2009 YILI KURUMSAL MALİ DURUM ve BEKLENTİLER RAPORU Temmuz 2009
ÖNSÖZ 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile bütçeleme sürecine yeni bir anlayış gelmiş; kamu idarelerine bütçeleme sisteminde daha fazla yetki verilmiş, kaynaklar stratejik önceliklere göre dağıtılmaya başlanmış; böylelikle, mali yönetimde saydamlık sağlanması ve sağlıklı bir hesap verme mekanizması oluşturulması adına önemli aşama kaydedilmiştir. Söz konusu Kanunun 30 uncu maddesinde, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, hesap verme sorumluluğu ilkesi çerçevesinde; bütçelerinin ilk altı aylık uygulama sonuçlarını, ikinci altı aya ilişkin beklentiler ve hedefler ile faaliyetlerini kamuoyuna açıklamaları hükme bağlanmıştır. Bakanlığımız tarafından bu yıl dördüncüsü hazırlanan Maliye Bakanlığı 2009 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporunun, mali saydamlık ve hesap verebilirlik ilkeleri çerçevesinde maliye politikalarının uygulanması konusunda kamuoyunun bilgilenmesine katkı sağlayacağını temenni ediyorum. Mehmet ŞİMŞEK Maliye Bakanı
I. OCAK-HAZİRAN 2009 DÖNEMİ BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI Maliye Bakanlığına 2009 Bütçesiyle tefrik edilmiş olan toplam 57,8 milyar TL ödeneğin 24,5 milyar TL si yılın ilk yarısında harcanmıştır. 2009 yılı bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya göre ilk altı aylık gerçekleşmesi aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (TL) KBÖ Ocak-Haziran Dönemi Gerçekleşme PERSONEL GİDERLERİ 607.945.000 303.786.821 SOSYAL GÜV. KUR. DEV. PRİMİ GİDERLERİ 67.268.000 34.054.044 MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ 326.663.327 139.393.807 FAİZ GİDERLERİ 0 0 CARİ TRANSFERLER 53.198.615.412 23.132.526.929 SERMAYE GİDERLERİ 32.230.000 3.070.654 SERMAYE TRANSFERLERİ 2.143.562.000 919.028.000 BORÇ VERME 0 0 YEDEK ÖDENEK 1.467.809.000 0 TOPLAM 57.844.092.739 24.531.860.254 2009 yılı bütçe ödeneklerinin ekonomik sınıflandırmaya göre ilk altı aylık kullanım oranları aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Ekonomik Sınıflandırmaya Göre Bütçe Ödeneklerinin Kullanım Oranı (Yüzde) 60 50 49,97 50,62 42,67 43,48 42,87 40 30 20 10 0 PERSONEL GİDERLERİ SOSYAL GÜV. KUR. DEV. GİDERLERİ MAL VE HİZMET ALIM GİDEERLERİ 0,00 FAİZ GİDERLERİ CARİ TRANSFERLER 9,53 SERMAYE GİDERLERİ SERMAYE TRANSFERLERİ Ekonomik tasnif bazında bütçe ödeneklerinin gerçekleşmelerine ilişkin bilgilere ve değerlendirmelere aşağıdaki bölümlerde yer verilmiştir. 2
I.1. PERSONEL GİDERLERİ Bakanlık bütçesine 2009 yılı personel giderleri için 608 milyon TL ödenek tefrik edilmiştir. İlk altı aylık dönemde personel giderleri ödeneğinden 304 milyon TL harcanmıştır. 75.000 P e rso n e l G id e rle ri (Bin T L) 60.000 64.923 48.854 49.272 45.975 46.690 48.074 45.000 30.000 15.000 0 OCA K ŞUBA T MA RT NİSA N MA Y IS HA Z İRA N Personel giderleri kapsamında yapılan harcamaların ayrıntısı aşağıda gösterilmektedir. PERSONEL GİDERLERİ (TL) Memurlar 299.153.984 Sözleşmeli Personel 1.979.691 İşçiler 1.774.377 Geçici Personel 61.942 Diğer Personel 816.827 TOPLAM 303.786.821 I.2.SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARINA DEVLET PRİMİ GİDERLERİ Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, yılın ilk altı ayında personel giderlerine paralel bir seyir izlemiştir. Söz konusu giderler 34 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 3
S o sy a l G ü v e n lik K u ru m la rın a D e v le t P rim i G id e rle ri (B in T L) 1 0.0 0 0 8.0 0 0 7.5 9 4 6.0 0 0 4.0 0 0 5.2 7 6 5.2 9 8 5.2 8 5 5.2 9 3 5.3 0 8 2.0 0 0 0 O CA K Ş UB A T MA RT NİS A N MA Y IS HA Z İRA N Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderlerinin gerçekleşme oranı yüzde 50,62 olmuştur. I.3. MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ Mal ve hizmet alım giderleri için Bakanlık bütçesine 327 milyon TL ödenek tefrik edilmiştir. Yılın ilk altı aylık döneminde bu ödeneğin 139 milyon TL si harcanmıştır. 2009 yılı Ocak-Haziran dönemi mal ve hizmet alım giderlerinin aylık gerçekleşmeleri aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. 4 0.0 0 0 M a l v e H i z m e t A l ı m G i d e r l e r i (B i n T L) 3 0.0 0 0 2 5.2 0 8 3 1.6 8 1 2 5.8 3 7 2 0.0 0 0 1 9.2 9 4 2 0.0 1 4 1 7.3 5 9 1 0.0 0 0 0 O C A K Ş U B A T M A R T N İS A N M A Y IS H A Z İR A N 4
Seçilmiş mal ve hizmet kalemlerindeki harcama gerçekleşmeleri aşağıdaki tabloda yer almaktadır. SEÇİLMİŞ MAL VE HİZMET ALIM GİDERLERİ ( T L) K ı r t a s i y e A l ı m ı S u A l ı m l a r ı Y a k a c a k A l ı m l a r ı K B Ö H a r c a m a H a r c a m a O r a n ı ( %) 5. 9 5 8. 4 5 0 1. 9 1 2. 3 5 5 3 2, 1 8. 7 2 6. 4 0 0 2. 3 3 8. 5 5 6 2 6, 8 1 8. 7 4 1. 6 0 0 8. 5 8 2. 4 2 9 4 5, 8 A k a r y a k ı t v e Y a ğ A l ı m l a r ı 2. 9 8 5. 3 0 0 1. 1 1 5. 3 8 7 3 7, 4 E l e k t r i k A l ı m Y o l l u k l a r l a r ı H a b e r l e ş m e G i d e r l e r i K i r a l a r 2 0. 2 3 6. 5 0 0 1 1. 2 6 8. 2 1 7 5 5, 7 2 0. 8 0 6. 1 1 0 7. 4 8 7. 9 1 6 3 6, 0 1 4. 3 2 1. 8 8 0 4. 1 0 6. 5 5 3 2 8, 7 1. 9 7 8. 2 0 0 5 2 7. 8 0 8 2 6, 7 M e n k u l M a l A l ı m G i d e r l e r i 4. 5 3 6. 1 8 0 9 2 8. 2 2 4 2 0, 5 B a k ı m v e O n a r ı m G i d e r l e r i 2. 3 6 5. 5 6 0 4 6 9. 5 3 4 1 9, 8 H i z m e t B i n a s ı B a k ı m O n a r ı m G i d e r l e r i 2. 7 3 8. 7 0 0 2 9 6. 0 7 1 1 0, 8 I.4. CARİ TRANSFERLER 2009 yılı Bakanlık bütçesinde cari transferler için 53,2 milyar TL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin 23,1 milyar TL si harcanmıştır. Cari transferler kapsamındaki harcama kalemlerinin 2009 yılı ilk altı aylık harcama gerçekleşmeleri aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. CARİ TRANSFERLER (TL) ToplamÖdenek Harcama Harcama Oranı(%) Görev Zararları 8.336.000.000 4.535.868.310 54,4 Hazine Yardımları 19.759.755.912 8.397.906.732 42,5 Kar Amacı Gütmeyen Kur. Yap. Transferler 388.700.000 197.962.726 50,9 Gelirden Ayrılan Paylar 24.713.933.500 10.000.789.161 40,5 TOPLAM 53.198.389.412 23.132.526.929 43,5 5
2009 yılının ilk altı ayında görev zararları harcaması 4,5 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Görev zararları kapsamında yer alan alt kalemlere ilişkin ödenek ve harcama durumu aşağıdaki tabloda yer almaktadır. GÖREV ZARARLARI (TL) KBÖ Harcama Harcama Oranı (%) 5434 Sayılı Kanun Uyarınca Genel Bütçeli Kuruluşlar Adına Oluşacak % 4 Ek Karşılıkları 1.125.000.000 1.125.000.000 100,0 5454 Sayılı Kanuna Göre Diğer Sandıklara Yapılacak Ödemeler 32.500.000 14.468.316 44,5 Faturalı Ödemeler Karşılığı Sosyal Güvenlik Kurumuna Yapılacak Ödemeler 4.147.000.000 1.976.000.000 47,6 5454 Sayılı Kanuna Göre Sosyal Güvenlik Kurumuna Yapılacak Ödemeler 2.995.000.000 1.420.399.993 47,4 5746 Sayılı Kanuna Göre Sigorta Prim Desteği 10.000.000 0 0,0 Kamu Teşebbüslerine 26.500.000 0 0,0 TOPLAM 8.336.000.000 4.535.868.309 54,4 5434 sayılı Kanunun 17 nci maddesi gereğince yüzde 4 ek karşılıkların ilk altı ay içerisinde tamamının ödenmesi gerekmektedir. Bundan dolayı, söz konusu ödeneğin tamamı Sosyal Güvenlik Kurumuna transfer edilmiştir. Hazine yardımları kapsamında yer alan alt kalemlere ilişkin ödenek ve harcama durumu aşağıdaki tabloda yer almaktadır. HAZİNE YARDIMLARI (TL) Toplam Ödenek Harcama Harcama Oranı (%) Özel Bütçeli İdarelere 3.618.000 0 0 Belediyelere Yardım 127.000.000 58.859.800 46,3 Yüksek Öğretim Kurumlarına 5.880.836.742 2.234.672.544 37,9 Sosyal Güvenlik Kurumuna Devlet Katkısı 12.268.000.000 5.439.945.215 44,3 Diğer Hazine Yardımları 1.499.718.592 664.429.173 44,3 TOPLAM 19.779.173.334 8.397.906.732 42,5 Hazine yardımları için bütçeye 19,8 milyar TL ödenek tefrik edilmiş ve yılın ilk altı ayında 8,4 milyar TL harcanmıştır. 6
Hazine yardımları kapsamında özel bütçeli idarelere yardım yapılmak üzere Bakanlık bütçesine 3,6 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödenekten yılın ilk altı ayında harcama gerçekleşmemiştir. Kamu idarelerine yapılan hazine yardımları, her bir idare için gelir, gider ve finansman durumu dikkate alınarak oluşturulan Ayrıntılı Finansman Programına (AFP) göre harcanmakta olduğundan, bu ödeneklerin harcamaya dönüşmemesinin temelinde ilgili özel bütçeli idarelerin bütçe dengeleri de önemli bir rol oynamaktadır. Yükseköğretim kurumlarının cari ihtiyaçlarını karşılamak üzere yapılan hazine yardımları için bütçeye 5,8 milyar TL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin 2,2 milyar TL si harcanmıştır. Yukarıda özel bütçeli idarelere ilişkin açıklamalarda belirtildiği gibi yükseköğretim kurumlarına verilecek hazine yardımlarında da AFP dikkate alınarak kaynak aktarılmaktadır. Diğer hazine yardımları kapsamında iskan ve toplum refahı hizmetleri için bütçeye 1,5 milyar TL ödenek tefrik edilmiş olup, ilk altı ayda bu ödeneğin 664 milyon TL si harcanmıştır. KAR AMACI GÜTMEYEN KURULUŞLARA YAPILAN TRANSFERLER Toplam Ödenek Harcama (TL) Siyasi Partilere Yardım 195.336.800 195.336.726 Memurlara Öğle Yemeği Yardım 4.550.000 2.275.000 Kamu İşverenleri Sendikasına Ödemeler 900.000 0 Türk Kültür Varlığının Korunması ve Tanıtım Giderleri 200.000.000 0 Diğer 3.250.000 351.000 TOPLAM 404.036.800 197.962.726 2009 yılı bütçesine kar amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler için 404 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin 198 milyon TL si harcanmıştır. Bütçeye gelir kaydedilen mahalli idare ve fon payları, ilgili mevzuata göre hesaplanarak gelirlerden ayrılan paylar ödeneğinden ilgili idarelere transfer edilmektedir. Bu kapsamda, bütçeye tefrik edilen 24,8 milyar TL ödeneğin 10 milyar TL si harcanmıştır. 7
I.5. SERMAYE GİDERLERİ Bakanlık bütçesine 2009 yılında sermaye giderleri için 32,2 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, 3,1 milyon TL si harcanmıştır. Ayrıca, 3 milyon TL ödenek Bayındırlık ve İskan Bakanlığına ilgili projeler için harcanmak üzere aktarılmıştır. (TL) PROJELER KBÖ Harcama Bay.ve İsk.Bak. Aktarma TOPLAM Lojman Onarımı 2.000.000 130.065 1.196.000 1.326.065 Muhtelif Etüt-Proje 2.000.000 0 1.000.000 1.000.000 İdari Bina Onarımları 4.130.000 15.468 800.000 815.468 Makine Teçhizat Alım ve Onarımı 1.850.000 0 0 0 Bilgisayar Donanım Yazılım Alım ve Onarımı 17.850.000 2.447.103 0 2.447.103 Taşıt Alımı 1.000.000 0 0 0 Bakanlık Bilgi İşlem Binası 1.000.000 0 0 0 Arşiv Binası 400.000 0 0 0 Kamulaştırma 2.000.000 478.018 0 478.018 TOPLAM 32.230.000 3.070.654 2.996.000 6.066.654 Bilgisayar donanım yazılım alım ve onarımı projesi sermaye giderleri kaleminin yüzde 52,1 ine tekabül eden en büyük projedir. Bu proje ile Bakanlık birimlerinin bilgi teknolojilerine ilişkin donanım, yazılım ve onarım ihtiyaçları karşılanmaktadır. Bakanlığa tahsisli hizmet binalarının büyük onarımlarının yapıldığı idari bina onarımları projesinin 2009 yılı ödeneği 4,1 milyon TL olup, bu ödeneğin 800 bin TL si Bayındırlık ve İskan Bakanlığına aktarılmıştır. Kalan ödenekler ihtiyaca göre taşra birimlerine gönderilmektedir. Diğer taraftan, 2009 yılında lojman onarımı projesi için 2 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin 1,2 milyon TL si Bayındırlık ve İskan Bakanlığına aktarılmıştır. Kalan ödenekler ihtiyaca göre taşra birimlerine gönderilmektedir. Taşıt alımı projesine ilişkin olarak 2009 yılı bütçesine 1 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, Haziran sonu itibarıyla harcama yapılmamıştır. Bakanlığın önemli projelerinden olan say2000i projesi için 2009 yılında 12 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, Haziran sonu itibarıyla söz konusu projeden 2,4 milyon TL harcama yapılmıştır. 8
I.6 SERMAYE TRANSFERLERİ Bakanlık bütçesine 2009 yılında sermaye transferleri kalemi için tefrik edilen 2,1 milyar TL ödeneğin 919 milyon TL si harcanmıştır. Yurtiçi sermaye transferleri kapsamında yer alan ödeneklerin ilk altı aylık gerçekleşmeleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. (TL) SERMAYE TRANSFERLERİ Toplam Ödenek Harcama Harcama Oranı (%) Özel Büt. İdarelere Ser. Trans. 800.000 0 0 Mahalli İd. Ser. Trans. 500.000.000 300.000.000 60 Yükseköğretim Kurumlarına 1.594.762.000 595.028.000 37,3 Yurtiçi Sermaye Trans. 48.000.000 24.000.000 50 TOPLAM 2.143.562.000 919.028.000 42,9 2009 yılının ilk altı ayında, Köylerin Alt Yapısının Desteklenmesi Hizmetleri (KÖYDES) tertibine 500 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, bu ödeneğin 300 milyon TL si harcanmıştır. Ayrıca, belediye denkleştirme ödeneğine 46 milyon TL ödenek tefrik edilmiş olup, 23 milyon TL si harcanmıştır. Yükseköğretim kurumlarının sermaye giderlerine katkı sağlamak amacıyla Bakanlık bütçesine 1,6 milyar TL ödenek tefrik edilmiştir. İlk altı aylık dönemde söz konusu ödeneğin 595 milyon TL si harcanmıştır. II. OCAK-HAZİRAN 2009 DÖNEMİNDE YÜRÜTÜLEN FAALİYETLER Bu bölümde, Ocak-Haziran 2009 döneminde Bakanlıkta kamu hizmet kalitesinin yükseltilmesi, reform projelerinin gerçekleştirilmesi, bütçe giderlerinde tasarruf ve etkinlik sağlanması ve bütçe gelir performansının artırılması amacıyla yürütülen faaliyetlerle harcama birimlerinin yürüttüğü ana faaliyetlere yer verilmiş ve gelinen aşama itibarıyla değerlendirmeler yapılmıştır. 9
II.1. MALİ SUÇLARI ARAŞTIRMA KURULU BAŞKANLIĞI 01/01/2009 30/06/2009 tarihleri arasında Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığına (MASAK) 285 adet ihbar, 4.891 adet şüpheli işlem bildirimi (ŞİB) olmak üzere toplam 5.176 adet bildirim intikal etmiştir. Aynı dönemde, gelen bildirimler ile ilgili olarak yapılan ön değerlendirme çalışmalarına devam edilmiş olup, 1.229 ön değerlendirme çalışması yapılmıştır. Bu dönemde; 8 sıra No.lu Mali Suçları Araştırma Genel Tebliği 26/05/2009 tarihli ve 27239 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe girmiştir. Başkanlıkça 2009 yılının ilk altı ayında toplam 41 eğitim faaliyeti düzenlenmiştir. İki imzalanmıştır. ülkenin mali istihbarat birimi ile mutabakat muhtırası MASAK yayını olarak Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörün Finansmanı ile Mücadele Mevzuatı kitabı, Terörün Finansmanı kitabı, Alternatif Finansman Teknikleri ve Karapara İlişkisi kitabı, Suç Gelirlerinin Aklanması ve Terörün Finansmanı ile Mücadelede Bildirimler kitabı bastırılarak ilgili birimlere dağıtılmıştır. Yükümlülere yönelik 25 ayrı idari para cezası kararı düzenlenmiştir. Bu kararların 10 tanesi yetkili müesseselerle ve 15 tanesi aracı kurumlarla ilgilidir. Yükümlülere uyum denetimi kapsamında 19 banka denetlenmiştir. 80 adet değerlendirme dosyası açılmıştır. Uluslararası bilgi değişimi kapsamında Başkanlığa 28 ülkeden 82 talep gelmişken, 107 ülkeye 149 talep gönderilmiştir. 10
Bankaların elektronik ortamda portal üzerinden şüpheli işlem ve hesap ekstresi bildirimleri ve bağlantılar konusunda teknik destek verilmeye devam edilmiştir. Bankaların elektronik ŞİB ve hesap ekstresi göndermeleri için teknik ve diğer konularda bilgi vermek üzere bankalarla tek tek görüşme yapılması planlanarak takvim hazırlanmıştır. Bu takvim doğrultusunda bankaların uyum görevlileri, vekilleri ve teknik personeli, Başkanlığa davet edilerek Haziran döneminde toplantılara başlanmıştır. Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında yapılan 95 adet bilgi edinme başvurusuna cevap verilmiştir. II.2. STRATEJİ GELİŞTİRME BAŞKANLIĞI 2009 yılı Bakanlık performans esaslı bütçesinin uygulaması sürecinde harcama birimlerinin üçer aylık dönemler itibarıyla izleme ve değerlendirme raporları hazırlanmıştır. 5018 sayılı Kanunun 41 inci maddesi uyarınca Maliye Bakanlığı 2008 Yılı Faaliyet Raporu hazırlanmış ve Nisan ayında kamuoyuna duyurulmuştur. Ekonomik gelişmelerin takip edilmesinde önemli bir kaynak niteliği taşıyan Ekonomik Göstergeler anlık, Türkiye ve dünya ekonomisine ilişkin ekonomik gelişmeler takip edilerek hazırlanan Haftalık Ekonomi Raporu haftalık, Güncel Ekonomik Gelişmeler Bülteni ise günlük olarak yayımlanmaktadır. İç kontrol sisteminin altyapısının oluşturulması amacıyla Başkanlığın iş süreçleri modellenmiş, süreç iyileştirme çalışmaları yapılmış ve personelin görev, yetki ve sorumlulukları ile performans göstergelerinden oluşan görev tanımları oluşturulmuştur. Bu çerçevede, Başkanlık operasyonel planı hazırlanmış olup, bu plan doğrultusunda 2009 yılı faaliyetleri ayrıntılı bir plana bağlanmıştır. Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği doğrultusunda 2009 yılı başında yayımlanan Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı Rehberi kapsamında Maliye Bakanlığı İç Kontrol Eylem Planının hazırlanması çalışmalarına başlanılmıştır. 11
Kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli kullanılması, harcamaların ekonomik ortamda gerçekleştirilmesi ve izlenmesi ile kurumsal elektronik hafızanın oluşturulması amacıyla geliştirilen karar destek sistemi Maliye SGB.net sistemi kamu idarelerine bedelsiz olarak devredilmeye başlanmıştır. Bu kapsamda, sisteme ilişkin teknik destek, eğitim ve danışmanlık hizmetleri verilmektedir. 2008 yılında geliştirilen harcama yönetim alt sistemi kapsamında telefon ve elektrik faturalarının elektronik ortamda oluşturulması ve izlenmesi amacıyla Türk Telekom A.Ş. ve TEDAŞ ile; ihale işlemlerinde kamuda ortak süreç yönetimi amacıyla Kamu İhale Kurumu ile; borcu yoktur belgesinin elektronik ortamda alınabilmesi için ise Gelir İdaresi Başkanlığı ile entegrasyon sağlanmıştır. Ayrıca, Prim borcu yoktur belgesinin elektronik ortamda alınabilmesi için Sosyal Güvenlik Kurumu ile entegrasyon çalışmaları sürdürülmektedir. AB Katılım Öncesi Mali Yardım Programı (IPA) nın 2008 Programlaması kapsamında; Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı, Başbakanlık Strateji Geliştirme Başkanlığı, Hazine Müsteşarlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı ve Stratejik Planlama Daire Başkanlığı ile ortaklaşa hazırlanan Decision Making and Performance Management in Public Finance (Kamu Maliyesinde Karar Verme ve Performans Yönetimi) isimli proje AB Komisyonu tarafından kabul edilmiştir. Eşleştirme (twinning), teknik yardım ve tedarik olmak üzere üç bileşeni bulunan Proje, 27 üye ülke nezdinde 13 Şubat 2009 tarihinde dolaşıma çıkarılmış olup, öneri sunan üye ülkelerden Finlandiya eşleştirme ortağı olarak seçilmiştir. Finlandiya ile birlikte eşleştirme kontrat hazırlıkları sürdürülmektedir. II.3. BÜTÇE VE MALİ KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kamu yönetiminde mali kuralların belirlenmesi çalışmaları kapsamında OECD üyesi ülkelerden örnekler seçilerek bu ülkelerin uyguladıkları mali kurallar; mevzuat, uygulama, denetim ve gözetim mekanizmaları ile kural ihlallerine ilişkin yaptırım mekanizmaları açısından incelenip derlenerek elde edilen dokümanlar basıma hazır hale getirilmiştir. Türkiye de mali yönetim ve kontrol uygulamasının etkinlik ve etkililiğini artırarak kamu iç kontrol sistemini güçlendirmek amacıyla 12
Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Aracı (IPA) 1. Bileşeni kapsamında finanse edilen ve eşleştirme mekanizması çerçevesinde İngiltere ile ortak yürütülen Türkiye de Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi ne ilişkin sözleşme imzalanarak projenin uygulanma safhasına geçilmiştir. Merkezi yönetim kapsamındaki idareler ile sosyal güvenlik kurumlarının bir mali yıldaki faaliyet sonuçlarına yer verilen Genel Faaliyet Raporu Haziran ayı içerisinde hazırlanarak kamuoyuna duyurulmuş ve aynı süre içinde de Sayıştaya gönderilmiştir. Bütçe dengesi, bütçe giderleri ve bütçe gelirleri rakamlarının aylık ve kümülatif bazda bir önceki yıl rakamları ile karşılaştırmalı olarak açıklandığı aylık merkezi yönetim bütçe gerçekleşmeleri raporları hazırlanmıştır. Memur kadrolarına ilişkin 25.000 adet atama izninin kurum ve kuruluşlar itibarıyla dağılımı yapılmıştır. Kadrolu personel için atama izin sayısı belirlenirken, 2009 2011 Dönemi Orta Vadeli Programı ve Orta Vadeli Mali Planı, merkezi yönetim bütçesinin temel büyüklükleri ve ekonomik göstergeler esas alınmıştır. 2009 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (T) işaretli cetvelde yer alan hüküm uyarınca, kurumların taşıt bedel artırım talepleri değerlendirilmiş ve 8 adet kurumun satın alacağı çeşitli cinsteki bazı taşıtların bedelleri yeniden belirlenmiştir. Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından Ocak-Haziran 2009 döneminde; Kamu idarelerinin Kamu İç Kontrol Standartlarına uyumlarını sağlamak için oluşturacakları mekanizmaları ve spesifik süreçlerini bir eylem planı dahilinde takvime bağlama ve sistemli bir şekilde izleme çalışmalarında Merkezi Uyumlaştırma görevi kapsamında idarelere yol göstermek amacıyla Kamu İç Kontrol Standartları Eylem Planı Rehberi hazırlanmıştır. Kamu İdarelerince Hazırlanacak Performans Programları Hakkında Yönetmelikte değişiklikler yapılmış ve 15/07/2009 tarihli ve 27289 sayılı Resmi Gazetede Kamu İdarelerince Hazırlanacak Performans 13
Programları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik yayımlanmıştır. Performans programı hazırlamakla yükümlü olan ve daha önce performans programı hazırlanması konusunda eğitim almamış 40 adet kamu kurumuna performans programı hazırlık çalışmalarında yardımcı olmak amacıyla Performans Programı Hazırlama Eğitimi gerçekleştirilmiştir. İç Denetçi Adaylarının Belirlenmesinde Uyulacak Esas ve Usuller Hakkında Tebliğ (Sıra No:3) 05/04/ 2009 tarihli ve 27191 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, döner sermayeli kuruluşlar, kamu iktisadi teşebbüsleri, kamu bankaları ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının tasarrufunda bulunan eğitim ve dinlenme tesisi, misafirhane, kreş, çocuk bakımevi, spor tesisi ve benzeri sosyal ve destek amaçlı tesislerden dinlenme amacıyla veya diğer amaçlarla yararlanacaklardan alınacak yemek, konaklama ve diğer hizmet bedellerinin tespiti ve elde edilen gelirlerin kullanımına ilişkin esas ve usulleri belirlemek amacıyla 2009-9 sayılı Kamu Sosyal Tesislerine İlişkin Tebliğ hazırlanmış ve 27/03/2009 tarihli ve 27182 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 30/06/2009 tarihli ve 38 sayılı İç Denetim Koordinasyon Kurulu Kararıyla 2008 Yılı Kamu İç Denetim Genel Raporu yayımlanmıştır. 04/07/1956 tarihli ve 6772 sayılı Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarında işçi olarak çalışanlara anılan Kanunun 1 inci ve 2 nci maddesine göre 2009 yılında ödenecek ilave tediyelerin (ikramiyeler) ödeme zamanlarına ilişkin olarak Bakanlar Kurulu karar taslağı hazırlanmıştır. Konuya ilişkin Bakanlar Kurulunun 2009/14571 sayılı Kararı 15/01/2009 tarihli ve 27111 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 2009 yılı Ocak ayında memur aylık katsayılarında meydana gelen değişiklikler dikkate alınarak, 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesi çerçevesinde belediyelerde sözleşmeli olarak çalıştırılacak personelin unvan bazında 01/01/2009 tarihinden geçerli olmak üzere ücret tavanları hesaplanmış ve 07/01/2009 tarihli ve B.07.0.BMK.0.19.115708-184-147 sayılı Genelge ile mahalli idarelere duyurulmuştur. 14
168 sayılı Yabancı Memleketlerde Türk Asıllı ve Yabancı Uyruklu Öğretmenlere Sosyal Yardım Yapılması Hakkında Kanun çerçevesinde Türk asıllı yabancı uyruklu ya da sonradan Türk uyruğuna geçen emekli öğretmenler ile din görevlilerine yapılacak olan sosyal yardımların 2009 yılında uygulanacak tutarları, Bakanlık Makamından alınan 23/01/2009 tarihli ve 9 sayılı Onay ile yeniden belirlenmiştir. KİT ile Bağlı Ortaklıklarında Sözleşmeli veya Kapsam Dışı Personel Olarak Çalışanlar ile Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri, Denetçi ve Tasfiye Kurulu Üyelerinin 2009 Yılı Ücretlerine ilişkin YPK karar taslağının hazırlanmasına katkı sağlanmış ve hazırlanan çalışma 27/06/2009 tarihli ve 27271 sayılı Resmi Gazetede Yüksek Planlama Kurulu Kararı olarak yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 2009 yılına ilişkin olarak, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne Yapılacak Yolculuklarda Verilecek Gündeliklere Dair Karar ile Yurtdışı Gündeliklerine Dair Karar hazırlanmış ve 06/01/2009 tarihli ve 2009/14579 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki olarak 30/01/2009 tarihli ve 27126 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Başarılı Sporculara Aylık Bağlanması ve Devlet Sporcusu Unvanı Verilmesi Hakkında Yönetmelik, Bakanlık ve Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile birlikte hazırlanmış ve 28/05/2009 tarihli ve 27241 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. 20/01/2009 tarihli ve 27116 sayılı Resmi Gazetede 4 Sıra No lu Tedavi Katılım Payının Uygulanması Hakkında Tebliğ yayımlanmıştır. 20/01/2009 tarihli ve 27116 sayılı Resmi Gazetede 5 Sıra No lu Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği yayımlanmıştır. 07/02/2009 tarihli ve 27134 sayılı Resmi Gazetede Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği yayımlanmıştır. 04/02/2009 tarihli ve 1192 sayılı Sözleşme Hakkında Genelge yayımlanmıştır. Eczanelerle Yapılacak 15
II.4. MUHASEBAT GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Muhasebe birimleri arası işlemler, tahsilat bordroları, emanet tahsilatları, vergi borcu sorgulama işleri ile ilgili olarak, Gelir İdaresi Başkanlığının E-VDO sistemi ile say2000i sistemi arasında elektronik ortamda işlem yapılması çalışmalarını sonuçlandırmak amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı ile toplantılar yapılmış ve yazılım çalışmaları başlatılmıştır. Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından Ocak Haziran 2009 döneminde; Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Genel Tebliği (Sayı :2), Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğ (Sayı:2009/1), Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Genel Tebliğde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (2009/1), Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ, Değerli Kağıtlar Genel Tebliği (2009/1), Genel Yönetim Mali İstatistikleri Genel Tebliği (Sıra No:2), Genel Yönetim Mali İstatistikleri Genel Tebliği (Sıra No:3), Tedavi Katılım Paylarının Tahsiline İlişkin Usul ve Hakkında Tebliğ (Sayı:2009-1), Esaslar 5 (Borçlanma Maliyetleri) ve 6 (Konsolide ve Bireysel Mali Tablolar) numaralı Devlet Muhasebesi Standartları hazırlanmış ve Resmi Gazetede yayımlanmıştır. Ayrıca, muhtelif konularda düzenlemeler yapmak amacıyla 22 adet genel yazı yayımlanmıştır. 16
Aynı dönemde; Genel bütçe vergi gelirlerinden belediyeler ve il özel idarelerine dağıtılacak paylar, aylık olarak İller Bankasına gönderilmiştir. 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun geçici 3 üncü ve 5 inci maddeleri gereğince uzlaşmaya varılmış borçları ile 5779 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin Bakanlığa verdiği yetkiye istinaden borçlu büyükşehir belediyelerinin, belediyelerin, il özel idarelerinin, bunlara ait tüzel kişilerin veya bunlara bağlı müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine haiz kuruluşların borçlarının mahsubu sağlanmış, kayıtları tutulmuştur. Tahakkuk eden payların ulaştırılması gereken en son yere kadar takibi yapılmış ve sonuçlandırılmıştır. Belediyeler ve kuruluşlarca istenen bilgiler verilmiş, ortaya çıkan ve çıkabilecek sorunları çözmek için gerekli tedbirler alınmış ve dava konusu işlemlere ait savunmalar yapılmıştır. Avrupa Birliği İstatistik Ofisine (EUROSTAT) gönderilmek üzere Genel Yönetim Sektörünün mali büyüklüğünü AB standartlarında açıklayan EDP ( Mali Bildirim ) Tabloları hazırlanmıştır. Uluslararası kriterlere göre 2 sıra nolu Genel Yönetim Mali İstatistikleri Genel Tebliğinin kapsamına yeni giren birimlerin muhasebe sistemlerine ve detaylı hesap planlarına ilişkin ilgili kurumlara ziyaretler yapılmış, konuyla ilgili bir araştırma raporu hazırlanmış ve bu birimlerin mali istatistiklerinin derlenmesine ilişkin çalışmalara başlanmıştır. Ocak - Haziran 2009 döneminde 4 ayrı Risk Esaslı Özel İnceleme Programı gerçekleştirilmiştir. Bunlar; Yeşil Kart Sahipliği İncelemesi (Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Erzincan, Erzurum, Iğdır, Kars, Kilis, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şırnak, Tunceli, Şanlıurfa ve Van) Özel Amaçla Kurulan Gümrük Antrepolarında Görevli Personele Yapılan Ödemeler Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet İhaleleri Döner Sermaye Katkı Payı Uygulamalarıdır. 17
İncelemelerin bir bölümü tamamlanmış olup, 3.250.000 TL fazla ve yersiz ödeme tespit edilmiştir. Diğer incelemelerde veri işleme, değerlendirme ve raporlama çalışmaları devam etmektedir. Bu dönemde 137 adet İnceleme Raporu, 6 adet Ön İnceleme Raporu ve 3 adet Soruşturma Raporu olmak üzere toplam 146 adet rapor düzenlenmiştir. II.5. GELİR POLİTİKALARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Kamu kaynaklarının etkili ve verimli kullanımını sağlamak için doğru ve güvenilir politikaların üretilmesine katkı sağlamak üzere ekonomik düzende yapılan değişikliklerin zamanında ve uygulanabilir olabilmesi için gerektiğinde ve istenildiğinde kanun tasarı ve tekliflerine, tebliğ ve yönetmelik çalışmalarında Genel Müdürlüğün faaliyet alanına ilişkin görüş ve önerilerde bulunularak ilgili toplantılara katılım sağlanmıştır. Merkezi bütçe gelirlerinin aylık gerçekleşme sonuçları takip edilerek analiz edilmekte; hedefin gerçekleşme performansı ve hedeften sapma var ise sapmanın nedenleri araştırılarak takip eden dönemlerde yapılacak düzenlemelerin ön bilgi olması amacıyla ilgili kurumlara ve Bakanlık birimlerine gönderilmektedir. Kamudaki kurumsal yönetim anlayışını desteleyecek olan Türkiye Muhasebe Standartları Kurulu ve Türkiye Denetim Standartları Kurulu Kanun tasarılarına ilişkin çalışmalar yapılmıştır. AB uyum süreci içerisinde 16 numaralı fasıl olan Vergilendirme Faslına ve 3 numaralı fasıl olan İş Kurma Hakkı ve Hizmet Sunumu Serbestisi Faslına yönelik yapılan çalışmalara Genel Müdürlükçe katılım sağlanmaktadır. Küresel krizin etkilerinin azaltılması amacı ile Mart, Nisan ve Haziran aylarında yürürlüğe giren 2009/14802, 2009/14812, 2009/14881 ve 2009/15081 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları ile KDV Kanununa tabi bazı mal teslimlerinde önemli oranda vergi indirimine gidilmiştir. Bunun sonucu olarak bu kararlarla ilişkili sektörlere yönelik ayrıntılı çalışmalar yapılmıştır. Genel Müdürlük, aylık katma değer vergisi raporu hazırlamakta olup, söz konusu aylık raporda KDV mükellef sayılarındaki, matrah, tahakkuk ve tahsilat miktarlarındaki artış ve azalışlar izlenmekte, bu gerçekleşmeler 18
bütçe hedefleri ile karşılaştırılmakta ve sektör bazında ayrıntılı analizler yapılmaktadır. Son dönemde dünyada etkileri görülen ekonomik krizin ülkemizde daha az hissedilmesi amacıyla başta ÖTV ve KDV Kanunları olmak üzere çeşitli kanunlarda yapılan düzenlemelere ve Bakanlar Kurulu Kararlarına ilişkin çalışmalar yürütülmüştür. Avrupa Birliği sürecinde düzenleyici etki analizinin Türk hukuk sistemine tanıtılmasına ilişkin pilot proje çalışması yürütülmekte, düzenleyici etki analizi çalışma grubu ile yapılan toplantı ve diğer çalışmalara katılım sağlanmaktadır. Ekonomik ve mali gelişmelerin izlenmesi ve takibi çerçevesinde ÖTV kanununa ekli petrol ve doğalgaz ürünleri, motorlu taşıtlar, tütün ve alkollü içecekler ile diğer dayanıklı tüketim mallarının satış miktarları ile bu mallardan elde edilen ÖTV gelirlerinin değerlendirilmesi için aylık ÖTV raporu hazırlanmaktadır. ÖTV nin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı ve listeler itibarıyla elde edilen ÖTV gelirleri devamlı takip edilerek analiz edilmekte, bütçe hedefine göre aylık gerçekleşmeler önceki dönemlere göre değerlendirilerek ÖTV bütçe hedefinin gerçekleşmesi adına stratejik planlar yapılmaktadır. II.6. MİLLİ EMLAK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ Ocak-Haziran 2009 döneminde kamu hizmetlerinin kalitesinin yükseltilmesi ve bütçe giderlerinde tasarruf ve etkinlik sağlanması ile bütçe gelir performansının artırılması amacıyla; Başta çarpık kentleşme ve konut sorunun çözümü olmak üzere Toplu Konut İdaresi Başkanlığına ve yerel yönetimlere verilen desteklere, Yatırımların ve istihdamın artırılmasına yönelik olarak yapılan yeni düzenlemelerle katkı sağlanmaya, Taşınmaz idare yöntemleriyle ( Kiralama, İrtifak Hakkı ve Kullanma İzni Tesisi, vs.) bütçeye katkı sağlanmaya, Ağaçlandırma ve ağaçlandırma amaçlı kiralama faaliyetleri ile erozyonla mücadeleye ve 19