Examining Opinions of Elementary School Subject Teachers on the Web-Assisted Teaching

Elementary Education Online, 7(2), 384-400, 2008. lköretim Online, 7(2), 384-400, 2008. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr Examining Opinions of Elementary School Subject Teachers on the Web-Assisted Teaching Suzan Duygu ERT *, Esra MAN **, Yusuf YILDIRIM *** ABSTRACT: This study investigates the opinions of elementary school subject teachers on web-assisted teaching. Participants are 115 elementary school subject teachers working at the fifth through eighth grades in Eskiehir and Balıkesir. The data were collected through a scale developed by the researchers aiming to investigate opinions of elementary school teachers on web-assisted teaching. Results indicate that elementary school subject teachers had positive opinions about web-assisted teaching. There found no significant differences on teacher opinions with regard to gender, years of teaching experience, and teaching branch. In addition, results reveal that the teachers need to get in-service training on web-assisted teaching. Key words: Web-assisted teaching, Educational Technology, Elementary School Subject Teachers. SUMMARY Purpose and significance: The use of information and communication technology in education has been dramatically changing and influencing educational technology, increasing the level of knowledge and the quality of education, and providing students various learning opportunities. Therefore, exploring the opinions of teachers on technology-based instruction such as web-assisted teaching is an important issue which needs to be examined. This study aims to investigate the opinions of elementary school subject teachers who had experience of web-assisted teaching. Methods and Procedures: This correlational-descriptive study involved 115 elementary school subject teachers assigned by opportunity sampling from Eskiehir and Balıkesir. The data were collected in the spring semester of 2006-2007 through a scale developed by the researchers. The scale aims to investigate opinions of elementary school teachers on web-assisted instruction. Descriptive statistical analyses were used to examine opinions of teachers. Results: Results revealed that elementary school subject teachers have positive opinions on web-assisted teaching. There were no significant differences among teacher opinions regarding gender, years of teaching experience, and branch. The results also indicated that the teachers need to get in-service training on webassisted teaching Discussion and Conclusions: Since web-assisted teaching presents a variety of media by providing flexible platforms for learning and solutions for the limitations of time and space; processes two-way communication; and supports interactivity among instructors, learners, learning materials, and interfaces; it may influence elementary school subject teachers opinions on web-assisted teaching positively. Based on the results of the current study, schools need to be organized and prepared well in order to provide web-assisted teaching effectively. Elementary school teachers who had in-service training on computer teaching can be used as a guide to support other teachers to use web-assisted teaching. Another suggestion might be that in order provide webassisted teaching; curriculum and course syllabuses can be revised and redeveloped. * Yrd. Doç. Dr., Anadolu Üniversitesi Eitim Fak. Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Eitimi Bl. sdbedir@anadolu.edu.tr ** Doktora Örencisi, Anadolu Üniversitesi Eitim Fak. Bilgisayar ve Öretim Tekn. E. Bl. esisman@anadolu.edu.tr ***Doktora Örencisi, Anadolu Üniversitesi Eitim Fak. Bilgisayar ve Öretim Tekn. Et Bl.. yusufyildirim@anadolu.edu.tr

lköretim Bran Öretmenlerinin Web Destekli Öretim le lgili Görülerinin ncelenmesi Suzan Duygu ERT, Esra MAN **, Yusuf YILDIRIM *** ÖZ: Bu aratırma, Milli Eitim Bakanlıı na balı ilköretim okullarında görev yapmakta olan ve web destekli eitim deneyimine sahip bran öretmenlerinin web destekli eitime yönelik görülerini kimi deikenler açısından betimlemeyi amaçlamaktadır. Aratırma, tarama modelinde desenlenmitir. Aratırmanın örneklemini Eskiehir ve Balıkesir il merkezlerindeki ilköretim okullarında görev yapmakta olan toplam 115 bran öretmeni oluturmutur. Aratırmada elde edilen bulgular, bran öretmenlerinin web destekli eitim konusunda genel olarak olumlu görüe sahip olduklarını; öretmenlerin görüleri arasında cinsiyetlerine, mesleki deneyimlerine ve branlarına göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olmadıını ortaya koymutur. Öretmenlerin web-destekli eitim ile ilgili hizmetiçi gereksinimlerini olduu da aratırmada elde edilen baka bir bulgudur. Anahtar Sözcükler: Web Destekli Eitim, Eitim Teknolojisi, lköretim Bran Öretmenleri. GR Bilim ve teknolojideki gelimeleri yakından izleyerek, onlardan yararlanabilmek, çada bir toplum olmanın önkoullarından biridir (Ulu, 1999). Teknolojinin her geçen gün büyük bir hızla gelimesi ve yaygınlaması, öteki toplumsal kurumları olduu gibi eitim kurumlarında gerçekletirilen etkinlikleri de derinden etkilemitir. Eitim kurumları, örenci örenmelerinin niteliini artırmak, teknoloji okuryazarı bireyler yetitirmek, daha geni kitlelere eitim hizmeti götürebilmek ve eitim maliyetlerini azaltmak gibi balıca nedenlerle öretim teknolojilerini yaygın olarak kullanmaktadırlar (Gülbahar, 2005). Teknoloji destekli örenme ortamları, örencilere yer ve zaman kısıtlaması olmadan daha nitelikli örenmeler gerçekletirebilme olanakları sunmaktadır. Çada teknolojinin öretim ortamlarına sunduu önemli seçeneklerden birisi de internet uygulamasıdır. Türkiye de ilköretimde internet kullanımı son yıllarda yaygınlamıtır Günümüzde birçok eitim kurumu geni kapsamlı ibirlii anlamaları yaparak; web destekli eitime büyük miktarlarda yatırım yapmaktadırlar. Dahası web destekli eitime katılan örencilerin sayısı da tüm ülkelerde sürekli artı göstermektedir (imek, 2004). nternet, öretme-örenme süreçlerinin daha etkili ve verimli hale gelmesine ve yanı sıra öretme-örenme etkinliklerinin bireyselletirilmesine önemli katkılar salamaktadır. nternet destekli örenme ortamlarında, çoklu-ortam teknolojileri kapsamında grafik, ses (müzik, seslendirmeler, ses efektleri vb.), metin, resim, fotoraf, animasyon (iki ve üç boyutlu canlandırmalar) ve video görüntüleri gibi olanakları barındıran görsel, iitsel ve görsel-iitsel öelere yer verilebilmektedir. nternet ortamında, bilgi sınırsız ve kolay eriebilirdir. nternet te web in dev bir bilgi hazinesi olması, grafik destei, kullanım kolaylıı, doküman, resim, müzik, animasyon ve video görüntülerinin bir arada kullanılabilmesiyle örenmeyi daha çekici hale getirmesi nedeniyle, Web destekli eitim son yıllarda oldukça önem kazanan çalıma alanlarından biri olmutur (imek ve dierleri, 2007). Okullarda gerçekletirilen öretim etkinliklerini kalabalık sınıf çıkmazından, zaman darlıı engelinden ve bireysel farklılıkları deerlendirememe gibi sınırlılıklardan kurtarmak amacıyla, eitim etkinliklerinde web den yararlanma düüncesi web destekli eitim modelinin temel dayanaını oluturmaktadır (Gürbüz, 2001). Web Destekli Eitim Alanyazında; sanal örenme, çevrimiçi örenme, e-örenme, internete dayalı örenme gibi adlandırmalarla da ifade edilen web destekli eitim; örenme yaantılarının kazanılmasını Yrd. Doç. Dr., Anadolu Üniversitesi Eitim Fak. Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Eitimi Bl. sdbedir@anadolu.edu.tr ** Doktora Örencisi, Anadolu Üniversitesi Eitim Fak. Bilgisayar ve Öretim Tekn. E. Bl. esisman@anadolu.edu.tr ***Doktora Örencisi, Anadolu Üniversitesi Eitim Fak. Bilgisayar ve Öretim Tekn. Et Bl.. yusufyildirim@anadolu.edu.tr 385

desteklemek üzere web kaynaklarının ie koulduu hiperortam (hypermedia) tabanlı bir öretim etkinlii olarak tanımlanmaktadır (Khan, 1997). Bir baka tanıma göre de web destekli eitim; örencilerin web ortamı olanaklarını kullanarak etkili örenmeler gerçekletirdikleri, öretmenin bir rehber gibi davrandıı eitim ortamlarıdır (Alkan ve dierleri, 2001). Web destekli eitim uygulamalarında öretme ve örenme süreçleri, World Wide Web (WWW) teknoloji ve olanakları ile gerçeklemektedir. Web destekli eitim, belirli bir öretim içerii dorultusunda örenci ve öretmenin teknoloji olanaklarının kullanılarak bir araya gelmesini salayan bir yaklaımdır. Web destekli eitim, öretim etkinliklerinin teknoloji youn ortamlarla desteklenerek yeni iletiim ve etkileim ortamlarının oluturulduu bir sistemdir. Web destekli eitim yeni bir öretim yaklaımı olması yanında, bir öretim aracı olarak da düünülebilir (pek, 2001). Web destekli eitim kavramıyla eitim ortamlarına web uygulamalarının baarılı bir ekilde entegre edilmesi anlatılmak istenilmektedir. Öretmenlerin web den ders planı, ders dokümanı indirmesi, web ortamını kullanarak ders materyali hazırlaması, dier öretmenlerle bilgi alı veriinde bulunmaları gibi web ortamında örencilere bazı konuları sunması, deerlendirme yapması, notları duyurması, örencilerle iletiim kurması da web destekli eitim uygulamalarına örnek olarak verilebilir. Web destekli eitim ortamında örencilerin yapabilecekleri etkinlikler, aratırma yapma, proje hazırlama, dersin yayınladıı web sitesi varsa dersi oradan izleme, bilgilerini paylama, öretmenine ve arkadalarına sorular sorma olarak sıralanabilir. Örenmeyi destekleyici bir örenme ortamı oluturmak için web in kaynaklarının ve katkılarının kullanımı önemlidir (Khan, 1997). Web'in sınıf içi iletiim ortamı olarak kullanılması e-posta, mesaj/duyuru panosu, sohbet odaları ve ders web sayfaları gibi öelerle sınıf ortamının tek boyutluluktan çıkarılarak etkileimli bir öretme ve örenme ortamına dönütürülmesi ve daha etkili bir örenmenin gerçeklemesi olanaklı hale gelecektir (pek, 2001). Web teknolojisinin temel katkılarından birisi de, bilgiyi yeniden yapılandırmak için örenciye yeni olanaklar sunması, örenciler arasında ve örenciler ile öretmen arasında iletiimi ve ibirliini artırması ve bunun doal sonucu olarak eitimde niteliin artırılmasına katkı salamasıdır (Casey, 2000; Barnes ve Macedo, 2000). Web destekli eitim, öretmenin ve örencilerin eitime istedikleri zaman diliminde balamalarına izin verir. Örenci katılım zamanlarının esnek olması deiik katılımcıların zamandan kaynaklanan sorunlarını çözmektedir (Çava ve Huyugüzel, 2005). Web teknolojisinin eitim amaçlı olarak kullanılmasının önemli nedenlerinden birisi, web teknolojisinin bilgiyi bulma, alma, saklama, yeniden üretme ve paylama özelliidir (Kearsley, 2000). Web kullanıcıları, dünyanın hemen her yerinde salayabildikleri eriimle gereksinim duydukları örenme kaynaklarına kendi koul ve beklentilerine yanıt verecek biçimde ulaabilmektedirler. Web destekli eitim uygulamaları farklı ekillerde yürütülebilmektedir. Bunlardan biri geleneksel eitim yöntemi olarak da tanımlayabileceimiz yüz yüze eitimi desteklemek amaçlı kullanım uygulamalarıdır. Belirli etkinlikler; ödevler, aratırmalar vb. web uygulamalarının saladıı olanaklar aracılııyla gerçekletirilir. Bir dieri, yüz yüze öretimle web in birlikte ie koulması ile gerçekleen uygulamalardır. Örenciler birçok etkinlii web de gerçekletirerek, belirli aralıklarla sınıf ortamında bir araya gelirler. Baka bir uygulama ekli de tüm öretme ve örenme etkinliklerinin tamamıyla web olanakları ile yürütüldüü durumlardır (Berge, Collins ve Dougherty 2000). Web destekli eitim sürecinde en önemli unsurlar olan öretmen ve örencilerin rolleri ve görevleri açıkça ortaya konulmalıdır (Odabaı, Çoklar, Kıyıcı ve Akdoan, 2005). Web Destekli Eitimde Öretmen ve Örenci Rolleri nternet ve web destei örenci için daha etkili örenmeyi ve öretmen için daha etkin bir öretimi olanaklı kılmaktadır (Cradler, 1996). Öretmenler internet ve web desteini derslerini gelitirmek için kullanırken örenciler de yanıtları bilmek yerine yanıtları nerede bulacaını bilmeyi örenmek için kullanırlar. Klasik sınıf ortamında öretim sürecinin tüm sorumluluunu kendisi taıyan kii olan öretmenin web destekli eitim ortamındaki rolü düünceyi harekete geçiren soruları bulmak en çok ilgi duyulan tartımaları balatmak, örencilerin ilgilerine göre konuları seçmek ve en iyi olanları örencilere sunmaktır (Ata, 2006). Web destekli sınıflarda öretmenlerin örencilerin örenmesini 386

yönlendirmeleri için bir amaç ve yöntem oluturmaları gerekmektedir. (Tapscott, 1999). Örenci öretmenin belirledii amaç ve yöntem dorultusunda web destekli örenim sürecine dahil olur. Öretim sürecinde internet destei örencinin istedii bilgiyi edinmesi için kendi yolunu öretmenin danımanlıında belirlemesine izin vermektedir. Web destekli öretim sürecinde öretmenin rolü, örenme sürecini kolaylatıran teknik danıman olarak deimitir (Means ve Olson, 1994; Tapscott, 1999). Öretmen, örencinin sonsuz bilgi havuzundan bilgiyi seçmesini, projeler gelitirerek bilgiyi kullanmasını salayacak ekilde, dersi örenci merkezinde ekillendiren, kolaylatırıcı, yönlendirici, süreci kurgulayıcı kılavuz rollerini üstlenmitir (Xenos, 2004). Bu dorultuda web destekli eitim sürecinde öretmenler, örenci örenmesini etkin hale getirebilmek amacıyla örenme ortamını düzenleyen, yöneten, ortam olanaklarından etkili olarak yararlanılmasını salayan kiiler olarak tanımlanabilir. Web destekli eitimde öretmenlerin taımaları gereken kimi nitelikler unlardır: Web destekli eitim uygulamalarında öretmen, örenci ve ders arasında arayüz rolünü oynar (Odabaı ve dierleri, 2005). Örencilerin derse katılmasını salar, düüncelerine önem verir, derse katılımlarını deerli sayar (Çakmak, 2000). Web destekli eitim uygulamalarında öretmen, etkili bir öretim yapabilmek için örencilerin nasıl örendiklerini ve gelitiklerini bilir (ahin, 2004). Web destekli eitim uygulamalarında öretmen, örencilerin bilisel, sosyal ve kiisel geliimlerini destekleyecek etkinlikler düzenler; örencilerin eletirel düünme, problem çözme ve performans becerilerine ait gelimelerini özendirmek için çeitli öretim stratejileri uygular (MEB, 2002). Web destekli eitimde öretmenlerin rolleri eitim ortamında örencinin daha etkin olması dorultusunda deimektedir. Ancak bu öretmenin süreçte daha önemsiz hale geldii anlamına gelmemektedir. Öretmen bilgiyi yalnız aktaran olmaktan çıkmakta, örenciye rehberlik eden bir konuma geçmektedir. Öretmenlerin örencileri yönlendirme sürecinde örencilere ilikin etkileimin son derece rahat olduu, bir web destekli örenme ortamı oluturmaları son derece önemlidir (Odabaı ve dierleri, 2005). Web destekli eitimde öretmen rolünün yanında örenci rolü de deimitir. Öretim ortamında bilgi akıı hem öretmen hem örenci açısından iki taraflıdır. Bu nedenle örenci öretim ortamında kendisini rahatlıkla ifade edebilmeli ve ilgi çekici bir eitim ortamı ile karı karıya olmalıdır. Bu durumda hem örenme stratejisini hem de web destekli öretim içeriini belirlemesi beklenilen öretmene büyük sorumluluklar dümektedir. Web destekli eitim geni bilgi eriimine olanak vermesi, yenilikleri hızlı bir ekilde yansıtması, öretimi hızlı ve geni bir alan içinde olanaklı kılması, istee balı ve örenci merkezli eitim ve öretim olanaı salaması nedeniyle öretim süreçlerinde giderek artan bir younlukta talep görmekte ve kullanılmaktadır (pek, 2001). Web destekli eitim uygulamaları, örenme sürecinde örenci rollerinin de deimesinde etkili olmutur (Weller, 2003). Örencilerden, düünmeyi örenme, bilgiyi kullanma, örenmeyi örenme, sorun çözme, bireysel çalıma gibi yeterlikler taımaları beklenmektedir (Özden, 1999). Türkiye de sayıları çok olmasa da, internet üzerinden eitim alan ve örenme etkinliklerini bilgisayar karısında gerçekletiren bir örenci topluluu olumu durumdadır. Bu topluluk, örenme süreci içerisinde, bata davranı biçimleri olmak üzere, geleneksel sınıf ortamında eitim alan dier akranlarından farklı örenme deneyimleri geçirmektedir (Toper, 2004). Örencilerin web destekli öretim ortamlarında bireysel özellik, ilgi ve beklentiler dorultusundaki sahip oldukları olanaklar, örenmeye olan ilgi ve süreklilii artırmakta, örenme deneyimlerinin örenci tarafından daha etkin bir ekilde edinimini salamaktadırlar. Web destekli eitim ortamında örenciler, sessizce oturup öretmenin anlattıklarını ezberlemek, ezberlediklerini tekrarlamak yerine etkin örenen rolünü üstlenerek görerek, çözerek, söyleyerek, yaparak, katılarak, paylaarak örenme, örendiklerini sorgulama, kendi bilgilerini kendileri üretme becerilerini kazanırlar (MEB, 2002). Örenciler web ortamında, etkileime ve iletiime geçerek 387

arkadalarının elektronik postalarına yanıt vermekte, grup çalımalarında rol almakta, soru sorarak, yorum ve deerlendirme yaparak tartımalara katılmaktadır (Frank ve dierleri, 2003). Aratırmalar, sınıflarına teknoloji desteini (web destekli öretim ortamları) entegre etmi olan öretmenlerin sınıflarının örencilerin sorumluluklarını yerine getirmek için hangi materyali seçeceine kendilerinin karar verdikleri örenci merkezli sınıflar olduunu ortaya koymaktadır (Sandholtz ve dierleri, 1997). Web destekli örenme ortamında örenciler öretim sürecinde etkin katılımcı, öretim içeriini algılamada seçici, öretim ortamını paylaımda yaratıcılık sergileyebilmektedirler. Web destekli örenme ortamları, geleneksel yaklaımların örencilerin kiisel özelliklerini ortaya koyma sürecinde getirdii bir takım sınırlamalara çözüm oluturabilecek uygulamaları örenme ortamına kazandırabilmektedir. Web destekli eitim süreci, zaman ve mekandan baımsızlık, örencilerin örenim gereksinimlerini kendi beklentileri dorultusunda karılayabilmeleri, öretim içeriinin çok yönlü ve iyi tasarlanmı olmasına balı olarak etkili örenme, bireysel öretim tercihlerine fırsat verme, çoklu ortam uygulamalarının saladıı daha fazla duyuya hitap edebilme, güncellenebilir içerik, örencinin örenmeyi planlaması ve örenmesini denetleyebilmesi gibi bir takım olanakları sunmaktadır. Web destekli eitimin saladıı olanaklara ilikin olarak etkili bir öretim ortamı oluturma gereksinimi günümüz öretim süreçlerinin vazgeçilmez bir gereklilii haline gelmitir. Bu gereklilik beraberinde öretim ortamlarında görev yapmakta olan öretmenlerin web destekli eitime ilikin tutumlarını ve yeterliklerini de içermektedir. Çünkü web destekli eitim ortamlarının oluturulmasında ve etkin kullanımında öretmenlerin rolü son derece önemlidir. Aratırmanın Amacı Bu aratırmanın temel amacı, Milli Eitim Bakanlıı na balı ilköretim okullarında görev yapmakta olan ve web destekli eitim deneyimine sahip bran öretmenlerinin web destekli eitime ilikin görülerini belirlemektir. Bu amaca ulamak için aratırmada aaıdaki sorulara cevap aranmıtır: 1. lköretim okullarında görev yapmakta olan bran öretmenlerinin web destekli eitimin öretim sürecinin üç ana özellii olan içerik, öretmen, örenci boyutlarıyla ilgili görüleri nelerdir? 2. Öretmenlerin web destekli eitim ile ilgili görüleri; a. Cinsiyetlerine, b. Branlarına, c. Mesleki deneyimlerine göre farklılık göstermekte midir? YÖNTEM Aratırmanın Modeli Aratırma tarama modelinde desenlenmitir. Aratırmada, öretmenlerin kimi kiisel özellikleriyle web destekli eitime ilikin görüleri arasında bir farklılık olup olmadıı sorusuna yanıt aranmıtır. Katılımcılar Aratırmanın evrenini 2005 2006 öretim yılında Eskiehir ve Balıkesir il merkezinde bulunan resmi ilköretim okullarının ikinci kademelerinde görev yapmakta olan web destekli eitim konusunda deneyimli bran öretmenleri oluturmutur. Aratırma, evrenden örneklem seçme yoluyla yürütülmü, örnekleminin seçiminde ise kolayda örnekleme yöntemi kullanılmıtır. Aratırmanın örneklemini; 2005 2006 öretim yılının bahar döneminde Eskiehir ve Balıkesir il merkezinde bulunan toplam 10 ilköretim okulunun ikinci kademesinde görev yapan 115 bran öretmeni oluturmutur. Veri Toplama Araçları Aratırmanın verileri, bran öretmenlerinin web destekli eitime ilikin görülerini belirlemeyi amaçlayan ve aratırmacılar tarafından gelitirilen bir veri toplama aracı ile elde edilmitir. Veri toplama aracının gelitirilmesinde Berge nin (1995) bir çevrimiçi eitimin sahip olması gereken dört koulun (pedagojik, sosyal, yönetimsel ve teknik) öretmen, 388

örenci ve içerik alt boyutlarından yararlanılmıtır. Berge, adı geçen çalımasında çevrimiçi eitimin baarıya ulamasında öretmenin rollerini pedagojik, sosyal, yönetimsel ve teknik boyutlarıyla ele almı ve öretmenlere bu rollerinde öneriler ortaya koymutur. Eitsel öneriler; Web destekli öretim ortamında örenciler zamanlarını en iyi ekilde geçirmelidirler, öretim ortamının amaçları açık bir ekilde belirtilmelidir. Öretmenler örencilerin öretim ortamında oldukça esnek olmasını salamalıdır. Çünkü örencilerin bireyselliinin korunması ders süresince esnekliklerin korunması ile orantılıdır ve öretmen bu esnekliin korunmasını desteklemelidir. Öretim ortamına katılım tevik edilmelidir. Örenci katılımını salayan etkinlikler tasarlanmalıdır. Öretim ortamında otoriter bir tutum sergilenmemelidir. Öretim sürecinde tarafsız olmak gerekir. Çok fazla beklenti içerisine girilmemelidir. Bireysel konumalar desteklenmelidir. Öretim sürecindeki konular ve içerikler, örencilerin algılamaları için toparlanmalı ve özetlenmelidir. Örencileri zorlamayan bireysel sorumluluklar ve grup sorumlulukları belirlenmeli ve karmaık olmayan bir biçimde sunulmalıdır. Örencilerin deneyimleri ve ilgilerine uygun etkinlikler ve materyaller seçilmelidir. Yerinde ve gerekli yardım ve müdahaleler yapılmalıdır. Öretmen tartımaları yönlendirmek için farklı yönlendirmeler, karıt bakı açıları ya da çelien görüleri örencilerin ilgisini çekmek için kullanabilir. Öretim içeriine ilikin uzmanlar da web destekli öretim ortamına katılabilir, bu tür bir etkinlik örencileri konu içeriine ve konu içeriine ilikin sorular sormaya yönlendirebilir. Ders verilmemeli, açık uçlu söylemler, örnekler, çözümü öne çıkaran yönlendirmeler ve yorumlar ile tartıma ortamı oluturularak öretim içerii sunulmalıdır. Öretmen, örencilere herhangi bir konu ile ilgili yorum sormalı ve yanıt için zaman vermelidir. Sosyal öneriler; Öretim ortamında katılımcılar birbirleri ile tanıtırılmalıdır. letiim kurulmasına ve etkileimin olumasına yardımcı olunmalıdır. Öretim ortamına katkısı olmadan katılanlar da olabilir ancak bu tür örenci modelleri de sisteme dahil edilmelidir. Çünkü bazı örenciler dinleyerek de örenirler. Öretim ortamında bir takım örenciler alaycı ya da umursamaz yaklaımlar sergileyebilir, bu tür tutumlarda bulunan örencilere karı dikkatli olunmalıdır. Kural dıı durum ve tutumlar vurgulanmalıdır. Alaycı ve ineleyici sözleri takip edilmelidir, bu tür tutumlar kültürel farklılıklardan da kaynaklanıyor olabilir. Olumlu iletiim kurulmalı olumsuz iletiimler olumlu ekilde yönlendirilmelidir. Yönetsel öneriler; Öretim içeriinin ve sunumunun informal olduu katılımcılar tarafından bilinmelidir. Bütün katılımcıların listesi açık bir biçimde sunulmalıdır ve katılımcı örenciler birbirleri ile rahat bir ekilde iletiim kurmalıdır. Her katılım en hızlı ekilde yanıt bulmalıdır. Yönlendirmeye ilikin sorumluluklar yerine getirilmelidir. Öretim ortamının koordinasyonu, bilginin salanması ve etkinliklerin planlanması, kayıt gibi yönetimsel etkinlikler iyi planlanmalıdır. Katılımcıların dönütleri konusunda esnek davranılmalıdır. Öretim içeriine ilikin yorumlar ve öneriler için katılımcılar tevik edilmelidir. Öretim içerii amaca göre senkron ve asenkron bir ekilde sürdürülebilir olmalıdır. Öretim sürecine öretmen de yeterince katılmalıdır. Tasarlanan sürenin yarısı ya da çeyreinde yer almalıdır. Öretim ortamı yönlendirilmeli, öretim içerii açık olmalı, süreç adım adım ilerlemeli, örencilerin ilerleme hızı dikkate alınmalıdır. Uygun olmayan konu ve içerikler deitirilmelidir. Asıl amaç unutulmamalı ve bütün içerik bu amaca yönlendirilmelidir. Bütün katılımcıların e oranda öretim sürecine dahil olmasına dikkat edilmelidir. Öretim sürecinde örenci yöneticilerin de olmasına izin verilmelidir. Öretmen öretim sürecinde dersin planlanması, gelitirilmesi, sunumu için yeterince zamana sahip olmalıdır. Web destekli öretim ortamındaki bütün oturumlar mutlaka sonlandırılmalıdır. Bütün bu yönlendirmelerin olumlu ve amaca uygun olması için öretmenler deneyimli olmalıdır. Teknik öneriler; teknik destek kullanılmalıdır, özellikle teknik konularda geribildirim salanmalıdır. Örencilerin öretim ortamını etkin kullanımları için bir çalıma rehberi gelitirilebilir. Bu rehber tartımalara katılım, tanıtıcı bilgi salanması, ders etkinliklerinin tanıtımı, kaynak materyaller ve ders içerii ve sürecine ilikin dier bilgiler 389

konusunda örencilere yardımcı olabilir. Öretim ortamına ilikin yeni yazılım ve özelliklerini örenmeye ilikin destek salanabilir. Bu ekilde örenci web destekli öretime katılım konusunda kendisini daha rahat ve kendine güvenli hissedebilir. Öretim ortamındaki yeni yöntemlere ilikin geribildirimlerin üzerinde durulmalı bütün yenilikler ve gelimeler vurgulanmalıdır. Örencilerden daha deneyimli olanların daha az deneyimli örencileri yönlendirmesi salanabilir. Bütün bunların yanında çok fazla yönlendirme yapılmamalıdır. Bu tür yönlendirmeler örencilerin öretim ortamına katılımını olumsuz yönde etkileyebilir (Berge, 1995) eklinde sıralanmaktadır. Aratırmanın veri toplama aracı iki bölümden olumaktadır. Birinci bölümde, öretmenlerin cinsiyet, web destekli eitim deneyimi (web destekli eitim konusunda hizmetiçi eitim alma, seminer ya/ya da çalıtaylara katılma, Microsoft ile Milli Eitim Bakanlıı (MEB)'nın yürüttükleri "Eitimde ibirlii" çerçevesinde 180 saatlik Microsoft Öretmen Akademisi programına katılanlar vb) mesleki deneyim ve branlarına ilikin demografik özelliklerini belirlemeyi amaçlayan sorular yer almaktadır. kinci bölümü ise öretmenlerin web destekli eitime ilikin görülerini belirlemeyi içeren 5 li dereceleme türünde yapılandırılmı (1=hiç katılmıyorum, 2=katılmıyorum, 3=kararsızım, 4=katılıyorum, 5=tamamen katılıyorum) 40 maddeden oluan yapıdadır. Bu kırk maddeden 32 kadarı pozitif yüklü, 8 kadarı ise negatif yüklüdür. Veri toplama aracında yer alan negatif yüklü maddelerin puanlanmasında, söz konusu puanlama tersinden yapılmıtır. Hazırlanan veri toplama aracının geçerlik çalıması için alan uzmanlarının görüleri alınmı ve kapsam geçerlii salanmıtır. Aracın güvenirliine ilikin olarak da veri toplama aracı aratırma grubu dıındaki 42 bran öretmenine yirmi gün arayla iki kere uygulanmı ve test-tekrar test güvenirlik katsayısı cronbach alfa,.79 olarak bulunmutur. Verilerin Toplanması Aratırma verileri, 2005-2006 öretim yılında örneklem olarak seçilen okullarda görev yapan aratırmanın planlama aamasında web destekli eitim deneyimine sahip oldukları belirlenmi öretmenlerden elde edilmitir. Uygulamanın gerçekletirildii tarihlerde aratırmaya gönüllü olarak katılım gösteren toplam 115 bran öretmeninden (40 erkek, 75 bayan) elde edilen veriler, frekans, yüzde, aritmetik ortalama, standart sapma deerleri ile baımsız grup t- testi ve tek yönlü varyans analizi çözümlemeleriyle betimlenmitir. BULGULAR VE TARTIMA Aratırmada elde edilen veriler, belirlenmi alt problemler dorultusunda ve sırasıyla ele alınarak yorumlanmıtır. Öretmenlerin, web destekli eitimin öretim sürecinin üç ana özellii olan içerik, öretmen, örenci boyutlarıyla ilgili görülerine ilikin bulgular Tablo 1 incelendiinde, öretmenlerin önemli bir çounluunun web destekli eitimin içerik boyutu konusunda oldukça olumlu görülere sahip oldukları söylenebilir. Bu maddeler içerisinde; web destekli eitimin dersin hedeflerine ulamaya yardımcı olduu, birden fazla duyuya hitap ettiine, geni bir bilgi havuzuna ulama olanaı verdiine, güncel kaynaklara ulaımı kolaylatırdıına, okul dıı etkinliklerde örenmenin devamlılıını saladıı, istenildii kadar konu tekrarı ve örneklerle pratik yapma olanaı saladıı; konuların anlaılmasında örenciye kolaylık saladıı, örenciler tarafından elenceli, deiik, ilginç bulunduu ve örencilerin bilgisayar becerilerini artırmaya yardımcı olduu ile ilgili maddeler, öretmenlerce en youn kabul gören maddelerdir. Elde edilen bu bulgunun, Jones ve Jones in (2005) eitimde internetin kullanımına ilikin yaptıkları çalımada elde ettikleri öretmenlerin web destekli eitimin olanaklarına ilikin görülerine yönelik bulgularla benzerlik gösterdii söylenebilir. Öte yandan, yine bu aratırmanın bulgularının Witt (2003) tarafından 390

Tablo 1. Öretmenlerin Web Destekli Eitimin çerik Boyutu ile lgili Görülerinin Frekans, Yüzde Daılımları ve Aritmetik ortalama Deeri Web Destekli Eitimin çerik Boyutuyla lgili Görüler (N=115) Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Tamamen Katılıyorum X 1. WDE öretimin niteliine ve dersin hedeflerine ulamasına katkı salar. 2. WDE okul dıı etkinliklerle örenmenin devamlılıını salar. 3. WDE geni bir bilgi havuzuna ulama olanaı verir. 4. WDE istenildii kadar konu tekrarı yapılmasını olanaklı kılar. 5. WDE dersin içeriini örencilerin düzeylerine göre farklı biçimlerde sunma olanaı salar. f % f % f % f % f % 1 0,9 0 0,0 1 0,9 68 59,1 45 39,1 4,3 0 0,0 0 0,0 5 4,3 61 53,0 48 41,7 4,3 0 0,0 0 0,0 5 4,3 50 43,5 60 52,2 4,4 0 0,0 0 0,0 11 9,6 60 52,2 44 38,3 4,2 0 0,0 4 3,5 13 11,3 69 60,0 29 25,2 4,0 6. WDE materyali hazırlama uzun zaman gerektirir. 5 4,3 24 20,9 29 25,2 34 29,6 23 20,0 2,6 7. WDE kırtasiye (basılı doküman, yazılı vs.) harcamalarını azaltır. 8. WDE materyalleri (grafik, ses, video vs.) birden fazla duyuya hitap eder. 9. WDE örneklerle çalıma ve pratik yapma olanaı salar. 1 0,9 7 6,1 6 5,2 59 51,3 42 36,5 4,1 0 0,0 0 0,0 1 0,9 51 44,3 63 54,8 4,5 0 0,0 0 0,0 6 5,2 56 48,7 53 46,1 4,4 10. WDE örenilenlerin kalıcılıını artırır. 0 0,0 1 0,9 19 16,5 57 49,6 38 33,0 4,1 11. WDE güncel kaynaklara ulaımı kolaylatırır. 0 0,0 0 0,0 2 1,7 50 43,5 63 54,8 4,5 12. WDE konuların anlaılmasında örenciye kolaylık salar. 0 0,0 0 0,0 10 8,7 69 60,0 36 31,3 4,2 13. WDE örenci baarısını artırır. 0 0,0 1 0,9 21 18,3 58 50,4 35 30,4 4,1 14. WDE fiziksel etkinlik gerektiren dersler için 1 0,9 7 6,1 27 23,5 55 47,8 25 21,7 2,17 elverili deildir. 15. WDE karmaık zihinsel beceri gerektiren dersler 17 14,8 48 41,7 28 24,3 17 14,8 5 4,3 2,5 için elverili deildir. 16. WDE örencilerin bilgisayar becerilerini 1 0,9 2 1,7 6 5,2 52 45,2 54 47,0 4,3 artırmaya yardımcı olur. 17. WDE günümüz eitim sistemine uygun deildir. 14 12,2 47 40,9 27 23,5 19 16,5 8 7,0 3,3 18. WDE bilgisayar okuryazarlıı gerektirir. 22 19,1 29 25,2 9 7,8 35 30,4 20 17,4 2,9 19. WDE sınıfiçi etkinliklerde etkileimi azaltır. 9 7,8 32 27,8 20 17,4 44 38,3 10 8,7 2,8 20. WDE yaparak yaayarak örenme olanaı salar. 1 0,9 17 14,8 19 16,5 55 47,8 23 20,0 3,7 21. WDE öretmen-örenci ve örenci-örenci iletiimini artırır. 3 2,6 28 24,3 19 16,5 47 40,9 18 15,7 3,4 22. WDE bireysel olarak ders çalımak istemeyen örenciler için sıkıcıdır. 14 12,2 29 25,2 19 16,5 42 36,5 11 9,6 2,9 23. WDE elenceli, farklı ve ilginçtir. 0 0,0 0 0,0 8 7,0 70 60,9 37 32,2 4,2 24. WDE deerlendirme ve not verme i yükünü azaltır. 3 2,6 9 7,8 19 16,5 63 54,8 21 18,3 3,7 25. WDE sınıf yönetimini zorlatırır. 15 13,0 49 42,6 17 14,8 28 24,3 6 5,2 3,3 26. WDE ders saatinin verimli kullanılmasına olanak salar. 27. WDE bireysel öretimi ön plana çıkardıından rekabete dayalı bir öretim ortamı hazırlamaz. 0 0,0 7 6,1 25 21,7 64 55,7 19 16,5 3,8 8 7,0 27 23,5 29 25,2 45 39,1 6 5,2 2,8 391

gerçekletirilen ve öretmenlerin web destekli eitime ilikin olumlu görülere sahip olduklarını ortaya koyan aratırma bulgularıyla da benzetii söylenebilir. Web destekli eitimin dersin içeriini örenci düzeyine balı olarak farklı biçimlerde sunma olanaı salaması, yaparak yaayarak örenmeyi kolaylatırması, deerlendirme ve not verme i yükünü ve kırtasiye harcamalarını azaltması; ders saatinin verimli kullanılmasına olanak saladıı, öretmenörenci ve örenci-örenci iletiimini artırması, örenilenlerin kalıcılıını ve örenci baarısını artırması; sınıf yönetimini zorlatırması ile ilgili maddeler öretmenlerin katıldıklarını ifade ettikleri öteki maddelerdir. Web teknolojisinin sınıflarda kullanılmasının avantajları yanında, öretmenin i yükünü artırması nedeniyle öretmenlerin web destekli eitime yönelik olumsuz bir görüe sahip olması beklenirken aratırmada böyle bir bulguyla karılaılmamıtır. Aratırmaya katılan öretmenler web destekli eitimin öretmen i yükünü azalttıı görüüne sahiptirler. Ortaya çıkan bu bulgu ile öretmenlerin, web destekli öretim sürecinde teknolojinin etkin kullanımının öretim sürecine olan olumlu yansımalarına yönelik farkındalıklarını ortaya koydukları söylenebilir. Duffield ve dierleri (2004) teknolojinin örencilerine ne ekilde yardımcı olduu hakkında bir vizyona sahip olan öretmenlerin teknoloji kullanımını sınıfa entegre etmede daha baarılı olduklarını ortaya koymulardır. Web destekli eitimin günümüz eitim sistemine uygunluu, bilgisayar okuryazarlıı gerektirmesi, materyal hazırlamanın uzun zaman almasıdır. sınıf içi etkileimi azaltıp azaltmadıı ve kendi kendine çalımak istemeyen sosyal örenciler için sıkıcı olup olmadıı ve bireysel öretimi ön plana çıkardıından rekabete dayalı öretim ortamı hazırlayıp hazırlamadıı konuları öretmenlerin daha youn olarak kararsızlık yönünde görü bildirdikleri konu balıklarıdır. Bu durum, öretmenlerin web desteinin eitim ortamında nasıl kullanılacaına ilikin yeterli birikime sahip olmamalarından kaynaklanıyor olabilir. Summers ın (1990), öretmenlerin bilgisayar kullanımına ilikin bilgi ve deneyimleri konusunda gerçekletirdii aratırmalarda elde ettii sonuçlar ortaya çıkan bu bulguyu destekler niteliktedir. Summers, bilgisayara ilikin bilgi ve deneyim eksikliinin öretmenlerin bilgisayar kullanımı konusunda olumsuz tavır sergilemelerinin nedeni olduunu aratırmalarında ortaya koymutur. Bilgi ve deneyim eksikliinin yanısıra öretmenlerin bulundukları ortamda teknolojik olanaklara yeterince eriememeleri de bu duruma yol açan bir baka etmen olarak deerlendirilebilir. Franklin (2004), 121 öretmen ile teknolojiyi sınıflarında ne zaman ve nasıl kullandıklarına ilikin bir aratırma gerçekletirmitir. Bu aratırmada öretmenlerin teknoloji kullanımını belirleyen anlamlı faktör günümüzde insanların bilgiyi nasıl edindiklerine ilikin eitim felsefesi dorultusunda teknolojiye yönelme olarak ortaya çıkmıtır. Yönetim, donanım, ulaılabilirlik, personel destei ve tevikler de sınıfta teknoloji kullanımını etkileyen dı faktörler olarak belirlenmitir. Bu aratırmada da dı etmenlerin nicelik ve niteliksel yetersizliinin öretmenlerin konuya ilikin görülerinin de bu durumdan etkilenmesi sonucuna yol açtıı söylenebilir. Web destekli eitimin fiziksel etkinlik ve karmaık zihinsel beceri gerektiren konularda kimi zaman yetersiz kaldıı konusu alan yazında da ifade edilmesine karın, aratırmaya katılan öretmenler önemli ölçüde bu duruma katılmamı ya da kararsızlık yönünde görü belirtmilerdir. Öretmenlerin katılmadıkları dier madde ise web destekli eitimin zihinsel beceri gerektiren dersler için yeterli olmadıına ilikin maddedir. Öretmenlerin, web destekli eitimin fiziksel etkinlik ve karmaık zihinsel beceri gerektiren konularda yetersiz kaldıı ve zihinsel beceri gerektiren dersler için yeterli olmadıı ile ilgili maddelere ilikin görüleri, onların web destekli eitimin bu yönüyle ilgili olarak yeterli ölçüde bir birikime sahip olmamalarından kaynaklanıyor olabilir. 392

Tablo 2. Öretmenlerin Web Destekli Eitimin Öretmen Boyutu ile lgili Görülerinin Frekans, Yüzde Daılımları ve Aritmetik ortalama Deeri Web Destekli Eitimin Öretmen Boyutuyla lgili Görüler (N=115) Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Tamamen Katılıyorum X 1. Öretmenler web destekli eitimin nasıl yapılacaına ilikin hizmetiçi eitim almalıdırlar. 2. Öretmenler teknolojik yeniliklere uyum konusunda olumsuz yaklaıma sahiptirler. 3. Öretmenler web destekli eitim için yeterli bilgi ve beceriye sahip deildirler. 4. WDE ile öretmenler sürekli ders anlatmaktan kurtulurlar. 5. WDE ile öretmenler dersin planlanmasına ve tasarımına daha çok zaman ayırırlar. 6. WDE ile öretmenler farklı ön bilgilere sahip örencilere ulama olanaı bulurlar. f % f % f % f % f % 66 57,4 47 40,9 2 1,7 0 0,0 0 0,0 1,4 10 8,7 53 46,1 17 14,8 27 23,5 8 7,0 3,2 0 0,0 12 10,4 23 20,0 54 47,0 26 22,6 2,1 7 6,1 18 15,7 12 10,4 56 48,7 22 19,1 3,5 0 0,0 19 16,5 9 7,8 60 52,2 27 23,5 2,1 0 0,0 3 2,6 6 5,2 78 67,8 28 24,3 4,1 Tablo 2 de de görüldüü gibi; web destekli eitim ile öretmenlerin sürekli ders anlatmaktan kurtulacakları ve farklı ön bilgile sahip örencilere ulama olanaı bulacakları ile ilgili maddelere öretmenler önemli ölçüde olumlu görü bildirmilerdir. Öretmenlerin teknolojik yeniliklere uyum konusunda olumsuz yaklaıma sahip oldukları ile ilgili maddede ise katılım oranı daha düüktür. Eitim teknolojisi alanında yapılan aratırmalar öretmenlerin teknoloji destekli öretim için daha fazla zamana ihtiyaç duydukları görüünü ortaya çıkarmıtır (Seferolu, 2006). Ancak, bu aratırmada öretmenler dersin planlaması ve tasarımının daha çok zaman gerektirecei görüüne katılmadıklarını belirtmilerdir. Ayrıca, web destekli eitim konusunda öretmenlerin yeterli bilgi ve beceriye sahip olmadıkları ve öretmenlerin web destekli eitimin nasıl yapılacaı konusunda hizmetiçi eitim almaları gerektii ile ilgili maddeler öretmenlerin çounlukla olumsuz görü belirttikleri ve katılmadıkları maddelerdir. Bu bulgu, öretmenlerin büyük çounluunun web destekli eitim ile ilgili bir hizmetiçi eitim almaları konusunda bir gereklilik olmadıı görüüne sahip oldukları biçiminde yorumlanabilir. Bu durum, öretmenlerin bu konuda kendilerini yeterli algılıyor olmalarından (bir önceki maddeye ilikin elde edilen bulgu da bu görüü desteklemektedir) ya da hizmetiçi eitim olgusuna ilikin olumsuz bir bakı açısına sahip olmalarından kaynaklanmı olabilir. Ancak alanyazında birçok aratırma öretmenlerin web destekli eitim ya da teknolojik olanaklara ilikin eitim ya da destek aldıklarında web destekli öretim ya da teknoloji kullanımına ilikin olumlu tavır sergilediklerini göstermektedir. Pugh ve Zhao (2003) tarafından 118 öretmen arasından corafi bölge, eitim düzeyi, konu alanı ve okul türüne göre öretmenlerle gerçekletirilen bir aratırma öretmenlerin maddi, teknik ve personel destei aldıklarında teknoloji kullanımına ilikin kabul düzeylerinin olumlu yönde gelimekte olduunu ortaya koymaktadır. 393

Tablo 3. Öretmenlerin Web Destekli Eitimin Örenci Boyutu ile lgili Görülerinin Frekans, Yüzde Daılımları ve Aritmetik Ortalama Deeri (N=115) Web Destekli Eitimin Örenci Boyutuyla lgili Görüler Kesinlikle Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Tamamen Katılıyorum X 1. WDE de örenciler bilgi kaynaklarını kullanırken eletirel analiz yaparlar. f % f % f % f % f % 1 0,9 12 10,4 22 19,1 62 53,9 18 15,7 3,7 2. WDE de örenciler etkin olarak örenenlerdir. 0 0,0 2 1,7 9 7,8 77 67,0 27 23,5 4,1 3. WDE de örenciler örenmelerinde daha fazla sorumluluk alırlar. 4. Örenciler web destekli eitimde anında dönüt alma olanaı bulurlar. 5. Örenciler web destekli eitimde daha kolay motive olurlar. 6. WDE de örenciler gereksinimlerine ve örenme hızlarına göre dersi izlerler. 7. WDE de örenciler derse katılamadıklarında ya da dersi anlamadıklarında konuları tekrar etme olanaına sahiptirler. 0 0,0 7 6,1 15 13,0 74 64,3 19 16,5 3,9 0 0,0 3 2,6 16 13,9 65 56,5 31 27,0 4,0 0 0,0 2 1,7 20 17,4 77 67,0 16 13,9 3,9 0 0,0 4 3,5 17 14,8 76 66,1 18 15,7 3,9 1 0,9 2 1,7 16 13,9 78 67,8 18 15,7 3,9 Öretmenlerin web destekli eitimin örenci boyutu ile ilgili görülerinin yer aldıı Tablo 3 incelendiinde, öretmenlerin veri toplama aracının bu bölümünü oluturan yedi maddeye de önemli ölçüde olumlu görü bildirdikleri görülmektedir. Öretmenler, web destekli eitim ortamında örencilerin daha kolay motive olduklarına, örenmelerinde daha fazla sorumluluk alarak etkin örenen olduklarına, bilgi kaynaklarını kullanırken eletirel analiz yaptıklarını düünmektedirler. Öretmenlerin olumlu görü bildirdikleri dier maddeler ise, web destekli eitimde örencilerin gereksinimlerine ve örenme hızlarına göre dersi izleme, anında dönüt alma, derse katılamadıklarında ya da dersi anlamadıklarında konuları tekrar etme olanaı buldukları maddeleridir. Öretmenlerinin bu görüleri bu konuda yapılan çalımalarda elde edilen bulgularla paralellik göstermektedir. Gürbüz, Kaptan ve Buldu (2001), web destekli eitimin örencilerin düünme becerilerini gelitirdiini, anlaılmayan konular için sürekli tekrar olanaı saladıını, bireysel örenmeyi etkin kıldıını ve ibirlikli örenmeyi artırdıını belirtmilerdir. Mouza nın (2002), ilköretim okulu öretmenleri ile teknolojiye ilikin düünceleri, deneyimleri ve bilgilerine ilikin bir görüme gerçekletirerek yaptıı aratırmada ortaya çıkan bulgulara göre de, öretmenlerin teknolojiye ilikin yetkinlikleri ve sınıf içerisinde teknoloji kullanımına ilikin tutumlarının örencilerin örenmeye yönelik ilgilerinin gelimesinde önemli bir etken olduunu ortaya koyar niteliktedir. 394

Öretmenlerin cinsiyetlerine, mesleki deneyimlerine ve branlarına göre web destekli eitim ile ilgili görüleri Tablo 4. Cinsiyet ve web destekli eitim ile ilgili görüler (N=115) Cinsiyet N X S Sd t P Erkek 40 146,92 12,23 113 1,203.232 Kadın 75 144,20 11,20 Tablo 4 de görüldüü gibi, öretmenlerin cinsiyetlerine göre web destekli eitim ile ilgili görülerinin ortalamaları arasında farklılıklar söz konusudur. Ortalamalar arasında gözlenen bu farklılıkların istatistiksel olarak bir anlam taıyıp taımadıını belirlemek amacıyla yapılan t- testi analizinde elde edilen deer P>.05 dir. Bu durum, ortalamalar arasında gözlemlenen farklılıkların istatistiksel olarak bir anlam taımadıı anlamına gelmektedir. Dier bir deyile, bayan ve erkek öretmenlerin web destekli eitime ilikin görüleri birbirine benzemektedir. Tablo 5 de öretmenlerin mesleki deneyimlerine göre web destekli eitime ilikin görülerinden elde edilen puanların aritmetik ortalamaları( X ) ve standart sapma deerleri verilmitir. Tablo 5. Mesleki Kıdem ve Web destekli eitim ile ilgili görüler Frekans Daılımları Puanları Ortalamaları ve Standart Sapma deeri (N=115) Kıdem Frekans (N) Ortalama ( X ) Standart Sapma (SS) 0-3 yıl 17 147,47 16,61 4-6 yıl 24 144,37 12,49 7-9 yıl 21 146,14 9,86 10 yıl ve üstü 53 144,35 10,01 Tablo 5 deki veriler, öretmenlerin mesleki deneyimlerine göre web destekli eitim ile ilgili görülerinin ortalamaları arasında az da olsa farklılıklar olduunu ortaya koymaktadır. Puan ortalamaları arasında gözlemlenen bu farklılıkların istatistiksel olarak bir anlam taıyıp taımadıının ve olası anlamlı farklılamaların hangi grup ya da gruplar arasındaki farktan kaynaklandıının belirlenmesi amacıyla tek yönlü varyans analizi çözümlemesi yapılmıtır. Tablo 5 deki verilere dayalı olarak yapılan tek yönlü varyans analizi sonuçları Tablo 6 da görülmektedir. Tablo 6. Mesleki Kıdem Ve Web Destekli Eitim le lgili Görüler F Testi Sonuçları (N=115) Varyansın Kareler Kaynaı Toplamı Sd Kareler Ortalaması F P Gruplararası 159,86 3 53,289 Gruplariçi 15168,62 111 136,654 0,39 0,76 Toplam 15328,487 114 Mesleki deneyimlerine göre öretmenlerin web destekli eitime ilikin görülerinin puan ortalamaları arasında gözlenen farklılıın istatistiksel olarak bir anlam taıyıp taımadıını belirlemek amacıyla yapılan çözümlemeler sonucunda hesaplanan F [3-111] = 0.39 deeri, P>.05 düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı deildir. Bu nedenle ayrıca bir PostHoc testi yapılmasına gerek duyulmamıtır. Bu sonuca göre, öretmenlerin web destekli eitime ilikin görülerinde mesleki deneyimlerine balı anlamlı bir farklılık olmadıı söylenebilir. Bu bulgu alanyazındaki kimi aratırmalarda elde edilmi bulgularla çelimektedir. Kimi aratırmalar, öretmenlerin eitim düzeyinin ve mesleki deneyimin sınıfta teknoloji kullanımını etkilediini ortaya koymaktadır (Kelly ve McAnear, 2002; Morote, 2004). Meslekte daha deneyimli öretmenler öretim sürecinde teknolojik olanakları kullanmak konusuna yeni mezun öretmenlere göre daha az istekli ve dirençlidirler 395

(Day ve dierleri, 1999). Bunun yanı sıra kimi aratırmalar da, öretim sürecinde deneyimli olan öretmenlerin sınıflarda teknoloji kullanımı konusunda teknolojiye deil öretim içeriine yönelik bir hedef gelitirdiklerini ortaya koymaktadır (Franklin, 2004; Land, 1997; Wiburg, 1997). Öretim deneyimi, teknolojinin sınıfta kullanımı için anlamlı bir faktördür (Stein ve dierleri, 2002). Teknolojinin sınıfta kullanımı yerine öretim sürecinde teknolojinin kullanımı üzerinde durmak, öretim sürecinde etkin teknoloji kullanımı için balıca etmenlerden biri olarak düünülebilir. Tablo 7. Branlara Göre Web Destekli Eitim le lgili Görülerin Frekans Daılımları, Puan Ortalamaları ve Standart Sapma Deeri (N=115) Bran Frekans (N) Ortalama ( X ) Standart Sapma (SS) Matematik 17 143,41 13,24 Türkçe 33 143,42 8,84 Fen-Teknoloji 7 140,57 10,51 ngilizce 12 152,08 14,63 Bilgisayar 5 150,40 16,19 Beden Eitimi 6 148,50 12,50 Din Kültürü 2 146,50 7,77 Sosyal Bilgiler 9 148,88 8,16 Resim 6 137,66 6,37 Ev Ekonomisi 4 144,00 8,44 Müzik 4 148,50 4,04 Eitimi 3 144,66 3,51 Dier 7 143,71 20,30 Toplam 115 145,14 11,59 Tablo 7 deki verilere göre öretmenlerin branları ile web destekli eitime ilikin görülerinin aritmetik ortalama puanları arasında farklılıklar bulunmaktadır. Söz konusu farklılıkların isatistiksel olarak anlamlı olup olmadıını belirlemek amacıyla yapılan tek yönlü varyans analizi sonuçları Tablo 8 dedir. Tablo 8. Bran ve Web destekli eitim ile ilgili görüler F testi Sonuçları (N=115) Varyansın Kareler Kareler Sd Kaynaı Toplamı Ortalaması F Gruplararası 1609,16 12 134,09 Gruplariçi 13719,327 102 134,50 Toplam 15328,487 114 P 0,99 0,45 Yapılan çözümlemeler sonucunda hesaplanan F [12-102] =0.997 deeri, P>.05 düzeyinde öretmenlerin puan ortalamaları arasında gözlemlenen farklılıkların istatistiksel olarak anlamlı olmadıını ortaya koymutur. Bu sonuca göre, öretmenlerin web destekli eitime ilikin görüleri ile bran arasında anlamlı bir farklılık olmadıı ya da öretmenlerin web destekli eitime ilikin görülerinin branlarına göre farklılamadıı, benzetii söylenebilir. SONUÇ VE ÖNERLER Bu aratırmada ilköretim okullarında görev yapmakta olan öretmenlerin web destekli eitime ilikin görüleri ile web destekli eitimle ilgili görülerinin cinsiyet, mesleki deneyim ve branlarına göre farklılık taıyıp taımadıı ortaya konulmutur. Aratırmada elde edilen bulgulara göre, öretmenler web destekli eitimin üç temel özellii olan içerik, öretmen, örenci boyutları ile ilgili olarak önemli ölçüde olumlu görülere sahiptirler. Bu bulgu, öretmenlerin web destekli öretimin öretim sürecine olan katkı salayıcı yansımalarının farkında oldukları ve bu konuda belli bir bilgi birikimine sahip 396

oldukları biçiminde yorumlanabilir. Öte yandan, aratırma örnekleminde yer alan öretmenlerin web destekli eitim deneyimine sahip olmaları da bu tür bir sonucun olumasında rol oynamı olabilir. Ayrıca, öretmenlerin web destekli eitimle ilgili görüleri onların cinsiyet, mesleki deneyim ve branlarına göre farklılık göstermemektedir. Aratırmada elde edilen bulgulara dayalı olarak u öneriler gelitirilebilir: Öretmenlerin Web destekli öretim içeriine ilikin olumlu görüleri, web desteinin öretim ortamlarında nasıl kullanılacaına ilikin bir takım eitim ortamlarına katılmalarını salayabilir. Bu durumda öretmenlerin Web desteinin eitimde nasıl kullanıldıı konusunda eitilmeleri gerekebilir. Aratırma bulgularına dayalı olarak öretmenlerin web destekli öretime ilikin farkındalıkları görülerini etkilemektedir. Web destekli öretime ilikin hizmet içi eitim konusu öretmenlerin sınıflarını teknolojiye entegre etmelerinde son derece önemli iken öretmenler bu konuda olumsuz görü bildirmektedirler. Öretmenlerin kendi alanlarına ilikin olarak teknolojiye entegrasyonunu salamanın bir yolu, sınıflarında internet ya da web destei kullanan öretmenleri göstermektir. Bu durum öretmenlere teknoloji olanaını kendi ders içeriklerinde nasıl ve ne ekilde kullanacakları konusunda bir takım yollara ilikin fikir verebilir (Land, 1997). Öretmenlere teknolojiyi öretmeden önce teknolojinin saladıı olanakları fark etmelerini salamak gerekmektedir. Teknoloji entegrasyonunun amacı bilgisayar kullanımını öretmek deil, teknolojinin örenme ve öretme için nasıl kullanılacaına ilikin yönlendirmeler yapmaktır (Tapscott, 1999). Öretmenler, teknolojik olanaklar ve bu olanakları ders içeriklerinde nasıl kullanacaklarına ilikin bir birikime sahip olduklarında teknolojiyi kullanmaya yönelik tavırları da olumlu yönde geliebilir. Bu durum web destekli öretim ortamlarının öretim sürecinde kullanımına da olumlu yönde etki edebilir. Öretmenler web destekli örenim ortamının etkililiini teknolojik donanımları etkili kullanma ile ilikilendirmektedirler. Bu nedenle okullarda görev yapan bilgisayar formatör öretmenlerinin web destekli eitim ve uygulamalarının öretmenler tarafından etkili kullanımı için bran öretmenlerine, web destekli eitim uygulamaları ve derslerini web ortamında verebilmeleri konularında danımanlık yapmaları uygun bir yaklaım olabilir. Formatör öretmenlerin yanı sıra Web destekli öretim ortamlarının yaygınlamasının bir dier gereklilii de bir takım destekleyici etmen ve ortamların gerçekletirilmi olması olabilir. Bu destekleyici etmenler okul yönetimi, yeterli donanım ve yazılımlar, teknik personel, meslektalar ile ibirlii olarak sıralanabilir. Amenta-Shin (2000) be farklı okuldan profesyonel bir geliim programına katılan öretmenlerin sınıfta web ve internet teknolojisinin kullanımı ve öretim uygulamalarına ilikin algılarını belirlemeye yönelik olarak gerçekletirdii aratırmada öretmenler, program süresince sınıfları için teknoloji destekli web ve internet ortamına entegre edilmi üniteler oluturmulardır. Okullarına geri döndüklerinde ise, sınıflarında program süresince uyguladıkları teknolojik olanakları kullanımlarını olumsuz yönde etkileyen konuları rapor etmilerdir. Bu konular; yönetim destei, kaynaklara ve ekipmanlara eriim, balantı ve yazılım, meslektalar ile ibirlii olanaı, planlama için zaman, ibirlii ve örenme balıkları altında toplanmıtır. Öretmenlerin web destekli eitimle ilgili görüleri cinsiyet, mesleki deneyim ve branlarına göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Ancak alanyazında mesleki deneyimin teknoloji kullanımına ilikin bakı açılarını ve teknoloji kullanımlarını etkiledii açıkça vurgulanmaktadır. Bu durum yeni mezun öretmenlerin fakültelerinde teknoloji ile etkileimlerinin daha fazla olmasından kaynaklanıyor olabilir. Deneyimli öretmenlerin öretim içeriinde teknoloji kullanımına ilikin önerilerinin de sınıfta teknoloji kullanımının amacına daha çok hizmet edebilecei düünüldüünde, mesleki kıdem açısından deneyimli öretmenler ile teknoloji konusunda daha yetkin olabilecei düünülen yeni mezun öretmenler web destekli öretim ortamı oluturmaya yönelik bir ibirlii içerisine girebilirler. Bu durumun web destekli öretim süreçlerinin öretim ortamına uygun bir ekilde tasarlanması için öretmenlere yardımcı olması beklenebilir. 397

Web destekli öretimde örenci ve öretmen açısından fiziki mekan, zaman, tek yönlü örenme ve öretme gibi sınırlar ortadan kalktıı için öretim ortamlarında örenci ve öretmen etkileimi artmakta, örencinin etkin katılımı salanmaktadır. Bu nedenle web destekli eitim uygulamaları öretim sürecindeki bir takım sınırların kaldırılmasında ve yetersizliklerin giderilmesinde etkin kullanılabilir. Ancak öncelikli olarak ilköretim ikinci kademede web destekli eitim verilebilmesi için okulların donanım ve yazılım alt yapılarının hazırlanması gerekmektedir. Etkili bir web tabanlı eitim ortamı için, öretim içeriinin web tabanlı örenmeye göre düzenlenmesi ve web tabanlı eitim ortamlarının tasarlanmasına ilikin kapsamlı bir planlama yapılması gerekmektedir. Öretim ortamlarının web destekli eitim için hazırlanması ve öretmen yeterliklerinin web destekli eitime ilikin olarak artırılmasının yanı sıra ders programları ve ders içerikleri web destekli eitim yoluyla verilebilecek ekilde yeniden düzenlenebilir. Bu amaçla öretim içerikleri web ortamlarının sunduu bir takım çoklu ortam olanakları kullanılarak zenginletirilerek daha etkili hale getirilebilir. Dier yandan, Milli Eitim Bakanlıı ve Milli Eitim Müdürlükleri tarafından ilköretim okullarında web destekli eitim uygulamaları özendirici ve destekleyici önlemler alınabilir. KAYNAKÇA Alkan, M.,Tekedere, H. ve Genç, Ö. (2001). nternet Tabanlı Eitimde Web Sayfa Tasarımı ve Multimedya Öeleri le Gelitirilmesi. Ankara. Amenta-Shin, R. (2000). Teachers'perceptions of change in instructional practice and use of technology: An evaluation of the Instructional Proficiency Institute (California) Dissertation Abstracts International, 62 (10A), 3350. Ata, M.(2006) nternete Dayalı Asenkron Eitim. Eriim yeri: http://www.ekampus.hakkari.gov.tr/uzaktan_egitim_nedir_2.html. Eriim tarihi: 28.04.2006. Barnes, G., ve Macedo, J. (2000). E-learning: Experience with web-aided and web- based education at the University of Florida. URISA Journal. Berge, Z. L. (1995). The Role of the Online Instructor/Facilitator. Facilitating Computer Conferencing: Recommendations From the Field. Educational Technology. 35(1) 22-30. Eriim yeri: http://www.emoderators.com/moderators/teach_online.html, Eriim tarihi: 10.05.2006. Casey, D. (2000). Retaining human contact in web based education: Implementing a model. The Peninsula School of Computing and Information Technology. Monash University. Eriim yeri: http://www.monash.edu.au/groups/flt/1998/papers/retainhc.pdf Eriim tarihi: 03.06.2006. Cradler, J. (1996). Implementing technology in education: Recent findings from research and evaluation studies [Online]. Eriim Yeri: http://www.wested.org/techpolicy/recapproach.html Eriim tarihi: 10.06.2006. Çakmak, M. (2000). Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaımlar. Ankara: Nobel Yayıncılık. Çava, B., ve Huyugüzel, P. (2005). Web destekli eitim: Teletop yaklaımı Eriim yeri: http://bilisimsurasi.org.tr/cg/egitim/kutuphane/webdestekliegitim.doc Eriim tarihi : 03.06.2006. Day, J., Janus, A., ve Davis, J. (1992). Computer and Internet use in the United States. Eriim Yeri: http://www.census.gov/population/www/socdemo/computer.html Duffield, J., Raymond, M., AlTenaiji, N., DiPalma, G., Hurley, J., ve Cooper, B. (2004). First year teacher s technology use: Three perspectives. Paper presented at Society of Information Technology for Educators conference, Atlanta, GA. Frank, M., Reich, N. ve Humphreys, K. (2003). Respecting the human needs of students in the development of e-learning, Computers and Education. Volume 4, Issue 1. Franklin, C. (2004). Teacher preparation as a critical factor in elementary teachers use of computers. Paper presented at Society of Information Technology for Educators Conference, Atlanta, GA. 398

Gülbahar, Y. (2005). Web-Destekli Öretim Ortamında Bireysel Tercihler. The Turkish Online Journal of Educational Technology - TOJET April 2005 ISSN: 1303-6521, Volume 4, Issue 2, Article 9. Eriim yeri: http://www.tojet.net/articles/429.htm, Eriim tarihi: 04.05.2006. Gürbüz, T. (2001). Deien Anlamıyla Bilgisayar Okuryazarlıı. Biliim Teknolojileri Iıında Eitim (BTIE) Konferans ve Sergisi Bildiriler Kitabı, 3-5 Mayıs 2001 ODTÜ, Ankara. s.163 168. Gürbüz A, Kaptan H, Buldu A,(2001) Yeni Bir Eitim Olgusu Olarak Web Tabanlı Eitime Kısa Bir Bakı, Uluslar Arası Eitim Teknolojileri Sempozyum ve Fuar Bildirileri, 28-29-30 Kasım 2001, Sakarya. pek,. (2001). Bilgisayarla Öretim: Tasarım, Gelitirme ve Yöntemler. Ankara: Tıp Teknik Kitapçılık. Jones, G. H., ve Jones, B. H. (2005). A Comparison of Teacher and Student Attitudes Concerning Use and Effectiveness of Web-based Course Management Software. Educational Technology and Society, 8 (2), 125-135. Kearsley, G. (2000). Online education: Learning and teaching in cyberspace Belmont, CA: Wadsworth. Kelly, M., ve McAnear, A. (Eds.). (2002). National Educational Technology Standards for Teachers: Preparing Teachers to Use Technology. Eugene, OR: International Society for Technology in Education. Khan, B. (1997). Web-based instruction. Educational Technology Publications. Land, M. (1997, November). Helping teachers integrate Internet resources into the curriculum. NASSP Bulletin, 81(592), 59-65. Means, B., ve Olson, K. (1994). The link between technology and authentic learning. Educational Leadership, 51 15-18. MEB (2002). Öretmen Yeterlikleri. Ankara: MEB Öretmen Yetitirme ve Eitimi Genel Müdürlüü, Milli Eitim Basımevi. Mouza, C. (2002). Understand teacher change: A study of professional development in technology integration. Dissertation Abstracts International, 63 (05A), 1791. Morote, E. (2004). Can an introductory instructional technology course change instructors perceptions of their technological skills? Paper presented at Society of Information Technology for Educators Conference, Atlanta, GA. Odabaı, F., Çoklar, A. N., Kıyıcı, M. ve Akdoan, E. P. (2005). lköretim Birinci Kademede Web Üzerinden Ders lenebilirlii. The Turkish Online Journal of Educatioanl Technology, ISSN: 1303-6521, Volume 4, Issue 4, Article 21. Eriim yeri: http://www.tojet.net/articles/4421.doc, Eriim tarihi: 06.06.2006. Özden, Y. (1999). Eitimde dönüüm : eitimde yeni deerler. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Pugh, K., ve Zhao, Y. (2003). Stories of teacher alienation: A look at the unintended consequences of a bottom-up reform. Teaching and Teacher Education, 19, 187-201. Seferolu, S.S. (2006). Öretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Ankara: Pegem A Yayıncılık. Sandholtz, J. H., Ringstaff, C., ve Dwyer, D. (1997). Teaching with technology: Creating student-centered classrooms. New York, NY: Teachers College Press. Stein, S., McRobbie, C., ve Ginns, I. (2002). Implications of missed opportunities for learning and assessment in design and technology education. Teaching and Teacher Education, 18, 35-49. Summers, M. (1990). New student teachers and computers: An investigation of experiences and feelings. Educational Review, 42(3), 261-271. ahin, Ç. (2004). lköretim Okullarında Görev Yapan Öretmenlerin Kullandıkları Öretim Stratejileri. nönü Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi. (5)8. imek, A. (2004). Web Destekli Eitimde Örenme Etkinliklerinin Tasarımı. Uluslararası Eitim Sempozyumu, Sakarya. 399

imek, A., Becit, G., Kılıçer, K., Özdamar, N., Akbulut, Y., Yıldırım, Y. (2007). Türkiye deki Eitim Teknolojisi Aratırmalarında Güncel Eilimler, I. Uluslarası Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Sempozyumu, Çanakkale/Türkiye Tapscott, D. (1999). Educating the net generation. Educational Leadership, 56, 6-11. Toper, Ö. (2004). Online Örenci Olmak. Eriim yeri: http://www.enocta.com.tr/tr/kaynaklar_makale_detay.asp?url=187. Eriim tarihi: 24.09.2006. Ulu, F. (1999) lköretimde Teknoloji Eitimi ve Öretmen Yetitirme. IV. Eitim Bilimleri Kongresi Bildirileri. (Cilt: I) Eskiehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları,, ss. 359-374. Weller, M. (2003). Delivering learning on the net. London: Routledge Falmer. Witt, P. L. (2003). Enhancing classroom courses with internet technology: Are course web sites worth the trouble? Community College Journal of Research and Practice, 27 (5), 429-438. Wiburg, K. M. (1997). The dance of change: Integrating technology in classrooms. Using Technology in the Classroom, 171-184. Xenos, M. (2004). Prediction and assessment of student behaviour in open and distance education in computers using Bayesian networks. Computers and Education. Volume 43, Issue 4. 400