Eğitim Teknolojisi Nedir? Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Temel Kavramlar Eğitim teknolojisinin eğitim süreci içindeki yeri Program Geliştirme: Eğitimin planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi işlemleri dir Çilenti (1984). Program Geliştirmede aşamalar: Eğitimin planlanması, Eğitimin yürütülmesi Değerlendirme Eğitim Teknolojisi Nedir? Eğitim teknolojisinin başlangıcı: Bunu nasıl öğretirim? Program geliştirme süreciyle bağlantısı: eğitimin yürütülmesi aşaması, yani bireylerin özel amaçlara (hedeflere) ulaşmalarının sağlandığı aşama. Eğitim teknolojisi, öğrencileri, eğitim programlarında belirlenmiş olan özel amaçlara ulaştırma süreciyle uğraşan bilim dalı dır. Eğitim Teknolojisi Nedir? Eğitim teknolojisi, öğretme-öğrenme süreçlerinin yapısallaştırılması, yani öğretme-öğrenme süreçlerinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi işi dir (Alkan, 1998). Eğitim teknolojisi, öğrenme ile ilgili sorunların analizi ve çözümünde insanları, yöntemleri, düşünceleri, araç-gereçleri ve organizasyonu içeren karmaşık ve tümleşik bir süreç dir (Ergin, 1998). Öğretim Hedefleri Konu Alanı Sistem Yaklaşımı Giriş Davranışları Dönüt Öğretim Stratejisi Öğretim Yöntem ve Teknikleri Öğretim Materyalleri (Geri Bildirim) Değerlendirme Sistem yaklaşımı bir bütünü, onu oluşturan parçaları ve parçalar arasındaki ilişkileri göz önünde bulundurarak ele alıp incelemektir. Program geliştirme sürecine sistem yaklaşımıyla bakıldığında programın boyutlarından birinde olan bir değişmenin sistemde yer alan diğer boyutları da etkilediği anlaşılır. Sistem Yaklaşımı ve Öğretim Materyalleri Öğretim sürecinde kullanılan araç ve materyallerin eğitim hedefleriyle, konu alanıyla, öğrenci giriş davranışlarıyla, öğretim strateji yöntemleri ile uyumlu olması gerekir. -2- -3- -4- -5- -6-1
Öğretme-Öğrenme ve İletişim Süreçleri Bir öğretim etkinliği sırasında öğrenen bireylere herhangi bir konuda bir şeyin öğretilebilmesi için öğreticiyle öğrenenler arasında o konuda bir iletişimin kurulması gerekmektedir. Öğretme-öğrenme süreçlerinde gerçekleştirilen tüm etkinliklerin temelde birer iletişim etkinliğidir. İletişim-Öğrenme-Öğretme Başarılı bir öğretim etkinliği için etkili bir iletişim gereklidir. Öğrenme - Öğretme Süreci, en genel anlamıyla bir iletişim sürecidir. İletişim ise, iki birim arasındaki anlamlı mesaj alış verişi süreci olarak tanımlanabilir. İletişim iki birim arasında birbiriyle ilişkili mesaj alışverişidir. İletişim Sürecinin Ögeleri Bir iletişimde etkili olan beş değişkenden söz edilebilir: Bunlar; "Kaynak, Mesaj, Kanal, Alıcı ve Dönüt" dür. Kaynak bilgiyi, mesajı ileten birimdir. Bu birim, kitap, gazete, dergi, radyo, TV ya da yüz yüze iletişimde bir insan olabilir. Mesaj iletişimin içeriğidir. İletilmek istenen bilgi, fikir, mesajı oluşturur. İletişim Sürecinin Ögeleri Kanal mesajın sunuluş biçimidir. Mesaj, sözlü ya da yazılı olarak sunulabilir. Alıcı mesajın gönderildiği birimdir. Mesajı okuyan, dinleyen, izleyen; kişidir. Dönüt ise, alıcının mesaja verdiği tepkidir; alıcının mesajı nasıl yorumladığını gösterir. -7- -8- -9- -10- Geleneksel İletişim Modeli İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı Kaynak Kim? Mesaj Ne? Kanal Nasıl? Alıcı Kime? Yaşantı Alanı Kaynak Kodlama Mesaj Yaşantı Alanı Kod Çözme Alıcı Geri Bildirim (Dönüt) Neden? Nerede? (Ortam) Ne zaman? Ortak Yaşantı Alanı 5N 2K Dönüt -11- -12-2
KAYNAK Mesajın ileti birimi Sınıfta MESAJ İletişim Süreci İletişimin içeriği ALICI Mesajın gönderildiği birim Öğretme-Öğrenme Süreci ile İletişim Süreci Arasındaki Benzerlik Öğretmen Mesaj Kanal Öğrenci Öğretmen Öğretim İçeriği Öğretim araç ve yöntemleri Öğrenci (Kaynak) (Mesaj) (Kanal) (Alıcı) Yöntem Öğrenme Tepkileri (Dönüt) DÖNÜT Alıcının mesaja verdiği tepki KANAL Mesajın sunuluş biçimi -13- -14- Öğretmenin Yanıtlayacağı Sorular Öğretmenin iletişim becerisini artırmak amacıyla iletişim olgusunu çözümlerken öncelikle kendi kendisine şu gibi soruları sorması ve yanıtlaması gerekir; İleteceğim mesaj sonrasında ne olmasını bekliyorum? Ortamı etkileme anlamında neyi başarmak istiyorum? Gerçekleştireceğim iletişim sonucunda öğrencilerimin neye inanmalarını, ne söylemelerini, ne yapmalarını istiyorum? Psikolojik anlamda, öğrencilerimde hangi etkileri oluşturmak ve onlardan hangi tepkileri almak istiyorum? İletişim Sürecinin Etkililiği Bir iletişim sürecinin etkililiğini belirleyen koşullar: Simgelerin benzer biçimde tanımlanması Dilin anlaşılır bir şekilde kullanılması Çoklu kanal kullanılması Dönüt sisteminin sağlanması İletişim Süreçleri ve Sonuçları İletişim süreçleri Ortama yaptığı olumlu katkılar, Bıraktığı etkiler, Başvurulduğunda/kullanıldığında yarattığı etkileşim açısından aynı niteliklere sahip değildir. İletişim Süreci ve Ögeler Bir iletişim etkinliği yaşanırken amaçlanan sonuçlara ulaşılmasında, tarafların (kaynak ve hedef) sorumluluk almalarının önemli bir yeri vardır. Sınıfta öğretmenin çabaları yanında öğrencinin de katılımı önemlidir. Öğrenme-öğretme süreçlerinde mesajı ileten kişi her zaman karşısında sorumluluk bilincine sahip, üst düzeyde güdülenmiş bireyler bulamayabilecektir. Bu durum mesajın iletilmesi sürecinde kalıcı etkilerin yaratılamayışı anlamına gelir. -15- -16- -17- -18-3
İletişim Süreci ve Ögeler Bunun anlamı şu şekilde açıklanabilir. Mesajı ileten kişi olarak öğretmen: Mesajın içeriğini ve Mesajın iletilme biçiminin özenle düzenlenmelidir. Materyal Nedir? Materyallerin, hedeflere ulaşmak için seçilip, belli ilkeler doğrultusunda düzenlenen içeriğin, görsel ya da yazılı formları oldukları söylenebilir. Materyal Nedir? İletmek istediğimiz içeriği ya da mesajı; görsel, işitsel, yazılı ya da dokunsal formlarda taşıyan öğrenme ortamı unsurları olarak tanımlanabilir. Öğretim Materyallerinin Getirileri Soyut fikirleri somutlaştırırlar. Zamandan ekonomi sağlarlar. İçeriğin tutarlı biçimde sunulmasını olanaklı kılarlar. Bireysel farklılıklara hizmet etmeyi kolaylaştırırlar. Öğretim ortamını zenginleştirirler. -19- -20- -21- -22- Öğretim Teknolojisinin Gelişimi Bilgi? Bilgi güç müdür? Bilgi patlar mı? Bilgiyi elinde tutan toplum, gelişmiş toplum mudur? İşitirsem unutmam, görürsem bilirim, yaparsam anlarım 4
Ne Nasıl Niçin Kim Nerede Ne zaman Ne kadar Bilginin kuramsal yapısı Nesnel sağlamlığı olan bilgiler bütünü Bilimsel yöntemlere ve gerçeklere dayalı olan bilgi Çeşitlilik, süreklilik, yenilik, ayıklanma İNSANLARI BİLİMLE UĞRAŞMAYA YÖNELTEN SEBEPLER NELERDİR? Merak? Korku? Güçlü olma arzusu? Tembellik? Faydalı olma inancı? Doğaya üstünlük kurma isteği? Bilim Nedir? Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi(tdk Sözlüğü). Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir ereğe yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli araştırma süreci(tdk Sözlüğü). Anlama Açıklama Kestirme Kontrol Teknoloji nedir? Öğrenme zorluklarının bulunduğunu gözlemleme Öğrenme zorluklarının nedenlerini açıklama Öğrenme zorluklarına yönelik çözüm öngörülerinde bulunma Etkili öğrenme modeli ile öğrenmeyi kontrol altına alma İnsanların yaşamlarını kolaylaştıracak - bilgileri üretme - pratik olarak uygulama yolları Bilimsel ya da diğer sistematik bilgilerin uygulama alanlarına sistemli bir şekilde uygulanması Bilimsel bilginin uygulamaya dökülmesi 5
Teknoloji ve Bilim BİLİM TEKNOLOJİ Toplumların Geleceği Teknoloji Üretkenlik Bilim TOPLUM MAKİNA BİLİM KÜLTÜR Matbaa Gelişen Teknoloji TEKNOLOJİ Yazılı materyaller Karatahta TOPLUM ORGANİZASYON İletişim Teknolojileri Eğitim ve Teknoloji Bilim ve teknolojileri kullanan ve bunları üreten bireyler yetiştirmek Eğitim-Teknoloji İlişkisi Öğrenme-öğretme ortamlarında kaliteyi artırmak için birlikte kullanılırlar. Ayrı birer bilim dalı olup, ayrı kuram ve teknikleri kapsamaktadır. Teknolojinin eğitim - öğretim ortamlarında etkili olarak kullanılması gerekliliği 6
Eğitimi Etkileyen Etmenler Bilgi patlaması Değişen toplumsal gereksinimler Değişen öğrenci profili Bilimsel ve teknolojik gelişmeler Kalite anlayışının değişmesi vb... Çevresel Şartlar Kaynaklar RESMİ PROGRAM Öğretim ve öğrenim stratejileri Öğrenenin karakteristik özellikleri UYGULANAN PROGRAM EĞİTİM TEKNOLOJİSİ Eğitim Teknolojisi TEKNOLOJİ EĞİTİM TEKNOLOJİSİ BİLİM Eğitim Eğitim Teknolojisi Teknoloji Öğrenme ile ilgili sorunların analizi ve çözümünde insanları, yöntemleri, düşünceleri, araç-gereçleri ve organizasyonu içeren bir süreç Eğitim Teknolojisi Öğrenme sürecini geliştirmek için oluşturulan her türlü sistem, yöntem, teknik ve yardımın Eğitim Teknolojisi Öğrenme-öğretme süreçlerinin tasarlanması, uygulanması, değerlendirilmesi ve geliştirilmesi işidir. (Alkan, 1998) NİÇİN EĞİTİM TEKNOLOJİSİ: Nüfus Artışı Eğitim Sistemi Dışında Kalan Milyonlar Küreselleşme Ekonomik Beklentiler Bilimsel ve Teknolojik Gelişmeler Eğitim ve Sosyal Talepler 7
NİÇİN EĞİTİM TEKNOLOJİSİ? EĞİTİM HEDEFLERİ Okullaşma oranı Kalite Eğitim Giderleri Okullaşma Oranı Eğitim Teknolojisinin Amaçları Eğitim hizmetlerini daha geniş kitlelere ulaştırmak Öğrenme-öğretme süreçlerini daha verimli hale getirmek Öğrenme-öğretme etkinliklerini bireyselleştirmek Eğitim personelinin etkililiğini ve verimini artırmak Kalite EĞİTİM Eğitim Giderleri Eğitimle ilgili sorunların çözümünü uygulamaya koymak Öğretim Teknolojisi Özel amaçların gerçekleştirilmesinde etkili öğrenmeyi sağlamak için, iletişim ve öğrenmeyle ilgili araştırmalardan hareketle, insangücü ve insangücü dışı kaynaklar kullanılarak, öğrenme-öğretme sürecinin tasarımlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesinde sistematik bir yaklaşım Öğretim Teknolojisi Öğretimin, eğitimin bir alt kavramı olduğu anlayışına dayalı olarak ve belirli öğretim disiplinlerinin kendine özgü yönlerini dikkate alarak düzenlenmiş teknolojiyle ilgili bir kavram (Alkan, 1995). Öğrenme-öğretme ortamının en etkin şekilde düzenlenmesi için gösterilen sistematik ve planlı etkinlikler bütünü. Öğretim teknolojisinin amacı Eğitimi daha üretken ve daha bireysel hale getirmek, Eğitim Teknolojisi - Öğretim Teknolojisi daha bilimsel bir öğretim sağlamak, herkesin ulaşabildiği, eşitliği öngören, daha güçlü ve daha hızlı bir öğretime ulaşmak * Öğrenmeöğretme süreci ile ilgili özgün bir disiplin * Eğitim kavramına dayalı Araç-gereç Öğrenme-öğretme kuramları Öğretim ortamlarının tasarımı * Bir konunun öğretimi ile ilgili öğrenmenin kılavuzlanması * Öğretim kavramına dayalı 8
Öğretim Teknolojisinin Yeri Niçin? Amaç Öğretim Teknolojisinin Yapısı Araçların etkililiğini ve öğrencilerin başarı durumlarını değerlendirmek için uygun değerlendirme yöntemlerinin kullanılması Neyi? İçerik Eğitim Programı Ne Kadar? Değerlendirme Öğrencinin ulaşması hedeflenen amaçların tanımlanması öğrenme sürecini geliştirmek için oluşturulan her türlü sistemi, tekniği ve yardımı içerir Konunun aktarılabilmesi için uygun ortamın seçilip kullanılması Öğrenme-Öğretme Süreci Nasıl? Öğrenilecek konunun öğretim ilkelerine göre analiz edilip, öğrenilmeye uygun şekilde yapılandırılması Öğretim Materyali Öğrenme ve öğretme etkinlikleri sırasında öğrencinin öğrenmesi ve öğretmenin etken bir öğretim sağlayabilmesi için bilgilerin kavratılmasında varlıkların tanıtılmasında üzerince gözlem ve araştırma yapmada kullanılan her türlü öğretme-öğrenme yardımcıları. Öğretim Materyali Öğretim materyallerinin öğretme-öğrenme sürecine olan etkileri nelerdir? Çoklu öğrenme ortamı sağlarlar; Bireysel öğrenim etkinliklerini desteklerler; Dikkat çekerler; Soyut kavramları somutlaştırırlar; Zamandan tasarruf sağlarlar; Güvenli gözlem yapma imkânı sağlarlar; Defalarca kullanılabilirler. T A R İ H Ç E Teknolojinin Tarihsel Gelişimi Sözlü-Yazılı Görüntülü-Sesli İkilem Otomasyon Sibernasyon Yazının bulunuşundan önce Yazının bulunuşu ve sonrası Matbaa ve sonrası Görsel-İşitsel araçlar TV nin başlangıcı Bireysel öğretim Kitlesel öğretim Bireysel ve kitlesel öğretimin birleştirilmesi Yapay zeka, Bilgisayar Bilişim dönemi BDE, WDE, Uydu yayınları Eğitimde Varolan Sorunlar Kalabalık sınıflar Bireysel ilgi yoksunluğu Değişime direnç Dengesiz dağılım - Sosyal talep - Bireysel gereksinim - Fırsat eşitliği 9
İletişim nedir? İletişim, iki birim arasında mesaj alış-verişidir. İletişim nedir? İletişim, anlamı ortak kılmaktır. İletişim, bir etkileşim, bir ilişki ve bir toplumsal süreçtir. Düşündüğünüz / Söylemek istediğiniz / Söylediğinizi sandığınız /Söylediğiniz / Karşınızdakinin duyduğu / Anladığını sandığınız /Anladığı..." arasında farklar vardır. İletişim, bizim başkalarını, başkalarının da bizi anlamalarına yarayan bir süreçtir. İletişimin Bileşenleri İletişim Türleri Ses Tonu %30 Sözler %10 Beden Dili %55 Yazılı İletişim İletişim Süreci İletişim Kim Ne söyledi Hangi yolla Kime KAYNAK GÜRÜLTÜ ALICI KAYNAK MESAJ KANAL ALICI Davranışlar Fikir Bilgi Duygu Tutum Beceri Semboller Gerçek obje Modeller Resim DÖNÜT Hareket Ne etkisi oldu Ses Araç& Yöntemler Sözsüz Sözlü Basılı Yazılı Yöntemler Davranışlar Fikir Bilgi Duygu Tutum Beceri KODLAMA KAYNAK KOD ÇÖZÜMÜ KANAL Mesaj GERİ BİLDİRİM KOD ÇÖZÜMÜ ALICI KODLAMA 10
Kaynak İLETİŞİM SÜRECİNİN ÖĞELERİ Hedeflenen kişi ya da grupta davranış değişikliği oluşturmak üzere iletişim sürecini başlatan kişidir. Kaynağın Başarısını Etkileyen Etmenler Kendisi, alıcısı ve ileteceği konu hakkındaki bilgi ve becerileri Kendisini iyi tanıyor mu? Gireceği iletişim biçimin sürdürebilecek yeterlilikte mi? İletişimi yönlendirecek kapasitede mi? Bu konularda kendisine güveniyor mu? Hedef kitlenin özelliklerini biliyor mu? İleteceği konu hakkında uzman mı? İyi örnekler sergileyebilecek mi? Kaynağın Başarısını Etkileyen Etmenler_2 Kendisine, alıcısına ve ileteceği konuya karşı tutumu Kaynağın Başarısını Etkileyen Etmenler_3 Toplumsal ve Kültürel Ortamın Etkileri İç dünyasındaki rahatsızlıkları ortama yansıtma Hoşlanmadığı konuları anlatmadaki tutumu Bulunduğu bölgenin özelliklerini tanıması İletişime girdiği kişinin özelliklerini tanıması Kaynağın Başarısını Etkileyen Etmenler_4 İletişim becerisi Kaynağın Başarısını Etkileyen Etmenler_5 Kaynağın, alıcısını özellikle tutum kazandırmak üzere ikna edebilmesi için Konuşma Yazma Dinleme Okuma Düşünme Kodlama Kod Çözme Güvenilirliği Uzmanlık İnanılırlılık Çekiciliği Benzerlik Görünüş Hoşa gitme 11
Kaynağın Başarısını Etkileyen Etmenler_7 İLETİŞİM SÜRECİNİN ÖĞELERİ MESAJ Yaşantı Alanı Yaşantı Alanı Kaynak Kodlama Mesaj Kod Açma Alıcı Ortak Yaşantı Alanı Dönüt Mesaj Düzenleme İlkeleri Öğrenen özelliklerine uygun olmalıdır. Basit, sade ve anlaşılır olmalıdır. Amaç ve davranışlara uygun düzenlenmelidir. Öğrenme ilkelerine uygun düzenlenmelidir. Çoklu materyal ve etkinlikleri içermelidir. Görsel özelliklere dikkat edilmelidir. Algılama ile ilgili özellikler dikkate alınmalıdır. Mesaj Düzenleme İlkeleri_3 Bir figürün algılanması sadece bu elemanın özellikleri yoluyla değil, bu elemanı çevreleyenlerin de aracılığıyla olmaktadır. Mesaj Düzenleme İlkeleri_4 Algısal Tamamlama: Tam olmayan şekilleri tam olarak görme eğilimi Mesaj Düzenleme İlkeleri_5 Birbirine benzer birimler algısal olarak bütünlük oluştururlar. 12
Mesaj Düzenleme İlkeleri_6 Yakınlık İlkesi: Bir alandaki öğeler, birbirine olan yakınlıklarına göre gruplandırılarak algılanırlar. İLETİŞİM SÜRECİNİN ÖĞELERİ KANAL Mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan araç, materyal, ortam ve yöntemlerdir. Mesajlar görsel-işitsel teknolojiler, sözlü iletişim, renkli, yazılı, resimli materyaller gibi çeşitli şekillerde kanal halini alabilirler. Kanal seçiminde önemli olan iletilmek istenen mesajı en etkili şekilde alıcıya ulaştırmaktır. İLETİŞİM SÜRECİNİN ÖĞELERİ ALICI Kanaldan gelen mesajı alan ve kaynağa dönüt veren kişi. İLETİŞİM SÜRECİNİN ÖĞELERİ Kaynaktan gelen mesaja alıcının gösterdiği tepkinin tekrar ulaşması sürecidir. kaynağa Alıcı kaynağa dönüt verdiği sürece mesajın doğru iletilip iletilemediği anlaşılabilir. Gönderilen mesajın tekrar edilmesi, düzeltilmesi ya da değiştirilmesini alıcıdan gelen dönütler belirler. Etkili dönüt verebilmek için; Verilen dönütler açık, anlaşılır ve belirgin olmalıdır. İletişim İLETİŞİM OLARAK ÖĞRETİM SÜRECİ Dönüt yıkıcı değil, yapıcı olmalıdır. KAYNAK Öğretmen KANAL Sözsüz iletişim ALICI Fikir Dönüt verirken karşıdaki bireylerin tepkilerine duyarlı olunmalıdır. Farklı dönüt çeşitlerinden yararlanılmalıdır. Bilgisayar Kitap Uzman İş ortamı Nesne Sözlü İletişim Basılı/yazılı araçlar MESAJ İçerik Bilgi Duygu Tutum Beceri GERİ BİLDİRİM 13
Öğrenme Yaşantıları ile Teknoloji Arasındaki İlişkiler Sözcükler Somut Soyut Diyagramlar Haritalar Resimler Slaytlar Filmler Modeller Nesneler Gerçek Yaşantı Yaşantı Konisinin dayandığı bilimsel ilkeler Öğrenme işlemine katılan duyu organlarımızın sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve geç unuturuz. En iyi öğrendiğimiz şeyler kendi kendimize yaparak öğrendiğimiz şeylerdir. Öğrendiğimiz şeylerin çoğunu gözlerimizin yardımı ile öğrenebiliriz. En iyi öğretim, somuttan soyuta ve basitten karmaşığa doğru giden öğretimdir. İLETİŞİM ENGELLERİ Kaynak olarak öğretmenin; Öğrencileri iyi tanımaması Alanında yeterli bilgi birikimine sahip olmaması Öğrenciler tarafından inanılır ve güvenilir bulunmaması Derse hazırlıksız girmesi Mesajlarını sadece sözel anlatıma dayandırması Dersin sunumunda öğrencilerin özelliklerini dikkate almaması Öğrencilerden gelen dönütleri dikkate almaması Alıcı olarak öğrencinin; Sınıf ortamında bulunma amacını dikkate almaması Dikkat dağınıklığı ve ilgisizlik İşlenen konuların kendisine yararlı olacağına inanmaması Derse katılmaktan kaçması Etkili dinlememe İletişim Engelleri_2 Öğretme-öğrenme ortamının; Oturma yerleri ve oturma düzeninin rahatsızlık vermesi Ortamın havasız, ışıksız, çok sıcak ya da çok soğuk olması İletişim Engelleri_3 Araç-gereçlerin; Öğrenci düzeyine uygun olmaması Amaçlarla tutarlılık göstermemesi Görüntü ve/veya sesi iyi verememesi Kullanılmayacak ölçüde bozuk olması 14
Sınıf içi iletişimi geliştirmek için; İletişim Öğretmen konuşma yeteneğini geliştirmeli Ders iyi bir şekilde planlanmalı DUYGULARIN İLETİMİ Öğrenci gereksinimleri, yetenek ve ilgileri değerlendirilmeli Öğrencilerin ilgisini dağıtan durumlar ortadan kaldırılmalı Öğrencilerin dikkatini çekmek için birden fazla duyu organına hitap edilmelidir. 55% 38% 7% YÜZ İFADELERİ SÖZ ÖTESİ SÖZLER İletişim İletişim Beden Dilinin Öğeleri Beden Duruşu Mimikler Başın Kullanımı Oturmak İçin Seçilen Yer Giyim Fiziksel Bakım Jestler Göz Teması Ayakların Kullanımı Oturma Biçimi Mesafe Kullanılan Aksesuarlar Beden Duruşu İlişkide olduğu kişiyi doğrudan karşısına alan ve dik bir beden duruşuna sahip bir kişi, mesajında güvenli bir özellik katmış olacaktır. İletişim ETKİLİ İLETİŞİM = ETKİLİ DİNLEME Doğrudan Göz İlişkisi Gözlerin konuştuğu dil her yerde aynıdır. Bir kişiye konuşurken dikkat edilecek en önemli noktalardan biri, nereye bakıldığıdır (Herber) Gerçek iletişim, benim ne anlatmak istediğim, hatta ne söylediğim değil; sizin, kendi bakış açınızdan, bunlardan ne anladığınızdır. 15
Dinlerken Nelere Dikkat Ederiz? Ne Zaman Dinleyemiyoruz? Seslere Sözcük seçimine Tonlamalara Konuşma hızına Beden diline Konuşmalar arasından ilgimizi çekenleri seçtiğimizde, Konuşma hızı ve düşünme hızı çarpıştığında Konuya ilgi duymadığımızda, İnançlarımız ve davranışlarımıza karşı gelen konularda, Konuşmacıya tepki duyduğumuzda, Önyargılı olduğumuzda, Kullanılan sözcüklere karşı hassas olduğumuzda, Ortamda fiziksel engeller bulunduğunda Başarılı Bir Dinleme İçin; Bakın ve ilgili görünün Anlatılan konuyu belirleyin Yargılamayı erteleyin Anlayıp anlamadığınızı kontrol edin Duygularınızı bir kenara bırakın Not alın, dinlediğinizi ve anlatmaya devam etmesini istediğinizi küçük ünlemlerle ve beden diliyle belirtin Anlayışlı davranın ÇEŞİTLİ ÖĞRETİM MATERYALLERİNİN SEÇİMİ,TASARIMI VE HAZIRLANMASI Öğretim Materyali Farklı araçlarla sunulan bilgiler, mesajlar ve malzemeler. Çoklu öğrenme ortamı sağlar. Öğretim Materyali Neden Gereklidir? %10 %20 Bazı öğretim ortamlarında öğretimi destekleyici amaçla, bazı ortamlarda öğretmen rolü üstlenerek içeriği doğrudan öğrencilere aktarmaktadır. %30 %50 %70 %90 16
Neden Gereklidir? Öğrencilerin bireysel gereksinimlerinin karşılanmasına yardımcı olur. Dikkat çeker ve hatırlamayı kolaylaştırır. Soyut kavramları somutlaştırır. Zamandan tasarruf sağlar. İçeriğin birbiriyle ilişkilendirilmesinde kolaylık sağlar. Tekrar tekrar kullanılabilir. Her Zaman Yararlı mıdır? Öğrencileri daha az düşünmeye yönlendirebilir. Dilin kullanımını azaltabilir. Aracın elde edilmesi pahalı olabilir. İstenilen her aracı anında etkili bir şekilde kullanmak için gerekli zaman ve hazırlık yeterli olmayabilir. Bazı araçların kullanımında ilgi çabuk dağılabilir. Öğretim Materyali Seçim Süreci Öğretim Materyali Edinme Gerçekleştirilmesi planlanan öğrenme etkinliğine uygun bir yöntemin seçilmesi Yöntemin uygulanmasına elverişli bir araç biçiminin (format) seçilmesi Varolan materyalin seçilmesi Varolan materyalin değiştirilerek kullanıma hazır hale getirilmesi Yeni materyallerin tasarlanması Seçilen araç biçimine uyumlu materyallerin seçilmesi, değiştirilmesi ve tasarımı Öğretim Amacı Hedef Kitle Maliyet Uzmanlık Malzeme Bina-Donanım Zaman Tasarımda Uygulanacak Ölçütler Öğrencilerin ne öğrenmesi istenmektedir? Öğrenenlerin özellikleri nelerdir? Yeterli bir bütçe var mı? Gerekli uzmanlığa sahip misiniz? Gerekli ve yeterli malzemeniz var mı? Materyalin kullanılacağı ortam uygun mu? Gerekli zamanı ayırabilecek durumda mısınız? Materyal Hazırlama İlkeleri Basit, sade ve anlaşılabilir olmalıdır. Dersin amaç ve davranışlarına uygun hazırlanmalıdır. Önemli ve özet bilgilerle donatılmalıdır. Görsel özellikler önemli noktalarını vurgulama amacıyla kullanılmalıdır. Kullanılan yazılı metinler, görsel-işitsel öğeler, öğrencinin özelliklerine uygun olmalıdır. Gerçek hayatla tutarlılık göstermelidir. 17
Materyal Hazırlama İlkeleri_2 Öğrenciye alıştırma ve uygulama imkanı sağlamalıdır. Her öğrencinin erişimine ve kullanımına açık olmalıdır. Öğretmenler kadar öğrencilerin de kullanabileceği düzeyde olmalıdır. Tekrar kullanılabileceği için dayanıklı olmalıdır. Gerektiğinde kolaylıkla geliştirilebilir ve güncelleştirilebilir olmalıdır. 18