OCAK 1 1 Kasım ayında 1, seviyesine yükselen Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE), Aralık ta 3 puan düşüşle, düzeyine geriledi. Bu dönemde endeksin gelişiminde, genel gidişat ve gelecek 3 aya dair beklentilerin aşağı yönlü etkisi göze çarptı. Öte yandan Kasım ayında gözle görülür bir toparlanmayla 77,1 seviyesine yükselen Tüketici Güven Endeksi (TGE) ise Aralık ta %, oranında düşerek 73, oldu. Endeksin Aralık ayındaki gelişiminde, genel ekonomik durum, hanenin maddi durumu ve işsiz sayısı alt endekslerinde düşüşler görülürken, tasarruf etme ihtimaline dair beklentilerde artış kaydedildi. Reel Kesim Güveninde Düşüş Yaşandı 13 11 1 7,1 Kaynak: TCMB & TÜİK GÜVEN ENDEKSLERİ 7, 7, Güven Endeksleri (puan) 113,3 1 3 7 1 11 1 3 7 1 11 1 3 7 1 11 13 1 1 RKGE TGE Tüketici Güven Endeksi %, Geriledi,1,, 73, SANAYİ SEKTÖRÜ Sanayi Üretim Endeksi (SÜE) 1 Ekim ayında 133, seviyesinde kaydedilirken, iktisadi aktivitenin öncü göstergelerinden İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (KKO) Aralık ta aylık bazda,1 puan düşüşle %7, oldu. 1 yılı Aralık ayına göre ise 1, puanlık yükseliş kaydeden KKO nun yıllık gelişiminde, dayanıklı tüketim malları, ara malları ve yatırım malları gruplarındaki artışlar etkili oldu. Bu veriler dâhilinde, kapasite kullanımındaki hız kazanımının yılın son çeyreğinde de devam ettiği gözlenirken, mevsimsellikten arındırılmış KKO da, Aralık ta,3 puan artışla %7, olarak kaydedildi. Kapasite Kullanımı Son Çeyrekte Hız Kazandı 77 7, Kapasite Kullanım Oranı (%) Kapasite Kullanım Oranı (%) 7, 7 7, 71 Yatırım Malları İmalatı Dikkat Çekiyor 1 3 7 111 1 3 7 111 1 3 7 111 Kaynak: TCMB 13 1 1 13 1 1 1 Ocak 1
Ağustos döneminde %1,1 sevi- kaydedilen işsizlik oranı, 1yesinde Eylül de %1,3 e yükseldi. Oran bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan düşüş sergilerken, erkeklerde %,, kadınlarda %13,3 oldu. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı ise, %1, düzeyinde kalarak değişmedi. Öte yandan veriler, Eylül döneminde istihdam ve işgücüne katılım oranlarının geçen yılın aynı dönemine göre 1 er puan artışla, sırasıyla %, ve %,1 düzeyinde kaydedildiğini gösterdi. İşgücüne katılım oranı erkeklerde %7, olurken, kadınlarda ise %3,3 olarak gerçekleşti. Eylül döneminde ayrıca, genç işsizlik oranı %1,, tarım dışı işsizlik oranı ise %, oldu. İşsizlik Oranı %1,3 Oldu 11 1 7 1,3 1, Ocak İŞGÜCÜ PİYASALARI Şubat,7 Mart Nisan, Mayıs,1 Haziran 11,3 11, 1,1 1, 1,7 1, 1, 1,,, Temmuz Ağustos Eylül Ekim İşsizlik Kasım 1 1 İşsizlik Oranı (%) Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) Aralık İşgücüne Katılım %,1 Seviyesinde Ocak Şubat Mart Nisan,3 Mayıs, Haziran 1,3, 1,1 Temmuz Ağustos Eylül PARA POLİTİKASI ve ENFLASYON Politikası Kurulu (PPK), Aralık 1 tarihli toplantıda faizler- değişikliğe gitmedi. Toplantı sonrasında yapılan açıklamada, Parade enerji fiyatlarındaki gelişmelerin enflasyonu olumlu etkilediği, bununla birlikte, döviz kuru hareketlerinin çekirdek enflasyon eğilimindeki iyileşmeyi geciktirdiği yinelendi. Önümüzdeki dönemde para politikası kararlarının enflasyon görünümüne bağlı olacağını bildiren PPK, enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurlardaki gelişmelerin dikkate alınarak para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceğini açıkladı. Bunun yanı sıra Kurul, küresel para politikalarındaki normalleşmenin başlaması ile birlikte oynaklıklarda gözlenen düşüşün kalıcı olması halinde, Ocak ayındaki toplantıdan itibaren para politikasındaki sadeleşme adımlarına başlanabileceğinin değerlendirildiğini ifade etti. Enflasyon ise, 1 yılını kapatırken senenin en yüksek seviyesini gördü. Aralık ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %,1 artan Tüketici Fiyatları Endeksi nin (TÜFE) gelişiminde, gıda fiyatları başroldeki etkisini sürdürdü. Yıllık bazda sırasıyla %1,7 ve %13,3 oranlarında yükselen gıda ve alkolsüz içecekler ile lokanta ve oteller fiyatları söz konusu oranın yaklaşık 3, puanlık kısmını oluştururken, konut ve ulaştırma fiyatları da yıllık enflasyonun gelişiminde belirleyici rol oynadı. Öte yandan Kasım ayına göre %,1 oranında artış kaydeden TÜFE nin aylık gelişiminde de, gıda grubu,3 puanlık katkısı ile öne çıktı. TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) TÜFE Değişim Oranı (%, Yıllık) 1 7,7 7,,3,3,,1,3,,,,1,17 7, 7, 7,1 7,1, 7,,1 7,1 7, 7,,1,1 1 3 7 1 11 1 3 7 1 11 1 1 PPK Oynaklığı Gözleyecek Enflasyon Yılı %,1 ile Kapadı Ocak 1
verilerine göre, Ara- ayında ihracat TİMlık bir önceki yılın aynı ayına göre % oranında düşerek 11, milyar dolar oldu. Aralık ayında 1 1, Otomotiv 17 Hazırgiyim Kaynak: TİM İhracat Verileri 1, Kimyevi Maddeler 1,, Elektrik Elektronik Çelik İHRACATTAKİ GELİŞMELER Sektörler Bazında İhracat (milyar $, İlk 1 Sektör) Tekstil,,1, Demir Hububat, Bakliyat Makine 1 1 Mobilya, Orman en çok ihracat yapan sektör 1, milyar dolarla otomotiv olurken, bunu sırasıyla 1, ve 1,3 milyar dolarla, hazır giyim ve konfeksiyon ile kimyevi maddeler sektörleri takip etti. Bu dönemde otomotiv ile hazır giyim ihracatı sırasıyla %, ve % oranlarında yıllık artış kaydederken, kimyevi maddeler sektörü %,,1 3, 3,7,,, Madencilik İklimlendirme Fındık Çimento, Cam Mücevher oranında düşüş gerçekleştirdi. Aralık ihracatında. olan elektronik grubunda da, %17, lik bir yıllık daralma gerçekleşti. Bu dönemde sektörler genelinde en güçlü performans, yıllık %, artış ile savunma ve havacılık sanayinde, en keskin düşüş ise, ihracatı %, oranında gerileyen gemi ve yat sektöründe görüldü. Bu doğrultuda, Aralık ayında yıllık ihracat gelişim hızına en olumlu katkıyı, yüzde puanla savunma ve havacılık sanayi yaparken, en olumsuz etki -3, puanla çelik sektöründen geldi. TİM verilerine göre 1 genelinde ise, ihracat %,7 oranında kayıpla 1 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İhracat 1 Yılında 1 Milyar Dolar Oldu Savunma Sanayi İhracata Katkıda En Önde İhracatın Gelişimi Çelikten Olumsuz Etkilendi 1. 1. 3 1,3% 1,% 1.131 Almanya 1,%,%,% 7 İngiltere Kaynak: TİM İhracat Verileri 1 7 3 ÜLKELER VE İLLER BAZINDA İHRACAT Ülkeler Bazında İhracat (milyon $, İlk 1) İtalya ABD Fransa Irak 1 Aralık 1 Aralık İspanya 31 3 3 3 İran Ülke Gruplarının İhracattaki Payı (%, 1) Mısır S. Arabistan AB Ortadoğu Afrika 1,% BDT K. Amerika ST,% Diğer Avrupa Diğer Asya,% Uzakdoğu Diğer Amerika Diğer Ülkeler 3%,% Kaynak: TİM İhracat Verileri verilerine göre, Aralık TİMayında en çok ihracat yapılan ilk ülke, Almanya, İngiltere, İtalya, ABD ve Fransa oldu. Bu dönemde Almanya ya yapılan ihracat, bir önceki yılın aynı ayına göre %, oranında düşerken, İngiltere ve İtalya pazarlarında ise sırasıyla %, ve %, luk artışlar kaydedildi. ABD ve Fransa ya yapılan ihracat da, bu dönemde sırasıyla, %1, ve %7, oranlarında daralma yaşadı. Yılın son ayında Irak, Rusya ve İran pazarlarında çift haneli sert düşüşler görülürken, Mısır ve S. Arabistan ise güçlü artışlar kaydetti. Ülke grupları bağlamında, 1 yılında AB ülkeleri, Türkiye nin ihracatındaki payını 1,7 yüzde puan artışla %, e yükseltirken,. sırada gelen Ortadoğu nun payı da, geçen yılın aynı dönemine göre,, puan artışla %1, oldu. Bu dönemde Afrika pazarı,3 puanlık bir yükseliş yaşarken, Bağımsız Devletler Topluluğu nun (BDT) pastadaki payı, puan daralma kaydetti. Öte yandan, Kuzey Amerika ya yapılan ihracatın payı bir önceki yılın aynı dönemine göre, puan artarken, diğer Avrupa ile Uzakdoğu ülkelerinin payı,1 er puan genişledi. Bu dönemde diğer Amerika ülkelerini kapsayan pazarda ise,,3 puanlık bir dilim daralması yaşandı. Aralık ayında en çok ihracat yapan iller arasında ise, İstanbul u, Bursa ve Kocaeli izledi. İstanbul ve Bursa bu dönemde sırasıyla ve 1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirirken, Kocaeli nin ihracatı, milyar dolar oldu. Sıralamada.lüğü, milyar dolarla İzmir,.liği ise, milyar dolarla Ankara aldı. AB Pazarı 1 İhracatının %, ünü Oluşturdu Irak ve Rusya da Sert Düşüş Yaşandı Mısır ve S. Arabistan Pazarlarında Çift Haneli Artış Var 3 Ocak 1
verilerine göre, 1 TÜİKKasım ayında ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %1, oranında azalarak 11,7 milyar dolar oldu. Bu dönemde en yüksek değerde ihracat gerçekleştiren fasıl, dolar bazında %7, yıllık ihracat artışı kaydeden motorlu kara taşıtları olurken, onu sırasıyla %3, ve %, oranlarında düşüş gerçekleştiren makineler ile örme giyim izledi. Kasım ayında.lüğü ise, %, yıllık gerileme kaydeden elektronik ihracatı aldı. Bu dönemde toplam ihracat yıllık gelişimine en olumlu katkıyı, puanla motorlu kara taşıtları faslı yaparken, en olumsuz katkı -1, puanla kıymetli metaller ve taşlardan geldi.ithalat ise Kasım ayında yıllık bazda %,3 oranında bir düşüş sergileyerek, 1 milyar dolar oldu. Bu dönemde en DIŞ TİCARET DENGESİ yüksek değerde ithalat yapan fasıllar yine sırasıyla mineral yakıtlar ve yağlar, makineler ve elektronik oldu. İthalat, mineral yakıtlar ve yağlarda yıllık %,3 daralırken, makine ve elektronik gruplarında ise sırasıyla %17, ve %3,1 düşüş kaydetti. Kasım ayında ithalatın gelişim hızına aşağı yönlü destek veren grupların başında ise, enerjinin yanı sıra kıymetli metaller ve taşlar faslı geldi. Bu veriler doğrultusunda, dış ticaret açığı Kasım ayında yıllık %,1 oranında bir düşüşle, milyar dolar oldu. Ocak-Kasım döneminde ise açık % geriledi ve 7 milyar dolar olarak kaydedildi. Yılın ilk 11 ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı da, önceki yılın aynı dönemine göre, puan artarak %, seviyesinde gerçekleşti. İhracat (Milyar $) 1 1 1 1 13,1,,3, 1,7, 13, 13, 13,7 11,1, 13,3 11, 11, 13, 11,1 11,7,13,3 13,1 13,3 11,7 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 1 1 Kasım Ayında İthalat %,3 Geriledi Motorlu Kara Taşıtları İhracatı Artışta Dış Ticaret Açığı %,1 Düştü Dış Ticaret (Milyar $) 1 1, 1, 1,3 13, 7,1 7 İthalat İhracat Dış Ticaret Açığı 1 Ocak-Kasım 1 Ocak-Kasım Ocak 1
Bölgesi nde sanayi Euroüretimi yıllık büyüme hızını Ekim ayında %1, a çıkarırken, son çeyreğe dair diğer göstergeler de açıklanmaya devam ediyor. Bu çerçevede reel kesim güveninde Kasım ayında bir bozulma gözlenirken, tüketici AVRUPA EKONOMİSİ beklentileri ise Aralık ayında hafif bir yükseliş kaydetti. Öte yandan Ekim ayında bölgedeki işsizlik oranı %1,7 olurken, yıllık tüketici enflasyonu ise Kasım ayında %, düzeyine çıkarak Temmuz ayından sonraki en yüksek seviyeye ulaştı. Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) Euro Bölgesi Güven Endeksleri (puan) 13 1 1 - -1-1 - - -3-3 - -3, -3, -, -,7,,3 7 3 1-1 -3 - Tüketici Güven Endeksi (sol eksen) Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen) Euro Bölgesi nde Sanayi ve İşsizlik (%), - - -3,1-13 1 1 1,7 1, 13 11 7 Sanayi Üretim Endeksi Yıllık Büyüme Hızı İşsizlik Oranı (sağ eksen) Euro Bölgesinde Sanayi Hızlandı Enflasyon %, Seviyesine Yükseldi Ocak 1
Ekim ayında %,3 1yıllık büyüme sergileyerek yılın son çeyreğine zayıflayarak giren ABD sanayi üretimi, Kasım ayında %1, düşüş kaydetti. Bu dönemde reel kesim güveni, ya düşerek son 3 yılda ilk kez daralma yönünde sinyal verirken, tüketici güveni ise Aralık ayında 1,3 puan yükselişle, düzeyine gelerek iyileşme kaydetti. Aralık ayında ülkedeki tüketici enflasyonu son 11 ayın en yüksek seviyesi olan %, oranında gerçekleşirken, ABD Merkez Bankası FED de federal fon faiz oranını %,-, aralığına yükseltti. Bunun yanı sıra, ekonominin 3. çeyrek yıllık büyüme hızı ise %,1 e revize edildi. ABD EKONOMİSİ ABD GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık),,,,,,7 3,1 1, 1,7 1,1, 1 Ç1 Ç Ç3 Ç Ç1 Ç Ç3 Ç Ç1 Ç Ç3 13 1 1 FED Faiz Artışı Kararı Aldı ABD Sanayinde Düşüş Var Enflasyon 11 Ayın En Yüksek Seviyesinde yılının 3. çeyreğinde 1yükselen ekonomiler arasında Hindistan ın %7, oranındaki yıllık bazdaki büyümesi göze çarparken, Çin in hızının %, a düşmesi ise yavaşlama trendini doğruladı. Rusya ve Brezilya gibi bazı gelişen ekonomilerin daralma yaşadığı söz konusu döneme dair büyüme verileri açıklanmaya devam ederken, G. Doğu Asya nın en büyük ekonomisi Endonezya nın 3. çeyrekte %,7 büyüme kaydettiği görüldü. Endonezya da ihracatın YÜKSELEN EKONOMİLER daralmayı sürdürdüğü bu dönemde, ekonomideki GSYH artışını, kamu harcamalarının ve yatırımların desteklediği gözlendi. Öte yandan, yükselen Asya ekonomilerinden Malezya nın da aynı dönemde Endonezya nın temposuna benzer şekilde %,7 oranında bir yıllık gelişim kaydettiği açıklandı. Böylelikle 13 yılının. çeyreğinden sonraki en düşük hızını sergileyen Malezya ekonomisinin bu performansında, tüketimdeki yavaşlama etkili oldu.,,,7,1, GSYH Büyüme Hızı (%, Yıllık),3,,7,7,7,,7,,1,,,7, Endonezya Ekonomisi %,7 Büyüdü Endonezya Malezya Malezya Hızını Düşürdü 13 Ç1 13 Ç 13 Ç3 13 Ç 1 Ç1 1 Ç 1 Ç3 1 Ç 1 Ç1 1 Ç 1 Ç3 Ocak 1