TİROİDİTLERDE AYIRICI TANI Doç.Dr.Esra Hatipoğlu Biruni Üniversite Hastanesi Endokrinoloji ve Diabet Bilim Dalı
Tiroidit terimi tiroidde inflamasyon ile karakterize olan farklı hastalıkları kapsamaktadır Akut, şiddetli tiroid ağrısı (ör: subakut tiroidit, infeksiyöz troidit) Klinik olarak belirgin olmayan inflamasyon + tiroid disfonksiyonu ve guatr (ör: ağrısız tiroidit, fibröz tiroidit)
TİROİDDE AĞRI VE HASSASİYET VAR HASTALIK SİNONİMLER/NEDENLER Subakut granülomatöz tiroidit Subakut Tiroidit Enfeksiyöz Tiroidit Radyasyon Tiroiditi Subakut non-supüratif tiroidit de Quervain tiroiditi Akut veya kronik tiroidit Palpasyon veya Travma ile İndüklenen Tiroidit TİROİDDE AĞRI VE HASSASİYET YOK Ağrısız Tirodit Sessiz Tiroidit Lenfositik tiroidit-spontan iyileşen hipertiroidi ile Subakut lenfositik tiroidit - postpartum Postpartum tiroidit Interferon-alfa Interleukin-2 - İlaçlar Lityum Tirozin kinaz inhibitörleri CTLA4 Kronik Lenfositik Tiroidit Hashimoto tiroiditi - Postpartum alevlenme Postpartum tiroidit Amiodaron İlişkili Tiroidit Fibröz Tiroidit Riedel tiroiditi Invazif tiroidit
TİROİDDE AĞRI VE HASSASİYET İLE İLİŞKİLİ TİROİDİTLER SUBAKUT TİROİDİT Hipertiroidik fazda boyun ağrısı hassas ve difüz guatr ft4 ve ft3 Klasik patern Hipertiroidi Hipotiroidi Düzelme (recovery)
Hipertiroidi: Tiroid foliküler hücrelere hasar Depolanan tiroglobülin yıkımı ile T4 ve T3 ün kontrolsüz salınımı TSH ve RAIU (yeni sentez baskılı) T4 ve T3 depoları boşalana kadar devam eder 2-6 hft Hipotiroidi: Kalıcı/geçici
Subakut non-supüratif tiroidit de Quervain tiroiditi Subakut granülomatöz tiroidit
Üst solunum yolu enfeksiyonu (+) Coxsackievirüs ve diğer viral enfeksiyon epidemileri Viral enfeksiyon? veya Postviral inflamatuar süreç? HLA-B35 ile güçlü ilişki (+)
ENFEKSİYÖZ TİRODİT Akut/kronik Akut: Abse Gram (+)/(-) organizmalar Staphylococcus ve Streptococcus Hematojen yayılım İmmünsuprese birey Priform sinüsten fistül-en sık çocuklarda
Tiroidin diğer enfeksiyonları Mycobacterium Fungal Pneumocystis Daha kronik seyir İmmünsuprese hastalarda
Akut enfeksiyöz tiroidit Ani boyun ağrısı Hassasiyet Genellikle unilateral Ateş ve diğer enfeksiyon bulguları (+) Fluktuan unilateral kitle Tiroid hormon profili genellikle normal ancak tirotoksikoz da (+) olabilir
USG Subakut tiroidit: difüz heterojenite ve vaskülaritede azalma Enfeksiyöz: abse (+) İİAB Subakut tiroidit: multinükleer dev hücreli granülomlar Enfeksiyöz: Bakteriyolojik inceleme+kültür
Kronik enfeksiyöz tiroidit Bilateral Ağrı ve hassasiyet daha az Hipotiroidizm ± İİAB: organizma? Görüntüleme: fistül?
RADYASYON TİROİDİTİ RAI ile tedavi edilen tirotoksikozlu hasta Radyasyonla foliküler hücrelerde hasar, nekroz ve inflammasyon 5-10 gün sonra ağrı ve hassasiyet Hafif Bir kaç gün-hafta içinde spontan rezolüsyon Geçici hipertiroidi atağı da ±
PALPASYON veya TRAVMA ile İNDÜKLENEN TİROİDİT Aşırı palpasyon İİAB/boyun cerrahisi Travma (otomobil kazası) Geçici ağrı ve hassasiyet Geçici hipertiroidi
AĞRISIZ TİROİDİTLER Ağrısız tiroidit Postpartum tiroidit İlaçlarla ilişkili tiroidit Fibröz tiroidit
AĞRISIZ TİROİDİT Geçici hipertiroidihipotirodirecovery Sessiz tiroidit
Hipertiroidilerin %1-5 i Kronik otoimmün tiroiditin (Hashimoto tiroditi) bir varyantı IF-ɑ IL-2 Lityum
< 2 ay semptom (+) Küçük difüz guatr ±/normal Hafif kısa süreli hipertiroidi Graves bulguları (-)
POSTPARTUM TİROİDİT Klinik ve patogenetik olarak ağrısız tiroidite benzer Doğum yapmış kadınlarda ilk 1 yıl Gebeliklerin %8-10 undan sonra Graves hastalığının postpartum egzeserbasyonundan ayırt edilmeli
Ağrısız tiroiditten farkları Antikor pozitifliği daha yüksek Kalıcı tiroid hastalığı olsalığı
INTERFERON ɑ HCV li hastalarda tiroid bozuklukları sık De novo antitiroid antikor oluşumu en sık (%5-15) %5-10 hastada klinik tiroid bozukluğu: Ağrısız tiroidit Hashimoto tiroiditi Graves hastalığı
Tedaviden 3 ay sonra IFɑ verildiği sürece oluşabilir Tedavi öncesi antikor (+) liği olanlarda daha sık
İNTERLÖKİN-2 Metastatik Ca ve lösemi hastaları %2 sinde ağrısız tiroidit tablosu
AMIODARON %37 ranında iyot (+) Amiadoron ilişkili tirotoksikoz (AIT) Tip 1- Tiroid hormon senztezi artar (nodüler guatr) Tip2- Destrüktif tiroidit İyotun antitiroid etkisi Altta yatan tiroid hastalığı Hipotiroidi
TİROZİN KİNAZ İNHİBİTÖRLERİ Ötiroid hastaların %50-70 inde hipotiroidi Sunitinib (en sık) Grup etkisi Destrüktif tiroidit
CTLA-4 Malign melanom tedavisi Hipofizit Destrüktif tiroidite sekonder hipotiroidi
FİBRÖZ TİROİDİT Riedel tiroiditi İnvazif tiroidit Tiroid bezinde makrofaj ve eozinofil infiltrasyonu Komşu dokulara uzanır Primer fibröz bir hastalık Mediastinal ve retroperitoneal fibrozis
Boyunda rahatsızlık veya sıkışma Disfaji ± Seste kabalaşma± Asimetrik, sert, fikse guatr Çoğu hasta ötiroid Hipotiroidi ± Serum antikor düzeyleri çok yüksek Tanı: biyopsi Diğer alanlarda fibrozis?
TEŞEKKÜRLER