LKÖRETM SINIF VE MATEMATK ÖRETMENLERNN BLGSAYAR DESTEKL MATEMATK ÖRETMNE LKN GÖRÜLER. Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU ÖZET

Transkript

1 lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU LKÖRETM SINIF VE MATEMATK ÖRETMENLERNN BLGSAYAR DESTEKL MATEMATK ÖRETMNE LKN GÖRÜLER Kürat YENLMEZ * Özge KARAKU ** ÖZET Bu aratırmanın amacı, sınıf ve matematik öretmenlerinin bilgisayar destekli matematik öretimine karı görüleri ve bununla ilikili olabilecek demografik deikenler arasındaki ilikileri belirlemektir. Aratırma, sınıf ve matematik öretmenlerinin bilgisayar destekli matematik öretimine ilikin görülerini belirlemek ve görülerinin, cinsiyet, bran, bilgisayar eitimi alma durumu, bilgisayar kullanma düzeyi, bilgisayar kullanma sıklıı, ya düzeyleri, bilgisayar sahibi olma durumu deikenleri açısından farklılaıp farklılamadıını belirlemek amacıyla gerçekletirilmitir. Aratırmanın örneklemini, Eskiehir deki ilköretim okullarında görev yapan sınıf ve matematik öretmenleri arasından rastlantısal olarak seçilen 73 öretmen oluturmaktadır. Verilerin toplanması aamasında, öretmenlere bilgisayar destekli matematik öretimine ilikin görüleri belirlemek için, Yenilmez ve Sarıer (2007) tarafından gelitirilen anket kullanılmıtır. Toplanan verilerin analizinde, frekans tabloları, t-testi ve varyans analizinden yararlanılmıtır. Aratırmanın sonuçlarına göre; sınıf ve matematik öretmenlerinin bilgisayar destekli matematik öretimine ilikin görülerinde bilgisayar kullanma düzeyi ve bilgisayar kullanma sıklıı açısından farklıklar olduu ortaya çıkmıtır. Elde edilen sonuçlara dayalı olarak ilköretimde bilgisayar destekli matematik öretimine yönelik öneriler getirilmitir. Anahtar Sözcükler: Bilgisayar destekli eitim, bilgisayar destekli öretim, matematik öretimi. ABSTRACT The purpose of this study was to determine views of the mathematics and class teachers toward computer supported mathematics education and relations between these views and teachers characteristics. This study indicated that to determine differences among view of the mathematics and class teachers toward computer supported mathematics education points of view teachers sex, branch, having computer education, computer using level, frequency of using computer, age, having own computer. The sample of the study consists of totally 73 teachers in Eskiehir. Data was collected by Yenilmez and Sarıer s (2007) questionnaire. Frequency tables, t-test and analysis of variance were employed to analyze data. The results of the study indicated that, there were differences in views toward computer supported mathematics education points of view computer using level and frequency of using computer. Finally suggestions were included for computer supported mathematics education in schools. Key Words: computer supported education, computer supported instruction, learning mathematics. * Yrd. Doç. Dr. Kürat Yenilmez, Eskiehir Osmangazi Üniversitesi, Eitim Fakültesi, kyenilmez@ogu.edu.tr ** Mat. Ört. Özge Karaku, Eskiehir Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, ozgeekarakus@gmail.com Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 87

2 Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin 1. GR nsanların daha çada bir ortamda yaama beklentisi teknolojideki hızlı gelimeyi de beraberinde getirmitir. Teknolojinin birçok hizmet sektöründe yaygın olarak kullanılmasıyla birlikte insanların da teknolojiyi etkin olarak kullanması gerekli hale gelmitir. Bu geliim sürecinde kısaca kültürleme ve kültürlenme olarak tanımlanan eitim, lokomotif görevini üstlenmitir. Eitim sürecinin bir ürünü olarak da deerlendirilebilecek teknolojik geliim, aynı zamanda eitim sürecinin de yapısını deitirmi, eitim anlayıına farklı bir bakı açısı getirmitir. Bilginin güçle edeer görüldüü günümüz bilgi toplumlarında eitim; bilgi teknolojilerini rahatlıkla kullanan, bilgiyi üreten, sınıflandıran, sunan ve paylaan bireyler yetitirmeyi amaçlamaktadır. Bu nedenledir ki deiime, deiimin hızıyla adapte olabilen, sürekli örenme ihtiyacında olduunun farkında olan ve örenme yeteneklerini gelitiren bireyler yarınlarda yaama ansına sahip olacaklardır (Öüt, Altun, Sulak, Koçer, 2004). Öretimin gün geçtikçe karmaıklaması, örenilecek bilgilerin artması, nitelikli ve çada eitime olan ihtiyaç, bilgisayarların eitimde araç olarak kullanılmasını zorunlu kılmaktadır. Eitimde teknolojinin kullanımı, hem eitimin çaın gereklerine uygun olarak yürütülmesini, hem de eitimden amacına uygun en yüksek verimin alınmasını salayacaktır (Arslan, 2003). Bu teknolojik olanaklardan birisi olan bilgisayar, içinde yaadıımız yüzyılın temel kültür öelerinden biri olup, kullanımı hızla yaygınlaan bir araç haline gelmitir (Odabaı, 2006). Eitim alanındaki örenci sayısının hızla artması, buna karın meydana gelen öretmen yetersizlii ve bireylere öretilmesi gereken bilgi miktarının hızla artması sonucu içeriin karmaıklaması gibi sorunlar ortaya çıkmıtır. Bununla birlikte eitime olan talep sürekli artmı, bireylerin eitim olanaklarından daha fazla yararlanma istekleri bireysel öretimi önemli hale getirmitir. Gerek bilgisayara, gerekse eitime ilikin olarak belirtilen bu gibi nedenlerden dolayı, bilgisayarın eitimde kullanımı zorunlu hale gelmitir (Alkan, 1997; Gürol,1990,133; Arseven, 1986; Keser, 1988, 72). Tüm bu nedenlerden dolayı Bilgisayar Destekli Eitim kavramı ortaya çıkmıtır. Bilgisayar destekli eitim; bilgisayarın ders içeriklerini dorudan sunma, baka yöntemlerle örenilenleri tekrar etme, problem çözme, alıtırma yapma ve benzeri etkinliklerde örenme-öretme aracı olarak kullanılmasıyla ilgili uygulamalardır (Odabaı, 2006). Belirtilen gereklilikleri karılayabilecek olan eitim teknolojisi; öretme-örenme süreçlerini etkili kılarak örenmenin kolay, somut, zengin, anlamlı, güdüleyici, tevik edici, verimli ve kaliteli etkinliklere dönütürülmesi için insan gücü ve onun dıındaki kaynakların amaca yönelik olarak uygulanmaya konulmasını içermektedir (Alkan, 1995; Çilenti, 1995). Bilgisayarın eitimde kullanımı elbette ki son yıllarda ortaya çıkmı deildir. Daha önceki yıllarda da bu konuda çalımalar yapılmıtır. 50 li yılların sonlarında ABD nde gelimi bazı üniversitelerde, bilgisayar yönetsel amaçlarla kullanılmaktaydı.70 li yıllarda maliyeti daha düük bilgisayarların devreye girmesiyle, eitim uygulamalarıyla ilgili IBM 1500, PLATO ve TICCIT projeleri gelitirilmitir. IBM 1500 projesi ile önceleri üniversite düzeyinde bilgisayar destekli fizik ve istatistik öretimi, daha sonraları 1960 ların ortasında ise okuma ve matematik becerilerinin yükseltilmesine ilikin öretim yapılmıtır. Bunlardan TICCIT (Time-Shared Interactive Computer Controlled Information Television) sistemi özellikle Matematik ve ngilizce derslerine yer veren bir projedir. Fransa da 1985 te Herkes için nformatik programının balatılması; Federal Almanya da 1975 te orta öretimin üst kademelerine bilgisayar eitimi verilmesi ve daha sonra alt kademelerine de yaygınlatırılması bu gelimelere örnek olarak verilebilir. Türkiye deki gelimeler ise ortaöretim kurumlarına 1100 mikrobilgisayar alınması ile balamıtır. Daha sonraları ise bilgisayar eitimi yerine bilgisayarın bir eitim aracı olarak kullanıldıı bilgisayar destekli eitim uygulamalarının balatılması uygun görülmütür. Milli Eitim Bakanlıı ve Dünya Bankası destei ile 53 bilgisayar deneme okuluna 1666 adet bilgisayar alınmıtır ve bu okullarda bilgisayar lâboratuarları kurulmutur. Ayrıca bu okullara denemek üzere Bilim ve Teknik ansiklopedisi, ngilizce, matematik, fizik, kimya ve biyoloji konularında ders yazılımları temin edilmitir. Donanım ve alt yapı çalımalarına ek olarak 1996 yılı içersinde 256 yeni formatör öretmeninin eitimi yapılmıtır (Özdemir, 2006) 88 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

3 lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU Aslında 50 yılı akın süredir bilgisayarlarla yapılan eitimde karımıza önemli bir ayrım çıkmaktadır. Bu ayrım, bilgisayarın yapacaımız eitimdeki yerinin nerede olacaıdır. Burada bilgisayarın bizim yapacaımız eitimin özünümü oluturacaı, yoksa destekleyici mi olacaı sorusunun cevabı önem kazanmaktadır. Bilgisayar destekli eitim (BDE), örencilerin bilgisayar sistemine programlanmı olan dersleri etkileimde bulunarak dorudan alabilmeleridir (Odabaı, 2006). Buna göre bilgisayar destekli eitimin temeli, programlı öretim yöntemine göre düzenlenmi içerie dayanmaktadır. Dolayısıyla, dier eitim-öretim faaliyetlerinde olduu gibi, bilgisayar destekli eitimde de deiik öretimsel etkinlikler yer almaktadır. Bu farklı etkinlikleri içeren program türleri u ekilde sınıflandırılabilir: (1) alıtırma-uygulama programları, (2) birebir eitim programları, (3) eitsel oyunlar ve (4) benzeim programları (Hannafin, 1988; Price, 1990). Bunlardan alıtırma-uygulama programları eitimi destekleyecek, bire-bir eitim programları ise eitimin özünü oluturan programlardır. Eitsel oyunlar ve benzeim programları ise hem destekleyici program olarak kullanılabilir hem de eitimin özünü oluturabilir. Tüm bu uygulamalar kullanılarak örenme daha kalıcı bir hal almaktadır. Ancak bilgisayar destekli eitimde dikkat edilmesi gereken bir ey vardır. O da kullanıcının yani örencinin kullandıı programın aamalarını ve kullanımını biliyor olmasıdır. Çaımızda birçok örencinin bilgisayarı bulunmasına karın bunları kullanı amacı genellikle eitim deildir. Bilgisayarlar genellikle oyun amaçlı kullanılmakta ve bu nedenle eitim görevini yerine getirememektedir. Her öretim yönteminin olduu gibi bilgisayar destekli eitimin de örenciye ve öretmene saladıı pek çok yarar vardır. Bunları u ekilde sıralayabiliriz. Öretmenin eitimde bilgisayar kullanması sırasında örencinin yaratıcılıının ortaya çıkması salanır. Bilgisayar destekli eitimde örenciler bireysel olarak da çalıabildii için her örenciye kendi hızlarında ve düzeylerinde ilerleme fırsatı verir. Böylece örenci iyi örenerek konuyu geçtii için kendine güveni artar. Ayrıca örenciye örenme sırasında kaçırdıı konuları öretmeni engellemeden örenme ansı verir. Örencilerin problem çözme ve dikkatini bir problem üzerine younlatırma yeteneini gelitirir. Böylece örenme zamanından tasarruf salar. Önceki çözümleri aratırıp bunları yeni bir çözüm için kullanabilme yeteneini gelitirme, yeni çözüm bulmasını salar. Bilgisayarların matematik öretiminde kullanılması matematik ve dil yeteneini gelitirir. Bilgisayar sınırsız bir ortam oluturduu için daha çok bilgiye ulama imkânı verir. Bilgisayar destekli eitim örencilerin dikkatlerinin çekilmesinde de çok etkilidir. Bu sayede derse aktif katılımı salamak kolaylaır. Öretmenler için bütün örencilere ayrı zaman ayırma fırsatı verir. Bütün bu yararların yanında elbette ki bu yönteminde kullanılması sırasında bir takım zorluklar yaanmaktadır. Bu zorlukların baında öretmenin donanım bilgisi gelmektedir. Tabi ki bilgisayar kullanmayı bilmeyen bir öretmenin bilgisayar destekli eitim yapması beklenemez. Günümüzde bilgisayarın pek çok alanla birlikte eitimde de kullanılması örencilerin sosyallemelerini engelleyebilir. Öretmenler bilgisayar destekli eitim yaparken var olan eitim yazılımlarını kullanmaktadırlar. Ancak bu eitim yazılımları her zaman müfredata uygun hazırlanmı olmayabilir ya da pahalı olabilir. Alessi ve Trollip (1991) ile pek e (2001) göre Bilgisayarla Öretim (BÖ) süreci, tasarlanan ve gelitirilen bir Bilgisayarla Öretim Programı (BÖP) yardımıyla bir konu ya da dersin öretilmesi teknii ve ortamıdır. Buradan anlaıldıı üzere BÖ teknolojilerin öretilmesi deildir. Bu yaklaımın zaman zaman yanlı aktarıldıı veya kullanıldıı söylenebilir. pek (2002) tarafından belirtildii üzere kullanılan farklı BÖ tanımları (örnein Computer-assisted instruction, Computeraided instruction, Computer-based training, Computer-assisted learning, Computer-based instruction) aynı anlama gelen ifadelerdir. Bunlar arasında bu nedenle farklı anlamalara gerek yoktur. BÖ ise CBI (Computer-Based Instruction) yerine kullanılmakta ve yukarıdaki tüm tanımları kapsamaktadır. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 89

4 Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Koulları ve süresi ne olursa olsun eitim süreci sonunda genel beklenti, tüm örencilerin, hızla deien dünyada artan bilgi birikimine yetiebilmek, onu özümseyebilmek için problem çözme becerileri edinmesidir. Bu tür becerilerin, matematik öretiminde özel bir yeri olup problem kurma ve çözme matematik eitiminde temel bakı noktası olup bu süreçte teknoloji yeni olanaklar sunmaktadır (Ersoy, 2003). Biliim teknolojilerinin gelimesi ile birlikte matematik ve bilgisayar isimleri sık sık beraber anılır hale gelmitir. Tooke (2001) konu ile ilgili olarak, bilgisayar bilimini matematiin dourduunu ancak her ikisinin farklılaarak gelitiklerini ileri sürmektedir. Bilginin ilenmesi, üretilmesi, saklanması, kullanılması, paylaılması ve yayılması süreçlerinin gerçeklemesinde kullanılan tüm teknolojileri biliim teknolojisi olarak adlandırabiliriz. Söz konusu bu teknolojiler bilgisayar teknolojilerine dayanmaktadır. Dolayısıyla, burada matematik öretiminde biliim teknolojisi derken çok özel anlamda bilgisayara dayalı bilisel araçlar kullanılarak yapılan öretim kastedilmektedir. Buna da Bilgisayar Destekli Matematik Öretimi (BDMÖ) denmektedir (Baki, 2002). Eylül 1987 de Amerika Ulusal Matematik Öretmenleri Komitesi nin yayınladıı bildiride öretmenlerin; matematik dersinde bilgisayarı, kavramları öretmede, somut deneyimlerden soyut matematiksel düünceler gelitirmede ve problem çözme ilemlerini öretmede bir araç olarak kullanabilecekleri belirtilmitir. Bilgisayarın matematik dersinde kullanılmaya balanmasıyla örenciler, daha kısa sürede örenerek matematiksel kavramları anlamaya ve bunları problem çözmede nasıl kullanabilecekleri konusu üzerinde çalımaya vakit bulabileceklerdir. Böylece bilgisayarlar matematik alanında yaratıcı düünceyi gelitirici bir araç rolü oynayacaktır. lköretimin birinci kademesindeki örenciler bilgisayarın soyutluunu anlayabilecek zihin geliimi düzeyinde deillerdir. Ancak çocuklar, 11 yaından sonra soyut kavramları anlamalarını salayacak mantıksal düünce yeteneine sahip olmaya balarlar. Bu yüzden bilgisayarın özellikle ilköretimin birinci kademesinde kullanımı sınırlı kalmaktadır (Aktümen ve Kaçar, 2003). Bilgisayar, ilköretimin birinci kademesinde örenilen somut deneyimlerle, ikinci kademesindeki soyut kavramlar arasında balantı ve geçii salamada kullanılabilir. Örenciler matematii ilköretimin birinci kademesinde bloklar ve boncuklar gibi somut objelerle örenirken; ikinci kademede bilgisayar ekranında görerek örenebilirler (Tacıolu, 1992). Bilgisayar destekli eitim konusunda yapılan çalımalarda Türkiye de ilköretim ve ortaöretim okullarındaki öretmenlerin olabildiince bilinçlendirilmesi, ortak görüler ve gereksinimler dorultusunda deiik eitim programların ve temel projelerin hazırlanması, okul ortamında uygulanabilecek eitsel etkinlikler için parasal destek bata olmak üzere bilinçli bir kamuoyu oluturulması ve öretmenlerin eitimi gereksinimleri olduu belirlenmitir (Ersoy, 2002). Yine aynı çalımada öretmenlerden özel okullarda çalıanların yeniliklere daha açık olduu görülmütür. Ersoy ve Baki nin (2004) yaptıı bir baka çalımada teknoloji destekli matematik eitimi için okullarda aılması gereken engeller vurgulanmıtır. Bunun sonucu olarak öncelikler öretmenlerin matematii algılama biçimi, teknolojiye yönelik görüleri, öretmenlerin sürekli ve yeniden eitilmesi, öretmenleri zamanının kısıtlı olması gibi engeller ortaya çıkmıtır. Ayrıca öretmenlerle yapılan bu çalımada öretmenlerin bilgisayarın derslerde kullanımına olumlu baktıı ancak kullanmadıkları sonucuna ulaılmıtır. Bilgisayarın eitimdeki etkisine yalnızca öretmenler üzerinde bakılmamı, örenciler için de çalımalar yapılmıtır. Arıkan, Aydodu, Doru ve Uak ın (2006) bilgisayar destekli eitimle ilgili yaptıkları çalımada ise iki gruptan bilgisayarla örenen deney grubunun geleneksel yolla örenen kontrol grubuna göre daha baarılı olduu ve örenmelerinin daha kalıcı olduu görülmütür. Bunların dıında da özellikle bilgisayar destekli geometri öretimi hakkında pek çok çalıma yapılmıtır. Bu çalımalarda genellikle dinamik geometri yazılımları kullanılmıtır. Ayrıca, Çekba, Yakar, Yıldırım ve Savan ın (2003) bilgisayar destekli eitimin örenciler üzerindeki etkilerini aratıran bir çalımada da fizik dersinde bilgisayar destekli eitimin etkileri aratırılmı ve bilgisayar destekli eitimin fizik öretiminde ve deneysel olarak baarıyı artırdıı görülmütür. Yapılan aratırmaların büyük bir kısmı bilgisayar destekli eitimin örencilerin baarısını artırdıını göstermektedir. Bunlar göz önüne alındıında bilgisayarın eitimde kullanılmasını salayacak olan öretmenlerin bu konudaki görüleri büyük önem kazanmaktadır. 90 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

5 lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU 2. YÖNTEM 2.1. Aratırmanın Amacı ve Önemi Eskiehir ilindeki ilköretim okullarında görevli öretmenler arasından rastlantısal olarak seçilen toplam 73 sınıf ve matematik öretmeninin Bilgisayar Destekli Matematik Öretimine (BDMÖ) ilikin düüncelerini ve bununla ilikili olabilecek demografik deikenler arasındaki ilikiyi belirlemek aratırmanın temel amacını oluturmaktadır. Bu temel amaca balı olarak aaıdaki sorulara yanıt aranmıtır: 1) Sınıf ve Matematik Öretmenlerinin BDMÖ ne ilikin düünceleri nelerdir? 2) Sınıf ve Matematik Öretmenlerinin BDMÖ ne ilikin düünceleri brana, yaa, cinsiyete, kendisine ait bilgisayarı olup olmamasına, bilgisayar kullanım düzeyine, bilgisayar eitimi alıp almama durumuna ve okul dıında bilgisayar kullanım sıklıına göre farklılamakta mıdır? Bu aratırma Sınıf ve Matematik öretmenlerinin BDMÖ ne genel olarak bakı açısını yansıtması bakımından önemlidir Aratırmanın Sınırlılıkları ve Sayıtlıları Bu aratırma, öretim yılında ankete katılan öretmenlerden elde edilen verilerle sınırlı olup, aratırmaya katılan öretmenlerin ölçme araçlarındaki soruları cevaplandırırken gerçek duygu ve düüncelerini yansıttıkları kabul edilmitir Aratırmanın Modeli Aratırmanın gerçeklemesinde ilikisel tarama modelinden yararlanılmıtır Evren ve Örneklem Aratırmanın evrenini öretim yılında Eskiehir deki lköretim Okullarında görev yapan tüm Sınıf ve Matematik öretmenleri oluturmaktadır. Aratırmanın örneklemi ise evreni oluturan Sınıf ve Matematik öretmenleri arasından rastlantısal olarak seçilen 73 öretmenden olumaktadır. Aratırmanın örneklemini oluturan öretmenlerin karakteristikleri frekans tabloları yardımıyla incelenmi ve sonuçlar TABLO 1 de gösterilmitir. Tablo 1. Öretmenlerin karakteristikleri f % f % Cinsiyet Ya Düzeyi Erkek ve altı Bayan Bran 41 ve üstü Sınıf öretmeni Bilgisayar Kullanma Düzeyi Matematik öretmeni Yeterli Bilgisayarı Yetersiz Var Okul Dıı Kullanma Sıklıı Yok Her gün Bilgisayar Eitimi 2-3 günde bir Alan Hafta bir Almayan TABLO 1 incelendiinde; örneklemde branlar açısından çounluun (%76.7) sınıf öretmeni olduu, bayanların sayısının (%63) daha fazla olduu, ya daılımının son derece homojen olduu, katılımcıların büyük çounluunun (%82.2) kendine ait bilgisayarı olduu, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 91

6 Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin bilgisayar eitimi aldıı (%91.8) ve yeterli düzeyde (%75.3) bilgisayar kullanabildii görülmektedir Verilerin Toplanması Verilerin toplanması aamasında, öretmenlerin bilgisayar destekli matematik öretimi konusundaki düüncelerini belirlemek için Yenilmez ve Sarıer (2007) tarafından gelitirilen, toplam 30 maddeden oluan likert tipi Bilgisayar Destekli Matematik Öretimi anketi ile bir demografik bilgi formu kullanılmıtır. Anketin güvenilirlii için sonuçlar iç tutarlık testine tabi tutulmutur. Anketin Cronbach Alpha katsayısı 0.95 olarak bulunmutur. Buna göre anketin güvenilir olduu kabul edilmitir. Bilgi formunda ise öretmenlerin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla hazırlanmı bran, ya, cinsiyet, kendisine ait bilgisayarı olup olmama, bilgisayar kullanım düzeyi, bilgisayar eitimi alıp almama ve okul dıında bilgisayar kullanım sıklıı gibi sorular bulunmaktadır Verilerin Çözümlenmesi Verilerin çözümlenmesi aamasında önce kiisel bilgilere göre çalıma örnekleminin durumu deerlendirilmitir. Bunun için deiken düzeylerine ilikin frekans tablolarından yararlanılmıtır. kinci aamada BDMÖ ne yönelik düüncelerin; ya ve okul dıında bilgisayar kullanım sıklıı bakımından farklılaıp farklılamadıını belirlemek amacıyla tek yönlü varyans analizi (ANOVA) uygulanmıtır. ANOVA sonucu belirlenen anlamlı farklılıkların hangi düzeylerden kaynaklandıını belirlemek amacıyla Tukey çoklu karılatırma testinden yararlanılmıtır. Bran, cinsiyet, kendisine ait bilgisayarı olup olmama, bilgisayar eitimi alıp almama, bilgisayar kullanma düzeyleri durumlarına göre BDMÖ ne ilikin düüncelerde farklılık olup olmadıının belirlenmesinde ise t-testinden yararlanılmıtır. 3. BULGULAR VE YORUM Bu bölümde aratırmanın amacına uygun olarak elde edilen bulgulara ve yorumlara yer verilmitir. Öncelikle Sınıf ve Matematik öretmenlerinin BDMÖ ne ilikin genel olarak görüleri belirlenmeye çalıılmıtır Sınıf ve Matematik Öretmenlerinin BDMÖ ne likin Görüleri Sınıf ve Matematik öretmenlerinin BDMÖ ne ilikin genel olarak görülerini belirlemek amacıyla ankette yer alan tüm maddeler için aritmetik ortalama ve standart sapma deerleri hesaplanmı ve sonuçlar TABLO 2 de sunulmutur. 92 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

7 lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU TABLO 2. Sınıf ve Matematik öretmenlerinin BDMÖ ne ilikin genel olarak görüleri Anket Maddeleri X S Matematik öretiminde bilgisayar kullanmayı isterim. 4,29,754 Bilgisayarın matematik konularının öretiminde yararının olmadıını düünüyorum. 3,84 1,202 Matematik öretiminde bilgisayarla çalımak çok zevklidir. 3,92,894 Bilgisayarla matematik öretimi daha da zordur. 3,82 1,005 Okulda yeterli sayıda bilgisayar olsa dahi derslerde bilgisayardan yararlanmayı düünmüyorum. 4,14 1,109 Özellikle geometri derslerinde bilgisayar kullanmaktan zevk alıyorum. 3,78 1,003 Matematik öretiminde bilgisayar kullanılması düüncesinden nefret ediyorum. 4,34,975 Yeni bir matematik sorusunu bilgisayar kullanarak çözmeye çalımam gerekse genel olarak bu konuda kendimi iyi hissederim. 3,68,956 Matematik öretiminde bilgisayar kullanmak zaman kaybıdır. 4,19,877 Bilgisayar ile matematik öretimi arasında olumlu bir iliki olduunu zannetmiyorum. 3,97 1,080 Matematik öretiminde bilgisayar kullanımı konulu bir seminere katılmayı isterim. 4,37,874 Gelecekte bilgisayarı matematik öretiminde etkin bir biçimde kullanacaım. 3,97,866 Bilgisayarı matematik öretiminde kullanmak amacıyla kurs almak için zahmet etmem. 4,34,916 Yeterince bilgi sahibi olduumu düündüümde matematik derslerinde bilgisayar kullanmak isterim. 4,33,834 Bilgisayarla matematik öretimi yerine klasik matematik öretimi metotlarını kullanmak isterim. 3,89 1,100 Matematik öretiminde kullanmak amacıyla bir bilgisayar dili örenebileceime eminim. 4,03,942 Matematik öretiminde bilgisayar kullanacaımı zannetmiyorum. 4,12,999 Matematik öretiminde bilgisayarla ilgili her ey ilgimi çeker. 3,97 1,000 Derslerde bilgisayar kullanmanın matematiin daha iyi öretilebilmesi için kolaylık salayacaı fikrine katılmıyorum. 3,89 1,125 Matematik öretiminde bilgisayar kullanmak çok faydalıdır. 4,04,789 Bir matematik konusunu bilgisayar yardımı ile ileyebileceime inanmıyorum. 3,74 1,202 Bilgisayar yardımı ile matematik öretebileceim konusunda kendime güvenirim. 3,79 1,027 Görsellik açısından matematik öretiminde bilgisayar kullanmak arttır. 3,85 1,009 Matematik derslerinde bilgisayar kullanmak çok zahmetli bir itir. 3,73 1,134 Matematik ders planı hazırlarken bilgisayarı da göz önünde tutmayı isterim. 4,07,788 Matematiin öretiminde bilgisayarla çalımak yaamım boyunca önemli olmayacak. 4,11,980 Meslek hayatımda örencilerime, matematik örenirken bilgisayar kullanmalarını tavsiye edeceimi düünüyorum. 3,85 1,101 Slayt gösterisi yardımı ile matematik öretmeyi çok isterim. 4,36,788 Örencilerimin matematik dersinde bilgisayar yardımı ile yapabileceim bir soru sormasından holanmam. 3,23 1,390 Matematik öretiminde bilgisayar kullanmanın hayati önem taıdıını düünmüyorum. 3,44 1,269 TABLO 2 ye göre, Sınıf ve Matematik öretmenlerinin BDMÖ konusunda genel olarak olumlu düüncelere sahip oldukları söylenebilir. Anketteki BDMÖ ile ilgili olumlu maddeler 5 den 1 e, olumsuz maddeler ise 1 den 5 e doru puanlanmı olduundan maddelerin genelinin ortalama olarak 3 ün üzerinde seyretmesi öretmenlerin olumlu maddeleri destekledii, olumsuz maddeleri ise desteklemedii eklinde yorumlanabilir. Aritmetik ortalama deerlerine göre öretmenler; matematik öretiminde bilgisayar kullanımı konulu seminerlere katılma, yeterince bilgi sahibi olduunu düündüünde matematik derslerinde bilgisayar kullanma ve slayt gösterisi yardımı ile matematik öretme konularında görü birlii içinde görünmektedirler. Bununla birlikte öretmenlerin ankette yer alan BDMÖ ne ilikin okulda yeterli sayıda bilgisayar olsa dahi derslerde bilgisayardan yararlanmayı düünmeme, matematik öretiminde bilgisayar kullanılması düüncesinden nefret etme, matematik öretiminde bilgisayar kullanmayı zaman kaybı olarak görme ve bilgisayarı matematik öretiminde kullanmak amacıyla kurs almak için zahmet etmeme gibi olumsuz ifadelere katılmama konusunda da görü birlii içinde oldukları söylenebilir. Sınıf ve Matematik öretmenlerinin BDMÖ hakkındaki görülerinin genel bir deerlendirmesinden sonra öretmenlerin kiisel özellikleri bakımından BDMÖ ne ilikin görülerinin farklılaıp farklılamadıı t-testi ve varyans analizi yardımıyla aratırılmı ve elde edilen sonuçlar aaıda sunulmutur. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 93

8 Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin 3.2. Öretmenlerin BDMÖ ne likin Görüleri Arasındaki Farklılıklar Bu bölümde Sınıf ve Matematik öretmenlerinin BDMÖ ne ilikin görülerinin brana, yaa, cinsiyete, kendisine ait bilgisayarı olup olmamasına, bilgisayar kullanım düzeyine, bilgisayar eitimi alıp almama durumuna ve okul dıında bilgisayar kullanım sıklıına göre farklılaıp farklılamadıı aratırılmıtır Branlar Arasındaki Farklılık BDMÖ ne ilikin görülerin branlara göre farklılıklarını gösteren t-testi sonuçları TABLO 3 de sunulmutur. TABLO 3. Branlara göre farklılıklara ilikin t-testi sonuçları Bran N Ortalama Std. Sapma t p Sınıf Matematik BDMÖ ne ilikin görüler açısından branlar arasında anlamlı bir farklılık görülmemitir. Her iki öretmen grubunun da BDMÖ nün yararlı olacaı görüünü paylatıkları söylenebilir Cinsiyetler Arasındaki Farklılık BDMÖ ne ilikin görülerin cinsiyete göre farklılıklarını gösteren t-testi sonuçları TABLO 4 de verilmektedir. TABLO 4. Cinsiyete göre farklılıklara ilikin t-testi sonuçları Cinsiyet N Ortalama Std. Sapma t p Erkek Kadın Aratırmaya katılan öretmenlerin BDMÖ ne ilikin görüleri açısından cinsiyet grupları arasında anlamlı bir farklılık çıkmamıtır. Bayan ve erkek öretmenlerin BDMÖ hakkında benzer görülere sahip oldukları söylenebilir Bilgisayar Durumları Arasındaki Farklılık BDMÖ ne ilikin görülerde öretmenlerinin kendilerine ait bilgisayarı olma durumuna göre farklılıklar t-testi ile aratırılmı ve sonuçlar TABLO 5 de sunulmutur. TABLO 5. Bilgisayar sahibi olma durumuna göre farklılıklara ilikin t-testi sonuçları Bilgisayarı N Ortalama Std. Sapma t p Var Yok BDMÖ ne ilikin öretmen görüleri açısından bilgisayar sahibi olma durumuna göre anlamlı bir farklılık çıkmamıtır. Yani, bilgisayarı olan ve olmayan öretmenlerin BDMÖ ne ilikin görüleri arasında farklılık bulunmamaktadır Bilgisayar Eitim Durumları Arasındaki Farklılık BDMÖ ne ilikin görülerde öretmenlerinin bilgisayar eitimi alma durumuna göre farklılıklarını gösteren t-testi sonuçları TABLO 6 da verilmitir. 94 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

9 lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU TABLO 6. Bilgisayar eitimi alma durumuna göre farklılıklara ilikin t-testi sonuçları Bilgisayar Eitimi N Ortalama Std. Sapma t p Alan Almayan TABLO 6 ya göre, BDMÖ ye ilikin görüler açısından bilgisayar eitimi almı ve almamı öretmenler arasında anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır Bilgisayar Kullanma Düzeyleri Arasındaki Farklılık BDMÖ ne ilikin görülerde öretmenlerinin bilgisayar kullanma düzeylerine göre farklılıkları t-testi ile aratırılmı ve sonuçlar TABLO 7 de gösterilmitir. TABLO 7. Bilgisayar kullanma düzeylerine göre farklılıklara ilikin t-testi sonuçları Kullanma Düzeyi N Ortalama Std. Sapma t P Yeterli Yetersiz BDMÖ ne ilikin görüler açısından bilgisayar kullanma düzeyleri arasında anlamlı bir farklılık çıkmıtır (p<.05). Bilgisayar kullanma konusunda kendisini yeterli bulan öretmenler, dier meslektalarına oranla BDMÖ konusunda daha olumlu düüncelere sahiptirler. Bunun nedeni bilgisayarı iyi kullanan öretmenlerin dierlerine göre bu yöntemi daha kolay uygulayacaını düünmesi olabilir Bilgisayar Kullanma Sıklıkları Arasındaki Farklılık BDMÖ ne ilikin görülerde öretmenlerinin bilgisayar kullanma sıklıına göre farklılıkları tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile aratırılmı, daha sonra farklılıkların hangi gruplar arasında gerçekletii Tukey çoklu karılatırma testi yardımıyla belirlenmi ve elde edilen sonuçlar TABLO 8 de sunulmutur. TABLO 8. Bilgisayar kullanma sıklıına göre farklılıklara ilikin ANOVA sonuçları S.D. K.T. K.O. F p Fark Gruplar Arası Grup çi Genel : Her gün, 2: 2-3 günde bir, 3: Haftada bir TABLO 8 e göre, öretmenlerin bilgisayar kullanma sıklıına göre BDMÖ ne ilikin görüleri farklılık göstermektedir. Her gün bilgisayar kullananların hem 2-3 günde bir kullanan hem de haftada bir kullananlara oranla daha olumlu görüe sahip oldukları görülmektedir. Bu görü farklılıı, bilgisayarla daha fazla yüz yüze olan öretmenlerin derslerinde bu teknolojinin saladıı kolaylıklardan yararlanmak istemelerinden kaynaklanmı olabilir Ya Grupları Arasındaki Farklılık BDMÖ ne ilikin görülerde ya düzeylerine göre farklılık olup olmadıının aratırıldıı varyans analizi sonuçları TABLO 9 da verilmektedir. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 95

10 Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin TABLO 9. Ya düzeyine göre farklılıklara ilikin ANOVA sonuçları S.D. K.T. K.O. F p Gruplar Arası Grup çi Genel Varyans analizi sonuçlarını gösteren TABLO 9 a göre, öretmenlerin ya düzeylerine göre BDMÖ ne ilikin görüleri arasında anlamlı derecede farklılık bulunmamaktadır. Bunun nedeni öretmenlerin artık bilgisayarı kullanmasalar bile yararını anlamı olmalarından kaynaklanmı olabilir. 4. SONUÇ VE ÖNERLER Aratırma sonucunda BDMÖ ne ilikin öretmen görülerinin bran, cinsiyet, bilgisayar sahibi olma, bilgisayar eitimi alma açısından farklılık göstermedii ortaya çıkmıtır. Bunun nedeni deien koullar ve gelien teknoloji karısında artık öretmenlerin de teknoloji kullanmaları gerekliliine inanmı olmaları olabilir. Ancak Yenilmez ve Sarıer in (2007) öretmen adayları üzerinde yaptıkları aratırmada bilgisayar eitimi alanların almayanlara göre daha olumlu görüe sahip oldukları ortaya konmutur. Bilgisayar kullanma sıklııyla, BDMÖ ne ilikin görüün olumlu olarak deitii görülmektedir. Bunun nedeni, bilgisayarı aktif olarak kullanan öretmenlerin, bilgisayarı matematik öretiminde kullanırken zorlanmayacaklarının bilincinde olmaları, dier yandan bilgisayarı seyrek olarak kullananların ise BDMÖ ni beceremeyecek olmaktan korkmaları olabilir. Yine Yenilmez ve Sarıer in (2007) öretmen adayları üzerinde yaptıkları aratırmada, okul dıında sıklıkla bilgisayar kullanan örencilerin bilgisayarı bir eitim-öretim aracı olmaktan çok kiisel elence ve zaman geçirme aracı olarak gördükleri sonucuna ulaılmıtır. Elde edilen bu görülerle ilgili olarak aaıdaki öneriler ileri sürülebilir. Okullarda bilgisayar kullanımını öretmenler için de yaygın hale getirmek ve tevik amacıyla bilgisayar destekli eitime ilikin sertifika kursları açılabilir. Bilgisayarın eitimde daha aktif olarak kullanılması hakkında çou öretmen olumlu görüe sahip olmasına ramen yine de henüz BDMÖ aktif olarak kullanılmamaktadır. Bu kullanımı yaygın hale getirmek için, öretmenlere daha fazla hizmet içi eitim olanaı ve örnek ders anlatımları sunulabilir. Hizmet içi eitimde, öretmenlerin istedikleri bir konuyu bilgisayar destekli olarak sunmaları istenebilir. Böylece öretmenler kendi aralarında da dayanıma salamı olurlar. Öretmenlerden bilgisayarı aktif olarak kullananlarla okul idaresi dayanıma halinde olup etkinlikler hazırlanabilir. Öretmenlerin bilgisayar destekli matematik eitimine karı olumlu görü sahibi olmalarına karın bu eitimi gerçekletirememelerinin en büyük nedeni okullarda bilgisayar donanımının yeterli olmaması olabilir. Bu durum Milli Eitim Bakanlıı nın okullarda bilgisayar laboratuarlarına daha fazla yer ayırmasıyla giderilebilir. Okullarda bilgisayar laboratuarlarındaki bilgisayarların her örenciye bir tane düecek ekilde olmaması da öretmenler için sınıf kontrolü açısında olumsuzluk yaratabilir. Bu olumsuzluun giderilmesi için de yine okullarla Bakanlıın ibirlii içinde olması gerekmektedir. 96 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi

11 lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU KAYNAKÇA Aktümen, M., Kaçar, A. (2003) lköretim 8. Sınıflarda Harfli fadelerle lemlerin Öretiminde Bilgisayar Destekli Öretimin Rolü Ve Bilgisayar Destekli Öretim Üzerine Örenci Görülerinin Deerlendirilmesi, Kastamonu Eitim Dergisi, Cilt:11, No:2, Alessi, S. M., Trollip, S. R. (l99l) Commputer-based instruction: Methods and development. (2 nd ed.). Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall, Inc. Alkan, C. (1995) Eitim Teknolojisi. Ankara: Atilla Kitapevi Alkan, C. (1997) Eitim Teknolojisi. Ankara: Atilla Kitapevi Arıkan, F., Aydodu, M., Doru, M., Uak, M. (2006) Bilgisayar Destekli Biyoloji Öretiminin Örenci Baarısına Etkisi. Milli Eitim Dergisi, sayı:171 Arseven, A. (1986) Bilgisayar Destekli Öretim, T.E.D. I. Bilgisayar Eitimi Toplantısı, Ankara Arslan, B. (2003) Bilgisayar Destekli Eitime Tabi Tutulan Ortaöretim Örencileriyle Bu Süreçte Eitici Olarak Rol Alan Öretmenlerin BDE e likin Görüleri. TOJET, Volume 2, Issue 4, Article 10 Baki, A. (2002) Örenen ve Öretenler için Bilgisayar Destekli Matematik, stanbul: Tübitak Bitav-Ceren Yayınları. Çekba, Y., Yakar, H., Yıldırım, B., Savan, A. (2003) Bilgisayar Destekli Eitimin Öreniciler Üzerine Etkisi. TOJET, Volume 2, Issue 4, Article 11 Çilenti, K. (1995) Eitim Teknolojisi ve Önemi. Ankara: Kadıolu Matbaası Ergin, A. (1995) Öretim Teknolojisi: letiim. Ankara: PEGEM A Yayıncılık Ersoy, Y. (2002) Hesap Makinesi Destekli Matematik Öretimi: Görüler, Genel Eilimler ve stekler, V.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eitimi Kongresi (UFBMEK-5) Bildiriler Kitabı, Eylül 2002, ODTÜ, Ankara Ersoy, Y. (2003) Teknoloji Destekli Matematik Öretimi-II: Hesap Makinesinin Matematik Etkinliklerinde Kullanılması, lköretim Online, Vol.2, Nr.2, Ersoy, Y., Baki, A. (2004) Teknoloji Destekli Matematik Eitimi çin Okullarda Aılması Gereken Engeller. Hannafin, M. J. (1988) Making CAI Lessons Meaningful and Interactive. In The Design, Development and Implementation of Instructional Software. New York. MacMillan. (in ".pdf" format) pek,. (2001) Bilgisayarla öretim: Tasarım, gelitirme ve yöntemler. Ankara: Tıp ve Teknik Kitabevi Ltd. ti. Yayınları. pek,. (2002) Bilgisayarla Öretimde (BÖ) Temel Kavramlar: Tasarım, Uygulama ve Yöntemler için Çerçeve Model. Açık ve Uzaktan Eitim Sempozyumu, Mayıs 2002, Anadolu Üniversitesi, Eskiehir. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi 97

12 Kürat YENLMEZ ve Özge KARAKU lköretim Sınıf Ve Matematik Öretmenlerinin Keser, H. (1986) Bilgisayar Destekli Eitim çin Bir Model Önerisi, (Yayınlanmamı Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara Odabaı, F. (2006) Bilgisayar Destekli Eitim. Ünite 8, Eskiehir: Açık öretim Yayınları, s:135 Öüt, H., Altun, A.A., Sulak, S., Koçer, H.E. (2004) Bilgisayar Destekli, nternet Eriimli nteraktif Eitim CD si ile E-Eitim. TOJET, Volume 3, Issue 1, Art. 10 Özdemir, E. (2006) Yabancı Dil Öretiminde Yeni Yönelimler, Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana Price, R. V. (1990) Computer-aided instruction: a guide for authors. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing Company. Tacıolu, Ç. (1992) Bilgisayar Destekli Eitim Yaklaımlarında lköretimde Uygulanabilirlii ve lköretim için Gelitirilmi Bir Ders Yazılımının Bilgisayar Destekli Eitim Yaklaımları Açısından Deerlendirilmesi (Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi). Tooke, D. J. (2001) Introduction. In D. J. Tooke & N. Henderson (Eds.), Using information technology in mathematics education. New York: The Haworth Press, Inc. Uun, S. (2004) Bilgisayar Destekli Öretimin Temelleri, Ankara: Nobel Yayınevi Yenilmez, K., Sarıer, Y. (2007) Öretmen Adaylarının Bilgisayar Destekli Matematik Öretimine likin Düünceleri, I. Uluslararası Bilgisayar ve Öretim Teknolojileri Sempozyumu, Mayıs 2007, Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale. 98 Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eitim Fakültesi Dergisi