DENEY 2. A) Bilgi Dağılım Fonksiyonunun Bulunması 1. ÖN BİLGİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "DENEY 2. A) Bilgi Dağılım Fonksiyonunun Bulunması 1. ÖN BİLGİ"

Emel Ulusoy
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 DEEY A) ilgi Dağılım Fonksiyonunun ulunması. Ö İLGİ ir radyaoaktif kaynağın bozunması tamamen rasgele olup, bozunma sırasında kaç tane çekirdeğin önceden parçalanacağını bilmek mümkün değildir. u nedenle bu deneyde birbirini takip eden sayımlarda gözlenen dalgalanmaların, bir ortalama değerden nasıl saptığı ve elde edilen bilgilerin istatistiksel analizleri tartışılacaktır. ek bir kaynaktan, aynı şartlarda tane bağımsız ölçüm alınacak olursa, ortalama sayım hızı R R R... R eşitliği ile verilir. urada R, R, R her bir ölçümdeki sayım sonuçlarıdır. ir bilginin ortalama değerden sapma miktarına ise standart sapma denir ve = R formülü ile hesaplanır. u durumda gerçek sayım standart sapma ile birlikte Rgerçek= Rgözlenen ± şeklinde ifade edilir.. YÖEM. Deney düzeneğini kurunuz.. S7 sayım sisteminin ayarlarını aşağıdaki şekilde yapınız. Sayım türü : İntegral Pencere(window ) : 0 Eşik (threshold) : 0,50 Sayım (count) : Süre (time) :0 sn Gerilim (HV) : Deney.A dan elde edilen sonuç. 3. l 04 ( - ) kaynağını. rafa yerleştiriniz. 4. Kaynağı koyduğunuz yerden hareket ettirmeden 0 sn süre ile 70 bağımsız ölçüm alıp değerleri ablo 5 e yazınız. 6

2 ablo 5 Sayım no sayım R sayım hızı (sayım/sn) R- R R- R (yuvarlatılmış) 7

3 DEĞERLEDİRME. ve R- R değerlerini hesaplayarak ablo 5 e yazınız. R- R değerlerini tam sayılara yuvarlayınız. (Örnek: -0,45 0 ; +0,63 + ; -0,95 - ;,36 ;,55 vb. ). R- R değerlerinin yuvarlatılmış değerlerinin tekrar sayısına (frekans) göre grafiğini çiziniz. Örneğin aşağıdaki grafikte de gösterildiği gibi x değerinde f olay vardır. unun anlamı tablo 5 te yuvarlattığımız değerlerde f tane x var demektir. 8

4 Frekans f f R- R x x x 3. Hesapladığınız standart sapma değerini grafikte gösteriniz. ) ek ir Ölçümün Doğruluğunun Saptanması:. Ö İLGİ Sayım istatistiğindeki çok önemli bir uygulama poisson modelinin kullanılmasıdır. una göre bir deneye ait tek bir ölçüm alınarak bu ölçümdeki belirsizliğin derecesi saptanabilir. ir başka ifade ile ölçümleri birçok sefer tekrarlamışız gibi beklenilen standart sapmanın bir tahmini yapılmak istenmektedir. u nedenle alınan tek bir ölçümün karekökü, herhangi bir tek ölçümün gerçek ortalama değerden sapmasının ölçüsü olacaktır. Sonuçta tek bir X ölçümü için standart sapma = X İle verilir. u durumda ± ile verilen aralık tek bir ölçümün bu aralığa düşme olasılığıdır. Örneğin X ± kabulü durumunda yapılan tek bir ölçümün bu aralıkta olma olasılığı % 95 dir..yöem: Deney.A daki sayım sisteminde l 04 ( - ) kaynağını. rafa yerleştirerek sırasıyla 0,00 ve 300 sn sayım toplayınız ve sonuçlarınızı ablo 6 ya yazınız. 9

5 ablo 6 0 % Standart hata 00 % Standart hata 300 % Standart hata Olasılık X X± %68 X± %95 X±.58 %99 O: % standart hata= DEĞERLEDİRME ablo 6 yı yorumlayınız. C) et Sayım Hızındaki elirsizlik. Ö İLGİ İstatistikî belirsizliğin azaltılması için, hata çoğalma prensibi sayım deneylerinin tasarımında uygulanabilir. elirli bir doğal fonun (background) varlığında uygun yarı ömürlü bir radyoaktif kaynağın net sayım hızı ölçümünü basit bir durum olarak ele alalım. Rnet : et sayım hızı : oplam background sayımı R : oplam background sayım hızı : oplam sayım R : oplam sayım hızı : oplam sayıma karşılık gelen zaman : oplam backgrounda karşılık gelen zaman u durumda sadece kaynağa karşılık gelen net sayım hızı: R net 0

6 . YÖEM Deney. dekine benzer şekilde Co 60() kaynağı için okumaları yaparak ablo 7 yi doldurunuz. ablo 7 (sn) (sn) Rnet 3. DEĞERLEDİRME ablo 7 yi yorumlayınız. D) Chi-Square (χ ) esti. Ö İLGİ Radyoaktif kaynaktan peş peşe alınan sayımlarda gözlenen dalgalanmaların istatistiksel mi yoksa tesadüfî mi olduğunu saptamak için için χ testi yapılır. X i ( X i X ) : Alınan ölçüm sayısı X: ek bir ölçümde alınan sayım X : Alınan sayımların ortalaması. YÖEM. S7 sayım sisteminin ayarlarını aşağıdaki gibi yapınız. Sayım türü : Diferansiyel Pencere (window) : 0,4 Eşik (threshold) : 0,50 Sayım (Count) : Süre (time) : 0 sn Gerilim(HV) : Deney.A dan elde edilen değer.. Am 4 alfa kaynağını. rafa yerleştiriniz. 3. ablo 8 i doldurunuz. ablo 8

7 X X (X- X ) χ DEĞERLEDİRME Aşağıdaki χ tablosundan yararlanarak sayım istatistiğinin Poisson modeline uyup uymadığına bakınız. abloda p, poisson dağılımının tane ölçümde gözlenen tesadüfî değişimlerin hesaplanan χ değerine eşit ya da büyük olma olasılığıdır. 0.0 < p < 0.98 kabul edilebilir aralık. p< 0.0 dalgalanmalar çok büyük. 0.0 < p < 0.0 deney hatası olabileceği ihtimali ile deney tekrarlanmalıdır. p > < p <0.99 deney tekrarlanmalı. p = 0.5 ideal durum. tesadüfi dalgalanmalar beklenenden çok küçük.( periyodik bir gürültü sayımı yapılmış olabilir.)

Benzer belgeler

ST7 Sayım Sistemi ve Antrasen Kristali Kullanılarak Yapılacak Deneyler DENEY 1

MASA 1 ST7 Sayım Sistemi ve Antrasen Kristali Kullanılarak Yapılacak Deneyler DENEY 1 A) Antrasen Kristalinin Çalışma Geriliminin Bulunması Bu deneyin amacı, Antrasen kristalinin çalışma gerilim aralığını