ALBERT CAMUS DÜŞÜŞ 3

Transkript

1

2 2

3 ALBERT CAMUS DÜŞÜŞ 3

4 La chute, Albert Camus 1956, Éditions Gallimard, Paris 1997, Can Sanat Yayınları Ltd. Şti. Tüm hakları saklıdır. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. 1. basım: basım: Ekim 2014, İstanbul Bu kitabın 23. baskısı adet yapılmıştır. Ka pak ta sarımı: Ayşe Çelem Design Kapak resmi: istockphoto.com / Martin Muránsky Ka pak baskı: Azra Matbaası Litros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi D Blok 3. Kat No: 3-2 Topkapı-Zeytinburnu, İstanbul Sertifika No: İç baskı ve cilt: Özal Matbaası Davutpaşa Cad. Emintaş Kâzım Dinçol San. Sit. No: 81/39, Topkapı, İstanbul Sertifika No: ISBN CAN SANAT YAYINLARI YA PIM VE DA ĞI TIM TİCA RET VE SA NAYİ LTD. ŞTİ. Hay ri ye Cad de si No: 2, Ga la ta sa ray, İstan bul Te le fon: (0212) / / Faks: (0212) w w w. c a n y a y i n l a r i. c o m y a y i n e v c a n y a y i n l a r i. c o m Sertifika No:

5 ALBERT CAMUS DÜŞÜŞ ROMAN 1957 NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ Fransızca aslından çeviren Hüseyin Demirhan < > 5

6 Albert Camus nün Can Yayınları ndaki diğer kitapları: Yabancı, 1981 Mutlu Ölüm, 1991 Tersi ve Yüzü, 1992 Yolculuk Günlükleri, 1993 İlk Adam, 1994 Yaz, 1994 Başkaldıran İnsan, 1995 Düğün / Bir Alman Dosta Mektuplar, 1995 Sür gün ve Kral lık, 1996 Sisifos Söyleni, 1997 Veba,

7 AL BERT CA MUS, 1913 yılında Ce za yir de dünya ya gel di. Ce za yir Üni v e r s i t e s i n d e s ü r d ü r d ü ğ ü f e l s e f e ö ğ r e n i m i n i s a ğ l ı k n e d e n l e r i y l e y a r ı d a bıraktı de Pa ris e git ti, ilk yapıtları Ter si ve Yüzü ve Düğün bu dönem de yayımlandı. Ede bi yat dünyasına asıl gi ri şi ni, 1942 de yayımlanan Ya bancı adlı ro manı ve Si si fos Söyle ni b a ş l ı k l ı f e l s e f i d e n e m e s i b e - l i r l e d i. B i r b i r i n i t a m a m l a y a n b u i k i y a p ı t t a, v a r o l u ş ç u i z l e r t a ş ı y a n s a ç m a f e l s e f e s i n i g e l i ş t i r d i. Baş kaldıran İnsan, Yaz, Sürgün ve Krallık isim li eserleriyle hem ede bi yat hem de düşünce alan larında yet kin liği ni kanıtladı. Mut lu Ölüm ve İlk Adam adlı ro man ları ölümünden sonra yayımlandı de No bel Ede bi yat Ödülü ne de ğer görülen ve bugün XX. yüzyıl ede bi yat ve düşünce dünyasının en önem li ad la rından bi ri ka bul edi len Al bert Ca mus, 1960 yılında bir ara ba ka zasında ya şamını yi tir di. H Ü S E Y İ N D E M İ R H A N, ç e v i r m e n, f e l s e f e c i v e y a z a r o l a r a k k ü l t ü r y a ş a m ı m ı z a ö n e m l i k a t k ı l a r d a b u l u n d u. B a t ı d i l l e r i n d e n p e k ç o k e s e r i d i l i m i z e k a z a n d ı r d ı. T ü r k D i l K u r u m u Ç e v i r i Ö d ü l ü v e E d e b i y a t ç ı l a r Der ne ği Onur Ödülü ne de ğer gö rül dü. Bel li başlı çe vi ri le ri ara sında Pla ton un Devlet i, He gel in Bü tün Yapıtları-Seç me ler I, Karl Marx ın De - mok ri tos ile Epi ku ros un Do ğa Fel se fe le ri, Ba zil Ni ki tin in Kürtler: Sosyolojik v e Tar ih i İ n c el em e adlı yapıtları sayıla bi lir. De mir han, 1 Ni san 2005 te öldü. 7

8 8

9 Si ze hiz met le ri mi su na bi lir mi yim, ba yım, ca nı nı zı sık ma dan? Kor ka rım ki bu ku ru lu şun ka de ri ni elin de tutan say gı de ğer go ril le an laş ma yı bil mi yor su nuz. Ger çekten de Hol lan da di lin den baş ka dil bil mez o. Siz da va nı zı sa vun mak için ba na izin ver me dik çe, si zin ar dıç ra kı sı is te di ği ni zi an la ma ya cak tır. İş te ba kın, uma rım ki, be ni an la dı; ba şı nı böy le sal la yı şı onun be nim ka nıt la rı ma boyun eğ di ği ni gös te ri yor ol ma lı. Ger çek ten de dav ra nı yor o, ace le edi yor, akıl lı bir ya vaş lık la. Şans lı sı nız, ho murdan ma dı. Hiz met et mek is te me di ği za man, bir ho mur tu ye ter ona: Kim se üs te le mez. Key fi nin kra lı ol mak, ko ca hay van la rın ay rı ca lı ğı dır. Ama ben gi di yo rum, ba yım, size hiz met et ti ğim için mut lu ola rak. Te şek kür ede rim si ze, eğer can sı kı cı bir kim se ro lü oy na ma ya ca ğım dan emin ol say dım, ka bul eder dim. Faz la iyi si niz. Bu yüz den bar da ğı mı si zin ki nin ya nı na ko ya ca ğım. Hak lı sı nız, sus kun lu ğu sa ğır edi ci onun. İl kel orman la rın ses siz li ği dir bu, ağ zı na ka dar yük lü olan. Bi zim o sus kun dos tu mu zun uy gar dil le re su rat as mak ta inat et me si ne şa şı yo rum za man za man. Onun işi gü cü, neden se Mexico-City adı nı tak tı ğı bu Ams ter dam ba rı na her ulus tan de niz ci le ri ka bul et mek. Böy le si gö rev ler le, onun bil gi siz li ği nin ra hat sız edi ci ol ma sın dan kork maz 9

10 mı sı nız? Cro-Mag non in sa nı nın Ba bil Ku le si n de oturdu ğu nu dü şü nün! En azın dan yurt öz le miy le kah ro lurdu ora da. Ama öy le de ğil iş te, bi zim ki si sür gün lü ğü nün acı sı nı duy mu yor, yo lun da yü rü yor yi ne, hiç bir şey te dirgin et mi yor onu. Onun ağ zın dan işit ti ğim na dir tüm celer den bi ri ya seç mek, ya seç me mek ge rek ti ği ni bil di riyor du. Ne yi seç mek ya da seç me mek ge rek liy di? Kuş kusuz ken di si ni. İti raf ede rim, bu açık yü rek li ya ra tık lar çe ker be ni. Mes lek ya da eği lim ge re ği, in san üze rin de çok dü şün dü ğü müz za man, pri mat may mun la ra öz lem duy du ğu muz olur. Art dü şün ce le ri yok tur on la rın. Doğ ru su nu söy le mek ge re kir se, bi zim ko nu ğu muzun bir kaç art dü şün ce si var, her ne ka dar bun la rı bu lanık bi çim de için de bes li yor sa da. Ya nın da söy le nen le ri an la ma ya an la ma ya, so nun da kuş ku cu bir ka rak ter kazan dı. Bu alın gan cid di yet ha va sı bun dan ile ri ge li yor; san ki in san lar ara sın da bir şe yin ak sa dı ğın dan kuş ku lanır mış gi bi, en azın dan. Bu du rum, ken di işi ni il gi len dirme yen tar tış ma la rı da ha güç kı lı yor. Ör ne ğin, ba şı nın üs tün de ki, dip du var da du ran, ye rin den in di ril miş bir tab lo nun izi ni bel li eden şu boş dört ge ne ba kın. Ger çekten de ora da bir tab lo, işin en il ginç ya nı, ger çek bir başya pıt var dı. Evet, ora da ki gö rev li onu al dı ğı ve bı rak tı ğı za man ben ora day dım. Her iki du rum da da ay nı gü vensiz lik için de ol du bu, haf ta lar ca ka fa sın da evi rip çe virdik ten son ra. Bu nok ta da top lum, ka bul et mek ge re kir ki, ken di do ğa sı nın iç ten ya lın lı ğı nı bir öl çü de boz du. Şu nu dik ka te alın ki, onu yar gı la dı ğım fa lan yok benim. Onun hak lı gü ven siz li ği ni de ğer len di ri yo rum ve bu nu onun la se ve se ve pay la şır dım, eğer be nim ile ti şimci do ğam, gör dü ğü nüz gi bi, bu na kar şı gel me sey di. Ya zık ki ge ve ze yim ve ko lay ca bağ la nı yo rum. Uy gun me sa fele ri ko ru ma sı nı bil sem de, her tür lü fır sat el ve riş li ge li yor ba na. Fransa da ya şar ken, akıl lı bir adam la kar şı laş tı ğım 10

11 za man he men ar ka daş lık kur ma dan ede mez dim. Ah! Gö rü yo rum ki, şart ki pin de ki bu de yiş te du rak sı yor sunuz. Bu ki pe kar şı ve ge nel lik le gü zel di le kar şı duy duğum zaa fı iti raf ede rim. Bu zaa fım dan do la yı suç lu yorum ken di mi, ina nın. İyi bi li rim ki, ni te lik li ça ma şır zevki in sa nın ayak la rı nın il le de kir li ol ma sı nı ge rek tir mez. Bi çem de, pop lin ku maş gi bi, ma ya sı lı giz ler ço ğu zaman. Enin de so nun da kem küm eden ler de te miz de ğildir di ye rek avu tu yo rum ken di mi. El bet te, ar dıç ra kı sı içe lim yi ne. Amsterdam da uzun za man ka la cak mı sı nız? Gü zel kent, de ğil mi? Çok mu çe ki ci? İş te uzun za man dır duyma dı ğım bir sı fat. Yıl lar dır, Paris ten ay rıl dı ğım gün den be ri. Ama yü re ğin bel le ği var dır ve ben bi zim o gü zel baş ken ti mi zin hiç bir ye ri ni unut ma dım, rıh tım la rı nı da. Pa ris ger çek bir göz cüm bü şü dür, dört mil yon si lue tin otur du ğu gör kem li bir de kor dur. Son sa yım da beş milyon mu? De se ni ze, yav ru la mış lar. Şaş mam bu na. Ba na hep öy le gel miş tir ki, hem şe ri le ri mi zin iki tut ku su var: fi kir ler ve zi na. Ras ge le, san ki. On la rı suç la mak tan da ka çı na lım ha ni; yal nız on lar de ğil, tüm Av ru pa bu durum da. Ge le cek te ki ta rih çi le rin bi zim için ne di ye cek leri ni dü şü nü yo rum ba zen. Gü nü müz in sa nı ko nu sun da bir tüm ce söy le mek ye te cek tir on la ra: Zi na edi yor du ve ga ze te oku yor du. Bu güç lü ta nım dan son ra ko nu bi ter, di ye bi li rim. Hol lan da lı lar mı, a ha yır, on lar çok da ha az mo dernler! Za man la rı var, ba kın on la ra. Ne ya pı yor lar? Pe ki öyley se, bu bay lar şu ba yan la rın eme ğiy le ge çi ni yor. Kal dı ki bun lar, er kek ol sun, di şi ol sun, her za man ki gi bi, ya lan düş kün lü ğü ya da ah mak lık la bu ra ya gel miş pek kentsoy lu ya ra tık lar dır. Kı sa ca sı, düş gü cü faz la lı ğı ya da eksik li ğiy le. Za man za man bu bay lar bı çak ya da ta ban ca kul la nır lar, ama bu nu gö nül den is te dik le ri ni san ma yın. 11

12 Rol ge re ği dir bu, o ka dar; son kur şun la rı nı atar ken korku dan ölür ler. Öy le ama, ben on la rı öte ki ler den da ha ahlak lı bu lu yo rum, ai le için de, ya vaş ya vaş yıp ra ta rak öl düren ler den da ha ah lak lı. Top lu mu mu zun bu tür bir yok et me için ör güt len miş ol du ğu na dik kat et me di niz mi? Bre zil ya ır mak la rın da ki o kü çü cük ba lık lar dan söz edildi ği ni her hal de işit miş si niz dir, ha ni bin ler ce si ih ti yat sız yü zü cü ye sal dı ran, bir kaç sa ni ye de onu kü çük lok ma larla yi yip bi ti ri ve ren ve or ta da ter te miz bir is ke let ten başka bir şey bı rak ma yan ba lık lar dan? İş te böy le dir on la rın ör güt len me si. Te miz bir ya şa ma ra zı mı sı nız? Her kes gibi? Evet di yor su nuz do ğal ola rak. Na sıl ha yır di ye bi lir in san? Ta mam. Si zi te miz ler ler. Bir iş, bir ai le, ör güt lenmiş boş za man iş te budur. Ve kü çük diş ler te ne sal dı rır, ke mik le re ka dar yer. Ama yan lış söy le dim. On la rın ör gütü de me me li. Bi zim ör gü tü müz bu, enin de so nun da: Kim ki mi te miz le ye cek! So nun da ar dıç ra kı mız gel di iş te. Sağ lı ğı nı za. Evet, go ril ağ zı nı açıp ba na dok tor, de di. Bu ül ke de her kes dok tor ya da pro fe sör dür. Say gı gös ter me si ni se ver on lar, iyi lik le rin den ve al çak gö nül lü lük le rin den ötü rü. On larda, hiç de ğil se, kö tü lük ulu sal bir ku rum de ğil dir. As lında he kim de ği lim ben. Doğ ru su nu bil mek is ter se niz, avu kat tım bu ra ya gel me den ön ce. Şim diy se ce zae vi yargı cı yım. Ama ken di mi ta nıt ma ma izin ve rin: Jean-Bap tis te Cla men ce, ku lu nuz. Si zi ta nı dı ğı ma se vin dim. Her hal de işada mı sı nız?.. Aşa ğı yu ka rı mı? Ha ri ka ya nıt! Ay nı zaman da akıl lı ca; he pi miz her şey de aşa ğı yu ka rı yız. Şim di bi raz de dek tiflik oy na ma ma izin ve rin. Aşa ğı yu ka rı benim ya şım da sı nız, aşa ğı yu ka rı her yeri ge zip gör müş kırk ya şın da adam la rın de ne yim li gö zü var siz de, aşa ğı yu ka rı iyi gi yim li si niz, ya ni biz de ol du ğu gi bi gi yin miş siniz ve düz gün el le ri niz var. De mek ki bir kent soy lu su 12

13 nuz aşa ğı yu ka rı! Ama in cel miş bir kent soy lu! Ger çekten de, şart ki pin de ki fiil ler de du rak sa mak kül tü rü nü zü iki kez ka nıt lı yor, çün kü ön ce bu fiil le ri ta nı yor su nuz, son ra da bun lar si nir len di ri yor si zi. Son ola rak da, si zi eğ len di ri yo rum ben, bu ise, övün mek gi bi ol ma sın ama, siz de bel li bir fi kir açık lı ğı bu lun du ğu nu gös te ri yor. Öyley se siz aşa ğı yu ka rı... Ama ne öne mi var? Mes lek ler mez hep ler den da ha az il gi len di ri yor be ni. İzin ve rir seniz, si ze iki so ru so ra yım, ama yer siz bul maz sa nız ya nıt ve rin bun la ra. Var lık lı mı sı nız? Bi raz mı? Gü zel. Yok sullar la pay laş tı nız mı bu nu? Pay laş ma dı nız. Öy ley se siz be nim Sa du ki de di ğim ki şi ler den si niz. Kut sal Ki ta bın de dik le ri ni ye ri ne ge tir me diy se niz, bu si ze pek bir ya rar sağ la maz de rim. Sağ lı yor mu? De mek Kut sal Ki ta bı bi liyor su nuz? Doğ ru su, il gi mi çe ki yor su nuz be nim. Ba na ge lin ce... Ken di niz ka rar ve rin, ba ka lım. Boyum la, omuz la rım la ve ço ğu za man yır tı cı ol du ğu söy lenen şu yü züm le da ha çok bir rugby oyun cu su na ben ziyo rum, de ğil mi? Ama ko nuş ma ma ba kı lır sa, bi raz in ce ol du ğu mu ka bul et mek ge re kir. Pal to mun tü yü nü sağ lamış olan de ve her hal de uyuz muş. Bu na kar şı lık tır nak larım ba kım lı. Ben de oku muş yaz mış bir in sa nım, yi ne de, yal nız ca yü zü nü ze ba ka rak içi mi dö kü yo rum si ze. Son ola rak, iyi ta vır la rı ma ve gü zel di li me kar şın. Zee dijk gemi ci bar la rı nın bir ge dik li si yim ben. Pekâlâ, me ra kı nız bit sin ar tık. Be nim mes le ğim çif te yüz lü, o ka dar, tıp kı ya ra tı lış gi bi. Söy le miş tim, ce zae vi yar gı cı yım ben. Bir tek şey açık be nim du ru mum da, hiç bir var lı ğım yok. Evet, za ma nın da zen gin dim, ha yır, baş ka la rıy la hiç bir şeyi pay laş ma dım. Ne yi ka nıt lar bu? Be nim de bir Sa du ki ol du ğu mu... Li man da ki ca na var dü dük le ri ni du yu yor mu su nuz? Bu ge ce sis var Zuy der zee nin üze rin de. Gi di yor mu su nuz he men? Si zi alı koy muş sam ba ğışla yın be ni. İzin ve rir se niz, ben öde ye yim he sa bı. Mexico- 13

14 City d e evim de sa yı lır sı nız, si zi bu ra da ağır la mak tan son de re ce mut lu ol dum. Ya rın ke sin ola rak bu ra da ola cağım, her ak şam ki gi bi ve da ve ti ni zi min net le ka bul edece ğim. Yo lu nuz... Pekâlâ... Li ma na ka dar si ze eş lik etmem de sa kın ca var mı, böy le si da ha ko lay olur du da? Ora dan, Ya hu di ma hal le si nin çev re si ni do la şa rak, çi çek ve güm bür tü lü mü zik ler le do lu tram vay la rın geç ti ği o gü zel cad de le ri bu lur su nuz. Ote li niz bu cad de ler den birin de, Dam rak ta. Lüt fen, siz ön den bu yu run. Ben Ya hudi ma hal le sin de otu ru yo rum, ha ni Hitlerci kar deş le rimiz ce mey dan ha li ne ge ti ril me den ön ce ki adıy la Ya hu di ma hal le sin de. Ne te miz lik! Yet miş beş bin Ya hu di sü rülü yor ya da öl dü rü lü yor, ha va sız bı ra kı la rak ya pı lan bir te miz lik bu. Ben bu uy gu la ma ya, bu yön tem li sab ra hayra nım! İn sa nın ka rak te ri ol ma dı mı, bir yön tem bul ma sı ge rek. Bu ra da bu yön tem ha ri ka lar ya rat tı doğ ru su, ben de ta ri hin en bü yük suç la rın dan bi ri nin iş len di ği bir yerde otu ru yo rum. Bel ki de be nim go ri li ve onun gü ven sizli ği ni an la ma ma yar dım eden şey bu dur. Böy le ce ben, da ya nıl maz bir bi çim de be ni sem pa ti ye gö tü ren bu do ğa eği li mi ne kar şı ko ya bi li yo rum. Ye ni bir yüz gör dü ğüm za man, ben de bi ri bir alarm zi li ça lı yor. Ya vaş olun. Tehli ke var! Sem pa ti nin en güç lü ol du ğu za man lar bi le, tetik te yim. Bi li yor mu su nuz, bi zim kü çük köy de, bir mi sil le me ey le mi sı ra sın da bir Al man su ba yı ih ti yar bir ka dın dan, iki oğ lun dan re hin ola rak kur şu na di zi le cek bi ri ni seçme si ni na zik çe ri ca et miş ti. Seç me si ni, ta sar la ya bi li yor mu su nuz bu nu? Şu nu mu? Ha yır, şu nu. Ve onun alıp gö tü rül dü ğü nü gör me si ni. Üze rin de dur ma ya lım, ama ina nın ba na ba yım, her tür lü sürp riz müm kün. Gü vensiz li ği ka bul et me yen saf yü rek li bir in san ta nı dım. Ba rışçıy dı, öz gür lük çüy dü, tüm in san lı ğı ve hay van la rı ay nı sev giy le se vi yor du. Seç kin bir ruh, evet, bu ke sin. Avru 14

15 pa da, son din sa vaş la rı sı ra sın da kö ye çe kil miş ti. Evi nin eşi ği ne şöy le yaz mış tı: Ne re den ge lir se niz ge lin, hoş geldi niz, bu yu run içeri. Siz ce kim ya nıt ve rir bu gü zel dave te? Mi lis as ker le ri! İçe ri gi rer ler ev le ri ne gi rer gi bi ve ba ğır sak la rı nı de şer ler ada mın. Ah! Ba ğış la yın ba yan! Za ten bir şey an la ma dı ka dın. Na sıl da ka la ba lık, öy le de ğil mi, bu ka dar geç bir va kit te ve gün ler dir din me yen bu yağ mu ra kar şın! Çok şü kür ki ar dıç ra kı sı var, bu ka ran lık lar da tek ışık. Onun si ze verdi ği al tın sı, ba kır sı ışı ğı du yu yor mu su nuz? Ben ken tin için de, ak şam la rı, ar dıç ra kı sı nın sı cak lı ğın da yü rü me yi se vi yo rum. Ge ce ler bo yun ca yü rü yo rum, düş ku ru yorum ya da ha bi re ko nu şu yo rum ken di ken di me. Evet, bu ak şam ki gi bi, bi raz ba şı nı zı şi şir mek ten de kor ku yorum, te şek kür ler, çok na zik si niz. Ama çok sar ho şum; ağzı mı aç tım mı, tüm ce ler akı yor. Bu ül ke esin ve ri yor bana za ten. Bu hal kı se vi yo rum ben, kal dı rım lar da cı vıl cı vıl cı vıl da yan, kü çü cük ev ler ve su lar ara sın da sı kış mış, sis ler, so ğuk top rak lar ve ça ma şır gi bi du ma nı tü ten deniz le sar ma lan mış bu hal kı. Se vi yo rum, çün kü çift yönlü dür o. Bu ra da ve baş ka yer de dir. El bet te! Kay gan kal dı rım da on la rın ağır ak sak adımla rı nı duy du ğu nuz için, al tın renk li çi roz lar la ve ölü yaprak ren gin de ki mü cev her ler le do lu dük kân la rı ara sın dan han tal han tal geç tik le ri ni gör dü ğü nüz için, kuş ku suz onla rın bu ak şam or ta da ol duk la rı nı sa nı yor su nuz. Her kes gi bi si niz siz de, bu na mus lu in san la rı bir çı kar or ta ğı ve sa tı cı top lu lu ğu ola rak gö rü yor su nuz, pa ra la rı nı son suz ya şam şans la rıy la bir lik te he sap eden ve tek coş ku la rı, baş la rın da ge niş şap ka lar la ba zen ana to mi ders le ri al mak olan ki şi ler ola rak, öy le de ğil mi? Al da nı yor su nuz. On lar ya nı mız da yü rür ler, doğ ru, yi ne de, ba kın ka fa la rı ne rede dir: Kır mı zı ve ye şil dükkân ta be la la rın dan dö kü len o neondan, ar dıç ra kı sın dan ve na ne den oluş muş sis te. 15

16 Hol lan da bir düş tür, ba yım, gün düz da ha du man lı, ge ce da ha yal dız lı bir al tın ve du man dü şü dür ve ge ce gün düz bu düş Lohengrin le do lu dur, tıp kı, bü tün ül ke de de nizle rin çev re sin de, ka nal lar bo yun ca dur ma dan dö nüp duran, gö müt lük ku ğu la rı nı an dı ran, yük sek gi don lu bi siklet le ri üze rin de hül ya lı hül ya lı ka yıp gi den kim se ler gi bi. On lar, baş la rı ba kır ren gi bu lut la rı için de, düş gö rür ler, dö ne dö ne gi der ler, si sin al tın sı tüt sü sü için de uyur gezer ce si ne dua eden ler, ar tık ora da de ğil ler dir. Bin ler ce ki lo met re öte ye, uzak Ca va Ada sı na doğ ru uçup git mişler dir. On lar, tüm vit rin le ri ni süs le dik le ri o yü zü nü buruş tu ran En do nez ya tan rı la rı na dua eder ler, o tan rı lar ki şu an da üze ri miz de gez mek te dir ler, gör kem li may munlar gi bi, dükkân ta be la la rı na ve mer di ven bi çi min de ki ça tı la ra asıl ma dan ön ce, Hol lan da nın yal nız sa tı cı lar Avrupası ol ma yıp de niz ol du ğu nu, Cipango ya 1 ve in san ların çıl gın ve mut lu ola rak öl dük le ri o ada la ra gö tü ren de niz ol du ğu nu bu öz lem do lu sö mür ge li le re anım satmak için. Ama ka pıp koy ver dim ken di mi, sa vun ma ya gi riştim! Ba ğış la yın. Alış kan lık, ba yım, eği lim, üs te lik bu ken ti ve nes ne le rin özü nü si ze an lat mak is te ği! Çün kü nes ne le rin özün de yiz. Dik kat et ti niz mi, Amsterdam ın or tak mer kez li ka nal la rı ce hen ne min dai re le ri ne ben zer? El bet te kö tü düş ler le do lu kent soy lu ce hen ne mi. Dı şa rıdan gel di ği niz za man, bu dai re le ri geç ti ği niz öl çü de, yaşam ve do la yı sıy la on da ki suç lar da ha yo ğun, da ha karan lık olur. Bu ra da biz son dai re de yiz, şey dai re si... Oo! Bi li yor su nuz de mek? Hay Al lah, si zi sı nıflan dır mak da ha zor la şı yor. Ama, ne den nes ne le rin mer ke zi nin bu ra da oldu ğu nu söy le ye bi le ce ği mi an lı yor su nuz de mek; kı ta nın 1. Japonya. (Y.N.) 16

17 bir ucun da ol sak bi le. Du yar lı bir in san an lar bu tu haflıkla rı. Öy le ya da böy le, ga ze te oku yan lar ve zi na eden ler da ha ile ri gi de mez ler. On lar, Avrupa nın her ya nın dan ge lir ve iç de ni zin çev re sin de, renk siz kum sal da du rak lar. Ca na var dü dük le ri ni din ler ler, ge mi le rin si luet le ri ni sis için de bo şu na arar lar, son ra ye ni den ka nal la rı ge çer ler ve yağ mur al tın da ge ri dö ner ler. So ğuk tan don muş du rumda Mexico-City ye ar dıç ra kı sı is te me ye ge lir ler, her dilde. Ben ora da on la rı bek le rim. Hay di ya rı na ka dar hoş ça ka lın, ba yım ve sev gi li hem şe rim. Ha yır, şim di yo lu nu zu bu lur su nuz; bu köprü nün ya nın da bı ra kı yo rum si zi. Ge ce le ri bir köp rü den hiç geç mem ben. Ken di ken di me ah det mi şim de on dan. Bi ri nin ken di ni su ya at tı ğı nı var sa yın. İki şey den bi ri, ya onu kur tar mak için ar ka sın dan su ya at la ya cak sı nız ve soğuk mev sim de sağ lı ğı nı zı teh li ke ye ata cak sı nız ya da bıra ka cak sı nız git sin, o za man da su ya dal mak tan ka çınma nız ba zen tu haf kı rık lık lar bı ra ka cak siz de. İyi ge ce ler! Na sıl? Şu vit rin le rin ar ka sın da ki ba yan lar mı? Düş, bayım, ucu za düş! Hindistan a yol cu luk! Bu ki şi ler ba ha rat ko ku su sü rü nür ler. İçe ri gi rer si niz, per de le ri çe ker ler ve uçuş baş lar. Tan rı lar çıp lak be den le rin üze ri ne iner ve ada lar, rüzgâr al tın da ka bar mış pal mi ye den bir saç la taçlan mış ola rak çıl gın lar gi bi sa pı tır lar. De ne yin. 17

18 18

19