GELECEÐÝN PAZARLARI. Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý UNEP. World Resources Institute. United Nations Environment Programme

Transkript

1 GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý World Resources Institute UNEP United Nations Environment Programme

2 Önsöz Deðerli Okurlar Sanayi devrimiyle birlikte geçen yüzyýlýn baþlarýnda sayýlarý hýzla artan þirketler, rekabet koþullarýnýn aðýrlýðýyla, ürkütücü bir hýzla, çoðu zaman bazý kurallarý da gözardý ederek ticaretin gereklerini yerine getirmeye çalýþtýlar. Bu anlamda doðanýn kaynaklarý insafsýzca kullanýldý, teknoloji geliþti, insanlarýn refahlarý arttý. Fakat bütün bunlarýn bedellerinin ne kadar büyük olduðu son 30 yýllýk süreç içinde net bir þekilde görülmeye baþlandý. Artýk iþ dünyasýnýn iþ yapma þekillerinde deðiþiklik yapýlmasý gereði kaçýnýlmaz olarak karþýmýza çýktý. Fakat konu o kadar büyüktü ki, sadece iþ dünyasýnýn deðil, devletlerin, toplumun, sivil toplum kuruluþlarýnýn, yerel idarelerin, üniversitelerin, bireylerin de bu anlamda iþ birliði yapmalarý gerektiði kesindi. Doðal kaynaklarýn geleceði düþünmeden kullanýlmasý, insanlarýn refahýný arttýran teknoloji geliþimi sonucu oluþan çevre atýklarýnýn ortaya çýkardýðý sorunlarýn büyüklüðü, insanlarýn refahýnýn önüne geçmeye baþladý. Küresel ýsýnma, çocuklarýmýzýn ve hatta onlarýn çocuklarýnýn bile görebileceði kýsa bir zaman diliminde yaþam þartlarýnýn olanaksýzlýðýný ortaya koymaya baþladý. Ýþ dünyasý bu kötü gidiþi yavaþlatmak, hatta durdurmak gerektiðini anlayarak kendi varlýklarýný sürdürecek nesillerin ihtiyaçlarý için çalýþmalar yapmak zorunluluðunu gördü ve olayýn önemini en net þekilde belirlemek için harekete geçerek önlemlere iliþkin çözümler üzerinde çalýþmaya baþladý. Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði, bu misyonu ele alan çalýþmalarda bulunmaktadýr. Yarýn, iþ dünyasýnýn satýþ yapabileceði bir pazarýnýn var olmasý, üretilen ürün ve hizmetleri satýn alabilecek kiþilerin varlýðý, satýn alma gücü ve yaþamlarýyla iliþkilidir. Aksi halde yarýn ürünlerin pazarlanacaðý bir ortam kalmayacaktýr. Elinizdeki bu kitapçýkla derneðimiz, hayat zincirinde herþeyin birbiri ile baðlantýlý olduðunu anlatmak, bu önemli konuda iþ dünyasýna ve paydaþlarýna yol göstererek, geleceði gözler önüne sermek düþüncesindedir. Geleceðin pazarlarý bizim tahminlerimizden daha çok tehdit altýndadýr. Bu tehdidi yine bizler ortadan kaldýrabiliriz. Saygýlarýmla, Turgut Yýldýz Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði Baþkaný GELECEÐÝN PAZARLARI

3 Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði Kuruluþ Bildirgesi Sürdürülebilir Kalkýnma, insan yaþamýnýn gereksinimleri ve doðal kaynaklarýn sürdürülebilirliði arasýnda bir denge kurularak, ekonomik, çevresel ve toplumsal boyutlarýyla bugünden geleceðe uyumlu bir programlama yapýlmasýný amaçlayan bütünsel bir yaklaþýmdýr. Küreselleþme süreciyle birlikte dünyada giderek önem kazanan Sürdürülebilir Kalkýnma yaklaþýmýnýn geniþ kitlelere ulaþarak, daha etkili ve baþarýlý olmasýný saðlayan temel platform Ýþ Dünyasý olmuþtur. Yeniliklere her zaman daha açýk olan ve çaðýn geliþmelerine daha hýzlý uyum saðlayabilen Ýþ Dünyasý, ulusal ve uluslararasý düzeydeki örgütlü çalýþmalarýyla Sürdürülebilir Kalkýnma yaklaþýmýnýn da öncülüðünü yapmaktadýr. Dünyada olduðu gibi Türkiye'de de giderek öne çýkan Sürdürülebilir Kalkýnma yaklaþýmý, uzun yýllardýr hýzlý ve planlý kalkýnmayý hedefleyen, ancak geçen sürede kaynaklarýný yeterince verimli kullanamayan ülkemiz açýsýndan önemli bir fýrsat sunmaktadýr. Eþsiz jeostratejik konumuyla küreselleþmenin etkilerini giderek daha çok hisseden, pek çok alanda hýzlý ve köklü deðiþimler gerçekleþtirerek Avrupa Birliði'ne katýlmayý amaçlayan Türkiye, Sürdürülebilir Kalkýnma'yý temel bir yaklaþým olarak benimsemek durumundadýr. Bu duruþ, ülke kaynaklarýnýn daha verimli kullanýlarak, geleceðimizin ekonomik ve çevresel olduðu kadar, toplumsal ve kültürel boyutlarýyla da doðru programlanmasý için bir gerekliliktir. Tüm bu noktalardan hareket eden Türk Ýþ Dünyasý son dönemde dikkatini bu önemli yaklaþýma yönelterek, çeþitli çalýþmalar baþlatmýþtýr. Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði'nin kurulmasý düþüncesi de, Sürdürülebilir Kalkýnma yaklaþýmýn ülkemizde de yaygýnlaþarak benimsenmesine yönelik tüm bu çalýþmalarýn tek bir merkezden daha verimli ve etkili bir þekilde yürütülmesi ihtiyacýndan doðmuþtur. Sürdürülebilir Kalkýnma yaklaþýmýný içtenlikle benimseyen ve bu yaklaþýmýn ülkemizde de yaygýnlaþmasýný hedefleyen þirketler, bu konudaki çabalarýný birleþtirerek Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði'nin kuruluþuna imzalarýný koymuþlardýr. Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði, DÜNYA SÜRDÜRÜLEBÝLÝR KALKINMA ÝÞ KONSEYÝ (WBCSD)'nin bir üyesi olarak Türkiye'yi uluslararasý düzeyde de temsil etmektedir. GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý

4 Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði Misyon Türkiye'nin ve Türk Ýþ Dünyasýnýn global platformda sürdürülebilir baþarýsý için, Dünya Sürdürülebilir Kalkýnma Ýþ Konseyi ile eþgüdümlü olarak, kaynaklarýn daha verimli kullanýmýna yönelik toplumsal, çevresel ve ekonomik ortam ve þartlarýn oluþmasýna destek olmaktýr. Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði, DÜNYA SÜRDÜRÜLEBÝLÝR KALKINMA ÝÞ KONSEYI (WBCSD)'nin Türkiye'deki tek temsilcisi olarak Türkiye'yi uluslararasý düzeyde de temsil etmektedir. Hedefler Sürdürülebilir Kalkýnmanýn Tanýnmasý ve Doðru Algýlanmasý Sürdürülebilir Kalkýnma'nýn temel prensipleri konusunda Türk Ýþ Dünyasýnda farkýndalýk yaratmak, Uluslararasý platformda gerçekleþen çalýþmalarýn ve belirlenen önemli politikalarýn Türkiye'ye tanýtýmý ve gerekirse uygulamaya alýnmasý konusunda öncü olmak, Türk Ýþ Dünyasý'nýn Sürdürülebilir Kalkýnma alanýnda dünya standartlarýný yakalamasýna destek vermek, Ýþ Dünyasýnýn stratejilerini belirlerken Sürdürülebilir Kalkýnma prensiplerini kriter almasýný saðlamak, Sürdürülebilir Kalkýnma'nýn temel ilkelerinin yayýlmasý için araýtýrmalar yapmak, ilgili raporlarý yayýnlamak, Sürdürülebilir Kalkýnma Örnek Uygulamalarýnýn Artmasý Sürdürülebilir Kalkýnma konusunda en iyi uygulamalarýn artmasý için çalýþmalar yapmak, Politika Oluþturma Sürdürülebilir Kalkýnma konusuna iliþkin politikalar konusunda çalýþmalar yapmak ve iþbirliðinde bulunmak, çalýþmalarýn tüm politika düzenleyiciler tarafýndan iþ dünyasý adýna dikkate alýnmasýný saðlamak. Ýþ Dünyasý Katýlýmcý Rolü ve Ýþbirlikleri Türk Ýþ Dünyasý (büyük, orta boy ve küçük iþletmeler), hükümet yetkilileri, üniver siteler, sivil toplum kuruluþlarý, belediyeler, yerel idareler ve sivil toplum arasýnda iþbirliði yapýlmasýný saðlamak Ýþ Dünyasý ve endüstri alanýnda sosyal ve çevresel konularýn yönetimine iliþkin daha fazla çalýþma yapýlmasýný saðlamak. GELECEÐÝN PAZARLARI 1

5 Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði Üyeleri AKÇANSA ÇÝMENTO SAN. TÝC. A.Þ. AYGAZ A.Þ. BP PETROLLERÝ A.Þ. BRIGHTWELL HOLDÝNG B.V. CEVA LOGÝSTÝK LTD ÞTÝ. COCA COLA MEÞRUBAT PAZ VE DANIÞ. HÝZMETLERÝ A.Þ. DEKON KONGRE VE TURÝZM A.Þ. DOÐAN ÞÝRKETLER GRUBU HOLDÝNG A.Þ. E&E DANIÞMANLIK ÝSTANBUL ULAÞIM SAN VE TÝC. A.Þ. LAFARGE TURKIYE MNG KARGO, YURTÝÇÝ VE YURTDIÞI TAÞIMACILIK A.Þ. P&G TÜKETÝM MALLARI SAN. A.Þ. PRICEWATERHOUSECOOPERS DANIÞMANLIK HÝZMETLERÝ LTD.ÞTÝ. PRO SPONSORLUK LTD. SHELL TURKIYE TAV YATIRIM HOLDING A.Þ. THAMES WATER TNT INTERNATIONAL EXPRESS ÝÞ DÜNYASI VE SÜRDÜRÜLEBÝLÝR KALKINMA DERNEÐÝ Levent Cad. Tekirler Sk No 16/ Levent Ýstanbul/Türkiye Tel: /89 Fax: Internet : : info@tbcsd.org 2 GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý

6 Destek Verenler Bu dökümanýn sizlere Türkçe olarak ulaþmasýnda destek veren aþaðýdaki kurumlara teþekkür ederiz. BP Türkiye Türkiye'deki faaliyetlerine 1912 yýlýnda baþlayan BP, bugün ülkemizin en büyük yabancý yatýrýmcý firmalarýndan biridir. Akaryakýt daðýtým ve pazarlama, madeni yað üretim ve daðýtým faaliyetleri, LPG, Petrol Arama, Doðalgaz ve Enerji, BP Havacýlýk, BP Denizcilik, BP Deniz Yakýtlarý ile Aromatik ve Asetiller gibi iþ kollarý bulunmaktadýr. Dünyanýn en büyük güneþ enerjisi üreticisi olan BP'nin vizyonu, "petrolün ötesinde" konsepti üzerinde odaklanmýþtýr. Yaklaþýk 600 akaryakýt ve 130 otogaz istasyonu ile müþterilerine ürün ve hizmet sunmaktadýr. Akaryakýt ürünlerini benzin istasyonlarýndan karþýlayamayan inþaat firmalarý, ticari taþýma filolarý gibi þirket ve kuruluþlarýn akaryakýt ihtiyaçlarýný da temin etmektedir. BP Taþýtmatik hizmeti ile þirketlere, taþýtlarýna otomatik akaryakýt alýmý ve akaryakýt giderlerini kontrol altýna alma imkaný sunmaktadýr. BP Madeni Yað Ýþ Kolu, Bursa Gemlik tesislerinde otomotiv ve sanayi yaðlarý, antifriz, gres ve fren hidroliði olmak üzere, ithal edilenlerle birlikte 350'nin üzerinde yüksek kaliteli ürünü Türk tüketicisine sunmaktadýr. Brightwell Holding B.V. Brightwell Holdings "Enerji ve Çevre Teknolojileri", "Medya Ýçeriði ve Eðlence", "Ulaþým Teknolojileri" ve "Yenilikçi Teknoloji Çözümleri ve Hizmetleri" alanlarýnda küresel yatýrýmlar yapan bir özel yatýrým þirketidir. Mevcut yatýrýmlarý, ABD, Hollanda ve Türkiye'deki ofisleri aracýlýðýyla yönetilen Brightwell'in öncelikli uzmanlýðý olan ülkeler arasýnda Türkiye, ABD, Baðýmsýz Devletler Topluluðu, Birleþik Arap Emirlikleri ve Yunanistan yer alýyor. Brightwell Holdings dünya çapýndaki finansal ve stratejik yatýrýmcýlar, finans ve kamu kuruluþlarý, otoriteler ve kanaat önderlerinden oluþan büyük aðý sayesinde, yatýrým fýrsatlarýný -stratejik, ekonomik, teknik ve siyasi etmenler ýþýðýnda- pek çok yatýrýmcýdan daha tutarlý olarak ele alýp deðerlendirebiliyor. E ve E Yönetim Danýþmanlýðý 1992 yýlýnda Kývanç Ersöz tarafýndan kurulan E&E Yönetim Danýþmanlýðý, kuruluþlara doðru yönetici ve uzman kadro bulunmasý, kariyer ve insan kaynaklarý danýþmanlýðý yapmak üzere uzmanlaþmýþtýr. E&E' nin müþteri portföyünde hemen her sektörde lider konumda olan 300'e yakýn uluslararasý ve lokal kuruluþ yer almaktadýr. E&E bugüne kadar yaklaþýk kiþiye kariyer danýþmanlýðý sunmuþtur. E&E, 2 ayrý ve birbirini tamamlayan iþ kolunda hizmet vermektedir: yönetici / eleman seçme ve yerleþtirme (Management Recruiters International - MRI Worldwide), kariyer danýþmanlýðý, kariyer geliþtirme (DBM). Bu hizmetler ve yabancý temsilcilikler E&E Group çatýsý altýnda toplanmýþtýr. GELECEÐÝN PAZARLARI 3

7 Destek Verenler Ýstanbul Ulaþým A.Þ. Ýstanbul Büyükþehir Belediyesi tarafýndan Ýstanbul'da kent içi raylý sistemlerin iþletmeciliðini yapmak üzere kurulan Ýstanbul Ulaþým A.Þ. toplam 52 km uzunluðundaki kent içi raylý sistem hatlarýnýn iþletmeciliðini yapmaktadýr. Ýstanbul Ulaþým A.Þ., özellikle Ýstanbul gibi dev bir metropol ölçeðinde sürdürülebilir toplu taþýmacýlýðýn en önemli unsurunun raylý sistemler olduðuna inanmaktadýr. Bu doðrultuda, dünyadaki tüm raylý sistem geliþmelerini yakýndan takip eden ve iþletmecilik kalitesini sürekli arttýrmaya çalýþan Ýstanbul Ulaþým A.Þ. her gün yaklaþýk Ýstanbul luya hizmet vermektedir. Ýstanbul'da giderek ivme kazanan raylý sistem yatýrýmlarýnýn tamamlanmasýyla birlikte kýsa zamanda çok daha fazla sayýda yolcuya hizmet verecek olan Ýstanbul Ulaþým A.Þ yýlýnda imzaladýðý Uluslararasý Toplu Taþýmacýlar Birliði (UITP) Sürdürülebilir Geliþme Beyannamesi ile sürdürülebilir geliþme alanýndaki taahhüdünü de ortaya koymuþtur. Lafarge Türkiye 76 ülkede, çalýþaný ile inþaat malzemelerinde dünya lideri olan Lafarge Grubu'nun dünyadaki dört ana faaliyet dalýnýn (çimento, agrega ve beton, çatý malzemeleri, alçý ve alçý levha) tümünde de yatýrýmý bulunan ender ülkelerden biri Türkiye'dir. Türkiye'nin ilk çimento fabrikasý olarak 1911 yýlýnda Darýca'da (Kocaeli) kurulan Aslan Çimento'nun 1989 yýlýnda Lafarge Grubu'na katýlmasýyla temelleri atýlan Lafarge Türkiye, sonraki yýllarda çimentonun yanýsýra beton, agrega, çatý malzemeleri, alçý ve alçý levha üretiminde de, doðrudan yatýrýmlarý ve çeþitli ortaklýklarla büyümeye devam etti. Lafarge Türkiye, toplamý 500 Milyon Dolar'ý aþan ve giderek artan yatýrýmlarýyla bugün inþaat malzemeleri alanýnda Türkiye'deki en büyük yatýrýmlardan birini temsil etmektedir. MNG Kargo Yurtiçi ve Yurtdýþý Taþýmacýlýk A.Þ. MNG Kargo, Türkiye'de kargo sektörünün geliþmesini saðlayan, çalýþmalarýyla tüm sektöre örnek olmuþ, sektöre Avrupa standartlarýnda hizmet anlayýþý kazandýrmýþ ve kargoda güvenin ne olduðunu kanýtlamýþ bir markadýr. 17 Þubat 2003 tarihinde kurulan, 65 þube, 6 Bölge Müdürlüðü,10 aktarma merkezi, 450 çalýþanýyla iþe baþlayan MNG Kargo, bugün 522 þube sayýsý, 18 bölge Müdürlüðü, 26 aktarma merkezi 1200 araçlýk filosu ve 5500 ü aþan çalýþanýyla ülke içinde 1100 yerleþim birimine hizmet vermektedir. Kargo sektöründe yeniliklerin öncüsü olan MNG Kargo, frame relay hatlarýyla tüm birimlerini kapsayan bir iletiþim aðý oluþturmuþtur. Böylece hizmetler online yapýlmakta tüm birimler müþterilerimizin isteklerine çok kýsa bir sürede yanýt verebilmektedir. Kargo teslim edildikten 5 saniye sonra herhangi bir þubemizden gönderilen kargonun tüm bilgilerine ulaþýlabilir. Ýstenirse teslim bilgileri olarak ya da cep telefonuna mesaj olarak da gönderilebilmektedir. Ýnternette gönderi takibi yapýlabilmekte ve operasyon ekibinde bulunan cep telefonlarý sayesinde mobil haldeki kargonun o an nerede olduðu öðrenilebilmektedir. Tümüyle müþteriye açýk bir sistem kurulmuþtur. 4 GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý

8 Destek Verenler PricewaterhouseCoopers PricewaterhouseCoopers ( kamu kurumlarýna ve özel kuruluþlara endüstri odaklý denetim, vergi ve danýþmanlýk hizmetleri sunmaktadýr. 149 ülkede 140,000'den fazla çalýþanýnýn fikirlerinin, deneyimlerinin ve çözümlerinin birleþmesi ile kamu güveninin oluþmasýna ve müþterilerinin iþlerine deðer katmasýna yardýmcý olur. PricewaterhouseCoopers 1981 yýýlýndan beri faaliyet gösterdiði Türkiye'de, Ýstanbul'da iki, Ankara'da, Bursa'da ve Ýzmir'de birer ofis olmak üzere toplam 5 ofiste 21 ortak ve yaklaþýk 900 kiþilik profesyonel kadrosu ile hizmet vermektedir Procter & Gamble 2007 yýlýnda dünyada 170, Türkiye'de de 20. yýlýný kutlayan P&G'nin baþarýsýnýn temelinde P&G çalýþanlarý ve markalarý yatmaktadýr. Bugün 23 lider markasý ile Türk tüketicilerinin yaþamlarýný iyileþtirecek ürün ve hizmetler sunan P&G, yaptýðý tüm iþleri ve yapma þeklini sürdürülebilirlik yaklaþýmý ile deðerlendirmektedir. Bu amaçla, 1999 yýlýnda P&G Global Sürdürülebilirlik departmaný kurulmuþtur. Topluma karþý para, insan ve enerji gibi kaynaklarýný akýllýca kullanma sorumluluðu olduðuna inanan P&G, her yýl yayýnladýðý sürdürülebilir kalkýnma raporlarýnda, yenilikçi çalýþma anlayýþýyla tükettiði enerji, su gibi kaynaklardaki tasarrufunu, çevreye uyumda aldýðý yolu ortaya koymaktadýr. P&G, Birleþmiþ Milletler Binyýl Kalkýnma Hedefleri'nin gerçekleþtirilmesi adýna yapýlan çalýþmalara saðlýk, hijyen ve su olarak belirlediði, deneyimi olan alanlarda katkýda bulunmaya çalýþmaktadýr. Sosyal sorumluluk alanýnda da hedef, 0-13 yaþ arasý çocuklarýn yaþamalarýný, baþarmalarýný ve öðrenmelerini saðlamaktýr. Detaylý bilgi için: GELECEÐÝN PAZARLARI 5

9 Destek Verenler SHELL Türkiye Shell'in Türkiye'deki ana faaliyet alanlarý "Perakende Satýþlar", "Ticari Akaryakýtlar", "Madeni Yaðlar", "LPG", "Rafineri ve Daðýtým", "Enerji ve Gaz", "Havacýlýk Satýþlarý", "Kimya Satýþlarþ", "Denizcilik Satýþlarý"ndan oluþuyor. Þirketin akaryakýt ve madeni yað perakende ve ticari satýþlar alanýndaki faaliyetleri, Temmuz 2006'dan bu yana Turcas'la kurduðu ortak giriþim þirketi Shell & Turcas Petrol A.Þ. çatýsý altýnda yürütülüyor. Shell Türkiye'nin bunun dýþýndaki diðer iþkollarý olan Shell Gas LPG, Shell Gas&Power, Shell Havacýlýk, Denizcilik ve Kimya Satýþlarý ise 1923 yýlýndan bu yana Türkiye'de faaliyetlerini sürdürmekte olan The Shell Company of Turkey Ltd. tarafýndan yürütülüyor. Dünyanýn her yerindeki Shell þirketleri gibi Türkiye'deki Shell þirketleri de bugünün ihtiyaçlarýný karþýlarken yarýnýn olanaklarýný tüketmemeyi, sürdürülebilir geliþme çabalarýna katkýda bulunmayý kurumsal kimliðinin ayrýlmaz bir parçasý olarak görüyor. TNT Express TNT olarak sürdürülebilir kalkýnma sözümüz; insanlarýn gerçek potansiyellerinin farkýna varmalarýna yardýmcý olmak, içinde bulunduðumuz dünya neslinin ihtiyaçlarýný karþýlarken çocuklarýmýz için daha fakir bir dünya býrakmamak, gelecek kuþaklarýn yeteneklerini kendi ihtiyaçlarýný karþýlayacak þekilde geliþtirmesini saðlamak. Bu amacýmýz adýna yola çýkýþ noktamýzda üç önemli faktör rol oynuyor; insanlar&toplumlar, gezegenimiz ve ekonomi. Tüm bu çalýþmalarýmýz ile Dow Jones Sürdürülebilir Endeksi'ne (DBSI) girdiðimiz ilk yýlda alanýmýzda en yüksek puaný elde ederek sektör lideri olduk. TNT N.V. dünya çapýnda posta ve ekspres teslimat konusunda geniþ hizmet seçenekleri sunmaktadýr. Merkezi Hollanda'da bulunan TNT, Avrupa ve Asya'da etkin taþýmacýlýk altyapýlarý saðlamaktadýr ve operasyon performansýný maksimum düzeye çýkarmak amacýyla faaliyetlerini dünya çapýnda geniþletmektedir. TNT, 200'ün üzerinde ülkede hizmet vermektedir ve 'den fazla çalýþaný bulunmaktadýr. TNT, sosyal sorumluluklarýnýn bilincindedir ve dünyadaki açlýk ve çevre kirliliði ile mücadele etmek amacýyla Birleþmiþ Milletler Dünya Gýda Programý ve Birleþmiþ Milletler Çevre Programý ile ortaklýklar kurmuþtur. Daha detaylý bilgi için ve adreslerini ziyaret edebilirsiniz. 6 GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý

10 GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý World Resources Institute United Nations Environment Programme 7

11 ÝNGÝLÝZCE KOPYA SÝPARÝÞ WRI Hopkins Fulfillment Service PO Box Baltimore, Md Tel: (1 410) Fax: (1 410) Sipariþler WRI güvenli web sitesinden verilebilir: WBCSD UNEP Earthprint Ltd Earthprint Ltd PO Box 119 PO Box 119 Stevenage SG1 4TP Stevenage SG1 4TP Hertfordshire England Hertfordshire England United Kingdom United Kingdom Tel: ( ) Tel: ( ) Fax: ( ) Fax: ( ) Sipariþler WBCSD güvenli web sitesinden verilebilir : den verilebilir : Sipariþler UNEP güvenli web sitesin- Türkçe Kopya Sipariþ: Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneði (SKD) Levent Cad. Tekirler Sokak. 16/1 2.Levent - Ýstanbul Tel: Fax: info@tbcsd.org FERAGATNAME Bu rapor WRI, UNEP ve WBCSD tarafýndan hazýrlanmýþtýr ve baþyazar WRI'dir. WRI çalýþma baþlýklarýnýn seçimi için tam bir sorumluluk üstlenmiþ yazarlara ve araþtýrmacýlara soruþturma özgürlüðü garanti etmiþtir. WRI ayrýca tavsiye panelleri ve uzman görüþlerini almak için istekte bulunmakta ve onlarý deðerlendirmektedir. Aksi iddia edilmedikçe, WRI basýmlarýnda bütün yorumlar ve buluþlar yazarlara aittir. WBCSD üyeleri, dokümanýn iþ dünyasý için faydalý içerikler saðladýðýna emin olmak için taslaklarý gözden geçirmiþtir. Basýmda kullanýlan göstergeler ve materyalin sunumu, ülkelerin, bölgelerin, þehirlerin veya otorite bölgelerinin yasal statüsünü veya buralarýn çevrelerinin ve sýnýr hatlarýnýn sýnýrlandýrýlmasý konularýný önemsemekte ve BM Çevre Programý, WRI ve WBCSD yandaþý olacak ifadelere veya fikirlere yer vermemektedir. Dahasý vurgulanan fikirler UNEP,WRI, ve WBCD tarafýndan belirlenen siyasetleri veya kararlarý yansýtmamakta ve bu konuda ticari isimlerden veya ciro içerikli ticari geliþmelerden bahsetmemektedir. Basým Direktörü: Hyacinth Billings,WRI Dizayn: Alston Neal, Barbieri & Gren,Washington, DC Fotoðraflar: Don Doering (sayfa 3, 33, 36), Molly Hewes (sayfa 60), Andrew Katona (sayfa 48, 50, 51), Alston Neal (sayfa 42) Copyright 2002 World Resources Institute, United Nations Environment Programme, World Business Council for Sustainable Development. Temmuz Bütün haklarý saklýdýr. Bu dökümanýn belirli bölümleri veya tümünün ticari amaçlarla çoðaltýlmasý ve satýþý yasaktýr. böyle bir durum söz konusu olduðunda dökümanýn orjinal hak sahipleri ve Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Derneðine yazýlý olarak baþvuruda bulunulmasý gerekmektedir. Dökümandan yapýlan alýntýlar kaynak gösterilmeden baþka yayýnlarda ve eðitim amaçlý kullanýlamaz. ISBN Number Library of Congress Control Number Matbaa: CifiLaboureur Imprimeur, Paris, Fransa 8 GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý

12 Ýþ Ortaklarýnýn Önsözü Jonathan Lash BAÞKAN Dünya Kaynaklarý Enstitüsü Bizim üç organizasyonumuz, küresel olarak iþ dünyasýný þekillendiren trendlerle iletiþim halinde olabilmek için elinizdeki kaynak çalýþmasýna katýlmaktadýr.geleceðin baþarýlý þirketleri, deðiþim ve yenilikler saðlamak, güçlü bir iþ dünyasý yaratmak üzere sürdürülebilir kalkýnmayý, sosyal deðerlerle birleþtirebilecek vizyon sahibi insanlar tarafýndan yönetilmektedir. Geleceðin Pazarlarý, öyle bir rekabetçi ortam olacaktýr ki, ancak çevresel maliyetler yaratmadan faaliyetlerini sürdürebilen kurumlar rekabetçi ortamda yer alacaklar ve büyüyebileceklerdir. Çevresel kötüye gidiþ, fakirlik ve ekonomik fýrsatlar eksikliðinin ana nedenleri dünyanýn etnik çatýþmalarýnýn, nefretlerin ve þiddetin körüklendiði bölgelerinde yatmaktadýr. Özel sektör, çalýþmalarýna saðlýklý devam edebilmek, ürün ve hizmetler geliþtirebilmek için, yoksulluðu yok eden siyasetlere destek vermek ve adil ve þeffaf bir toplum yaratmak için her zamankinden çok daha önemli bir rolü üstlenmek zorundadýr. Ekonominin sürdürülebilirliðini saðlayan doðal dengeleri devam ettirebilmek, saðlýk, refah ve barýþa özlem duyan küresel topluluklarýn ihtiyaçlarýný ve sosyal haklarýný anlamak ve karþýlayabilmek, büyüme için pazarlarý tatmin edecek bir ortamý gelecekte saðlayabilmek özel sektörün karþýlacaðý en önemli zorluklardýr. Geleceðin Pazarlarý iþ dünyasýnýn olaðanüstü yaratýcý ve yenilikçi kapasitesi için bir fýrsatlar göstergesi ve harekete geçme davetidir. Björn Stigson BAÞKAN Dünya Sürdürülebilir Kalkýnma Ýþ Dünyasý Konseyi Sürdürülebilir Kalkýnma için bir çok vaka geliþtirilebilir. Biz Ýþ Dünyasý ve Sürdürülebilir Kalkýnma Konseyi olarak, sürdürülebilir kalkýnma içerikli vaka geliþtirme ve tanýmý için çalýþmalar yaptýk. Vaka geliþtirme, bir giriþimcilik pozisyonudur. Ýþ dünyasýnýn daha rekabetçi olmasý, daha fazla sürdürülebilir kalkýnma kriterlerine uyum saðlamasý ile baðlantýlýdýr. Bu uyum çevresel verimlilik, küresel ve kapital pazarlarýn rolleri, iþbirlikçi sosyal sorumluluk, þeffaflýk, yenilik ve teknoloji, çevre yönetimi ve yeni ortaklýklar gibi temalarý kapsamaktadýr. Yaþadýðýmýz hýzla deðiþen dünya geleceðimiz için önemli bir belirsizlik taþýmakta olduðundan iþ dünyasý liderleri gelecek baþarýlarýný etkileyecek ve onlarý yeniliklere götürecek önemli göstergeleri belirlemek zorundadýr. UNEP ile ortaklaþa hazýrlanan WRI raporu, günlük çalýþmalarýn daha ilerisine bakmakta ve iþ dünyasý gündemini þekillendiren ana eðilimleri tanýmlamaktadýr. Rapor bu eðilimleri kýsa ve canlý bir formatla sunmaktadýr. Bu baþlýkta özetlendiði gibi, bu raporda sunulan gerçeklerin ve eðilimlerin, daha iyi iþbirlikçi stratejiler oluþturmak ve yeni iþ dünyasý fýrsatlarýný tanýmlamak için, þirketlere akýllý bilgiler sunarak gelecekteki pazarlarý þekillendireceðini umuyoruz. Klaus Töpfer YÖNETIM KURULU DIREKTÖRÜ Birleþmiþ Milletler Çevre Programý Küreselleþen dünyamýzda, güvenilir ve zamanýnda gelen bilgilere ulaþýmýn önemi gittikçe artmaktadýr. Siyasetçiler ve iþ dünyasý liderleri de pazarlarý þekillendiren eðilimlerin farkýna varmakta, bunlarýn arkasýndaki nedenler artýk eskisinden daha fazla önem kazanmaktadýr. Ýþte bu yüzden UNEP, WBCSD ve WRI bu basýmýn üretilmesinde yer almaktan mutluluk duymaktadýr. Biz raporda çevresel, ekonomik ve sosyal eðilimlerin baðlarýnýn korunmasý konusunda odaklandýk. Sürdürülebilir kalkýnma, iþ dünyasý için iyi bir ortam ve fikirdir. Bu basýmda sunulan olgular ve trendler halihazýrda geçerli olduðu þekilde devam edemeyeceðimizi açýkça göstermektedir. Ayrýca umuyorum ki bunlar, iþ dünyasý liderlerinin çevre ve geliþim konularý arasýndaki iliþkileri daha iyi anlamalarýna ve bu yüzden önümüzdeki büyük zorluklara karþý daha etkili bir þekilde yer almalarýna yardýmcý olacaktýr. GELECEÐÝN PAZARLARI 9

13 Kazan-Kazan Platformu Önsöz - Michael Porter HARVARD BUSINESS SCHOOL K urumsal stratejiler ile çevre, yoksulluk, saðlýk, nüfus ve uluslararasý geliþim gibi sosyal meseleler arasýndaki iliþki nedir? Ýþ dünyasý liderleri ''sosyal'' meseleleri rekabetle çok az alakalý görme eðilimine sahip olup bu konularý, kurumsal vatandaþlýk ve kurumsal baðýþ baþlýklarý altýnda ele almakta veya bireysel vicdanlarý daha aðýr basan yöneticilere býrakmaktadýrlar. Konu gitgide daha fazla belirgin hale gelmekle beraber, daha kapsamlý sosyal meseleler ve kurumsal stratejiler arasýndaki bu ürküten sýnýr, bunlara ayrý ve uzak meseleler olarak bakmak cahilliðini hep gündemde tutmuþtur. Stratejileri dar bir alanda görmek, kaçýrýlan fýrsatlara ve kötü rekabet seçimlerine yol açmaktadýr. Bu ayrýca yöneticilerin potansiyel rekabet avantajlarýný gözden kaçýrmalarýna da sebep olabilmektedir. Sosyal ve tüzel arasýndaki benzer kopukluk sivil toplum liderleri arasýnda da yaygýndýr. Sivil toplum liderleri firmalarý bir iþ ortaðýndan çok muhalif olarak görme eðilimini önde tutarak, sosyal konularýn geliþtirilmesinde ilerleme saðlayamazlar. Bizler yavaþ yavaþ dünyanýn en önemli problemlerini adreslemede en etkili yolun, hem toplumun hem de þirketlerin fayda göreceði, kurallar, teþvikler ve ortaklýklarýn seferber edilmesi ile mümkün olduðunu öðrenmeye baþlýyoruz. Ekonomik ve sosyal politikalar modern rekabete entegre edilebilir ve edilmelidir. Bazý örnekleri düþünün. Sera gazlarý emisyonlarýný ve kirliliði kontrol etmek firmalar tarafýndan genellikle sosyal bir mesele olarak görülür ve firmalar bu masraflardan her zaman kaçýnmýþlardýr. Þirketlerin kirletmekten kar saðladýðýný düþünen çevreciler ise kendi rollerini þirketleri, ne Dünyanýn problemlerini pahasýna olursa olsun, kirlilik azaltma adreslemede en etkili yolun, hem teknolojilerini kullanmaya zorlamak olarak toplumun hem de þirketlerin görüyorlar. fayda göreceði, kurallar, teþvikler ve ortaklýklarýn seferber edilmesi Fakat neredeyse bütün þirket bazlý kirlilikler, ekonomik israflarýn ve kaynaklarýn ile mümkün olduðunu öðrenmeye baðlýyoruz. verimsiz bir þekilde kullanýmýnýn göstergesi olup, daha iyi teknoloji ve geliþtirilmiþ yöntemlerle çözülebilirler. Þirketleri kirlilik azaltýcý teknolojileri kullanmaya zorlamak genellikle yanlýþ bir yaklaþýmdýr; daha iyi bir yaklaþým ise ürün ve süreç yenilikleri yaratmaktýr. Ayný þey hemen hemen bütün sera gazý emisyonlarýnýn sebebi olan enerjinin doðru kullanýmýyla da ilgilidir. Çevre konusunda yenilikçi þirket uygulamalarý olmasý halinde içsel rekabet artacaktýr. Çevresel kýtlýklara hitap eden ürünler de büyük bir pazar potansiyeline sahip olacaktýr. Bu durum, çevrecilerin, çevre iyileþtirmesi geliþimi için þirketlerle birlikte çalýþmasý gerektiðini anlamalarýný, þirketlerin ise çevresel korumayý bir fýrsat olarak görmelerini saðlamalýdýr. Geliþmekte olan ülkelerdeki hükümetler, çevresel kötüye gidiþ stratejilerinin ekonomik geliþmeye deðil devam eden yoksulluða sebebiyet verdiðini anlamak zorundadýrlar. 10 GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý

14 Benzer sonuçlar, ýrk ve etnik ayrýmlar, iþçi saðlýðý ve güvenliði, eðitim gibi diðer sosyal kaygýlar da görülmektedir. Örneðin, iþ gücü yetersizlikleri görülen geliþmiþ ülkelerde, sosyal danýþmanlar bireylerin iþe alýmýnda gereksiz yasal ve tüzel riskler yaratmadýkça, þirketler azýnlýklarý iþe almak ve eðitmek için güçlü teþvikler verebilmektedirler. Günümüzde sadece kurumsal ve sosyal ihtiyaçlarýn entegrasyonu deðil, geliþmekte olan ülkelerin zenginliklerini geliþtirmesi baþarýsý da neredeyse bütün özel sektör için vazgeçilmez stratejik bir önem oluþturmaktadýr. Dünya ekonomisi, bir ülke kaybederken diðerinin kazandýðý sýfýr-toplam oyunu deðildir. (bütün kazançlarýn ve kayýplarýn sýfýr olduðu bir oyun). Eðer þirketler üretkenliklerini ve birbirleriyle iliþkilerini geliþtirirlerse büyüme için inanýlmaz bir potansiyel vardýr. Dünyamýzda insanlarýn karþýlanmamýþ birçok ihtiyaçlarý vardýr ve talepler daha çok ülke, daha zengin bir hale geldikçe artacaktýr. Sosyal ve kurumsal yapýlar, küreselleþmenin çekiþmeli alanlarýnda da bir araya gelebilir. Sosyal hareketçilerin, sadece þirketlerin deðil, uluslararasý ticaret sisteminin açýklýðý ve adilliði ile belli bir baðlarý vardýr. Geliþmekte olan ülkelerdeki yerel þirketlerle karþýlaþtýrýldýðýnda, yabancý þirketler daha yüksek çevresel standartlar sunmakta, iþçilere daha çok ödeyebilmekte, daha iyi ve güvenli çalýþma þartlarý sunabilmektedirler. Eðer sosyal hareketçilerin gerçek hedefleri bu þartlarý Günümüzde sadece kurumsal ve geliþtirmek ise, uluslararasý þirketlerle daha yakýn çalýþarak hedefleri doðrultusunda sosyal ihtiyaçlarýn entegrasyonu geliþmeyi saðlayacak ortamlarý yaratmalýdýrlar. zenginliklerini geliþtirmesi baþarýsý deðil, geliþmekte olan ülkelerin da neredeyse tüm özel sektör için Bu rapor, liderlerin bu fýrsatlar üzerine vazgeçilmez stratejik bir önem sermaye oluþturmalarýna yardým edecek oluþturmaktadýr. büyüleyici ve önemli bir bilgi temeli sunmaktadýr. Döküman pazar fýrsatlarýný sosyal ihtiyaçlara ve baþarýlý uluslararasý geliþim neticelerine hitap ederek tanýtmaktadýr. Çevresel performansý geliþtirir ve az bulunan kaynaklardan daha verimli faydalanmayý öðrenirken, rekabetçi avantajlar ve ekonomik getirilerin nasýl saðlanabileceðini göstermektedir. Demokrasinin önemini ve kazan-kazan geliþimini saðlamak için þeffaflýðýn rolünü vurgulamaktadýr. Hem kurumsal, hem de sosyal yapýlar, artýk yeni düþünce yapýlarýný benimsemek zorundadýrlar. Bu döküman yeni bakýþ açýsý için paha biçilmez bir araç sunmaktadýr. Michael E. Porte, Harvard Ticaret Okuluna baðlý Bishop William Lawrence Üniversitesi profesörüdür. Üniversite profesörlüðü, Harvard fakülte üyesine verilebilecek en yüksek profesyonel kabuldür. Prf. Porter rekabetçi strateji ve uluslararasý rekabet konusunda öncü bir otoritedir ve yetmiþ beþ makale ve on altý kitabýn yazarýdýr. GELECEÐÝN PAZARLARI 11

15 Ýçindekiler Toplum ve Geleceðin Pazarlarý TOPLUMA HÝZMET Nüfus Geliþmekte olan ülkelerdeki artan nüfus gençler tarafýndan hüküm sürülen pazarlar yaratacaktýr. Sermaye Küresel sermaye artýyor, fakat gelir farký da giderek büyüyor Beslenme Besin çokluðuna raðmen milyonlarca insan saðlýksýz besleniyor Saðlýk Ortalama ömür yaþý artýyor, fakat hastalýklar geliþmeye engel olmaya devam ediyor Eðitim Ýlk öðrenim eðitimi yaygýnlaþtý, fakat öðrenim fýrsatlarý fazlasýyla gözden kaçýyor Yenilikler DAHA AZ OLUMSUZ ETKÝ ÝLE DAHA ÇOK DEÐER Tüketim Artan tüketim, yenilik için ticari fýrsatlar sunmakta, ancak çevresel riskler yaratmaktadýr. Enerji Enerjiye artan talep ekonomik geliþim saðlamakta, fakat dünya iklimini tehdit etmektedir. Emisyonlar Kirlilik küresel bir tehlike olmayý sürdürmektedir Verimlilik Enerji ve materyal verimliliði geliþtikçe iþlem hacmi büyümektedir Doðal Sermaye KAYNAKLARI KORUMAK Ekosistemler Gezegenimizin üretkenlik kapasitesi düþüþtedir. Tarým Besin üretimi pek çok ekonominin temelini oluþturmaktadýr. Ancak baðlý olduklarý ekosistemleri tehdit etmektedirler. Su Kaynaklarý Artan insan ihtiyaçlarý yanýnda temiz su azalmaktadýr GELECEÐÝN PAZARLARI Küresel Eðilimler ve Ýþ Dünyasý Ýçin Anlamlarý

16 Baðlantýlar 44 BÝRBÝRÝ ÝLE BAÐLANTI ÝÇÝNDEKÝ DÜNYADA TÝCARET YAPMAK Kentleþme Kentleþme ticari olanaklara ve sosyal tehlikelere odaklanmaktadýr. Devinim Ýnsanlar daha çok hareket halindeler, böylece mal ve bilgi akýþýný arttýrarak enerji ve altyapý sistemleri için talebi artýrýyorlar. Ýletiþim Bilgiye ve iletiþim teknolojilerine ulaþým ekonomik fýrsatlar saðlamaktadýr. Ýþ gücü Ekonomiler servis odaklý oldukça, kadýnlar resmi iþ gücünün büyüyen bir parçasý olmaktadýrlar Roller ve Sorumluluklar TÝCARÝ LÝSANS HAKKI ALMAK Demokrasi Demokrasi pazar bazlý ekonomiler için geliþmiþ ortamlar yaratarak yayýlmaktadýr. Sorumluluk Sivil toplum idari teþkilatlardan ve iþ dünyasýndan daha fazla sorumluluk ve þeffaflýk beklemektedir Özelleþtirme Özel sektör yatýrýmlarý ekonomik geliþmeyi giderek arttýrmaktadýr Notlar 62 Ek Kaynaklar 66 GELECEÐÝN PAZARLARI 13

17 Toplum ve Geleceðin Pazarlarý Nüfus Sermaye Beslenme Saðlýk Eðitim 14 Toplum ve Geleceðin Pazarlarý TOPLUMSAL HÝZMET

18 TOPLUMSAL HÝZMET Geleceðin tüketicileri ve iþ gücü, küçük ve büyük giriþimcilerin saðlýk, eðitim, ve beslenme ihtiyaçlarý için destek olabilecekleri ve böylece hýzla büyüyen kazançlý fýrsatlar bulabilecekleri pazarlara odaklanacaktýr. Bu pazarlar, temel ihtiyaçlarý karþýlamak, insan becerilerini geliþtirmek, ekonomik kapasiteyi artýrmak, eþitsizlikleri gidermeye yardýmcý olmak ve çevreyi korumak için idari teþkilatlarla ve sivil toplumla iþbirliði yapan iþ dünyasýnýn lehine olacaktýr. GELECEÐÝN PAZARLARI 15

19 Nüfus Doðurganlýk oraný dünya çapýnda düþüþ gösterse de, giderek artan bir nüfusla karþý karþýya bulunmaktayýz. 20 yýl içinde nüfusun 8 milyara ulaþacaðý tahmin ediliyor. *1 Nüfus dinamikleri gelecenin pazarlarýný þekillendiren hemen hemen tüm dünya trendlerinin kökeninde bulunmaktadýr. Nüfus artýþý toplumlarýn çevre þartlarý, saðlýk, beslenme, eðitim ve ekonomik durumlarýný etkilemektedir. Gelecek 20 yýl içinde, nüfus yüksek gelirli ülkelerde (Gayrý Safi Milli Hasýla kiþi baþý > US$9,266) azalacak veya çok az artacaktýr ve dünya vatandaþlarýnýn birçoðu az gelirli (GSMH kiþi baþý <US$755) ve orta gelirli (GSMH kiþi baþý <US$756-9,265) *2 ülkelerde doðacaktýr. Bu nedenle artacak olan düþük ve orta gelir iþ gücünü ve tüketici pazarlarýný doygunluða ulaþtýrmak için, yetenekli iþgücünün yetiþtirilmesi, artan orta sýnýf ihtiyaçlarýna adapte edilmiþ ürün ve hizmetlerin de geliþtirilmesini gerektirecektir. (bkz. Sermaye). Geliþmekte olan ülkeler, kendi nüfuslarýna hizmet edebilmesi için, yerel endüstrilerini büyütmek ve geliþtirmek; çok uluslu þirketler ise bu yeni pazarlarda yer alabilmek için uygun stratejik, teknik, iþlevsel ve pazarlama rekabetleri geliþtirmek zorunda kalacaklardýr. Dünya Nüfusu Büyüyor Dünya Nüfusu, KAYNAK: Birleþmiþ Milletler Nüfus Bölümü, yýlýnda dünya nüfusu 6 milyara ulaþtý ve Birleþmiþ Milletler orta vadeli deðiþim projeksiyonuna göre 2025 yýlýnda 7.9 milyara ulaþmasý ve 2050 yýlýna kadar da 9.3 milyar civarýnda olmasý bekleniyor. * yýllarýnda % 2.04 e ulaþan ve yýllarýnda % 1.35 e düþen doðum oranlarýnda genel eðilim düþüþ yönündedir. Düþen doðurganlýk oranlarý yýllýk nüfus artýþý oranlarýný ciddi bir þekilde azaltmýþtýr. Gelecek 20 yýl içerisinde, nüfus artýþýnýn % 98 i geliþmekte olan ülkelerde gerçekleþecektir. *4 Geliþmekte olan ülkelerdeki artan nüfus gençler tarafýndan hüküm sürülen pazarlar yaratacaktýr. Ýstatiksel Gerçekler Geliþmekte olan ülkelerde dünya nüfusunun Doðurganlýk Oranlarý Azalýyor Doðum Oranlarý, Seçilen Bölgeler, % 80 i yaþamaktadýr ve 2025 yýlýna kadar bu oran % 85 e ulaþacaktýr. *5 6.2 milyar olan bugünün nüfusunun 2.4 milyar kadarý çocuklardan ve gençlerden oluþmaktadýr. *6 Beþ kiþiden ikisi ya Çin'de ya da Hindistan'da yaþamaktadýr. * yýlýnda kadýn baþýna 4 çocuk olan dünya doðurganlýk oranlarý, 2000 yýlýnda kadýn baþýna 3'ten az çocuða düþmüþtür. * yýllarý arasýnda, yüksek gelirli ülkelerdeki nüfus artýþýnýn % 40'ý alýnan göçlerle gerçekleþmiþtir. Düþük gelirli ülkelerde ise verilen göç, nüfus artýþýný % 3 civarýnda azaltmýþtýr. *9 KAYNAK: Birleþmiþ Milletler Nüfus Bölümü,2000 Geliþmiþ ülkelerde doðurganlýk oraný düþüktür ve geliþmekte olan ülkelerde de hýzla düþmektedir. Fakat demografik hareketlilik - bugünün önemli sayýdaki çocuklarý üretkenlik yýllarýna ulaþtýðýndan - doðurganlýk oraný duraðan bir hale (kadýn baþýna 2.1 çocuk) gelmeden önce hýzla artmaya devam edeceði anlamýna gelmektedir. Avrupa ve Kuzey Amerika'da doðurganlýk, genel oranlarýn altýndadýr. Çoðu geliþmekte olan bölgede ise, doðurganlýk aile planlamasý ve eðitimi sayesinde hýzla düþmesine raðmen halen diðer oranlarýn üzerindedir (bkz. Eðitim). Afrika doðurganlýk oranlarýnýn 2025'e kadar ortalama seviyelere inmeyeceði düþünülen dünyanýn tek bölgesidir. * 10 Birçok Afrika ülkesinde, HIV ve AIDS'den kaynaklanan ölümler nüfus artýþ oranýný azaltmasýna raðmen, doðurganlýk oranlarý halen beþ ve yedi arasýndadýr * Toplum ve Geleceðin Pazarlarý TOPLUMSAL HÝZMET

20 Nüfus Artýþý Yeni Pazarlar Yaratýyor Dünya Nüfusu Gelire Göre KAYNAK: Dünya Bankasý, Düþük ve orta gelirli ülkelerdeki hýzlý nüfus artýþý, potansiyel iþ gücüne ve dünya ekonomisinin tüketici sayýlarýna katkýda bulunmaktadýr. Yüksek gelir ülkelerindeki duraðan nüfus bu ülkelere düþük sayýda ek iþ gücünün ve tüketicinin eklendiðini göstermektedir. *12 6.2milyar olan dünya nüfusunun 2.4 milyarý çocuklardan ve gençlerden oluþmaktadýr. ÝLGÝLÝ KONULAR Tüketim Ekosistemler Ýþ Gücü Yaþ Daðýlýmýndaki Deðiþim, Sosyal ve Ekonomik Deðiþimler Getirecektir Yaþa Göre Nüfus Daðýlýmý, 2000 ve 2020 öngörülen (gri alan) KAYNAK: Birleþmiþ Milletler Nüfus Bölümü, Geliþmekte olan dünyanýn yaþ yapýsýnda genç nüfus aðýr basmaktadýr. Buna göre geliþmekte olan ülkelerdeki çalýþan sayýsýnýn 2020'de % 70 artacaðý öne sürülmektedir. Bu geliþmekte olan ülke ekonomilerine katký saðlayacak bir artýþtýr, fakat ayný zamanda göçe sebebiyet verecek veya yüksek iþsizlik oranlarýna neden olacaktýr. (bkz. Ýþ gücü). Bunun aksine, geliþmiþ ülkelerdeki düþük doðum oranlarý ve uzun ömürlülük ise 2020 yýlýnda yaþlarýndaki insan sayýsýný arttýracaktýr. *13 Bu büyük çaptaki yaþlý nüfus daha genç insanlarýn bulunduðu nüfuslardaki üretkenlikle destek bulacak emeklilik, saðlýk bakýmý ve kiþisel hizmetler gibi talepler yaratacaklardýr. Ýþ Dünyasý için Notlar Nüfus dinamikleri hem uluslararasý pazarlarý þekillendiren ana bir etkendir, hem de toplumun ekonomik ve sosyal tehlikelerinin kök noktasýnda bulunmaktadýr. Geliþmekte olan ülkelerde artan genç nüfus, geliþmiþ ülke pazarlarý düþen nüfusla kýsýtlanacaðý ve yaþlý nüfus ile artan bir karaktere sahip olacaðýndan, iþ dünyasý için yeni iþ gücünü ve tüketici pazarlarýný temsil etmektedir. Geliþmekte olan ülkelerde pazarlar oluþturmak için, büyük ve küçük ulusal ve uluslararasý giriþimciler kararlý bir istihdamý desteklemeli ve temel ihtiyaçlarý karþýlayan, elde edilebilir, ulaþýlabilir ve kültürel olarak dikkat çekici servisleri ve ürünleri insanlara saðlamalýdýrlar. GELECEÐÝN PAZARLARI 17