DİABETİK DİSLİPİDEMİ TEDAVİSİNDE DİET VE EGZERSİZİN ROLU Dr Banu Aktaş Yılmaz
T2DM KVH FHS: Diyabetik hastalarda klinik ateroskleroz riski 2-3 kat artmıştr. Haffner ve ark: MI öyküsü olmayan T2DM lu hastalarda, MI riskinin daha önce MI geçirmiş ve T2DM olmayan hastalar gibidir. AHA: KVH, diyabetik bireylerde en önde gelen mortalite nedenidir. 65 yaşında ve üstündeki diyabetik bireylerin en az %68 i kalp hastalığı, %16 sı SVO nedeni ile ölmektedir. Diyabetik hastalarda; KVH ve SVO daha mortal seyretmektedir.
T2DM KVH Artmış Kardiyak Mortalite Önlenebilir mi? Plazma glukoz kontrolu: Yoğun kan şekeri düşürücü yaklaşımların, T2DM lu hastalarda KVH yarar açısından sonuçları ; mikrovasküler komplikasyonlar üzerine olan etkisi gibi belirgin değil. UKPDS, VADT, ADVANCE, ACCORD. KV mortaliteyi azaltmak için diğer kardiyak risk faktörleri olan yüksek kan basıncının ve hiperlipideminin kontrol edilmesi önerilemektedir. Mannucci E, Diabetes Care 2013
DİYABETİK DİSLİPİDEMİ Hipertrigliseridemi (sd)ldl Düşük HDL Postprandial hiperlipidemi Mevcut değişiklikler, aşikar DM tespit edilmeden çok öncelerden başlamaktadır.
DİYABETİK DİSLİPİDEMİ Chan D,Expert Opin Phamacother, 2011
DİYABETİK DİSLİPİDEMİ (sd)ldl: Arter duvarına daha kolay penetreasyon, LDL-R ne bağlanma affinestinde düşüklük, Oksidatif strese daha duyarlı HDL2-C: HDL-C e göre VA, APG, ins, C- RP ile olan ilişkisi daha kuvvetli Yarı ömrü daha kısa AGEP, oksiadtif stresteki artış, düşük düzeydeki inflamasyon HDL disfonksiyonu ile yakından ilgilidir. Hirano T, 2018, J Atheroscler Thromb
Kilo kaybı ve egzersiz mekanizmayı etkiler mi? MS +,obez erkekler 12 haftada; 10 kilo kayıp, düşük yağlı diet (%25 yağ) Hepatik ApoB-100 sekr azalmış, LDL Apo B100 katabolizması artmış Visseral yağ doku kaybı, apo B100 değişikliğin bağımsız belirteci, ŞM remnant klirensi artmış, apoc3, apo B48 azalma HDL katabolizmasında azalma ve Apo A1 üretiminde artış
Kilo kaybı ve egzersiz mekanizmayı etkiler mi? VLDL Apo B100 toplam hacmi ve azalmış sekresyon oranı; insülin direncindeki ve yağ kütlesindeki azalma ile korele.
Kısa dönemde sağlanan kilo kaybı ile glisemik kontrol üzerinde, kardiyovasküler hastalık risk faktörlerinin kontrolünde, hayat kalitesi ve obezite ile ilişkili durumlar üzerinde olumlu etkiler sağlanmış. Kalori kısıtlaması ve fiziksel aktivite artışı ile sağlanan kilo kaybı, kilolu ve obez T2DM lu hastalarda kardiyovasküler morbidite ve mortaliteyi azaltır mı?
Daha fazla kilo kaybı ile kardiyovasküler hastalık riski azalabilir mi? Başka metodlarla sağlanan kilo kaybında sonuçlar değişebilir mi? Bazalde maks efor testini tamamlayan hastalar çalışmaya alınmış, sonuçlar tüm diyabetiklere genellenemez. Metabolik kontrol daha iyi Parsiyel DM remisyonları İdrar inkontinansında düzelme, uyku apnesinde azalma, depresyonda düzelme, QOL da düzelme
BESLENME BİLİMİNDE NELER DEĞİŞTİ?
İDEAL DİET???? Kan basıncı Glukoz insülin homeostazı Kan lipidleri, apolipoproteinler Endotel fonksiyonu Sistemik inflamasyon Beyinde ödül merkezi Mikrobiom Doygunluk, açlık, obezite Adiposit fonksiyonları Kardiyak fonksiyonlar Tromboz, koagülasyon Vasküler adezyon Mozaffarian, Ciculation, 2016
Kilo kaybettirici etkisinden bağımsız total-k (-0.13 mmol/l)ve LDL-K (0.16 mmol/l) düzeylerinde azalma. Diyabeti olmayan bireylerde olumlu etkiler daha belirgin Diyette lif alımının artırılması bu etkilerin daha belirgin olmasına yol açmaktadır.
Hedefe uygun kalori KH: Ne kadar KH? Glisemik index? Tam tahıl? Protein: Yağ: MUFA,PUFA SFA
SEDANTER HAYAT Dünya genelinde; Koroner kalp hastalıklarının %6 sı T2DM un %7 si Prematur mortalitenin %9 u (yaklaşık yılda 5.3 milyon) Yetersiz fiziksel aktivite ile illişkilendirilmiştir. IM Lee, Lancet,2012
SEDANTER HAYAT Düşük fiziksel aktivitenin, yaşlı diyabetik bireylerde, tüm kardiovasküler hastalıkların bağımsız belirteci olduğu belirtilmiştir. Iijima K, Geriatr Gerontol Int,2012 Yapılandırılmış fiziksel aktivite ile fitness düzeyinde artış ve kilo kaybından bağımsız olarak kardiovasküler risk faktörlerinde düzelme sağlanmış. Balducci S,Diabets Care,2012 Fiziksel aktivitenin artırılması ile, tüm nedenlere bağlı mortalitede ve kardiyak mortalitede azalma olduğu kaydedilmiş. Sluik D, Arch Intern Med, 2012
FİZİKSEL AKTİVİTE Egzersiz yoğunluğu: İndirekt kalorimetre O2 uptake: L/dak ya da ml/kg/dak, ist met hızın kaç katı olduğu ile ölçülebilir, İMH=3.5/ml/kg= MET=1kcal/kg/saat enerji tüketiyor Egzersiz rölatif yoğunluk: Max O2 uptake yüzdesi: gold standart Kalp hızı rezerv oranları
FİZİKSEL AKTİVİTE Aerobik Egzersiz: Büyük kas gruplarının ritmik bir şekilde devamlı kasılması Rezistans egzersiz: Kas gücü ve kitlesini artırmaya yönelik egzersizler Egzersiz yoğunluğu: ViO2=%max Kalp hızı
182 hasta, T2DM (7.6 0.7), 62 0.3, 2 yıl, orta yoğunlukta FA uygulaması açısından yönlendirilmiş. Grup 0: Sağlık harcamalarında önemli artış Grup 11-20: METs/saat/hafta: A1c, SKB,DKB, T Kol,10 yıllık KVH riskinde önemli azalma Grup 21-30: VA, BKI, BÇ, APG, SKB, HR, T KOL, TG,10 yıllık KVH riskinde %4 azalma ve HDL-K de artış, Grup 31-40 ve >40: VA, BKI, BÇ, APG, SKB, HR, T KOL, TG,10 yıllık KVH riskinde azalma ve HDL-K de artış
30 dak/gün orta yoğunlukta FA (>10 METs/saat/hafta): Kilo kaybından bağımsız A1C de, T kol, Tg, KB ve 10 yıllık KVH azalmaya yol açmaktadır. >20 METs/saat/hafta: VA da azalmaya yol açmaktadır, >27 METs/saat/hafta: 5 km/gün yürüyüş 1 saatte ya da daha yüksek bir tempoyla 45 dak da: -2.4 kilo, -0.9 kg/m2, A1c de -%1.5, SKB 10- dkb da 7 mmhg, Tg ve T Kol de azalma, HDL de artış, 10 yıllık KVH %2,4 azalma,
150/dak orta yoğunluktaki aktivite =10 METs/saat/hafta Bu aktivite ile modifiye edilebilen risk faktörlerinde ancak bazıları kontrol edilebilir Daha yüksek aktivite lazım.
SON SÖZLER Hayat tarzı değişikliği EN EKONOMİK tedavi yöntemidir. Hastaların özellilkerine göre düzenlenmiş, bireyselleştirilmiş beslenme ve egzersiz önerileri yapılmalıdır Konularında uzmanlaşmış diyetisyen ve egzersiz uzmanlarına da ihtiyacımız var Hastaların hayat tarzı değişikliklerine uyumları açısından sık sık desteklenmesi
Yaşamaya dair en güzel sözler...
Saygıyla, özlemle...