) Çapraz uyak örgüsü vardır. 12. Bu vatan toprağın kara bağrında Sıra dağlar gibi duranlarındır Bir tarih boyunca onun uğrunda Kendini tarihe verenlerindir Bu dörtlüğün uyak ve redifiyle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) 1. ve 3. dizeler arasında yarım uyak vardır, -ında -unda rediftir. B) 2. ve 4. dizeler arasında yarım uyak vardır, -anlarındır -enlerindir rediftir. C) Dörtlüğün tamamında tam uyak vardır, redif yoktur. D) Dörtlüğün tamamında zengin uyak vardır ve sözcük halinde redif vardır. E) Dörtlüğün tamamında yarım uyak vardır ve ek halinde redif vardır. Test Test -5 Cevap 01 CAAnh. 1.A 2.A 3.C 4.E 5.A 6.B 7.E 8.C 9.C 10.C 11.B 12.C 13.B 14.D

13 EDEBİYAT 10. SINIF GENEL İslamiyet Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatı, İlk İslami Ürünler İlk İslâmi eserlerimizden olan ---- Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. Divan-ı Lügati t Türk ise ---- tarafından kaleme alınmıştır. Hoca Ahmet Yesevi nin dini öğütleri ---- adlı eserde yer alırken, Atabetü l-hakayık ı ---- yazarak edebiyatımıza kazandırmıştır. Yukarıdaki boşluklara aşağıdakilerden hangileri gelmelidir? A) Kutadgu Bilig - Kaşgarlı Mahmut - Divan-ı Hikmet - Edip Ahmet Yükneki B) Dede Korkut Hikâyeleri - Yolluğ Tigin - Göktürk Anıtları - Kaşgarlı Mahmut C) Mesnevi- Ali Şir Nevai - Risaletü n Nushiye - Sultan Velet D) Kutadgu Bilig - Ali Şir Nevai - Risaletü n Nushiye - Yunus Emre E) Mesnevi - Kaşgarlı Mahmut - Göktürk Yazıtları - Edip Ahmet Yükneki 2. (I) Atabetü l Hakayık 13. yüzyılda, aruz ölçüsü kullanılarak tamamı beyitlerle yazılmıştır. (II) Eserin adı Hakikatler Eşiği anlamına gelmektedir. (III) Eserde bilginin faydası, cömertlik, cimrilik anlatılarak halka yararlı olmak hedeflenmiştir. (IV) Ahlâkî ve didaktik bir eserdir. (V) Eser, Sipehsalar Mehmet Bey adında birine sunulmuştur. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 4. Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içindeki sözcüğün getirilmesi uygun olmaz? A) Kutadgu Bilig ---- anlamına gelir. (mutluluk veren bilgi) B) Araplara Türkçe öğretmek amacıyla ---- yazılmıştır. (Divan-ı Lügati t Türk) C) Kutadgu Bilig edebiyatımızda ---- tarzında yazılmış ilk eserdir. (mesnevi) D) Atabetü l Hakayık ---- tarafından yazılmıştır. (Edip Ahmet Yükneki) E) Divan-ı Hikmet ---- Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır. (13. yüzyılda) 5. Aşağıdakilerin hangisinde ayraç içindeki yapıt verilen verilen açıklamayla uyuşmaz? A) Esere ilave olarak Türk dünyası haritası konmuştur. (Divan-ı Lügati t Türk) B) Yapıtta dört sembolik şahsiyet vardır. (Kutadgu Bilig) C) Göktürklerin bağımsızlık mücadelesi anlatılır. (Orhun Yazıtları D) İslam dinini öğretme amacı taşır. (Divan-ı Hikmet) E) Meçhul bir halk ozanın anlattığı hikayelerden oluşur. (Divan-ı Lügati t Türk) 3. I. Dini ve didaktik bir eserdir. II. Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınmıştır. III. Dörtlüklerden oluşmaktadır. IV. Dili, halkın kullandığı konuşma dilidir. V. Yazılış amacı dini insanlara öğretmektir. Divan-ı Hikmet le ilgili yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 6. Divan-ı Lügati t Türk le ilgili verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. B) İslâm öncesi dönemin örneklerini de içerir. C) Sözcüklerin anlamı verilirken şiir, atasözü ve günlük kullanımları da verilmiştir. D) Türkçenin Farsçadan üstün olduğunu kanıtlama amacıyla yazılmıştır. E) Türk edebiyatının ilk sözlük çalışmasıdır.

14 İslamiyet Çevresinde Gelişen Türk Edebiyatı, İlk İslami Ürünler Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur? A) Kutadgu Bilig - Siyasetname B) Divan-ı Lügati t Türk - Dini öğütler C) Atabetü l Hakayık - Dil bilimi D) Divan-ı Hikmet - Toplumsal eleştiri E) Atabetü l Hakayık - İlk İslami eser 11. İlk İslami eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) Hakaniye lehçesiyle yazılmaları B) Sadece aruz vezniyle yazılmaları C) Dörtlük esasına göre yazılmaları D) Arapça ve Farsça kelimelere yer vermemeleri E) Nesir olarak yazılmış olmaları 8. Aşağıdaki bilgilerden hangisi Divan-ı Hikmet e ait bir özellik değildir? A) Hoca Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır. B) Hece ölçüsüyle yazılmıştır. C) Dini, tasavvufi bir eserdir. D) Sagu, koşuk, sav, örnekleri yer almaktadır. E) Hakaniye lehçesi ve sade bir dil kullanılmıştır. 9. Türklerin İslâmiyet öncesindeki edebiyatları ve yaşayışları hakkında bilgi veren eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Atabetü l Hakayık B) Muhakemetü l Lügateyn C) Divan-ı Hikmet D) Divan-ı Lügati t Türk E) Kutadgu Bilig Körfez Yayınları 12. Aşağıdakilerden hangisi Kutadgu Bilig in özelliklerinden biri değildir? A) İlk siyasetnamedir. B) Devrin yöneticilerine öğüt verilir. C) Yazılı ilk İslami eserimizdir. D) Eserde Küntogdı, Aytoldı, Ögdülmüş ve Odgurmuş isimli ana karakterler vardır. E) Hece vezniyle yazılmıştır. 13. Aruz ölçüsü kullanılarak mesnevi nazım şekliyle yazılmıştır. İnsana her iki dünyada, mutlu yaşamak için gerekli yolu göstermeyi amaçlayan bu eser, didaktik türde bir eserdir. Eserde adaleti, aklı, saadeti ve devleti temsil eden dört kahramanın çevresinde gelişen olaylar anlatılır. Bu parçaya sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Kitab-ı Dede Korkut B) Kutadgu Bilig C) Atabetü l Hakayık D) Divan-ı Hikmet E) Siyasetnâme 10. Kitabın adını ---- koydum; okuyana kutlu olsun ve ona yol göstersin. Ben sözümü söyledim ve kitabı yazdım; bu kitap uzanıp her iki dünyayı tutan bir eldir. İnsan her iki dünyayı tutarsa, mesut olur; bu sözüm doğru ve dürüsttür. diyen yazar hakikatleri sembollerle ifade ederek okuyucuya aktarmıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Atabetü l Hakayık B) Divan-ı Hikmet C) Katadgu Bilig D) Divan-ı Lügati t Türk E) Risaletü n Nushiye 14. Bir sözlük olmasının yanında Türk edebiyatı, tarihi, coğrafyası, folkloru, mitolojisi ile ilgili bilgiler de verir. Eser Arapça kaleme alınmıştır kadar Türkçe ifadenin karşılığı vardır. Bu parçada hangi esere ait özellikler verilmiştir? A) Divan-ı Hikmet B) Atabetü l Hakayık C) Divan-ı Lügati t Türk D) Kutadgu Bilig E) Kamus-ı Türki Test Test -6 Cevap 01 CAAnh. 1.E 2.A 3.C 4.E 5.D 6.C 7.D 8.B 9.E 10.E 11.D 12.B

15 XIII. ve XIV. Yüzyıl Türk Edebiyatı (Anadolu Sahası Eserler, Sanatçılar) 10. SINIF GENEL EDEBİYAT Aşağıdakilerin hangisinde Anadolu da yeni bir edebiyatın başlangıcı olan XIII. yy. Türk edebiyatı ile ilgili bilgi yanlışı vardır? A) Şiirlerde hece vezni ve dörtlük esas alınmıştır. B) İslamiyet i anlama ve öğretme düşüncesi edebi eserlerde önemli bir amaçtır. C) Yeni kültürün etkisiyle Arapça ve Farsça kelimeler eserlerde yer almaya başlamıştır. D) Yerleşik yaşama ait unsurlar eserlerde belirginleşmeye başlamıştır. E) Şiirle birlikte nesir türünde de önemli eserler yazılmaya başlanmıştır. 2. Battalnâme adlı destan ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Bu destanın kahramanı Battalgazi adıyla bilinen bir savaşçıdır. B) Birbirinin devamı olan on yedi bölümden oluşur. C) Battalgazi, çok bilgili, çok dindar hem de cömerttir. D) Destanda büyücü, cadı ve dev gibi olağanüstü güçlerle de savaşılır. E) Battalgazi nin Aşkar Devzâde adında bir atı vardır. 3. Orta dönem halk nesrinin en güzel örneklerini toplayan bu e serin iki yazma nüshası ele geçmiştir. Eser, destandan halk hikayeciliğine, göçebelikten yerleşik hayata, gök tanrı inancından İslamiyet e geçiş olarak kabul edilir. Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir? A) Köroğlu destanı B) Danişmendgazi destanı C) Cengiz Han destanı D) Kitab-ı Dede Korkut E) Battalgazi destanı 4. Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatının özelliklerinden değildir? A) Zengin kafiye sıklıkla kullanılmıştır. B) Şiirlerin başlıkları yoktur. C) Söz sanatlarına oldukça sık yer verilmiştir. D) Daha çok toplumsal konular işlenmiştir. E) Aruz ölçüsü kullanılmıştır toplum hayatındaki bozuklukların insanların zayıf noktalarının güldürü unsuru da katılarak dile getirildiği şiir türüdür. Divan şiirindeki ---- ve halk şiirindeki ---- bu türün örneklerindendir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? A) Fabl - taşlama - hiciv B) Dramatik şiir - methiye - koçaklama C) Satirik şiir - hiciv - taşlama D) Epik şiir - tenkit - hiciv E) Lirik şiir - tehzil - taşlama 6. Anadolu nun fethini ve bu mücadelenin kahramanlarını anlatan XII. yüzyılda sözlü olarak şekillenen, XIII. yüzyılda yazıya geçirilen İslâmi Türk destanlarındandır. Hikâye edilen olayların tarihi gerçeklere uygunluğu ve kahramanlarının Türk beyleri olmalarından dolayı, uzun süre tarih kitabı olarak nitelendirilmiştir. Bu parçada sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisidir? A) Danişmendgazi destanı B) Battalgazi destanı C) Cengiz Han destanı D) Edige destanı E) Köroğlu destanı 7. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır? A) Halk edebiyatında konuşma dili ağırlıklı olmasına karşın divan edebiyatında daha ağır bir dil öne çıkmıştır. B) Divan edebiyatında İslamiyetin de etkisiyle dini içerik ön plana çıkarken, halk edebiyatı din dışı konulara yönelmiştir. C) Divan edebiyatında özellikle İran edebiyatının etkisi; halk edebiyatında ise milli gelenekler ağır basmıştır. D) Divan ve halk edebiyatında yer yer ortak konular işlenmekle beraber, divan edebiyatında bireysel ve soyut konular öne çıkmıştır. E) Halk edebiyatında sözlü gelenek hakimken, divan nesri daha çok yazılı geleneğe bağlı gelişmiştir.

16 XIII. ve XIV. Yüzyıl Türk Edebiyatı (Anadolu Sahası Eserler, Sanatçılar) Aşağıdakilerin hangisinde verilen kavramların tamamı halk edebiyatının belirleyici özellikleridir? A) Somutluk - sözlü gelenek - dörtlük nazım birimi B) Tasavvuf - mazmunlar - aruz ölçüsü C) Sözlü gelenek - dini konulara yer verme - aruz ölçüsü D) Konu bütünlüğü - beyit - konuşma dili E) Halk hikayesi - divan - soyutluk 12. Aşağıdakilerden hangisi Yunus Emre için söylenemez? A) Eserleri çağını ve kendinden sonraki dönemleri etkiler. B) Şiirlerinde hem aruz hem hece ölçüsünü kullanır. C) Risalet ün Nushiyye adlı eseri ve Divan ı vardır. D) Şiirlerinde tasavvuf, sevgi, hoşgörü gibi konuları işler. E) Arapça ve Farsça kelimeleri sıkça kullanır. 13. Aşağıdakilerden hangisi Yunus Emre ile Mevlana nın ortak özelliklerinden biri olamaz? 9. Aşağıdaki kavram-anlam eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır? A) Mürşit: Bir tarikatın yasa ve törelerini dervişlere anlatan kimsedir. B) Tasavvuf: Allah ın birliğini, yüceliğini anlatan dörtlüklerle yazılan dini şiirlerdir. C) Çile: Dergahlardaki dini eğitim sırasında çekilen sıkıntılardır. D) Divan: Divan edebiyatı şairlerinin şiirlerini bir araya topladıkları kitaplardır. E) Mecazi aşk: Allah dışındaki varlıklara duyulan sevgidir. 10. (I) Oğuz Türklerinin diğer Türk boylarıyla ya da Rum veya Gürcülerle yaptıkları savaşlar anlatılır. (II) Halk arasında sözlü olarak, yazıya geçirildiği yüzyıla kadar anlatılagelmiştir. (III) 17. yüzyılda bu hikayeler yazıya geçirilmiştir. (IV) Hikayelerin yazarı belli değildir. (V) Bu hikayelerin iki yazma nüshası bulunmaktadır. Bu parçada Dede Korkut Hikayeleri yle ilgili numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. Körfez Yayınları A) Arı, halkın kullandığı bir Türkçeyle yazmaları B) Her türlü inanç ayrılığına karşı çıkmaları C) 13. yüzyılda yaşamaları D) Genellikle dini - tasavvufi konuları ele almaları E) Vahdet-i vücuda dayalı Allah aşkını temel almaları 14. Hayatı hakkında elimizde kesin bilgiler olmayan ----, araştırmacıların ortak görüşüne göre Sivrihisar ın Hortu köyünde doğmuştur. Halkımızın duygu, düşünce ve espri anlayışının sembolüdür. Türk halkının hayat felsefesini aksettiren düşünceleri, sevilip beğenilmesini sağlamıştır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Yunus Emre B) Nasrettin Hoca C) Sultan Veled D) Mevlana E) Aşık Garip 15. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde divan edebiyatına özgü kavramlar bir arada verilmişti? A) Divan - selis - cönk B) Mazmun - beyit - tezkire C) Vezn-i aher - semai - tuyuğ D) Baksı - kaside - rubai E) Menkıbe - tasavvuf - ilahi 11. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi ayraç içinde verilen sanatçıya uymamaktadır? A) Mevlana nın oğlu olup, Rebabnâme adlı eseri vardır. (Sultan Veled) B) Azeri sahası şairlerinden olup tuyuğlarıyla ön plândadır. (Nesimi) C) Mutasavvıf bir şair olup Mantıkut-Tayr adlı eseri vardır. (Gülşehri) D) Garipnâme adlı eserinde Türkçe ye önem verilmesi gerektiğinden bahsetmiştir. (Ahmedi) E) Sivas ta beylik yöneticiliği yapmış ve cinas sanatını şiirlerinde ustaca kullanmıştır. (Kadı Burhaneddin) Garipnâme adlı eseri dışında hacdan dönerken gördüğü Şam, Kudüs, Mekke, Medine ve oralardaki kutsal yerleri eserlerinde anlatmıştır ise şiirlerinde dini konulara yer vermemiş, divan edebiyatının ilk temsilcisi sayılmıştır. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-kilerden hangisi getirilmelidir? A) Ali Şir Nevai - Gülşehri B) Hoca Dehhani - Nesimi C) Pir Sultan Abdal - Mevlana D) Ahmedi - Yunus Emre E) Aşık Paşa - Hoca Dehhani Test Test -7 Cevap 01 CAAnh. 1.A 2.A 3.B 4.E 5.E 6.D 7.A 8.D 9.D 10.C 11.A 12.E 13.B 14.C

17 10. SINIF GENEL EDEBİYAT Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri Aşağıdakilerden hangisi beyitlerle kurulan bir nazım şekli değildir? A) Gazel B) Kaside C) Rubai D) Kıt a E) Mesnevi 5. Divan edebiyatı nazım biçimlerinden hangisi diğerlerinden farklı biçimde yazılır? A) Müstezat B) Murabba C) Şarkı D) Rubai E) Tuyuğ 2. Aşağıdakilerden hangisinde divan edebiyatı nazım şekilleri bir arada verilmiştir? A) Şarkı - kıt a - tuyuğ - gazel B) Tuyuğ - müstezat - semai - mesnevi C) Kaside - koşma - semai - gazel D) Mesnevi - varsağı - kaside - müstezat E) Kaside - gazel - tuyuğ - ağıt 3. Aşağıdakilerden hangisinde kaside ve gazel ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir? A) Kafiyeleniş biçimi aynıdır. B) Nazım birimi beyittir. C) Matla ve makta beyitleri vardır. D) Arap ve Fars edebiyatından geçmiştir. E) Konusu aynıdır. 4. Kasidenin ilk beyitine matla, şairin adının geçtiği beyite I taç beyit, en güzel beytine beytü-ül kasid denir. Kasidenin II III ilk bölümüne nesip, şairin kendini övdüğü bölüme medhiye IV V adı verilir. 6. Gülelim oynayalım kam alalım dünyadan Ma-i tesnim içelim çeşme-i nev peydadan Görelim ab-ı hayat akdığın ejderhadan Gidelim serv-i revanım yürü Sadabad a Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Müstezat B) Şarkı C) Mesnevi D) Kıt a E) Musammat 7. Sen kim gelesin meclise bir yer mi bulunmaz Baş üzre yerin var Gül goncesisin gûşe-i destar senindir Gel ey gûl-i rânâ Yukarıda verilen divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Mesnevi B) Müstezat C) Şarkı D) Murabba E) Gazel 8. Aşağıdakilerden hangisi kasidenin özelliklerinden değildir? A) 33 ile 99 beyitten oluşmuştur. B) İşledikleri konulara göre değişik isimler alır. C) Övgü ve yergi konularını işler. D) Taç beyitte şairin mahlasına yer verilir. E) Beyitleri kendi içinde birbiriyle uyaklıdır. Bu parçada numaralanmış terimlerden hangisinin açıklaması yanlıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

18 Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri Bir sen ü bir ben ü bir mutrib-e pakize-edâ İznin olursa eğer bir de Nedim-i şeydâ Gayrı yârânı bir günlük edip ey şuh fedâ Gidelim serv-i revanım yürü Sadabad a Yukarıdaki dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Nedim tarafından yazılmıştır. B) Dörtlük halinde yazılmıştır. C) Kafiye örgüsü a a a a dır. D) Kasideden alınmıştır. E) Din dışı konulu bir şiirdir. 12. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin belirleyici özelliklerinden değildir? A) Aruz vezni ile yazılmış olma B) Kaside, mesnevi, gazel gibi belli nazım şekilleri içinde yazılma C) Parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verme D) Duygu ve düşünceyi kalıplaşmış söyleyişlerle anlatma E) Yabancı sözükler ve dil kurallarıyla fazlaca yüklü olma 10. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin matla beyiti olabilir? A) Açıl bağın gülü nesrini al ruhsarı görsünler Salın serv ü sanavber şive-i reftarı görsünler B) Kamu bimarına canan deva-yı dert eder ihsan Niçim kılmaz bana derman, beni bimar sanmaz mı? C) Baki çemende hayli perişan imiş varak Benzer ki bir şikayeti var rüzigardan D) Kadrini seng-i musallada bilip ey Bâki Durup el bağlayalar karşına yaran saf saf E) Nedim-i zarı bir afet esir etmiş işitmiştim. Sen ol cellad-ı din düşman-ı iman mısın kâfir? 11. Terkib-i bentte ve terci-i bentte edebiyatımızda iki ünlü sanatçı vardır bunlardan biridir. Terci-i bentle terkib-i bent arasındaki tek fark ise bentlerin arasındaki ---- beyitlerinin değişip değişmemesidir. Körfez Yayınları 13. Sabah kalktım bir güzele uğradım Dedim güzel uykuların kaçtı mı Hayli zaman ilimizden gideli Senin gönlün başkasına düştü mü Yukarıda verilen halk edebiyatına ait olan tür, aşağıda verilen divan edebiyatı nazım şekillerinden hangisine içerik olarak uymaktadır? A) Kaside B) Murabba C) Rubai D) Gazel E) Terkb-i bend 14. I. İran edebiyatı kaynaklı bir türdür. II. Edebiyatımızdaki ilk örneği Kutadgu Bilig dir. III. Uzun soluklu şiirlerdir. IV. Kafiyelenişi aa bb cc dd... şeklindedir. V. Baki, Necati bu türün tanınmış şairleridir. Mesnevi ile ilgili yukarıda numaralanmış bilgilerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir? A) Bağdatlı Ruhi - matla B) Ziya Paşa - makta C) Bağdatlı Ruhi - vasıta D) Ziya Paşa - taç 15. Aþaðýdakilerden hangisi kasidenin bölümlerinden biri deðildir? A) Tegazzül B) Fahriye C) Mersiye D) Medhiye E) Girizgah E) Fuzuli - vasıta Test Test -8 Cevap 01 CAAnh. 1.A 2.B 3.D 4.D 5.C 6.A 7.B 8.A 9.B 10.C 11.D 12.E 13.A 14.B 15.B 16.E

19 10. SINIF GENEL EDEBİYAT Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri (I) Mesneviler kendi içinde uyaklı dizelerden oluşan bir nazım şeklidir. (II) Aruzun kısa kalıplarıyla yazılır. (III) Divan edebiyatında manzum hikâyelerin yazıldığı nazım biçimidir. (IV) Beyit sayısı 99 be yitle sınırlıdır. (V) Aynı şair tarafından yazılmış beş mesneviye hamse denir. Yukarıdaki numaralı cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 2. I. Aşk, ayrılık, hasret gibi konular işlenmiştir. II. Kafiyelenişi aa, bb, cc, dd, ee şeklindedir. III. İlk beytine matla, son beytine makta denir. IV. Yek-ahenk ve yek-avaz türleri vardır. V. Son beyitte genelde şairin mahlası olur. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi gazel için söylenemez? A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 3. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) Tuyuğ konu sınırlaması olmayan ve tek dörtlükten oluşan bir nazım biçimidir. B) Kıt a beyitle yazılan bir divan edebiyatı nazım biçimidir. C) Rubai tek dörtlükten oluşan ve hayat felsefesini konu olarak işleyen nazım türüdür. D) Kaside, beyit sayısı 5 ile 33 beyit arasında değişen bir nazım biçimidir. E) Nedim, Nabi, Baki, Fuzuli divan edebiyatı sanatçılarındandır. 5. Dörtlükle yazılır. Yerli nazım şekillerimizdendir. Divan edebiyatı nazım şekli olarak bilinen bu nazım şeklinin tanınmış örneklerini Kadı Burhanettin, Nesimi ve Ali Şir Nevai vermiştir. Bu parçada tanıtılan nazım şekli aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Şarkı B) Gazel C) Musammat D) Murabba E) Tuyuğ 6. Divan edebiyatının en çok kullanılan nazım biçimlerindendir. Türk edebiyatına, İran edebiyatından girmiştir. Beyit esasına göre yazılır. En az beş, en çok on beş beyitten meydana gelir ilk beyti mutlaka kendi arasında uyaklıdır. Kafiyelenişi aa ba ca da... şeklindedir. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? A) Mesnevinin B) Kasidenin C) Kıt anın D) Müstezatın E) Gazelin 7. Aşağıdakilerden hangisinde tuyuğ ile ilgili bilgi yanlışlığı yapılmıştır? A) Aruzun failatün failatün failün kalıbıyla yazılır. B) Genelde 11 li hece veznine de uyum sağlar. C) Şekil bakımından rubaiye benzer. D) En az üç dörtlükten oluşur. E) Divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı bir türdür. 4. Aşağıdaki eserlerden hangisi mesnevi nazım şekli ile yazılmamıştır? A) Hüsn ü Aşk B) Harnâme C) Vesiletü n Necat D Leyla ile Mecnun E) Siham-ı Kaza 8. Bestelenmek amacıyla yazılan; aşk, kadın, eğlence gibi konuları işleyen bir nazım şeklidir. Dörtlükler halinde yazılır. Türklerin divan edebiyatına kazandırdığı nazım şeklidir. Yukarıda özellikleri verilen nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai B) Şarkı C) Gazel D) Kaside E) Tuyuğ

20 Divan Edebiyatı Nazım Biçimleri Her beyti kendi arasında kafiyeli olduğu için kolay yazılabilen ve aruzun kısa kalıplarıyla oluşturulmuş bir divan edebiyatı nazım türüdür. Beyit sayısı bin beyte kadar çıkabilir. Uzun hikâyelerin anlatımında kullanılır. Aşk, din, tasavvuf konularıyla birlikte toplumsal konular da işlenir. Mevlâna nın, Fuzuli nin bu türde güzel eserleri vardır. Yukarıda sözü edilen divan edebiyatı nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? A) Terkib-i bent B) Müstezat C) Tuyuğ D) Kaside E) Mesnevi 12. Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Şiirlerde mazmun adı verilen kalıplaşmış ifadeler kullanılır. B) Belli bir görüşü savunmak için gazel veya kaside türleri kullanılır. C) Konu bütünlüğü değil parça bütünlüğü esas alınmıştır. D) Şiirler, yazıldıkları nazım biçimiyle adlandırılır. E) Söz sanatlarıyla yüklü, ağır bir dil kullanılmıştır. 10. Sabâ mesîh-dem olup bahârdan bu gece Hıtâ ya benzedi gülşen nigârdan bu gece Bu dizeler, divan şiiriyle ilgili olarak aşağıda verilen yaygın yargılardan hangisiyle bağdaşmaz? A) Şiirler, aruz ölçüsüyle yazılmıştır. B) Kavramlar, ortaklaşa kullanılan kalıplaşmış sözlerle anlatılmıştır. C) Söz ve anlam sanatlarına sık sık başvurulur. D) İnsan ve doğa, gerçekte olduğu gibi somut bir şekilde ele alınmıştır. E) Biçim ve söyleyiş güzelliğine önem verilir. 11. Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi ayraç içinde verilen kavramla uyuşmaz? A) Bentler arasındaki vasıta beytinin değişmeden kullanılır. (terkib-i bent) B) Şarkılarda dörtlükler sonunda tekrar edilen dizelere verilen addır. (nakarat) C) Divan şiirinde ortaklaşa kullanılan kalıplaşmış söz öbeklerine denir. (mazmun) D) Divan şiirinde en güzel, seçmece dize anlamına gelen dizedir. (mısra-i berceste) E) Sözleri aruz kalıbına uydurmak için harflerde veya okumada yapılan bazı değişikliklerdir. (Zihaf, kasr, imale, vasl) Körfez Yayınları 13. Aşağıdakilerden hangisi şarkı ve tuyuğ un ortak özelliğidir? A) Bestelenmek için yazılmış olmaları B) Edebiyatımızdaki temsilcilerinin aynı kişiler olması C) Arap ve İran edebiyatı kaynaklı olmamaları D) Aynı aruz kalıbıya yazılmış olmaları E) Beyitlerden oluşmaları 14. (I) Divan edebiyatındaki şiirlerde nazım birimi genel olarak beyittir. (II) Şiirlerde konu bütünlüğüne çok dikkat edilir. (III) Ölçü olarak aruz ölçüsü tercih edilmekle birlikte en az onun kadar hece ile de eser oluşturulmuştur. (IV) Duygu ve düşüncelerin yalın bir dille anlatılmasına dikkat edilmiştir. (V) Uyaklar genellikle tam ve zengin uyaktır. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerde divan edebiyatı ile ilgili olarak verilen bilgilerden hangisinde yanlışlık yapılmamıştır? A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve III. D) II. ve V. E) IV. ve V. 15. Aşağıdakilerin hangisi kasidenin özelliklerinden değildir? A) Nef i kaside alanında tanınmış önemli sanatçılardandır. B) Kafiye düzeni aa, bb, cc,... dir. C) İlk beytine matla denir. D) En güzel beytine beyt ül kasid denir. E) Taç beyit, şairin mahlasının yer aldığı beyittir. Test Test -9 Cevap 01 CAAnh. 1.C 2.A 3.E 4.E 5.A 6.B 7.B 8.E 9.D 10.A 11.C 12.C 13.D 14.E 15.C