Diyaliz Hastalarında Dispepsi, GIS Problemler. Dr. Başol Canbakan

Transkript

1 Diyaliz Hastalarında Dispepsi, GIS Problemler Dr. Başol Canbakan

2 Giriş ve Tanımlar Dispeptik semptomların değerlendirilmesi Dispepsinin yaşam kalitesi ve beslenme üzerine etkisi Helicobacter pylori ve dispepsi SDBY de Hipervolemi, gastroparezi ve dispepsi ile ilişkisi Tedavi

3

4 Dispeptik Semptomlar Postprandial distress: Postprandial dolgunluk ve erken doyma Epigastrik discomfort: Epigastrik ağrı ve yanma

5 Erken doyma hissi Epigastrik ağrı Postprandial dolgunluk Fonksiyonel dispepsi Epigastrik yanma Fonksiyonel dispepsi: Yapısal bir üst GİS hastalığı olmaksızın başlangıcı en az 6 ay öncesine dayanan ve son 3 ay boyunca da devam eden bir ya da daha fazla semptom

6 Dispepsi neden önemli Gastrointestinal semptomlar en sık non renal yakınmalar Yaşam kalitesi üzerine negatif etkisi var Nutrisyonel durumu olumsuz etkiliyor Fonksiyonel dispepsi üremik pek çok manifestasyon ile ilişkili ( üremik toksin, nöropati, anormal barsak motilitesi, hipervolemi) Patofizyolojisi tam olarak bilinmiyor ve tedaviye yanıt genellikle yetersiz. Depresif duyguların fazlalığı, polifarmasinin etkisi üreminin GIS üzerine etkileri gibi pek çok faktör tedavi başarısını olumsuz etkilemekte

7 Dispeptik semptomlar nasıl değerlendirilmeli? Direk görüşme ile kolaylıkla değerlendirilebilir Anket uygulaması (Rome III Consensusu ile bağlantılı Fonksiyonel Dispepsi Modülü)

8

9 Fonksiyonel Dispepsi Modülü 18 sorudan oluşan, anamneze dayalı skorlama sistemi, Fonksiyonel dispepsi, postprandial dolgunluk, epigastrik ağrı gibi dispepsinin karakteri konusunda fikir verir

10 Yaşam Kalitesi ve Dispepsi

11 Kronik Hastalıkların Yaşam Kalitesi Üzerine Etkileri (Fiziksel Bileşen) Sanjeev K. Mittal et al. Nephrol. Dial. Transplant. 2001;16:

12 Kronik Hastalıkların Yaşam Kalitesi Üzerine Etkileri (Mental Bileşen) Sanjeev K. Mittal et al. Nephrol. Dial. Transplant. 2001;16:

13 Yaşam Kalitesinde Değişim

14 Dispepsinin yaşam kalitesi ve nutrisyonel durum üzerine etkileri Dispepsi genel populasyonda yaşam kalitesini düşürür Sık görülen kronik hastalıklar gibi SDBY de de yaşam kalitesi özel önem gerektirir Teknik ilerlemelere ve kılavuzlardaki güncellemelere rağmen mortalite halen yüksek Yaşam kalitesi ile ilgili çoğu faktör nonmodifiable Hem mental hem de fiziksel olarak yaşam kalitesi düzelmiyor

15 Dispepsi modifiye edilebilen bir faktör Dispepsi tedavisinin yaşam kalitesi üzerine etkisi araştırılmalı

16 Nutrisyon SDBY de malnutrisyon anoreksi ve kronik inflammasyon ile bağlantılıdır. Fonksiyonel dispepsi ile malnutrisyon bağlantısı bu hastalarda kapsamlı olarak araştırılmamıştır Dispeptik HD hastaları non dispeptiklere göre daha az protein ve kalori almaktadır

17 İlaçlar ve dispepsi Ca içeren fosfor bağlayıcılar Cinacalcet Oral demir preparatları

18 Helicobacter pylori ve dispepsi Prospektif 539 HD hastası 296 E/243 K Yaş : 58.8 Kidney Int Jan;75(1):96-103

19 Helicobacter pylori ve dispepsi Changes in H. pylori infection rate in 1997, 1999, and 2001 among total patients, CGN patients, and patients with diabetes and others, and among different treatment period groups Kidney Int Jan;75(1):96-103

20 Helicobacter pylori ve dispepsi Gastrik sekresyonlardaki üre düzeyi Sık kullanılan antibiyotikler Proinflammatuar sitokinler ve gastrik atrofi Kidney Int Jan;75(1):96-103

21 SDBY de fonksiyonel dispepsi ve gastroparezi Barsak motilitesi SDBY hastalarındaki dispeptik semptomların gelişiminde önemlidir Ayrıca volüm durumu da gastrik boşalmanın bir modülatörü olabilir Gastrik boşalmada gecikme ilk kez 1970 lerin sonlarında saptanmış

22

23 Hastalar 50 HD hastası 18 yaş altı 3 aydan az HD e giren KOAH, Kr.KC hst ve abdominal cerrahi öyküsü olanlar Kolelitiasisi olanlar Endoskopide gastrik ülser, inflammasyon ve yapısal değişiklik saptananlar hariç

24 Porto Alegre Dyspeptic Symptoms Questionnaire

25 Mide boşalma testi

26

27

28

29 KBY de Gastrik Disfonksiyon HD ve PD ile tedavi edilen hastalar Gastrointestinal semptomlar ile gastrik myoelektrik aktivite ve regulatuar peptidler (Gastrin, motilin, VIP ve CCK) arasındaki ilişki Anket + Elektrogastrografi (EGG) 23 PD, 21 HD hastası ve 48 sağlıklı kontrol Furgala A et al.folia Med Cracov. 2012;52(1-2):39-55.

30 Bulgular-1

31 Bulgular - 2

32 Sonuç Gıda alımına ve Gİ hormonlardaki düzeyin yüksekliğine rağmen KBY li hastalarda gastrik myoelektrik aktivite cevabı bozulmuştur. Bu motilite bozukluğu ve yüksek düzeydeki enterik peptidler gastrointestinal semptomlardan kısmen sorumlu görülmektedir.

33 SDBY de fonksiyonel dispepsi ve gastroparezi Gastroparezinin patogenezi halen bilinmiyor Anemi, metabolik asidoz ve üremik nöropati gibi faktörlerin kısmi etkileri olabilir Hiçbiri ana sebep değildir ve tedavileri fonksiyonel dispepsiyi etkin olarak azaltmaz

34 Hipervolemi ve Gastroparezi

35 Hipervolemi ve Gastroparezi Hipervolemi SDBY de sıktır ve fonksiyonel dispepsi sıklığı da %70 civarındadır Ekstrasellüler sıvı fazlalığının kontrolu dispeptik semptomları azaltabilir. Hayvan çalışmalarında ve ayrıca insanlarda da ekstrasellüler sıvı fazlalığı ile gastrik boşalma zamanı arasında negatif korelasyon tesbit edilmiştir.

36 Hipervolemi ve Gastroparezi Hipervolemi gastrik ve intestinal motiliteyi azaltmaktadır Gastrik motilite ve permeabilite de yakın ilişkilidir, hipervolemi sıvı ve elektrolit sekresyonunu artırırken dehidratasyon sekresyonları azaltmaktadır Sağlıklı kan donörlerinde bağış sonrası gelişen akut hipovolemide gastrik boşalmanın hızlandığı ardından aynı miktarda salin infüzyonu sonrası durumun eski haline döndüğü gösterilmiştir.

37 Hipervoleminin değerlendirilmesi İVC çapı Bioimpedans analizi Kan hacim monitorizasyonu (Hematokrit takibi) ANP cgmp

38 Hipervolemi ve Dispepsi Bioimpedans analizi ile %15 den çok sıvı yükü olan hastalar daha az sıvı yükü olanlar ile karşılaştırıldığında fonksiyonel dispepsi sıklığı hipervolemik olanlarda daha yüksek bulunmuş. (%66 vs. %34) Ayrıca dispeptik olanlarda gastrik boşalma zamanı da daha uzun bulunmuş Gastrik dismotilite fonksiyonel dispepsi için tetikleyici bir faktör olabilir

39 Dispepsi ve Hipervolemi

40

41 SDBY ve Fonksiyonel Dispepsi Hipervolemi gastrik boşalmanın gecikmesine sebep olmaktadır Programlı HD hastalarından dispeptik olanlar olmayanlara göre daha uzun gastrik boşalma zamanına ve daha fazla sıvı yüküne sahiptir

42 Depresyon ve Anksiyete Stres faktörleri Hastalık etkileri, Diyet kısıtlamaları, Zaman kısıtlılığı, Fonksiyonel kısıtlamalar, İş yaşamındaki sorunlar, Cinsel fonksiyon bozukluğu, Yüksek ölüm oranları

43 Depresyon ve Anksiyete-2 Anksiyete ve depresyon dispeptik yakınmaları artırır (somatizasyon) Safra kesesi, pankreatit, hepatobilier sebeplerin yanısıra fonksiyonel dispepsi ayırıcı tanısında depresyon da düşünülmelidir Depresyonda fonksiyonel dispepsi daha şiddetlidir. Anksiyolitik ve antidepresanlar da dispeptik semptomların kontrolünde yararlıdır Psikoterapi

44 Tedavi Fonksiyonel dispepsi tedavisi altındaki HD hastalarının %60 ı semptomatiktir İlk yaklaşım endoskopi ile ülser yada diğer organik lezyonların ekarte edilmesi Helicobacter pylori varlığının ekarte edilmesi, tesbit edilirse eradikasyon tedavisi H2RA veya PPI ile asit süpresyonu (hem ağrı hem de dismotilite benzeri semptomları kontrol edebilir) Tedavi yetersiz kalırsa prokinetiklerin ilavesi

45 Tedavi-2 Domperidon ve cisapride aritmiye yol açmaları nedeni ile uygun değil Metoclopramide (her yemek öncesi ve yatarken) tercih edilebilir. Diyaliz yeterliliği ve hipervolemi açısından değerlendirilmesi, kuru ağırlığa ulaşılması Depresif semptomlar ve psikoterapi açısından değerlendirme Akupunktur ve diğer alternatif tedaviler

46

47 Teşekkür ederim