Perakende Sektörüne Genel Bir BakıĢ Modern ve Geleneksel Perakende Türkiye de Perakende Sektörünün GeliĢimi Sektörün Mevcut Durumu 2006 Yılı Sektör

Transkript

1 PERAKENDE SEKTÖRÜ

2 Perakende Sektörüne Genel Bir BakıĢ Modern ve Geleneksel Perakende Türkiye de Perakende Sektörünün GeliĢimi Sektörün Mevcut Durumu 2006 Yılı Sektör Analizi Bakkalların Sektördeki Durumu Private Label (Özel Markalı) Ürünler Büyük Mağazalar Yasa Tasarısı Sektörün Sorunları Perakende Sektöründe Rekabet Perakende Sektöründe Eğitim Kurumsal Sosyal Sorumluluk

3 Perakende Sektörüne Genel Bir BakıĢ

4 Perakendecilik ve Perakendeci Perakendecilik; satıģa arz edilen mal ve/veya hizmetlerin nihai tüketiciye pazarlama ve satıģı ile ilgili faaliyetler bütünü olarak tanımlanmaktadır. Perakendeci ise; mal ve/ veya hizmetlerin üreticisi firmalar ile nihai tüketiciler arasındaki bağlantıyı sağlayan; tüketiciler adına malları seçen, raflara yerleģtiren ve depolayan aynı zamanda tüketicilere seçimlerinde yardımcı olabilecek bilgiler ve satıģ sonrası hizmet veren aracıdır.

5 Mağaza Perakendeciliğin Sınıflandırılması Çok Katlı Mağazacılık (Department Store) Süpermarket Hipermarketler Ġndirim Mağazaları (Discount stores) GeniĢ Outlet Mağazaları Cash & Carry Mağazaları Bakkallar/Büfeler ve UzmanlaĢmıĢ Küçük ĠĢletmeler

6 Çok Katlı Mağazacılık(Department Store): Bir çok ürün çeģidinin ayrı ayrı katlı mağazalarda sergilendiği mağazalardır. Süper Marketler: Göreceli olarak, geniģ alan ve geniģ ürün çeģitliliğine sahip, düģük maliyet, düģük kar marjı, yüksek satıģ hacmi ile dizayn edilmiģ, self-servis ilkesine dayanan; gıda, yarı dayanıklı ev aletleri ve temizlik/kiģisel bakım malzemesi satan mağazalardır.

7 Hipermarketler: Süpermarketlerden daha geniģ olan ve daha çok ürün içeren, içlerinde kuru temizleme, balıkçı, fotoğrafçı gibi iģletici firmalar barındırabilen mağazalardır. İndirim Mağazaları: Ürün çeģitliliği hipermarketlere göre daha az olan, düģük fiyatla satıģ yapan, çoğunlukla ulusal markaları satan ve kiraların düģük olduğu yerlerde kurulan mağazalardır.

8 Geniş Outlet Mağazaları: En önemli örneğinin büyük mobilya showroom ları olduğu genellikle Ģehir dıģındaki mağazalardır. Cash&Carry Mağazaları: Otel,restoran ve hastane gibi toplu tüketim yapan müģterilere hitap eden, genellikle nakit çalıģan ve nakliyenin müģterilere ait olduğu satıģ mağazalarıdır. Bakkallar/Büfeler ve Uzmanlaşmış Küçük İşletmeler: Göreli olarak, küçük olan, yerleģim alanları içinde bulunan ve müģteriye yakınlık ve/veya zaman avantajı sağlayan mağazalardır. Kasap,manav ve fırın örnek olarak verilebilir.

9

10 Modern ve Geleneksel Perakende

11 Modern ve Geleneksel Perakendecilik Günümüzde perakende sektörü, yıllık cirolardan, müģteri sayılarına kadar farklılaģan bir yapı arz etmekte ve bu durum küçük ölçekli geleneksel perakendeci ile büyük ölçekli modern perakendeci arasında yaģanmaktadır.

12 Ülkemizde perakende sektörü geleneksel satıģ noktalarının varlığının yanında gün geçtikçe modern perakende kuruluģlarının varlığının arttığı bir yapıdadır.

13 Geleneksel Perakendeciliğin Özellikleri Perakendeciliğe giriģ koģulları kolaydır. Perakendecilerin büyük bir bölümünün mesleki eğitimi yoktur. Perakendeciler meskun semtlere dek yayılmıģlardır. Mağaza satıģ alanları küçüktür. Tek yada sınırlı sayıdaki temel için uzmanlaģmıģlardır. GeniĢ ölçüde toptancılara bağımlıdırlar. SatıĢ fiyatları ve kar marjları yüksek, müģteri basına satıģları, stok devir hızları ve Pazar payları düģüktür.

14 Geleneksel Perakendeciliğin Özellikleri Ürünlerin fire ve bozulma oranları yüksektir. Modern satıģ tahmin yöntemleri kullanılmadığı için sektör ile ilgili sağlıklı istatistikler yoktur. Aile Ģirketi olarak çalıģılmakta ve yaģam süreleri belirli olmaktadır.

15 Geleneksel Perakendeciliğin Özellikleri Modern anlamda stok kontrol sistemleri uygulamamaktadırlar. Self servis yerine tezgahtar servisi vardır. Kullanılan ambalaj malzemesi ilkeldir. Etiket kurallarına uyulmamaktadır. Pazarlık yöntemi yaygındır. ÇalıĢma saatleri günde saati bulmaktadır.

16 Modern Perakendecilerin Özellikleri MüĢteri ihtiyaçlarının ve isteklerinin dağıtımın her kanalında bilinmesi ve bu özelliğe dayanılarak çalıģmaların sürdürülmesi. Dizayn, ıģıklandırma, temizlik ve çekicilik özelliklerinin kullanılarak ürünlerin en iyi Ģekilde tüketici için teģhir edilmesi. Ürünlerde bölümlendirmeye önem verilmesi, kategori yönetiminin önem kazanması. Tüketiciye düģünüldüğünden daha fazla tercih ve avantaj olanağını bir arada sunması

17 Modern Perakendecilerin Özellikleri Eğitim ve uzman personel ile perakendecilikte geliģen olayları uluslar arası anlamda takip ederek çalıģmalarını yeniliklerle devam ettirmesi. Teknolojiye hakim olması ve ağ sistemlerini kullanarak avantajlar elde etmesi. Satın alma davranıģlarında etkili olabilecek satıģ stratejilerine önem vermesi ve bunu bilimsel yöntemler kullanarak gerçekleģtirmesi. Üretimi finanse etmeleri. Rekabet ortamıyla fiyatlarda dengeleyici unsuru taģımaları.

18 Perakende sektöründe ikili yapı Verimlilik Modern 75 Geleneksel yapı sektörün önemli bir kısmını elinde tutmaktadır. Geleneksel Ortalama:25 Hacim Buna rağmen Modern kesim gelenekselin üç misli daha verimli çalıģıyor.

19 Tüketicilerin Modern Perakendecileri Tercih Etme Nedenleri Ac Nielsen ZET in yaptığı araģtırmaya göre; Uygun fiyat (%60.8) Ürün ÇeĢitliliği(%59) Temizlik(%15.7) UlaĢım Kolaylığı(%5.2)

20 Tüketicilerin Modern Perakendecileri Tercih Etme Nedenleri Kredi Kartının geçmesi(%4.5) Taze ve Etiketli olması(%5.1) Raf Düzeni(%3.9) Güvenilirlik(%1.7) Büyüklük(%1.2)

21 Süper Marketleri Seçmek Ġçin En Önemli Sebepler Cevapların yüzdesi

22

23

24 Perakendecilerin Fonksiyonları Üreticilerle olan iliģkileri yönetmek, Lojistik faaliyetleri idare etmek, Tüketicilerle iliģkileri geliģtirmek ve sürdürmektir.

25 Türkiye de Perakende Sektörünün GeliĢimi

26 Türkiye de Perakendeciliğin GeliĢimi Perakende sektörü, Türkiye de en hızlı geliģmekte olan sektörlerden biridir. Perakende sektörü krizlerden en az etkilenen, pazar potansiyeli büyük olan ve amortismanın çok çabuk karģılandığı bir sektör olması nedeniyle yeni yatırımların yoğunlaģtığı bir alan haline gelmiģtir.

27 Türkiye de Sektörün GeliĢimi; Cumhuriyet in Ġlk Yılları 1950 ler 1970 ler 1980 Sonrası ve Sektörün Mevcut Durumu, dönemleri itibarı ile incelenebilir.

28 Cumhuriyet in Ġlk Yıllarında Perakendecilik Bu yıllarda gıda dağıtımı belirli toptancıların etkin olduğu merkezcil bir yapıda iken,bu yapı bir süre sonra ihtiyaçlara cevap verememiģtir. Çözüm olarak, tüketim kooperatifleri kurulmuģ, ancak baģarılı olunamamıģtır. Buna karģılık 1936 yılında çıkarılan bir yasa ile fiyatların devlet tarafından kontrolü uygulaması getirilmiģtir.

29 1950 lerde Perakendecilik Self-servis zincir mağazalar faaliyete geçirilmiģtir. Ġlk zincir mağaza devlet giriģimi Sümerbank kurulmuģtur Yabancı Sermayeyi teģvik Kanunu ile Migros-Türk kurulmuģtur da GĠMA A.ġ. açılmıģtır.

30 1970 lerde Perakende Sektörü 1973 te büyük mağazacılığın geliģiminin desteklenmesine yönelik bir kararname çıkarılmıģtır. Ancak ürün kıtlığı ve hızlı kentleģme nedenleri ile gıda sektöründe düģük randıman ve yetersiz üretim sorunları gündemdedir.

31 1980 Sonrası Perakende Sektörü Dağıtım kanallarında modernizasyon çalıģmaları baģlamıģtır. Gıda ürünleri perakendeciliğine deterjan, sabun ve yağ ticareti de dahil olmuģtur. Perakendecilik faaliyetlerinde ihtisaslaģmaya -bakkallarda ilaç, kırtasiye malzemelerinin bulundurulmaması gibi- gidilmiģtir.

32 1980 Sonrası Perakende Sektörü 1988 de Metro nun, 1992 de Continent in, 1992 de Carrefour un pazara girmesi ile hipermarket ve süpermarket Pazar payı 1997 yılı itibarı ile % 16 ya yükselmiģtir.

33 Sektörün Mevcut Durumu

34 Perakende Sektörünün Mevcut Durumu Türkiye perakende sektörü ülkemizin en büyük sektörlerinden birisidir. Planet Retail tarafından sağlanan en son bağımsız verilere göre, Türk perakende sektörünün (gıda ve gıda dıģı) cirosu 2006 yılında milyar ABD Doları olarak gerçekleģmiģ ve 2010 a kadar sektörün 199 milyar ABD Doları na ulaģması beklenmektedir.

35 Perakende Sektörünün Mevcut Durumu Türk perakende sektörünün yaklaģık %65 inin geleneksel perakende ve %35 inin ise modern perakende sektörüne ait olduğu bilinmektedir. Buna göre, modern perakende sektörünün büyüklüğü yaklaģık olarak 47.9 milyar ABD doları olarak hesaplanabilir.

36 Perakende Sektörünün Mevcut Durumu Genel olarak Türk Perakende sektöründe en büyük pay, toplam satıģların yaklaģık %52.8 ini oluģturan gıda perakendeciliğine aittir.

37 Tablo:2

38 Tablo 2 de görüldüğü gibi Türkiye de gıda perakendecileri ile ilgili olarak son beģ yılda, süpermarketlerin ve indirim mağazalarının sayısında önemli bir artıģ olmuģtur.

39 Türkiye Perakendeci Memnuniyeti Raporu KMG`nin "Türkiye Perakendeci Memnuniyeti Raporu"na göre, perakendeciler en çok dağıtım ve satıģ organizasyonuna önem vermektedir. Rapora göre bu dönemde perakendecilerin, üretici firmalardan aldığı hizmetlerden memnuniyetleri artarken, bu artıģta dağıtım ve satıģ organizasyonu ile mali-ticari konularda alınan hizmet kalitesi önemli rol oynamıģtır.

40 Türkiye Perakendeci Memnuniyeti Raporu Rapora göre, geçen dönem perakendecilerin en fazla önem gösterdikleri konu ürün özellikleri iken, bu dönem dağıtım ve satıģ organizasyonu en çok önem verilen konular olmuģtur. Ürün özellikleri bileģeni altındaki faktörlerden, "ürün kalitesi" ve "ürünlerin tüketici tarafından bilinirliği" ön plana çıkarken, "ürünlerin satıģ hızı" ve "ürünlerin kar marjı" kriterlerinde 2006`ya göre memnuniyet seviyelerinde düģme göze çarpmaktadır.

41 Türkiye Perakendeci Memnuniyeti Raporu Dağıtım ve satıģ organizasyonu bileģeni altında yer alan kriterler içinde ise "sipariģlerin doğru ve eksiksiz alınması"nın yanında "ürün dağıtımı yapan müģteri temsilcisinin hizmet kalitesi" de eģit Ģekilde değerlendirilmiģtir. Rapora göre; müģteri temsilcisinin kalitesi aynı zamanda tüm çalıģma çerçevesinde perakendeciler açısından önemi en fazla artan faktör olmuģtur.

42 Türkiye Perakendeci Memnuniyeti Raporu Mali-ticari bileģeni altındaki faktörlerden "Ģikayet ve problemlerin giderilmesi" öncelikli konular arasında yer alırken, özellikle "fiyatlandırma" açısından 2007`de daha memnun bir perakendeci grubu söz konusu olmuģtur.

43 Ġndirim Marketlerinin Durumu KMG AraĢtırma`nın bulgularına göre son bir yılda 1.2 milyon yeni hane indirim marketleriyle tanıģmıģtır. Bu marketlerden alıģveriģ eden aile sayısı 8.3 milyona çıkmıģtır. KMG AraĢtırma`nın tüketicinin perakende kanallarına iliģkin yaptığı araģtırma, son 1 yılda ġok, Bim, Diasa gibi indirim marketlerinin tercih edilme sıklığının arttığını ortaya koydu. AraĢtırmaya göre 2006`nın birinci çeyreğinde 7.1 milyon hane indirim marketlerinden en az 1 defa alım yaparken, 2007`nin ilk çeyreğinde hane sayısı 8.3 milyona çıktı. Bu iki dönem arasında 1.2 milyon yeni hane indirim zincirlerinden alıģveriģ yaptı.

44 KMG araģtırmasına göre müģteriler 2006 yılında her 1.5 günde bir, yani toplam 240 kez alıģveriģ yaptılar. Bu sıklık bir önceki yılın yüzde 2 altında kalırken alıģveriģ baģına ortalama 7.7 YTL harcama ile cüzdandan çıkan para önceki yıla göre yüzde 12 arttı. Aile baģına harcama da bin 857 YTL ile önceki yıldan yüzde 9 fazla oldu. Toplam harcama ise 33 milyar YTL ile önceki yılın yüzde 11 üzerinde gerçekleģti

45 2006 Yılı Sektör Analizi

46 2006 Yılının Değerlendirilmesi Gıda Perakendecilerin 2006 Yılı Pazar Payları %2 %20 %35 %41 süpermarket Küçük Marketler Hipermarketler Pazar ve Bakkal

47 2006 yılındaki verilere baktığımızda 70 milyar dolarlık perakende pazarında ACNielsen verilerine göre gıda alıģveriģinin %40 ı süpermarketten, %35 i daha küçük marketlerden, %20 si hipermarketlerden, geriye kalan %2 si de pazar ve bakkallardan yapılmaktadır.

48 2006 Yılı ulusal zincir kanadında birleģmeler ve satın almalar yılı olmuģtur. Carrefursa Gima yı Migros TansaĢ ı Bünyesine katmıģtır

49 BĠM 2006 yılını mağaza sayısı bakımından mağazasıyla- önde kapatmıģtır. Ciro olarak ise Migros 2005 yılında olduğu gibi 2006 yılını da birincilikle kapatmıģtır.(2006 yılı 9. aya göre YTL)

50 Bakkalların Sektördeki Durumu

51 Türkiye de Bakkallar Türkiye de bakkalların sayısı giderek azalıyor yılında yılında Bakkal varken Bugün bakkal vardır

52 Türkiye de bakkallar çok büyük pazar payına sahip olmasına rağmen ortalama kar marjının %10-15 olduğu görülüyor. Daha küçük bir pazara sahip olan marketlerde ortalama kar marjı %17-25 arasındadır.

53 Üstelik marketlerin oluģturduğu organize perakende de ortalama fiyatlar bakkallarda ki ortalama fiyatlara göre daha ucuz. Bu farklılık satın alam gücü ile açıklanıyor

54 Perakendecilerin Bakkallarla Ġlgili Projeleri Migros un Bakkalım Projesi Migros, 2000 yılı ile birlikte Bakkalım zinciri kurmaya baģlamıģtır. 700 bakkalla sözleģme yapmıģlardır. Bu amaçla bakkallara lojistik ve teknik açıdan destek sağlamaktadırlar.

55 Migros un Bakkalım Projesi Projenin amacı; bakkalların yok olmasını önlemek ve tüketicilere kapı komģusu olabilmektir. Asıl amaç, satıģ kanallarına bakkalları da dahil ederek daha büyük satın alma gücüne sahip olabilmektir. Migros un satın alma gücünden yararlanan bakkal da malı daha ucuza satabilecek, bu doğrultuda marketlerle rekabet edebilir konuma gelecektir.

56 Metro nun Metro Bakkal Elele 2000 Projesi Bu projede bakkallara verimli çalıģmanın ipuçları verilmektedir.bakkallara önerilen belli baģlı hususlar; Ürün sayısının azaltılması, Promosyonda olsa da satamayacağı malın alınmaması, Sadece hem satıģı, hem de kâr marjı yüksek ürünlerin stoklanması, Ürün portföyünün mevsimlere göre ayarlanması, Gazete satılması, vb.

57 Metro nun Metro Bakkal Elele 2000 Projesi Bu önerileri seminer düzenleyerek bakkallara anlatmaktadırlar. Projenin amacı; verimsiz iģletmeler olan bakkalların daha verimli hale dönüģtürülmesi, aksak yönlerin saptanması ve düzeltmeye yönelik öneriler getirilmesi.

58 Private Label (Özel Markalı) Ürünler

59 Private Label Ürünler Bir kuruluģun, ürettiği ürünü, müģteriden gelen talepleri içeren Ģartlar altında, müģterinin istediği ve kendisine ait olduğunu belgelediği marka ve dizayn çerçevesinde imal etmesine private label denmektedir. Private label marka türleri arasında, mağaza markaları ve bu markaların alt markaları, mağaza isminden bağımsız markalar, ürünler için farklı markalar, perakendeciye ait olmayan ancak onun için özel olarak üretilen markalar bulunmaktadır.

60 Private Label Ürünler Üreticiyi reklam, pazarlama, stok gibi maliyetlerden ve sorunlardan kurtarırken, tüketici bilincine bağlı olarak gittikçe geliģen ve büyüyen bir pazarda, atıl kapasite sorununu da ortadan kaldırmaktadır. Fiyat olarak oldukça avantajlı olan ancak marka bilinirliği az olan ürünlerdir. Bu ürünlerin satıģlarının arttığı dönemler genelde kriz ve hemen sonrası dönemlerdir.

61 Private Label Ürünler Ülkemizde 1999 ve 2001 krizlerinde ve sonrasında private label markaları hızlı bir satıģ grafiği yakalamıģlardır. Ancak 2002 de büyüme oranı %69 iken, 2003 de %39 a gerilemiģtir. Yıllık Pazar payı 2000 yılında %1.9; 2003 yılında küçük bir artıģ ile %3,6 olarak gerçekleģmiģtir.

62 Private Label Ürünler Son yıllarda özellikle gıda perakendeciliğinde süt ve süt ürünleri gibi satın alma sıklığı yüksek ve tahıl, baklagil ve bitkisel yağ gibi depolanabilir ürünlerde market markaları giderek yaygınlaģmaktadır.

63 Private Label Ürünler Market markalı ürünlerin cirodaki payları Avrupa ülkelerinde %23, kuzey Amerika da %16 iken ülkemizde 2005 yılında %8.6 olarak gerçekleģmiģtir. Ancak market markalı ürünlerin ciro paylarında 2004 ve 2005 yıllarında Avrupa da %4, Amerika da %7 lik bir büyüme söz konusu iken, bu durum ülkemizde %14.4 oranında gerçekleģmiģtir.

64 Private Label Ürünlerinin Marketler Tarafından Tercih Edilme Nedenleri DüĢük maliyetli olmaları Yüksek kar marjı sağlamaları Stok bulundurma konusundaki problemleri ortadan kaldırmaları Ürün iade alımının daha kolay olması

65 Büyük Mağazalar Yasa Tasarısı

66 Yasada düzenlenen hususlar; 3000 m 2 ye kadar olan mağazalar valilik ve/veya belediye izni ile kurulmaktadır m 2 den büyük m 2 den küçük mağazalar imar planlarında belirtilen veya çevre düzenlemesi yönünde uygun yerlerde belediye görüģü ve valilik,

67 Yasada düzenlenen hususlar; m 2 den büyük mağazalar imar planlarında belirtilmiģ ticaret merkezlerinde ve Ģehir merkezleri dıģında valilik görüģü ve bakanlık izniyle kurulmaktadır.

68 Yasada düzenlenen hususlar; Büyük mağazalar, satıģ alanları toplamının en az yarısı kadar bir alanı müģterilerinin ücretsiz kullanımı için otopark olarak düzenlemek zorundadır. SatıĢa sunulan ürünlerin etiket fiyatları, tedarik fiyatı altında belirlenemez.

69 Yasada düzenlenen hususlar; Tedarikçi veya üreticilere ürettirip satın aldıkları ürünleri kendi markaları altında satmaları halinde, bu satıģların toplamı, cirolarının %40 ını geçemez. Diğer iģletmelere zarar verecek ve haksız rekabet oluģturacak Ģekilde maliyetinin altında, zararına satıģ yapamazlar.

70 Yasada düzenlenen hususlar; Zaman ve süresi belirlenmemiģ indirimli satıģ kampanyaları düzenleyemezler. Ġndirimli satıģ kampanyaları ancak, bağlı bulundukları odadan izin almak kaydıyla; bayram ve özel günlerde, ticari faaliyetlerinin tasfiyesi ve işyeri değişikliği halleri ile yaz ve kıģ sezonu bitiminde mevsim sonu indirimi olarak yapabilirler.

71 Sektörün Sorunları

72 Perakende Sektörünün Sorunları Artan rekabet Kalifiye eleman eksikliği Yüksek personel devir hızı Personelin eğitilmesi Yeterince araģtırmanın yapılmaması

73 Perakende Sektöründe Rekabet

74 Perakende Sektöründe Rekabet; Dört ana boyutta yaģanır: Ürün ve hizmetlerde rekabet, Fiyatlarda rekabet, Yer ve dağıtım anlamında kuruluģ yeri rekabeti, Tutundurma faaliyetlerinde rekabet.

75 Ürün ve hizmetlerde rekabet; Ürün türü, ürün çeģitliliği ve müģteriye sunulan hizmetlerin düzeyi ile bağlantılıdır. Daha farklı ürünler bulundurmak, müģteriye ürün seçenekleri sunma ve sunma biçimleri, ürünlerin içerdiği ek hizmetlerdeki farklar rekabetçi üstünlük sağlayabilmektedir.

76 Fiyat Rekabeti Uzun dönemde anlamsız olacak fiyat rekabeti; kısa dönemde belki bir fark, fayda yaratabilir. Ancak dikkatli yönetilmediğinde riskli olabilir.

77 KuruluĢ Yeri Rekabeti ĠletiĢim ve ulaģım alanlarındaki geliģmeler, müģterinin evine yakın olmanın sağlayacağı avantajları önemli ölçüde azaltmıģtır. Ancak kuruluģ yeri taklit edilemeyen bir rekabet unsuru olduğundan önemini korumaktadır.

78 Tutundurma Faaliyetlerinde Rekabet Reklam, promosyon, halkla iliģkiler, tanıtım gibi çabaların özellikle ilgi ve dikkat çekme anlamında, baģlangıçta bir rolü bulunmakta, ancak uzun dönemde marka bağlılığı ve imaj üzerindeki etkisi sınırlı olmaktadır.

79 Sürdürülebilir Rekabet Avantajı MüĢteri Bağlılığı Yer (mekan) Satıcı ĠliĢkileri Etkin, Bağlı ÇalıĢanlar DüĢük Maliyetli Operasyonlar

80 Perakendecilikte MüĢteri Bağlılığı Yaratmanın Yolları Konumlandırma MüĢteri Hizmetleri Veritabanı Perakendeciliği Perakendeciye Özgün Ürünlerin Sunulması

81 Satıcı ĠliĢkileri Tedarikçi ile güçlü iliģkiler kurmak, perakendeciye tedarikçiden birçok yardım ve destek (indirim-iade, tutundurma ve ürün yönetimi desteği, finansal destek, koruyucu malzeme) imkanı sunar. Bu unsur da rakipler tarafından kolayca taklit edilememesi açısından önemlidir.

82 Etkin ve ĠĢletmeye Bağlı ÇalıĢanlar Ġnsan kaynağının etkin kullanımı yaģamsal bir öneme sahiptir. Çünkü; ĠĢgücü maliyetleri yüksektir. Bölümlü mağazalarda ücret ve diğer sağlanan yararlar operasyon maliyetlerinin %46 sını, özellikli mağazalarda ise bu giderler operasyon maliyetlerinin % 43 ünü oluģturur.

83 Etkin ve ĠĢletmeye Bağlı ÇalıĢanlar Personel devir hızının yüksek olması, personelin eğitim ve nezaret maliyetlerini arttırır. Yetersiz personel; satıģ becerileri, müģterilere davranıģ biçimleri ve satıģ iģlemlerinde hatalar yapılmasına neden olur.

84 Etkin ve ĠĢletmeye Bağlı ÇalıĢanlar SendikalaĢmıĢ personele sahip firmalar daha az esnekliğe sahiptirler. ÇalıĢma koģulları, tazminatlar, görevler, fazla çalıģma ücretleri, performans ölçümleri, iģ süreçleri, kıdemle ilgili haklar, ilerleme ölçütleri ve diğer etkenler genellikle yazılı iģ sözleģmeleri ile belirlenmiģtir.

85 Etkin ve ĠĢletmeye Bağlı ÇalıĢanlar Mevcut iģgücü sık sık beklenmeyen taleple karģılaģır. Perakendeciler bu Ģekilde satıģların yoğun olacağı dönemleri bilerek buna karģılık satıģ ekibini artırmalıdırlar.

86 Perakende Sektöründe Eğitim

87 Perakendecilikte Eğitim En önemli girdisi insan olan hizmet iģletmelerinin ilk önce yapacağı yatırım yine insana olmalıdır. Günümüzde perakendecilik sektörü, ekonomide en sıcak alıģveriģ iliģkilerin yaģandığı ve %80 birebir muhatap olunarak yapılan bir ticari imkandır.

88 Perakendecilikte Eğitim Hizmet odaklı bir sektör olan perakendenin ihtiyaç duyduğu eğitim çalıģmaları, diğer sektörlere göre daha fazla önem arz etmektedir. GeliĢen teknoloji ile sunulan ürünlerde farklılık yaratmanın giderek zorlaģması, perakendecileri hizmette farklılık yaratmak arayıģına yönlendirmiģtir. Bu nedenle, farklılaģmak isteyenler, insana yatırımı gündemlerine almıģlardır.

89 Perakende Sektöründe Verilen Eğitim Çeşitleri Yasaların AnlaĢılması, Süreçlerin ĠyileĢtirilmesi, KiĢilik GeliĢimleri, MüĢteri ĠliĢkileri, Mağaza Yönetimi, Hijyen ve Gıda Güvenliği, Ġlk Yardım, Sektörel Bilgilendirme, Ġ.K Süreçleri, hakkında eğitimler verilmektedir.

90 Verilen Eğitimler Kimlere Yönelik? ĠĢverenler, Üst düzey yöneticiler, Pazarlama çalıģanları, Mağaza yöneticileri, Mağaza Ģefleri, Reyon çalıģanları, MüĢteri temsilcileri, Ġnsan kaynakları çalıģanları.

91 Bu Alanda Faaliyet Gösteren Eğitim ve Danışmanlık Firmaları BĠST Eğitim ve DanıĢmanlık Perakende Akademisi P.O.E.T Eğitim ve DanıĢmanlık Perakende Bilgi Evi Ses Eğitim ve DanıĢmanlık

92 Kurumsal Sosyal Sorumluluk

93 Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS) Kurumsal Sosyal Sorumluluk (KSS), kurumların genellikle faaliyet gösterdikleri alanlarda (çevre, sağlık, eğitim vb.) gerçekleģtirdikleri projeleri kapsamaktadır. Bazı kurumlar kendi vakıflarını kurarak, bazıları da mevcut Sivil Toplum KuruluĢları (STK) ile iģbirliği yaparak proje gerçekleģtirme yoluna gidebilir. STK nın yürütmekte oldukları projelere destek vermek de yöntemlerden biridir.

94 Kurumsal Sosyal Sorumluluk KSS; markanın itibarı, bilinirliği ve tercih edilirliğine doğrudan etki eder. Proje yürüten bir Ģirketin, satılan üründen elde edilen gelirin belirli bir kısmının projeye aktarılacağını duyurması o ürünün tercih edilirliğini, çalıģanlarının projede bizzat yer almalarını sağlaması ise çalıģanların aidiyet duygularını artırır. Özetle KSS hem Ģirkete, hem topluma kazandırır.

95 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Eğitim ile Ġlgili Bazı Firma Örnekleri

96 Akyurt Karneleri ile Akyurt mağazalarına gelen tüm öğrencilere dünya klasiklerinin seçkin eserleri hediye edilmiģtir. Akyurt Ģirket içi eğitimlere önem vermektedir. Eğitimler ĠK Müdürlüğü tarafından 2007 baģında planlanarak, plana uygun olarak icra edilmektedir. Amaç personelin bilgi ve bilinç düzeyini artırmaktır.

97 ÇalıĢkan Süpermarket ÇalıĢkan Marketler Zinciri, çalıģanlarına Perakende Bilgi Evi ile Kategori Yönetimi Eğitimi, MüĢteri ĠliĢkileri Eğitimi vermektedir. Burada amaç, sektöre yetiģmiģ personel kazandırmaktır.

98 Esenlik Pakistan da bulunan depremzedelere 4 kamyon gıda yardımı yapılmıģtır.

99 Groseri Groseri etkin eğitim sistemine ve insan kaynaklarına önem vermektedir.bu sayede 2005 rakamlarıyla, yıllık personel sirkülasyonunu yüzde 10 lar seviyesine kadar çekebilmiģtir. Bir öğretim yılı süresince 30 öğrenciye aylık 65 YTL karģılıksız burs vermektedir. Aqualand de gerçekleģecek olan 10 günlük Groseri Yaz Kampı düzenlemektedir.

100 KĠM Marketler Su tüketiminde tasarrufa yönlendiren kampanyaların en büyüğü Kazançlı Ġstanbul Marketleri KĠM tarafından baģlatılmıģtır. Su tüketiminde tasarruf bilincini yerleģtirmeyi amaçlayan kampanya ile su israfının önüne geçilirken, kampanyaya katılan KĠM müģterileri, çeģitli hediyeler kazanma Ģansını yakalayacaklardır. Kampanya ĠSKĠ ile ortak yürütülecektir. KĠM, kampanya kapsamında adlı siteyi de hayata geçirmiģtir.

101 KĠM Marketler Kazançlı Ġstanbul Marketleri KĠM, Darülaceze sakinlerini Babalar Günü nde yalnız bırakmamıģtır. Darülaceze de kalan 20 kiģilik bir grup, 17 Haziran da, Babalar Günü dolayısıyla KĠM in misafiri olarak Florya daki Ziya ġark Sofrası nda ağırlanmıģtır.

102 Kipa GeliĢen Aile Projesi ile " Sınav Kaygısı YaĢayan Çocuğunuza Nasıl Yardımcı Olabiliriz" konulu seminerler düzenlemeye devam etmektedir. Ayrıca Kipa, çalıģanların Ģirkete bağlılıklarını artırmak, sorunlarının hızla çözümünü sağlamak amacıyla çalıģan forumu oluģturmuģtur. Kipa`da çalıģanlar 3 yıldır, sandık baģında her sene kendilerini temsil edecek arkadaģlarını seçmektedirler.

103 Makro Market Doğayı koruma kapsamında ağacın dikilmesini sağlamıģtır. Mağazalarında baģlatmıģ olduğu kumbara uygulaması ile Türkiye Omurilik Felçlileri Derneği ne önemli ölçüde katkı sağlamaktadır Haziran tarihlerinde takdir veya teģekkür belgeleri ile mağazalarına gelen minik öğrencilere tatil kitabı hediye etmiģtir. 5 bin adet tatil kitabının dağıtıldığı eğitime destek çalıģmasında öğrenciler hediyelerini mağaza yöneticilerinden almıģtır.

104 Metro Group Metro Group Baba Beni Okula Gönder kampanyasına destek vermektedir. Metro Group "Ericek Köyü Sürdürülebilir Kalkınma Projesi" ile TÜHĠD in (Türkiye Halkla ĠliĢkiler Derneği) 11 kategoride düzenlediği yarıģmada büyük ödülü kazanmıģtır. KiĢi baģına milli geliri 400 dolarla Bursa`nın en fakir köylerinden olan Ericek Köyü`nü 120 bin dolar harcayarak ihracat yapacak hale getiren, 3 yılda kiģi baģına geliri 700 dolara çıkaran Metro Group, çevre köylerde geriye göçü sağlamak için gölet yapımına öncülük etmektedir.

105 Metro Group ÇağdaĢ YaĢamı Destekleme Derneği (ÇYDD) ve Milliyet iģbirliğiyle hayata geçirilen "Baba Beni Okula Gönder" kampanyası kapsamında Trabzonlu 100 kız çocuğunun 3 yıllık eğitim masraflarını karģılayacaktır. Metro Group ve satıģ Ģirketleri Türkiye nin 10 farklı ilinde, baģta ekonomik nedenler olmak üzere, çeģitli sebeplerle okula gönderilemeyen kız çocuğunu okul sıralarıyla buluģturmuģtur.

106 Migros Lösemili çocuklara yardımcı olmak amacı ile mağazalara konan LÖSEV'e ait yardım kumbaraları ile müģterilerin desteğinin ulaģmasına yardımcı olunmuģtur. Ayrıca Kanserle SavaĢ Derneği'ne destek olmak amacı ile mağazalarda yardım kumbaraları bulunmaktadır.

107 Migros Otistik çocukların, sağlanacak erken tanı ve doğru eğitim ile toplumda bağımsız birer birey olarak yer alabilmeleri konusunda faaliyet gösteren Tohum Vakfı'na bağıģta bulunmaktadır. Altı Nokta Körler Derneği'nin faaliyetleri kapsamında, eğitim, panel, konferans ve sosyal etkinlik amaçlı çalıģmalara destek vermiģtir. Koç Holding bünyesindeki Ülkem Ġçin projesi dahilinde tüm personeli ile Van Gölü'nü temizlemiģtir.

108 Migros Mağaza otoparklarında engelli vatandaģlarımız için özel otopark alanları ayrılmıģ, ayrıca belli Migros mağazalarında engelli vatandaģlarımızın alıģveriģini kolaylaģtırmak için engelli arabaları ve özel tasarlanmıģ motorlu sepetli alıģveriģ arabaları bulunmaktadır. Mağazalarında satılan meyve ve sebze ürünlerinde bitki düzenleyicilerinin (hormon) düzeylerinin tespit edilmesine yönelik metodun geliģtirilmesi için Türkiye'de ilk kez TÜBĠTAK- MAM ile bir çalıģma baģlatmıģtır.

109 Migros ÇEVKO üyesi olan Migros, geri kazanım ve değerlendirme konularındaki çalıģmalara maddi kaynak sağlamıģtır. Doğal afetlerde mahallelerde bilgili ve teknik donanıma sahip gönüllüler ile hızlı ve etkin harekete geçme, kurtarma çalıģmaları için kurulan Mahalle Afet Gönüllüleri Vakfı'nın katılımcı üyesi olan Migros, MAG'ların yaygınlaģtırılması konusunda destek ve kaynak sağlamaktadır.

110 Migros Kurban Bayramı'nda, mağazalarımız ve sanal market aracılığı ile Türk Eğitim Gönüllüleri Vakfı, Çocuk Esirgeme Kurumu, Kızılay, Darülaceze, DarüĢĢafaka Cemiyeti ve Lösemili Çocuklar Vakfı'na bağıģ olanağı sunulmuģtur. ISO Kalite Yönetim Sistemi Ağustos 2005 tarihinde, ISO Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi Kasım 2006 tarihinde TSE tarafından belgelenmiģtir.

111 Migros Özel Olimpiyatlar Türkiye Organizasyonu na 4 yıldır destek vermekte olan Migros ve Procter & Gamble (P&G), bu yıl da 500 engelli sporcuya daha destek olmaktadır. Migros ve P&G üç yılda toplam 1500 zihinsel engelli sporcu yetiģtirmiģtir.

112 Nurdağ Nurdağ, önce eğitim felsefesiyle eğitim salonunu hizmete açmıģtır.bu eğitim salonuyla personeline, yaptıkları iģin ehemmiyetini aģılamak ve sektöre nitelikli çalıģan kazandırmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda perakende sektörünün bilgi merkezi vizyonuyla eğitim ve yayıncılık hizmetlerini sürdüren Perakende Bilgi Evi ile anlaģma imzalamıģtır.

113 Özhan Marketler Özhan Marketler, Perakende Bilgi Evi ile düzenli eğitim çalıģmaları gerçekleģtirmektedir. ÇalıĢanlarına "Üç boyutlu Mağazacılık" konusunda eğitim vermekte ayrıca, mağaza müdürleri ve satın alma müdürlerine Kategori Yönetimi baģlıklı eğitimleri aldırmıģtır. Kültürel etkinliklere ve mağazalarında yürüttüğü kan Ģekeri ölçümü kampanyası ile çeģitli sağlık etkinliklerine destek vermektedir. Özhan Marketler Zinciri nin sponsorluğunda Ferhan ġensoy un Fername oyunu sergilenmiģtir.

114 Özhan Marketler 23 Nisanda tüm çocuklara Karagöz ile Hacivat Salıncak gölge oyunu ücretsiz olarak gösterilmiģtir. Tiyatro etkinliği sonrasında, tüm çocuklara hediye paketleri ve Atatürk baskılı balonlar dağıtıldı. Rentıp Ġhsaniye Tıp Merkezi iģ birliği ile 14 Mart Tıp Bayramı etkinlikleri kapsamında, Özhan Marketlerinden alıģveriģ yapan tüm müģterilerini ücretsiz sağlık kontrolünden geçirmektedir. Sağlık stantlarında müģterilerine Ģeker ölçümleri baģta olmak üzere, göz ve diģ taramaları da ücretsiz olarak yapmaktadır.

115 Pınar Süper Marketler ÇalıĢanlarına iģ yeri kuralları, kurum kültürü, müģteri iliģkilerini kapsayan eğitimlerle beraber, daha çok ürün bilgilerini ve reyonları kapsayan hizmet içi eğitimler verilmektedir ÇalıĢanlar Pozitif YaĢam Becerileri, MüĢteri Memnuniyeti, SatıĢ Teknikleri, Etkin ĠletiĢim Becerileri, Kurumsal ġirketin Gerekleri konularında eğitim almaktadırlar.

116 Polbay Market Spora destek vermek amacı ile 2000 yılında Ziya Gökalp Polbay sporu kurmuģtur.

117 Real Hipermarketler Türkiye Ġsrafı Önleme Vakfı (TĠSVA) ile yoksul kadınlara dönük "mikro kredi"yle üretime soyunanların ürünlerini pazarlama konusunda iģbirliği kapısını açmıģtır. Yoksulbank kredisi kullanan kadınların el emeği ürünleri Türkiye deki Real Hipermarketler in raflarına girecek. Real, toplam değeri 400 bin doları bulan raflarını bu ürünlere ücretsiz açacak, kesinlikle kar almayacaktır. Ürünler üzerindeki fiyat doğrudan emeği geçen kadınlara gidecektir.

118 Real Hipermarketler Bununla birlikte, Ramazan ayında yoksullara yardım kampanyası projesi baģlatmıģtır. Bu projeden bağımsız olarak da yoksul ailelere dağıtılmak üzere iki tır dolusu kuru gıda ve bakliyat yardımında bulunacaktır. 43. Altın Portakal Film Festivali nin ana sponsoru olarak, kültür ve sanat etkinliklerinin geliģimi için de desteğini sürdürmektedir.

119 Real Hipermarketler Ġlki 2005 Haziran ayında gerçekleģtirilen Açlıkla Mücadele BağıĢ Kampanyası, 2006 Açlıkla Mücadele haftasında da devam etmiģtir. Real,- Hipermarketleri ve Türkiye Ġsrafı Önleme Vakfı ile ortaklaģa yürütülen kampanyada Real, müģterilerinin bağıģlarını ihtiyaç sahibi ailelere dağıtmaktadır.

120 ġaypa Marketler Zinciri Harp Malulü Gaziler ġehit Dul ve Yetimler Derneği üyesi 5 aileye 12 ay boyunca 75 YTL`lik alıģveriģ çeki hediye ettimiģtir. 60 gaziye 50`Ģer YTL`lik alıģveriģ çeki hediye etmiģtir. 20 aileye de Ramazan erzak yardımında bulunmuģlardır.

121 TansaĢ Kartal Ġlçesi Sosyal YardımlaĢma ve DayanıĢma Vakfı Samandıra Çocuk Yurdu (ürün bağıģı), Ġzmir Valiliği Kaynaklar Ġlköğretim Okulu (ürün bağıģı), Maltepe Belediyesi Aile DayanıĢma Derneği (ürün bağıģı), Eyüp Ġlköğretim Okulu (ürün bağıģı), Ayhan ġahenk Vakfı (ürün bağıģı).

122 TansaĢ Küresel ısınmaya karģı bilinçlenme çerçevesinde `Küresel Isınma için Çözüm Siz Olun : Fidan Dikin` sloganıyla bir kampanya baģlatmıģtır. Kampanya çerçevesinde TansaĢ mağazalarında küresel ısınmaya dikkat çekilecek, kasalarda fidan bağıģlanabilecek ve Urla Ormanı`na 100 bin fidan dikilecek.

123 TansaĢ Ġzmir Valiliği Ġl Çevre ve Orman Müdürlüğü, Ege Orman Vakfı ve TansaĢ iģbirliği ile düzenlenen kampanya, 241 TansaĢ mağazasında küresel ısınmaya karģı müģterilerin bilinçlendirilmesi, alıģveriģ fiģlerinin arkasına çeģitli sloganlar yazılması ve ayrıca kasalardan 3 YTL karģılığında fidan bağıģında bulunabilmesi eylemlerini kapsamaktadır.

124 Uyum Marketler Zinciri Bahçelievler Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu nda Market ve Akıllı Çocuk Kartı projesini hayata geçirmiģtir. Çocukların insanlardan hep bir beklenti içerisine girecekleri düģünülerek geliģtirilen projede, ziyaret için gelen kiģilerin bağıģ olarak yanlarında getirdikleri ürünler çocuklara dağıtılarak, kimsesiz çocukların alıģveriģ kültürünü kazanıp ileride sorumluluk duygusu kazanmıģ birer yurttaģ olarak topluma kazandırabilmesi ve aynı zamanda kuruma gelen malzemelerin stok takibi de sağlanmıģ olacaktır.

125 Uyum Marketler Zinciri ĠġKUR un KayıtdıĢı Ġstihdamla Mücadele Projesi kapsamında düzenlediği seminerde Uyum Marketler Zinciri, ĠġKUR la yapmıģ olduğu iģbirliğinden ve istihdama sağladığı katkılardan dolayı, ĠġKUR tarafından teģekkür belgesiyle ödüllendirilmiģtir.

126 Yonca Marketler Çukurova Üniversitesi Devlet Konservatuarı Tiyatro Ana Sanat Dalı öğrencileri tarafından sahnelenen oyuna ve Ģehir dıģındaki özel tiyatrolara destek vermiģtir. Adana ve Mersin de Yoncam Kart sahibi olan yaklaģık 2 bin 500 öğretmene kutlama mesajı ile birlikte hediye çeki göndermiģ ve aynı zamanda da bazı öğretmenlerimizi evlerinde çiçekler ve hediyeler ile ziyaret etmiģtir.

127 Perakende Ġle Ġlgili Dernek ve KuruluĢlar AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendecileri Derneği (AMPD), Doğrudan SatıĢ Derneği (DSD), Perakendeciler Derneği (PERDER), Tüm Gıda Ġthalatçıları Derneği (TÜGĠDER), Sanayi ve Ticaret Bakanlığı na bağlı Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi GeliĢtirme ve Destekleme Ġdaresi BaĢkanlığı (KOSGEB) ve Bakkallar Odası.

128 Yararlanılan Kaynaklar AKTAġ M. Ali -S.M.M.M.-, Perakendecilik ve Diğer ĠĢletmelerden Farkları, ERDOĞAN Tarkan, Rekabet Hukuku Açısından Perakende Sektöründe Alım Gücü, Rekabet Kurumu, 2003 Türk Perakende Sektörünün DeğiĢimi ve Ekonomi Üzerine Etkileri, AlıĢveriĢ Merkezleri ve Perakendeciler Derneği, Perakendecilik Kanun Tasarısı nın Sektörün Verimliliği Üzerindeki Potansiyel Etkileri, McKinsey&Company, 2003,

129 Yararlanılan Kaynaklar Perder Ġstanbul Bülteni, Sayı:4,