TÜPRAfi, TÜRK YE ENERJ SEKTÖRÜNDE L DER B R KURULUfi. VE DÜNYA STANDARTLARINDA ÖRNEK B R RAF NER filetmes

Transkript

1 F A A L Y E T R A P O R U

2 V ZYON VE M SYON > KURUM PROF L KISACA TÜPRAfi F NANSAL GÖSTERGELER OPERASYONEL GÖSTERGELER DÜNDEN BUGÜNE TÜPRAfi YÖNET M KURULU BAfiKANI NIN MESAJI YÖNET M KURULU GENEL MÜDÜR ÜN MESAJI ÜST YÖNET M YILI DE ERLEND RMES ÜRET M YATIRIMLAR DEVAM EDEN PROJELER ZM T RAF NER S ZM R RAF NER S KIRIKKALE RAF NER S BATMAN RAF NER S KÖRFEZ PETROK MYA VE RAF NER KOMPLEKSi NSAN-TOPLUM-ÇEVRE SA LI I PERSONEL VE E T M KAL TE D TAfi-DEN Z filetmec L VE TANKERC L A.fi. MAL DURUM KURUMSAL YÖNET M LKELER UYUM BEYANI BA IMSIZ DENET M RAPORU, F NANSAL TABLOLAR VE D PNOTLARI

3 V ZYON VE M SYON TÜPRAfi, TÜRK YE ENERJ SEKTÖRÜNDE L DER B R KURULUfi VE DÜNYA STANDARTLARINDA ÖRNEK B R RAF NER filetmes OLMAYI HEDEFLEMEKTED R. TÜRK YE N N S V L VE ASKER TÜM PETROL ÜRÜNLER HT YACINI KARfiILAMAK, ENERJ VE PETROK MYA ALANLARINDA LERLEMEK, H SSEDARLARINA, MÜfiTER LER NE, TOPLUMA VE ÇEVRE KORUNMASINA KATKILARINI ARTIRMAK AMACIYLA TÜM KAYNAKLARINI EfiGÜDÜMLÜ KULLANARAK ÇALIfiMAKTADIR. KURUM PROF L fi RKET UNVANI KURULUfi TAR H fi RKET MERKEZ KAYITLI SERMAYE ÇIKARTILMIfi SERMAYE KAR (VERG SONRASI) HALKA ARZ ED LEN H SSE SENED HAMPETROL fileme KAPAS TES PETROK MYA ÜRET M KAPAS TES HAMPETROL DEPOLAMA KAPAS TES ÜRÜN VE ARA ÜRÜN DEPOLAMA KAPAS TES Türkiye Petrol Rafinerileri Anonim fiirketi Körfez / Kocaeli 500 milyon YTL 250,4 milyon YTL 659,2 milyon YTL %34,2 ( den itibaren %49,0) 27,6 milyon ton/y l 153 bin ton/y l 2,0 milyon m 3 (brüt) 2,7 milyon m 3 (brüt)

4 K I S A T Ü P R C A A fi TOPLUM VE B REY YAfiAMINDA ENERJ K B R GÜÇ 02

5 TÜPRAfi ÜLKEM Z N TOPLAM RAF NAJ KAPAS TES N N TAMAMINA SAH P OLDU U G B HAMPETROL, LPG VE D ER PETROL ÜRÜNLER DIfiALIMI Ç N MÜKEMMEL B R ALTYAPI VE GÜÇLÜ B R LOJ ST K DESTEKLE DE ÖNE ÇIKMAKTADIR. K rk dört y ld r ekonomik bir de er TÜPRAfi, ktisadi Devlet Teflekkülü ve Kamu ktisadi Kurulufllar hakk ndaki 19 Ekim 1983 tarih ve 2929 say l kanun uyar nca 16 Kas m 1983 te kurulmufltur. Ülkemizdeki Kamu ktisadi Teflekkülleri nin daha verimli çal flmalar n sa lamak amac yla yap lan bu düzenlemeler kapsam nda, kamuya ait rafinerilerin bir çat alt nda toplanmas kararlaflt r lm flt r. Bu amaçla, 1961 den beri faaliyet gösteren PRAfi n ( stanbul Petrol Rafinerisi A.fi.) Ana Sözleflmesi, 25 Ekim 1983 te yap lan Ola anüstü Genel Kurul Toplant s nda TÜPRAfi (Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.) Ana Sözleflmesi ne dönüfltürülmüfltür. PRAfi n zmit Körfezi nin Tütünçiftlik bölgesinde yapt rm fl oldu u zmit Rafinerisi yle birlikte o tarihe kadar Türkiye Petrolleri A.O. ya ba l olarak faaliyet gösteren zmir ve Batman rafinerileriyle yap m devam eden K r kkale Rafinerisi de yeni kurulan TÜPRAfi a devredilmifl, böylece dört petrol rafinerisine sahip büyük bir kurulufl meydana gelmifltir. Özellefltirme Yüksek Kurulu nun 5 Ekim 2001 tarih, 2001/54 say l karar yla Petkim Petrokimya Holding A.fi. nin kurdu u ilk kompleks olan Yar mca Tesisleri TÜPRAfi a devredilmifl ve Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü ad n alm flt r. Halen komplekste Emülsiyon Stiren Butadien Kauçuk (SBR), Solüsyon Butadien Kauçuk (CBR), Karbon Siyah (KS), Polistiren (PS) ve Butadien Ekstraksiyon (BDX) fabrikalar üretime devam etmektedir. Kuruldu u günden bu yana ülkemizin en büyük sanayi flirketi olan TÜPRAfi n faaliyetleri, ülkemizin petrol ürünleri ihtiyac n karfl lamak için gerekli hampetrolü tedarik etmek, rafine etmek, gerekti inde petrol ürünleri ithal ve ihraç etmek, bu maksatla yurtiçinde ve yurtd fl nda petrol rafinerileri ve yeni üniteler kurmak, sat n almak ve iflletmek yelpazesinde çeflitlenmifltir. Niteli i de niceli i de artan bir kapasite K r kkale Rafinerisi nin 1986 da, yine 5,0 milyon ton/y l kapasiteli zmir Rafinerisi Tevsii Projesi nin 1987 de devreye al nmas ndan sonra TÜPRAfi n hampetrol iflleme kapasitesi 27,6 milyon ton/y la ulafl rken, Türkiye nin toplam hampetrol iflleme kapasitesi 32,0 milyon ton/y l olmufl, ancak ATAfi rafinerisinin Haziran ay nda üretime son vermesiyle Türkiye toplam rafinaj kapasitesi, tamam TÜPRAfi a ait olmak üzere 27,6 milyon ton/y l a düflmüfltür. TÜPRAfi hampetrol, LPG ve di er petrol ürünleri d flal m için mükemmel bir altyap ve güçlü bir lojistik destekle de öne ç kmaktad r. Borsada da enerjik bir hareket 10 Temmuz 1990 da özellefltirilmesine karar verilen TÜPRAfi n sermayesi T.C. Baflbakanl k Özellefltirme daresi Baflkanl na devredilmifltir de TÜPRAfi n birinci halka arz gerçeklefltirilerek sermayesinin %2,5 i oran nda A grubu hisse senedi halka arz edilmifltir sonu itibar yla TÜPRAfi hisselerinin yaklafl k %3,58 i stanbul Menkul K ymetler Borsas nda ifllem görmekte, hisselerin kalan %96,42 lik bölümü ise Özellefltirme daresi Baflkanl n n elinde bulunmaktayd y l Nisan ay nda TÜPRAfi hisselerinin ikinci halka arz n n tamamlanmas yla stanbul ve Londra Menkul K ymetler Borsalar nda ifllem gören A grubu hisselerin toplam sermayeye oran %34,24 e yükselmifltir. MKB Toptan Sat fllar Pazar nda 4 Mart 2005 tarihinde TÜPRAfi hisselerinin %14,76 s yabanc yat r mc lara sat larak, halka aç kl k oran %49,00 a yükselmifltir. TÜPRAfi SERMAYE GEL fi M Kuruluflun temelindeki güçlü sermaye 22 Kas m 1990 da Kay tl Sermaye Sistemi ne geçen TÜPRAfi n 15 Ekim 2001 de yap lan Ola anüstü Genel Kurul Toplant s nda kay tl sermayesi 100 milyon YTL den 500 milyon YTL ye yükseltilmifl olup, 24 Ekim 2001 tarih, 5410 say l Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde ilan edilmifltir. TÜPRAfi Yönetim Kurulu nun 20 Haziran 2001 de ald karar uyar nca TÜPRAfi n ç kar lm fl sermayesi, bedelsiz olarak %235 art flla 250,4 milyon YTL ye yükseltilmifl, karar 3 Eylül 2001 tarih, 5373 say l Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi nde yay mlanm flt r. Verimlili e destek bir ba l ortakl k: D TAfi (Deniz flletmecili i ve Tankercili i A.fi.) Sermaye: 10 milyon YTL TÜPRAfi n pay : %79,98 M LYON YTL TÜPRAfi n kuruluflunda 17,2 milyon ton/y l olan hampetrol iflleme kapasitesi, zmir Rafinerisi Darbo az Giderme Projesi nin son bölümünün 1984 te tamamlanmas yla 17,6 milyon ton/y la yükselmifltir. Ayr ca yap m tamamlanan 5,0 milyon ton/y l kapasiteli KAYITLI SERMAYE ÇIKARILMIfi SERMAYE 100,0 74,8 500,0 250,4 500,0 250,4 500,0 250,4 500,0 250,

6 F N A G Ö S T N E S A L R G E L E R F NANSAL VER LER (Bin YTL) * * Brüt Sat fllar , , , , ,0 Net Sat fllar , , , , ,1 Vergi Öncesi Kar , , , , ,8 Vergi Sonras Kar , , , , ,3 Yat r m Harcamas , , , , ,0 Kay tl Sermaye , , , , ,0 Ç kar lm fl Sermaye , , , , ,2 Hisse Bafl na Kar Hisse Bafl na Temettü Brüt Hisse Bafl na Temettü Net B LANÇO ÖZET (Bin YTL) * * DÖNEN VARLIKLAR DURAN VARLIKLAR AKT F TOPLAMI KISA VADEL BORÇLAR UZUN VADEL BORÇLAR ÖZKAYNAKLAR PAS F TOPLAMI * Enflasyona Göre Düzeltilmifl Konsolide Mali De erlerdir. 04

7 O P E R G Ö S T A E S Y O N E L R G E L E R TÜPRAfi bin ton Üretim , , , ,7 Yurtiçi Sat fl , , , ,2 D flsat m 1.025, , , ,8 KKTC 108,8 94,7 115,3 119,9 Toplam Sat fl , , , , , , ,6 138, ,6 ZM T bin ton Üretim 6.252, , , ,1 Yurtiçi Sat fl 9.086, , , ,3 D flsat m 478, , ,0 990,3 KKTC 4,4 4,3 5,0 5,0 Toplam Sat fl 9.569, , , , , , ,1 1, ,7 ZM R bin ton Üretim 9.933, , , ,1 Yurtiçi Sat fl 9.964, , , ,1 D flsat m 516,3 667, , ,4 KKTC 99,4 88,7 110,3 115,0 Toplam Sat fl , , , , , , ,5 136, ,6 KIRIKKALE bin ton Üretim 3.085, , , ,9 Yurtiçi Sat fl 3.431, , , ,7 D flsat m 30,0 0,0 0,0 0,0 KKTC 4,9 1,7 0,0 0,0 Toplam Sat fl 3.466, , , , , ,3 0,0 0, ,3 BATMAN bin ton Üretim 719,6 663,0 937,3 858,2 Yurtiçi Sat fl 668,8 645,3 875,7 841,5 D flsat m 0,0 0,0 0,0 0,0 KKTC 0,0 0,0 0,0 0,0 Toplam Sat fl 668,8 645,3 875,7 841,5 863,7 850,0 0,0 0,0 850,0 TÜPRAfi'IN SON BEfi YILDA filetme VE T CAR FAAL YETLER (bin ton) fllenen Hampetrol Üretim* Toplam Sat fllar Ürün D flsat m Ürün D flal m ** 1.638** ** 986** * Ara ürün dahildir. ** Petrokimya ürünleri dahildir. 05

8 D Ü N D E N B U G Ü N E T Ü P R A fi Orta Anadolu Bölgesi nde 5,0 milyon ton/y l kapasiteli K r kkale Rafinerisi devreye al nd. Kamuya ait rafinerilerin tek bir çat alt nda yeniden yap lanmas amac yla TÜPRAfi kuruldu. zmit Rafinerisi 2. Tevsii Projesi tamamlanarak hampetrol iflleme kapasitesi 11,5 milyon ton/y la yükseltildi. Türkiye nin tek madeni ya üretim kompleksi zmir Rafinerisi nde devreye al nd Ege Denizi k y s nda 3,0 milyon ton/y l rafinaj kapasiteli zmir Rafinerisi devreye al nd zmit Rafinerisi 1. Tevsii Projesi tamamlanarak hampetrol iflleme kapasitesi 5,5 milyon ton/y la yükseltildi. zmit Körfezi nde 1,0 milyon ton/y l rafinaj kapasiteli zmit Rafinerisi devreye al nd. Güneydo u Anadolu Bölgesi nde Türkiye nin ilk modern petrol rafinerisi s fat n tafl yan Batman Rafinerisi devreye al nd. 06

9 ISO 9001:2000 Kalite, ISO Çevre ve OHSAS fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sistemleri belgeleri efl zamanl al nd, böylece Tüprafl n toplam kalite anlay fl resmi olarak da kan tland. Mart ay nda 98 oktan (RON) kurflunsuz benzin üretimine geçildi. Aral k ay nda 50 ppm motorin üretimi için haz rl klar tamamland. 703,4 milyon ABD Dolar tutar nda son on befl y l n en yüksek petrol ürünleri d flsat m yap ld. Bu rakam, KKTC ve ihraç kay tl Irak sat fllar da dahil edildi inde 855 milyon ABD Dolar na ulaflt. Petkim Yar mca Kompleksi devral nd ve unvan Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü olarak de ifltirildi. Tüprafl n kay tl sermayesi 100 trilyon TL den 500 trilyon TL ye yükseltildi. zmir Rafinerisi CCR Reformer ve zomezasyon Üniteleri devreye al nd. kinci halka arz n n tamamlanmas yla TÜPRAfi hisseleri, stanbul ve Londra Menkul K ymetler Borsalar nda ifllem görmeye bafllad. zmit Rafinerisi Hydrocracker & CCR Kompleksi devreye al nd zmir ve K r kkale rafinerilerinde modern Hydrocracker kompleksleri devreye al nd zmir Rafinerisi Tevsii Projesi tamamlanarak, rafinaj kapasitesi 10 milyon ton/y la yükseltildi

10 Y Ö N E T M K U R U L U B A fi K A N I N I N M E S A J I 08

11 TÜPRAfi, TÜRK YE N N ARTAN B R VER ML L KLE ÇALIfiAN EN BÜYÜK SANAY KURULUfiLARINDAN B R D R. Ekonomide enerjik bir y l n ard ndan Bir y l daha geride b rakm fl bulunuyoruz. Ülkemiz ve dünya gündemini meflgul eden ve ekonomik parametreleri etkileyen birçok olaya tan k oldu umuz y l nda, Türkiye nin ekonomik ve toplum hayat n yak ndan ilgilendiren en önemli olay, Avrupa Birli i ne girmek için ç k lan yolda 17 Aral k ta müzakere tarihinin 3 Ekim 2005 e al nmas olmufltur. Bildi iniz gibi Türkiye, Aral k 1999 Helsinki Zirvesi sonras nda siyasi ve sosyal yaflam nda, Kas m fiubat 2001 krizlerinin ard ndan ekonomik karar alma ve uygulama alanlar nda h zl bir de iflim sürecine girmifltir deki ekonomi ve siyasi alandaki geliflmelerle girilen erken seçim sürecinin sonras nda TBMM de tek partili bir iktidar ve tek partili bir muhalefet tablosu oluflmufltur. TBMM deki bu tablo Türkiye nin istikrarl ve kal c bir büyümeye geçebilmesi için gereken seri kararlar n al nmas na imkan sa lam fl ve kolaylaflt rm flt r. 17 Aral k tarihi, mevcut ve gelecek hükümetlerin Avrupa Birli i standartlar n n gerçeklefltirilmesi için ciddi gayretler sarf etmesi halinde, AB ye girsek veya girmesek, gerçekten de Türkiye nin Cumhuriyet tarihinde bir dönüflümün bafllang c olacakt r. Bu nedenle, ün Aral k ay bafl nda aç klanan DPT, Maliye, Hazine ve Merkez Bankas n n ortak çal flmas yla oluflturulan ve IMF ile süren iliflkilere de temel referans belgesi niteli i tafl yan Kat l m Öncesi Ekonomik Program (KEP) önümüzdeki üç y l kapsayan bir perspektifle haz rlanm flt r. Refah seviyesini art rmak, AB sürecinde ekonomik yap y gelifltirmek ve Maastricht kriterlerine yak nlaflmak amac yla haz rlanan program, ülkemizin ekonomik ve sosyal ufkunu göstermesi aç s ndan bizim için de önemlidir. KEP te öncelik, büyümeye verilmektedir. Çünkü ekonomik baflar büyümeyle ölçülmekte, özellikle de istikrarl büyüme ile. Ama yak n geçmiflte bu gerçeklefltirilememifltir. Mesela, aras nda y ll k ortalama büyüme %2,5 seviyesindeyken, aras nda %0,2 seviyesinde olmufltur. Bu nedenle, ekonomik istikrar çerçevesinde sürdürülebilir büyümeyi gerçeklefltirmek bu program n temel önceli ini oluflturmaktad r. Böylece, özellikle özel sektörde yat r m ve ihracat n artaca kabulü yap lmaktad r sonuna kadar y ll k bazda sabit sermaye yat r mlar nda %8,9, özel yat r mlarda %9, kamu yat r mlar nda ise %8,3 art fl beklenmektedir. Ayn dönemde ihracat %12, ithalat ise %8,5 artacakt r. Bu da d fl ticaret aç n n daralmas anlam na gelmektedir. KEP e göre, Türkiye nin ithalat, 2006 y l nda ilk kez 100 milyar ABD Dolar n n üzerine ç kacak ve 107 milyar ABD Dolar düzeyinde gerçekleflecektir. Buna paralel olarak, cari ifllemler hesab 2005 te 11,1 milyar ABD Dolar, 2006 da 10,8 milyar ABD Dolar ve 2007 de 10,5 milyar ABD Dolar aç k verecektir. Ancak ABD Dolar ndaki düflüflün sürmesi halinde ve Yeni Türk Liras n n afl r de erlenmesi ve bu duruma karfl gereken önlemlerin al nmamas halinde aç n ümit edilenden yüksek gerçekleflmesi kaç n lmaz olacakt r. TÜPRAfi m z n ödemeler dengesine katk lar ihracat hedefimizi büyütmekle olacakt r y l nda 738 milyon ABD Dolar olan ihracat m z, te 986 milyon ABD Dolar na ulaflm flt r. Önümüzdeki y llarda bu de erlerin de üzerine ç k lacakt r. Bu rakam n daha fazla yükseltilmesi için afla da sözü edilen yat r mlar n yap lmas gerekecektir. Yat r m beklentisine ba l olarak y ll k ortalama %5,3 oran nda sermaye birikimi sa lanacak ve bu da ifl gücü talebini art racakt r. stihdam n da bunlara paralel y ll k %2,5 oran nda artmas, te %10 olan iflsizli in, 2005 de %9,8, 2006 da %9,6 ve 2007 de %9,3 olmas beklenmektedir. Yabanc sermaye girifline bakarsak; yabanc lar için yat r m ortam n n iyilefltirilmesiyle birlikte önümüzdeki üç y l içinde 15 milyar ABD Dolar yabanc sermaye beklenmektedir te 1,6 milyar ABD Dolar olarak gerçekleflen yabanc lar n yat r m, sonunda 2,9 milyar ABD Dolar na yükselmifltir. Bu program fl nda biz de önümüzdeki y llara bakarken ufkumuzu daha net görebiliyoruz. Çünkü TÜPRAfi, hedef ç tas n yükselterek, y l na iliflkin beklentilerini gerçeklefltirmifl ve baflar grafi ini sürekli art rma kararl l yla çal flmalar n sürdürmektedir. Türkiye mizin petrol ürünlerine olan talebi, gerek kriz y llar n n tesiri ve gerekse devletimizin (borç ödeme, petrol ithalat n k sma gibi) flartlar n n gere i söz konusu ürünlerden yüksek vergi almas sebepleriyle bask alt ndad r. Ekonomimizin normale dönmesi halinde talep artacakt r. Bizim 2010 y l talep tahminimiz takriben milyon tonlar civar ndad r. Bu talebin karfl lanmas için yeni yat r mlar yapmam z kaç n lmazd r. Yeni rafineri yat r mlar n n karl l n yükseltmek için petro-kimya tesisleriyle beraber planlanmas gere i göz önünde tutularak hemen 10 milyon ton/y l üretecek bir tesisi kurma haz rl na bafllan lm flt r. Türkiye nin AB ye do ru ilerlemesi, ekonomik istikrar sürecine de yeni bir ivme kazand racakt r. AB ile 3 Ekim 2005 te üyelik müzakerelerinin bafllamas, AB ye ekonomik anlamda da yak nlaflman n resmi olarak bafllamas anlam na gelecektir. Türkiye 2005 y l nda bafllamak üzere IMF ile yeni bir ekonomik program n haz rl içindeyken, AB perspektifinin de buna eklenmesiyle piyasalardaki olumlu havan n daha da güçlenmesi beklenebilir. Türkiye son y llarda iflleyen bir piyasa ekonomisi olma yönünde ve Avrupa tek pazar n n rekabetçi bask s yla bafla ç kabilme konusunda önemli bir yol alm flt r. Bundan sonra da hükümetin amac, AB nin Maastricht ekonomik kriterlerini sa lamaya yönelik olarak enflasyon oran n n düflürülmesi ve bütçe aç klar n n ve kamu borçlulu unun azalt lmas yönünde politikalar izlemek olacakt r. Avrupa Birli i ile müzakerelerin bafllamas, Türk ekonomisinin geliflimi aç s ndan, IMF nin yan s ra yeni bir ç pa görevi görece ini düflünüyoruz. AB ile müzakerelerin bafllamas n n ekonomik birimlerin beklentilerini olumlu yönde etkilemesini, faizlerde düflüfle, yat r mlarda ve büyümede art fla ve kamu borç oranlar nda iyileflmeye katk sa lamas n bekliyoruz. Bu noktada, AB ye yeni üye olan 10 ülkenin deneyimlerinin fl nda, do rudan yabanc yat r mlarda da bir miktar art fl beklemenin makul göründü ünü düflünmekle birlikte, yap sal reformlar tamamlanmadan ve ekonomik istikrar alg lamas güçlenmeden bu tip yabanc sermaye yat r mlar nda çok h zl bir art fl beklenmemelidir. Di er yandan para piyasalar nda Türkiye nin kredibilitesinin artaca na kesin gözüyle bakabiliriz. Bir kuruluflun sa l kl yaflamas için, iyi bir yönetim kadrosuna, yeterli iflletme sermayesine ve ihtiyac oldu u kadar teknolojik yeterlili e gereksinimi vard r. Her gereken teknolojiyi sat n almak bir yoldur ancak sa l kl olan bu de ildir. Kendiniz teknoloji üretmedikçe geliflme sa layamazs n z. Teknoloji üretimi, kurulufllar n her biriminin gayretiyle k smen oluflsa da bunu yeterli görmek yanl fl olur kanaatindeyim. Çare, kuruluflun ciddi bir AR-GE bölümüne sahip olmas d r. Bu düflünce bizi TÜPRAfi m zda AR-GE bölümünü kurmaya götürmüfltür. Mamul yönünden ciddi akrabal m z bulunan PETK M le beraber daha büyük bir AR-GE Bölümü kurmay da daha verimli olaca için planlamakta yarar vard r diye düflünüyoruz y llar aras nda yap lan ürün art rma ve gelifltirme yat r mlar na dayanak olan Yat r m Master Plan n bitmesiyle, 2023 de Cumhuriyetimizin 100. y l na atfen yeni bir stratejik plan n çal flmalar devam etmektedir. Özellefltirme ile ilgili fikrimizi de yeniden burada k saca özetlemek istiyorum: ktisadi Devlet Teflekkülleri mutlaka uygun flekilde özellefltirilmelidir ve devlet asli ifllevlerinin d fl na ç kmamal d r. Ancak flimdiye kadar ki uygulamalar n getirdi i olumsuzluklar özellefltirme ifllemini uzatm fl, (yerinde yönetilmesi gerekirken) Ankara dan yönetilmesinin ataletiyle verimlilik yükseltilmeden hatta düflürülerek sat fla sunulmaktad r. Her hükümet hemen özellefltirece im demifl fakat di er erklerin tepkisi ile ifl uzam fl ve kurulufl de erinden kaybetmifltir. Bu sebeple, hemen de il, fiyat n buldu umda sataca m diyerek müesseseyi kuvvetlendirecek tedbirler al nmal d r. Bunun yolu da ÖZERKLEfiT RMEKT R, Y YÖNET MD R VE SIKI DENET MD R. Ümidimiz TÜPRAfi m z n yukar da belirtilen menfi tesirlerden ald nasip daha fazla derinleflmeden özellefltirilmesidir. nan yorum ki; Merkez müdahalesini ne kadar çok azalt rsa müesseselerin baflar l olma ihtimali de o kadar çok artacakt r. fiu hususu da net olarak belirtelim ki; Bir kuruluflun özerkleflmesi özelleflmeye mani de ildir, belki özellefltirme flartlar n daha cazip hale getirmenin bir yoludur (Ere li Demir Çelik). Ülkemizin parlak gelece ine duydu umuz inanç ve misyonumuz gere i, büyüme hedefimizden taviz vermeksizin, yak n, orta ve uzun vadeli stratejilerle yolumuzda yürüyoruz. Türkiye nin sivil ve askeri kaliteli ürün ihtiyac n en yo un rekabet flartlar nda bile sa l yor, yat r mc lar m z n kaynaklar n en iyi flekilde de erlendirmeye çal fl yoruz. Doç. Dr. Kahraman Emmio lu Yönetim Kurulu Baflkan 09

12 Y Ö N E K U R U T M L U 01_ DOÇ. DR. KAHRAMAN EMM O LU YÖNET M KURULU BAfiKANI 02_ HASAN KÖKTAfi YÖNET M KURULU BAfiKAN VEK L 03_ HÜSAMETT N DANIfi YÖNET M KURULU ÜYES VE GENEL MÜDÜR 04_ ARZU H. AT K YÖNET M KURULU ÜYES 05_ ACLAN ACAR YÖNET M KURULU ÜYES 06_ YALÇIN ÜNAL YÖNET M KURULU ÜYES _ NAC A BAL YÖNET M KURULU ÜYES 08_ fiükrü D LAVER DENETÇ 09_ MURAT BRAH M ÇELEB DENETÇ _ AHMET YAMAN DENETÇ 10

13 Doç. Dr. Kahraman Emmio lu Yönetim Kurulu Baflkan 1940 da Gaziantep te do du. stanbul Teknik Üniversitesi Makine Fakültesi nden 1963 te mezun oldu. Lisansüstü derecesini ayn okulun Nükleer Enerji Enstitüsü nde Mühendislik dal nda, doçentlik derecesini ise 1978 de zmir Dokuz Eylül Üniversitesi nden ald. Profesyonel ifl yaflam na 1965 te stanbul Teknik Üniversitesi nde asistan olarak bafllad y llar nda Genel Kurmay Baflkanl AR-GE Dairesi nde, aras nda Devlet Planlama Teflkilat nda Uzman olarak, y llar nda Tekyol Ltd. fiti. orta olarak çal flt den1974 e kadar Sanayi Bakanl Teflvik ve Uygulama Genel Müdürlü ü nde görev ald aras nda Sakarya Akademisi nde ö retim görevlisi, y llar nda Sanayi ve Teknoloji Bakanl Müsteflar Vekili olarak çal flt aras nda Türkiye Elektromotor Sanayi (TEMSAN) Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Baflkan oldu y llar nda Makine Fakültesi nde, y llar nda Bedir D fl A.fi. Genel Müdürlü ü nde, aras nda Tekyol Ltd. fiti. sahibi ve yöneticisi olarak çal flt y llar nda BEM Sanayi ve D fl Ticaret A.fi. Genel Müdürü oldu da Türkiye Çimento Fabrikalar A.fi. nin Bafl Dan flman oldu y llar nda Berdal fiti. Yönetim Kurulu Baflkan, y llar nda MÜS AD n D fl liflkiler Müflaviri olarak çal flt y llar nda stanbul Büyükflehir Belediyesi Genel Sekreterli i nde bulundu y llar nda TBMM de Milletvekili olarak görev yapt y llar nda Kombassan Holding Genel Koordinatörlü ü görevini üstlendi. Hasan Köktafl Yönetim Kurulu Üyesi 1963 do umludur y l nda ODTÜ Kamu Yönetimi Bölümü nden mezun olan Hasan Köktafl çal flma hayat na Türkiye fl Bankas Kambiyo bölümünde bafllad. Daha sonra s ras yla Family Finans Fon Yönetim Bölümü nde fief, Belko da Genel Müdür, Vak fbank ta Yönetim Kurulu Üyesi, Anadolu Finans ta Müdür ve Bel Plas A.fi. de Yönetim Kurulu Baflkanl görevlerinde bulundu. Hasan Köktafl halen T.C. Baflbakanl k Özellefltirme daresi Baflkanl nda Baflkan Yard mc s d r. Hüsamettin Dan fl Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür 1950 de Sivas ta do du. George Town Üniversitesi nde dil e itimi ald ktan sonra, Texas ve Pennsylvania State Üniversiteleri nden Kimya Yüksek Mühendisi olarak mezun oldu de Türkiye Petrolleri Anonim Ortakl 'n n (TPAO) zmir Rafinerisi Bölge Müdürlü ü'nde mühendis olarak ifle bafllad e kadar zmir Rafinerisi Bölge Müdürlü ü'nde çeflitli kademelerde görev yapt ktan sonra, ayn y l TÜPRAfi' n kurulmas yla birlikte 1984 de zmir Rafinerisi'nde Proje ve Mühendislik Müdürü, 1986 da zmir Rafinerisi Bölge Müdür Muavini görevlerine atand de TÜPRAfi zmit Rafinerisi Bölge Müdür Yard mc l görevine bafllad ktan sonra özel hizmet tazminat yla ödüllendirildi de atand Genel Müdür Yard mc l görevi s ras nda TÜPRAfi' n zmit, zmir, K r kkale, Batman ile merkezdeki tüm proje ve yat r mlar n uygulayarak, malzeme ve ikmal ihtiyaçlar n temin ederek, planlama ve koordinasyon sorumlulu unu üstlendi. Rafinaj teknolojilerinin uluslararas konsorsiyumlarla projelendirilip uyguland dönemi de içeren toplam 32 y ld r sektörde görev yapan Dan fl, fiubat 1999 tarihinde TÜPRAfi'a Yönetim Kurulu Baflkan ve Genel Müdür olarak atand. Hüsamettin Dan fl, fiubat 2003 den itibaren Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür olarak çal flmaktad r. Arzu H. Atik Yönetim Kurulu Üyesi 1966 da Ankara da do du. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi nden mezun oldu. Profesyonel ifl yaflam na Etibank Genel Müdürlü ü, Pazarlama ve Sat fl Dairesi Baflkanl nda Uzman olarak bafllad y llar nda Sümer Holding Bergama Pamuk pli i ve Dokuma Sanayi Denetim Kurulu Üyesi, A ustos 2000-Eylül 2001 ar s nda Sümer Holding AKSANTAfi Akdeniz Sanayi ve Ticaret A.fi. de Denetim Kurulu Üyesi, Temmuz 2002-Nisan 2003 aras nda D TAfi Deniz flletmecili i ve Tankercili i A.fi. de Denetim Kurulu Üyesi ve Temmuz 2002-Nisan 2003 aras nda D TAfi Deniz flletmecili i ve Tankercili i A.fi. de Denetim Kurulu Üyesi olarak çal flt. May s den beri TÜPRAfi da Yönetim Kurulu Üyesi dir. Aclan Acar Yönetim Kurulu Üyesi 1954 de Ankara da do du. Ankara ktisadi ve Ticari limler Akademisi flletme Bölümü Muhasebe dal ndan 1977 de mezun oldu. Ayn okulun Bankac l k ve Sigortac l k Bölümü nde 1979 da lisansüstünü tamamlad. Ocak 1985-May s 1986 döneminde ABD de Vanderbilt Üniversitesi Nashville TN Ekonomi Bölümü nde ikinci lisansüstü derecesini yapt. Yurtiçi ve yurtd fl nda birçok bankac l k, finans ve para konular nda e itim seminerine kat ld. Profesyonel ifl yaflam na 1974 de Halk Bankas nda Uluslararas Bankac l k eleman olarak bafllad, Müdür Yard mc l na kadar yükseldi. A ustos 1988 de Merkez Bankas dare Merkezi nde Müdür olarak göreve bafllad. Eylül 1990 dan itibaren Garanti Bankas nda ve Do ufl Grubu nun çeflitli flirketlerinde yönetici olarak çal flt. Ocak 2002 den beri Garanti Bank International N.V. Yönetim Kurulu Üyesi ve Denetim Komitesi Baflkan d r. Yalç n Ünal Yönetim Kurulu Üyesi 1966 da do du. stanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi ni 1985 de bitirdi. Avukatl k Staj n Ekim 1985 Ekim 1986 aras nda, Hakimlik Staj n Kas m 1986 fiubat 1990 aras nda tamamlad. fiubat 1990 Aral k 1992 de Hakimlik yapt. Ocak 1993 Ocak 1997 aras nda Al Baraka Türk Özel Finans Kurumu A.fi. de Avukatl k yapt. stanbul Barosu na kay tl olan Yalç n Ünal, Ocak 1997 den beri Ticaret Hukuku ve Di er Özel Hukuk alanlar nda Avukatl k ve Hukuki Dan flmanl k yapmaktad r. Naci A bal Yönetim Kurulu Üyesi 1968 de Bayburt ta do du. stanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Bölümü nden 1989 da mezun oldu. Yüksek lisans n ngiltere de Exeter Üniversitesi fl daresi Bölümü nde 1998 de, doktoras n Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü nde 2001 de tamamlad. Profesyonel yaflam na 1989 da Maliye Müfettifli olarak bafllad den beri Maliye Bakanl Gelirler Genel Müdürlü ü nde Daire Baflkan olarak çal flmaktad r. fiükrü Dilaver Denetim Kurulu Üyesi 1965 de Trabzon da do du. Karadeniz Üniversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi nden mezun oldu. San Diego State University, American Language Institute, fl daresi Sertifika Program na ve stanbul Bilgi Üniversitesi nde MBA Yüksek Lisans E itimi ald. Profesyonel ifl yaflam na 1989 da Hesap Uzman Yard mc s olarak bafllad Hesap Uzman, 2000 de Baflhesap Uzman oldu Mart ay nda Bo aziçi Kurumlar Vergi Dairesi ne geçti. 2001Mart ay nda stanbul Defterdar Yard mc s, Ocak ay nda Kocaeli Defterdar oldu. Murat brahim Çelebi Denetim Kurulu Üyesi 1968 de Tokat ta do du. Gazi Üniversitesi, ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi, Uluslararas liflkiler Bölümü nden 1989 da mezun oldu. Yüksek lisans n y llar nda Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararas liflkiler Bölümü nde (Avrupa Topluluklar ) ve y llar nda ABD Fairleigh Dickinson Universitesi, Silberman College of Business da flletme dal nda yapt y llar nda yurtiçi ve yurtd fl nda çeflitli e itim seminerlerine kat ld. Profesyonel ifl yaflam na 1989 da AB Uzman Yard mc s olarak Ulaflt rma Bakanl nda bafllad de ayn yerde AB Uzman oldu aras nda Özellefltirme daresi Baflkanl nda Uzman, y llar nda Bleda Net.Com Incorporation da (ABD) Pazarlama Müdürü olarak görev yapt den beri Özellefltirme daresi Baflkanl nda Uzman olarak çal fl yor. Ayr ca, y llar nda Deniz Nakliyat T.A.fi. de Yönetim Kurulu Üyesi, 1996 da Et ve Bal k Kur. A.fi. de Yönetim Kurulu Üyesi, de Turban Turizm A.fi. de Denetim Kurulu Üyesi, de Gemi Sanayi A.fi. de Yönetim Kurulu Üyesi, de Eti Elektrometalurji A.fi. de Denetim Kurulu Üyesi, de Petkim Petrokimya Holding A.fi. de Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapt. Ahmet Yaman Denetim Kurulu Üyesi 1966 da Ankara da do du. ODTÜ Mimarl k Fakültesi, fiehir ve Bölge Planlama Bölümü nden 1987 de mezun oldu. Yüksek Lisans na da ayn bölümde bafllad, New York, Ithaca Cornell Üniversitesi Bölge Planlama da 1995 de tamamlad. ODTÜ Mimal k Fakültesi fiehir ve Bölge Planlama Bölümü nde Ekim 1988 de, Proje Asistan olarak bafllad profesyonel ifl yaflam n, ayn bölümde Araflt rma Görevlisi olarak sürdürdü. Mart 1989 da DPT Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlü ü ne Planlama Uzman Yard mc s olarak geçti de Planlama Uzman oldu. Mart 2002 de DPT AB E itim ve Gençlik Programlar Merkezi ne Genel E itim Programlar Genel Müdür Yard mc s Vekili olarak atand ; Ocak den beri ayn bölümde Genel Müdür olarak çal fl yor. Kitaplar ve makaleleri de bulunan Ahmet Yaman, ngilizce ve Frans zca biliyor. 11

14 G E N E L M Ü D Ü R M E S A J I Ü N 12

15 TÜPRAfi SADECE B R RAF NER fi RKET OLDU U HALDE, RAK P ENTEGRE fi RKETLER KADAR GÜÇLÜ B R PERFORMANS SERG LEMEKTED R. Enerjik hedeflerle ilerliyoruz... Bildi iniz gibi son bir kaç y ld r TÜPRAfi hedeflerini büyütmeye odaklanm flt r. y l nda dünya ve bölgemizdeki rafinaj sektörü TÜPRAfi, ü üretim ve yat r mlar aç s ndan hedeflenen rakamlara ulaflarak kapatm flt r. de özellikle Amerikan ve Çin ekonomilerinin büyümesi ve petrol ürünlerine olan taleplerinin artmas na karfl n rafinaj kapasitelerine eklemeler s n rl kald ndan ürün marjlar yükselmifl, sektör karl l olumlu etkilenmifltir. Bu durum, TÜPRAfi gibi sadece rafinajda faaliyet gösteren flirketlerin karl l klar n art r rken, yeni yat r mlarla sürdürülebilir yüksek büyüme oran n yakalayabileceklerini göstermifl ve TÜPRAfi sektörün güçlü halkas statüsüne getirmifltir. Teknolojik olarak geri kalmalar nedeniyle getirilen yeni çevre yükümlülüklerine ve mevzuatlar na uyum sa layamayan bölgemizdeki rafinerilerin kapanmak zorunda kalmas ve yeni rafineri yap m ndaki maliyet art fllar nedeniyle dünya rafinaj kapasitesindeki aç k daha da büyüdü ünden rafineri aç n n k sa vadede kapanmas mümkün görünmemektedir. Bu yüzden rafineri marjlar geçmifl y llara oranla rekor seviyelerde seyretmektedir. TÜPRAfi n y l rafineri marj, bütün y llar n en yüksek de eri olan 4,95 ABD Dolar /varil seviyesinde gerçekleflmifltir. Dördüncü çeyrek dönemde elde edilen 6,40 ABD Dolar /varil brüt rafineri marj yla TÜPRAfi, bu çeyrek dönemde de ola anüstü yüksek bir iflletme karl l na ulaflm flt r. Dünya liderleriyle karfl laflt r labilir üstün performans TÜPRAfi, sadece bir rafineri flirketi oldu u halde, rakip entegre flirketler kadar güçlü bir performans sergilemektedir. TÜPRAfi n referans hampetrole göre hampetrol edinme maliyetlerinde teki düflüklü ün ana nedenlerinden biri, yüksek kükürtlü hampetrol iflleyebilmesi olmufltur. Siyah ürün taleplerinin sabit kald buna karfl l k beyaz ürün talebinin artt ortamda rafinerilerin, artan beyaz ürün talebini karfl lamak için düflük kükürtlü ve yüksek API graviteli, ancak daha pahal olan bu hampetrollere yönelmesi, referans hampetrol ile orta graviteli ve yüksek kükürtlü hampetrol fiyatlar aras ndaki makas n aç lmas na neden olmufltur. Referans hampetrol ile yüksek kükürtlü hampetroller aras ndaki fiyat makas, 2002 bafl nda 2,2 ABD Dolar /varil seviyelerindeyken, sonlar nda 13 ABD Dolar /varil seviyesinin üstüne ç km flt r. Bu nedenle son aylarda tüm hampetrol cinslerinde artan fiyat e ilimine ra men, TÜPRAfi gibi yüksek kükürtlü ve orta graviteli hampetrol iflleyebilen ancak kompleks rafinerilere sahip flirketlerin hampetrol ithal maliyetindeki art fl oran, konumlar itibariyle düflük kükürtlü ve hafif hampetrole daha ba ml flirketlerin hampetrol ithal maliyetlerindeki art fl oran n n oldukça alt nda seyretmektedir. TÜPRAfi, 22,2 milyon ton ithal hampetrol al m için 5,6 milyar ABD Dolar ödeme yapm flt r. Buna ürün ithalat için ödenen tutar da eklendi i takdirde, geçen y l toplam ithalat için yaklafl k 6 milyar ABD Dolar ödenmifl oldu u görülecektir. y l ortalama Dated Brent referans hampetrol fiyat 38,21 ABD Dolar /varil olarak gerçekleflmesine ra men, flirketimizin ortalama ithal FOB hampetrol birim maliyeti 34,2 ABD Dolar /varil seviyesinde kalm flt r. Böylece referans hampetrolden 4,07 ABD Dolar /varil daha düflük bir maliyetle petrolümüzü sa lamak mümkün olmufltur. Nisan ve May s aylar nda zmir ve Batman rafinerilerinde, Eylül ve Ekim aylar nda da K r kkale Rafinerisi ndeki bak m faaliyetleri nedeniyle oluflan üretimdeki planl durufllara ra men, y l nda ifllenen hampetrol miktar 2003 y l na göre %2,4 oran nda artarak 24,5 milyon tona yükselmifltir. Bu rakam, bugüne kadar ifllemifl oldu umuz en yüksek hampetrol miktar d r. TÜPRAfi n ayn dönemde petrol ürünleri üretimi ise, 501 bin ton art flla %2,3 büyüyerek 22,7 milyon tona ulaflm flt r. Bir dünya flirketi olma yolunda sürekli yükselen baflar grafi i Gelifltirdi i teknolojik yap yla üretti i nitelikli ürünler sayesinde rekabet gücünü yükselten TÜPRAfi, uluslararas pazarda petrol ürünlerine olan talebin yüksek seyretti i te de CIF ihraç fiyat n, yurtiçi sat fl fiyat düzeyine getirecek yükseklikte ihracat primleri elde etmifltir. y l nda ihraç primleri, ihracat miktarlar ve ihracat gelirleri tüm zamanlar n en yüksek seviyesine ulaflm fl ve 986 milyon ABD Dolar tutar nda toplam 3,4 milyon ton ihracat gerçeklefltirilmifltir. Son iki y lda gerçeklefltirdi i ihracat hamlesiyle ülkemizin en çok ihracat yapan ilk 10 firmas aras na giren TÜPRAfi, bu hamlesiyle rekabet gücünü, sektördeki yerini ve a rl n art rm fl bulunmaktad r. Tabii bu arada önemli bir k stas olan ciro hedefini, petrol ve ürün fiyatlar n n çok de iflkenlik gösterdi i bir ortamda tutturmufl bulunmaktay z. y l için 14,0 milyar ABD Dolar olarak öngördü ümüz ciro, y l sonunda 16,1 milyar ABD Dolar olarak gerçekleflmifltir. Bu rakam, bugüne kadar gerçeklefltirdi imiz en yüksek ciro olurken ayn zamanda hedeflerimizi de aflm fl bulunuyoruz. Ülke ekonomisinde motor güç TÜPRAfi sadece ihracat yoluyla ülkemize kazand rd dövizle kalmay p, elde etmifl oldu u yüksek karl l sonucu ödedi i vergilerle de ülke ekonomisinin motoru olmay sürdürmektedir ve y llar n içeren dönemde ülke Hazinesi ne kazand r lan 34,3 milyar ABD Dolar vergi ve fon gelirine ek olarak TÜPRAfi ayn dönemde vergi öncesi toplam 2,9 milyar ABD Dolar ve vergi sonras da 1,9 milyar ABD Dolar kar sa lam fl, yat r mc lar na yaklafl k 1,4 milyar ABD Dolar kar pay ödemifltir. y l sonu itibariyle bir önceki y la göre %27 oran nda art flla 933 milyon YTL (695 milyon ABD Dolar ) vergi öncesi kar ve 659 milyon YTL (491 milyon ABD Dolar ) net kar elde edilmifltir. Teknoloji üstünlü ü sa layan isabetli yat r mlar TÜPRAfi Yat r m Master Plan çerçevesinde, toplam 750 milyon ABD Dolar tutar ndaki devam eden yat r mlar m zda çok önemli aflamalar kaydetmifl bulunuyoruz. K r kkale Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme ve CCR Reformer ünitelerinin kredi anlaflmas 19 Ekim tarihinde yap lm fl ve ifle fiilen 20 Ocak 2005 tarihinde bafllanm flt r. Devam eden bu yat r mlar n TÜPRAfi n nakit pozisyonuna olumsuz bir etkisi olmayaca gibi, 2007 de ülke standard olacak 50 ppm kükürtlü motorini 13

16 YILI Ç N 14,0 M LYAR ABD DOLARI OLARAK ÖNGÖRDÜ ÜMÜZ C RO YIL SONUNDA 16,1 M LYAR ABD DOLARI OLARAK GERÇEKLEfiT. BU RAKAM, BUGÜNE KADAR SA LAMIfi OLDU UMUZ EN YÜKSEK C RO OLURKEN AYNI ZAMANDA HEDEFLER M Z DE AfiMIfi OLDUK de üretmeye bafllayaca m zdan, pazarda rekabet gücümüz daha da artacakt r. Program n önünde giden yat r mlar m zla ilgili olarak y l nda yaklafl k 176 milyon ABD Dolar tutar nda yat r m harcamas gerçeklefltirilmifltir. Çevreye sayg l ve AB ye tam uyumlu bir TÜPRAfi Tüm rafinerilerimizde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl ve Çevre ve Orman Bakanl hedeflerine uygun AB özelliklerinde üretim program na harfi harfine uyulmaktad r. Bugün TÜPRAfi, AB özelli inde 1 milyon tondan fazla kurflunsuz benzin ihraç etmektedir. Çal flmalar, yurtiçi gereksinimlerini 2015 e kadar karfl layabilecek program çerçevesinde sürdürülmektedir. ün ortalar nda zmir ve zmit Rafinerilerinden 98 oktan kurflunsuz benzin, zmit, zmir ve K r kkale Rafinerilerinden ise 350 ppm kükürtlü motorin (düflük kükürtlü motorin ya da Euro Dizel) verilmeye bafllanm flt r. Bildi iniz gibi, Türk standartlar na uygun motorin, AB standartlar nda 95 oktan kurflunsuz benzin ve 95 oktan süper benzin vermeyi de sürdürüyoruz. 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren, Avrupa Birli i ile efl zamanl olarak zmit, zmir ve K r kkale Rafinerilerinden 50 ppm kükürt içeren motorinin üretim ve sat fl na bafllanm flt r. zmir Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme Ünitesi nin 2005 y l ortalar nda devreye al nmas yla rafinerinin üretti i motorinin tamam 10 ve/veya 50 ppm kükürt içerecektir. zmit Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme Ünitesi nin 2006 y l sonlar nda, K r kkale Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme Ünitesi nin de 2007 ortalar nda devreye al nmas yla, her üç rafinerimizde de motorinin kükürt içeri i AB ülkelerinden daha önce 10 ppm seviyesine indirilecektir de ülke tüketimine 5,5 milyon tona yak n AB özelliklerinde çevre dostu 95 oktan kurflunsuz benzin, 7,5 milyon tona yak n 10 ppm kükürtlü üstün kalite motorin sunarak, kalitede AB ülkelerinin birço unun önüne geçece iz. Bu arada sadece çok özel araçlar için rand man sa layan 98 oktan benzin vermeyi sürdürece iz. Uluslararas belgelerle tescil edilmifl sistemler Burada sizinle paylaflmak istedi im bir kurumsal baflar ya daha imza att k: BSI (British Standards Institution) Eurasia Yönetim Sistemleri Belgelendirme Ltd. fiti., ün Ocak ay nda ngiltere de yapt de erlendirme sonucunda uluslararas geçerlili e sahip ISO 9001:2000 Kalite, ISO Çevre ve OHSAS fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sistemleri belgelerini 3 fiubat te bize vermeyi uygun görmüfltür. TÜPRAfi rafinerilerinde ortak kalite, çevre ve çal flan sa l bilinci oluflturulmas amac yla yapt m z çal flmalar önümüzdeki y llarda da sürdürülecektir. TÜPRAfi n özellefltirilmesi hem ülkemizin hem de TÜPRAfi n yarar na olacakt r. TÜPRAfi la ilgilenebilecek en büyükler baflta olmak üzere yerli ve yabanc her kuruma yeterli bilgi sunulmufltur. TÜPRAfi n son befl y lda önemli baflar lara imza atmas, özellefltirme konusunda her an haz r olmam z ve bu yönde ola anüstü çal flmam z sayesindedir. Ama TÜPRAfi özellefltirilse de, özellefltirilmese de önümüze koydu umuz hedefler ve stratejiler çerçevesinde çal flmalar m z sürdürerek, her zaman oldu u gibi, hissedarlar m za, ülkemize ve çal flanlar m za pozitif katma de er sa layaca m zdan eminim. Buradan, tam bir tak m çal flmas örne i teflkil ederek arka arkaya TÜPRAfi n bu üstün baflar lara ulaflmas nda en büyük pay sahibi olan ve gelecekte de bugün oldu u gibi TÜPRAfi ilerilere tafl yacak olan mesai arkadafllar ma, tüm TÜPRAfi çal flanlar na, sürekli desteklerini esirgemeyen Yönetim Kurulumuza, Denetim Kurulumuza ve de erli hissedarlar m za sonsuz teflekkürlerimi sunar m. Hüsamettin Dan fl Yönetim Kurulu Üyesi ve Genel Müdür 14

17 Ü S T Y Ö N E T M 01_ HÜSAMETT N DANIfi GENEL MÜDÜR 02_ HAL L A. SEMERC GENEL MÜDÜR YARDIMCISI 03_ ERKAN HAT PO LU GENEL MÜDÜR YARDIMCISI 1 04_ HASAN TAHS N BAYRAKER GENEL MÜDÜR YARDIMCISI 05_ CELAL USTAO LU GENEL MÜDÜR YARDIMCISI

18 Y I L I D E E R L E N D R M E S KAPAS TE VE VER ML L KTE EfiGÜDÜM 16

19 MASTER YATIRIM PLANI KAPSAMINDAK D ZEL KÜKÜRT G DERME ÜN TES PROJELER N N EN ÖNEML HEDEF, 2005 VE 2006 YILLARINDA SON DERECE KATI OLAN 2007 YILI AVRUPA B RL MOTOR N STANDARTLARINA UYGUN ÜRET M YAPMAKTIR. Hampetrol Temini te TÜPRAfi rafinerilerinin hampetrol ihtiyac ran, Suudi Arabistan, Libya, Suriye, Cezayir, Irak, Rusya, di er anlaflmal ülkeler ve yurtiçinden karfl lanm flt r. TÜPRAfi, y l nda 5,6 milyar ABD Dolar karfl l, 22,3 milyon ton hampetrol ithalat gerçeklefltirmifltir. y l nda ithal edilen hampetrolün ortalama FOB birim fiyat 34,2 ABD Dolar /varil olmufltur. y l ithalat bir önceki y lla karfl laflt r ld nda miktar olarak %3,4 artarken, tutar olarak dünyada hampetrol fiyatlar ndaki art fltan dolay %34,5 oran nda artm flt r. te yurtiçinden temin edilen 2,3 milyon ton yerli hampetrole 719 milyon YTL ödeme yap lm flt r. fllenen Hampetrol te TÜPRAfi rafinerilerinde 22,2 milyon tonu ithal (%91), 2,3 milyon tonu yerli (%9) olmak üzere toplam 24,5 milyon ton hampetrol ifllenmifltir. Bu miktar ülkemizde ifllenen 25,9 milyon ton hampetrolün %95 ine karfl l k gelmektedir. HAMPETROL TEM N THAL YERL filenen HAMPETROL M LYON TON 2,2 2,3 1,8 1,9 2,3 19,6 20,2 22,2 21,5 22, HAMPETROL TEM N 3,8 THAL YERL 246,6 3,3 423,9 3,8 434,0 4,2 M LYAR $ M LYON YTL 503,3 5, M LYON TON 718,8 TÜPRAfi rafinerilerinde ifllenen 24,5 milyon ton hampetrolün 10,9 milyon tonu zmit, 9,3 milyon tonu zmir, 3,3 milyon tonu K r kkale, 0,9 milyon tonu Batman Rafinerisi nde ifllenmifl, kapasite kullan m %89 olarak gerçekleflmifltir. Üretim ZM T ZM R KIRIKKALE BATMAN 6,4 10,7 3,4 0,8 9,5 9,1 3,5 0,7 9,8 9,1 3,4 1,0 9,7 9,7 3,7 0,9 10,9 9,3 3,3 0,9 te ifllenen hampetrolden 10,3 milyon tonu zmit, 8,7 milyon tonu zmir, 3,0 milyon tonu K r kkale, 0,9 milyon tonu Batman Rafinerisi nde olmak üzere toplam 22,8 milyon ton sat labilir ürün üretilmifltir. Rafineri üretimlerinin ifllenen hampetrole göre a rl kça verimleri, zmit Rafinerisi nde %94,0, zmir Rafinerisi nde %91,3, K r kkale Rafinerisi nde %91,0 ve Batman Rafinerisi nde %93,1 olmufltur TÜPRAfi RAF NER LER ÜRET MLER (bin ton) ÜRÜNLER 2003 % DE fi M LPG 685,9 719,3 4,9 Nafta 1.303, ,5 18,6 Benzinler 3.375, ,9 (5,0) Jet Yak t / Gazya 1.750, ,0 3,3 Motorin 7.219, ,0 (0,4) Fuel Oil'ler 5.788, ,2 4,2 Asfaltlar 1.410, ,6 (1,4) Makina Ya lar 279,7 291,6 4,3 Di er 385,1 565,9 46,9 TOPLAM , ,0 2,5 17

20 Ü R E T M LPG NAFTA SÜPER BENZ N B N TON M LYON TON M LYON TON ,9 2,0 1,4 1,3 1,5 1,6 1,3 1,0 0,8 0, KURfiUNSUZ SÜPER BENZ N JET YAKITI / GAZYA I MOTOR N M LYON TON M LYON TON M LYON TON 0,7 1,2 2,2 2,6 2,7 1,4 1,6 1,6 1,8 1,8 5,9 6,6 6,8 7,2 7, MAK NE YA I KÜKÜRT KALOR FER YAKITI B N TON B N TON M LYON TON 317,2 248,0 298,3 279,7 291,6 42,7 50,5 48,1 47,5 49,4 1,3 1,1 1,1 1,1 0,

21 FUEL O L LER M LYON TON ASFALTLAR M LYON TON Sat fllar te TÜPRAfi n 20,4 milyon ton olarak gerçekleflen yurtiçi sat fllar na d flsat m da eklendi inde, toplam sat fl geçen y la göre 0,2 oran nda art flla 23,8 milyon ton olarak gerçekleflmifltir. 4,3 4,8 4,5 4,7 5,2 1,3 1,1 1,2 1,4 1, TÜPRAfi PETROL ÜRÜNLER SATIfiLARI (bin ton) TOPLAM SATIfiLAR M LYON TON ÜRÜNLER 2003 % DE fi M LPG 2.125, ,7 (24,5) Nafta 873, ,3 24,6 Benzinler 2.346, ,9 (10,0) Jet Yak t / Gazya 1.723, ,1 4,9 Motorin 6.394, ,0 7,1 Fuel Oil'ler 5.446, ,8 (5,5) Asfaltlar 1.404, ,3 (1,1) Makina Ya lar 311,3 309,4 (0,6) Di er 123,9 127,5 2,9 TOPLAM YURT Ç SATIfiLAR , ,9 (1,5) DIfiSATIM 2.879, ,6 12,3 K.K.T.C. 119,9 138,1 15,1 TOPLAM SATIfi , ,6 0,2 YURT Ç SATIfiLAR DIfiSATIM KIBRIS SATIfiLARI 24,3 24,8 24,0 23,7 23,

22 TÜPRAfi, GEL fit RD TEKNOLOJ K YAPIYLA ÜRETT N TEL KL ÜRÜNLER REKABETÇ DÜNYA PAZARINA DA SUNARAK SON YILLARDA G DEREK ARTAN ORANDA HRACAT VE MÜfiTER POTANS YEL NE KAVUfiMUfiTUR. Pazar Pay y l nda Türkiye petrol ürünleri tüketimi 29.6 milyon ton olarak gerçekleflmifltir. TÜPRAfi, y l nda 20,4 milyon ton ürünü yurtiçinde pazarlayarak ülke tüketiminin %69 unu karfl lam flt r. Bafll ca petrol ürünlerinin 2003 ve y llar ülke tüketimleri afla daki tabloda karfl laflt rmal olarak verilmifltir. PAZAR PAYI TÜRK YE TÜKET M TÜPRAfi SATIfiLARI M LYON TON Ürün D flsat m TÜPRAfi, gelifltirdi i teknolojik yap yla üretti i nitelikli ürünleri rekabetçi dünya pazar na da sunarak son y llarda giderek artan oranda ihracat ve müflteri potansiyeline kavuflmufltur. Yurtiçi piyasan n ekonomik koflullar nedeniyle darald dönemlerde ortaya ç kan tüketim fazlas ürünlerin d fl piyasaya sunulmas, üretim ve stok maliyetlerinin ciddi oranda azalmas n sa lamaktad r. 29,6 23,2 28,1 22,8 28,5 21,2 28,9 20,7 29,6 20, TÜRK YE PETROL ÜRÜNLER TÜKET M (bin ton) ÜRÜNLER 2003 % DE fi M LPG 3.540, ,8 (0,5) Nafta 1.583, ,7 1,4 Benzinler 2.763, ,3 2,3 Jet Yak t / Gazya 1.689, ,7 10,2 Motorin 9.907, ,9 10,5 Fuel Oil'ler 7.074, ,2 (9,2) Asfaltlar 1.404, ,8 (1,0) Makina Ya 532,6 624,9 17,3 Di er 430,9 447,8 3,9 TOPLAM , ,1 2,5 ÜRÜN DIfiSATIMI ÜRÜN DIfiALIMI M LYON TON M LYON $ 929,6 M LYON TON M LYON $ 185,3 299,2 557,2 703, ,0 771,0 558,4 466,4 368,4 1,0 1,9 2,7 2,9 3,2 4,9 3,1 2,4 1,6 1, TÜPRAfi, te de yurtiçi ürün talepleri tamamen karfl lad ktan sonra, 429,5 bin ton nafta, 1.000,9 bin ton kurflunsuz benzin, 102,4 bin ton izomerat, 301,7 bin ton motorin, 390,3 bin ton HVGO ve 1.007,8 bin ton foil olmak üzere toplam 3.232,6 bin ton petrol ürünü ihracat karfl l nda 929,6 milyon ABD Dolar, ayr ca 2,7 bin tonu rafinat olmak üzere 5,8 bin ton petrokimya ürünü ihracat ndan da 5,1 milyon ABD Dolar döviz geliri elde etmifltir. Ayr ca Kuzey K br s Türk Cumhuriyeti ne 51,5 milyon ABD Dolar tutar nda 138,1 bin ton petrol ürünü satm flt r. Böylece, TÜPRAfi n petrol ürünleri ihracat, 2003 e göre miktar olarak %12,3, de er olarak %32,1 art fl göstermifltir. TÜPRAfi, 2003 y l rekoru olan 703,4 milyon ABD Dolar düzeyindeki ürün ihracat n y l içinde h zlanan bir ivmeyle art rarak 929,6 milyon ABD Dolar na, KKTC ye yap lan sat fllarda dahil edildi inde 981,1 milyon ABD Dolar na ulaflt rm flt r. Ürün D flal m TÜPRAfi, iç pazarda ürün aç klar n ve mevsimsel talep de iflikliklerini karfl layabilmek için ürün d flal m da yapmaktad r. Yurtiçi talepleri karfl lamakta rafineri üretiminin çok yetersiz kald LPG, ithal edilen ürünler içinde en büyük paya sahiptir. TÜPRAfi te 893,7 bin ton LPG, 58,7 bin ton motorin, 4,5 bin ton fuel oil, 13,6 bin ton makine ya, 6,6 bin ton butadiene-1,3, 9,0 bin ton stiren olmak üzere toplam 382,5 milyon ABD Dolar de erinde 986,1 bin ton petrol ve petrokimya ürün ithalat yapm flt r. Böylece, 2003 y l na göre ürün ithalat, miktar olarak 651,5 bin ton (%40), de er olarak ise 93,9 milyon ABD Dolar (%20) azalm flt r. 20

23 TÜPRAfi, 2003 YILI REKORU OLAN 703,4 M LYON ABD DOLARI DÜZEY NDEK ÜRÜN HRACATINI YILI Ç NDE HIZLANAN B R VMEYLE ARTIRARAK 929,6 M LYON ABD DOLARI NA, KKTC YE YAPILAN SATIfiLARDA DAH L ED LD NDE 981,1 M LYON ABD DOLARI NA ULAfiTIRMIfiTIR. 21

24 Y A T I R I M L A R ENERJ K GERÇEK: YARIN BUGÜNDÜR 22

25 TÜPRAfi IN MASTER YATIRIM PLANI ÇERÇEVES NDE TOPLAM 2,3 M LYAR ABD DOLARI NI BULAN YATIRIMLARININ YILI SONU T BAR YLE 1,5 M LYAR ABD DOLARI TUTARINDAK BÖLÜMÜ TAMAMLANMIfiTIR. TÜPRAfi 1989 da, rafinerilerini modernize etmek, Avrupa Birli i Çevre Standartlar nda üretim yapmak, kurumun kar potansiyelini ve rekabet gücünü art rmak için dönemini kapsayan bir Master Yat r m Plan çerçevesinde kapsaml bir yat r m program bafllatm flt r. Master Yat r m Plan n n temel amaçlar : Düflük de erli siyah ürünlerin yüksek de erli beyaz ürünlere dönüfltürülmesi, Ürün kalitesinin iyilefltirilmesi ve Avrupa Birli i özelliklerine ulafl lmas, Enerji tasarrufu sa lanmas, Çevre kirlili inin önlenmesi ve insan sa l n n korunmas d r. TÜPRAfi n yat r mlar n n y l sonu itibariyle 1,5 milyar ABD Dolar tutar ndaki bölümü tamamlanm flt r. 750 milyon ABD Dolar tutar ndaki bölümü ise devam etmektedir. Devam eden yat r mlar n kalan k sm y llar aras nda tamamlanacakt r. Bu yat r mlar n tamamlanmas yla TÜPRAfi rekabet gücünü art rarak çevreyle ilgili yükümlülüklerini yerine getirecek, en son teknolojilerin kullan lmas sonucunda yüksek kalitede ürün üretecek ve Avrupa Birli i nin önümüzdeki y llar için hedefledi i ürün standartlar na ulaflacakt r den itibaren ardarda devreye al nan zmir Rafinerisi CCR-Reformer ve zomerizasyon Üniteleri ve zmit Rafinerisi zomerizasyon Ünitesi sayesinde TÜPRAfi n kurflunsuz benzin üretim kapasitesi 2002 de 1,6 milyon ton artm fl ve toplam benzin üretimi 4,7 milyon tona yükselmifltir. Devam eden yat r mlar n tamamlanmas yla 2007 de kurflunsuz benzin üretim potansiyeli 5,8 milyon tona yükselecektir. Ülkemiz petrol ürünleri tüketiminin (rafineri yak tlar hariç) 2005 te 31,0 milyon ton, 2010 da ise 35,4 milyon ton düzeyine ulaflaca tahmin edilmektedir. Artan petrol ürünleri taleplerini karfl lamak üzere, Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü arazisinde yeni bir petrol rafinerisi kurulmas na yönelik yeni rafineri konfigürasyonu ve karl l hakk nda ön çal flmalar sürdürülmektedir. TÜPRAfi, yasal bir yükümlülü ü olmad halde piyasaya Avrupa Birli i standartlar nda ürünler sunma konusunda öncülük etmektedir; 1 A ustos 2002 den itibaren önemli bir ad m atarak kurflunlu normal benzini üretimden kald rm flt r. Ayr ca kurflunlu süper benzinin kurflun içeri i 0,4 gr/lt den 0,1 gr/lt ye düflürülerek yaklafl k 320 ton daha az kurflun katk s kullan lmas sa lanm flt r. Yine ayn tarihten itibaren kurflunsuz benzin içinde do al olarak maksimum 0,013 gr/lt seviyesinde bulunan kurflun içeri i de Avrupa Birli i nde oldu u gibi 0,005 gr/lt ye indirilmifltir. Tamamen kurflunsuz benzin üretimine geçilmesi yan nda benzen, kükürt ve aromatik için geçerli Avrupa Birli i özelliklerinde üretim yap labilmesi için gerekli yat r m çal flmalar da sürmektedir. Master Yat r m Plan kapsam ndaki dizel kükürt giderme ünitesi projelerinin en önemli hedefi, son derece kat olan Avrupa Birli i motorin standartlar na uygun üretim yapmakt r. Dizel kükürt giderme ünitelerinin tamamlanmas yla Avrupa Birli i nde 2005 ten itibaren yürürlü e girecek %0,005 kükürt oran hedeflenmifltir. Motorindeki hacimsel maksimum poliaromatik oran ise %6 ya indirilecektir. Yat r m Harcamalar y l TÜPRAfi yat r mlar için Devlet Planlama Teflkilat nca onaylanan yat r m ödene i bin YTL dir ve y l içindeki ihtiyaçlara göre bin YTL olarak revize edilmifltir. Revize yat r m program na karfl l k y l içinde kur fark hariç bin YTL harcama yap larak %73 lük nakdi gerçekleflme sa lanm flt r. Ayr ca d fl proje kredisi kullan m ndan dolay bin YTL kur ve enflasyon fark tahakkuk etmifltir. YATIRIMLAR YATIRIM ÖDENEKLER YATIRIM HARCAMALARI B N YTL

26 D E V A M E D E N P R O J E L E R ENERJ K B R GELECEK Ç N BUGÜNDEN 24

27 ZM R RAF NER S D ZEL KÜKÜRT G DERME YATIRIMI KEND N 3 YILDA GER ÖDEYECEK VE M LL EKONOM YE YILDA YAKLAfiIK 71,5 M LYON ABD DOLARI KATMA DE ER SA LAYACAKTIR. zmit Rafinerisi Yeni Reformer ve Dizel Kükürt Giderme Ünitesi Tesisi Projesi Proje kapsam ndaki yeni dizel kükürt giderme ünitesinin amac, motorindeki kükürt üst de erini Avrupa Birli i ülkelerinde 2005 te yürürlü e girecek olan 50 ppm düzeyine düflürmektir. Proje kapsam nda rafineri benzin paçal n n oktan n art rmak için yeni bir CCR reformer ünitesinin yap lmas da planlanm flt r. Projenin yeni reformer ve dizel kükürt giderme ünitelerine ait temel mühendislik ve garanti anlaflmas UOP firmas yla yap lm flt r. Detay mühendislik, sat n alma ve inflaat/montaj iflleri ihalesi sonuçland r larak TECNICAS REUNIDAS ( spanya) - ALARKO (Türkiye) - AKFEN (Türkiye) konsorsiyumuyla 13 Kas m 2002 de sözleflme imzalanm flt r. Kreditör HSBC ve BNP Paribas bankalar yla 29 Temmuz 2003 de kredi anlaflmalar imzaland ktan sonra, inflaat ve montaj iflleri 5 Kas m 2003 te bafllam flt r. Dizel iflleme kapasitesi m 3 /gün, CCR reformer flarj kapasitesi ise m 3 /gün olarak belirlenen tesislerin 2006 y l nda tamamlanmas planlanm flt r; toplam yat r m tutar 327,6 milyon ABD Dolar d r. Projenin iç karl l k oran %18,8 dir; yat r m kendini 6 y lda geri ödeyecek ve milli ekonomiye y lda yaklafl k 30 milyon ABD Dolar tutar nda katma de er sa layacakt r. zmir Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme Ünitesi Tesisi Projesi Projenin amac motorindeki kükürt üst s n r de erini Avrupa Birli i ülkelerinde 2005 te yürürlü e girecek olan 50 ppm düzeyine düflürmektir. Projenin temel mühendislik paketi UOP den sa lanm fl; detay mühendislik, sat nalma ve inflaat/montaj iflleri ihalesi sonuçland r larak LG Engineering (Güney Kore) - GÜR fi (Türkiye) konsorsiyumuyla 15 Ocak 2002 de sözleflme imzalanm flt r. Kreditör KEXIM Bankas yla 2 Temmuz 2002 de kredi anlaflmalar imzaland ktan sonra 21 A ustos 2002 itibariyle inflaat ve montaj iflleri bafllam flt r. Dizel iflleme kapasitesi m 3 /gün olarak belirlenen tesisin 2005 de tamamlanmas planlanm flt r; toplam yat r m tutar 139,5 milyon ABD Dolar d r. Projenin iç karl l k oran %23,02 dir; yat r m kendini 3 y lda geri ödeyecek ve milli ekonomiye y lda yaklafl k 71,5 milyon ABD Dolar tutar nda katma de er sa layacakt r. K r kkale Rafinerisi Dizel Kükürt Giderme ve Reformer Ünitesi Modernizasyonu Projesi Proje kapsam ndaki yeni dizel kükürt giderme ünitesinin amac, motorindeki kükürt üst s n r de erini Avrupa Birli i ülkelerinde 2005 te yürürlü e girecek 50 ppm düzeyine düflürmektedir. Dizel iflleme kapasitesi m 3 /gün olarak belirlenen dizel kükürt giderme ünitesinin 2007 de tamamlanmas planlanm flt r. Projenin toplam yat r m tutar 332,4 milyon ABD Dolar, iç karl l k oran %18,2 dir. Yat r m kendini 5 y lda geri ödeyecek ve milli ekonomiye y lda yaklafl k 85 milyon ABD Dolar katma de er sa layacakt r. Dizel kükürt giderme ünitesinin lisans ve temel mühendislik paketi ABB firmas ndan sa lanm flt r. Proje kapsam ndaki reformer ünitesinin kapasitesi m 3 /gün dür. Amaç, daha yüksek aktiviteli reformat üreterek rafinerinin kurflunsuz benzin üretimini art rmakt r. Ayr ca proje kapsam nda 20 MW kapasiteli bir adet buhar türbini de yap lacakt r. CCR ünitesi lisans ve temel mühendislik paketi AXENS firmas ndan sa lanm flt r. Projenin detay mühendislik, sat nalma ve inflaat/montaj iflleri ihalesi sonuçland r larak LG Engineering (Güney Kore) - TECNICAS REUNIDAS ( spanya) GAMA (Türkiye) - ALARKO (Türkiye) konsorsiyumuyla 7 Temmuz te sözleflme imzalanm flt r. Kreditör HSBC ve BNP Paribas bankalar yla 19 Ekim de kredi anlaflmalar imzalanan ve 30 ayda tamamlanmas planlanan projenin bafllama tarihi 20 Ocak 2005 olarak tespit edilmifltir. 25

28 ZM R RAF NER S ENSTRÜMAN VE ELEKTR K S STEMLER N N MODERN ZASYONU PROJES KAPSAMINDA MAK NE YA LARI KOMPLEKS 7000, 7500, 3200 ÜN TELER, FCC ÜN TES VE KAZANLARIN DCS E GEÇ R LMES fi YLE 6,3 KV ELEKTR K S STEM N N REHAB L TASYONU GERÇEKLEfiT R LECEKT R. zmir Rafinerisi Benzin çeri ini yilefltirme Çal flmalar Avrupa Birli i ne üye ülkelerde yeni standartlar, benzinde kükürt içeri i 50 wt ppm. max, benzen içeri i %1 vol. max. ve aromatik içeri i %35 vol. max. olarak belirlenmifltir. Hedeflenen özelliklerde benzin üretiminin gerçeklefltirilmesi için, kükürt içeri i yüksek olan FCC benzininde kükürt giderme, benzen içeri i yüksek olan reformatta benzen giderme tesislerinin kurulmas planlanm flt r da tamamlanmas planlanan projenin toplam yat r m tutar 20 milyon ABD Dolar, iç karl l k oran %31,4 dür. Yat r m kendini 1 y lda geri ödeyecek, milli ekonomiye y lda yaklafl k 8,5 milyon ABD Dolar tutar nda katma de er sa layacakt r. Projenin lisans ve temel mühendislik paketinin sa lanmas nda teknik olarak uygun görülen AXENS, CDTECH ve CONOCO PHILLIPS firmalar ndan teklif alma ve de erlendirme çal flmalar tamamlanm flt r; ihaleyi kazanan AXENS firmas yla anlaflma imzalanacakt r. zmir Rafinerisi Enstrüman ve Elektrik Sistemlerinin Modernizasyonu Projesi Proje kapsam nda Makine Ya lar Kompleksi 7000, 7500, 3200 üniteleri, FCC ünitesi ve kazanlar n DCS e geçirilmesi ifliyle 6,3 kv elektrik sisteminin rehabilitasyonu gerçeklefltirilecektir. 6,3 kv sistem analizi planlama ve projelendirme ifli Siemens firmas taraf ndan tamamlanm fl ve elektrik sisteminin rehabilitasyonuyla ilgili anlaflma ayn firmayla imzalanm flt r. 7000, 7500, 3200 üniteleri enstrüman sistemlerinin modernizasyonu ifli tamamlanm flt r. DCS, Yokogowa firmas ndan sa lanm fl, devreye alma çal flmalar tamamlanm flt r. FCC ünitesinin enstrüman sistemlerinin modernizasyonu iflinde DCS ve saha cihazlar n n sat nalma ifllemleri bitirilmifl, FCC ünitesi ve DCS devreye girmifl ve 21 Temmuz 2002 itibariyle geçici kabul yap lm flt r. Makine Ya lar Ünitesi nin enstrüman sistemlerinin modernizasyonu iflinde DCS devreye al nm fl, geçici kabul çal flmalar devam etmektedir. Elektrik da t m sistemi modernizasyonu için 14 Mart 2002 de sözleflme imzalanm flt r. Saha montaj ve devreye alma çal flmalar sürmektedir. TE Afi ile TÜPRAfi aras nda 18 fiubat de Sistem Kullan m ve 2 Mart de Ba lant Anlaflmalar imzalanm flt r. Ba lant Anlaflmas eki Özel Tip Tesis Sözleflmesi ise 12 A ustos te imzalanarak yürürlü e girmifltir. Projenin 2005 te tamamlanmas planlanmaktad r. 26

29 ZM T RAF NER S ENSTRÜMAN S STEMLER N N MODERN ZASYONU PROJES N N AMACI 1972 VE 1982 YILLARINDA DEVREYE ALINAN ÜN TELER N MEVCUT ANOLOG KONTROL S STEMLER N N D J TAL KONTROL S STEMLER NE (DCS) DÖNÜfiTÜRÜLMES D R. zmit Rafinerisi Enstrüman Sistemlerinin Modernizasyonu Projesi Bu projenin amac 1972 ve 1982 y llar nda devreye al nan ünitelerin mevcut anolog kontrol sistemlerinin dijital kontrol sistemlerine (DCS) dönüfltürülmesidir. Proseslerin daha hassas kontrol edilerek ürün kalitelerinin iyilefltirilmesiyle ünitelerin verim ve karl l klar n n art r lmas amaçlanm flt r. Proje kapsam nda Plt-7/8, Plt-25/36, Plt-47/48 ünitelerine DCS tesisi tamamlanm fl ve devreye al nm flt r. Plt-26 ünitesine DCS tesisi iflinde UPS montaj tamamlanm fl, DCS loop checkleri ve yeni enstrümanlar için mekanik tadilat iflleri devam etmektedir. Ayr ca proje kapsam nda ünitelerde, günümüz teknolojisinin gerektirdi i enstrüman sistemleri modernizasyonu gerçeklefltirilmektedir. Projenin 2005 te tamamlanmas planlanmaktad r. 27

30 Z M R A F T N E R S 28

31 ZM T RAF NER S, 11 OCAK 1960 TA KURULAN STANBUL PETROL RAF NER S A.fi. N N ( PRAfi) ZM T KÖRFEZ N N TÜTÜNÇ FTL K BÖLGES NDE ABD TEKNOLOJ S YLE YAPTIRDI I RAF NER D R DE 1,0 M LYON TON/YIL HAMPETROL fileme KAPAS TES YLE ÇALIfiMAYA BAfiLAMIfiTIR. ZAMAN Ç NDE GERÇEKLEfiT R LEN K DARBO AZ G DERME VE K TEVS PROJES SONUCUNDA HAMPETROL fileme KAPAS TES, 1982 DE 11,5 M LYON TON/YIL OLMUfiTUR. HAMPETROL VE ARA ÜRÜN fileme KAPAS TELER HAMPETROL VE ÜRÜN DEPOLAMA KAPAS TELER Hampetrol Üniteleri: m 3 /gün Hampetrol Depolama: Brüt m 3 (15 tank) Vakum Üniteleri: m 3 /gün Ürün ve Ara Ürün Depolama: Brüt m 3 (89 tank) FCC (Dönüflüm) Ünitesi: m 3 /gün Hydrocracker Ünitesi: m 3 /gün ARITMA ÜN TELER Reformer (Oktan yükseltici) Üniteleri: m 3 /gün Endüstriyel At k Su Ar tma Ünitesi: m 3 /saat zomerizasyon Ünitesi: m 3 /gün Balast Su Ar tma Ünitesi: 750 m 3 /saat Desulfurizer (Kerosene flarj na göre kükürt giderme) Üniteleri: m 3 /gün Evsel At k Su Ar tma Ünitesi: 550 m 3 /gün Kükürt Üretim Üniteleri: 137 ton/gün FUEL GAS ZOMERAT ZOMER ZASYON ÜN TES LPG KÜKÜRT G DERME LPG LPG HAMPETROL ÜN TELER I/II/III HAF F NAFTA A IR NAFTA NAFTA HDS I/II REFORMER ÜN TELER I/II KEROSEN/D ZEL KÜKÜRT G DERME ÜN TELER I/II/III LPG REFORMAT GAZYA I D ZEL FUEL GAS AM N MUAMELE ÜN TES KÜKÜRT ÜRET M BENZ N (Kurflunlu, Kurflunsuz) JET FUEL/GAZYA I MOTOR N HAMPETROL GAZYA I D ZEL FCC ÜN TES LPG WCN KÜKÜRT ÜRET M KÜKÜRT LCO FUEL OIL FUEL OIL LVGO VAKUM ÜN TELER I/II/III HVGO NAFTA HYDROCRACKER ÜN TES FUEL GAS GAZYA I D ZEL ATMOSFER K D P VAKUM D P H DROJEN ÜN TES DO AL GAZ ASFALT ÜFLEME ÜN TES ASFALT 29

32 Z M R A F R N E R S 30

33 TÜRKIYE DE ARTAN PETROL ÜRÜNLER TALEB N KARfiILAMAK AMACIYLA ZM R N AL A A YÖRES NDE 1968 DE YAPIMINA BAfiLANAN RAF NER, 1972 DE filetmeye ALINMIfiTIR. KURULUfiUNDA 3,0 M LYON TON/YIL OLAN HAMPETROL fileme KAPAS TES, KADEMEL OLARAK UYGULANAN DARBO AZ G DERME PROJELER VE 1987 DE TAMAMLANAN TEVS PROJES SONUNDA 10,0 M LYON TON/YIL A ULAfiMIfiTIR. RAF NER N N KURULUfiUNDA ABD-RUSYA TEKNOLOJ S KULLANILMIfiTIR. HAMPETROL VE ARA ÜRÜN fileme KAPAS TELER HAMPETROL VE ÜRÜN DEPOLAMA KAPAS TELER Hampetrol Üniteleri: m 3 /gün Hampetrol Depolama: Brüt m 3 (10 tank) Vakum Üniteleri: m 3 /gün Ürün ve Ara Ürün Depolama: Brüt m 3 (135 tank) FCC (Dönüflüm) Ünitesi: m 3 /gün Hydrocracker Ünitesi: m 3 /gün ARITMA ÜN TELER Reformer (Oktan yükseltici) Üniteleri: m 3 /gün Endüstriyel At k Su Ar tma Ünitesi: 2x600 m 3 /saat zomerizasyon Ünitesi: m 3 /gün Balast Su Ar tma Ünitesi: 2x260 m 3 /gün Desulfurizer (Kerosene flarj na göre kükürt giderme) Üniteleri: m 3 /gün Visbreaker Ünitesi: m 3 /gün Evsel At k Su Ar tma Ünitesi: 150 m 3 /saat Kükürt Üretim Üniteleri: 113 ton/gün FUEL GAS LPG KÜKÜRT ÜRET M KÜKÜRT HAMPETROL ÜN TELER I/II/III HAF F NAFTA A IR NAFTA NAFTA AYIRICI HAF F NAFTA UNIFINER/REFORMER ÜN TELER / I (Semi regen) /II (CCR) ZOMER ZASYON LPG REFORMAT LPG ZOMERAT LPG KÜKÜRT G DERME ÜN TES LPG BENZ N (Kurflunlu, Kurflunsuz) KEROSEN D ZEL KEROSEN/D ZEL KÜKÜRT G DERME ÜN TELER I/II GAZYA I / JET YAKITI MOTOR N HAMPETROL VAKUM ÜN TES VAKUM D P HVGO FCC ÜN TES LPG WCN LPG NAFTA KEROSEN HYDROCRACKER ÜN TES D ZEL HYDROCRACKER D P HAF F NAFTA H DROJEN ÜN TES ATMOSFER K D P VAKUM ÜN TES BAZYA LAR MAK NA YA LARI ÜN TELER BAZ YA LAR / (Spindle oil, Lt Neutral, Hv. Neutral, Bright stock) EXTRACK WAX VAKUM D P PDA ÜN TES DAO VISBREAKER ÜN TES VISB. FUEL OIL FUEL OIL PDA D P ASFALT 31

34 K I R I R A F K K A L E N E R S 32

35 BAfiTA ANKARA OLMAK ÜZERE ORTA ANADOLU BÖLGES NDEK B RÇOK L N PETROL ÜRÜNLER TALEB N KARfiILAMAK AMACIYLA VE ROMANYA-ABD TEKNOLOJ S YLE KURULAN KIRIKKALE RAF NER S, 25 EK M 1986 DA filetmeye ALINMIfiTIR. STRATEJ K AMAÇLARLA KIRIKKALE YAKINLARINDAK HACILAR DA NfiAATINA 1976 DA BAfiLANILAN RAF NER N N HAMPETROL fileme KAPAS TES 5,0 M LYON TON/YILDIR. RAF NER N N HAMPETROL KMALi BOTAfi IN CEYHAN TERM NAL NDEN 447 KM. UZUNLUK VE 5,0 M LYON TON/YIL KAPAS TES OLAN CEYHAN-KIRIKKALE BORU HATTIYLA YAPILMAKTADIR. HAMPETROL VE ARA ÜRÜN fileme KAPAS TELER HAMPETROL VE ÜRÜN DEPOLAMA KAPAS TELER Hampetrol Üniteleri: m 3 /gün Hampetrol Depolama: Brüt m 3 (5 tank) Vakum Üniteleri: m 3 /gün Ürün ve Ara Ürün Depolama: Brüt m 3 (82 tank) Reformer (Oktan yükseltici) Üniteleri: m 3 /gün zomerizasyon Ünitesi: m 3 /gün ARITMA ÜN TELER Desulfurizer (Kerosen flarj na göre kükürt giderme) Üniteleri: m 3 /gün At k Su Ar tma Ünitesi: 630 m 3 /saat Hydrocracker Ünitesi: m 3 /gün Kükürt Üretim Üniteleri: 83 ton/gün FUEL GAS FUEL GAZ LPG LPG LPG KÜKÜRT G DERME ÜN TES KÜKÜRT ÜRET M KÜKÜRT HAF F NAFTA HAF F NAFTA ZOMER ZASYON LPG HAMPETROL ÜN TES ZOMERAT LPG A IR NAFTA A IR NAFTA KÜKÜRT G DERME LPG A IR NAFTA ÜN TES / OKTAN ARTIRMA (REFORMING) REFORMAT HAMPETROL KEROSEN D ZEL KEROSEN VE D ZEL KÜKÜRT G DERME GAZYA I D ZEL GAZYA I/JET YAKITI MOTOR N LVGO HC D P ATMOSFER K D P VAKUM ÜN TES HVGO NAFTA LPG HYDROCRACKER GAZYA I D ZEL H DROJEN ÜN TES HYDROCRACKER BOTTOMS FUEL OIL VAKUM D P ASFALT 33

36 B A T M R A F A N N E R S 34

37 TÜRK YE N N LK RAF NER S OLAN BATMAN RAF NER S, 330 B N TON/YIL KAPAS TEYLE 1955 DE BATMAN DA AÇILMIfiTIR. ARTAN BÖLGE TALEB N KARfiILAMAK ÜZERE RAF NER N N KAPAS TES 1960 DA TAMAMLANAN DARBO AZ G DERME ÇALIfiMASIYLA 580 B N TON/YIL A ÇIKARILMIfiTIR. YEN LEME ÇALIfiMALARI ARALIKSIZ DEVAM EDEN BATMAN RAF NER S N N HAMPETROL fileme KAPAS TES YEN B R ÜN TEN N filetmeye ALINMASIYLA 1972 DE 1,1 M LYON TON/YIL A YÜKSELM fit R. RAF NER N N KURULUfiUNDA ABD TEKNOLOJ S KULLANILMIfiTIR. HAMPETROL VE ARA ÜRÜN fileme KAPAS TELER HAMPETROL VE ÜRÜN DEPOLAMA KAPAS TELER Hampetrol Üniteleri: m 3 /gün Hampetrol Depolama: Brüt m 3 (4 tank) Vakum Üniteleri: 340 m 3 /gün Ürün ve Ara Ürün Depolama: Brüt m 3 (67 tank) Reformer (Oktan yükseltici) Üniteleri: 215 m 3 /gün ARITMA ÜN TELER At k Su Ar tma Ünitesi: 290 m 3 /saat LPG TATLILAfiTIRMA ÜN TES LPG LPG HAMPETROL ÜN TELER I / II HAF F NAFTA TATLILAfiTIRMA ÜN TES HAF F NAFTA HAMPETROL A IR NAFTA REFORMER LPG BENZ N (Kurflunlu, Kurflunsuz Benzin) KEROSEN MOTOR N KEROSEN TATLILAfiTIRMA ÜN TES GAZYA I MOTOR N ATMOSFER K D P FUEL OIL VAKUM ÜN TES ASFALT 35

38 K Ö R F E Z P E T R O K M Y A R A F N E R K O M P L E K S V E POL ST REN FABR KASI Kurulu Kapasite: Lisansör Firma: Mühendislik ve Tedarik Müteahhidi: ton/y l Costen Oil & Chemical Co., ABD Litwin S.A., Fransa Montaj Firmas : Petkim, Türkiye flletmeye Al n fl Tarihi: 4 Nisan 1975 Tevsii Tarihi: 1988 Tevsii Sonras Kapasite: ton/y l PS/Stiren Dönüflüm Oran : %102 PETROK MYA ÜRÜNLER SATIfiLARI (bin ton) Ürünler 2003 % De iflim Polistiren (68,8) Stiren Bütadien Kauçuk (SBR) ,4 Poli Bütadien Kauçuk (CBR) ,4 Karbon Siyah (KS) (13,2) Di er Ürünler Ç SATIfi TOPLAM (3,6) Polistiren 10 0 (100) Stiren Bütadien Kauçuk (SBR) (100) Poli Bütadien Kauçuk (CBR) ,3 Karbon Siyah (KS) 14 0 (100) Di er Ürünler HRAÇ KAYITLI SATIfi TOPLAMI (39,6) TOPLAM YURT Ç SATIfiLAR (3,7) DIfi SATIM ,1 TOPLAM SATIfi (2,7) PETROK MYA ÜRÜNLER ÜRET M (bin ton) Ürünler 2003 % De iflim Polistiren (67,9) Stiren Bütadien Kauçuk (SBR) ,7 Poli Bütadien Kauçuk (CBR) ,4 Karbon Siyah (KS) (17,5) Bütadien 1, ,3 Di er ,4 GENEL TOPLAM ,0 Yar mca Kompleksi tesisleri, Petkim Petrokimya Holding A.fi.'nin yat r m yapt ilk kompleks olarak Etilen, Klor Alkali, Vinil Klorür Monomer, Polivinil Klorür, Alçak Yo unluk Polietilen Fabrikalar yla 1970 de petrokimya alan nda üretime bafllam flt r y llar aras nda Karbon Siyah, Stiren, Polistiren, DDB, BDX, SBR, CBR ve Kaprolaktam Fabrikalar da devreye al narak Yar mca Kompleksi kuruluflunu tamamlam flt r y llar aras nda dünyadaki petrokimya sanayii geliflmelerine paralel olarak en verimli dönemini yaflam fl ve 1991 den itibaren dünya petrokimya sanayii ile birlikte krize girmifltir. Klor Alkali, Etilen, Stiren, LAB (DDB) ve Kaprolaktam Fabrikalar n n üretimine y llar aras nda son verilmifltir. Söz konusu fabrikalar sökülerek fabrika alanlar yat r ma elveriflli bofl alanlar haline getirilmifltir. PE, PVC ve VCM fabrikalar n n üretimine 2001 y l içerisinde son verilmifltir. Yar mca Kompleksi Tesisleri, Özellefltirme Yüksek Kurulu'nun 05/10/2001 tarih ve 2001/54 say l karar yla Tüprafl Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi.'ye devredilmifl, Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü ünvan alt nda; SBR, CBR, KS, PS, BDX Fabrikalar ve Y.. Ünitesiyle birlikte üretimini sürdürmektedir. 36

39 KARBON S YAHI FABR KASI Kurulu Kapasite: ton/y l Lisansör Firma: Philips Petroleum Co., ABD Mühendislik ve Tedarik Müteahhidi: Euro Technica talya- Snam Progetti, ngiltere Montaj Firmas : Petkim, Türkiye flletmeye Al n fl Tarihi: 28 fiubat 1974 Tevsii Tarihi: 1981 Tevsii Sonras Kapasite: ton/y l KS/Aromatik Ya Dönüflüm Oran : %53 - %62 (üretilen türe göre de iflmektedir) POL BÜTAD EN KAUÇUK FABR KASI Kurulu Kapasite: Lisansör Firma: Mühendislik ve Tedarik Müteahhidi: ton/y l Polysar, Kanada Heurtey S.A., Fransa Montaj Firmas : Petkim, Türkiye flletmeye Al n fl Tarihi: 30 Nisan 1975 CBR/Butadien 1.3 Dönüflüm Oran : %99 ST REN BÜTAD EN KAUÇUK FABR KASI Kurulu Kapasite: Lisansör Firma: Mühendislik ve Tedarik Müteahhidi: ton/y l Polysar, Kanada Heurtey S.A., Fransa Montaj Firmas : Petkim, Türkiye flletmeye Al n fl Tarihi: 19 Mart 1975 SBR/Latex Dönüflüm Oran : %23 BÜTAD EN EKSTRAKS YON FABR KASI Kurulu Kapasite: Lisansör Firma: Mühendislik ve Tedarik Müteahhidi: ton/y l Shell International, Hollanda Heurtey S.A., Fransa Montaj Firmas : Petkim, Türkiye flletmeye Al n fl Tarihi: 20 fiubat 1975 Butadien 1.3/C4 Dönüflüm Oran : %50 37

40 N S A N Ç E V R E T O P L U M S A L I I ENERJ K DÜfiÜNCE - ENERJ K EYLEM TÜPRAfi, KURULUfiUNDAN BU YANA ÇEVREN N KORUNMASI VE TOPLUM SA LI I KONULARINDA SON DERECE DUYARLI B R TUTUM SERG LEMEKTED R. Bir öncelikler meselesi TÜPRAfi, kuruluflundan bu yana çevrenin korunmas ve toplum sa l konular nda son derece duyarl bir tutum sergilemektedir. Bir kurum politikas olarak çevre, sa l k ve güvenlik her zaman için di er ticari kayg lar n önünde geçmektedir. Olas tehlike ve riskler en düflük seviyede tutulmakta, personele sa l kl ve güvenli bir çal flma ortam sa lanmaktad r. Çevre, ifl sa l ve ifl güvenli i konular nda mevcut yasa, tüzük ve yönetmelikler uygulanarak Avrupa Birli i standartlar nda faaliyet gösterilmekte, çevre bilincinin oluflmas nda ve geliflmesinde öncü bir rolle hareket edilmektedir. TÜPRAfi rafinerileri her y l güvenlik, çevre ve sa l k standartlar çerçevesinde denetlenmekte, ifl güvenli i ve iflçi sa l standart, tüzük ve yönetmeliklerle sürekli kontrol alt nda tutulmaktad r. Personele ilkyard m konusunda teorik ve pratik e itimler verilmekte, y ll k periyodik sa l k kontrolleri gerçeklefltirilmektedir. Özel muayene ve tetkik gerektiren ünitelerde çal flanlar n kontrolleriyle portör muayeneleri yap lmakta, radyasyon riski olan yerlerde çal flanlar n dozimetreleri periyodik olarak kontrol edilmektedir. Örnek bir model: Emniyet Haftas TÜPRAfi rafinerilerindeki tüm çal flmalar, çal flanlar n güvenli i gözetilerek sürdürülmektedir. Bu konuda sorumluluk en üstten en alt kademeye kadar tüm yöneticiler taraf ndan paylafl lmaktad r. Güvenlik kurallar uluslararas standartlar ve çal flanlar n önerileri do rultusunda güncellenmekte ve eksiksiz bir biçimde uygulanmaktad r. TÜPRAfi ta, tüm personelin yang n ve ifl güvenli i konular nda e itilmesini ve bilinçlenmesini sa lamak amac yla Emniyet Haftas düzenlenmektedir. Bu süreçte bir resim yar flmas organize edilerek personelin etkinliklere kat l m sa lanmakta, dereceye giren resimler sergilenmektedir. Ayr ca, ünitelerin temizlik ve düzen kontrolleri kapsam nda bir y l içinde gerçekleflen ifl kazalar da de erlendirilmekte, ilk üç dereceye giren üniteler ödüllendirilmektedir. Emniyet Haftas d fl nda sürekli verilen e itimler ve düzenli olarak uygulanan önleyici planlar sayesinde ifl kazalar n n ve meslek hastal klar n n en alt seviyede tutulmas amaçlanmaktad r. Bu kapsamda zmit Rafinerisi nde ifl kazalar n n minimum seviyeye indirilmesinin sa lanabilmesi ve çal flanlar n özellikle deprem, yang n, yak n kayb gibi travmatik olaylara ba l sorunlar n n çözülebilmesi için Kocaeli Üniversitesi T p Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dal Baflkanl yla 1 Ocak 2003 te bafllayan iki y ll k araflt rma sonunda tamamlanm flt r. Teknik güvenlik ve yang nla mücadele sistemleri, en son teknoloji ürünü yang n arazözleri, yang n pompas ve di er ekipmanlarla modernize edilmifl, böylelikle yang n ve do al afetlerin do urabilece i riskler en aza indirilmifltir. Yang n e itimleri her ay tekrarlanmakta, de iflik senaryolara göre düzenli olarak yang n tatbikatlar yap lmaktad r. Deniz ve nehirlerde meydana gelebilecek mahsul kaçaklar na etkin bir flekilde müdahale edilebilmesi için ngiltere de bulunan Oil Spill Response Ltd. (OSRL) flirketiyle zmit, zmir ve Körfez Petrokimya ve Rafineri tesislerini kapsayan mevcut anlaflma bir y l daha uzat lm flt r. nsan sa l yla eflde er çevre sa l Çevre koruma konusuna büyük önem veren TÜPRAfi ta at k sular fiziksel, kimyasal ve biyolojik ar tmalardan geçirilerek, yönetmeliklerde belirtilen limitlerin alt nda deflarj edilmektedir. Deflarj izinleri periyodik olarak al nmaktad r. TÜPRAfi a ait iskelelerde ve gemilerde meydana gelebilecek yang n ve ürün kaçaklar na müdahale edebilecek su ve köpük püskürtme sistemleriyle donat lm fl römorkörler oldu u gibi, akaryak t dökülmelerini kontrol alt na almak ve toplamak için yüzer bariyerler ve s y r c pompalar her an kullan ma haz rd r. Rafinerilerde bacalar n birlefltirilmesi, yükseltilmesi ve kükürt oran %1,5 in alt nda olan düflük kükürtlü yak tlar n kullan lmas sayesinde hava kirlili iyle mücadele çal flmalar nda ve baca gaz emisyon izinlerinin al nmas konusunda önemli geliflmeler kaydedilmifltir. Yüzer tavanlar n seal sistemleri çift s zd rmaz hale getirilerek tanklarda hidrokarbon emisyonlar kabul edilebilir limitlerin alt na indirilmifltir. K r kkale Rafinerisi nde kazan ve f r nlarda kullan lan fuel oil 6 yerine özel kalorifer yak t üretilerek kullan lmaya devam edilmektedir. Emisyon izinlerinin al nabilmesi için K r kkale ve zmir rafinerilerinde do algaza geçme ifllemleri tamamlanmak üzeredir. Rafinerilerde bacalardan sürekli emisyon ölçümü yap labilmesi için gerekli olan numune alma yerlerinin yap lmas na bafllanm flt r. TÜPRAfi Genel Müdürlü ü, zmit Rafineri Müdürlü ü ve Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü nde ISO Çevre Yönetim Sistemi kurulmas çal flmalar kapsam nda, at klar n yönetimi konusunda yap lan düzenlemeler ve çal flmalarla kat, tehlikeli ve t bbi at klar n kayna nda ayr larak, etkin bir flekilde kontrolü ve yok edilmesi sa lanmaktad r. Di er rafinerilerde de etkin bir at k yönetiminin uygulanmas çal flmalar sürmektedir. zmit Rafinerisi nde kurulu olan çamur yakma insineratöründe, deneme yakmas yap larak Çevre ve Orman Bakanl denetiminde gerekli ölçümler yap lm flt r. Lisans al m yla ilgili gerekli de erlendirme devam etmektedir. Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü de At k Giderme Ünitesi insineratörüne lisans al m için l Çevre ve Orman Müdürlü ü ne baflvuruda bulunmufltur. 38

41 P E R S O N E T M E L V E TÜPRAfi, KURULDU U GÜNDEN T BAREN ÇALIfiANLARININ E T M NE, MESLEK VE K fi SEL GEL fi M NE BÜYÜK ÖNEM VEREN, DESTEKLEYEN B R KURUM OLMUfiTUR. Enerjik bir yap için insan kayna nda yüksek nitelik y l için öngörülen, kiflilik kadroya karfl l k, y l sonu itibariyle personel say s kifli olmufl, fiili personel say s onaylanm fl kadroya göre %94,2 oran nda gerçekleflmifltir. Y l içinde 14 personel ifle al nm fl, 149 personel iflten ayr lm flt r. te 849 personel yurtiçinde, 161 personel ise yurtd fl nda sempozyum, inceleme, araflt rma, kurs ve konferanslara kat lm flt r. Toplam personele teknik emniyet, sivil savunma, operatör oryantasyonu konular nda kurum içi e itim sa lanm flt r. Ayr ca, bünyesi d fl nda çeflitli kurulufllardan gelen kifliye e itim vermifltir. TÜPRAfi, kuruldu u günden itibaren çal flanlar n n e itimine, mesleki ve kiflisel geliflimine büyük önem veren, destekleyen bir kurum olmufltur. Çal flanlar aras nda mevki gözetmeksizin kariyer f rsatlar ve ortam haz rlayarak mesleki anlamda geliflimlerine katk da bulunmak amac yla her türlü e itim imkan n sunmaktad r. K A L T E TÜPRAfi TÜM AKT V TELER NDE KAL TE, ÇEVRE, TOPLUM VE ÇALIfiAN SA LI INA OLAN DUYARLILI I ÇERÇEVES NDE ISO 9001:2000 KAL TE, ISO ÇEVRE, OHSAS fi SA LI I VE GÜVENL YÖNET M S STEMLER BELGELER N Efi ZAMANLI OLARAK ALMAYI BAfiARMIfiTIR. Kalite yönetiminde baflar n n ödülü TÜPRAfi tüm aktivitelerinde kalite, çevre, toplum ve çal flan sa l na olan duyarl l çerçevesinde ISO 9001:2000 Kalite, ISO Çevre, OHSAS fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sistemleri belgelerini efl zamanl olarak almay baflarm flt r. TÜPRAfi Genel Müdürlü ü, zmit Rafineri Müdürlü ü, Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü nde ISO 9001:2000 Kalite, ISO Çevre, OHSAS fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sistemleri belgelendirme denetimleri, BSI (British Standards Institution) Eurasia Yönetim Sistemleri Belgelendirme Ltd. fiti. taraf ndan Ocak ay içinde yap lm fl ve bu kuruluflun ngiltere de yapt de erlendirme sonucunda uluslararas geçerlili e sahip her üç belgenin de 3 fiubat tarihinde TÜPRAfi a verilmesi uygun görülmüfltür. TÜPRAfi Rafinerileri nde ortak kalite, çevre ve çal flan sa l bilinci oluflturulmas amac yla zmir ve K r kkale Rafinerileri nde de entegre yönetim sisteminin kurulmas ve belgelendirilmesi amac yla bafllat lan çal flmalar y l ortalar nda sonuçland r lm fl, BSI Eurasia Yönetim Sistemleri Belgelendirme Ltd. fiti. taraf ndan yap lan denetimler sonucu Ekim tarihinde K r kkale Rafineri Müdürlü ü, Aral k tarihinde ise zmir Rafineri Müdürlü ü belgelendirilmifltir 39

42 D T A fi D TAfi IN YILI C ROSU YTL OLUP, VERG ÖNCES KARI YTL, DÖNEM KARI VERG VE D ER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARfiILIKLARI DÜfiÜLDÜKTEN SONRAK NET KARI SE YTL D R. Ditafl-Deniz flletmecili i ve Tankercili i A.fi. Ditafl, muhtelif tonaj ve evsafta deniz tankerleri sat n alarak, inflaa ettirerek veya kiralayarak; bunlar yurtiçi ve/veya uluslararas hampetrol ve petrol ürünlerinin deniz nakliyat nda kullanmak amac yla tarihinde kurulmufltur. Özellefltirme Yüksek Kurulu nun tarih ve 2002/54 say l karar yla TÜPRAfi n ba l ortakl olmufltur. Ditafl n 10 milyon YTL olan sermayesi, TÜPRAfi %79,98, T.S.K.G.V. %20,00 ve GSAfi %0,02 olarak da lm flt r. Ditafl n y l cirosu YTL olup, vergi öncesi kar YTL, dönem kar vergi ve di er yasal yükümlülük karfl l klar düflüldükten sonraki net kar ise YTL dir. M A L D U R U M Tafl ma Faaliyetleri 2003 y l nda metrik ton hampetrol ve metrik ton ürün olmak üzere toplam metrik ton olan tafl ma miktar y l nda metrik ton artarak, metrik ton hampetrol ve metrik ton ürünle toplam metrik ton olmufltur. y l nda ürün tafl malar n n %69,6 s Ditafl tankeri, %11,8 i süreli kiralanan Türk bayrakl tankerler, %18,6 s tek sefer baz nda tutulmufl Türk bayrakl tankerler ile; hampetrol tafl malar n n %27,2 si Cumhuriyet tankeri, %33,4 ü süreli kiralanan Türk bayrakl tankerler, %0,4 ü tek sefer baz nda tutulmufl Türk bayrakl tankerler, %39 u tek sefer baz nda tutulmufl yabanc bayrakl tankerlerle yap lm flt r y l nda hampetrol tafl malar içinde %27,1 olan yabanc bayrakl tanker tafl ma pay y l nda %11,9 artarak %39 a ulaflm flt r. Bunun sebebi, time charter gemilerin yetersiz kalmas ve uygun Türk bayrakl tanker bulunamamas d r. Personel y l nda 4857 say l fl Kanunu na tabi 39 kara personeliyle 854 say l Deniz fl Kanunu na tabi 67 deniz personeli istihdam edilmifltir. Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. zmit ve zmir Rafineri Müdürlükleri nin Römorkör flletmecili i ve Palamar Hizmetleri 854 say l Deniz fl Kanunu na tabi 126 personelle gerçeklefltirilmifltir. YILINDA DA DAHA ÇOK ÜRET P DAHA ÇOK NAK T VE KATMA DE ER YARATAN TÜPRAfi, YALNIZCA TÜRK YE N N DE L DO U AVRUPA VE BALKANLAR IN DA F NANSAL AÇIDAN EN GÜÇLÜ fi RKETLER NDEN B R OLDU UNU GÖSTERM fit R. Globalleflen ekonomide rekabeti sa layabilmek için bir taraftan her y l yüz milyonlarca dolarl k yeni yat r m harcamalar yaparken, di er taraftan mevcut ünitelerini de daha kompleks ve modern sistemlere dönüfltüren TÜPRAfi, y l nda elde etti i 932,8 milyon YTL (695,1 milyon ABD Dolar ) vergi öncesi dönem kar ile, risklerin iyi yönetilmesi halinde, rafinaj n petrol sektöründe karl bir faaliyet alan olaca n kan tlam flt r. y l nda da daha çok üretip daha çok nakit ve katma de er yaratan TÜPRAfi, yaln zca Türkiye nin de il Do u Avrupa ve Balkanlar n da finansal aç dan en güçlü flirketlerinden biri oldu unu göstermifltir. y l içinde 269,4 milyon ABD Dolar tutar nda uzun vadeli finansal borçlar düflüldükten sonra kalan 565 milyon ABD Dolar net nakit tutar ve elde edilen 766 milyon ABD Dolar VAFÖK, finansal aç dan y l nda ulafl lan noktan n en temel göstergelerini teflkil etmektedir. Bunun yan s ra, y l nda cirosunu 21,6 milyar YTL ye (16,1 milyar ABD Dolar ) yükselten TÜPRAfi, haz r de erlerini de enflasyonun %20 üzerinde art rarak 1.119,2 milyon YTL (834 milyon ABD Dolar ) nakit pozisyonuna ulaflm flt r. Ayr ca y l nda ,5 milyon YTL tutar nda KDV dahil vergi ödeyerek, önemli miktarda devlete kaynak sa lanm flt r. TÜPRAfi y l nda, 2003 y l na göre %9 art flla ,9 milyon YTL net sat fl has lat sa lam flt r. Bu has lattan milyon YTL sat fllar n maliyeti ve 229,9 milyon YTL pazarlama sat fl ve da t m giderleri ve genel yönetim giderlerinden oluflan faaliyet giderlerinin indirilmesinden sonra 748 milyon YTL iflletme faaliyeti kar kaydedilmifltir. flletme faaliyeti kar na 332 milyon YTL di er faaliyetlerden ola an ve ola and fl gelirlerin ilavesi ile oluflan tutardan, 136,6 milyon YTL di er faaliyetlerden ola an ve ola and fl giderlerin ve 15,5 milyon YTL finansman giderlerinin düflülmesi ve 4,9 milyon YTL net parasal pozisyon kar n n ilavesi sonunda y l vergi öncesi dönem kar 932,8 milyon YTL olarak gerçekleflmifltir. Dönem kar n n vergi ve yasal yükümlülükleri 269,1 milyon YTL ve TÜPRAfi n ba l ortakl Ditafl n az nl k paylar na tekabül eden 4,5 milyon YTL düflüldükten sonra, net dönem kar 659,2 milyon YTL olarak gerçekleflmifltir. 40

43 K U R U M S Y Ö N E T L K E L E U Y U M B A L M R E Y A N I 1) Kurumsal Yönetim lkeleri ne Uyum TÜPRAfi Yönetim Kurulu, Kurumsal Yönetim lkeleri ne tam uyumun sa lanmas amac yla çal flmalar n sürdürmektedir. BÖLÜM I: PAY SAH PLER 2) Pay Sahipleri le liflkiler Birimi kinci global halka arz sonras halka aç kl k oran n n %34,24 e ç kmas ile birlikte yasal yükümlülüklerden do an, düzenli, zaman nda ve eksiksiz fiirket bilgi ak fl n n yerine getirilmesi amac yla 2000 y l Haziran ay nda Yat r mc liflkileri Müdürlü ü oluflturulmufltur. Daha önce Mali fller Müdürlü ü bünyesinde kurulu Sermaye Hareketleri Bölümü ile koordineli olarak pay sahipleri ile iliflkiler düzenlenmektedir. Yat r mc liflkileri Müdürlü ü nde iki ve Mali fller Müdürlü ü bünyesindeki sermaye hareketlerinden sorumlu iki olmak üzere toplam dört personelle yerli ve yabanc kurumsal yat r mc lar ve pay sahiplerine hizmet verilmektedir. S MLER VE DETAYLARI Y M ve Sermaye Hareketleri Koordinatörlü ü nün bafll ca faaliyetleri: Sermaye Hareketleri Koordinatörlü ü: a) Sermaye piyasas faaliyetlerini yürütmek (SPK ve MKB iliflkileri, sermaye art r m, temettü ödemeleri vb.), b) Genel Kurul toplant lar n n yürürlükteki mevzuata, esas sözleflmeye uygun yap lmas n sa lamak, c) Kamuoyunu ayd nlatma ile ilgili her türlü hususu gözetmek ve izlemek. Yat r mc liflkileri Müdürlü ü: a) TÜPRAfi hisse senetlerinin kote oldu u stanbul ve Londra Menkul K ymetler Borsalar na yasal yükümlülüklerden do an, düzenli, zaman nda ve eksiksiz bilgi ak fl n n yerine getirilmesi için gerekli çal flmalar yapmak ve koordinasyonu sa lamak, b) fiirket in finansal, operasyonel ve yönetsel boyutlardaki önemli de iflikliklerini yerli/yabanc yat r mc lara tek kaynaktan ve zaman nda ulaflt r lmas için gerekli Mali fller Müdürlü ü Ünvan Tel. no. Adresi H. Suphi Ergeç Mali fller Müdürü (0262) sergec@tupras.com.tr Sinan Aydemir Ver. Sig. Ser. Har. Koor. (0262) /3238 saydemir@tupras.com.tr Yat r mc liflkileri Müdürlü ü Tuncay Önbilgin Müdür (0262) tonbilgin@tupras.com.tr Harun Bulgan Koordinatör (0262) /3178 hbulgan@tupras.com.tr Ticari s r niteli inde olmayan tüm sorulara eflitlik ilkesi gözetilerek Yat r mc liflkileri Müdürlü ü (Y M) taraf ndan cevap verilmekte ve bu sayede pay sahiplerinin yönetim ile aktif iletiflimi gerçeklefltirilmekte, do ru ve güncel bilgiyi kayna ndan elde etmeleri sa lanmaktad r. Y M, Genel Müdür e do rudan ba l olup, Yönetim Kurulu na da gerekti inde raporlama yapmaktad r. dokümanlar haz rlamak ve yat r mc lar n bilgilendirilmelerini sa lamak, c) fiirket in özellefltirme çal flmalar kapsam nda T.C. Baflbakanl k Özellefltirme daresi Baflkanl taraf ndan belirlenen hedef ve stratejiler do rultusunda yürütülecek çal flmalara yard mc olmak ve fiirket bünyesinde tüm teknik düzeydeki çal flmalar için ilgili birimler aras nda gerekli koordinasyonu sa lamak, d) fiirket in piyasa de erini yükseltecek veya art de er yaratacak yeni stratejilerin ve planlar n yarataca finansal katk lar n ortaya ç kar lmas n sa lamak ve bu katk lar n yat r m çevreleri taraf ndan pozitif olarak alg lanabilmesi için gerekli çal flmalar yapmak, e) fiirket in uluslararas yat r m alan nda tan n rl n ve tercih edilebilirli ini art rmak, eflde er konumdaki rafinaj kurulufllar ile karfl laflt r ld nda avantajl yönlerini ön plana ç karmak ve geliflmekte olan piyasalarda yat r m yapan kurulufllar için TÜPRAfi di er flirketlere göre daha tercih edilebilir konuma getirme hususunda gerekli roadshow, telekonferans, , faks, analist sunumlar, direkt bilgilendirme ve aç klama / duyuru gibi çeflitli enstrümanlar kullanmak veya kullan lmas n sa lamak, f) fiirket in sermaye art r m, kar pay da t m ve genel kurul toplant lar gibi direkt olarak hisse senedini ilgilendiren konularda, Londra Borsas nda ifllem gören hisse senetleri için takas ifllemlerini gerçeklefltiren yabanc bankaya söz konusu operasyonlarla ilgili prosedürleri bildirmek, bu ifllemlerin eksiksiz ve tam olarak yap lmas ve takibi hususunda gerekli çal flmalar yapmak, g) fiirket in bir y l içinde yapmay planlad finansal, operasyonel ve yönetsel etkinliklerin takvim üzerinde flematik olarak tan mlanmas ve haz rlanan takvimin medya ve yat r mc lara çeflitli yöntemlerle duyurulmas, 41

44 h) Petrol sektöründe yer alan analistlerin raporlama ve modellemelerinde ihtiyaç duyduklar finansal ve operasyonel verileri temin etmek ve raporlar n yay nlanmas ndan önce istenildi inde kontrol edilmesini ve varsa hatal yönlerinin düzeltilmesini sa lamak, i) TÜPRAfi n mevcut hissedarlar n n da l m n ç karmak, yat r mc lar n detay bilgilerinden oluflan bir veri taban haz rlamak, söz konusu veri taban n n belirli sürelerde revizyonunu gerçeklefltirmek ve potansiyel yat r mc lar n ortaya ç kar lmas için flirket d fl imkanlar da dahil her türlü enstrüman n kullan lmas n sa lamak ve MKB de ifllem gören TÜPRAfi hisselerindeki yabanc / yerli kompozisyonunu, ifllem hacmindeki önemli de ifliklikleri takip ederek, gerekti inde üst makama bilgi ve öneri sunmak, j) Yönetim Kurulu na, yurtiçi ve yurtd fl ndaki petrol sektöründe yer alan önemli kurulufllar n TÜPRAfi ile karfl laflt rmal oranlar ve hisse senedi de eri gibi verileri içeren özet ayl k bilgilerden oluflan rapor haz rlamak, k) Petrol sektörüyle ilgili mevcut ve olas geliflmeleri izleyen yerli/yabanc araflt rma ve yat r m kurulufllar n n yapm fl oldu u sektör analizlerini ve raporlar n takip ederek de erlendirmek, bu bilgileri fiirket te kullan lan mevcut verilerle karfl laflt rarak avantajl ve zay f yönleri belirleyerek üst yönetime rapor sunmak, l) fiirket faaliyet alan na giren konularda gerekli ekonomik / teknik araflt rmalar yapmak veya yap lmas n sa lamak, geliflmekte olan ülkelerde petrol ve rafinaj sektöründe faaliyet gösteren firmalar izleyerek fiirket in stratejilerinin ve planlar n n haz rlanmas na yard mc olmak, eflde er flirketlerin finansal yap lar ve operasyonlar üzerinde de iflime yol açacak temel etmenleri araflt rmak ve bunlarla ilgili karfl stratejiler gelifltirmesi için üst makam bilgilendirmek ve öneriler sunmak, m)fiirket in yurtiçi/yurtd fl tan t m ve bilgilendirme toplant lar için gerekli sunumlar n haz rlanmas ve güncellenmesini sa lamak, ilgili toplant larda yat r mc lardan gelebilecek muhtemel sorulara yan t oluflturabilecek belgeleri ilgili birimlerle birlikte koordinasyon içinde haz rlamak, n) fiirket in ba ms z denetim kuruluflu taraf ndan Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar na (UFRS) göre haz rlanan finansal raporlar n n haz rl k aflamas nda ba ms z denetim kurulufluna katk da bulunmak, haz rlanan finansal tablolar bir özet fleklinde yorumlayarak yerli / yabanc yat r mc lara sunmak ve UFRS raporlar ve sonuçlar ile ilgili potansiyel sorulara yan t olabilecek belge ve bilgileri haz rlamak. 3) Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklar n n Kullan m fiirket in yasal yükümlülüklerinden do an bilgi ak fl n n yerine getirilmesi için yap lan çal flmalar: TÜPRAfi hisse senetlerinin kote oldu u stanbul ve Londra Menkul K ymetler Borsas na yasal yükümlülüklerden do an, düzenli, zaman nda ve eksiksiz bilgi ak fl n n yerine getirilmesi için y l içinde yap lan çal flmalar afla da verilmektedir: a) fiirket in 2003 y l finansal ve operasyonel sonuçlar na iliflkin y ll k gerçekleflmeler ve y l bütçe program hedefleri konusunda aç klamalar, b) fiirket in 9 Nisan tarihinde yap lan ola an Genel Kurul Toplant s na iliflkin gündem ve ayr nt lar, y l kar pay n n da t m prosedürünün detaylar n içeren kararlar, c) fiirket in 2003 y l sonu ve y l n n her çeyrek dönemi itibariyle haz rlanan ve Sermaye Piyasas Kurulu na sunulan Bilanço ve Kar/Zarar Tablolar n n yan nda, 2003 y l 12 ayl k ve y l Birinci Alt Ayl k de erleri kapsayan UFRS ye göre düzenlenmifl finansal tablolar ve aç klamalar, yat r mc lar n bilgilendirilmesi için çeflitli iletiflim araçlar vas tas yla ulaflt r lm flt r. fiirket in yurtiçi/yurtd fl tan t m ve bilgilendirme toplant lar : Yurtiçi/yurtd fl tan t m ve bilgilendirme toplant lar için gerekli sunumlar n haz rlanmas ve güncellenmesinin sa lanmas ve ilgili toplant larda yat r mc lardan gelebilecek olas sorulara karfl haz rl kl olmak Yat r mc liflkileri Müdürlü ü nün temel görevleri aras nda yer almaktad r. Bu konuda Yat r mc liflkileri Müdürlü ü nce gerçeklefltirilen yurtiçi/yurtd fl tan t m ve bilgilendirme toplant lar ve sunumlar afla da verilmektedir: a) Citigroup taraf ndan Mart tarihlerinde Londra da düzenlenen "Türkiye Sermaye Piyasalar ve Türkiye Ekonomisine Genel Bak fl" konulu konferans, b) 11 Haziran tarihinde Ankara da yap lan ve petrol fiyatlar ndaki art fl n Türkiye ekonomisine etkilerinin de erlendirildi i "Ekonomi Koordinasyon Kurulu Toplant s ", c) Petrol Sektörü nde TÜPRAfi n yeri ve gelecekteki konumunun anlat ld, TRT 2 de yay nlanan 29 Temmuz tarihli Ekogün program, d) Dünya hampetrol fiyatlar ndaki art fl n Türkiye ekonomisine farkl aç lardan etkilerini irdeleyen "Ekonomist" dergisi taraf ndan haz rlanan sorular n yan tlanmas, e) stanbul da yap lan 7. Avrasya Ekonomi Zirvesi nde TÜPRAfi tan t c sunum, f) Ankara da Hazine Müsteflarl nda 15 Eylül tarihinde düzenlenen Genel Yat r m ve Finansman Program, toplant s nda flirketin faaliyetleri ve hedeflerine yönelik sunum, g) 30 Eylül - 1 Ekim tarihleri aras nda Deutsche Bank ve Bender Menkul K ymetler taraf ndan Göcek de düzenlenen ve geliflmekte olan piyasalarda yat r m yapan büyük yabanc fon yönetim flirketlerinin temsilcileri ile Türk sermaye piyasas ndaki büyük flirketlerin temsilcilerini buluflturan y ll k konferansta birebir toplant lar, h) Türkiye Sermaye Piyasas Arac Kurulufllar Birli i nin katk lar yla Eylül tarihlerinde stanbul da yap lan "Avrupa Birli i ne Do ru Türk Sermaye Piyasalar nda Sorunlar ve Çözümler" konulu toplant, i) Uluslararas Yat r m Kuruluflu CA_IB taraf ndan Ekim tarihlerinde stanbul da organize edilen Yat r mc Konferans nda fon yönetim flirketlerinin temsilcileriyle gerçeklefltirilen birebir toplant lar, j) ODTÜ Petrol Araflt rma Merkezi nin akaryak t piyasas denetimlerinin sonuçlar n petrol sektörü ile paylaflmak ve sektörün ortak sorunlar n tart flmak üzere "Türkiye de Akaryak t Denetimleri ve Tüketiciye Sunulan Akaryak tlarda Kalite" bafll alt nda 17 Aral k tarihinde Ankara da yap lan toplant da sektörün bütün temsilcilerine sunum. Yukar da belirtilen toplant lar n yan s ra, afla daki tablodan da görülece i gibi, y l içinde Yat r mc liflkileri Müdürlü ünü ziyaret eden veya Müdürlü ün yurtd fl toplant lar nda ulafl lan 26 yerli yat r m kuruluflundan 49, bunun yan nda 67 yabanc yat r m kuruluflundan 74 olmak üzere toplam 93 yat r m kuruluflu ve fondan 123 fon yöneticisi ve analist ile birebir toplant lar yap lm flt r. Bu toplant larda ilgili kifli ve kurumlar n TÜPRAfi hakk nda bilgilenmeleri ve de iflikliklerden haberdar olmalar sa lanarak, TÜPRAfi hisse senedine yat r mlar n n sürdürülmesi sa lanm flt r. y l nda, toplant ve birebir görüflme gerçeklefltirilen yerli yat r m kuruluflu say s 2003 y l na göre %225, yabanc yat r m kuruluflu say s %179 artm fl olup, bu kurulufllardan toplant lara kat lan yerli fon yöneticisi ve analist say s %276, yabanc fon yöneticisi ve analist say s %164 artm flt r. 42

45 AY TOPLANTI SAYISI GÖRÜfiÜLEN ANAL ST VE FON YÖNET C S Yerli kurum Yabanc kurum Toplam Yerli Yabanc Toplam OCAK fiubat MART N SAN MAYIS HAZ RAN TEMMUZ A USTOS EYLÜL EK M KASIM ARALIK TOPLAM Yukar da detayl flekilde aç klanan ve pay sahiplerinin "Bilgi Edinme Haklar n Kullanmalar " ilkesi do rultusunda yap lan çal flmalar n yan s ra y l içinde fiirket e genellikle kar pay tutar, ödeme yeri ve zaman, sermaye art r m na yönelik sorular kapsayan çok say da ve telefonla yap lan baflvurular ve bilgi istekleri karfl lanm flt r. S kça sorulan sorulara cevap niteli inde belgeler haz rlanarak TÜPRAfi web sitesi Yat r mc liflkileri sayfas na konulmufltur. Ayr ca y l içinde fiirket e, yeni pay alma kuponu, kar pay kuponu haklar n ve hisse senedi de iflimi için baflvurmufl olan pay sahiplerine 712 adet kar pay kuponu ifllemi, 193 adet yeni pay alma kuponu ifllemi ve 111 adet hisse senedi de iflim ifllemi olmak üzere toplam adet ifllem yap larak haklar tam olarak teslim edilmifltir. Pay sahipleri, Genel Kurul Toplant s hakk nda gerek bas n, gerekse fiirket taraf ndan düzenlenen davet mektuplar ile bilgilendirilmifllerdir. Ayr ca Sermaye Piyasas Kurulu (SPK) tebli i uyar nca stanbul Menkul K ymetler Borsas na ( MKB) ve Londra Borsas na yap lan Özel Durum Aç klamalar (ÖDA) ile hak sahiplerinin fiirket hakk nda bilgilenmesi sa lanm flt r. Tüm bu ifllemler fiirket in web sayfas nda kamuoyunun de erlendirmelerine aç kt r. Ayr ca ana sözleflmenin yeniden düzenlenmesi ile ana sözleflmede özel denetçi atanmas talebi bireysel bir hak olarak düzenlenecektir. y l içinde özel denetçi tayini talebi olmam flt r. 4) Genel Kurul Bilgileri y l içinde fiirket in Ola an Genel Kurul Toplant s yap lm fl ve bu toplant da kat l m oran %69,41 olarak gerçekleflerek gerekli toplant nisab temin edilmifltir. Toplant n n pay sahiplerine ve kurumsal yat r mc lara duyurulmas n teminen MKB ye yap lan özel durum aç klamas n takiben Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi (TTSG) ve ayr ca iki yüksek tirajl gazete ile Genel Kurul toplant lar na davet tekrarlanm flt r. Genel kurullarda fiirket in y ll k performans n ve finansal tablolar n içeren kitapç klar da t lm flt r. Pay sahipleri soru sorma haklar n kullanm fl olup, gerekli de erlendirmeler yap lm flt r. fiirket in ana sözleflmesinde fiirket in bölünme, önemli tutarda malvarl sat m, al m veya kiralanmas gibi önemli nitelikteki kararlar n C Grubu (imtiyazl ) hissenin olumlu oy kullanmas yla al nabilece i belirtilmifltir. Bu ba lamda, Türk Silahl Kuvvetleri nin akaryak t ihtiyac n n karfl lanmas n k s tlayacak ve/veya karfl lanmas na engel olacak nitelikte, rafinerilerden herhangi birinin kapat lmas, sat lmas, herhangi bir takyidat ile s n rland r lmas veya kapasitesinin %10 dan fazla azalt lmas na, ya da fiirket in bölünmesi veya baflka bir flirket ile birleflmesi ve/veya fiirket in tasfiyesi gibi konularda karar al nabilmesi için Özellefltirme daresi nin temsil etti i C Grubu hissenin Yönetim Kurulu nda olumlu oy kullanmas gerekmektedir. Yukar da say lan hususlar n d fl nda kalan konularda karar al nmas, ilgili konunun Yönetim Kurulu nda görüflülmesini takiben Genel Kurul da görüflülüp karara ba lanmas ile mümkün olmaktad r. fiirket in Genel Kurul toplant lar medyaya aç kt r. Genel Kurul toplant lar n n, söz hakk ve oy hakk olmaks z n menfaat sahipleri ve medya dahil kamuya aç k olarak yap labilece i hususunda esas sözleflmeye hüküm konulmas planlanmaktad r. TÜPRAfi web sitesinde Genel Kurul tutanaklar, hazirun cetveli, gündemler ve ilanlar tüm yat r mc lar n de erlendirmelerine sunulmufltur. 5) Oy Haklar ve Az nl k Haklar fiirket hisselerinin %30,66 s n n Nisan 2000 de halka arz sonras, 2001 y l nda yap lan Genel Kurul Toplant s ndan itibaren az nl k paylar n n Yönetim Kurulu nda temsili iki üye ile gerçeklefltirilmektedir. Ana Sözleflme de de tan mlanan Özellefltirme daresi nin temsil etti i C Grubu imtiyazl hissenin (Alt n Hisse nin), Genel Kurul Bilgileri bafll alt nda belirtilen hususlar ve fiirket in tasfiyesine iliflkin kararlar d fl nda oy hakk üzerinde imtiyaz bulunmamaktad r. 6) Kar Da t m Politikas ve Kar Da t m Zaman fiirket kar na kat l mda bir imtiyaz bulunmamaktad r. Kurumsal Yönetim lkeleri kapsam nda bir kar da t m politikas belirlenmifl ve bu y ll k hedeflerle birlikte pay sahiplerine MKB dahil her türlü haberleflme kanal yla iletilmeye çal fl lm flt r. Sermaye Piyasas Kurulu nun öngördü ü kurallar çerçevesinde Genel Kurul da y l na ait da t labilir kar n tamam olarak belirlenen tutarda temettü da t m yasal süreler içerisinde gerçeklefltirilmektedir. TÜPRAfi, yerli ve yabanc pay sahiplerine kar pay ödemesine iliflkin olarak genel politikas n net bir flekilde çizmifltir. Bu kar pay da t m stratejileri belirlenirken, faaliyet performans, finansal pozisyon, nakit durumu ve Türkiye'de uygulanmakta olan ilgili Sermaye Piyasas Kurulu mevzuat hükümleri göz önüne al nm flt r. 7) Paylar n Devri Hamiline yaz l hisselerin devri herhangi bir k s tlamaya tabi de ildir. Nama yaz l C Grubu hisse senedi, 4046 say l Kanunun T.C. Baflbakanl k Özellefltirme daresi Baflkanl na verdi i yetkilerle esas itibariyle ayn yetkileri haiz bir baflka Türk kamu kurulufluna devredilebilir. Bu durumda devir Yönetim Kurulu karar n gerektirmeksizin derhal pay defterine ifllenir. 43

46 BÖLÜM II: KAMUYU AYDINLATMA VE fieffaflik 8) fiirket Bilgilendirme Politikas fiirket, özel durumlar n gerçekleflmesi halinde, SPK Seri: VIII, No 39, Özel Durumlar n Kamuya Aç klanmas na liflkin Esaslar Tebli i nde belirtilen esaslar çerçevesinde kamuya aç klama yapmaktad r. Ancak yap lan aç klamalar afla da belirtilen konu bafll klar ile s n rl olmay p, yat r m kararlar n ve sermaye piyasas araçlar n n de erini etkileyebilecek her türlü bilgi kamuya aç klanmaktad r. a) Ortakl n sermaye yap s na ve yönetimin kontrolüne iliflkin de ifliklikler, b) Maddi duran varl k al m, sat m, kiralanmas, kiraya verilmesi, ayn sermaye olarak konulmas, c) Ortakl n faaliyetlerine, yat r mlar na, mali yap s na, finansal duran varl klara ve idari konulara iliflkin de ifliklikler, d) Ortakl n ba ms z denetleme kuruluflunun de iflmesi, e) Ortakl n Yönetim Kurulu nca, kar da t m, sermaye art r m, esas sözleflme de iflikli i gibi Genel Kurul ca karara ba lanmas gereken konular, f) Kurul ca kabul edilen uluslararas derecelendirme kurulufllar na yapt r lan derecelendirmenin sonuçlar, g) Rafinaj sektörüne iliflkin mevzuat de ifliklikleri nedeniyle ortakl n faaliyetlerinin ve/veya mali durumunun önemli ölçüde de iflece inin ortaya ç kt durumlar, h) Ortaklar n yeni pay alma hakk kullan m vb. konularla ilgili, hisse senedi da t m n n yer ve tarihinin durulmas, i) Ortakl n hisse fiyat n etkileyebilecek di er de ifliklikler. Özel durum aç klamalar n n yan s ra fiirket in Yat r mc liflkileri Müdürlü ü taraf ndan "Pay Sahiplerinin Bilgi Edinme Haklar n n Kullan m " ana bafll alt nda gerçeklefltirilen faaliyetlere ek olarak, her çeyrek dönem faaliyetlerine ve mali sonuçlar na iliflkin analiz ve aç klamalar yay nlanmaya çal fl lmaktad r. fiirket in web sitesinde yat r mc üye kay t sayfas yoluyla üye olanlar da dahil olmak üzere fiirket in yat r mc veri taban nda kay tl bütün üyelere söz konusu raporlar gönderilmektedir. Ayr ca fiirket in web sitesinde fiirket karl l n n en temel göstergesi olan "Brüt Rafineri Marjlar " ve "Akdeniz Bölgeleri Marjlar " ile karfl laflt rmal veriler ayl k olarak yay nlanmaktad r. 9) Özel Durum Aç klamalar y l nda SPK Seri: VIII, No 39 Tebli i uyar nca 21 adet özel durum aç klamas yap lm flt r. Bu özel durum aç klamalar yla ilgili SPK ve MKB taraf ndan ek aç klama istenmemifltir. fiirket Nisan 2000 tarihinden beri Londra Menkul K ymetler Borsas nda ifllem gören GDR hisselerine iliflkin özel durum aç klamalar yükümlülü ünü MKB ile paralel yürütmektedir. Londra Borsas na gönderilip de yurtiçine yap lmayan hiçbir aç klama bulunmamaktad r. fiirket yükümlülüklerinin s n rlar çerçevesinde özel durum aç klamalar n n, efl zamanl olarak her iki borsada yer almas na ve duyurulmas na dikkat sarf edilmektedir. y l içinde, özel durum aç klamalar n n zaman nda yap lmamas nedeniyle SPK fiirket e herhangi bir yapt r m uygulamam flt r. TÜPRAfi Web Adresi 10) fiirket Web Sitesi ve çeri i fiirket in web sitesi adresinde bulunmaktad r. SPK Kurumsal Yönetim lkeleri nde bahsedilen bilgilerin büyük k sm web sitesinde yay nlanmaktad r. Web sitesi, 2002 y l nda kuruldu u tarihten beri SPK yönetmeliklerinde yeni tan mlanan bilgi veya dokümanlar farkl isimler alt nda da olsa bulundurmaktad r. nternet sitesinde bulunmas istenen bilgiler afla daki web sitesi haritas üzerinde gösterilmifltir: Kurumsal Yönetim lke Bilgileri TÜPRAfi Genel Tan t m Yöneticiler Yönetim yap s Vizyon, Misyon ve Stratejiler Faaliyet Alanlar Tarihçe 2000 Y ll k Rapor Y ll k faaliyet raporlar 2001 Y ll k Rapor Y ll k faaliyet raporlar 2002 Y ll k Rapor Y ll k faaliyet raporlar 2003 Y ll k Rapor Y ll k faaliyet raporlar Yat r mc liflkileri Yat r mc liflkileri Esas sözleflmesi; imtiyazl paylar Sermaye Yap s Ortakl k yap s Finansal Raporlar SPK ve UMS Tablolar Periyodik mali tablo ve raporlar Faaliyet Takvimi Yat r mc lara Duyurular MKB ve Londra Borsas Aç klamalar Özel durum aç klamalar Tan t m Dokümanlar Ticaret Sicili Gazeteleri; Genel Kurul toplant lar n n gündemleri, kat lanlar cetvelleri ve toplant tutanaklar, vekaleten oy kullanma formu, ça r yoluyla hisse senedi veya vekalet toplanmas nda haz rlanan zorunlu bilgi formlar ve benzeri formlar; önemli Yönetim Kurulu kararlar n n toplant tutanaklar Bize Ulafl n Yat r mc Üye Kay t Sayfas Bilgi talepleri Medya liflkileri Bas nda TÜPRAfi Bas n Kiti Bas n Bültenleri Yönetici Biyografi ve Portreleri TÜPRAfi Logo Foto raf Galerisi Yönetici Sunumlar Web sitesinde izahname ve halka arz sirkülerleri yay nlanmamaktad r. Bunun temel nedeni, halka arz veya blok hisse sat fllar n n yap ld hisselerin fiirket mülkiyetinde olmay p, Baflbakanl k Özellefltirme daresi (Ö B) portföyünde bulunan TÜPRAfi hisselerinin mülkiyetinin el de ifltirmesidir. Sirküler ve zahnamelerin yay nlanmas nda yetkili merci Ö B olup, tasarruf hakk kendilerine aittir. Web sitesinde s kça sorulan sorular bölümü bulunmamakla beraber Tan t m Dokümanlar bölümüne konulan belgeler fiirket e s kça sorulan sorular n cevab niteli indedir. Sermaye piyasas araçlar n n de erine etki edebilecek Yönetim Kurulu toplant tutanaklar n n web sitesinde yay nlanmas çal flmalar devam etmektedir. 44

47 11) Gerçek Kifli Nihai Hakim Pay Sahibi/Sahiplerinin Aç klanmas fiirket in ve ifltiraklerinin sermayesinde %5 ve üzerinde paya sahip olan gerçek kifliler bulunmamaktad r. Bunun yan nda kurumsal olarak flirket sermayesinin da l m na iliflkin bilgiler web sitesinin Sermaye Yap s bölümünde yer almaktad r. 12) çeriden Ö renebilecek Durumda Olan Kiflilerin Kamuya Duyurulmas TÜPRAfi Yönetim Kurulu Baflkan ve Üyeleri, Denetçileri, Yat r mc liflkileri ve Mali fller Müdürlü ü tüm personeli ve bunlar n d fl nda mesleklerinden dolay görevleri süresi içinde bilgi sahibi olabilecek durumda olanlar n bu bilgileri kendilerine veya üçüncü kiflilere menfaat sa lamak amac yla kullan mlar yasakt r. çeriden ö renebilecek durumda olan kiflilerin listesi kamuya duyurulmam flt r. BÖLÜM III: MENFAAT SAH PLER 13) Menfaat Sahiplerinin Bilgilendirilmesi fiirket in menfaat sahipleri Genel Kurul toplant lar ndan toplant davetiyesi gönderilmek suretiyle, gazetelerden ve MKB ye yap lan aç klamalarla haberdar edilmektedir. fiirket in web sitesinde yer alan bilgiler, menfaat sahiplerinin de bilgilenece i düflünülerek, konferans, bas n ve yay n organlar na yap lan aç klamalar ve sunumlarla genifl tutulmaya çal fl lmaktad r. 14) Menfaat Sahiplerinin Yönetime Kat l m Menfaat sahiplerinin yönetime kat l m konusunda bir model oluflturulmam flt r. 15) nsan Kaynaklar Politikas fiirketimizce benimsenen insan kaynaklar politikas n n esaslar afla da belirtilmifltir: a) Görev tan mlar ve da l mlar ile performans kriterleri flirket yönetimi taraf ndan belirlenmifl olup, çal flanlara duyurulmufltur. b) fle al m kriterleri yaz l olarak belirlenmekte, duyurulmakta ve ifle al mlarda bu kriterlere uyulmaktad r. c) E itim, tayin ve terfi kararlar nda, objektif verilerin kullan lmas na ve fiirket menfaatlerinin göz önünde bulundurulmas na özen gösterilmektedir. d) Çal flanlar m z n gerek mesleki bilgi ve becerilerinin, gerekse kiflisel yeteneklerinin gelifltirilmesine yönelik e itimlerin gerçeklefltirilmesine büyük önem verilmektedir. e) Çal flanlar m z için güvenli çal flma ortam, koflullar sa lanmakta ve sürekli iyilefltirilmesine yönelik çal flmalar yap lmaktad r. f) Çal flanlar m z ile ilgili olarak al nan kararlar veya onlar ilgilendiren geliflmeler, çal flanlar m za duyurulmaktad r. g) fiirketimizde befl ve kat hizmet y l n dolduran çal flanlar m z ödüllendirilmekte, nitelikli, e itimli ve deneyimli personelin hizmete devam teflvik edilmektedir. h) fiirketimiz çal flanlar aras nda hiç bir konuda ayr mc l k yoktur. TÜPRAfi çal flanlar taraf ndan üst yönetime ayr mc l k konusunda herhangi bir flikayet gelmemifltir. i) Çal flanlar m z ile iliflkileri yürütmek üzere temsilci atanmas uygulamas bulunmamaktad r. 16) Müflteri ve Tedarikçilerle liflkiler Hakk nda Bilgiler Müflteri liflkileri: "Türkiye enerji sektörünün lider kuruluflu ve dünya klas nda bir rafineri flirketi" vizyonunu benimseyen TÜPRAfi, Kalite, Çevre, fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sistemleri Politikas nda müflteri memnuniyetini en üst düzeyde tutmay taahhüt etmektedir. TÜPRAfi Genel Müdürlü ü, yönetim sistemleri performans ölçme kriterlerinden biri olan müflteri flartlar n ne dereceye kadar karfl lay p karfl lamad hakk ndaki müflteri alg lamas ile ilgili bilgiyi izlemekte olup, bu bilgiyi elde etmek ve gelecekteki hedeflerinde kullanmak için metotlar belirlemifltir. Bu amaçla müflteri anketleri düzenlenmekte, anketler de erlendirilmekte ve sonuçlar na göre hedefler belirlenmektedir. Tedarikçi liflkileri: TÜPRAfi Genel Müdürlü ü, sat n ald ürünlerin veya hizmetlerin belirlenen sat n alma flartlar na uygunlu unu, tedarikçiye ve sat n al nan ürüne uygulanan kontrolün tip ve içeri ini sat n al nan ürün ve hizmetlerin bir sonraki ürün gerçeklefltirmesine olan etkisine veya nihai ürüne ba ml l n sa lamaktad r. TÜPRAfi Genel Müdürlü ü, tedarikçilerini TÜPRAfi n flartlar n karfl layan ürün sa lama yetene i temelinde de erlendirmekte ve seçmektedir. Seçme, de erlendirme ve tekrar de erlendirme için kriterler oluflturmufltur. TÜPRAfi, de erlendirme sonuçlar n ve bu sonuçlar do rultusunda yap lmas gereken faaliyetlerin kay tlar n muhafaza etmektedir. 17) Sosyal Sorumluluk TÜPRAfi sosyal ve çevresel sorumluluklar n yerine getirerek petrol sektöründeki lider konumunu sürdürmeyi hedeflemektedir. E itimin, uluslar n geliflimi için büyük önem tafl d yads namaz bir gerçektir. Bu noktadan hareketle TÜPRAfi, bulundu u illerde "E itime Katk Projesi" çerçevesinde okullar yapt rm fl ve e itim donan m n sa lam flt r. TÜPRAfi n dört ilde yap m n tamamlayarak e itime açt toplam derslik say s 92 olup, bu okullarda yaklafl k 2,000 ö renci e itim görmektedir. Bunun yan s ra TÜPRAfi, Rize de bir kütüphane ve zmir de bir Halk E itim Merkezi yapt rm flt r. Kullan m fazlas olan bilgisayar ve yaz c lar yine TÜPRAfi n bulundu u illerdeki okullara ba fllanmaktad r. TÜPRAfi üniversite ve devlet hastanelerine araç ve teçhizat yard m yapmas n n yan s ra, yo un bak m üniteleri kurulmas için gerekli deste i sa lamakta, ayr ca bölgedeki büyük yang nlar n söndürülmesinde her türlü araç, gereç ve personel deste ini esirgememekte, böylece sosyal ve çevresel sorumlulu unun gere ini en üst düzeyde yerine getirmektedir. BÖLÜM IV : YÖNET M KURULU 18) Yönetim Kurulu nun Yap s, Oluflumu ve Ba ms z Üyeler Yönetim Kurulu, Genel Kurul taraf ndan seçilen yedi üyeden oluflmaktad r. Yönetim Kurulu nun yedi üyesinden alt üyesinin A Grubu hissedarlar n Genel Kurul da kendi aralar nda yapt klar seçimde en çok oy alan adaylardan ve bir üyesinin de C Grubu hissedar n gösterece i adaydan seçilmesi zorunludur. Yönetim Kurulu nun bir üyenin ölüm, istifa veya üyeli in düflmesi gibi nedenlerle boflalmas halinde, boflalan üyelik Yönetim Kurulu nun Türk Ticaret Kanunu nun 315. maddesi uyar nca yapaca seçimle doldurulur. Yönetim Kurulu, A Grubu hisseleri temsilen seçilmifl bir üyeli in boflalmas halinde, yine A Grubu hisseleri temsilen Yönetim Kurulu nda bulunan üyelerin gösterece i adaylar aras nda yapaca seçimle boflalan üyeli i doldurur. C Grubunca belirlenen üyeli in yukar da say lan nedenle boflalmas halinde, boflalan üyelik C Grubu hissedar n gösterdi i aday ve adaylar aras ndan Yönetim Kurulu nca seçim yap larak doldurulur. Yönetim Kurulu Kahraman EMM O LU, Baflkan Hasan KÖKTAfi, Baflkan Vekili Hüsamettin DANIfi, Üye Arzu H. AT K, Üye Aclan ACAR, Üye Yalç n ÜNAL, Üye Naci A BAL, Üye fiükrü D LAVER, Denetçi Murat brahim ÇELEB, Denetçi Ahmet YAMAN, Denetçi tarihinde TÜPRAfi Yönetim Kurulu nda az nl k hissedar temsilcisi olarak görev alan iki ba ms z üyeden biri y l içerisinde istifa etmifl olup, di er ba ms z üye Aclan Acar y l sonu itibariyle görevine devam etmekteydi. 45

48 19) Yönetim Kurulu Üyeleri nin Nitelikleri fiirket in Yönetim Kurulu Üyesi seçiminde arad asgari nitelikler, SPK Kurumsal Yönetim lkeleri IV. Bölümü nün ve maddelerinde yer alan niteliklerle örtüflmektedir. Ana Sözleflme nin 11. maddesinde de yer ald gibi Yönetim Kurulu üyeli ine seçilebilmek için hacir alt na al nmam fl olmak, kendisinin veya yönetiminde bulundu u flirketin iflas etmemifl olmas, aciz haline düflmemifl olmak, fiirket te pay sahibi olmak ve yüz k zart c suçlardan mahkum olmamak gerekmektedir. Pay sahibi olmayan kimseler üye seçildikleri takdirde, pay sahibi s fat n kazand ktan sonra ifle bafllayabilirler. Türk Ticaret Kanunu nun 334. ve 335. maddelerinde öngörülen durumlar için Genel Kurul izin verebilir. fiirket in Yönetim Kurulu Üyesi seçiminde arad asgari nitelikler, SPK Kurumsal Yönetim lkeleri IV. Bölüm maddesi kapsam nda fiirket Ana Sözleflmesi nde belirtilmemifltir. 20) fiirket in Misyon ve Vizyonu ile Stratejik Hedefleri Yönetim Kurulu, TÜPRAfi n misyon ve vizyonunu belirleyerek kamuya aç klam flt r. Vizyon: TÜPRAfi n vizyonu, Türkiye enerji sektörünün lider kuruluflu ve dünya klas nda bir rafineri flirketi olmakt r. Misyon: TÜPRAfi n misyonu, ülkemizde sivil ve askeri tüm petrol ürünleri ihtiyac n karfl lamak, enerji ve petrokimya alanlar nda ilerlemek, hissedarlar na, müflterilerine, topluma ve çevre korunmas na katk lar n art rmakt r. 21) Risk Yönetimi ve ç Kontrol Mekanizmas TÜPRAfi Risk Yönetimi Müdürlü ü ve Toplam Kalite Müdürlü ü ortak çal flma yürüterek iç kontrol mekanizmas için gerekli prosedürleri ve onay yetkilerini haz rlamaktad rlar. Tüm iç kontrol standartlar n n revizeleri uluslararas standartlar gözetilerek yap lmaktad r. ç Denetim Müdürlü ü henüz kurulmam fl olup, faaliyete bafllad nda Yönetim Kurulu Denetim Komitesi bünyesinde ve koordinasyonunda faaliyet göstermesi planlanmaktad r. 22) Yönetim Kurulu Üyeleri ile Yöneticilerin Yetki ve Sorumluluklar Yönetim Kurulu, fiirket in temsil ve idare organ d r. Yönetim Kurulu kanun ve Ana Sözleflme ile Genel Kurul a verilmifl olanlar d fl ndaki tüm görevler ile yükümlü olup, bu görevlerin gerektirdi i bütün yetkilere sahiptir. Yönetim Kurulu Türk Ticaret Kanunu nun 319. maddesi hükmünce idare ve temsil yetkilerinin bir bölümü veya tamam n üyelerden birine veya birkaç na, bir Yönetim Kurulu üyesi ile birlikte Yönetim Kurulu üyesi olmayan Genel Müdür, müdür veya müdürlere b rakabilece i gibi, bu görev ve yetkileri kullanmak üzere kendi içinden veya d fl ndan icra komiteleri oluflturabilir. 23) Yönetim Kurulu nun Faaliyet Esaslar Yönetim Kurulu toplant lar nda konulara iliflkin tüm görüfller, toplant tutanaklar fleklinde karar zapt na geçirilmektedir. SPK Kurumsal Yönetim lkeleri nin IV. Bölümü nün maddesinde yer alan konularda Yönetim Kurulu üyelerinin toplant lara fiilen kat l m sa lanmaktad r. Bu konular n d fl nda Yönetim Kurulu, en az befl üyenin kat l m ile toplanmakta ve kararlar befl üyenin olumlu oyu ile al nmaktad r. Yönetim Kurulu nca izinli say lmaks z n veya hakl bir sebebe dayanmaks z n arka arkaya dört toplant ya kat lmayan üye istifa etmifl say lmaktad r. Yönetim Kurulu fiirket in iflleri gerektirdikçe ve her halde en az ayda bir defa toplanmaktad r. Toplant yeri fiirket merkezidir. Yönetim Kurulu karar ile baflka bir yerde de toplan labilmektedir. Toplant larda görüflülecek ifllerin bir gündem ile tespit edilmifl olmas ve bu gündemin toplant gününden önce üyelere tebli edilmesi gerekmektedir. Yönetim Kurulu toplant lar na davet toplant gününden en az üç gün önce yap lmaktad r. Üyelerden biri toplant yap lmas iste inde bulunmad kça, Yönetim Kurulu kararlar, içlerinden birinin belli bir konuya iliflkin yapt öneriye bütün üyelerin yaz l olumlu görüfllerinin al nmas suretiyle de verilebilmektedir. Yönetim Kurulu kararlar n n geçerlili i yaz l p imza edilmifl olmas na ba l d r. Belli bir konuda karar nisab n n oluflturulmamas önerinin reddedilmifl oldu u anlam na gelmektedir. Yönetim Kurulu toplant lar n n gündeminin belirlenmesi, Yönetim Kurulu nun dönem içindeki toplant say s, toplant ya kat l m ve toplant ya ça r yöntemleri ve süreçleri, Yönetim Kurulu Üyeleri nin bilgilendirilmesi ve iletiflimini sa lamak üzere Genel Müdürlük Büro fiefli i ve sekreterya bulunmaktad r. 24) fiirket le Muamele Yapma ve Rekabet Yasa Türk Ticaret Kanunu'nun 334 ve 335. maddelerinde öngörülen durumlar için Genel Kurul izin verebilir. 25) Etik Kurallar fiirket in ifl ahlaki kurallar mevcuttur. a) Tüm fiirket içi ve d fl iliflkilerde dürüst ve samimi davran r z. b) fiirket anayasa, yasa ve tüzüklere uygun hareket eder. c) TÜPRAfi n bulundu u sektör veya ticaret yapt ülkelerdeki veya ülkeler birli indeki geliflim çal flmalar na aktif olarak kat l r z. d) Sat c, müteahhit ve müflterilerle ilgili faaliyetlerde TÜPRAfi n kurumsal kimli ine yak flacak flekilde hareket ederiz. e) En son geliflmeleri takip ederek yönlendirici ve giriflimci oluruz. f) TÜPRAfi çal flanlar olarak fiirket in karl l k hedeflerine ulaflmas n sa lar z. g) Müflteri ve tedarikçilerden elde edilen bilgilerle geliflerek, entelektüel sermayeyi art r r z. h) çinde bulunulan süreç veya süreçlerle ilgili karar al rken tecrübelerimizi kullanarak, zaman, yetkinlik, çevre koflullar aç s ndan en uygun alternatifi seçeriz. i) Müflteri flikayet ve beklentilerine duyarl olarak, h zl ve kal c çözümlerle yüksek seviyede müflteri memnuniyeti olufltururuz. j) Ba l bulundu umuz kurulufllar n, içinde bulundu u toplumun de er yarg lar yla ters düflmesine sebep olabilecek davran fllardan kaç n r z. k) Kiflisel beklenti ve tercihler sebebiyle kurumun yarar na olan hizmetleri reddetmekten, fiirket e kazanç sa layacak kararlar yavafllatmak veya almamaktan kaç n r z. l) Irk, din, dil, cinsiyet ve ayr mc di er unsurlar karar mekanizmalar na sokmay z. m)tüprafi n paydafllar üzerindeki etkisini ve imaj n art r c faaliyetlere destek veririz. 26) Yönetim Kurulu nda Oluflturulan Komitelerin Say, Yap ve Ba ms zl Yönetim Kurulu nun görev ve sorumluluklar n sa l kl olarak yerine getirmek amac yla denetimden sorumlu komite yan nda kurumsal yönetim komitesi veya baflkaca komiteler oluflturulmam flt r. 27) Yönetim Kurulu na Sa lanan Mali Haklar Yönetim Kurulu Üyeleri ne sa lanan her türlü hak, menfaat ve ücret fiirket Genel Kurulu nda belirlenmektedir. Yönetim Kurulu Üyeleri ne ve yöneticilerine herhangi bir flekilde borç veya kredi verilmemifltir. 46

49 T Ü R K Y E P E T R O L R A F N E R L E R A. fi. V E B A L I O R T A K L I I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE SPK NIN SER XI NO:1 VE SER XI NO: 20 VE 21 SAYILI TEBL NE GÖRE HAZIRLANAN ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LMEM fi KONSOL DE MAL TABLOLARI

50

51 Denetim Serbest Mali Müflavirlik A.fi. Büyükdere Caddesi Yap Kredi Plaza, B Blok Kat:5, Levent stanbul Türkiye Tel : (212) (Pbx) Fax : (212) TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 1 OCAK-31 ARALIK HESAP DÖNEM NE A T BA IMSIZ DENET M RAPORU 1. Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. ("fiirket") ve ba l ortakl n n (birlikte "Grup") 31 Aral k tarihi itibariyle Sermaye Piyasas Kurulu ("SPK") taraf ndan yay mlanan Seri XI No: 1 say l "Sermaye Piyasas nda Mali Tablo ve Raporlara liflkin lke ve Kurallar Hakk nda Tebli " ve Seri XI No: 20 say l "Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar n Düzeltilmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli e ve Seri XI No: 21 say l "Sermaye Piyasas nda Konsolide Mali Tablolara ve fltiraklerin Muhasebelefltirilmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli e uygun olarak düzenlenen enflasyona göre düzeltilmifl konsolide bilançosunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait enflasyona göre düzeltilmifl konsolide gelir tablosunu incelemifl bulunuyoruz. Sözkonusu mali tablolar, Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki cari sat n alma gücüyle ifade edilmifltir. ncelememiz, genel kabul görmüfl denetim, ilke, esas ve standartlar na uygun olarak yap lm fl ve dolay s yla hesap ve ifllemlerle ilgili olarak muhasebe kay tlar n n kontrolü ile gerekli gördü ümüz di er denetim yöntem ve tekniklerini içermifltir. 2. Görüflümüze göre, sözkonusu enflasyona göre düzeltilmifl konsolide mali tablolar Grup'un 31 Aral k tarihindeki gerçek mali durumunu ve bu tarihte sona eren hesap dönemine ait gerçek faaliyet sonucunu, mevzuata ve SPK taraf ndan yay mlanan genel kabul görmüfl muhasebe ilkelerine (bak n z bilanço dipnotu 11.a) uygun olarak do ru bir biçimde yans tmaktad r. DENET M SERBEST MAL MÜfiAV RL K A.fi. Member of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU Selçuk Ürkmez Sorumlu Ortak, Bafl Denetçi stanbul, 28 Mart 2005

52 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO (YTL) AKT F (VARLIKLAR) CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 31 Aral k 31 Aral k 2003 I - DÖNEN VARLIKLAR A-Haz r De erler Kasa Bankalar Di er Haz r De erler B-Menkul K ymetler Hisse Senetleri Özel Kesim Tahvil Senet ve Bonolar Kamu Kesimi Tahvil Senet ve Bonolar Di er Menkul K ymetler Menkul K ymetler De er Düflüklü ü Karfl. (-) - - C-K sa Vadeli Ticari Alacaklar Al c lar Alacak Senetleri Verilen Depozito ve Teminatlar Di er K sa Vadeli Ticari Alacaklar Alacak Reeskontu (-) ( ) ( ) 6-fiüpheli Alacaklar Karfl l (-) (24.164) (27.508) D-Di er K sa Vadeli Alacaklar Ortaklardan Alacaklar fltiraklerden Alacaklar Ba l Ortakl klardan Alacaklar K sa Vadeli Di er Alacaklar Alacak Reeskontu (-) fiüpheli Alacaklar Karfl l (-) ( ) ( ) E-Stoklar lk Madde ve Malzeme Yar Mamuller Ara Mamuller Mamuller Emtia Di er Stoklar Stok De er Düflüklü ü Karfl l (-) ( ) ( ) 8-Verilen Siparifl Avanslar F-Di er Dönen Varl klar Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 50

53 CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 31 Aral k 31 Aral k 2003 II - DURAN VARLIKLAR A-Uzun Vadeli Ticari Alacaklar Al c lar Alacak Senetleri Verilen Depozito ve Teminatlar Di er Uzun Vadeli Ticari Alacaklar Alacak Reeskontu (-) fiüpheli Alacaklar Karfl l (-) - - B-Di er Uzun Vadeli Alacaklar Ortaklardan Alacaklar fltiraklerden Alacaklar Ba l Ortakl klardan Alacaklar Uzun Vadeli Di er Alacaklar Alacak Reeskontu (-) fiüpheli Alacaklar Karfl l (-) - - C-Finansal Duran Varl klar Ba l Menkul K ymetler Ba. Men. K y. De. Düflüklü ü Karfl l (-) fltirakler fltiraklere Sermaye Taahhütleri (-) fltirakler De er Düflüklü ü Karfl l (-) Ba l Ortakl klar Ba l Ortakl klara Sermaye Taahhütleri (-) Ba l Ortakl klar De. Düflük. Karfl l (-) Di er Finansal Duran Varl klar - - D-Maddi Duran Varl klar Arazi ve Arsalar Yerüstü ve Yeralt Düzenleri Binalar Makina Tesis ve Cihazlar Tafl t Araç ve Gereçleri Döfleme ve Demirbafllar Di er Maddi Duran Varl klar Birikmifl Amortismanlar (-) ( ) ( ) 9-Yap lmakta Olan Yat r mlar Verilen Siparifl Avanslar E-Maddi Olmayan Duran Varl klar Kurulufl ve Teflkilatlanma Giderleri Haklar fierefiye Araflt rma ve Gelifltirme Giderleri Di er Maddi Olmayan Duran Varl klar Verilen Avanslar F-Di er Duran Varl klar AKT F (VARLIKLAR) TOPLAMI Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 51

54 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO (YTL) PAS F (KAYNAKLAR) CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 31 Aral k 31 Aral k 2003 I - KISA VADEL BORÇLAR A-Finansal Borçlar Banka Kredileri Uzun Vad. Krd. Anapara Taksitleri ve Faizleri Tahvil Anapara Taksitleri ve Faizleri Ç kar lm fl Bonolar ve Senetler Di er Finansal Borçlar - - B-Ticari Borçlar Sat c lar Borç Senetleri Al nan Depozito ve Teminatlar Di er Ticari Borçlar Borç Reeskontu (-) ( ) (65.818) C-Di er K sa Vadeli Borçlar Ortaklara Borçlar fltiraklere Borçlar Ba l Ortakl klara Borçlar Ödenecek Giderler Ödenecek Vergi Harç ve Di er Kesintiler Ertelenen ve Taks. Ba. Devlet Alacaklar K sa Vadeli Di er Borçlar Borç Reeskontu (-) - - D-Al nan Siparifl Avanslar E-Borç ve Gider Karfl l klar Vergi Karfl l klar Di er Borç ve Gider Karfl l klar Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 52

55 CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 31 Aral k 31 Aral k 2003 II - UZUN VADELi BORÇLAR A- Finansal Borçlar Banka Kredileri Ç kar lm fl Tahviller Ç kar lm fl Di er Menkul K ymetler Di er Finansal Borçlar - - B-Ticari Borçlar - - C-Di er Uzun Vadeli Borçlar Ortaklara Borçlar fltiraklere Borçlar Ba l Ortakl klara Borçlar Ertelenen ve Taks. Ba. Devlet Alacaklar Uzun Vadeli Di er Borçlar Borç Reeskontu (-) - - D-Al nan Siparifl Avanslar E-Borç ve Gider Karfl l klar K dem Tazminat Karfl l klar Di er Borç ve Gider Karfl l klar III - ANA ORTAKLIK DIfiI ÖZ SERMAYE A- Ana Ortakl k D fl Öz Sermaye IV - ÖZ SERMAYE A-Sermaye B-Sermaye Taahhütleri (-) - - C-Emisyon Primi D-Yeniden De erleme De er Art fl Duran Varl klardaki De er Art fl fltiraklerdeki De er Art fl Borsa'da Oluflan De er Art fl - - E-Yedekler Yasal Yedekler Statü Yedekleri Özel Yedekler Ola anüstü Yedek Maliyet Art fl Fonu Sermayeye Eklenecek fltirak Hisseleri - - ve Gayrimenkul Sat fl Kazançlar Geçmifl Y l Karlar F-Net Dönem Kar G-Dönem Zarar (-) - - H-Geçmifl Y llar Zararlar (-) - - I -Öz Sermaye Enflasyon Düzeltmesi Farklar PAS F (KAYNAKLAR) TOPLAMI Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 53

56 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. 1 OCAK -31 ARALIK DÖNEM NE A T ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE GEL R TABLOSU (YTL) CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 31 Aral k 31 Aral k 2003 A - BRÜT SATIfiLAR Yurtiçi Sat fllar Yurtd fl Sat fllar Di er Sat fllar B - SATIfiLARDAN ND R MLER (-) ( ) ( ) 1-Sat fltan adeler (-) ( ) ( ) 2-Sat fl skontolar (-) - ( ) 3-Di er ndirimler (-) ( ) ( ) C - NET SATIfiLAR D - SATIfiLARIN MAL YET (-) ( ) ( ) BRÜT SATIfi KARI veya ZARARI E - FAAL YET G DERLER (-) ( ) ( ) 1-Araflt rma ve Gelifltirme Giderleri (-) Pazarlama, Sat fl ve Da t m Giderleri (-) ( ) ( ) 3-Genel Yönetim Giderleri (-) ( ) ( ) ESAS FAAL YET KARI veya ZARARI F - D ER FAAL YETLERDEN GEL RLER VE KARLAR fltiraklerden Temettü Gelirleri Ba l Ortakl klardan Temettü Geliri Faiz ve Di er Temettü Gelirleri Faaliyetle lgili Di er Gelirler ve Karlar G - D ER FAAL YETLERDEN G DERLER VE ZARARLAR (-) ( ) ( ) 1-Reeskont Gideri ( ) ( ) 2-Di er Giderler ve Zararlar ( ) ( ) H - F NANSMAN G DERLER (-) ( ) ( ) 1-K sa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) (3.997) (5.167) 2-Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) ( ) ( ) FAAL YET KARI veya ZARARI I - OLA ANÜSTÜ GEL RLER VE KARLAR Konusu Kalmayan Karfl l klar Önceki Dönem Gelir ve Karlar Di er Ola anüstü Gelir ve Karlar J - OLA ANÜSTÜ G DERLER VE ZARARLAR (-) ( ) ( ) 1-Çal fl lmayan K s m Giderleri ve Zararlar (-) ( ) ( ) 2-Önceki Dönem Gider ve Zararlar (-) ( ) ( ) 3-Di er Ola anüstü Giderler ve Zararlar (-) ( ) ( ) K - NET PARASAL POZ SYON KARI/(ZARARI) DÖNEM KARI veya ZARARI L - ÖDENECEK VERG VE D ER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER ( ) ( ) M -ANA ORTAKLIK DIfiI KAR / (ZARAR) ( ) ( ) NET DÖNEM KARI veya ZARARI Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 54

57 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. 1 OCAK -31 ARALIK DÖNEM NE A T ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE NAK T AKIM TABLOSU (YTL) CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 1 Ocak-31 Aral k 1 Ocak-31 Aral k 2003 A - DÖNEM BAfiI NAK T MEVCUDU B - DÖNEM Ç NAK T G R filer Sat fllardan Elde Edilen Nakit a-net Sat fl Has lat b-alacaklardaki (Sat fllardan Kaynaklanan) Azal fllar c-alacaklardaki (Sat fllardan Kaynaklanan) Art fllar (-) ( ) - 2-Di er Faaliyetler ve Karlardan Sa lanan Nakit Ola anüstü Gelir ve Karlardan Sa lanan Nakit K sa Vadeli Borçlardaki Art fl (Al mlarla ilgili olmayan) a-menkul K ymet hrac ndan Sa lanan Nakit - - b-di er K sa Vadeli Borçlardaki Art fl Uzun Vadeli Borçlardaki Art fl (Al mlarla ilgili olmayan) - - a-menkul K ymet hrac ndan Sa lanan Nakit - - b-di er Uzun Vadeli Borçlardaki Art fl Sermaye Art r m ndan Sa lanan Nakit Di er Nakit Giriflleri Parasal (Kay p)/kazançtan Dolay Nakit Girifli Enflasyon Düzeltmesi Sonucu Sa lanan Kaynaklar C- DÖNEM Ç NAK T ÇIKIfiLARI Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Ç k fllar a-sat fllar n Maliyeti b-stoklardaki Art fl c-borçlardaki (Al mlardan Kaynaklanan) Azal fl d-borçlardaki (Al mlardan Kaynaklanan) Art fl (-) ( ) - e-amortisman ve Karfl l klar Gibi Nakit Ç k fl Gerektirmeyen Giderler (-) ( ) ( ) f-stoklardaki Azal fl (-) ( ) 2- Faaliyet Giderlerinden Dolay Nakit Ç k fl a-araflt rma ve Gelifltirme Giderleri - - b- Pazarlama, Sat fl ve Da t m Giderleri c-genel Yönetim Giderleri d- Nakit Ç k fl Gerektirmeyen Giderler (-) ( ) ( ) 3-Di er Faaliyetlerden Giderler ve Zararlardan Dolay Nakit Ç k fllar a-di er Faaliyet Giderleri b- Nakit Ç k fl Gerektirmeyen Giderler ( ) ( ) 4-Finansman Giderlerinden Dolay Nakit Ç k fllar Ola anüstü Gider ve Zararlardan Dolay Nakit Ç k fl Duran Varl k Yat r mlar Nedeniyle Nakit Ç k fllar K sa Vadeli Borçlar n Anapara Ödemeleri Uzun Vadeli Borçlar n Anapara Ödemeleri Ödenen Vergi ve Benzerleri Ödenen Temettüler Di er Nakit Ç k fllar Ana Ortakl k D fl Paylardan Dolay Nakit Ç k fl D - DÖNEM SONU NAK T MEVCUDU E - NAK T ARTIfi VEYA AZALIfiI Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 55

58 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. 1 OCAK -31 ARALIK DÖNEM NE A T ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE FON AKIM TABLOSU (YTL) CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 1 Ocak-31 Aral k 1 Ocak-31 Aral k 2003 A - KAYNAKLAR Faaliyet Kar ndan Sa lanan Kaynaklar a-faaliyet Kar b-amortismanlar (+) c-fon Ç k fl Gerektirmeyen Di er Giderler (+) d-fon Girifli Sa lamayan Gelirler (-) ( ) ( ) 2-Ola anüstü Kardan Sa lanan Kaynaklar a-ola anüstü Kar b-fon Ç k fl Gerektirmeyen Giderler (+) c-fon Girifli Sa lamayan Gelirler (-) Dönen Varl klar n Tutar nda Azal fl Duran Varl klar n Tutar nda Azal fl K sa Vadeli Borçlarda Art fl Uzun Vadeli Borçlarda Art fl Sermaye Art r m (Nakit Karfl l ) Emisyon Primi Parasal (Kay p)/kazançtan Dolay Sa lanan Kaynaklar Enflasyon Düzeltmesi Sonucu Sa lanan Kaynaklar B - KAYNAK KULLANIMLARI Faaliyet Zarar ndan Dolay Kaynak Kullan m - - a-faaliyet Zarar - - b-amortismanlar (+) - - c-fon Ç k fl Gerektirmeyen Di er Giderler (+) - - d-fon Girifli Sa lamayan Di er Gelirler (-) Ola anüstü Zarardan Dolay Kaynak Kullan m a-ola anüstü Zarar b-fon Ç k fl Gerektirmeyen Giderler (+) - - c-fon Girifli Sa lamayan Gelirler (-) Ödenen Vergi ve Benzeri Ödenen Temettüler Dönen Varl klar n Tutar nda Art fl Duran Varl klar n Tutar nda Art fl K sa Vadeli Borçlarda Azal fl Uzun Vadeli Borçlarda Azal fl Sermayede Azal fl Ana Ortakl k D fl Paylardan Dolay Kaynak Kullan m NET filetme SERMAYES NDEK DE fi M 1-Net flletme Sermayesindeki Art fl Net flletme Sermayesindeki Azal fl - ( ) Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 56

59 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. 1 OCAK -31 ARALIK DÖNEM NE A T ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE SATILAN MALIN MAL YET TABLOSU (YTL) CAR DÖNEM ÖNCEK DÖNEM 1 Ocak-31 Aral k 1 Ocak-31 Aral k 2003 ÜRET M FAAL YETLER A - Dolays z lk Madde ve Malzeme Gideri B - Dolays z flçilik Giderleri C - Genel Üretim Giderleri D - Yar Mamul Kullan m ( ) Dönem Bafl Stok (+) Dönem Sonu Stok (-) ( ) ( ) ÜRET LEN MAMUL MAL YET E - Mamul Stoklar nda De iflim ( ) ( ) 1-Dönem Bafl Stok (+) Dönem Sonu Stok (-) ( ) ( ) I - SATILAN MAMUL MAL YET T CAR FAAL YET A - Dönem Bafl Emtia Stoku (+) B - Dönem çi Al fllar (+) C - Dönem Sonu Emtia Stoku (-) ( ) ( ) II - SATILAN EMT A MAL YET III- SATILAN H ZMET MAL YET SATILAN MALIN MAL YET (I+II+II) Ekteki dipnotlar bu mali tablolar n tamamlay c s d r. 57

60 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) 1. filetmen N F L FAAL YET KONUSU: Tüprafl: - Ham petrol tedarik ve rafine etmek ve gerekti inde petrol ürünlerini ithal ve ihraç etmek ve bu maksatla yurt içinde ve d fl nda petrol rafinerileri kurmak ve iflletmek, - Petrokimya sanayii ve ilgili di er sanayii alan nda fabrikalar, tesisler kurmak ve iflletmek, - Petrokimyasal maddeler ve ilgili di er maddelerin elde edilmesi için gerekli hammaddeler ve yard mc maddeler, malzeme ve kimyasal maddeleri tedarik ederek ifllemek veya bu maddeleri üretmek ve bu maddelerin ticaretini yapmak, - Üretim faaliyetinin her aflamas nda elde edilecek ürünleri ambalajlamak ve bunun için ambalaj endüstrisi kurmak, at k, yan ve standart d fl maddeleri de erlendirmek ve/veya satmak, de erlendirme olana bulunmayan maddelerin yok edilmesi için gerekli tesisleri kurmak ve iflletmek, - Yasa ve yönetmelikler çerçevesinde, her türlü enerji ve enerji ile ilgili sanayi alan nda santraller, tesisler kurmak ve iflletmek. Bunun için gerekli her türlü ekipman, malzeme ve kimyevi tedarik ederek kullanmak ve bu maddelerin ticaretini yapmak. Ditafl: Ham petrol ve petrol ürünleri tafl mac l yapmak. 2. SERMAYEN N %10 VE DAHA FAZLASINA SAH P ORTAKLAR: Tüprafl: 31 Aral k 31 Aral k 2003 Pay Pay Tutar Pay Pay Tutar Orta n Ad Oran (%) (YTL) Oran (%) (YTL) T.C. Baflbakanl k Özellefltirme daresi Baflkanl 65, , Di er Ortaklar 34, , Enflasyon düzeltme etkisi ** , , Ditafl: Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. * 79, , Türk Silahl Kuvvetlerini Güçlendirme Vakf 20, , Di er Ortaklar 0, , Enflasyon düzeltme etkisi ** , , * Konsolidasyon kapsam nda elimine edilmifltir. ** Seri XI, No: 20 say l tebli in 14. maddesi uyar nca yap lan enflasyon düzeltmeleri sonucunda ortaya ç kan tutard r. 58

61 3. SERMAYEY TEMS L EDEN H SSE SENETLER NE TANINAN MT YAZLAR: Özellefltirme daresi Baflkanl na ait 1 adet C grubu imtiyazl hisse senedi bulunmaktad r. fiirket ana sözleflmesinin gere i olarak Yönetim Kurulu nda C grubu hissedar n gösterece i 1 üye bulundurmak zorundad r. Afla daki konularda Yönetim Kurulu karar al nmas C grubunu temsil eden üyenin olumlu oy kullanmas na ba l d r: a) fiirket Ana Sözleflmesinde, Yönetim Kurulu toplant ve karar nisab ile " mtiyazl Hisse"ye ait haklar etkileyecek de ifliklikler ile Türk Silahl Kuvvetlerinin akaryak t ihtiyac n n öncelikle karfl lanmas na yönelik yükümlülü ü ve bu yükümlülü e iliflkin mtiyazl Hisseye tan nan haklar do rudan veya dolayl yoldan etkileyecek her türlü Ana Sözleflme de iflikli i yap lmas na, b) Türk Silahl Kuvvetleri nin akaryak t ihtiyac n n bu tür akaryak tlar n üretim kabiliyetinin ve nakil ile ilgili sistemlerinin sa lanmas, korunmas da dahil- öncelikli olarak istenilen kalitede, zamanda ve miktarda emsallerine uygun piyasa fiyatlar nda karfl lanmas esas olup, söz konusu akaryak tlar n istenilen kalitenin, zaman n ve miktar n d fl nda ve/veya emsallerine uygun piyasa fiyatlar n n üstünde karfl lanmas na, c) Türk Silahl Kuvvetleri nin akaryak t ihtiyac n n karfl lanmas n k s tlayacak ve/veya karfl lanmas na engel olacak nitelikte, i) fiirket in sahibi oldu u rafinerilerden herhangi birinin kapat lmas, sat lmas, herhangi bir takyidat ile s n rland r lmas, veya rafinerinin kapasitesinin %10 dan fazla azalt lmas na, ya da ii) fiirket in bölünmesine veya baflka bir flirket ile birleflmesine d) fiirket in tasfiyesine iliflkin kararlar. 4. KAYITLI SERMAYE: Kay tl sermaye tavan YTL d r ( : YTL). 5. DÖNEM Ç NDE YAPILAN SERMAYE ARTIRIMLARI: Yoktur. 6. DÖNEM Ç NDE HRAÇ ED LEN H SSE SENED DIfiINDAK MENKUL KIYMETLER: Yoktur. 7. DÖNEM Ç NDE TFA ED LEN BORÇLANMAYI TEMS L EDEN MENKUL KIYMETLER: Yoktur. 59

62 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) 8. CAR DÖNEMDE DURAN VARLIK HAREKETLER : 31 Aral k tarihinde sona eren y la ait maddi duran varl klar n hareketleri afla daki gibidir: a) Sat n al nan, imal veya infla edilen maddi duran varl klar n maliyeti: YTL ( : YTL) b) Sat lan veya hurdaya ayr lan maddi duran varl k maliyeti: YTL ( : YTL) c) Maddi duran varl klarda meydana gelen de er art fl /(düflüklü ü): YTL ( : ( ) YTL) d) Yap lmakta olan yat r mlar n niteli i, toplam tutar, bafllang ç ve bitifl tarihi ve harcama esas na göre tamamlanma derecesi; Yat r m Bafllama Bitifl Yap lmakta Olan Tamamlanma PROJE ADI Bölgesi Tarihleri Yat r mlar YTL Derecesi % Yeni Rafineri Kurulmas Kocaeli ,99 Merkez Yat r mlar Toplam ,99 Yeni Refor. ve Dizel Kükürt Giderme Projesi Kocaeli ,83 Enstr. Sistemi Moderniz. Kocaeli ,93 Deprem Hasarlar yilefltirme Çal flmalar Kocaeli ,25 Yang n ve fl Güvenli inin Artt r lmas Kocaeli ,03 dame Tamamlama ve Modern. Kocaeli ,55 Yat r m Stoklar Kocaeli zmit Rafinerisi Toplam Dizel Kükürt Giderme zmir ,20 Enst. ve Elektr. Sis. Mod. Projesi zmir ,45 Ürün Haz rlama ve Sat fl Sistemi Mod. zmir ,31 Benzin Spesifikasyonlar n yilefltirme zmir ,23 Yang nla Mücadele Sistemi Tesisi zmir ,30 zmir Rafinerisi Toplam ,61 Dizel Kükürt Gid. ve Lpg Tatl lafl. Ünit. K r kkale ,39 dame Tamamlama ve Modern. K r kkale ,73 K r kkale Rafinerisi Toplam ,64 TÜPRAfi Toplam ,31 60

63 Yat r m Bafllama Bitifl Yap lmakta Olan Tamamlanma PROJE ADI Bölgesi Tarihleri Yat r mlar YTL Derecesi % Yeni Rafineri Kurulmas Kocaeli ,37 Merkez Yat r mlar Toplam ,37 Yeni Refor. ve Dizel Kükürt Giderme Projesi Kocaeli ,10 Enstr. Sistemi Moderniz. Kocaeli , ,02 Sapanca Eski Pompa st. Modernizasyonu Kocaeli ,55 Ünitelere Kondense Geri Kazan m Sis. Tes. Kocaeli ,70 Yang n ve fl Güvenli inin Artt r lmas Kocaeli ,88 dame Tamamlama ve Modern. Kocaeli ,78 Yat r m Stoklar Kocaeli zmit Rafinerisi Toplam ,25 Dizel Kükürt Giderme zmir ,97 Enst. ve Elektr. Sis. Mod. Projesi zmir ,08 Ürün Haz rlama ve Sat fl Sistemi Mod. zmir ,16 Benzin Spesifikasyonlar n yilefltirme zmir ,23 Rafineri Enerji htiyac n n Karfl lanmas zmir ,00 zmir Rafinerisi Toplam ,36 Dizel Kükürt Gid. ve Lpg Tatl lafl. Ünit. K r kkale ,06 Bilgisayar Donan m ve Yaz l m Temini K r kkale ,96 dame Tamamlama ve Modern. K r kkale ,77 fl Makinalar K r kkale ,37 Di er K r kkale K r kkale Rafinerisi Toplam ,22 F-101 F r n n n Modernizasyonu Batman ,47 Batman Rafinerisi Toplam ,47 TÜPRAfi Toplam ,98 61

64 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) 9. CAR VE GELECEK DÖNEMLERDE YARARLANILACAK YATIRIM ND R M : Grup un cari dönemde yararland yat r m indirimi tutar YTL dir. Ayr ca gelecek dönemde yararlan lacak yat r m indirimi tutar YTL dir. ( : cari dönemde yararland yat r m indirimi tutar YTL dir. Ayr ca gelecek dönemde yararlan lacak yat r m indirimi tutar YTL dir). 10. filetmen N ORTAKLAR, fit RAKLER VE BA LI ORTAKLIKLARLA OLAN ALACAK - BORÇ L fik S : fiirket in ba l ortakl ile olan alacak ve borçlar konsolidasyon s ras nda elimine edilmifltir. Grup un konsolide olmayan ortakl k, ifltirak ve ba l ortakl bulunmamaktad r. 11. UYGULANAN MUHASEBE LKELER VE DE ERLEME YÖNTEMLER : a) Mali Tablolar n Haz rlanma Esaslar Sermaye Piyasas Kurulu'nun ("SPK") Seri: XI No: 1, Seri: XI No: 20 ve Seri XI No: 21 say l tebli leri ve bu tebli lere de ifliklik ve eklemeler yapan di er tebli leriyle Sermaye Piyasas Kanunu'na tabi ortakl klar taraf ndan düzenlenecek mali tablolar ve raporlar n haz rlan p sunulmas na iliflkin ilke ve kurallar (bundan sonra "Sermaye Piyasas Kurulu taraf ndan yay mlanan genel kabul görmüfl muhasebe ilkeleri" olarak an lacakt r) belirlenmifltir. Grup, mali tablolar n SPK taraf ndan yay mlanan genel kabul görmüfl muhasebe ilkelerine uygun olarak haz rlamaktad r. SPK, Seri XI No: 20 say l "Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar n Düzeltilmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli "i ve Seri XI No: 21 say l "Sermaye Piyasas nda Konsolide Mali Tablolara ve fltiraklerin Muhasebelefltirilmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli "i 1 Ocak 2003 tarihinden sonra sona eren ilk y ll k mali tablolardan geçerli olmak üzere yay mlam fl bulunmaktad r. Ekli mali tablolar bu nedenle yay nlanmak üzere Grup taraf ndan Seri XI No: 20 ve Seri XI No: 21 say l tebli lere uygun olarak haz rlanm flt r. Grup, mali tablolar n Seri: XI No: 20 ve Seri XI No: 21 say l tebli ler uyar nca ilk defa 31 Aral k 2003 tarihinde düzenlemifl bulunmaktad r. Mali tablolar n bu tebli lerde belirlenen hükümler uyar nca ilk defa düzenlendi i 2003 y l hesap dönemi bafl na kadar olan dönemde düzeltilmifl tutarlar ile olmak üzere, aktif kalemlerden, borçlar n ve öz sermaye kalemlerinin ç kar lmas sonucunda kalan k s m öz sermaye hesap grubu içinde, geçmifl y llar kar / (zarar ) ve öz sermaye enflasyon düzeltme farklar hesab nda izlenmektedir. Konsolidasyon metodu: Deniz flletmecili i ve Ticaret A.fi. ("D TAfi"), Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. nin ("TÜPRAfi" veya "fiirket") %79.98 sahiplik oran ile kontrol etti i bir ifltiraki olup, ekteki konsolide mali tablolara dahil edilmifltir. D TAfi ve TÜPRAfi aras ndaki tüm önemli bakiyeler (bilançoda borç-alacak eilminasyonu tutar 762,529 YTL) ve gelir ve giderler (gelir tablosunda al fl-sat fl eliminasyonu tutar 212,157,628, YTL) konsolidasyon s ras nda elimine edilmifltir. TÜPRAfi ve ifltiraki D TAfi beraber olarak ("Grup") olarak adland r lacakt r. 62

65 Enflasyon muhasebesi: Ekte sunulan konsolide mali tablolar SPK n n Seri: XI No: 20 say l tebli inin (Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar n Düzeltilmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk ndaki Tebli i) öngördü ü Türk Liras n n sat n alma gücündeki de iflimi yans tmak üzere yap lan düzeltmeleri içermektedir. SPK Seri: XI No: 20 say l tebli, yüksek enflasyon dönemlerinde haz rlanan mali tablolar n bilanço tarihindeki paran n sat n alma gücüyle gösterilmesini ve genel fiyat endeksinin kullan larak daha önceki dönemlere tekabül eden bakiyelerin de ayn birimden gösterilmesini öngörmektedir. Seri: XI No: 20 say l tebli in uygulanmas n gerektiren durumlardan biri, üç y ll k kümülatif enflasyon oran n n %100 veya üzerinde olmas d r. Türkiye de Devlet statistik Enstitüsü taraf ndan yay mlanan Toptan Eflya Fiyat Endeksi ("TEFE") baz al nd nda söz konusu kümülatif oran 31 Aral k tarihi itibariyle sona eren üç y ll k dönem için %69,7 dir. Bu tebli in uygulanmas n öngören bir di er sebep ise ilgili dönemin bilanço tarihindeki fiyat endeksi rakam n n, hesap döneminin bafl na göre %10 veya daha fazla bir oranda artmas halinde, içinde bulunulan hesap döneminde yüksek enflasyon döneminin bafllamas d r. y l nda TEFE %13,8 oran nda artm flt r. Enflasyona göre yap lan düzeltmeler, Devlet statistik Enstitüsü (D E) taraf ndan yay mlanan toptan eflya fiyat endeksi kullan larak bulunan katsay lar esas al narak hesaplanm flt r (1994 endeksi: 100). Ekte sunulan 31 Aral k tarihi itibariyle mali tablolar n düzeltilmesinde kullan lan söz konusu endeks ve katsay lar afla da belirtilmifltir: Türk Liras n n ABD Dolar karfl s ndaki y ll k de iflimini ve Türkiye deki toptan eflya fiyat endeksiyle karfl laflt r lmas afla daki gibidir: Tarih Endeks Katsay 31 Aral k ,7 1, Aral k ,8 1, Aral k ,1 1, Aral k 8.403,8 1,0000 Türk Liras n n ABD Dolar karfl s ndaki y ll k de ifliminin, Türkiye deki toptan eflya fiyat endeksiyle karfl laflt r lmas afla daki gibidir: Y l: Dolar art fl (azal fl) oran (%3,8) (%14,6) %13,6 %114,3 TEFE Enflasyon Oran %13,8 %13,9 %30,8 %88,6 31 Aral k tarihi itibariyle Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankas taraf ndan aç klanan dolar kuru, 1 ABD dolar = 1,3421 YTL dir (31 Aral k 2003: 1 ABD Dolar = 1,3958 YTL). 63

66 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) SPK n n Seri: XI No: 20 say l tebli ine iliflkin düzeltmeler afla da belirtilen yöntemler uygulanarak iliflikteki mali tablolara yans t lm flt r. Bilanço tarihindeki cari de erlerle ifade edilmemifl olan bilanço kalemleri D E taraf ndan yay mlanan genel fiyat endeksi kullan lmak suretiyle bilanço tarihindeki parasal de erlere tafl nm flt r. Buna ek olarak, önceki dönemlerle ilgili bakiyelerin de genel fiyat endeksi uygulanarak ayn parasal birimi ifade etmesi sa lanm flt r. Parasal aktif ve pasif kalemler, bilanço tarihinde geçerli parasal birim ile gösterildiklerinden yeniden düzeltilmemifltir. Parasal kalemler, elde tutulan nakitleri ve nakit olarak alacaklar veya nakit olarak ödenecek borçlar ifade etmektedir. Parasal olmayan aktif ve pasif kalemler, bilanço tarihine kadar oluflan genel fiyat endeksi ile çarp lmak suretiyle düzeltme ifllemine tabi tutulmufltur. Dolay s yla, sabit k ymetler, finansal duran varl klar ve benzeri parasal olmayan varl klar al m tarihlerinden itibaren, piyasa rayicini aflmamak kayd yla, bilanço tarihine dek endekslenmeye tabi tutulmufltur. Birikmifl amortismanlar da endekslenmifl tutarlar üzerinden yeniden hesaplanm flt r. Sermayenin düzeltilmesinde sermaye art r m n n tescil tarihi veya sermaye art r m na mahsuben ödenen tutarlar n tahsil tarihi dikkate al nm flt r. Emisyon primlerinin düzeltilmesinde tahsil tarihleri dikkate al nm flt r. Di er özsermaye kalemleri, olufltuklar flekilde veya özsermayedeki art fl tarihleri esas al nmak suretiyle düzeltme ifllemine tabi tutulmufltur. Tüm gelir tablosu kalemleri paran n bilanço günündeki sat n alma gücü cinsinden ifade edilmek amac yla, gelir ve giderlerin tahakkuk etti i tarihler esas al narak düzeltme ifllemine tabii tutulur ancak parasal olmayan bilanço kalemlerinin düzeltilmesine ba l amortisman, sabit k ymet sat fl kar / (zarar ) gibi özellik tafl yan gelir tablosu kalemlerine iliflkin Seri: XI No: 20 say l tebli ile getirilen hükümler sakl d r. Parasal kazanç ve kay p; enflasyon etkisi sonucunda ve parasal olmayan varl klar n, özkaynaklar n ve gelir tablosu kalemlerinin enflasyona göre düzeltilmesinden kaynaklanan farklardan oluflmaktad r. Düzeltmeler sonucunda oluflan bütün parasal kazanç ve kay plar, gelir tablosunda gösterilmifltir. Yeni Türk Liras 5083 say l Türkiye Cumhuriyeti nin Para Birimi Hakk nda Kanun un yürürlük tarihi 1 Ocak 2005 olarak belirlenmifl olup, bu tarihten itibaren Türkiye Cumhuriyeti nin yeni para birimi "Yeni Türk Liras "(YTL) ve alt birimi ise "Yeni Kurufl" (YKr) olarak tan mlanm flt r. lgili Kanun un 2.maddesi ile Türk Liras yeni para birimi olan Yeni Türk Liras na dönüfltürülmüfl ve Türk Liras ndan alt s f r kald r larak, bir milyon Türk Liras eflittir bir Yeni Türk Liras (1,000,000 TL= 1 YTL) de iflim oran nda yeni bir de er getirilmifltir. Baflbakanl k Sermaye Piyasas Kurulu nun MSD- 10/ say l ve 1 Aral k tarihli yaz s nda aç kland üzere, 2005 y l içerisinde kamuya aç klanacak olan hesap dönemlerine iliflkin mali tablolar n, karfl laflt rma amac yla kullan lacak olan bir önceki döneme ait finansal veriler de dahil olmak üzere, YTL cinsinden sunulmas gerekmektedir. Bu sebeple ekli mali tablolar YTL cinsinden haz rlanm flt r. b) Alacak ve Borçlar De erleme Ticari alacaklar ve borçlar, kay tl de erleri ile gösterilmektedir. Vadeli al m ve sat mlar nedeniyle, Türk Liras alacaklar ve borçlar ile vadeli çek ve senet rakamlar n n içerdi i enflasyon paylar, ilgili sözleflmelerde belirlenen bir faiz oran bulunmamas nedeniyle, bilanço tarihi itibariyle borç ve alaca n vadesine mütenasip vadelerde devlet iç borçlanma senetleri için stanbul Menkul K ymetler Borsas nda oluflan faiz hadleri olan %25 oran kullan larak düzeltme ifllemine tabi tutulmufltur. 64

67 c) Stoklar Stoklar n de erlemesinde elde etme maliyeti ve net gerçekleflebilir de erin düflük olan esas al nmaktad r. Maliyetler a rl kl ortalama maliyet yöntemi kullan larak belirlenmektedir. Malzeme Stoklar n n Endekslenmesi fiirket in rafinerileri farkl tarihlerde kuruldu u için özellikle malzeme stoklar n n izlenmesi her rafineriye göre de ifliklilik arz edebilmektedir. Bu husustan dolay malzeme stoklar enflasyona göre endekslenirken farkl metodlar izlenmifltir: zmit Rafinerisi: zmit rafinerisi flu anda kulland stok takip sistemine 1 Ocak 2000 tarihinde geçmifltir. Bu tarihten sonraki al mlar n birim maliyeti, al fl tarihinden ekteki bilanço tarihine kadar oluflan endekse göre hesaplanm flt r. Bu tarihten sonra sat n al m ve fatura bilgisi olmayan malzemelerin birim maliyeti, 31 Aral k 1999 tarihi itibariyle oluflan ortalama fiyata göre endekslenerek düzeltilmifltir. Enflasyona göre endekslenmifl birim maliyetler elde kalan stok miktar ile çarp larak enflasyona göre düzeltilmifl toplam malzeme stok maliyeti hesaplanm flt r. zmir Rafinerisi: zmir rafinerisinde 31 Aral k 1990 tarihinden önceki malzeme giriflleri bu tarih itibar yle oluflmufl olan ortalama birim maliyetleri kullan larak, bu tarihten sonraki al mlar ise son girifl tarihinden itibaren bilanço tarihine kadar oluflan endekslere göre hesaplanm flt r. Malzeme stoklar n n bilanço tarihi itibariyle toplam endekslenmifl de eri, bilanço tarihi itibariyle elde bulunan malzeme adedinin endekslenmifl ortalama birim maliyeti ile çarp lmas yla hesaplanm flt r. K r kkale Rafinerisi: K r kkale rafinerisinde malzeme stoklar n n düzeltilmesinde ilk giren ilk ç kar metodu esas al nm flt r. 31 Aral k tarihinden bafllanarak elde kalan stok adedine ulafl lana kadar geriye dönülerek stoklar n girifl tarihleri, girifl maliyetleri ve girifl miktarlar na göre endekslenerek bilanço tarihindeki cari de erlerleri hesaplanm flt r. K r kkale rafinerisi flu anda kulland stok takip sistemine 30 Haziran 2000 tarihinde geçmifl oldu undan bu tarihten önce elde kalan stok adedi ve oluflmufl olan ortalama maliyetler 30 Haziran 2000 devir bakiyelerine göre hesaplanm flt r. Bu tarihten sonra sat n al m ve fatura bilgisi olmayan malzemelerin birim maliyeti, 30 Haziran 2000 tarihi itibariyle oluflan ortalama fiyata göre endekslenerek düzeltilmifltir. zmit, zmir ve K r kkale de rafineler aras transferler ve stok aktarma giriflleri gibi fatural bir al m ifade etmeyen girifller bir önceki fatural al mda oluflan birim maliyete göre endekslenmifltir. Batman Rafinerisi: Batman rafinerisi malzeme endekslemesinde 31 Aral k 1992 tarihi baz al nm fl ve bu tarihten önceki malzeme giriflleri bu tarih itibariyle oluflmufl olan ortalama birim maliyetleri kullan larak, bu tarihten sonraki al mlar ise son girifl tarihinden itibaren bilanço tarihine kadar oluflan endekslere göre hesaplanm flt r. Endekslenmifl ortalama birim maliyetlerin bilanço tarihi itibariyle elde bulunan stok adediyle çarp lmas yla malzeme stoklar n n bilanço tarihi itibariyle toplam endekslenmifl de eri hesaplanm flt r. 65

68 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) Körfez Rafinerisi: Körfez rafinerisi 30 Kas m 2001 tarihi itibariyle PETK M den sat n al nm flt r. Ekteki bilanço tarihleri itibar yle, malzeme stoklar n n 30 Kas m 2001 tarihinden sonra al m tespit edilmemiflse, ortalama birim maliyetler 30 Kas m 2001 den endekslenerek düzeltme ifllemine tabi tutulmufltur. Al m tesbit edilen malzeme stoklar n n ortalama birim maliyetleri son girifl tarihinden itibaren bilanço tarihine kadar endekslenmifltir. Bilanço tarihi itibariyle elde kalan stok miktar n n düzeltilmifl birim maliyetlerle çarp m sonucu toplam malzeme stoklar n n bilanço tarihi itibariyle cari de erleri hesaplanm flt r. d) Finansal Duran Varl klar Grup finansal duran varl klar n elde etme maliyeti ve finansal duran varl klar n özkaynaklar ndan yapt klar sermaye art r mlar ndan edinilen bedelsiz hisse senetlerinin nominal de eri ile gösterilmektedir. e) Maddi Duran Varl klar Maddi duran varl klar n tarihi maliyetleri sat nalma tarihinden itibaren enflasyona göre düzeltilmifltir. Amortisman, s n rs z kullan m ömrü olan arsalar hariç, sabit k ymetlerin enflasyona göre düzeltilmifl de erleri üzerinden ve normal amortisman metoduna göre hesaplanm flt r. Maddi duran varl klar afla daki sürelerde itfa edilmektedirler: Binalar Yeralt ve yerüstü düzenleri Makina ve cihazlar Tafl tlar Döfleme ve demirbafllar Özel maliyetler y l y l 4-25 y l 5-25 y l 5-20 y l 3-20 y l Varl klar n kay tl de eri, tahmini ikame de erinden daha yüksek oldu u takdirde, karfl l k ayr lmak suretiyle ikame de erine indirgenmektedir. Sabit k ymetlerin tamir, bak m ve onar m için harcanan tutarlar gider kaydedilmektedir. f) fierefiye Konsolidasyon kapsam ndaki ortakl n ba l ortakl k haline geldi i tarih itibar yla ve daha sonraki pay al mlar nda bir defaya mahsus olmak üzere, ana ortakl n ba l ortakl n sermayesinde sahip oldu u paylar n elde etme maliyeti, bu paylar n ba l ortakl n makul de ere göre de erlenmifl bilançosundaki özsermayesinde temsil etti i de erden mahsup edilmektedir. Kay tl de er lehine oluflan fark, pozitif flerefiye olarak konsolide bilançonun aktifinde ayr bir kalemde gösterilmekte ve flerefiyenin izafe edildi i ekonomik birimin faydal ömrünü geçmemek üzere en fazla 20 y l içinde itfa edilmektedir. Bu flekilde her bir ba l ortakl k için hesaplanacak pozitif flerefiyeler aktifte "maddi olmayan duran varl klar" hesap grubu alt nda 'ba l ortakl klar flerefiyesi' olarak konsolide bilançoya yans t lmaktad r. Önceki dönemlerde elde edilen ba l ortakl klar için gerekli flerefiye ve itfa pay hesaplamalar yap larak sonuçlar geçmifl y llar kar veya zarar ile iliflkilendirilmektedir. 66

69 g) Gelir ve Giderler Gelir ve gider kalemlerinin belirlenmesinde tahakkuk esas uygulanmaktad r. Buna ba l olarak gelir, hizmet bitirildi i veya mal teslim edildi i anda hesaba al nmaktad r. Sat fl has lat brüt olarak gelir hesaplar na intikal ettirilmekte olup, sat fl fiyat n n içerisinde yer alan Özel Tüketim Vergisi tutar gelir tablosunda di er indirimler hesaplar nda gösterilmifltir. h) Yabanc Para Cinsinden Varl k ve Borçlar Bilançoda yer alan yabanc paraya ba l varl klar T.C. Merkez Bankas y l sonu döviz al fl kuru ile, yabanc para borçlar ise T.C. Merkez Bankas y l sonu döviz sat fl kuru ile de erlendirilerek kayda al nmaktad r. Y l içinde gerçekleflen yabanc paraya ba l ifllemler, ifllem tarihindeki kurlar kullan larak Yeni Türk Liras na çevrilmektedir. Bu ifllemlerden do an kur fark gelir ve giderleri gelir tablosuna dahil edilmektedir. ) K dem Tazminat Düzenlenen mali tablolarda, fl Kanunu na göre k dem tazminat na hak kazanm fl personele ileride ödenmesi muhtemel borç yükü hesaplanm fl ve gerekli karfl l k Sermaye Piyasas Kurulu nun düzenlemesi do rultusunda ayr lm flt r. i) Kurumlar Vergisi Grup, Türkiye de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. fiirketin cari dönem faaliyet sonuçlar na iliflkin tahmini vergi yükümlülükleri için ekli mali tablolarda gerekli karfl l klar ayr lm flt r. Vergiye tabi kurum kazanc üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oran, ticari kazanc n tespitinde gider yaz lan vergi matrah ndan indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve yurtiçinde yerleflik flirketlerden al nan temettüler, vergiye tabi olmayan gelirler ve kullan lan yat r m indirimleri düflüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktad r. Geçerli olan Kurumlar Vergisi oranlar : 2003 y l : %30 (%10 oran ndaki fon pay kald r lm flt r.) y l : %33 (Resmi Gazete nin 2 Ocak tarihli say s nda yay nlanan 5035 say l kanun ile kurumlar vergisi oran %30 dan %33 e yükseltilmifltir.) 2005 y l : %30 Türkiye de geçici vergi üçer ayl k dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. Geçici kurumlar vergisi oran 24 Nisan 2003 tarihinden geçerli olmak üzere %25 den %30 a yükseltilmifltir. Bu oran y l nda ise %33 olarak uygulanm flt r y l kurum kazançlar n n geçici vergi dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aflamas nda kurum kazançlar üzerinden %30 oran nda geçici vergi hesaplanacakt r. 67

70 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) Zararlar, gelecek y llarda oluflacak vergilendirilebilir kardan düflülmek üzere, maksimum 5 y l tafl nabilir. Ancak oluflan zararlar geriye dönük olarak, önceki y llarda oluflan karlardan düflülemez. Türkiye de vergi de erlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaflma prosedürü bulunmamaktad r. fiirketler ilgili y l n hesap kapama dönemini takip eden y l n 15 Nisan tarihine kadar vergi beyannamelerini haz rlamaktad r. Vergi Dairesi taraf ndan bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kay tlar 5 y l içerisinde incelenerek de ifltirilebilir. Gelir Vergisi Stopaj : Kurumlar vergisine ek olarak, da t lmas durumunda kar pay elde eden ve bu kar paylar n kurum kazanc na dahil ederek beyan eden tam mükellef kurumlara ve yabanc flirketlerin Türkiye deki flubelerine da t lanlar hariç olmak üzere kar paylar üzerinden ayr ca gelir vergisi stopaj hesaplanmas gerekmektedir. Gelir vergisi stopaj 24 Nisan 2003 tarihinden itibaren tüm flirketlerde %10 olarak ilan edilmifltir. Da t lmay p sermayeye ilave edilen kar paylar gelir vergisi stopaj na tabi de ildir ve öncesinde kurumlar vergisinden istisna edilen baz kazançlar üzerinden da t ma ba l olmaks z n yap lan istisna kazanç stopaj genel olarak kald r lm flt r. Ancak, 24 Nisan 2003 tarihinden önce al nm fl yat r m teflvik belgelerine istinaden yararlan lan yat r m indirimi tutar üzerinden hala %19,8 vergi tevkifat yap lmas gerekmektedir. fiirketlerin vergilendirilebilir kazançlar yat r m indirimi istisnas na konu olabilecek tutara ulafl ncaya dek, bu indirimden yararlan labilir. fiirketlerin kar etmemesi ya da zararda olmas durumunda bu indirim hakk sonraki y llarda elde edilecek vergilendirilebilir kazançlardan düflülmek üzere sonraki y llara tafl nabilir. Kazanç yetersizli i nedeniyle yararlan lamayan yat r m indirimi istisnas, istisnan n uygulanabilece i sonraki y llar için y ll k TEFE art fl oran nda art r larak uygulan r. Enflasyona Göre Düzeltilmifl Vergi Hesaplamas : 2003 y l ve önceki dönemlerde, sabit k ymetlerin ve buna ba l olarak amortismanlar n n senelik olarak yeniden de erlemeye tabi tutulmalar haricinde; vergiye esas dönem kar enflasyona göre düzeltilmifl tutarlar üzerinden hesaplanmamaktayd. 30 Aral k 2003 tarih ve say l Resmi Gazete de yay mlanan 5024 say l Kanun ile Türkiye de enflasyon muhasebesi uygulamas n n y l ve sonraki dönemlerde geçerli olacak flekilde; enflasyon oran n n kanunda belirlenen s n rlara ulaflmas durumunda uygulanmas n gerekmektedir. Grup un ortaklar ndan T.C Baflbakanl k Özellefltirme daresi Baflkanl n n sahip oldu u, Grup sermayesinin %14,76 s na tekabül eden toplam YTL nominal bedelli A Grubu hamiline yaz l hisse senetleri, 1 YTL nominal de erli hisse için 15,40 YTL fiyatla tarihinde MKB Toptan Sat fllar Pazar nda sat lm flt r. K dem tazminat tavan, T.C. Maliye Bakanl nca 1 Ocak 2005 tarihi itibariyle YTL ye yükseltilmifltir. 13. fiarta BA LI OLAYLAR: Davalar: 31 Aral k tarihinde sona eren dönem itibariyle Grup taraf ndan üçüncü flah slar aleyhine aç lm fl ABD Dolar ve YTL olmak üzere toplam YTL ( : YTL) tutar nda 460 adet dava, aleyhine aç lm fl ABD Dolar ve YTL olmak üzere toplam YTL tutar nda ( : YTL) 454 adet hukuk, ifl, icra, vergi, idari ve ceza davas bulunmaktad r. Grup, aleyhine aç lan davalar için y l mali tablolar nda karfl l k ay rm fl ve bilançoda Di er Borç ve Gider Karfl l klar hesab nda göstermifltir. 68

71 Çevre Kirlili i: fiirket in çevre kirlili i ile ilgili dan flman firmas n n 2001 y l Kas m ay içerisinde yapt incelemeler sonucunda sundu u rapora göre petrol at klar n n temizlenmesi ile ilgili olarak tahmin etti i çevre kirlili i yükümlülü ü tutar tarihi itibariyle yaklafl k ABD Dolar karfl l YTL idi. fiirket in 2002, 2003 ve seneleri içinde yapm fl oldu u temizlik çal flmalar sonucunda bu tutar tarihi itibariyle YTL ye düflmüfltür ( ABD Dolar ) ( : YTL) ve bu tutar iliflikteki finansal tablolarda Di er Borç ve Gider Karfl l klar hesab nda gösterilmifltir. Ayr ca ayn rapora göre flarta ba l olay olmamakla birlikte, fiirket in gelecekteki çevre standartlar n n de iflmesine ba l olarak (Avrupa Toplulu u nun belirledi i standartlara uygunluk sa lamak gibi) yat r m yapmak zorunda kalabilece i toplam çevre yükümlülü ü tutar yaklafl k olarak ABD Dolar olarak tahmin edilmektedir ( : ABD Dolar ). 14. MUHASEBE TAHM NLER NDE ORTAYA ÇIKAN DE fi KL KLER: Yoktur. 15. AKT F DE ERLER ÜZER NDEK POTEK VEYA TEM NAT TUTARI: Aktif de erler üzerindeki ipotek veya teminat turar YTL dir ( : YTL). 16. AKT F DE ERLER ÜZER NDEK S GORTA TUTARLARI: Aktif de erler üzerindeki toplam sigorta tutar YTL dir ( : YTL). 17. ALINAN POTEK VE TEM NATLAR: Alacaklar için al nm fl teminat mektuplar ile di er teminatlar n toplam tutar YTL dir ( : YTL). 18. PAS FTE YER ALMAYAN TAAHHÜTLER: Grup un Gümrük Müdürlükleri, Delta Naft A.fi., pragaz, Aygaz, Milangaz, BP Gaz, Tedafl ve Botafl a vermifl oldu u teminat mektuplar n n ve di er teminatlar n toplam tutar YTL dir ( : YTL). 19. BANKALARDAK BLOKE MEVDUAT TUTARLARI: thal edilecek malzemelerin mal bedeli karfl l olarak kullan lmak üzere tarihi itibariyle ABD Dolar karfl l YTL ( : ABD Dolar karfl l YTL) bankalarda bloke mevduat bulunmakta olup bu tutar n karfl l siparifl avanslar hesab nda yer almaktad r. Ayr ca ABD Dolar karfl l YTL tutar nda bloke mevduat bulunmaktad r ( : 38 YTL ve ABD Dolar karfl l YTL olmak üzere toplam YTL). 69

72 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) 20. MENKUL KIYMETLER N KAYITLI DE ER - BORSA RAY C - MAL YET BEDEL KARfiILAfiTIRMALARI: Yoktur (31 Aral k 2003: YTL). 21. ORTAKLAR, fit RAKLER VE BA LI ORTAKLIKLAR TARAFINDAN ÇIKARILAN MENKUL KIYMETLER: Yoktur. 22. MAL TABLOLARDAK "D ER" BARES N TAfiIYAN HESAP KALEMLER NDEN DAH L OLDU U GRUBUN TOPLAM TUTARININ %20 S N VEYA B LANÇO AKT F TOPLAMININ %5 N AfiAN KALEMLER VE TUTARLAR: Mali tablolardaki "Di er" ibaresini tafl yan hesap kalemlerinden dahil oldu u grubun toplam tutar n n %20 sini veya bilanço aktif toplam n n %5 ini aflan kalemler: YTL YTL K sa Vadeli Di er Alacaklar Sigorta Hasar Tazminat Alacaklar Personelden Alacaklar Ticari Olmayan fiüpheli Alacaklar Resmi Daireler ile Gerçek ve Tüzel Kiflilerden Alacaklar Toplam Di er Dönen Varl klar Peflin Ödenen Vergiler Gelecek Aylara Ait Giderler Gelir Tahakkuklar fl Avanslar Personele Verilen Avanslar Di er Dönen Varl klar Toplam Di er Duran Varl klar Peflin Ödenen Katalist Bedeli Di er Toplam

73 YTL YTL Di er Borç ve Gider Karfl l klar Grup Aleyhine Aç lan Davalar çin Ayr lan Karfl l k Çevre Kirlili i ile lgili Yükümlülükler çin Ayr lan Karfl l k K deme Teflvik Karfl l zin Ücretleri Karfl l k Gideri Toplam Di er ndirimler Özel Tüketim Vergisi Toplam YTL YTL Faaliyetlerle lgili Di er Gelirler ve Karlar Kambiyo Kar Reeskont Faiz Geliri Di er Ola an Gelirler ve Karlar Toplam Di er Faaliyetlerden Giderler ve Zararlar Karfl l k Gideri Kambiyo Zarar Komisyon Gideri Toplam

74 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) 23. D ER ALACAKLAR LE D ER KISA VE UZUN VADEL BORÇLAR ÇER S NDE YER ALAN PERSONELDEN ALACAKLAR/BORÇLAR: Yoktur. 24. ORTAKLAR, fit RAKLER VE BA LI ORTAKLIKLARA L fik N fiüphel ALACAKLAR: Yoktur. 25. VADES GELM fi VE VADES GELMEM fi ALACAKLARA L fik N fiüphel ALACAKLAR: 31 Aral k tarihi itibariyle düzenlenen mali tablolarda, vadesi gelmifl ve vadesi gelmemifl ticari ve ticari olmayan alacaklara iliflkin YTL flüpheli alacak karfl l ayr lm flt r ( : YTL). 26. filetme LE DOLAYLI SERMAYE L fik S NE SAH P fit RAK VE BA LI ORTAKLIKLAR: Yoktur. 27. fit RAKLER VE BA LI ORTAKLIKLARDAN ELDE ED LEN BEDELS Z H SSELER: Yoktur. 28. TAfiINMAZLAR ÜZER NDEK AYN HAKLAR: Yoktur. 29. YEN DEN DE ERLEME DE ER ARTIfiLARI: Enflasyon muhasebesi uyguland ndan Yeniden De erleme De er Art fl Fonu hesab iptal edilmek suretiyle s f rlanm flt r. 72

75 30. YABANCI PARALAR VE YABANCI PARALARLA TEMS L ED LEN ALACAKLAR VE BORÇLAR: tarihi itibariyle: Döviz Tutar Kuru YTL Yabanc Para Varl klar Banka Mevduatlar USD , Ticari Alacaklar USD , Verilen Siparifl Avanslar USD , Verilen Siparifl Avanslar EUR , Verilen Siparifl Avanslar GBP , Toplam Alacak Senetleri USD , Alacak Senetleri Reeskontu USD , Yabanc Para Borçlar Krediler USD , Krediler JPY , Krediler EUR , Toplam Ticari Borçlar USD , Ticari Borçlar EUR , Ticari Borçlar GBP 138 2, Toplam Di er Borç ve Karfl l klar USD , Al nan Depozito-Teminatlar USD , Aral k tarihi itibariyle faiz tahakkuklar krediler üzerinde gösterilmifltir. 73

76 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) tarihi itibariyle: Enflasyona Göre Nominal Tutar Düzeltilmifl Döviz Tutar Kuru YTL Tutar YTL Yabanc Para Varl klar Banka Mevduatlar USD , Ticari Alacaklar USD , Ticari Alacaklar EUR 30 1, Toplam Verilen Siparifl Avanslar USD , Alacak Senetleri USD , Alacak Senetleri Reeskontu USD 846 1, Yabanc Para Borçlar Krediler USD , Krediler JPY , Toplam Ticari Borçlar USD , Ticari Borçlar EUR , Toplam Di er Ticari Borçlar USD , Di er Borç ve Karfl l klar USD , Al nan Depozito-Teminatlar USD , Al nan Depozito-Teminatlar EUR , Al nan Depozito-Teminatlar GBP , Toplam Aral k 2003 tarihi itibariyle faiz tahakkuklar krediler üzerinde gösterilmifltir. 74

77 31. ORTAKLAR, fit RAKLER VE BA LI ORTAKLIKLAR LEH NE VER LEN YÜKÜMLÜLÜKLER: Yoktur. 32. PERSONEL YAPISI: PERSONEL 31 Aral k 31 Aral k 2003 Kapsam D fl Kapsam çi MAL TABLOLARI ÖNEML ÖLÇÜDE ETK LEYEN D ER HUSUSLAR: a) Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Mali Tablolar n Düzeltilmesine liflkin Usul ve Esaslar Hakk nda Tebli de De ifliklik Yap lmas na Dair Tebli e (Seri: XI, No: 26) göre "Mali tablolarda öz sermaye kalemleri kay tl de erleri üzerinden gösterilir. Bunlar n düzeltilmesi sonucunda oluflan farklar, toplu halde "Öz Sermaye Enflasyon Düzeltmesi Farklar " hesab nda gösterilir." Öz sermaye enflasyon düzeltmesi farklar hesab n n detay ve olufltuklar hesaplar afla daki gibidir; 31 Aral k 31 Aral k 2003 Hesap smi YTL YTL Sermaye Emisyon Primi Yasal Yedekler Ola anüstü Yedek b) YTL tutar ndaki net parasal pozisyon kar /zarar dolay s yla oluflan nakit girifli/ç k fl, nakit ak m tablosunda di er nakit giriflleri/ç k fllar na ve fon ak m tablosunda fon girifli/ç k fl sa lamayan gelirler hesab na s n flanm flt r. 75

78 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE B LANÇO D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) 1. Dönemin tüm amortisman giderleri ile itfa ve tükenme paylar YTL dir. a) Amortisman giderleri YTL b) tfa ve tükenme paylar YTL Ayr ca, fiirket deprem s ras nda ziyana u rayan varl klar için yap lan harcamalar 31 Aral k 2001 tarihi itibariyle ilgili sabit k ymet hesaplar na kaydetmifltir. Bu tutara denk gelen, sigortadan tahsil edilen tutar Vergi Usul Kanunu hükümlerince bilançonun Uzun Vadeli Di er Borçlar grubunda gösterilmifltir. Cari dönemde, varl klar üzerinden ayr lan amortisman gideri ( YTL) bu hesaptan mahsup edilmifltir. 2. Dönemin karfl l k ve reeskont giderleri YTL'dir: 2003 YTL YTL fiüpheli Alacak Karfl l k Giderleri K dem Tazminat Karfl l k Giderleri Stok De er Düflüklü ü Karfl l Dava Karfl l k Giderleri Kullan lmam fl zin Karfl l K deme Teflvik kramiyesi Sabit K ymet De er Düflük Karfl l Reeskont Faiz Giderleri Dahili Sigorta Risk Karfl l Toplam Aral k tarihi itibariyle sabit k ymetlerin maliyetine verilen YTL ( : YTL) ve do rudan gider yaz lan YTL ( : YTL) olmak üzere toplam YTL ( : YTL) tutar nda faiz gideri bulunmaktad r. Dönem içinde YTL ( : YTL) tutar nda olumlu kur fark oluflmufltur döneminde gelir tablosunda yer alan ve aktiflefltirilen finansman giderleri içerisinde ortaklar, ba l ortakl klar ve ifltiraklerle ilgili k s m bulunmamaktad r. 5. y l içinde tarihi itibariyle konsolide olmayan ortaklara, ifltiraklere, ba l ortakl klara yap lan sat fllar yoktur. 6. Ortaklar, ba l ortakl k ve ifltiraklere ödenen faiz, kira ve benzerleri yoktur. 7. Üst yöneticilere cari dönemde sa lanan ücret ve benzeri menfaatlerin toplam tutar YTL dir ( : YTL). 8. Amortisman hesaplama yöntemleri ile bu yöntemlerde yap lan de iflikliklerin dönemin amortisman giderlerinde meydana getirdi i art fl veya azal fl: Normal amortisman yöntemi uygulanmaktad r. Amortisman hesaplama yönteminde de ifliklik olmam flt r. 9. Stoklar siparifl maliyeti sistemine ve a rl kl ortalama maliyet yöntemine göre hesaplanmaktad r ve tarihleri itibariyle fiili stok say m yap lm flt r. 76

79 11. Yurtiçi ve yurtd fl sat fllar hesap kalemi içinde yer alan ürün, hurda döküntü gibi maddelerin sat fllar ile hizmet sat fllar brüt sat fllar n %20'sini aflmamaktad r. 12. Sat fllarla ilgili olarak al nan teflvik ve sübvansiyonlar bulunmamaktad r. 13. a) Önceki Döneme liflkin Gelir ve Giderler: Önceki Döneme Ait Gelir ve Karlar 2003 YTL YTL 2001 y l nda Kalyon tankeri Faz-2 dolum koluna verilen hasar tutar n n tahsil edilen miktar dari Mahkeme karar yla iflbafl yapan personele ifl akdi feshinde ödenen izin, k deme teflvik ücreti, k dem ve ihbar tazminat ndan geri al nan tutar Batman Rafineri Müdürlü ü taraf ndan mükerrer yat r lan TPAO mülkiyetindeki arsalara ait emlak vergisi tutar Marmarabank DTH alaca ndan yap lan tahsilat tutar zmir Rafineri Müdürlü ü CCR Projesi ile ilgili yat r m n 2001 y l nda tamamlanmas nedeniyle Foster Wheeler Gama A.fi. Konsorsiyumu nun tamamlanmam fl ifller için ödedi i tutar kar kayd Tankerlerin sürastarya ve performans geliri y l stopaj ve fon pay n n tahsili Acental k geliri Tankerlerin navlun geliri Di er Toplam Önceki Döneme Ait Gider ve Zararlar 2003 YTL YTL Çeflitli tankerlerle ilgili geçmifl y llarda meydana gelen sürastarya ve sürharp tutarlar zmir ve zmit Rafineri Müdürlü ünde römorkor ve palamar ifllerinde çal flan D TAfi personeline mahkeme karar gere ince ödenen k dem tazminat, izin ücreti ile faiz tutar fl akdi feshedilen personele mahkeme karar ile ödenen k dem tazminat, izin ücreti, ihbar öneli ve faiz tutar y l hampetrol kargolar na iliflkin ödenen iskele vergisi tutar y l itibariyle deprem hasar hesab n n Günefl Sigorta A.fi. den tahsil edilerek kar kaydedilmifl kalemler aras nda yer alan 21 F 301 insineratörün 2003 y l nda temin edilmesi sonucu zarar kayd Tankerlerin y ll k bak m pay giderleri Di er Toplam

80 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. VE BA LI ORTAKLI I 31 ARALIK TAR H T BAR YLE ENFLASYONA GÖRE DÜZELT LM fi KONSOL DE GEL R TABLOSU D PNOTLARI (Tutarlar aksi belirtilmedikçe Yeni Türk Liras n n 31 Aral k tarihindeki al m gücüyle ifade edilmifltir.) 14. Hisse Bafl na Kar ve Kar Pay Oranlar Grup un temettü imtiyaz bulunan imtiyazl hisse senedi bulunmamaktad r. Adi hisse senetleri için hisse bafl na kar (1 YTL De erli hisseye isabet eden) afla daki gibidir: 31 Aral k 31 Aral k 2003 YTL / % YTL / % Adi ve mtiyazl Hisse Senedi Sahiplerine: 2,63 / %263,2 1,88 / %187,7 fiirket kar da t m ile ilgili çal flmalar n SPK n n tarih ve 51/1747 say l toplant s nda al nan karar ve yine SPK n n tarih ve 7/242 say l karar na uygun olarak yürütmektedir. Bununla beraber, bu rapor tarihi itibariyle fiirket in Yönetim Kurulu y l faaliyetlerine iliflkin olarak Genel Kurul da görüflülüp onaylanacak kar pay ile ilgili çal flmalar n tamamlamad ndan, bu rapor kapsam nda kar da t m tablosu verilmemifltir. 15. Her bir ana üretim grubu için ayr ayr olmak üzere, iflletmenin dönem içinde gerçeklefltirdi i mal ve hizmet üretim miktarlar ndaki de iflmeler: 2003 Fark Ürün Gruplar ( M.Ton ) ( M.Ton ) ( M.Ton ) LPG NAFTA SOLVENT (411) BENZ N ( ) PLATFORMAT (581) ZOMERAT JET YAKITI GAZ YA I (19.008) MOTOR N (26.675) FUEL OIL ASFALT (19.480) HVGO MADEN YA KÜKÜRT D ER TOPLAM PETROK MYA ÜRÜNLER KARBON S YAHI (6.956) KAUÇUK POL ST REN (4.673) D ER TOPLAM (1.815) GENEL TOPLAM

81 16. Her bir ana sat fl grubu için ayr ayr olmak üzere, iflletmenin dönem içinde gerçeklefltirdi i mal ve hizmet sat fl miktarlar ndaki de iflmeler: 2003 Fark Ürün Gruplar ( M.Ton ) ( M.Ton ) ( M.Ton ) LPG ( ) NAFTA SOLVENT (637) BENZ N ( ) PLATFORMAT - 41 (41) ZOMERAT JET YAKITI GAZ YA I MOTOR N FUEL OIL ASFALT (13.552) HVGO MADEN YA KÜKÜRT (2.709) D ER (11.398) TOPLAM PETROK MYA ÜRÜNLER KARBON S YAHI (5.420) KAUÇUK POL ST REN (5.450) D ER TOPLAM (2.377) GENEL TOPLAM

82 TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. H SSEDARLARA B LG Borsa Bilgisi Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. hisse senetleri stanbul Menkul K ymetler Borsas ( MKB) de "TUPRS" sembolü, Londra Menkul K ymetler Borsas nda "TPRD" sembolü ile ifllem görmektedir. Hisse senetlerine iliflkin bilgiler günlük gazetelerin ekonomi sayfalar nda yer almaktad r. Yat r mc liflkileri Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. nin y ll k faaliyet raporlar ücretsiz olarak afla daki adresten temin edilebilir. Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. Yat r mc liflkileri Müdürlü ü Körfez-Kocaeli Tel (0262) Faks (0262) Y ll k Ola an Genel Kurul Türkiye Petrol Rafinerileri A.fi. nin y l na iliflkin Y ll k 45. Ola an Genel Kurulu 12 Nisan 2005 tarihinde fiirket Genel Merkezi nde yap lacakt r. Ba ms z Denetçi DRT Denetim Revizyon Tasdik Yeminli Mali Müflavirlik A.fi. Member firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU Yap Kredi Plaza, Büyükdere Cad. B Blok Kat 5 Levent stanbul Hisse Senedinin Fiyat Seyri TÜPRAfi hisse senedinin ve 2003 y l çeyrek dönemler itibariyle stanbul Menkul K ymetler Borsas ( MKB) deki en yüksek ve en düflük fiyatlar afla da verilmifltir. 80

83 A D R E S L E R TÜRK YE PETROL RAF NER LER A.fi. Genel Müdürlük Körfez Kocaeli Tel (0262) (20 hat) Faks (0262) Teleks tprg tr prgm tr E-posta gm@tupras.com.tr zmit Rafineri Müdürlü ü Körfez Kocaeli Tel (0262) (24 hat) Faks (0262) Teleks tprg tr prgm tr E-posta rm@izmit.tupras.com.tr zmir Rafineri Müdürlü ü Alia a zmit Tel (0232) (5 hat) Faks (0232) Teleks iraf tr tpra tr E-posta rm@izmir.tupras.com.tr K r kkale Rafineri Müdürlü ü K r kkale Tel (0318) (20 hat) Faks (0318) Teleks oraf tr toar tr E-posta rm@kirikkale.tupras.com.tr Batman Rafineri Müdürlü ü Batman Tel (0488) (10 hat) (10 hat) Faks (0488) Teleks btup.tr E-posta rm@batman.tupras.com.tr Körfez Petrokimya ve Rafineri Müdürlü ü Körfez Kocaeli Tel (0262) (20 hat) Faks (0262) E-posta rm@korfez.tupras.com.tr Ankara rtibat Bürosu Atatürk Bulvar Atayurt flhan No: 169/ Bakanl klar Ankara Tel (0312) (5 hat) Faks (0312)

84