Status of Plum Producer Monitoring to Extension Activities

Transkript

1 Tarımsal Yayım ve Bilgi Sistemleri Erik Üreticilerinin Yayım Faaliyetlerini İzleme Durumu D. Karamürsel 1, F. Pınar Öztürk, M. Emre, O. Sedat Subaşı, Ö. Faruk Karamürsel, İ. Eren, G. Öztürk 1 Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, Eğirdir-ISPARTA E-posta: dkaramursel@marim.gov.tr ÖZET Dünyada meyvecilik sektöründe her geçen gün yeni üretim sistemleri, üretim materyalleri, yeni teknolojiler geliştirilmektedir. Günümüzde bu yenilikleri takip etmek, kullanmak, geliştirmek sektörde rekabetin önemli unsurlarından birisi anlamına gelmektedir. Tarımsal yayım, teknolojik gelişme ve bilgi ile çiftçinin buluşmasını sağlayan ya da sağlaması gereken köp rüdür (Büyükbay ve Kızılaslan, 2008). Bu çalışmada Türkiye de erik üretiminin yoğun olarak yapıldığı Bursa, Afyon ve Mersin illerindeki işletmelerde, üreticilerin yayım elemanı ile görüşme sıklığı, yayım faaliyetlerine katılma ve basılı ve görsel yayınlardan faydalanma durumları belirlenerek erik üreticilerinin yayım faaliyetlerini izleme durumları ortaya koyulmuştur. Çalışmanın ana materyalini erik üreticisi işletmelerle yapılan anket çalışmalarından elde edilen veriler oluşturmaktadır. Erik yetiştiriciliği konusunda tarımsal yayım elemanı ile görüşme sıklığı en yüksek Afyon ilinde bulunmuştur. Afyon ve Bursa illerinde yayım elemanıyla görüşen üreticilerin tamamı aldıkları tavsiyelere uyduklarını, Mersin ilinde ise düşük oranda da olsa maddi imkansızlıklar ve güvensizlik nedeniyle yayım elemanının tavsiyelerine uymadıklarını söylemişlerdir. Bursa ilinde üreticilerin % 9,23 ü, Mersin ilinde % 4,62 si son bir yılda erik yetiştiriciliği ile ilgili yayım faaliyetine katıldıklarını bildirmişlerdir. Afyon ilinde ise üreticiler erik yetiştiriciliğine yönelik herhangi bir yayım faaliyeti yapılmadığını ifade etmişlerdir. Sonuç olarak Türkiye genelinde ticari olmayan karışık bahçelerde yapılan erik üretiminin tersi bir yapı gösteren, üretimin kapama erik bahçelerinde gerçekleştirildiği Bursa, Afyon ve Mersin illerinde erik yetiştiriciliği konusundaki tarımsal yayım faaliyetleri yetersiz bulunmuştur. Son yıllarda havza bazlı üretim modeline geçme çalışmaları hızla devam etmektedir. Ürünün belirli merkezlerde toplanmasının mutlaka fayda sağlayan yönleri olacaktır. Ancak bu çalışmaların tarımsal yayım yönü ile birlikte ele alınması, beklenen faydaya ulaşılmasında kritik öneme sahiptir. Anahtar Kelimeler: Prunus domestica, Modern Üretim Sistemleri, Basılı ve görsel yayın Status of Plum Producer Monitoring to Extension Activities ABS TRACT New production systems, production materials, technologies are being developed with each passing day in world fruit industry. Today, to follow, use and improve these innovations mean that one of the important elements of competition in the sector. Agricultural extension is a bridge which providing or required to provide meeting of the farmers with technological development and information (Büyükbay and Kızılaslan, 2008). In this study has been revealed the situation of monitoring of plum producers the extension activities by determining the frequency of contact of manufacturers with extension agent, participate in extension activities, and the utilization of printed or visual publications in Bursa, Izmir and Mersin have been made intensively Turkey plum production. The main material of study is data obtained from the survey made from plums manufacturer. The highest interview frequency with agricultural extension agent about plum cultivation was found in Afyon. Farmers who interviewed with extension personnel complied with all of the advice they received in Afyon and Bursa but farmers in Mersin said that they didn t adhere to the recommendations of the extension personnel albeit at a low rate because of financial difficulties and no confidence. The participation rate to extension activities about plum cultivation last year is 9.23% in Bursa and 4.62% in Mersin. Farmers in Afyon stated that haven t been made any activities in connection with plum growing. As a result, agricultural extension activities in Bursa, Izmir and Mersin provinces made plum growing at modern orchard in contrast to other p rovinces was found inadequate. In recent years, studies to pass the basin-based production model is rapidly been continuing. To gather to production in specific areas would be very useful in some aspects. However, to deal with these studies of agricultural extension is of critical importance in achieving the expected benefits. Key Words: Prunus domestica, Modern Production Systems, Visual and Printed Publication 1.GİRİŞ Tarımsal kalkınmanın sağlanabilmesi için öncelikle tarımsal üretimin ve gelirin artırılması; tarımsal üretimin artırılabilmesi için de üretimde yeni tekniklerin uygulanması, üreticilerin bilgi, beceri ve tutumlarında değişiklik yapılması gerekmektedir (Taluğ ve Tatlıdil, 1993). Tarımsal kalkınmada önemli bir etken olan yayım (Özçatalbaş ve ark., 2010); üreticiler ve bilimsel araştırma kuruluşları arasında bir köprü görevi görerek, yeni teknolojilerin üreticiler tarafından kullanılmasını sağlamak ve kullanımdan doğan problemleri de zamanında araştırma kuruluşlarına ileterek çözümünü sağlayan bir süreçtir (Oğuz, 2010). Çiftçiye ulaştırılamayan bilginin, üretimde kullanılmayan herhangi bir teknolojinin veya gelişmenin, hedefine ulaştığını söylemek pek mümkün değildir (Büyükbay ve Kızılaslan, 2008). Gen merkezi oluşu, değişik ekolojilere sahip bölgelerin ve farklı zamanlarda olgunlaşan erik çeşitlerinin varlığı, Türkiye de erik türünün geniş bir yayılım göstermesine neden olmuştur. Ancak üretim miktarı açısından avantajlı olmakla beraber sektörün rekabetçi olduğunu söylemek mümkün değildir. Dünyada meyvecilik sektöründe her geçen gün yeni üretim sistem, materyal ve teknolojileri geliştirilmektedir. Günümüzde bu yenilikleri takip etmek, kullanmak, geliştirmek sektörde rekabetçiliğin önemli unsurlarındandır. Bu çalışma ile 1576

2 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun erik üreticilerinin rekabet gücünün artırılmasında en önemli araçlardan birisi olan yayım faaliyetlerinin izlen me durumları belirlenmeye çalışılmıştır. 2.MATERYAL VE METOT Çalışmanın ana materyalini, Mersin, Bursa ve Afyon illerindeki erik üreticilerinden anket yoluyla elde edilen birincil veriler oluşturmuştur. Ayrıca konu ile ilgili araştırma sonuçlarından, çeşitli kuruluşların kayıtlarından ve istatistiki verilerden yararlanılmıştır. Çalışma, ticari erik üretiminin yoğun olarak yapılmasının yanında, üretim miktarları, bölge ve ekolojik farklılıklar da göz önüne alınarak seçilen üç ilde ( Mersin (Mut ilçesi), Bursa (İnegöl ve Kestel ilçeleri) ve Afyon (Sultandağı ve Çay ilçeleri)), gayeli örnekleme yöntemine göre (her ilden 65 adet) belirlenen 195 işletme ile yürütülmüştür. 3.ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA 3.1.Üreticilerin Yayım Elemanı ile Görüşme Durumları Afyon ve Bursa illerinde son bir yılda yayım elemanıyla görüşen üreticilerin oranları düşük (sırasıyla %36,92; %32,31), Mersin ilinde yüksek (%63,08) bulunmuştur. Afyon ve Bursa illerinde yayım elemanıyla görüşen üreticilerin tamamı aldıkları tavsiyelere uyduklarını, Mersin ilinde ise düşük oranda da olsa uymadıklarını söylemişlerdir. Yayım elemanının tavsiyelerine uymayan üreticiler, maddi imkânsızlıklar ve güvensizlik nedeniyle yayım elemanının tavsiyelerine uymamışlardır (Çizelge 3.1). Yılmaz ve ark. (2009), Isparta ilinde üreticilerin kimyasal gübre kullanımında bilgi kaynaklarını belirlemek ve tarımsal yayım açısından değerlendirmek, Kızılaslan ve Ünal (2013), Tokat ili Erbaa ilçesinde çiftçilerin tarımsal yayım farkındalıklarını belirlemek amacıyla yapmış oldukları çalışmalarda, yayım elemanıyla görüşen üreticilerin oranını (sırasıyla) %58,16; %94 bulmuşlardır. Araştırma bulgularına göre özellikle Afyon ve Bursa illerinde üreticilerin yayım elemanıyla görüşme oranlarının oldukça düşük olduğu görülmektedir. Çizelge 3.1. Üreticilerin Son Bir Yılda Yayım Elemanı ile Görüşme ve Tavsiyelerine Uyma Durumları Görüşme durumu AFYON BURS A MERS İN Evet 24 36, , ,08 Hayır 41 63, , ,92 TOPLAM , , ,00 Tavsiyesine uyma durumu Evet , , ,17 Hayır 0 0,00 0 0, ,83 TOPLAM , , ,00 Tavsiyesine uymama nedenleri Maddi imkansızlıklar 0 0,00 0 0, ,91 Güvenmiyor 0 0,00 0 0,00 1 9,09 TOPLAM 0 0,00 0 0, ,00 Son bir yılda, erik yetiştiriciliği konusunda, tarımsal yayım elemanı ile görüşen üreticilerin görüşme sıklıkları illere göre farklılık gösterirken Afyon ilinde daha yüksek bulunmuştur (Çizelge 3.2). Yılmaz ve ark. (2009), yayım elemanları ile görüşen üreticilerin %19,30 unun haftada bir, %21,05 inin onbeş günde bir, %29,82 sinin bir-iki ayda bir ve %29,82 sinin dört-altı ayda bir kez görüştüklerini bildirmişlerd ir. Kızılaslan ve Ünal (2013) ise üreticilerin %37,3 ünün sorunu olduğunda, %32,8 inin haftada bir, %16,4 ünün ayda bir, %6 sının üç ayda bir ve %1,5 inin ise altı ayda bir kez tarım yayımcıları ile görüştüklerini belirtmişlerd ir. Afyon ve Bursa illerinde üreticilerin yayım elemanıyla görüşme sıklıkları Yılmaz ve ark (2009) ve Kızılaslan ve Ünal (2013) ın bulgularıyla benzer bulunmuştur. Ancak Mersin ilinde üreticilerin yayım elemanıyla daha az sıklıkta görüştükleri bulunmuştur. Çizelge 3.2.Üreticilerin Son Bir Yılda Yayım Elemanıyla Görüşme Sıklığı AFYON BURS A MERS İN Görüşme sıklığı Haftada birkaç 5 20,83 0 0,00 0 0,00 Haftada bir 3 12,50 1 4,76 0 0,00 On beş günde bir 1 4, ,57 2 4,88 Ayda bir 3 12,50 1 4,76 1 2,44 Üç ayda bir 3 12, , ,07 Yılda birkaç 9 37, , ,61 TOPLAM , , ,

3 Tarımsal Yayım ve Bilgi Sistemleri 3.2.Üreticilerin Yayım Faaliyetlerine Katılma Durumları Son bir yılda erik yetiştiriciliği ile ilgili yayım faaliyetine katılan üreticilerin oranı Bursa ve Mersin de (sırasıyla) %9,23, %4,62 bulunmuştur. Yayım faaliyetine katılan üreticiler, toplantının konusunu hatırlamadıkların ı söylemişlerdir. Afyon ilinde ise üreticiler, erik yetiştiriciliğine yönelik herhangi bir yayım faaliyeti yapılmadığını ifade etmişlerdir (Çizelge 3.3). Armağan (1993), İzmir ili pamuk üretiminde yeniliklerin yayılması ve benimsenmesini ortaya koymak amacıyla yapmış olduğu çalışmasında, üreticilerin %31,11 inin İlçe Tarım Müdürlükleri ya da özel şirketler tarafından yapılan toplantı, gösteri ya da demonstrasyondan en az birine katıldıklarını; Yılmaz ve ark. (2009), üreticilerin %21,43 ünün gübre ve gübreleme ile ilgili herhangi bir çiftçi eğitim faaliyetine katıldıkların ı belirtmişlerdir. Bu bulgular ışığında erik yetiştiriciliği ile ilgili tarımsal yayım faaliyetlerinin sayılarının ve etkinliklerinin son derece düşük olduğu söylenebilir. Çizelge 3.3. Üreticilerin Son Bir Yılda Yayım Faaliyetlerine Katılma Durumları BURSA MERSİN Sayı % Sayı % Evet 6 9,23 3 4,62 Hayır 59 90, ,38 T O P L A M , , Üreticilerin Basılı ve Görsel Yayınları İzleme Durumu Televizyon, radyo gibi görsel işitsel ve gazete, dergi gibi yazılı araçlar tarımsal yayım eyleminin bütünleyicileridir (Aktaş, 2005). Erik yetiştiriciliği ile ilgili hiç yayın görmeyen üreticilerin oranı, Mersin ilinde oldukça yüksek bulunmuştur (%92,31). Yetiştiricilikle ilgili yayın gören üreticiler; basılı, görsel ve basılı-görsel yayın çeşitlerinin tümünü gördüklerini bildirmişlerdir. İllerde basılı ve görsel yayınların kendileri için faydalı olduğunu ifade eden üreticilerin oranları yüksek bulunmuştur (Çizelge 3.4). Yılmaz ve ark. (2009), üreticilerin %41,84 ünün ellerine gübre ve gübreleme ile ilgili yayın geçtiğini; Kızılaslan ve Ünal (2013), %94,0 ünün TV de tarımsal amaçlı program izlediklerini, %58,2 sinin tarımla ilgili kitap, dergi, gazete, broşür vb. materyaller okuduğunu; Keskin (2011), üreticilerin %55 inin yetiştiricilik konusunda kitap veya CD satın aldığını; Armağan (1993), üreticilerin %33,33 ünün herhangi bir basılı yayın materyalinden (gazete, dergi, broşür, afiş vb.) yararlandıklarını ve üreticilerin büyük bir çoğunluğunun bu tür yayınları faydalı bulmasının bu yayınların hazırlanmasında ve dağıtılmasında ayrı bir özen gösterilmesi gereğini ortaya koyduğunu belirtmişlerdir. Çizelge 3.4. Üreticilerin Basılı ve Görsel Yayınları Görme, Kullanma ve Faydalanma Durumları Yayınları görme durumu Yayınları kullanma durumu Yayınların faydalılık durumu Herhangi bir yayın gören 25 38, ,23 5 7,69 Hiç yayın görmeyen 40 61, , ,31 T O P L A M , , ,00 Basılı 3 12, , ,00 Görs el 15 60, , ,00 Basılı-Görs el 7 28, , ,00 T O P L A M , , ,00 Faydalı oldu 22 88, , ,00 Faydalı olmadı 3 12,00 3 9, ,00 T O P L A M , , ,00 Bazı çalışmalarda, üreticilerin %9,1, %9, %22,3, %28,4 oranında internet kullandıklarını belirlenmiştir (Bo z ve ark., 2004; Özçatalbaş ve ark., 2007; Karaçayır ve Oğuz, 2010; Kızılaslan ve Ünal, 2013). Bu çalışmada da diğer çalışmalarla benzer şekilde, illere göre değişen internet kullanım oranları tespit edilmiştir. İncelenen illerde 1578

4 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun en yüksek internet kullanım oranı Afyon da, en düşük (diğer çalışmalarda elde edilen bulgulardan daha düşük oranda) Mersin de bulunmuştur (Çizelge 3.5). Çizelge 3.5. Üreticilerin İnternetten Faydalanma Durumları Evet 18 27, ,92 3 4,62 Hayır 47 72, , ,38 TOPLAM , , , Üreticilerin Sorunlarının Çözümünde Başvurdukları Kaynaklar ve Tarım Kuruluşlarından Beklentileri Üreticilerin erik yetiştiriciliği ile ilgili sorunlarının çözümünde başvurdukları kaynaklar genel olarak; kendi deneyimleri, İl/İlçe Tarım Müdürlüğü ve ilaç bayilerinde yoğunlaşmıştır (Çizelge 3.6). Özçatalbaş ve ark. (2007), üreticilerin sorunlarını çözmek için başvurdukları kuruluşlar arasında başta girdi bayileri olmak üzere kendi deneyimleri, Tarım İlçe Müdürlüğü elemanları, özel tarım danışmanları, firma temsilcileri ve komisyoncular gelmektedir. Çizelge 3.6. Üreticilerin Erik Yetiştiriciliği ile İlgili Sorunlarının Çözümünde Başvurdukları Kaynaklar Kendi deneyimi 25 38, , ,85 İl/İlçe Tarım Müdürlüğü 18 27, ,69 3 4,62 Araştırma Enstitüsü 0 0,00 1 1,54 0 0,00 İlaç bayi 16 24, , ,15 Komşu 1 1,54 6 9, ,85 Emekli ziraat mühendisi 4 6,15 0 0,00 0 0,00 Fidancı 1 1,54 1 1,54 0 0,00 Tarım Kredi Kooperatifi 0 0,00 4 6,15 1 1,54 TOPLAM , İncelenen illerde, üreticilerin erik yetiştiriciliği ile ilgili tarım kuruluşlarından beklentilerinin sıralaması genel olarak aynıdır. Üreticilerin tarım kuruluşlarından genel olarak beklentileri; bahçeleri ziyaret etmeleri, tarımda son teknikler hakkında üreticileri bilgilendirmeleri ve sorunlarına çözüm bulmaları şeklindedir (Çizelge 3.7). Kızılaslan (2009), çiftçilerin tarımsal yayım konusundaki tutum ve davranışlarını belirlemek amacıyla yaptığı çalışmada; çiftçilerin yayım elemanlarından, %38,33 ünün tarımsal desteklemelerin devam etmesini, yeni teknoloji ve bilgilerin uygulamalı olarak gösterilmesini (%28,33), en karlı ürünlerin tanıtılmasını (%26,67), bilgiler sunulurken görsel araçların kullanılmasını (%6,67) beklediklerini belirtmiştir. Çizelge 3.7. Üreticilerin Erik Yetiştiriciliği ile İlgili Tarım Kuruluşlarından Beklentileri Tarım kuruluşlarından beklentileri Bahçeleri ziyaret etmeliler 25 38, , ,69 Tarımda son teknikler hakkında bizi bilgilendirmeliler 23 35, , ,46 Sorunlarıma çözüm bulmalılar 11 16, , ,85 Pazarlama sorununu çözmeliler 3 4,62 3 4,62 0 0,00 Uygulamalı eğitim vermeliler 1 1,54 1 1,54 0 0,00 Maddi destek 0 0, ,77 0 0,00 Beklentim Yok 2 3,08 3 4,62 0 0,00 TOPLAM , , ,

5 Tarımsal Yayım ve Bilgi Sistemleri 4.SONUÇ VE ÖNERİLER Bu çalışmada Türkiye de erik üretiminin yoğun olarak yapıldığı Bursa, Afyon ve Mersin illerindeki işletmelerde, üreticilerin yayım elemanı ile görüşme sıklığı, yayım faaliyetlerine katılma ve basılı-görsel yayınlardan faydalanma durumları ve erik üreticilerinin yayım faaliyetlerini izleme durumları belirlenmiştir. İllerde erik yetiştiriciliği ile ilgili düzenlenen yayım faaliyetleri gerek sayısal gerekse etkinlik bakımından yetersiz olduğu gibi üreticilerin bu faaliyetlere katılma oranları da düşüktür. Hatta Afyon ilindeki üreticiler, bu konuda herhangi bir eğitim çalışması düzenlenmediğini bildirmişlerdir. Üreticilerin erik yetiştiriciliği ile ilgili basılı ve/veya görsel kaynak görme oranları da düşüktür. Bu yayınları görenler, yüksek oranda kendileri için faydalı olduğunu ifade etmişlerdir. Yapılan diğer çalışmalarda da benzer sonuçların elde edilmiş olmas ı, eğitim-yayım faaliyetlerinin, basılı ve görsel kaynaklarla desteklenmesine önem verilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Ayrıca özellikle TV nin günümüzde çok yaygın kullanılan, üreticilerin kolay ve hızlı bir şekilde ulaşabildikleri bir yayım aracı olduğu göz önüne alınarak, eğitim-yayım faaliyetlerind e aktif olarak kullanılması faydalı olacaktır. Son bir yılda erik yetiştiriciliği konusunda, yayım elemanı ile görüşen üreticilerin oranı Mersin ilinde (%63), görüşme sıklıkları Afyon ilinde en yüksek bulunmuştur. Mersin de yayım elamanıyla görüşen üreticilerin oranı yüksek olmakla birlikte, yayım elemanlarının tavsiyelerine Afyon ve Bursa illerindeki üreticilerin tamamının, Mersin ilindeki üreticilerin ise %73,17 sinin uydukları tespit edilmiştir. Mersin ilinde üreticiler, yayım elemanının tavsiyelerine uymama nedenlerinin yüksek oranda maddi imkansızlıklardan kaynaklandığını bildirmişlerdir ki; ilde ortalama işletme arazisi ve erik alanları diğer illerden çok düşük bulunmuştur (Karamürsel ve ark., 2012). Nitekim bazı araştırıcılar da işletmelerin küçüklüğünü, yeniliklerin pahalı olmasını ve yeniliklerle ilgili bilgilerin yetersizliğini, benimsemeyi engelleyen en önemli nedenler olarak göstermişlerdir (Aydın, 1992; Kutlar ve Ceylan, 2008). Bununla birlikte gelişmekte olan birçok ülkede, küçük hatta geçimlik üretim yapan üreticiler, sermaye yoğun teknolojileri maddi güçleri yeterli olmadığı için uygulayamamaktadırlar (Niels, 1981). Bu noktada yenilikleri tanıtıcı ve teşvik edici bir unsur olan tarımsal desteklemelerin devreye koyulması faydalı olabilir. Ayrıca yayım elemanlarının, bilgiyi aktarmanın ötesinde gösterecekleri çaba ile üreticilerin geliştirilen emek yoğun teknolojileri benimseyebildikleri tespit edilmiştir. Bu aşamada, yayım elemanlarının teknik bilgi donanımları ve yayım konusundaki özel becerileri büyük önem taşımaktadır. Şişman (2010), tarımsal yayımın geleceğini değerlendirirken tarımsal yayımda gerek yayımcının gerekse çiftçinin rollerinin temelden değiştiğini, yeni yaklaşımlarda yayımcının bütün bilgi ve çözümlere sahip bir uzman, çiftçinin de yayımcının bütün önerilerini tartışmaksızın uygulayan bir müşteri olarak görülmediğini, sorunlar/önceliklerin çiftçi ve yayımcı tarafından beraber belirlendiğini ve çözümlerin yine işbirliği ile geliştirildiğini ifade etmiştir. Bu yaklaşımlar çerçevesinde de yayımcının artık yeni mesleki becerilere sahip olmak zorunda olduğunu, yayımcıların sadece teknik bilgilerle donanmasının yeterli olmadığını ve yayımcıların gruplarla çalışma, uyuşmazlıkların çözümü vb. gibi birçok beceriye sahip olmaları gerektiğini vurgulamıştır. Üreticilerin erik yetiştiriciliği ile ilgili sorunlarının çözümünde başvurdukları kaynaklar genel olarak; kendi tecrübeleri, İl/İlçe Tarım Müdürlüğü ve ilaç bayilerinde yoğunlaşmıştır. Bu noktada üreticiler açısından yayım faaliyetlerinde önemli bir yer tutan ilaç bayilerinin üzerinde önemle durulmalıdır. Üreticilerin erik yetiştiriciliği ile ilgili tarım kuruluşlarından genel olarak beklentileri; bahçeleri ziyaret etmeleri, tarımda son teknikler hakkında üreticileri bilgilendirmeleri ve sorunlarına çözüm bulmaları şeklindedir. Yayım elemanlarının üretici bahçesini ziyaret etmeleri, üreticilerin yaşadığı sorunların zamanında ve yerinde tespit edilmesini sağlayacak ve üreticilerin sorunlarına çözüm getirilmesinde ve yeniliklerin üreticilere aktarılmas ı noktasında yayım faaliyetlerinin etkinliğini, üreticilerin yayım elemanlarına güvenlerini ve yayım faaliyetlerine gösterdikleri ilgiyi artıracaktır. Ayrıca Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Eğitim Yayım ve Yayınlar Dairesi Başkanlığı tarafından 2012 yılından itibaren ülkesel düzeyde tüm araştırma enstitülerinde/istasyonlarında geliştirilen yeniliklerin yaygınlaşması ve çiftçilere ulaştırılmasını sağlayacak ülkesel bir projenin başlatılmış ve halen devam ediyor olması da çiftçinin daha kısa sürede tarımsal yenilikle buluşması noktasında faydalı olacaktır. Ayrıca son yıllarda havza bazlı üretim ve destekleme modeline ilişkin çalışmalar hızla devam etmektedir. Ürünün belirli merkezlerde toplanmasının mutlaka fayda sağlayan yönleri olacaktır. Ancak bu çalışmalar da mutlaka tarımsal yayım yönü ile birlikte ele alınmalıdır ki beklenen fayda sağlanabilsin. 5.KAYNAKLAR Aktaş, Y Tarımsal Yayım Önemli midir? Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): Armağan, G İzmir İli Pamuk Üretiminde Yeniliklerin Üreticiler Arasında Yayılması ve Benimsenmes i Üzerine Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir Aydın, R Tokat İlinde Seçilmiş Bir Yörede Tarımsal Yeniliklerin Benimsenmesinde Ve Uygulanmasında Etkili Olan Başlıca Sosyo-Ekonomik Faktörler Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir. 1580

6 XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun Boz, İ., Akbay, C., Orhan, E., Candemir, S Çiftçilerin Tarımsal Faaliyetlerde Kullandıkları Bilg i Kaynaklarının Belirlenmesi ve Tarımsal Yayım Açısından Değerlendirilmesi. Türkiye VI. Tarım Ekonomis i Kongresi, sy: , Eylül, Tokat. Büyükbay, E.O., Kızılaslan, N Tarımsal Pazarlama Yayımının Önemi ve Tokat Tarım İl Müdürlüğünün Konuyla İlgili Yayım Faaliyetlerinin İncelenmesi. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi 1 (1): 25-3, ISSN: Karaçayır, F., Oğuz, C Elma Üretimi Yapan Tarım İşletmelerinde Tarımsal İlaç Kullanımında Yay ım Yaklaşımları; Karaman İli Örneği. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt 2, sy:847, Eylül, Şanlıurfa. Karamürsel D., Öztürk F.P., Emre, M., Subaşı, O. S., Karamürsel, Ö.F., Eren, İ., Öztürk, G., Aras, Y Türkiye'de Erik Yetiştiriciliğinde Yeniliklerin ve Araştırma Sonuçlarının Benimsenme Düzeyleri ve Etki Değerlemesi. Proje Sonuç Raporu, Meyvecilik Araştırma İstasyonu Müdürlüğü, Eğirdir/Isparta. Keskin, A.H Klonal Elma Yetiştiriciliğinde Tarımsal Yayımın Rolü: Konya İli Çumra İlçesi Örneği. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana. Kızılaslan, N Çiftçilerin Tarımsal Yayım Konusundaki Tutum ve Davranışları (Tokat İli Yeşilyurt İlçesi Araştırması), TUBAV Bilim Dergisi, Cilt:2 Sayı:4 S: Kızılaslan, N., Ünal, Y Çiftçilerin Tarımsal Yayım Farkındalıklarının Belirlenmesi (Tokat/Erbaa Örneği). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, ISSN: Sayı: 5, sy: Kutlar, İ., Ceylan, İ.Ç Antalya İli Merkez İlçesinde Entegre Mücadele Yönteminin Yayılması ve Benimsenmesi. Bahçe Dergisi 37 (1), sy: Niels, G. R The Diffusion of Innovations and Issue of Equity in Rural Development. Extension Education and Rural Development. Vol. I, John Willey and Sons, New York. Oğuz, C Tarımsal Yayımda Danışmanlık Kavramı ve Türkiye de Uygulama Biçimi. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt 2, sy:773, Eylül, Şanlıurfa. Özçatalbaş, O., Aydoğan N. G., Danış, D Antalya İlinde Serada Sebze Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerde Doğru Yetiştirme Teknikleri Uygulamalarının ve Eurepgap ın Tarımsal Yayım Açısından Değerlendirilmesi. Tübitak Araştırma Projesi Sonuç Raporu. Özçatalbaş, O., Budak, D. B., Boz, İ., Demiryürek, K., Boyacı, M., Karaturhan, B Türkiye de Tarımsal Eğitim ve Yayım. Türkiye IX. Tarım Ekonomisi Kongresi, Cilt 2, sy:934, Eylül, Şanlıurfa. Şişman, Z Türkiye de ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Tarımsal Yayım Çalışmalarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma ve Uygulama Merkezi, 46. Dönem AB Temel Eğitim Kursu, Ankara. Taluğ, C., Tatlıdil, H Tarımsal Yayım ve Haberleşme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültes i, Yayın No: 141, Ankara. Yılmaz, H., Demircan, V., Gül, M Üreticilerin Kimyasal Gübre Kullanımında Bilgi Kaynaklarının Belirlenmesi ve Tarımsal Yayım Açısından Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, ISSN , 4 (1):