Ü lkemizde y llard r süregelen yüksek enflasyonun yaratt olumsuzluklar

Transkript

1 5024 SAYILI KANUN VE LG L VERG MEVZUATI ÇERÇEVES NDE ENFLASYON DÜZELTMES (MUHASEBES ) UYGULAMASI Prof.Dr. Rüstem HACIRÜSTEMO LU Galatasaray Üniversitesi Ö retim Üyesi Yrd.Doç.Dr. Volkan DEM R Galatasaray Üniversitesi Ö retim Üyesi 0. G R fi Ü lkemizde y llard r süregelen yüksek enflasyonun yaratt olumsuzluklar herkes taraf ndan bilinmektedir. Yüksek enflasyonun sebep oldu u ekonomik düzensizlikler ve sosyal problemler elbette ki çok büyüktür. Bireylerin yan nda yüksek enflasyon hiç kuflkusuz iflletmeleri de etkilemifltir. Hatta iflletmelerin fiktif karlardan vergi ödeyerek özkaynaklar n yitirdi i de gözönüne al n rsa daha fazla etkilendi i de söylenebilir. flletmeler üzerinde bask yaratan enflasyon probleminin biraz hafifletilmesi amac yla Mali dare taraf ndan çok say da önlem (yöntemler, muafiyetler, istisnalar ad alt nda) al nm flt r. Fakat bu önlemlerin vergisel oldu u ve gerçekte de tarihi maliyet esasl düzenlenmifl olan finansal tablolar daha çok bozdu u görülmüfltür. Bu nedenle Maliye Bakanl enflasyon düzeltmesi (muhasebesi) uygulamalar na geçifl amaçl çal flmalar bafllatm fl ve 5024 say l yasa ile de enflasyon düzeltmesi (muhasebesi) yaflant m za girmifltir. Bu kanundan sonra birçok tebli ve sirküler uygulamaya yön vermeye çal flm fl ve büyük ölçekli diyebilece imiz (Maliye Bakanl nca yay nlanan ihtiyarilikten yararlanma limitlerini aflan) iflletmeler enflasyon düzeltmelerini hem tarihli bilançolar nda yapm fllar hem de 2004 y l geçici vergi dönemlerinde yapmaktad rlar. Bu çal flmam z n amac Maliye Bakanl nca yay nlanan ihtiyarilikten yararlanma limitlerinin alt nda kalan iflletmelerin düzeltme ifllemlerini henüz yapmamalar nedeniyle y l sonunda hem tarihli bilançolar n hem de tarihli bilançolar n düzeltirken karfl laflt klar ya da karfl laflacaklar sorunlar uygulamalar yard m yla çözüme kavuflturmaya çal flmakt r. Bu amaçla çal flmam zda ilk önce tarihli bilançolar n düzeltilmesi sonrada 2004 y l sonu bilançosunun düzeltilmesi ad m ad m anlat lmaya çal fl lm flt r. SMMMO Yay n Organ 12 Mali ÇÖZÜM - 68

2 SAYILI YASA VE LG L MEVZUTA GÖRE ENFLASYON MUHASEBES Bilindi i gibi 5024 Say l Kanun un Geçici 25.maddesi ve 328 nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebli i uyar nca bilanço usulüne göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarihli bilançolar n düzelteceklerdir. Ancak 2/8/2004 tarih ve 8 s ra nolu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde, 5228 say l Kanunun 59. maddesiyle 5024 say l Kanunun geçici 1. maddesinde yap lan de iflikli e istinaden tarihi itibariyle aktif toplam 7,5 trilyon TL veya hesap dönemine ait cirolar toplam 15 trilyon TL s n aflmayan mükelleflerin, istemeleri halinde hem tarihli bilançolar n hem de 2004 y l na iliflkin geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesi yapmayabilecekleri aç klanm fl ve ayn sirkülerde bu mükelleflerin düzeltme ifllemlerini 2004 y l n n 4. geçici vergi beyannamesinin verilece i tarihe kadar düzeltebilecekleri yönünde idare taraf ndan görüfl bildirilmifltir NOLU TEBL KAPSAMINDA TAR HL B LANÇOLARIN DÜZELT LMES UYGULAMALARI Örnek 1- HFT ticaret iflletmesi tarihinde TL nakit sermaye ile kurulmufltur. Ayn y l Haziran ay nda TL na nakit demirbafl sat n alm flt r. Ayr ca y llar nda hiçbir faaliyet göstermemifl (gayrifaal); sadece 2002 y l nda TL, 2003 y l nda da TL kira, elektrik, su gibi baz giderleri ödemifltir. HFT ticaret iflletmesi kuruldu unda amortisman politikas olarak, normal amortisman yöntemini seçmifl ve y ll k % 20 amortisman ay rmay kararlaflt rm flt r. STENENLER: 1- flletmenin Kurulufl Bilançosunu düzenleyiniz. 2- flletmenin 2002 y l Gelir Tablosunun düzenleyiniz. 3- flletmenin tarihli Bilançosunu düzenleyiniz. 4- flletmenin 2003 y l Gelir Tablosunu düzenleyiniz. 5- flletmenin tarihli Bilançosunu düzenleyiniz. 6- flletmenin tarihli bilançosunu 5024 say l kanun ve ilgili tebli ler uyar nca enflasyon düzeltmesine tabi tutunuz. SMMMO Yay n Organ 13 Mali ÇÖZÜM - 68

3 KURULUfi B LANÇOSU AKT F PAS F KASA SERMAYE flletmenin 2002 y l nda ticari faaliyeti olmad ndan gelir tablosunda faaliyet giderlerinin yol açt zarar olacakt r. Amortisman TL x 0.20 = TL olarak hesaplanm flt r Faaliyet Dönemine ait GEL R TABLOSU BRÜT SATIfiLAR - ( ADE- ND R MLER) - NET SATIfiLAR - (SATIfiLARIN MAL YET ) - BRÜT SATIfi KARI (ZARARI) - (FAAL YET G DERLER ) (FAAL.G D.) ( ) (AMORT.) ( ) FAAL YET KARI (ZARARI) ( ) flletmenin tarihli bilançosu da 2002 faaliyet dönemine ait gelir tablosundaki net zarar n bilançoya aktar lmas yla beraber afla daki gibi olacakt r. AKT F Tarihli Bilanço PAS F KASA SERMAYE DEM RBAfi DÖNEM ZARARI ( ) B R K.AMORT. ( ) SMMMO Yay n Organ 14 Mali ÇÖZÜM - 68

4 flletmenin 2003 y l nda ticari faaliyeti olmad ndan gelir tablosunda faaliyet giderlerinin yol açt zarar olacakt r. Amortisman TL x 0.20 = TL olarak hesaplanm flt r Faaliyet Dönemine ait GEL R TABLOSU BRÜT SATIfiLAR - ( ADE- ND R MLER) - NET SATIfiLAR - (SATIfiLARIN MAL YET ) - BRÜT SATIfi KARI (ZARARI) - (FAAL YET G DERLER ) (FAAL.G D.) ( ) (AMORT.) ( ) FAAL YET KARI (ZARARI) ( ) flletmenin tarihli bilançosu da 2003 faaliyet dönemine ait gelir tablosundaki net zarar n bilançoya aktar lmas yla beraber afla daki gibi olacakt r. AKT F Tarihli Bilanço PAS F KASA SERMAYE DEM RBAfi GEÇ.YIL.ZARARI ( ) B R K.AMORT. ( ) DÖNEM ZARARI ( ) Ad m Yasal mevzuat çerçevesinde enflasyon düzeltmesinde ilk ad m; VUK 328 Nolu Genel Tebli i nin Ek-1 ve Ek-2 de yer alan parasal hesaplar-parasal olmayan hesaplar listesinden yararlanarak tarihli bilançodaki hesaplar ay rmak olacakt r. Bu ay r m sonras parasal hesaplar; bilanço tarihinde cari de erleri ile ifade edildiklerinden düzeltilmeyip aynen kalacak (yani düzeltme katsay s 1 olacak); SMMMO Yay n Organ 15 Mali ÇÖZÜM - 68

5 parasal olmayan hesaplar ise ilgili tarihler itibariyle düzeltme katsay lar ile (VUK 328 Nolu Genel Tebli i nin Ek-5) çarp larak düzeltilecektir. Ayr ca baz hesaplar ise (328 Nolu Tebli uyar nca) düzeltmeye tabi tutulmay p bilançodan silinecektir (yani tutarlar s f rlanacakt r). Biz örneklerimizde parasal hesaplar P ile; parasal olmayan hesaplar PO ile; s - f rlanacak hesaplar ise 0 ile iflaretleyece iz. 2. Ad m Enflasyon düzeltmesi (muhasebesi) nde ikinci ad m parasal olmayan hesaplar n düzeltilmesidir. DEM RBAfi : x 1,32486 = Haziran 2002 katsay s Enflasyon fark = = B R KM fi AMORT SMAN : x 1,32486 = Enflasyon fark = = Nolu Tebli tarihindeki bilançolarda birikmifl amortismanlar n düzeltilmesinde ayr bir prosedür uygulanaca n öngörmüfltür. Bu prosedür; tarihli bilançodaki birikmifl amortismanlar n ilgili duran varl klar düzeltildikte sonra, duran varl klar n n art fl katsay s dikkate al narak düzeltilece idir. Art fl Katsay s = lgili Duran Varl n Düzeltilmifl Tutar lgili Duran Varl n Tarihli Bilanço De eri Bizim örne imizde duran varl n bilanço de erinde yeniden de erleme fonu olmad ndan duran varl n düzeltme katsay s ile, birikmifl amortismanlar n düzeltme katsay s (art fl oran ) eflit ç kmaktad r. SERMAYE : flletmemizde sermaye nakit olarak tahsil edildi inden tahsilat tarihine ait (May s 2002) düzeltme katsay s ile düzeltilmifltir. SMMMO Yay n Organ 16 Mali ÇÖZÜM - 68

6 x 1,34015 = Enflasyon fark = = Ad m Enflasyon düzeltmesinde üçüncü ad m parasal hesaplar n tutarlar n aynen, parasal olmayan hesaplar n tutarlar n düzeltilmifl olarak, bilançodan silinecek hesaplar ise s f rlayarak düzeltilmifl bilançoyu haz rlar z. Bu ifllemler sonras düzeltilmifl bilançoda aktif ve pasif dengesini sa layacak flekilde pasifte Geçmifl Y llar Karlar veya Geçmifl Y llar Zararlar hesab kullan l r. Bulunacak olan Geçmifl Y llar Karlar n n vergiye tabi tutulmayaca, Geçmifl Y llar Zararlar n n ise vergi matrah ndan indirilemeyece i 5024 say - l yasada belirtilmifltir. Bizim iflletmemizde düzeltilmifl aktif ve düzeltilmifl pasif denkli ini sa lamak için pasif tarafa negatif rakam gelmesi gerekmektedir ki bu da Geçmifl Y llar Zarar olarak TL düzeltilmifl bilançoda görülmektedir. DÜZELT LM fi B LANÇO AKT F PAS F KASA SERMAYE DEM RBAfi SER.DÜZ.FARK B R K.AMORT. ( ) GEÇ.YIL.ZAR. 1 ( ) Nolu VUK Genel Tebli i ne göre Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesinin (A) f kras n n (5) numaral bendinin 5 inci f kras n n 2 nci cümlesinde, 5228 say l Kanunun 9 uncu maddesi ile yap lan de ifliklikle mükelleflere, öz sermaye kalemlerine ait enflasyon fark hesaplar nda yer alan tutarlar, düzeltme sonucu oluflan geçmifl y l zararlar na mahsup edebilme imkan sa lanm flt r. Öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farklar n n, gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince düzeltme sonucu bulunan geçmifl y l zararlar na mahsup edilmesi, kar da t m olarak addedilmeyecektir. Mükellefler (bu hükme Vergi Usul Kanununun geçici 25 inci maddesinde de yer verildi i için) 31/12/2003 tarihli bilançolar n n düzeltilmesi neticesinde oluflan geçmifl y l zararlar n da düzeltme ifllemi neticesinde oluflan öz sermaye farklar na mahsup edebilecekler ve 31/12/2003 tarihli düzeltilmifl bilançoya ait nihai kar ya da zarar rakam na ulaflacaklard r. SMMMO Yay n Organ 17 Mali ÇÖZÜM - 68

7 4. Ad m Enflasyon düzeltmesinde dördüncü ad m, düzeltme ifllemlerine ait muhasebe kay tlar n yapmakt r. 1 / 698 ENFLASYON DÜZELTME HS GEÇ.YIL.ZARARLARI DÖNEM ZARARI / 255 DEM RBAfi ENFLASYON DÜZELTME HS / 698 ENFLASYON DÜZELTME HS B R KM fi AMORT SMAN SERMAYE DÜZ. OLUMLU FARKI / 580 DÜZ. GEÇ. YIL ZARARLARI ENF.DÜZ.HS / 698 ENF.DÜZ.HS (1) (2) (3) Düzeltilmifl Geçmifl Y l Zarar SMMMO Yay n Organ 18 Mali ÇÖZÜM - 68

8 Örnek 2- ZP ticaret iflletmesinin tarihli bilançosu ve bu bilançodaki hesaplara ait baz bilgiler afla daki gibidir. ZP Ticaret flletmesi Tarihli Bilançosu (Düzeltilmemifl) KASA SATICILAR ALICILAR SERMAYE STOKLAR YEN.DE.DE ARTIfiLARI DEM RBAfiLAR MAL YET ARTIfi FONU B.AMORT SMANLAR( ) GEÇ.YIL. KARLARI DÖNEM NET KARI YASAL YEDEKLER AKT F TOPLAMI PAS F TOPLAMI ZP ticaret iflletmesi bilançosunu düzeltmek için 5024 say l yasa hükümlerindeki baz yöntemleri benimsemifltir. Bu yöntemler afla daki gibidir: Toplulaflt r lm fl yöntem benimsenmifl ve basit ortalama yöntemin uygulanmas na karar verilmifltir. Duran Varl klar n al fl maliyetine TL faizin eklendi i tespit edilmifltir. Duran Varl klar n maliyetine eklenen Reel Olmayan Finansman Maliyetlerinin ortaya ç kar l p ilgili varl klar n maliyetinden düflülmesi için (328 Nolu VUK Tebli i ndeki 1. yöntem ) tercih edilmifltir. Demirbafl al mlar nda kredi 1999 May s ay nda kullan lm fl ve 1999 A ustos ay nda kapat lm flt r. Demirbafllar n al fl bilgileri flu flekildedir: Al fl Tarihi Al fl Maliyeti 1999 May s TL Sermayenin oluflum bilgileri (nakit) flu flekildedir: Tahsil Tarihi Nakit Tahsilat 1999 May s TL 2000 Haziran TL 2002 Nisan TL SMMMO Yay n Organ 19 Mali ÇÖZÜM - 68

9 Yasal Yedeklerin ayr lma tarihi Aral k 2001 dir. STENEN: flletmenin tarihli bilançosunu 5024 say l yasa ve ilgili tebli ler uyar nca enflasyon düzeltmesine tabi tutunuz. PARASAL OLMAYAN HESAPLARIN DÜZELT LMES STOKLAR : x 1,01435 = Enflasyon Fark DEM RBAfiLAR : = Aktiflefltirilen Finansman Maliyeti R.O.F.M (Reel olmayan finansman maliyeti) = Borç Tutar x Tefe Art fl Oran R.O.F.M = x 0,093 = Düzeltmeye esas tutar = = Düzeltilmifl Tutar = x 5,02218 = May s katsay s Düzeltme Fark = = B R KM fi AMORT SMANLAR : Tarihi Bilanço Düzeltilmifl Bilanço Demirbafl x Birikmifl Amortisman x 2, Düzeltme Fark = = SERMAYE : x 5, (1999 May s katsay s ) = x 3,14614 (2000 Haziran katsay s ) = x 1,34575 (2002 Nisan katsay s ) = Enflasyon Fark SMMMO Yay n Organ 20 Mali ÇÖZÜM - 68

10 YASAL YEDEKLER : x 1,49082 (Aral k katsay s ) = Enflasyon fark = PARASAL OLMAYAN HESAPLAR CMAL TABLOSU Tarihi Bilanço De eri Düz. Bilanço De eri Enflasyon Fark STOKLAR DEM RBAfi B.AMORT SERMAYE YASAL YED DÜZELT LM fi B LANÇO AKT F PAS F KASA SATICILAR ALICILAR SERMAYE STOKLAR SERMAYE D. OLUMLU FARKI DEM RBAfiLAR DÜZ.GEÇ.Y.KAR B.AMORT SMAN ( ) Bu bilançodaki geçmifl y llar kar ; parasal kalemlerin aynen, parasal olmayan kalemlerin ise düzeltilerek yerlerine konmas ile aktif-pasif dengesi sa lanarak bulunmufltur. 3. HT YAR L KTEN YARARLANAN MÜKELLEFLER N TAR HL B LANÇOLARININ DÜZELT LMES 2/8/2004 tarih ve 8 s ra nolu Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde, ilgili hadleri aflmayan mükelleflerin tarihli bilançolar ile 2004 y l n geçici vergi dönemleri sonunda düzenlemifl olduklar bilançolar n 2004 y l n n 4. geçici vergi dönemine ait beyannamenin verilece i tarihe kadar düzeltebilecekleri aç klanm flt r. Bu aç klamalardan; lgili hadleri aflmayan mükelleflerin tarihli bilançolar n 5024 say - l yasan n geçici 25. maddesi ve 328 nolu Vergi Usul Kanunu genel tebli i uyar nca düzeltmek zorunda olduklar, SMMMO Yay n Organ 21 Mali ÇÖZÜM - 68

11 lgili hadleri aflmayan mükelleflerin 2004 y l geçici vergi dönemi sonlar nda haz rlam fl olduklar 2 bilançolar 2004 y l n n 4. geçici vergi beyannamesinin verilece i tarihe kadar düzeltebilecekleri aç klamas ndan ; bu mükelleflerin 2004 y l ile ilgili sadece son geçici vergi döneminde düzeltme yapmalar gerekti ini yani 2004 y l nda sadece tarihli bilançoyu düzeltmeleri gerekti i ç kar lmaktad r. Konunun daha iyi anlafl labilmesi aç s nda bilanço düzeltimi ifllemleri yukar daki uygulaman n (ZP iflletmesi) devam olarak al nm flt r. Mevzuata uygun olarak tarihli düzeltilmifl bilançoda bulunan parasal olmayan hesaplar Aral k 2004 para de eriyle ifade etmek için tafl yoruz. Tafl ma katsay s 3 Aral k 2004 TEFE si / Aral k 2003 TEFE si olarak bulunur. Bu çal flma yap ld s rada henüz Aral k 2004 TEFE si aç klanmad ndan uygulama kolayl olmas aç s ndan ARALIK 2004 TEFE si 8250 olarak varsay lm flt r. Böylece tafl ma katsay s 8250/7382,10=1,1175 olarak bulunmufltur tarihli düzeltilmifl bilançonun parasal olmayan 4 kalemleri tafl ma (1,1175) katsay s ile çarp lacakt r. ZP filetmes N N DÜZELT LM fi B LANÇOSUNDA PO HESAPLARIN TAfiINMASI Düzeltilmifl TAfiIMA Düzeltilmifl ve Tafl nm fl Tarihli Bilanço KATSAYISI Tarihli Bilanço STOKLAR DEM RBAfiLAR B.AMORT SERMAYE SER.DÜZ.FARKI YASAL YED D.GEÇM fi YILLAR KARI 2 Uygulamada özellikle 8 s ra nolu VUK Sirkülerinde belirtilen hadleri aflmayan mükelleflerin geçici vergi dönemi sonlar nda bilanço ç karmad klar ve vergi matrahlar n genelde mizanlar yard m yla belirledikleri idare taraf ndan gözard edilmifltir Say l yasaya gore;tafl ma katsay s ; malî tablolar n ait oldu u aya iliflkin fiyat endeksinin, bir önceki dönemin sonundaki (y l içinde ifle bafllayanlarda, ifle bafllan lan aya iliflkin) fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsay y ifade etmektedir Nolu VUK Genel Tebli i ne göre; tafl ma katsay s, mali tablonun ait oldu u aya iliflkin fiyat endeksinin, bir önceki dönemin sonundaki fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsay d r. Parasal k ymetler için tafl ma katsay s (1) bir olarak uygulan r. SMMMO Yay n Organ 22 Mali ÇÖZÜM - 68

12 ZP Ticaret iflletmesinin tarihli Dönemsonu Kapan fl ifllemleri yap lmadan önceki mizan bakiyeleri HESAP ADI BORÇ BAK YE ALACAK BAK YE KASA ALICILAR STOKLAR DEM RBAfiLAR B R KM fi AMORT SMANLAR SATICILAR SERMAYE YEN DEN DE.DE.ARTIfiI MAL YET ARTIfi FONU GEÇM fi YILLAR KARLARI DÖNEM NET KARI (2003 YILI) YASAL YEDEKLER SATIfiLAR SATIfiLARIN MAL YET GENEL YÖNET M G DERLER ( TL s amortisman gideridir.) TOPLAM ZP Ticaret iflletmesinin 2004 y l ifllemlerine iliflkin uygulama varsay mlar : ZP Ticaret iflletmesi uygulamas nda 2004 y l içerisinde demirbafl al fl ve sermaye art r m olmam flt r. Bu nedenle demirbafllar ve birikmifl amortismanlardaki art fl yeniden de erlemeden do an de er art fl d r. Bu art fl için dönem içinde flu kay t yap lm flt r. 255 DEM RBAfiLAR B.AMORT SMANLAR MDV DE.ART.FONU flletme 2003 y l ndan gelen TL l k sto unun hepsini 2004 y - l n n içerisinde satm flt r. SMMMO Yay n Organ 23 Mali ÇÖZÜM - 68

13 ZP Ticaret iflletmesinde y l sonunda stoklara (bu stoklar 2004 y l içerinde al nm flt r) enflasyon düzeltmesi yap lm fl ve TL l k enflasyon de er art fl ortaya ç km flt r. Düzeltilmifl cari y l amortisman n n TL hesapland varsay lm flt r. HT YAR L KTEN YARARLANARAK HEM TAR HL B LANÇOLARINI HEM DE 2004 YILI B LANÇOLARINI 2004 YILI SONUNDA DÜZELTECEK MÜKELLEFLER N YAPACAKLARI MUHASEBE KAYITLARI y l içerisinde ayr lan de er art fl fonlar, maliyet art fl fonlar ile amortisman kay tlar iptal edilmelidir. flletmede 2004 y l nda ayr lan DAF ile amortisman oldu undan bu kay tlar ters kay tla iptal edilecektir. 257 B.AMORT SMANLAR MDV DE.ART.FONU DEM RBAfiLAR Yeniden De erleme Kayd n n ptali 257 B.AMORT SMANLAR GENEL YÖN.G D Amortisman Kayd n n ptali Bilançosunun düzeltme kay tlar 2004 aç l fl fiflinin düzeltici fifli olarak kay tlara intikal edecektir. 522 DE ER ARTIfi FONU MAL YET ARTIfi FONU GEÇM fi YIL KARLARI DÖNEM KARI ENFLASYON DÜZELTME HS SMMMO Yay n Organ 24 Mali ÇÖZÜM - 68

14 153 STOKLAR DEM RBAfiLAR ENFLASYON DÜZELTME HS ENFLASYON DÜZELTME HS B.AMORT SMANLAR SERMAYE D.OLUMLU FARKLARI YASAL YEDEKLER ENFLASYON DÜZELTME HS DÜZ.GEÇ.YIL KARLARI y l içerisinde yap lan sat fllar n maliyeti ve varsa duran varl k sat fl kar veya zararlar kay tlar düzeltilmelidir. Çünkü 5024 say l yasa gere i parasal olmayan aktifler elden ç kar ld nda maliyet addolunur. flletmemizde 2004 y l nda duran varl k sat fl yoktur. Fakat 2003 y l ndan gelen TL l k stok sat lm flt r. Bu TL l k sto un bilançosunda düzeltilmifl de eri TL oldu undan TL l k stok enflasyon fark flu kay tla maliyete intikal ettirilmelidir. 621 SATILAN T C.MAL MAL T CAR MALLAR Enflasyon Fark n n Maliyete ntikali y l nda ayr lan amortismanlar 1. ad mda iptal edilmiflti. Duran varl klar n düzeltilmesinden sonra bulunan cari y l amortisman TL oldu u varsay lm flt ; buna göre afla daki kay t yap lacakt r. 770 GEN.YÖN.G D B R.AMORT Cari Y l Düzeltilmifl Amortisman Kayd SMMMO Yay n Organ 25 Mali ÇÖZÜM - 68

15 y l nda ortaya ç kan enflasyon düzeltme kay tlar kaydedilip ilgili hesaplara aktar lacakt r. 153 STOKLAR ENFLASYON DÜZELTME HS Stoklar n düzeltme fark kayd 255 DEM RBAfiLAR ENF.DÜZ.HS ( x = ise fark = ) Demirbafl düzeltme fark kayd 698 ENF.DÜZ.HS B R KM fi AMORT SMANLAR ( x = ise fark = ) Birikmifl amortisman düzeltme fark kayd SERMAYE ENFLASYON FARKI Sermaye x = Sermaye Düz.Fark x = Sermayedeki 2004 y l enflasyon fark = Sermaye Fark Sermaye Düzeltme Fark ( ) + ( ) = TL = TL YASAL YEDEKLER ENFLASYON FARKI Yasal Yedekler x = Yasal Yedeklerdeki 2004 y l enflasyon fark = = TL DÜZELT LM fi GEÇM fi YILLAR KARI ENFLASYON FARKI Geçmifl Y llar Kar x = Geçmifl Y llar kar ndaki 2004 y l enflasyon fark = = TL SMMMO Yay n Organ 26 Mali ÇÖZÜM - 68

16 698 ENFLASYON DÜZELTMESI HS SER.DÜZ.OLUMLU FARKI YASAL YEDEKLER GEÇM fi YILLAR KARLARI Enflasyon Farklar n n Kayd 6. Dönemsonu yans tma kay tlar yap l r. 632 GENEL YÖNET M G DERLER GEN.YÖN.G D.YANS Yans tma Kayd 771 GEN.YÖN.G D.YANS GENEL YÖNET M G D Yans tma hs ile fonksiyonel gider hs n n kapan fl y l nda baflka bir düzeltme olmad ndan 698 Enflasyon Düzeltme Hesab - n n Bakiyesi Gelir Tablosuna aktar lacakt r. 658 ENFLASYON DÜZELTMESI HS ENFLASYON DÜZELTME HS Enflasyon Düzeltme Fark n n Gelir Tablosuna ntikali y l gelir tablosu hesaplar 690 Dönem Kar veya Zarar Hesab na aktar - l r. 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI ENFLASYON ZARARI GENEL YÖNET M G D SATILAN T C.MAL MAL YET y l gider ve maliyetlerinin K/Z a virman SMMMO Yay n Organ 27 Mali ÇÖZÜM - 68

17 600 YURT Ç SATIfiLAR DÖNEM KARI VEYA ZARARI y l gelirlerinin K/Z a devri y l kar ya da zarar (690 nolu hesaba bakl ld nda 2004 y l n n net zarar ile sonuçland görülmektedir.) bilançoya aktar l r. 692 DÖNEM NET KAR VEYA ZARARI DÖNEM KARI VEYA ZARARI y l K/Z n n bilançoya aktar lmas 591 DÖNEM NET ZARARI DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI y l K/Z n n bilançoya aktar lmas tarihli düzeltilmifl bilanço haz rlan r. DÜZELT LM fi B LANÇO AKT F PAS F KASA SATICILAR ALICILAR SERMAYE STOKLAR SERMAYE D. DEM RBAfiLAR OLUMLU FARKI B.AMORT SMAN ( ) YASAL YED DÜZ.GEÇ.Y.KAR DÜZ. DÖNEM NET ZARARI ( ) SMMMO Yay n Organ 28 Mali ÇÖZÜM - 68

18 4. SONUÇ VE ÖNER LER Enflasyon düzeltmesi (muhasebesi) uygulamalar nda yasa ç kmadan, yasa ç karken (taslak halinde internetten yay nland nda) ve de yasa ç kt ktan sonra idare taraf ndan at lan tutars z ad mlar bu yasadan beklenen fayda konusunda baz uygulama zorluklar yaratm flt r. Y llard r toplumda akademisyenler, meslek odalar, ifl dünyas ve zaman zaman politikac lar taraf ndan enflasyon muhasebesinin uygulanmas gereklili i vurgulanm flt r. Ancak toplumun hiçbir kesimi bu denli kar - fl k bir finansal tablo düzeltim fleklini istememifltir.enflasyon düzeltmesi konusunda kar fl kl n ana sebebi mali idare taraf ndan planlama yap lamamas ndan kaynaklanmaktad r say l yasadan sonra uygulamaya yön vermek için tebli lerin ç kmas do ald r. Ama bu tebli lerin içeri ine bak ld - nda uygulamada karfl lafl lan sorunlar çözmede yetersiz kal nd görülmekte ve bu boflluk sirkülerlerle doldurulmaya çal fl lmaktad r. Enflasyon muhasebesi uygulamalar bizlere birkez daha mali idarenin muhasebe uygulamalar n ba ms z Türkiye Muhasebe Standartlar Kuruluna b - rakmas ve bu kurulun ç karaca standartlar desteklemesi gereklili ini ortaya koymufltur. Böylece finansal tablolar vergi bask s ndan kurtularak gerçe- i yans t r hale gelecek, muhasebe meslek mensuplar n n yapt klar ifller daha sayg nl k kazanacak hem de mali idare etkin vergi toplama üzerine yo- unlaflabilecektir. 5. YARARLANILAN KAYNAKLAR K TAPLAR AKDO AN, Nalan: Enflasyon Muhasebesi, Gazi Kitabevi, 2. Bask, Ankara, 2004 UYSAL, Mustafa; TANER, Yeflim; BU- LUÇ, Elif: Enflasyon Düzeltmesi ve Muhasebesi, Türmob Yay nlar, Ankara, 2004 UMAN, Nuri; HACIRÜSTEMO LU, Rüstem: 5024 Say l Yasaya Göre Enflasyon Muhasebesi, Alfa Yay nevi, stanbul, 2004 KANUNLAR 5024 Say l Kanun 5228 Say l Kanun TEBL LER 328 Nolu VUK Genel Tebli i 28/02/ Nolu VUK Genel Tebli i 28/04/ Nolu VUK Genel Tebli i 13/08/ Nolu VUK Genel Tebli i 13/08/ Nolu VUK Genel Tebli i 24/08/ Nolu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebli i 05/05/2004 S RKÜLER 22 Nolu Gelir Vergisi Sirküleri 24/03/ Nolu VUK Sirküleri 02/01/ Nolu VUK Sirküleri 12/03/ Nolu VUK Sirküleri 07/04/ Nolu VUK Sirküleri 06/07/ Nolu VUK Sirküleri 19/07/ Nolu VUK Sirküleri 02/08/ Nolu VUK Sirküleri 05/08/ Nolu VUK Sirküleri 09/08/ Nolu VUK Sirküleri 14/08/2004 SMMMO Yay n Organ 29 Mali ÇÖZÜM - 68