TÜRKİYEDE HIZLI TREN PROJELERİ VE PROJE YAPILARI HIGH SPEED TRAIN PROJECT İN TURKEY AND CONSTRUCTİON OF PROJECT

Transkript

1 TÜRKİYEDE HIZLI TREN PROJELERİ VE PROJE YAPILARI Tanju DEMİREZER TCDD İşletmesi Genel Müdürlüğü, Ankara ÖZET Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi Ulaştırma Bakanlığı tarafından yürütülen en büyük projelerden biridir. Projenin amacı; Ülkenin iki büyük şehri olan Ankara-İstanbul arasındaki seyahat süresini azaltmak ile hızlı, emniyetli ve konforlu ulaşımı sağlanmasıyla ulaşımdaki demiryolu payını arttırmaktır. Proje iki aşamada yerine getirilecektir. Projenin 1. aşaması 206 KM lik Esenkent-Eskişehir arasıdır. 2. aşaması ise 158 km olup Köseköy- Vezirhan ve Vezirhan-İnönü şeklinde iki kesim olarak proje çalışmaları yürütülecektir. Hızlı Tren Projesi Ankara-İstanbul (Köseköy) arasındaki tüm altyapı çalışmalarını içermektedir. Bunun yanı sıra 56 km lik Köseköy-Gebze kesimine ait proje çalışmaları 2. aşama yapım işleri ile birlikte tamamlanacaktır. Ankara-İstanbul Hızlı ren Projesi tamamlandığında çift hatlı, elektrifikasyonlu ve sinyalizasyonlu 250 km/saat hızlı demiryolu iki büyük şehir arasında inşa edilmiş olacaktır. Ülkemizdeki Ulaştırma Bakanlığı hedeflerinde yer alan diğer önemli projelerden biriside Ankara-İstanbul hızlı Tren Projesi ve Marmaray Projesinden sonra demiryolu hattı 258 km olan Ankara-Konya hızlı Tren Projesidir. Anahtar Kelimeler: Hızlı Tren Projesi, Hızlı Tren Proje İmalatları, Hızlı Tren Proje Sanat Yapıları HIGH SPEED TRAIN PROJECT İN TURKEY AND CONSTRUCTİON OF PROJECT ABSTRACT With Ankara-Istanbul High Speed Train Project, which is amongst the biggest projects implemented by the Ministry of Transportation, it is aimed to decrease the travel time between Ankara and Istanbul as the biggest cities of our country, to create a fast, secure, and comfortable transportation means, and to increase the share of railways in transportation. The project will be implemented in two stages. The 1 st Stage of the project is the section of 206 km between Esenkent and Eskisehir. The 2 nd Stage of the Project will be implemented in two segments as Köseköy-Vezirhan and Vezirhan-Inönü, the project works of this segment of 158 km.the all substructure works of between Ankara and İstanbul, which covers the Stage of High Speed Train Project, Besides, the project works of a segment of 56 km between Köseköy and Gebze, as the continuance of the 2 nd Stage, are about to be finalized. When Ankara-Istanbul High Speed Train Project is completed, a double-line, electrified, and signaled railroad appropriate for 250 km/h speed between two major cities will be constructed. The other important Project for our country is Ankara-Konya High Speed Train Project after Ankara-Istanbul High Speed Train Project and Marmaray Project in connection with the goal of high speed train initiation of the Ministry of Transportation in our country. The highrailway between Ankara and Konya is 258 km. Keywords: High Speed Train Project, Construction Works Of High Speed Train Project, Substracture Works Of High Speed Train Project

2 1-HIZLI TREN PROJELERİ TANITIMI 1.1-ANKARA-İSTANBUL HIZLI TREN PROJESİ NEDİR. Hızlı Tren Projesi, Ankara-İstanbul arasındaki mevcut hattan bağımsız 250 km/saat hıza uygun, tamamı elektrikli, sinyalli yeni çift hattı hızlı demiryolu yapımını içermektedir. Projenin toplam uzunluğu 533 km. olup, Projenin kesimlerini: Ankara-Sincan (24 Km.) Sincan-Esenkent (15 Km.) Esenkent-Eskişehir ( 206 Km.) Eskişehir - Inönü (30 Km.) İnönü-Vezirhan (54 km) Vezirhan- Köseköy 104 Km.) Köseköy Gebze (56 km) Oluşturmaktadır. Şekil 1: Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi Kesimleri Gösterimi 44 km' lik Gebze-Haydarpaşa kesimi ise Marmaray projesi ile yüzeysel metroya dönüşeceğinden Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi'ne dahil edilmemiştir. Proje kapsamında ayrıca Ankara Hızlı Tren Garı inşası ve 10 set hızlı tren temini işleri yer almaktadır. Projenin Amacı: Ankara ve İstanbul arasında çift hatlı, elektrikli, sinyalli, 250 km hıza uygun hızlı demiryolu inşa edilerek hızlı, konforlu, güvenli bir ulaşım imkanı yaratmak Yolcu taşımacılığında yaklaşık % 10 olan demiryolu payını % 78'e çıkartmak. Ankara-İstanbul arasındaki seyahat süresinin azaltmak.

3 Projenin Yapilmasi İle Neler Gerçekleşecek: Karayolu, demiryolu ve havayolu trafiği açısından en yoğun yolcu ve yük aksı olan Ankara-İstanbul hattında demiryolunun rekabet şansı artarak, yolcu payı %10'dan %78'e yükselecek Ankara-İstanbul hattında, demiryolu ile ortalama 7 saat, karayolu ile 5-6 saat, havayolu ile merkezden merkeze ve servis araçlarını kullanmak koşuluyla 3-4,5 saatlik seyir süresi Esenkent-Eskişehir kesiminin devreye girmesiyle; o Ankara-İstanbul 4-4,5 saate, o Ankara-Eskişehir l saate inerken, o Ankara-İzmir hattındaki seyahat süresi de kısalacak Esenkent-İnönü ve İnönü-Köseköy'ün, her iki etabın devreye girmesiyle; o Ankara-İstanbul 3 saate, o Ankara-Gebze 2 saat 30 dakikaya inecek. Seyahat süresindeki bu önemli zaman tasarrufu, kentleri adeta birbirinin banliyösü haline getirecek, eğitim ve iş gibi zorunlu nedenlerle farklı kentte ikamet edenlere günübirlik gidip gelme fırsatı sunacak. Kentler arasındaki ekonomik, sosyal ve kültürel etkileşim artacak. Marmaray ile entegre edilerek, Avrupa'dan Asya'ya kesintisiz yolcu taşımacılığı yapılacak. Diğer hızlı tren projeleri de devreye girdiğinde, ülkemizin önemli hatlarında hızlı tren ağları oluşacak. Mevcut hattan ayrı olarak inşa edilen çift hatlı hızlı tren hattı, yük ve diğer trenler için korunan mevcut hattın kapasitesini artıracak, bu diğer hatlara da olumlu yansıyacak. Her geçen gün kentleşme oranı artan, sanayileşen ülkemiz çağdaş toplu taşıma araca olan hızlı trenle, 21. yüzyıla, "Yeni Demiryolu Çağı"na önemli bir adım atmış olacak. Avrupa Birliği'ne üyelik sürecinde olan ülkemiz, ulaşım altyapısıyla da bu sürece hazırlanmış olacak. Toplu taşımada en çağdaş taşıma sistemi olan, petrole bağımlı olmayan, yapım maliyeti düşük, kullanım ömrü uzun, otoyollara göre daha az arazi kullanan, çevre kirliğine yol açmayan demiryolunun, çağı yakalamasıyla birlikte rekabet gücü ve ulaşım payı artacak; dengeli ulaşım sistemi, ekonomiden sosyal kültürel hayatımıza kadar birçok olumlu etkiler yapacak. Hızlı tren çağı ile önü açılan demiryolları geliştikçe, Türk halkı demiryolu ulaşım sistemini daha iyi tanıyacak ve ona sahip çıkacak. Türkiye yüksek hızlı tren teknolojisine sahip 8. ülke olacak... Proje Dizayn Kriterleri: Uzunluk : 533 km Hat Sayısı : çift hat, elektrikli, sinyalli Hız : 250 km/saat Dingil Yükü : 22.5 ton Ekartman : mm. Min. Kurp Yarıçapı : Maksimum Eğim : 16 Maksimum Dever : 130 mm. Düşey gabari (Min) : 6.72 m.

4 Ray tipi : UIC-60 Ray Boyu : 36 m. Kaynaklı Uzunluk : Sürekli kaynak Ray Kalitesi : 900 A Traversler : Ön-germeli, önçekmeli monoblok B70 tipi beton traversler Projenin Tamamında Neler Yapılacak Rakamlarla Proje: Kazı Dolgu Menfezler Altgeçitler Üstgeçitler Viyadükler Tren Köprüleri Tren altgeçitleri Nehir Köprüleri Otoyol Köprüleri Tünel : m3 : m3 : 480 adet : 109 adet : 56 adet : 21 adet : 4 adet : 3 adet : 34 adet : 2 adet : 43 adet Projenin Kesimleri Ve Yapılan Çalışmalar: Projenin 206 km 'lik Esenkent - Eskişehir arası altyapı çalışmalarına 5 Aralık 2003 tarihinde başlanmış olup bu kesimde % 100 oranında (üstyapı, elektrifikasyon ve sinyalizasyon çalışmaları dahil) fiziki gerçekleşme sağlanmıştır. Bu kesimde test ve ölçüm aletleriyle modifiye edilmiş özel donanımlı test treniyle ölçüm işlemleri ve test sürüşleri yapılmış olup kademeli olarak hız denemeleri neticesi ve elde edilen ölçüm değerlerine göre hat güzergahında yapılan iyileştirmeler ile 250 Km /saat lık işletme hızı sağlanmıştır. Test çalışmalarında sürüş hızı 300 km/saat geçilerek denemesi yapılmıştır. Şekil 2: Esenken-Eskişehir Projesi Kesimi İmalat Gösterimleri

5 Şekil 3: Esenken-Eskişehir Projesi Kesimi Viyadük İmalat Gösterimleri Projenin diğer kesimleri olan 15 km uzunluğundaki Sincan - Esenkent ve 30 km.lik Eskişehir-İnönü kesimindeki altyapı işleri tamamlanma aşamasındadır. Altyapı ve Üstyapı işlerinin 2008 yılında bitirilmesi planlanmıştır. Şekil 4: Sincan Esenken Projesi Kesimi İmalatları Gösterimleri

6 Sincan-İnönü Arasında Neler Yapıldı: Proje, Mevcut Hattın Yanına İlave bir yol yapımını içeren rehabilitasyondan, Mevcut hattı koruyarak bunun dışında yeni çift hatlı hızlı tren projesine dönüştürüldü. Kazı ve dolgu çalışmalarında 2.5 milyon kamyon ile 25 milyon ton hafriyat yapıldı. 164 Bin kamyon ile 2,5 milyon ton balast taşındı. 292 adet Menfez inşası tamamlandı. 35 adet Karayolu Üst geçidi yapıldı. 2 adet otoyol köprüsü yapıldı. 48 adet Karayolu Alt geçidi yapıldı. 7 adet tren köprüsü yapıldı. Toplam 85 adet hemzemin geçit problemi çözüme kavuşturuldu. 16 Adet Nehir Köprüsü Yapıldı. Toplam 4342 metre uzunluğunda 5 Adet Viyadük Yapıldı. Toplam uzunluğu 701 m olan 2 adet Tünel bitirildi. Toplam 550 km lik yola; 57 Bin ton Ray ve 680 Bin Adet Travers kullanılacaktır. Sonuç olarak; 120 bin kişinin yaşayabileceği adet apartman dairesine eş değer inşaat yapılmış olacaktır. Projenin 158 Km.lik 2. Etabı: Köseköy-Vezirhan Ve Vezirhan-İnönü Olmak Üzere İki Kesimde Yapılacaktır. Her iki kesiminde sözleşmeleri imzalanmış olup, 2008 yılı içerisinde fiili olarak inşaatına başlanması ve 2 yıl içerisinde inşaatının tamamlanması planlanmıştır. Ayrıca; 2.etabın devamı niteliğindeki Köseköy-Gebze arasındaki 56 km lik kesimin ihale hazırlıkları devam etmektedir. Bu kesiminde inşaatına başlanması ve 2.etapla eşzamanlı olarak bitirilmesi planlanmıştır. Şekil 5: Köseköy-Vezirhan Projesi Kesimi Proje Özellikleri

7 Şekil 6: Vezirhan-İnönü Projesi Kesimi Proje Özellikleri 1.2-ESKİŞEHİR GAR YERALTINA ALINIYOR. Eskişehir içindeki şehir ulaşım yollarının mevcut demiryolu hatlarımızı sık sık kesmesi nedeniyle Eskişehir Gar geçişinin hızlı tren işletmeciliğine uygun hale getirilmesi ile birlikte Eskişehir Garın küçültülerek sadece yolcu garı haline getirilmesi planlanmış ve bu kapsamda Eskişehir Gar geçişinin yeraltından sağlanması ile ilgili proje çalışmaları yapılmıştır. Bu yıl içerisinde inşaat çalışmalarına başlanması ve 2008 yılı içerisinde tamamlanması planlanmıştır. Şekil 7: Ankara Hızlı Tren Garı Projesi

8 1.3-PROJENİN DİĞER PARÇALARI Projenin diğer bir parçası olan Ankara-Sincan arasındaki 24 km.lik kesimin ise Hızlı tren işletmeciliğine uygun hale getirilmesi için proje çalışmaları yapılmıştır. Bu hat kesimindeki yolların ve istasyonların yeniden düzenlenerek, Ankara-Behiçbey arasında 2 adet hızlı tren, 2 adet banliyö trenleri ve 2 hat konvansiyonel olmak üzere 6 hat, Behiçbey-Sincan arasında da 2 adet hızlı tren, 2 adet banliyö ve 1 adet konvansiyonel olmak üzere 5 hat yapılması planlanmıştır. Bu hat tevsiatına uygun olarak banliyö istasyon planlamaları da yapılmış olup hızlı tren işletmeciliği ile birlikte şehir içi ulaşımı sağlamak üzere yapılacak olan banliyö hatları ve hizmet birimleri metro standardında inşa edilecektir. Projenin tüm kesimlerinin 2009 yılı içerisinde tamamlanması ve deneme işletmesine başlanması planlanmıştır. 1.4-ANKARA-KONYA HIZLI TREN PROJESİ Projenin Amacı: Konya; nüfus, tarım ve sanayi açısından Türkiye nin büyük şehirlerinden biridir. Ankara-Eskişehir-Afyon Koridorundan Ankara-Konya mevcut Demiryolu 687 Km, Ankara-Konya karayolu ise 258 Km. dir. Ankara-Konya arasında demiryolu ile yapılan yolcu ve yük taşımacılığı uzun süre aldığından kara yolu taşımacılığı tercih edilmektedir. Bu nedenle Konya Şehrinin Türkiye nin en büyük üç kentine(istanbul, Ankara, İzmir) daha kısa zamanda ulaşımını sağlayacak hızlı demiryolu ile bağlantısını gerçekleştirmek amacı ile Ankara Konya demiryolu yapılması planlanmıştır. Ankara-Konya ve Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projelerinin tamamlanmasından sonra: Ankara-Konya arasındaki 10 saat 30 dakikalık seyahat süresi 1 saat 15 dakikaya, İstanbul-Konya arasındaki 12 saat 25 dakikalık seyahat süresi ise 3 saat 30 dakikaya inecektir. Proje Dizayn Kriterleri: Toplam uzunluk : 306 km İnşa edilecek uzunluk : 212 km Hat Sayısı : çift hat, elektrikli, sinyalli Hız : 250 km/sa Dingil Yükü : 22.5 ton Ekartman : mm. Min. Kurp Yarıçapı : Maksimum Eğim : 16 Maksimum Dever : 130 mm. Düşey gabari : 6.72 m. Ray tipi : UIC-60 Ray Boyu : 36 m. Kaynaklı Uzunluk : Sürekli kaynak Ray Kalitesi : 900 A Traversler :Ön-germeli, önçekmeli monoblok B70 tipi beton

9 Rakamlarla Proje: Kazı Dolgu Köprü Üstgeçit Algeçit Menfez Tünel (2030 m) : m3 : m3 :6 adet :26 adet :58 adet :129 adet :1 adet Ankara-İstanbul Hızlı Tren, Marmaray Projelerinden sonra temeli atılan ve ülkemizin önemli projelerinden olan Ankara-Konya Hızlı Tren Projesi'nin inşaatı hızla devam etmektedir. Şekil 8: Ankara Konya Hızlı Tren Projesi Güzergahı Projenin tamamlanması ile Polatlı'dan başlayarak Güneye doğru inen 250Km /saat hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yeni demiryolu inşa edilmiş olacaktır. Ankara dan başlayarak Konya ya uzanan Toplam 306 km' lik hattın, 94 km'lik kesimi Ankara-Polatlı arasındaki kesim olarak Ankara-İstanbul Hızlı Tren Projesi kapsamında yer almaktadır. Projenin alt yapı inşaatı 2 kesimli olarak gerçekleştirilecektir. 1.kesim, Polatlı dan başlamak üzere km: 100 e kadar olup 2.kesim ise km 100 den olmak üzere Konya km 212 ye kadar olan güzergahı kapsamaktadır. Her iki kesimin altyapı işlerinin 2008 yılı içerisinde tamamlanması planlanmıştır. Altyapının tamamlanması sonrası projenin üstyapı ve elektromekanik sistemlerinin sağlanması amacıylada ihalesi yapılmış olup sözleşme imzalanmıştır. Bu kesimlerde de yıllarında üstyapı ve elektromekanik sistemlerin tamamlanması planlanmıştır.

10 1.5-Ülkemizde Yapımı Planlanmış Hızlı Tren Proje Güzergahları: Yapımı devam eden Ankara-İstanbul ve Ankara-Konya Hızlı Tren Projelerinin yanı sıra aşağıda belirtilen güzergah kesimlerinde de Hızlı Tren Projelerinin gerçekleştirilmesi planlanmaktadır. ANKARA-SİVAS 471 KM ANKARA-İZMİR 606 KM BURSA-OSMANELİ 106 KM ANKARA-KAYSERİ 175 KM Şekil 9: Planlanmış ve Yapımı Devam Eden Hızlı Tren Projeleri Güzergahı Gösterimi

11 2-ANKARA- İSTANBUL HIZLI TREN PROJESİ KESİMİNDE TAMAMLANMIŞ VİYADÜKLERDE KULLANILMIŞ OLAN MESNET VE YAPISINA AİT GENEL TEKNİK TANITIM / BİLGİLENDİRME Projenin Açıklanması: Proje basit mesnetlendirilmiş her açıklıkta 12 prefabrik kirişli bir ucu sabit bir ucu hareketli olarak oluşturulmuş VK4 tanımlı demiryolu köprüsü, viyadüküdür. - Mesnetlerdeki düşey yük 140 tondur. - Merkezdeki 4 mesnet sabit uçta bulunmakta ve 240 tona kadar servis yüklerini karşılayabilmelidir. - Hareketli uçta deprem yüklerinde önemli deplasmanlar oluşmaktadır. - Merkezdeki 4 sabit mesnet deprem yüklerinde (yatay mesnet başına 216 ton) küçük hareketlere (10 mm) olanak sağlamaktadır. - Her iki uçta 2 adet yanal elastomer bufferlar mevcuttur. Şekil 9: Özel Önyüklemeli Pot Mesnedin Montajlı ve Demontajlı Gösterimi

12 - Mesnet üretici firma tarafından sabit uçtaki 4 merkezi mesnet için özel ön yüklemeli pot mesnetlerin kullanımı teklif etmiştir. - Ön yüklemeli pot mesnetler belli bir yüke kadar sabit mesnet görevi görmesi, bu yüklerin üzerinde yük aldığında ise kısıtlı bir harekete izin vermesi üzerine tasarlanmıştır. - Geri kalan mesnetler için (sabit uçtaki 8 ve hareketli uçtaki 12 adet mesnet) standart tip PL pot mesnet kullanımı düşünülmüştür. - Yan elastomer bufferlar için standart B-BS ve FL tipi elastomer mesnet kullanımı öngörülmüştür. - Bütün bu mesnetler her zaman değiştirilebilir niteliktedir. Şekil 10: Özel Önyüklemeli Pot Mesnedin Proje Tasarımına Uygun Olarak Yüklenmesi Özel önyüklemeli mesnetler 240 tonluk servis yüklerini karşılayabilmesi için mesnetlere 90 tonluk önyükleme yapılmıştır. (60 Ton uzun süre sonraki kayıplardan sonra) Deprem durumunda 216 ton için dizayn edilmiştir. Deprem durumunda en az 10 mm lik bir harekete izin verecek şekilde tasarlanmıştır. Şekil 11: Viyadük-4 de Kullanılan Önyüklemesi Yapılmış Pot Mesnetten Görüntüler

13 Şekil 12: Viyadük-4 de Kullanılan Mesnetlerden Görüntüler