- YNLI STEREOSKO UYGULMSI KRTON ÜZERİNDEKİ İŞLEMLER D D 70 cm 6 cm X (Uçuş Doğrultusu) 00 cm Yukardaki bilgiler karton üzerine çizilir. Kartonun sağ alt köşesine çalışan kişilerin no-adı soadı, resim numaraları, resim kenarlarında bulunan bilgiler (tarih, resim ölçeği vb.)ölçülen değerler (resim bazı), hesap sonuçları( resimler arasındaki bouna bindirme oranı) azılır. FOTOĞRFLR ÜZERİNDEKİ İŞLEMLER Resimlerin ortak alanı (bindirme bölgesi) içte kalacak şekilde bir çift resim üst üste konularak soldaki resim SOL, sağdaki resim SĞ olarak adlandırılır. Ortak alanları olan iki resim, detalar dikkate alınarak üst üste çakıştırılır. Resim bazı iki şekilde ölçülebilir. b b. b b resim bazı (b) = Resimler üzerine resim boutunda birer adınger kağıdı apıştırılır. Resim orta noktalarının bulunması; resim müşirlerinden ararlanarak her iki resmin, resim orta noktaları kurşun kalemle işaretlenir. H, H H. resim (sol). resim (sağ)
.Resmin orta noktası H in,. resimdeki karşılığı, resimdeki arıntılardan ararlanılarak bulunur ve işaretlenir. H. Resmin orta noktası H nin. resimdeki karşılığı, resimdeki arıntılardan ararlanılarak bulunur ve işaretlenir. H. resimde H ve H noktalarını birleştiren doğru (s) çizilir.. resimde H ve H noktalarını birleştiren doğru (s) çizilir. Bu işlemler sonucunda iki resim için uçuş doğrultuları belirlenmiş olur. r r s b χ H r b H χ s r. resim (sol). resim (sağ) d d s doğrusuna H noktasından dik çıkılarak d doğrusu, s doğrusuna H noktasından dik çıkılarak d doğrusu çizilir. Resim bazının diğer bir ölçüsü; H -H ve H -H arasındaki uzunluklar resim bazıdır. b b. resim bazı (b) = H -H ve H -H arasındaki uzunluk farkı 5mm i geçmemelidir. Bouna bindirme oranının hesabı; s' b = s' 00, b b = s' (- ), = formülünden hesaplanır. s' Burada; s resim kenar uzunluğu, b= resim bazı (ölçülen uzunluklardan ortalama bir değer,. resim bazı ) χ Dönüklük açısının belirlenmesi χ H Uçuş Doğrultusu, resim koordinat sistemi. ekseni ile uçuş doğrultusu arasındaki açı χ dır. χ hesabı için ve uzunlukları ölçülür. tan χ =, χ = arctan bağıntısından belirlenir. Bir başka ol bu iki doğrultu arasındaki açı minkale ile ölçülür.
RESİMLERİN KRTON ÜZERİNE YERLEŞTİRİLMESİ.Resim üzerinde s ve d doğrultuları çizildikten sonra, daha önce karton üzerine çizilmiş olan D doğrusu ile resimdeki d, X doğrusu ile s ve H ile resimdeki H çakıştırılarak.resim karton üzerine apıştırılır.. resim, D doğrusu ile d doğrusu, X doğrusu ile s ve H noktalarının çakıştırılması ile kartona apıştırılır. STEREOSKOİK GÖRME (ÜÇ BOYUTLU GÖRME) Üzerine resimlerin apıştırıldığı karton masaa apıştırılır. Resimler stereoskopun anaları altına getirilir, stereoskop ötelenerek vea döndürülerek, gözlük ile üç boutlu görüş sağlanır. Dürbün (çift öküler ) ile üç boutlu görüş, her iki gözle dürbünden net görecek şekilde netlik aarı apılır. Daha sonra göz bazı dürbünde aarlanır. Daha önce gözlük ile üç boutlu görüş sağlansa da, dürbün ile üç boutlu görüş için eniden düşe paralaks ve ata paralaks giderilir. SEUDO ÜÇ BOYUTLU GÖRME Stere oskopik işlemlerde apılanın tersine resimlerin ortak alanları dışta kalacak şekilde, sol resim sağ göze, sağ resim sol göze gelecek şekilde ( ani resimlerin erleri değiştirilir) ine anı çizgilerden resimler tekrar kartona apıştırılır. Bu durumda stereoskopla izlendiğinde arazinin tam tersi bir apı ile karşılaşılır, ani üksek erler alçakta, alçak erler üksekte görülür. Bu durumda oluşan görüntüe pseudo- üç boutlu görüş adı verilir. RLKS ÇUBUĞU İLE ÖLÇÜ Dürbün ile üç boutlu görüş sağlandıktan sonra görüş alanı içinde kalan bir arıntı üzerine ölçü markasının seçilen bir çift işareti ( nokta, çember, artı dan biri) ölçü çubuğu bou değiştirilerek ve döndürme/öteleme hareketleri arılarak erleştirilir. Bu işleme ölçü markasının bir noktaa tatbiki adı verilir. Ölçü değerini okuma; Stereomikrometre 0 mm 0 Örnek 0 5 6 0 dan 0 kadar mm lik ol alınır. Okunan değer 3.55 mm Bu çubuğa RLKS ÇUBUĞU (Stereomikrometre) adı verilir ve paralaks farkı (ata paralaks ) ölçülür. vidasının bir dönüşü mm e karşılık gelir. aralaks çubuğu ile mm ve mm nin 0 0 u doğrudan okunur, mm nin 0 0i tahmin edilir. 3
RLK ÇUBUĞUNUN HER İKİ RESİMDE DE YNI NOKTY TTBİK EDİLMESİNDE 3 DURUM SÖZ KONUSUDUR.. durum ölçü markası model üzerindedir. (Tatbik durumu,istenen durum, iki ölçü markası da ölçülen deta üzerindedir.ölçü markası iki gözle bakıldığında tek bir tane gözükür.).durum ölçü markası modelin ukarısındadır. 3 3 (ine tek bir ölçü markası gözükür, ancak hatalıdır. Nokta üzerinde değildir. 3. durum ölçü markası modele batmıştır. ( iki tane gözükür. Seçilen deta üzerinde değildir.) -DURUM ÖLÇÜ MRKSI MODEL DÜZLEMİNE BTMIŞ: Bir noktaa tatbik apıldığında, bu durum oluştuğunda nalı stereoskop dürbününden ölçü markaları tane gözükür ve ölçü markası noktaa tatbik edilememiştir. Ölçü markasını batmış durumdan çıkarma ve iki görüntü noktasının birleşik tek bir nokta şeklinde analı stereoskopun dürbününden görünmesini sağlama, paralaks çubuğu üzerindeki vidasını çevirmekle gerçekleştirilir. 0 - DURUM ÖLÇÜ MRKSI NOKT ÜZERİNDE : Bu durum analı stereoskopun dürbününden iki ölçü markası tek bir ölçü markası gibi göründüğü an ölçü markası istenilen nokta üzerine tatbik edilmiştir ve istenilen durum budur. 3- DURUM ÖLÇÜ MRKSI MODEL DÜZLEMİNİN ÜZERİNDE : Ölçü markasının vidasını - durumundan sonra ine anı önde hareket ettirmee devam edersek Stereoskop dürbününden tek bir ölçü markası gözükür ancak şekildeki gibi tatbik apılan nokta, model düzleminde değildir. Bu hataı önlemek için paralaks çubuğu vidası ters önde çevrilerek ölçü markalarının iki tane gözükmesi sağlanır.(- Durum) Daha sonra ölçü markalarının stereoskopun dürbününde tam birleştiği an, durum tespit edilir. 4
- KRŞILIKLI YÖNELTMEDE DÜŞEY VE YTY RLKS Homolog ışınlar s = ata paralaks = düşe paralaks nı arazi noktasına ait ve görüntü noktalarından çıkan izdüşüm ışınları ve noktalarındaki konumda olsun. Bu durumda bu iki noktanın (, ) çakıştırılabilmesi için ve önündeki paralaksların(farklılıkların, sapmaların) giderilmesi gerekir. Kesişen iki doğru arasındaki ata () önündeki sapmaa ata paralaks, önündeki sapmaa düşe paralaks adı verilir. Fotogrametride önemli paralaks düşe paralakstır. Düşe paralaks giderildiğinde üç boutlu görüş sağlanır. nı binaa ait iki görüntünün analı stereoskopun dürbününden görünüşü( köşesinin durumu) Üç boutlu görüntünün sağlanabilmesi için hem ata() hem de düşe() paralaksın giderilerek anı görüntü noktasına ait ışınların çakıştırılması gerekir. nı noktaa ait iki ışına(izdüşüm) homolog ışınlar adı verilir. Kural : Bir modelde ii dağılmış 5 noktada düşe paralaks giderilirse o modelin tümünde düşe paralaks giderilmiş olur. Bir modelde paralaks giderilince model üç boutlu görülür. Bu işleme de karşılıklı öneltme adı verilir. 5